________________
(૧૯) શ્રાવકે પ્રતિદિન ધારવા યોગ્ય
૧૪ નિયમો “સચિત્ત-દવ્ય-વિગઈ-વાણહ-તંબોલ-વત્થ-કુસુમેસુI વાહણ-સાયણ-વિલવણ-ખંભ-દિસિ રહાણ-ભત્તેસુ !”
૧. સચિત્ત-નિયમ-શ્રાવકે મુખ્ય વૃત્તિથી સચિત્તના ત્યાગી થવું જોઈએ, છતાં તેમ ન બને ત્યાં સચિત્તનું પરિણામ નક્કી કરવું કે આટલાં સચિત્ત દ્રવ્યોથી અધિકનો મને ત્યાગ છે. અચિત્ત વસ્તુ વાપરવાથી ચાર પ્રકારના લાભો થાય છે : (૧) સર્વ સચિત્તનો ત્યાગ થાય છે. (૨) રસનેન્દ્રિય જિતાય છે, (૩) કામ-ચેષ્ટાની શાંતિ થાય છે અને (૪) જીવોની હિંસામાંથી બચી શકાય છે.
૨. દ્રવ્ય-નિયમ-(દવ્ય) આજના દિવસે હું આટલાં ‘દ્રવ્યોથી અધિક નહીં વાપરું, એવો નિયમ લેવો તે ‘દ્રવ્ય-નિયમ.” અહીં ‘દ્રવ્ય' શબ્દથી પરિણામના અંતરવાળી વસ્તુ ગ્રહણ કરવાની છે. જેમ કે ખીચડી, લાડુ, વડાં અને પાપડ. કેટલાંકના મતથી નામાંતર, સ્વાદાંતર, રૂપાંતર અને પરિણામાંતર વડે દ્રવ્યની ભિન્નતા નક્કી થાય છે.
૩. વિકૃતિ-નિયમ-વિગય છ છે. (૧) દૂધ. (૨) દહીં, (૩) વૃત (૪) તેલ, (૫) ગોળ અને (૬) કડા (તળેલી વસ્તુઓ). તેમાંથી પ્રથમ ચારનો સંપૂર્ણ ત્યાગ અને બીજીનો શક્તિશઃ ત્યાગ તે વિકૃતિ-નિયમ વિકૃતિના ત્યાગ સાથે તે દરેકનાં નીવિયાતાનો પણ ત્યાગ થાય છે અને તેમ કરવાની ઈચ્છા ન હોય તો નિયમ લેતી વખતે જ ધારી લેવામાં આવે છે કે મારે વિકૃતિનો ત્યાગ છે પણ તેમાં નીવિયાતાની યતના (જયણા-અથવા છૂટ) છે.”
૪. ઉપાનહ-નિયમ-આજના દિવસે આટલાં પગરખાંથી અધિક પગરખાં નહિ પહેરું, એવો જે નિયમ તે “ઉપાનહ-નિયમ'. તેમાં પગરખાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
