Book Title: Yashovijayji
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Z_Shramana_Bhagwanto_Part_1_004596.pdf and Shramana_Bhagwanto_Part_2_004597.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249093/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra nyAyavizArada, nyAyAcArya mahAmaheApAdhyAya, mahAna jgyAtira upAdhyAya zrI yazavijayajI mahArAja zAsanaprabhAvaka vikramanI sattaramI sadImAM janmelA, jaina dharmonA parama prabhAvaka, jainadananA mahAna dArzanika, jaina tanA mahAna tArkika, paTTanavettA ane gujarAtanA mahAna yetidhara upAdhyAyazrI yazaiAvijayajI mahArAja eka mahAna jaina munivara hatA. ceAgya samaye amadAvAdanA jaina zrIsa ghe samarpita karelA upAdhyAyapadanA birUdathI tee ' upAdhyAyajI' banyA hatA. sAmAnya rIte vyakti * vizeSa ' nAmathI ja oLakhAya che; paNa yazevijayajI mahArAja mATe navAInI vAta e hatI ke jainasa'mAM teozrI vizeSyathI nahi, paNa * vizeSaNa 'thI vizeSa oLakhAtA * upAdhyAyajI Ama kahe che', ' A te upAdhyAyajInuM vacana che, ' vagere sAmAnya vAtacItamAM paNa thatAM AvAM vidhAnethI 'upAdhyAyajI 'thI zrI yajJeAvijayajI ema samajAtuM thaI rahyuM. vizeSya vizeSaNanA paryAya banI gayuM. AvI ghaTanA virala vyaktie mATe banatI hoya che. upAdhyAyajI mATe paNa A bAbata kharekhara gauravAspada hatI.. hatA. . vaLI, teozrInAM vacanA mATe paNa khIjI eka virala ane viziSTa bAbata che. emanI vANI-vacana-vicAre ' TakazALI ' evAM vizeSaNathI ALakhAya che. vaLI upAdhyAyajInI zAkha eTale ' AgamazAkha ' arthAt zAstravacana evI paNa prasiddhi che. vata mAnanA eka vidvAna AcAye temane vamAnanA mahAvIra tarIke paNa oLakhAvyA che. Aje paNa zrIsa dhamAM koI paNa bAbatamAM vivAda janme tyAre upAdhyAyajI viracita zAstra ke TIkAnI * zahAdata 'ne atima pramANa mAnavAmAM Ave che. upAdhyAyajInA cukAdA eTale jANe sajJanA cukAdA. eTale ja emanAM samakAlIna munivaroe teozrIne 'zrutakevalI ' vizeSaNathI navAjyA che. eTale ke 'zAstrInA sajJa ' arthAt zrutanA khaLe kevalI. ene atha e ke sarvAM jevuM padA'nuM svarUpa varNaMvI zakanArA. " AvA upAdhyAyajI bhagavaMte AlyavayamAM ( ATheka varSanI AsapAsa ) dIkSita banIne, vidyA prApta karavA mATe--gujarAtamAM ucca kaeNTinA vidvAnone abhAve ke game te kAraNe gujarAta cheDIne dUra-sudUra potAnA gurudeva sAthe kAzInA vidyAdhAmamAM javuM paDyuM. ane tyAM temaNe chae dananA tema ja vidyAnI vividha zAkhA-prazAkhAone AmUla-phUla abhyAsa karyAM; ane tenA para temaNe adbhuta prabhutva meLavyu ane vidvAnomAM SaTTuzanavettA ' tarIke pakAyA. kAzInI rAjasabhAmAM eka mahAsamartha diggaja vidvAna - je ajaina hatA tenI joDe, aneka vidvAnA ane adhikArI Adi samakSa, zAsrA karI vijayanI varamALA paherI hatI. teeAzrInA agAdha pAMDityathI mugdha thaIne vidvAnoe temane nyAyavizArada' birUdathI alaMkRta karyAM hatA. Ama, jainasa smRtinA eka jyotidhare te jainaprajAnA eka sapUte jainadharmanA ane gujarAtanI puNyabhUmino jaya jayakAra vataeNbyA hatA. vividha vAdgamayanA pAraMgata hovAthI AjanI dRSTie kahIe to teozrIne ae-cAra nahi paNa sakhyAbaMdha viSayeAnA pIeca. DI. kahIe te te yathAya ja che. /2010/04 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavaMto 333 bhASAnI dRSTie joIe te, upAdhyAyajIe alapajha ane vizeSajJa, bALaka ane praDha, sAkSara ane nirakSara, sAdhu ane saMsArI vyaktinA jJAnArjananI sulabhatA mATe jenadharmanI mULabhUta prAkRta bhASAmAM, e vakhatanI rASTrIya jevI gaNAtI saMskRta bhASAmAM tema ja hindI, gujarAtI bhaSAbhASI prAntanI sAmAnya prajA mATe hindI ane gujarAtImAM vipula sAhityanuM sarjana karyuM che. viSayanI dRSTie joIe te, temaNe Agama, tarka, nyAya, anekAMtavAda, tatvajJAna, sAhitya, alaMkAra, chaMda, ga, adhyAtma, AcAra, cAritra, upadeza Adi aneka viSaye upara mArmika ane mahattvapUrNa rIte lakhyuM che. saMkhyAnI dRSTie joIe to, teozrInI kRtionI saMkhyA "aneka" zabdathI nahi, paNa seMkaDo' zabdothI jaNAvI zakAya tevI che. A kRtio bahudhA Agamika ane tAkikabaMne prakAranI che. emAM keTalIka apUrNa paNa che, ane keTalIka anupalabdha paNa che. pite vetAMbara paraMparAnA hevA chatAM digabarAcArya kRta graMtha upara TIkA racI che. jaina muni havA chatAM ajena graMtha upara paNa TIkA racI zakyA che. A sarve temanA sarvagrAhI pAMDityanA prakhara pUrAvA che. zailInI dRSTie joIe te, temanI kRtio khaMDanAtmaka, pratipAdanAtmaka ane samayAtmaka che. upAdhyAyajInI upalabdha kRtionuM, pUrNa yogyatA prApta karIne, pUrA parizramathI adhyayana karavAmAM Ave te jaina AgamanA saMpUrNa jJAtA banI zakAya. anekavidha viSayo upara mUlyavAna, ati mahattvapUrNa adhyayana thayuM hoya tevI seMkaDe kRtio racanArA sarjake A dezamAM gaNyAgAMThayA pAkyA che, temAM niHzaMka upAdhyAyajIno samAveza thAya che. AvI virala zakti ane puNyAI keIna ja lalATe lakhAyelI hoya che. A zakti kharekhara, sadgurukRpA, janmAktarano tejasvI jJAnasaMskAra ane sarasvatInAM sAkSAt varadAnanA triveNI saMgamane AbhArI hoya che. teozrI "avadhAnakAra' (eTale buddhinI tIvra dhAraNazakti dharAvanAra) paNa hatA. eka vAra amadAvAdanA zrIsaMgha vacce ane bIjI vAra amadAvAdanA musalamAna sUbAnI rAjasabhAmAM A avadhAnanA prayoga karI batAvyA hatA, te joIne sahu Azcaryamugdha banyA hatA. e samaye teozrIe mAnavInI buddhizaktine adbhuta pa batAvI jainadharma ane jenasAdhunuM asAdhAraNa gaurava vadhAryuM hatuM. teozrInI ziSyasaMpatti alpasaMkhyaka hatI. teo aneka viSayonA talasparzI vidvAna to hatA ja, paNa "navya nyAya ane temaNe evo AtmasAta karyo hato ke teo "navya nyAyanA avatAra" lekhAyA hatA. ene lIdhe ja teo "tArkika ziromaNi" tarIke vikhyAta thayA hatA. teozrI jainasaMghamAM navya nyAyanA Adya vidvAna hatA. jenA siddhAMto ane tenA tyAga-vairAgyapradhAna AcArene navya nyAyanA mAdhyama dvArA tarkabaddha karanAra mAtra upAdhyAyajI advitIya hatA. teozrInuM svargagamana gujarAtanA vaDedarA zaherathI 18 mAIla dUra AvelA prAcIna darzAvatI, vartamAnamAM bheI zaheramAM vi. saM. 1743mAM thayuM hatuM. Aje temanI 2010_04 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zAsanaprabhAvaka dehAntabhUmi para eka bhavya smAraka UbhuM karavAmAM AvyuM che, jyAM vi. saM. 174pamAM temanI pAdukA padharAvavAmAM AvI hatI. DabheI A rIte baDabhAgI banyuM che. Ama, upAdhyAyajI asAdhAraNa prajJAvAna mahaSi hatA. temanA guru zrI navijayajI mahArAja hatA. te samayanA sAdhusamudAyanA baMdhAraNa mujaba eka ja AcAryanI prathA hevAthI, zrI yazovijayajIe vipula graMthasarjana karyuM ane vizALa rIte zAsanaprabhAvanA karI hovA chatAM temane "upAdhyAya pada ja ApavAmAM AvyuM hatuM. jenazAsananI anekavidha sevA karavA sAthe mUrtipUjA sAme virodha jAge tyAre, kriyAmArga pratye virodha jAgyA tyAre, tene pratikAra karI, prANane paNa maMdiranI saMskRtine TakAvI rAkhI jJAnaDhiyAkhyAM mokSa = jJAnakriyA baMnethI mokSa che-evuM sUtra gAjatuM karyuM hatuM. (pU. A. zrI vijya yazodevasUrijIe lakhelI yazadehana' graMthanI pratAvanAmAMthI udhRta.) vipula viziSTa ane vaividhyapUrNa sAhityanA sarjaka upAdhyAya zrI meghavijayajI gaNi upAdhyAya zrI meghavijayajI gaNi zrI vijayasUrijI-kanakavijyajI-zIlaviyajI ziSya kamalavijayajI, ziSya kRpAvijayajInA ziSya hatA. teo vyAkaraNa, nyAya, sAhitya uparAMta jotiSa vidyAmAM paNa pravINa hatA. teozrI pitAnA dareka graMthane AraMbha " hIM zrIM kalI aTuM ai namaH" e maMtrathI karatA. temaNe vi. saM. 1727mAM devAnaMdAbyudaya mahAkAvya sAdaDI (rAja)mAM racI pUrNa karyuM. emAM pratike mahAkavi mAgharacita mahAkAvya "zizupAlavadha"nA pratyeka kalAkanuM chelluM pAda laI, tenI sAthe upajAvelA traNa pAdo suMdara rIte saMghaTita karIne temAM sAta sargamAM vijayasenasUrinA paTTadhara vijayadevasUrinuM bhinna bhinna samayanuM ItivRtta eka itihAsa rUpe kavitAmAM AlekhyuM che. taduparAMta, temanI racanAo nIce pramANe che : meghadUta samasyalekha : "meghadUta' kAvyanA dareka zlokanuM chelluM pAda AbAda rAkhI tenA traNa pAda pite racI 130 zlokanuM kAvya banAvyuM, ane vijyadevasUri upara temanA paTTadhara vijayaprabhasUri devapattanamAM cAturmAsa hatA. tyAre tyAMthI vijJapti rUpe A kAvya mokalela hatuM. digvijaya mahAkAvya : zrI vijayaprabhasUrinAM jIvanavRttAMta tarIke tera sargamAM paNa TekA sahita A kAvya racyuM che. temAM te te sUrionA TUMkA itihAsa sAthe vijayaprabhasUrinAM satkAryo, vihAro, comAsAo, prabhAvanA Adi ghaNA viSaye varNavyA che. tapAgaccha paTTAvalI paNa racI che, jenA uparathI aitihAsika vigato maLI Ave che. zAMtinAtha caritrane naiSadhIya samasyA evuM nAma paNa ApyuM che. temAM mahAkavi harSaviracita auSadhIya mahAkAvyanuM pratilokanuM eka pAda laIne, pitAnAM traNa navAM pAda sAthe meLavI che sargamAM ramyuM che. saptasaMdhAna mahAkAvya saM. 1760mAM 2010_04