________________
अट्टवण्णासइमोचिंतितज्झाओ
२३१ मूलजोणी एकविधा विण्णेया। 'खंधजोणी दुविधा-तयागता सारगता चेति। तत्थ तणूसु तयागता विण्णेया तयागता चेव । सारगता सारगते विष्णेया भवंति धातुगते चेव । तत्थ अग्गगता तिविधा-पत्तगता पुप्फगता फलगता वेति । तत्थ पत्तगया तिविधा-तरुणा मज्झिमा जरढा चेति । तत्थ पत्तगया ति(बि)विहा-पुधूसु तणूसु य । पुप्फगते पुप्फगता विष्णेया मुदितेसु चेव । फलगते फलगता विण्णेया पुण्णेसु सारवंतेसु य । तत्थ फलगतं पंचविधं-सेतं रत्तं पीतं नीलं कण्हमिति । एताणि सवण्णेहिं विण्णेयाणि भवंति । तत्थ फलं पंचरसं आधारयित्ता जधारसं विण्णेयं भवति । । तत्थ मूलजोणी दुविधा-सज्जीवा चेव अज्जीवा चेव । तत्थ सज्जीवगते सज्जीवा विण्णेया । अज्जीवगते अज्जीवा विण्णेया । तत्थ सज्जीवा तिविधा-गम्मा १ अरण्णा » गम्मारण्णा चेति । तत्थ अब्भंतरेसु गम्मा वणप्फतयो विण्णेया । गम्मेसु चेव सव्वबज्झेसु वणप्फतयो आरण्णा विण्णेया । बज्झन्भंतरेसु गम्मारण्णा विण्णेया वणप्फतयो । सव्वगम्मारण्णेसु चेव तिविधा-थीणामा पुण्णामा णपुंसकणामा चेति । तत्थ थीणामेसु थीणामा, पुण्णामेसु पुण्णामा, . णपुंसकणामेसु णपुंसकणामा विण्णेया वणप्फतयो । आपुणेयेसु णदीरुहा । णिण्णेसु य थलेसु थलजा विण्णेया । 10 लुक्खेसु चेव दढेसु र पव्वतविरुहा विण्णेया । -
पव्वतपडिरूवेसु य पव्वतरहेसु चेव ते चतुविधा-पुप्फसाली १ पुप्फफलसाली २ १ फैलसाली- चेव ३ [ण] पुप्फसाली ण फलसाली ४ चेति । तत्थ पुप्फसालिणो तिविधा आधारयितव्वा भवंति-पत्तेकपुप्फा गुलुकपुप्फा मंजरिणो । तत्थ एककेसु गत्तेसु एक्ककपादुब्भावे चेव पत्तेकपुप्फा विण्णेया । पत्तेकपुप्फेसु चेव परिमंडलेसु गुलुकपुप्फा विण्णेया । गुलुकपुप्फेसु चेव दीहेसु मंजरिणो विण्णेया । मंजरिपुप्फेसु चेव मंजरिपुप्फेसु ते पंचविधा-सेतपुप्फा 15 रत्तपुप्फा पीतपुप्फा णीलपुष्फा कण्हपुप्फा चेति । एते सवण्णतो आधारयित्ता आधारयित्ता विण्णेया-सेतेसु सेता पुप्फा, रत्तसु रत्तपुप्फा, पीतेसु पीतपुप्फा, णीलेसु णीलपुप्फा, कण्हेसु कण्हपुप्फा विण्णेया । एते तिविधं आधारयित्ता सुगंधपुप्फा दुगंधपुप्फा अञ्चतगंधपुप्फा चेति । तत्थ सुगंधेसु सुगंधपुप्फा, दुग्गंधेसु दुग्गंधपुप्फा, अचंतगंधेसु अञ्चंतगंधपुप्फा विण्णेया १।
तत्थ फलसाली चतुविधा-कायवंतफला मज्झिमकायफला मज्झिमाणंतरकायफला पञ्चवरकायफला चेति । 20 तत्थ कायवंतफला पणसा तुंबा कुभंडपुप्फ-फलप्पमाणफला विण्णेया भवंति । मज्झिमकायवंतफला कविथ बिल्लप्पमाणा विण्णेया भवंति । मज्झिमाणंतरकायफला अंब-अंबाडक-णीप-तिंदुक-उदुंबरप्पमाणा विण्णेया । पञ्चवरकायफला अस्सोस्थ-वड-पील-पियाल-फरुस-चम्मणडोला-कोलक-करमंद-कलायर्संबीयप्पमाणाणि । ते पंचविधा-सेतफला रत्तफला पीतफला णीलफला कण्हफला चेति । जधापडिरूवेहिं वण्णतो कायप्पमाणतो चेव आधारयित्ता आधारयित्ता उवलद्धव्वा भवंति भक्खफलगता अभक्खफलगता चेव । तत्थ सव्वआहारगते भक्खफला विण्णेया । अणाहारगते अभक्ख- 25 फला विण्णेया । ते तिविधा आधारयितव्वा-सुगंधा दुग्गंधा अञ्चंतगंधा चेव । सुगंधेसु सुगंधफला, दुग्गंधेसु दुग्गंधफला, अञ्चतगंधेसु अञ्चतगंधफला विण्णेया । ते पंचविधा रसफला आधारयितव्वा भवंति, तं जधा-तित्तफला कडुकफला अंबिलफला कसायफला मधुरफला चेति । एते जधुत्ताहिं रसोपलद्धीहिं रसतो उवलद्धव्वा भवंति २।
___ तत्थ जे पुप्फेण णजंति ण फलेण [ते पुप्फसालिणो, ] तं जधा-असोग-गागरुक्खा सत्तिवण्णा तिलका सिंदुवार त्ति, जे यऽण्णे एवंविधा वेति । तत्थ जे फलेण उवभुज्जते ते फलसालियो । तत्थ इमे फलेण णज्जते, तं 30 जधा-पणसा पारेवता लउचा मातुलुंगा उदुंबरा, जे यऽण्णे एवमादयो।
तत्थ इमे पुप्फेणे फलेण चेव णज्जते पुप्फ-फलोपगा, तं जधा-अंबा अंबाडगा णीव-बउल-जंबु-दालिमा, जे य अण्णे एवंविधा भवंति । पुप्फ-फलतो य जे उवयुजंति ते चिंतिता विण्णेया भवंति पुप्फ-[फल ]सालिणो त्ति३ ।
१-२-३- एतचिह्नान्तर्गतः पाठः १० त० नास्ति ॥ ४'त्थफलप्प हं० त० विना ॥ ५°धम्मण° हं० त० विना ।। ६°संथीय है० त०॥ ७°णाणग १० त०॥ ८ माउसगा हं० त०॥ ९°ण णजंते फह० त०॥१०°लओ य जे वजंतिए चिंति है० त०॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org