Book Title: Vimal Vasahini Ketlik Samasyao
Author(s): M A Dhaky
Publisher: Z_Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_1_002105.pdf and Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_2
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249388/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo Abu parvata para sthita delavADAgrAmanAM pAMca jinamaMdiromAM, lobhe "vimaLazAnAM derAM' tarIke paricita 'vimalavasahI' ane "vastupALa-tejapALanAM derAM"nAme oLakhAtAM 'lUNavasahI'nAM jagavikhyAta ArasI maMdiro, vizeSa mahattvapUrNa che. maMtrIzvara tejapALavinirmita 'lUNavasahI'nA kALano nirNaya to taddhasatInA 'balAnaka'(praveza-maMDapa)mAM rahela prazastilekha tema ja devakulikAonA lekho parathI nirvivAda thaI jAya che : paNa 'vimalavasahI'nI racanA samasyAprada che. prastuta jinAlayanA darzane Avato yAtrI ke mulAkAtI-pravAsI-pRthakjana sArIye saMracanAne vimalamaMtrIkartRka hovAno khyAla dharAve che. maMdiranA bhomiyAo paNa varSothI tevuM ja samajAvatA AvyA che. paNa sAMpratakALe joIe chIe te vimalavasahInAM badhAM ja aMgo vimalamaMtrInA samayanAM nathI. agAu enAM samakAlInatA ane ekakartRtva vize koI zaMkA uThAvAI nahotI. enA kaMDA2maMDita, AbhUSita-zobhita ArasI staMbhonAM upalaka samarUpatva ane ekaraMgatvathI pragaTatI marIcikAnA prabhAva taLe, tema ja tenI AMtarasRSTinI parama zobhAnI saMmohinIthI bhalabhalA vidvAno paNa saMbhramamAM paDI sArIye racanAne vimalamaMtrInA kALanI mAnatA AvelA. Aje to alabatta vimalavasahikAnA pRthak pRthak bhAgo samakAlIna na hovA aMge kevaLa saMdeha ja nahIM paNa pratIti thavA jeTalI--AraMbhikathI vizeSa kahI zakAya tevI--prati thaI cUkI che. vimalavasahIno mahAn raMgamaMDapa vimalamaMtrInA samayathI doDheka sadI bAdano, emanA variSTha baMdhu neDhanA prapautra maMtrI pRthvIpAle karAvyAnI pRthvIpAlanA kuTuMbaguru vaDagacchIya AcArya haribhadrasUri racita apabhraMza neminAtharaunI prazastinA AdhAre prathama noMdha dA. sikalAla parIkhe lIdhI hatI. paNa te mahattvapUrNa noMdha tarapha durbhAgye koInuM lakSa gayuM hoya tema lAgatuM nathI". te pachI be'eka dAyakA bAda dA umAkAMta zAhe e ja muddA para vizeSa pramANo rajU karI saunuM dhyAna kheMcavA prayAsa karelo". vimalavasahInAM sthApatyanAM jhINavaTabharyAM sarvekSaNa-nirIkSaNa-parIkSaNa arthe san 1957 ane tyAra bAda san 1961 tema ja 1962mAM delavADAnI mArI mulAkAto daramiyAna e maMdira anulakSI keTalIka bIjI paNa samasyAo najare caDI. enA phalarUpe, sthApatyanA sUkSmAvalokanathI tAravAtA muddAono prApta abhilekho ane vAyanAM pramANo sAthe meLa besADI, teno yathAsaMbhava ukela sUcavavA prayAsa karatI tema ja delavADAnAM samasta jinamaMdironAM itihAsa ane kalA vivecatI eka pustikA delavADAnAM deharAM meM 1963mAM taiyAra karelI.* * A pustikA have kalAdhAma delavADA zIrSaka heThaLa tAjetaramAM prakAzita thaI che (amadAvAda 1998). Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 ahIM vimalavasahInA hArdamAM chupAyelI, vidvajanone upayogI nIvaDe evI, saMbaddha saMzodhanAtmaka sAmagrI rajU karavA vicAryuM che. maMtrIzvara vimale nirmANa karAvela jinAlayamAM emano ke emanA samayano koI ja lekha maLI Avyo nathI. prApta lekhomAM jUnAmAM jUno lekha devakulikA kramAMka 13mAM saM. 1119I. sa. 1063mAM zAMtyAmAtyanI patnI zivAdevIe bharAvela pratimAo che; paNa temAM vimalamaMtrI ke vimalavasatIno ullekha nathI, jo ke paraMparAthI A devAlaya vimalanirmita manAtuM AvyuM che ane 14mA-15mA zatakanA graMthomAM A maMdiranA nirmANa-saMbaddha, deDapati vimala anulakSita daMtakathAnAM Alekhano maLI Ave che. paNa A maMdiranuM nirmANa mULe maMtrIzvara vimale kareluM temAM saMdeha na rAkhavA mATe 12mA zatakanA madhyabhAganAM beeka abhilekhIya pramANo vimalavasahImAM ja mojUda che. jemake tyAM devakulikA kramAMka 10nI aMdara rahela maMtrI pRthvIpAlanA pitarAI che. dazarathanA saM. 1201 | I. sa. 114panA prazastilekhamAM maMtrI vIranA prathama putra neDha vize kahyA pachI AgaLa cAlatAM kahyuM che ke "(vIramaMtrIno) bIjo dvatamatAvalaMbita daMDAdhipa vimala (nAmano putro hato, jeNe ahIM bhavasiMdhu paranA setu samAna UMcuM (jina) vezma karAvyuM. A sivAya devakulikA kramAMka 5 mAM kelhA-volyAdi sUtradhAroe bharAvela jina kuMthunAthanI pratimAnA saM. 1202 { I., sa, 1146nA lekhamAM tenI pratiSThA "zrI vimalavasatikAtIrthe thayAnuM spaSTapaNe jaNAvyuM che. A maMdira daMDanAyaka vimale kaI sAlamAM baMdhAveluM te vize koI solaMkIkAlIna abhilekhIya ke vAyika pramANa to hajI sudhI jaDyuM nathI : paNa tenA saM. 1368 ! I. sa. 131ramAM thayelA bhaMga pazcAta, saM. 1378 ! I. sa. 132 mAM thayelA jIrNoddhAra saMbaMdhanA prazastilekhamAM, yugAdidevanuM A maMdira daMDAdhipa vimale vi. saM. 1088 ! I. sa. 1032mAM karAvyAnI noMdha maLe che. prastuta jIrNoddhAra pachI thoDAka samaya bAda jinaprabhasUrie emanA kalpapradIpa aMtargata dIdhelA "abdAdrikalpamAM jIrNoddhAranI sAla za. saM. 1243 | I. sa. 1322 ApavA uparAMta mULa maMdira daMDapati vimale vi. saM. 1088 | I. sa. 1032mAM baMdhAvyAnuM spaSTa zabdomAM jaNAvyuM che. A samayathI laI 1pamA zataka sudhInA keTalAka prabaMdha, caritrAtmaka racanAomAM A ja miti nirvivAda ApavAmAM AvI che. jemake rAjazekharasUrinA prabaMdhakoza (saM. 1405 ! I. sa. 1339) aMtargata " "vastupAlaprabaMdha, purAtana-prabaMdhasaMgrahamAMnI B saMjJaka prabaMdhAvalI-jeno kALa ratnamaMDanasUriracita upadezataraMgiNI (saM. 1461 | I. sa. 1405) pUrveno hovA vize saMpAdake aTakaLa karI che; tatpazcAt jinaharSakRta vastupAlacaritra (saM. 1497 { Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 101 I. sa. 1441), ne te pachInAM thoDAMka ja varSamAM somadharma dvArA racAyela upadezasAtikA (saM. 1503 I. sa. 1447) "Adi graMthomAM paNa vimalavasahInI sthApanAnI e ja miti batAvI che. A sau pAchaLanA kALamAM paNa DhagalAbaMdha pramANo jotAM vimalavasahInuM nirmANa I. sa. 1088mAM thavA bAbata zaMkA karavAne koI ja kAraNa nathI. caudamA zatakanA prathama caraNamAM, jIrNoddhArakonA samayamAM, tema ja emanA samakAlIna jinaprabhasUrinI abdayAtrA samaye maMtrIza vimalano mULa prazastilekha mojUda haze tema ja tadiSayaka anya purANAM vAghayika sAdhano paNa te kALe hajI upalabdha haze jenA AdhAre teo, ane temane anusarIne 15mA zatakanA lekhako, pratiSThA-miti saMbaMdhamAM ATalA nizcayapUrvaka kahI zakyA haze. vimala-vasatikAnuM vartamAna svarUpa A prakAre che : kALA paththaranA "mUlaprAsAda' ane gUDhamaMDapa', ene joDAyelAM ArasanAM mukhamaMDapa' (navacokI) ane "raMgamaMDapa', e sau pharatI ArasI devakulikAo rUpI jinAlayonA samUhathI saMyojAtI paTTazAlA sametanI 'bramantI' (bhamatI); te pachI A bAvana-jinAlayanI sAme kALA paththaranI "hastizAlA', ane hatizAlAne bAvana jinAlayanI "mukhacatuSkI (mukhacokI) sAthe joDato "vitAna'(chata)vALo sAdo maMDapa : (juo ahIM taLadarzana). maMtrIzvara vimale karAvela mULa vasatikA A pramANe hatI : maMdira che tyAM mULa khaDakALa bhUmi jarA pUrva ane dakSiNa taraphanA DhALavALI che; eTale jyAM jyAM DhALa naDyo haze tyAM pUraNI karI, nIcI thI jagatI jevuM karI levAmAM AvyuM. e bhUmi para garbhagRhayukta mUlaprAsAda, gUDhamaMDapa, raMgamaMDapa, ane hastizAlAnI racanA vimalamaMtrIe karAvI; jyAre somadharmanA kathana anusAra "moTA vyavahArIoe devakulikAdika karAvyuM. sAruMye bAMdhakAma sAdAIbharyuM ane kALA paththaramAM hatuM. je kaMI thoDuM lagAveluM rUpakAma hatuM te moTA bhAganuM zveta ArasamAM kareluM. Ama kema banyuM haze ? dhanADhya manAtA ne caMdrAvatIza gaNAtA maMtrIzvaranuM samasta maMdira ArasanuM ane alaMkArapUrNa zA mATe nahotuM? saMbhavatayA saMcAravyavasthAnI muzkelIone kAraNe bAMdhakAma mATenA moTA kadanA ArasanA khaMDo nIcethI upara laI javAnuM hajI e kALe zakya nahIM banyuM hoya; ethI ja to kadAca sthAnika, ke pachI najIkamAM maLatA kALA paththarathI, calAvI levuM paDyuM hoya; jayAre ArasI rUpakAmanA ghaDelA nAnA nAnA TukaDAo caMdrAvatIthI upara lAvI lagAvyA hoya ke pachI ArAsaNanI khANamAMthI nAnA nAnA ArasI khaMDo DuMgara upara laI jaI enA upara caMdrAvatInA zilpIoe tyAM rUpa ghaDyAM hoya. maMtrIzvara vimale karAvela jinAlayano keTaloka bhAga AjanA samaye haju kAyama rahyo che te jovA joIe to kALA paththarano mUlaprAsAda nizcayatayA e kALano ja che tema tenI zailI parathI jaNAI Ave che. mUlacaityanuM taLa tema ja ghATaDAM sAdAM che. uparanA bhAge zikhara karavAne Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 badale bhUmikAyukta, ghaMTAvibhUSita sAdI 'phAMsanA" (tarasaTa) karI che. 'nAgara' zikhara ahIM na hovAnA kAraNamAM eka anumAna evuM rajU karavAmAM AvyuM che ke dharatIkaMpathI bacAvavA Ama karyuM haze. A tarkane alabatta samarthana sAMpaDI zakatuM nathI. AbUmAM bhUkaMpanA AMcakAo lAgatA hota to atyAre delavADAnAM maMdiro UbhAM rahyAM na hota ke atyAra sudhImAM to ghaNuM nukasAna pAmI gayAM hota. bIjI bAju joIe to uttara gujarAtamAM 11mI zatAbdInA uttarArdhamAM nirmAyelA kheDabrahmAnA aMbikA tema ja brahmAnA prAsAdo tema ja siddhapura pAsenA kAmaLIgAmanA brahmANI mAtAnA maMdira (11mI sadIno pUrvArdha) para lagabhaga AvI ja phAMsanA karI che. khuda delavADAmAM kumArImAtAnA maMdira para tema ja eka zivAlaya para paNa A pramANe phAMsanA ja karelI che, je nizcayatayA 11mI zatAbdInI che. A sau, pramANamAM sAdAM maMdironA pramANo lakSamAM letAM "nAgara-zikhara' ne badale "phAMsanA' karavAno hetu kadAca karakasarano hoI zake. bIjI vAta e che ke vimalavasahInuM mUlacaitya (tema ja lUNavasahInuM paNa) niralaMkRta hoI, ene 14mI zatAbdInA jIrNoddhAra samayanuM gaNI kADhavAmAM AvyuM che. paNa ahIM AgaLa joIzuM tema ArasI bAMdhakAma solaMkIyugamAM pAchaLanA samaye, nokhA tabakke, thayeluM che; ane mUlaprAsAda nirAbharaNa hovA chatAM enI zailI 14mI zatAbdInI nahIM paNa spaSTatayA 11mAM saikAnI ja che. rAjasthAnamAM muMgathalA, jhADolI, ane nADalAInA (neminAthanA) samakAlIna jaina maMdironA mUlagabhArA paNa AvA ja sAdA prakAre karelA che, eTaluM ja nahIM paNa ahIM to mUlaprAsAdanA traNe bhadranA gokhalAonI ArasanI saparikara asalI pratimAo hajI paNa enA mUlasthAne pratiSThita che. prastuta mUrtionA parikaranA suDoLa lalitabharI cAmaradharI (citra. 1) ane anya vigato 11mA zatakanA pUrvArdhanI takSaNAnAM lakSaNo pragaTa karatA hoI niHzaMka e Ida sa. 1032, eTale ke maMdiranI pratiSThAnA samayanA ja, gaNavA joIe. eTale mUlaprAsAda vimalamaMtrInA samayano ja che emAM saMdehane sthAna nathI. aMdara garbhagRhanI dvArazAkhA prAcIna nathI tema ja mUlacaityanI ArasanI mUlanAyaka RSabhadeva bhagavAnanI pratimA paNa I. sa. 1322nA jIrNoddhAra samayanI che. saddabhAgye vimalamaMtrIe pratiSThA karAvela asalI pratimA bhamatInA naiRtya khUNe AvelA bhAMDAgAramAM mojUda che. ene hAla munisuvratasvAmInI 2500 varSa purANI pratimA mAnavAmAM Ave che. vimalamaMtrIe caMpakavRkSa nIce daTAyelI kADhelI pratimA te A ja, evI paNa mAnyatA che. paNa pratimAnA khaMdholA para kezavallarI batAvI hoI, te jina suvratadevanI nahIM paNa AdIzvaranI mAnavI ghaTe 5. zyAma paththaranA A prabhAvazALI ane moTA bhAmaMDaLavALA vizALa jinabiMbanI zailI 11mI zatAbdIno pUrvArdha darzAvatI hoI, tema ja tenuM mAna gabhArAnA mAna sAthe baMdhabesatuM hoI, vimalamaMtrIe kALA paththaramAM ja banelI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 103 vasatikAmAM mUlanAyaka tarIke yugAdidevanI je pratimA adhivAsita karI haze te A ja pratimA hovI ghaTe. ATalI suMdara ane moTI pratimA jo caMpakavRkSa taLenI bhUmimAMthI pragaTa thaI hoya to te vizeSa mahimAvaMta gaNAya ane to pachI ene ahIM bhaMDAramAM sthApita karavAne badale mUlagabhArAmAM pratiSThita karavAmAM zuM harakata hoI zake? maMtrIzvara vimale baMdhAvela mUlacaitya kALA paththaranuM hatuM, AdinAthane samarpita hatuM; A pratimA paNa zyAmazilAnI ane AdIzvaranI ja che ane zailInI daSTie maMdiranI sthApanAnA kALanI ja che, e vAta paNa ene mUlanAyakanI pratimA hovAnI hakIktane pUrNatayA puSTi ApI rahe che. 14mI-15mI sadInA prabaMdhomAM mUlanAyakanI pratimA dhAtunI hovAnI vAta kahI che, paNa pAchalA yuganA e prabaMdhakAronI ahIM kazIka bhUla thatI lAge che. vAstavamAM to Isa. 1322mAM jIrNoddhArakoe AkramaNa samaye khaMDita thayelI A pratimAne badalI mUlanAyakanI navI mUrti garbhagRhamAM besADI ane eka vakhatanI upAsya ane punita evI A asala pratimAnuM visarjana na karatAM ahIM bhAMDAgAramAM surakSA arthe mukAvI jaNAya che. (maMtrIzvara vimalanA samayanI bIjI paNa be upAsya pratimA hAla vasahImAM vidyamAna che. devakulikA kramAMka 21mAM aMbikAdevInI traNa pratimAo che, jemAMnI moTI to maMtrI vimalanA vaMzaja hovAno dAvo karanAra koI bhANe saM. 1394 | I. sa. 1338mAM bharAvI che. paNa be nAnI, lekha vinAnI paNa atIva lAvaNyamayI, dhammilamukuTadhAriNI aMbAnI ArasanI mUrtinI zailI 11mA zatakanA pUrvArdhanI hoI, maMtrIzvaranA kALanI hovI ghaTe. vimalamaMtrI aMbikAnA parama bhakta hovAnI vAta prabaMdhomAM ane lokoktimAM khUba jANItI che.) vimalacatyanA mUlaprAsAdane joDelo kALA paththarano ane saheja nIcerI phAMsanAvALo gUDhamaMDapa paNa maMtrIzvaranA samayano che; paNa tenA uttara-dakSiNa mukhanAM ArasI dvArA ane pAcatuSkIo (paDakhA-cokIo) e samayanAM nathI; ne gUDhamaMDapanA moDhA AgaLano mukhamaMDapa (navacokI) paNa vimalavinirmita nathI. e mukhamaMDapa ane AnuSaMgika bhAga kadAca vimalanA (laghu?) bhrAtA cAhile umeryo hoya tema jaNAya che. upadezasaptatikAra somadharme bhrAtA cAhile maMDapAdika karAvyAnI noMdha lIdhI che. eka anya prabaMdhamAM vimalaputra cAhile raMgamaMDapa karAvyAno ullekha che". paNa A chellA prabaMdhakAre A saMdarbhe be goTALA karyA che. eka to e ke raMgamaMDapa maMtrI pRthvIpAle karAvyAnAM ghaNAM majabUta pramANo che; bIjI vAta e ke cAhila vimalano putra nahIM paNa bhrAtA hato (moTe bhAge laghubhrAtA). A cAhillanA prapautra narasihanA, agAu anulakSAyela I. sa. 1144nA pratimAlekhamAM, je vaMzAvaLI che temAM cAhillane "vimalAnvaye' ke 'vimalasUna' na kahetAM tene "vIrasaMtAne kahyo che ane teno Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nircanya aitihAsika lekha-samuccaya-ra krama viramaMtrInA vaMzamAM A pramANe Ave che : (juo lekhAte vaMzavRkSa). eka saMbhava evo che ke cAhille karAvela trikamaMDapa (cha cokI) ane raMgamaMDapa paNa kALA paththaranA hoya ane tene 12mA zatakanA madhyabhAganA arasAmAM pRthvIpAla maMtrInAM bAMdhakAmo samaya kADhI navesarathI ArasamAM racyAM hoya. have vimalamaMtrIne putra hato ke nahIM te vAta vize vicAratAM te muddo vivAdAspada jaNAya che. dezAI noMdhe che ke "vimala aputra maraNa pAmyo evI kathA, sAmAnya mAnyatA, che. te satya hoya tema pAke pAye kahI zakAtuM nathI, kAraNa ke vimalanA pachInI vaMzAvalI maLatI nathI. kevaLa eka lekha tenA ukta maMdiramAM aMbAjInI mUrti para saM1394no maLe che ke jeno Azaya evo che ke "mahaM. vimalAnvaye" eTale vimalanA vaMzaja abhayasiMhanA putra jagasiMha, lakhamasiMha ane kurasiMha thayA tathA jagasiMhano putra bhANa thayo. te sarvee maLI vimalavasahImAM aMbAjInI mUrti sthApita karI."33 vimalamaMtrI aputra hoya ke na hoya paNa e vAta kharI che ke cAhilla temano putra nahIM paNa bhrAtA hovo joIe. maMtrI pRthvIpAlanA ke emanA pitarAI hemaratha-dazarathanA lekhamAM, ke haribhadrasUrinI prazastiomAM cAhillano neDhavimala sAthe eno ullekha nathI e vAta sAcI, paNa prastuta lekhonA samakAlIna, upara kathita narasiMhanA lekhamAM cAhillane spaSTa rIte "vIramaMtrI saMtAne' kahyo che tethI te varamaMtrIno putra athavA ochAmAM ochuM vIramaMtrInA vaMzamAM thayAnuM siddha thAya che. have dhAro ke te vIramaMtrIno patra na hoya to prapautra to hovo joIe. narasiMhe I. sa. 1144mAM pratimA pratiSThAvI tyAre te juvAna hoya to tenA samayathI cAhilla pacAseka varSa pahelAM thayelo mAnIe to te viramaMtrIno prapautra hovAnI saMbhAvanA rahe; paNa jo narasiMhanI umara te samaye moTI hoya to cAhillano kALa lagabhaga 107) ane tethI pUrvano Thare; ane e anvaye te vIrano putra ane vimalana baMdhu Thare tema ja samayanI dRSTie te vimalano nAno bhAI hovAnuM (ane vIramaMtrIne bIjI strI hoya to sAvako bhAI hovAnuM) saMbhavita mAnI zakAya. somadharme to cAhillane vimalano bhAI ja mAnyo che. paMdaramA zatakanA prabaMdhakAro vimala sAthe lohInI sagAI dharAvanAra cAhilla tema ja teNe vimalavasahI maMDapa (pachI bhale raMgamaMDapa nahIM to mukhamaMDapa) karAvyo evI vAtathI vAkepha hatA. samakAlIna pramANa na hovA chatAM A noMdha vimalavasahInA itihAsamAM mahattvanI prakAzakaNI banI rahe che. have prazna e che ke vimalavasahIno "mukhamaMDapa cAhille karAvyo tema kahI zakavA mATe anya AdhAra zuM che". prastuta tarka karavA mATe vAstavamAM chaeka jeTalAM pramANa che : (1) mukhamaMDapanA staMbhonuM maMtrI pRthvIpAle umerela raMgamaMDapanA staMbhothI banne eka jAtinA hovA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 vimalavasahInI keTalIka samasyAo chatAM) pramANaucitya, suDoLatva, AbhUSAnA prAgurya ane tenA saMghaTanamAM chato thato viveka tema ja tad alaMkaraNanI vigatonuM sApekSa dRSTie avalokatAM caDhiyAtApaNuM (citra 2); (2) mukhamaMDapanA staMbhonA kaMDAra ane AkAranI karNadeva(I. sa. 1065-1095)nA samayanA hovAno saMbhava darzAvatA, moDherAnA vikhyAta nRtyamaMDapanA staMbhonA AkAra-prastAra ane alaMkAralIlAnI sAthe samatA; (3) staMbho paranA pATanA taLiye karavAmAM AvatAM 'kamala'nA rAbetA mujabanA suzobhanane sthAne uttara bAjunA pATomAM cakravyuhamAM "nararUpo' kADhelAM che, je nADalAInA tapezvaranA maMdiramAM pATaDA nIce korela evA prakAranA suzobhananuM smaraNa karAve che. tapezvaranA kahevAtA e maMdiranA nirmANakALa 11mI zatAbdInA prathama caraNano che. vimalavasahInuM prastuta suzobhana kalAnI daSTie UtaratuM che tema ja rUpakAmano DhaMga nADalAIthI thoDo pAchotaro kALa sUcavI jAya che : UlaTapakSe A zobhana 12mI zatAbdInA koI paNa bAMdhakAmamAM jovA maLatuM nathI. (4) mukhamaMDapanI madhyamAM rahelA 'nAbhijIMda'ane "padmanAbhajAtinAM vitAnonI kuMbhAriyAnA mahAvIra jinAlaya (saM. 1118 ! I. sa. 106 2)nI chacokInA madhyamAM rahelA 'nAbhijIMda' ane 'padmanAbha vitAno sAthe rIti ane rUpanuM sAmya; (sarakhAvo ahIM citra 3, 4 sAthe pa); 12mI sadImAM evAM vitAno thayAnAM Ama to pramANo nathI; (5) mukhamaMDapa jayAM pUro thAya che tyAM pRthvIpAlanA samayamAM traNa cokIpada vadhArI mukhamaMDapanuM navacokImAM parivartana karavAmAM AvyuM che te saMdhAna pachInA pATaDA ane staMbhonI zailI, tema ja sAMdho karela che te ThekANuM saMdhisthAna-jhINI najare jotAM judAM tarI Ave che (6) e ja rIte mukhamaMDapanA moDhA AgaLa vadhArelI cokIonAM vitAnonI zailI ane prakAra mukhamaMDapamAM rahelAM vitAnonI mudrA ane bhaMgithI nokhAM jaNAya che. mUlacaitya ane gUDhamaMDapathI paththaranI jAtamAM judA paDI jatA ane zailInI dRSTie tenAthI pramANamAM arvAcIna, paththaranI jAtamAM raMgamaMDapa sAthe ekatva dharAvanAra paNa zailInI dRSTie bhinna ane tenAthI prAcIna, ne chelle sthApatya-parIkSaNanI dRSTie rAjA bhImadevanAM aMtima varSothI laI karNadevanA zAsananA madhyakALa sudhI eTale ke 11mI sadInA trIjA caraNamAM nirmAyela hoya tevA A mukhamaMDapanA kArApaka tarIke prabaMdhonI sAkSInA AdhAre cAhilla-ke jenI aitihAsikatA tema ja vimala sAtheno saMbaMdha zilAlekhathI nizcita thAya che-ne mAnavAmAM avarodha kare tevo koI muddo A paLe Ama to dekhAto nathI. chatAM A muddA para AgaLa ahIM vizeSa kahevAnuM thaze.) mukhamaMDapa pachI Avato raMgamaMDapa maMtrI pRthvIpAle karAvelo tenAM dAru parIkhe ApelA tema ja dai zAhe ekatra karelAM pramANa vize AgaLa kahevAI gayuM che. vimalanA jayeSTha baMdhu + mULa svAdhyAyamAM chapAyelA lekhamAM te citra 3 rUpe chapAyuM che. prastuta tasavIra pharIthI na maLI zakatAM ahIM te zobhana batAvI zakAyuM nathI. ni, ai, bhA2-14 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 nigrantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 DhanA prapautra pRthvIpAla gUrjarezvara mahArAja kumArapAlanA maMtrImaMDalanA sadasya hatA. emaNe karAvela sukRtyonA ullekho emanA guru haribhadrasUrie racela graMthonI prazastiomAMthI prApta thayA che. maMtrIvarya pRthvIpAle svamAtR padmAvatInI puSpavRddhi mATe aNahillavADa-pATaNanA purAtana "vanarAjavihArIne raMgamaMDapa karAvelo tema ja tyAM pUrvaja nizcaya karAvela RSabhadevanA maMdirano raMgamaMDapa paNa karAvelo : e ja pramANe nitraye caMdrAvatImAM baMdhAvela jinabhavanamAM mAtRpakSIya mAtAmahInA zreyArthe raMgamaMDapa karAvyo hato. A sivAya mAtA padmAvatInA pitA bolhaNanA kalyANa mATe rohamaMDalanA sAyaNavADapuramAM zAMtinAthanuM maMdira karAveluM; pAlI (pallikAgrAma)nA dazamA zatakanA trIjA praharamAM baMdhAyelA vIranAthanA caityamAM anaMtanAthanI pratimA saM. 1201 I. sa. 1145mAM mukAvI, ItyAdi 8. ATalAM sthApatyo Adi nirmAvanAra, sukRta karAvanAra maMtrIza potAnA pUrvajanA baMdhu vimalanA AbU paranA maMdirane kema bhUle ? maMtrIe ahIM I. sa. 1144 AsapAsa tIrthoddhAranA kAryane AraMbha karyo. caudamI devakulikA lekha anusAra I. sa. 1150mAM te kAma pUruM thayuM lAge che. A tIrthoddhAra maMdiranA koI khaMDana-bhaMjananA prasaMga bAda karavAmAM Avyo hoya evAM koI aitihAsika ke AMtarika pramANo upalabdha nathI. eno hetu to vimalavasahInI bhItarI kALA paththaranI sAdI anuThAvadAra bAMdhaNIne, jarUrI lAgyuM tyAM, dUra karI, saMgemaramaranA paththara vAparI, tenA para vipula kArigarI karAvI, zobhAsaMpanna banAvI, vasahInA Ayojanane vyavasthita ane dekhAvaDuM karavA pUrato ja haze. pRthvIpAle vimalabhavanamAM zuM zuM karAvyuM te vize joIe to emanuM sauthI mahattvanuM kArya to hatuM raMgamaMDapanA nirmANanuM. aNahilapuranA be pRthaka pRthapha jinAlayomAM ane caMdrAvatInA jinamaMdiramAM temaNe raMgamaMDapa karAvelA je hakIkata uparathI ema jaNAya che ke raMgamaMDapo baMdhAvavA tarapha temanI vizeSa ruci hatI, jene mATe vimalavasahImAM avakAza hoI teo anAyAse tema karavA prerAyA haze. A raMgamaMDapanA alaMkaraNamAM AvatAM rUpakAmane dA. zAhe 12mA zatakanuM ane kumArapALayugaIsa1144-1174)nuM yogya rIte ja mAnyuM che. sthApatyanI dRSTiestaMbhanA mAna-pramANa, AkRti, bhUSA-vinyAsa, paTTa parano kaMDAra ane mahAvitAnanA 'gajatAlu-kola'no chaMdavilAsa ane temanA AkAra-prakAra nizcayatA kumArapALanA samayanA che. mAtra vitAna vaccovaccenuM laMbana kaMIka aMze (AkAra pUratuM) 11mI sadInI paraMparAne anusaratuM lAge che (citra 12)". ' A maMDapa vimalanA samayano nathI paNa bAdano che tevuM eka pramANa maMdiranA tAjetaramAM thayelA jIrNoddhAranA pradhAna sthapati, somapurA zilpI zrI amRtalAla trivedIe zodhyuM che. raMgamaMDapanI cho besatI jatI hovAnuM jaNAtAM tenuM stara UMcuM lAvavA samArakAmArthe Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 107 chonI UMcakAvelI ArasI lAdIo nIcethI agAunA samayanA raMgamaMDapanA staMbhonI kALA paththaranI paDaghalIo prakAzamAM AvelI; niHzaMka AthI vartamAna ArasI maMDapa bAdano banelo, ane vAyika temaja zilpa-sthApatyanAM nirvivAda pramANonA AdhAre maMtrI pRthvIpAla-kartaka Thare che, eTaluM ja nahIM paNa pUrve, saMbhavatA vimalamaMtrInA samayamAM paNa, raMgamaMDapa hato ane te mUlaprAsAda ane gUDhamaMDapanA kAmanI jema kALA paththarano hato tevuM paNa siddha thAya che. A sthaLe savAla e Ubho thAya che ke cAhile ArasI mukhamaMDapa karAvyo te agAu tyAM zuM racanA haze ane moDhA AgaLanA raMgamaMDapa sAthe tenuM joDANa kevI rIte haze. cAhille karAvela pheraphAra pahelAMno mukhamaMDapa paNa bAkInAM kAma sAthe susaMgata rahevA kALA paththarano ja hovAno saMbhava che. agAu kahyuM tema pRthvIpAlanA sthapatioe raMgamaMDapane mukhamaMDapa sAthe joDavA traNa cokIpado vadhArelA. vimalanA samayano raMgamaMDapa mukhamaMDapathI chUTo hato ke joDAyelo, ane cAhillanA samayamAM mULa kALA paththaranI cha cokI dUra karyA bAda navA ArasI mukhamaMDapane kALA paththaranA raMgamaMDapa sAthe joDI dIdhelo ke kema te vize Aje ekadama nizcayapUrvaka kahevuM to muzkela che. je kaMI pramANo haze te pRthvIpAlanA samayamAM naSTa thayAM che, yA to saMgopana pAmyAM che. bIjI rIte vicAratAM ema kahI zakAya ke vimale nahIM paNa cAhille kALA paththaranI navacokI ane raMgamaMDapa banAvyAM hoya ane hAlanI ArasanI navacokInuM kaMDAra kAma, je raMgamaMDapathI jUnuM jaNAya che, te maMtrI pRthvIpAlanA samayamAM vRddha kArIgaroe jUnI paraMparA (11mInA uttarArdhanI) pramANe karyuM hoya. navacokI banAvavA traNa pado vadhAravAnI sAthe e mukhamaMDapamAM caDhavA mATenI traNa sopAnamAlAo paNa pRthvIpAlanA samayamAM navesarathI banAvI hoya tema lakSapUrvaka jotAM, khAsa karIne "zuNDikAo"(hAthaNIo)nAM pagathiyAM AjubAju korela rUpanA abhyAsathI anumAna para AvavA preraNA thAya che. maMtrI pRthvIpAla ATaluM ja karAvI aTakI nathI gayA. keTalIka devakulikAo temaNe karAvI hovAnuM ane bIjI keTalIka temanI paravAnagI ane preraNAthI sagAsaMbaMdhIo dvArA te ja samaye nirmita thaI hovAnuM pratimAlekhothI puravAra thaI zake che. vimalanA samayanI eka paNa devakulikA vasatImAM nathI. eno artha ema thAya ke vimalamaMtrInA samayamAM hajI devakulikAo umerAI nahIM hoya, yA to te kALA paththaranI haze, jethI jIrNoddhArakoe dUra karI tene sthAne ArasanI devakulikAo racI hoya; kadAca maMdira mULe bAvana-jinAlayane badale caturvizati jinAlayanA rUpamAM hoya ? paNa to savAla e Ubho thAya che ke devakulikAonuM pRthvIpAlanA samayamAM jIrNoddhAra samaye navanirmANa thAya to paNa jUnI pratimAo to temAM pharIne padharAvavI ghaTe, padharAvelI hovI joIe; kaMI nahIM to ye tevo tarka to karI zakAya; jyAre vAstavamAM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nircanya aitihAsika lekha-samuccaya-2 devakulikAomAM ke tyAM anyatra eka paNa pratimAlekha vimalamaMtrInA samayano maLyo nathI. AthI tAravaNI to ema nIkaLe ke maMtrIzvara vimalanA samayamAM devakulikAo baMdhAI ja nahotI. to pachI "somadharma' vimalavasahInI pratiSThA ane sAhilla bhrAtAe maMDapa karAvyAnI vAta sAthe "moTA vyavahArIoe devakulikAdika karAvyuM" tevuM noMdhe che tenuM zuM? vAta ema che ke somadharma cheka 1pamA zatakamAM je kaMI lakhe che tenI pramANabhUtatA khUba cokasAIbharI tapAsaNImAM TakI rahe to ja svIkAravI joIe. vimalavasahImAM pRthvIpAla pUrvenA kevaLa pAMca ja pratimAlekho maLyA che : eka to AgaLa saMdarbha apAI gayo che te zAMtyamAtyano saM. 1119 ! I. sa. 1063no; tyArabAda Ave che saM. 1131 I. sa. 107pa, saM. 1143 I. sa. 187. saM. 1186 I. sa. 1130. ane saM. 1187 | I. sa. 1131nA cAra lekho. A pAMca paikInA pahelA kahyA te traNa 11mI sadInA uttarArdhanA che ane chellA be 12mI sadInA dvitIya caraNanA. vizeSamAM koI paNa eka ja mitinA nathI, paNa eka bIjA vacce sAro evo samayano gALo rahelo che. AthI vimalamaMtrI ane maMtrI pUthvIpAla vaccenA gALAmAM devakulikA-nirmANanI kriyA silasilAbaMdha cAlI hatI, ane caturvizati jinAlayanuM nirmANa vimalanA samaye nahIM to pachInAM pacAsa-poNoso varSamAM thaI cUkeluM tema paNa kahI zakAya tema nathI. bhamatInI derIomAM dvArazAkhAo ane temanAM cokIALAnA staMbha, pATa, ane vidvAnonuM nirIkSaNa karatAM temAMnuM kazuM 11mI sadInuM hoya tema jaNAtuM nathI. saMbhava che ke A cAre pramANamAM jUnI pratimAo vimalavasahImAM anyatra (gUDhamaMDapa, mukhamaMDapanA khattako, garbhAgAra ityAdimAM). sthApela haze ane pRthvIpAle jIrNoddhArasamaye tene mATe devakulikAo karI temAM te sau anukrame temAM padharAvavAmAM AvI hoya. kharekhara zuM banyuM haze te ekadama nizcayapUrvaka kahevuM kaThina che; kalpI zakAya tevAM sUcanothI atirikta, bIjuM kaMI Aje to banI zake tema nathI. A pAMcamAMthI pahelI be pratimAo cAhillanA mukhamaMDapanA saMbhAvya nirmANakALa lagolaganI miti dharAve che; ane bIjI traNa cAhillanA kALa bAdanIche. cAhila ane maMtrI pRthvIpAla vaccenA gALAmAM vimalavasahImAM koI sudhArA-vadhArA thayAnuM pramANa hAla to upalabdha nathI. raMgamaMDapa ane pharatI keTalIka devakulikAo taiyAra thaI gayA bAda pRthvIpAlanA sthapationuM bIjuM kArya temanuM arasaparasa saMyojana karavAnuM hatuM. temAM sau prathama to pUrve praveza taraphanA mukhAliMda bhAganuM joDANa karyuM haze. ahIM saMdhAna-cokIomAM zilpIoe 12mA zatakanA sarvottama koTinAM vitAnonI joDI goThavI che (citra 11). tyArabAda uttara bAjunA pArkAliMdane paNa traNa traNa saMdhAna-cokIo UbhI karI bhamatInuM raMgamaMDapa sAthe joDANa karI dIdhuM che. AmAM dakSiNa bAjunA saMdhAnanAM vitAnomAMnAM be mahattvapUrNa che. tyAM AgalI haroLanI vacalI cokIno je vitAna che temAM devI sarasvatInI pratimA kaMDArI che. zAradAnI AjubAju Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 109 be nAmolikhita sUtradhAro-loyaNa ane kelA-nI aMjalibaddha, ArAdhanA karatI mUrtio batAvI che. A sUtradhAro maMtrI pRthvIpAle rokelA pradhAna sthapatio hovAno tarka dAra umAkAMta zAhe karyo che. A aMge joIe to pAMcamI devakulikAnA agAu saMdarbha Apelo hato te jina kuMthunAthanI pratimAnA I. sa. 1146nA tulyakAlIna lekhamAM kArApakonA cAra sUtradhAronAM nAmomAM loyaNa ane kelAnAM nAma maLI AvatAM hoI, prastuta sUtradhAronI maMtrI pRthvIpAlanA tIrthoddhAra kALamAM vidyamAnatA siddha thaI jAya che. sUtradhArono dharma to haze zaiva, paNa jinamaMdira bAMdhavAnAM kAmo temane maLI rahetAM haze; ane ahIM temane AjIvikA maLavA uparAMta kalA ane AvaData dekhADavAno paNa moko maLyo, tethI jinadevane kAraNe mAnI bhaktibhAvathI prerAI e saralamanA sUtradhAroe potAnA AtmazreyArthe jinapratimA bharAvI; maMtrI pRthvIpAla paNa teone te mATenI paravAnagI to ja Ape jo emanI sAthe koIka prakArano ghaniSTha saMbaMdha hoya; je A saMyogomAM temanA prItipAtra sthapatio hovAnA dAve saMbhave che. vaLI sarasvatInI chatamAM teoe potAnI sUtradhAranI hesiyatathI kaMDArAyela ArAdhaka mUrtionuM kRta paNa susaMgata to ja gaNAya jo teo A vasahImAM bAMdhakAma sAthe saMkaLAyelA hoya. A muddAo vicAratAM dA. zAhe karelI kalpanAne pUratuM samarthana sAMpaDI rahe che". ema jaNAya che ke maMtrI pRthvIpAlanA samayamAM to amuka ja derIo banI che. Aje badhI ja derIonA mULa pratiSThAlekho mojUda nathI; paNa jeTalA che enA AdhAre eTaluM kahI zakAya ke pravezanI DAbI bAjuthI zarU karI kramAMka 9 sudhInI derIomAMnI ghaNIkharImAM saM. 1202 ! I. sa. 1146mAM pratiSThA thaI che; eTale te sau e kALamAM banI hovI joIe. kramAMka 10 saM. 1201 | Isa. 1145, dazaratha-hemarathano lekha dharAve che; jyAre kramAMka 11 cAhilla saMtAnIya narasiMhano saM1200 I. sa. 1144no lekha dharAve che. te pachInI devakulikAo-13, 14, 15 ane 16-anukrame saM. 1119, 1186, 1131, ane 1141nA maMtrI pRthvIpAlanA samaya pahelAnA lekho dharAve che, ane te sau e varSamAM pUrNa thaI hovI joIe, jayAre chellI 54mI derI saM. 1222 Isa. 1166mAM banelI jaNAya che. vacce AvatI daherIo pRthvIpAlanA putra dhanapAlanA samayanI che (vigato mATe juo nIce tAlikA) devakulikA jayaMtavijayajI lekhanI sAla mUlanAyaka-kArApaka kramAMka lekhAMka krama 24 saM. 1202 pRthazrAvako saM. 1200 pRthazrAvako saM. 1245 (bAjunI mUrti) pRthazrAvako 28 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 34 40 45 51 (sUtradhAro) pRthak zrAvaka pRthak zrAvaka dazaratha-hemarathI varasatAnIya narasiMha (bAjunI mUrti) zAMtyamAtyanI patnI zivAdevI = 53 = papa U che = \ = maMtrI pRthvIpAlanA jIrNoddhArano lekha ja n N S, saM. 1202 saM. 1200 saM. 1202 saM. 1200 saM. 1200 saM. 1245 sa. 1119 saM. 1186 saM. 1206 saM. 1131 saM. 1143 saM. 1245 saM. 1245 sa, 1245 saM. 1245 saM. 1245 saMda 1245 saM. 1245 saM. 1245 saM. 1187 saM. 1245 saM. 1245 saM. 1245 saM. 1245 = 98 2 m 10Q 103 104 6 * 5 106 V S 108 109 D 114 l l lh bh bohityagaNi mahAmAtya dhanapAla mahAmAtya dhanapAla mahAmAtya dhanapAla mahAmAtya dhanapAla mahAmAtya dhanapAla mahAmAtya dhanapAla jagadeva dhanapAlabhAryA pRthak zrAvaka pRthak zrAvaka (bAjunI mUrti) pRthak zrAvaka devakulikA karAvI pRthvIpAlano pratihAra punacaMdra pRthapha zrAvaka pRthak zrAvako maMtrI yazavIra maMtrI yazovIra (dvAra para khodela lekha anusAra) 115 118 121 1 24 38 132 147 150 saM. 1245 saM1245 saMta 1245 saM. 1245 151 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 11 1 48 159 pa0 51 54 172 47 156 saM. 1212 pRthapha zrAvaka saMta 1212 pRthak zrAvaka 49 160 saM. 1ra1ra pRthapha zrAvaka 49 161 saM. 1212 (caturvizatipaTTa para) saM. 1245 saM. 1212 54 171 saM. 1222 pRthak zrAvaka saM. 1230 pRthapha zrAvaka (pratimAonAM toraNa) Ano artha e thAya ke saM1200 ? Isa. 1144thI laI saM1245 I. sa. 1187 sudhInA 45 varSanA gALAmAM maMtrI pRthvIpAla ane temanA parivAra ane pitarAIothI laI maMtrI yazovara ane anya zrAvako dvArA umeravAmAM AvelI. AmAM pazcima tema ja uttara bAjunI devakulikAo saM. 1245 pahelAM banI nahotI; tethI raMgamaMDapanA otarAdA pArkAlidanuM bhamatI sAthenuM saMdhAna ane chAvaNa I. sa. 1187 pachI ja banyAM haze. tyAMnAM vitAnonI zailI paNa pUrva ane uttara bAjunAM vitAnonI zailIthI ardhI sadI moDo kALa batAve che. (dhanapAlanA samayanA uttara taraphanA be vitAno ahIM citra 6 ane 7mAM rajU karyA che.) vimalavasahInA pravezadvAramAMthI bahAra nIkaLI upara joIe to ArasanI cAra nAyikAothI zobhita kALA paththaranI eka nAbhizRMda prakAranI chata jovAmAM Ave che. AnuM kAma vimalanA samayanuM jaNAya che. pRthvIpAlanA samayanI devakulikAonI dIvAlo ene Tekave che e vAta kAlAtikrama karatI lAge; paNa ema jaNAya che ke jUnI chatane ahIM pharIne upayogamAM lIdhI hoya. vimalavasahInI sAme pUrvamAM enI hastizAlA AvelI che (citra 8), tenA vize have vicArIe. sAdA staMbho vacce kALA paththaranI khaMyukta jALIvALI dIvAlo dharAvatI A laMbacaturastra talanI nIcA ghATanI hastizAlAne cAra dvArA karelAM che. pAyo nirbaLa, chIcharo hovAne kAraNe enI dIvAlo kayAMka kayAMka jhUkI gaI che. pUrva dhAre be moTA dvArapALo mUkelA che (citra 8, 9) ane aDIne ja be kALA paththaranA staMbhovALuM toraNa UbhuM kareluM che. temAM ardhacaMdrAkAra illikA ghATanI vaMdanamAlikA haju sAbUta che. upara bhArapaTTa paranA zyAma pASANanA illikAvalaNamAM besADelI ArasanI mUrtiomAMthI ghaNIkharI naSTa thaI cUkI che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nircanya aitihAsika lekha-samuccaya-2 hastizAlAnI aMdara sAme ja vimalamaMtrInI lekha vinAnI azvArUDha chatradhArI mUrti che. e pratimA vimalanA samayanI lAgatI nathI. A uparAMta ahIM ArasanA daza hAthIo goThavelA che. emAMnA sAta to maMtrI pRthvIpAle saM. 1204 | I. sa. 1148mAM potAnA ane cha pUrvajo (nInA, lahara, vIra, Dha, dhavala ane ANaMda) mATe karAvelA che. be hAthIo emanA putra dhanapAle saM. 1237 I. sa. 1181mAM umerelA che. chellA hAthIno lekha naSTa thaI cUkyo che. gajArUDha puruSa mUrtiomAMnI ghaNIkharIno nAza thayo che. hastizAlAnI vacce maMtrI dhAyuke vi. saM. 1222 I. sa. 1166mAM karAvela ArasanuM AdinAthanuM samavasaraNa goThaveluM che. A hastizAlAnA racanAkALano paNa eka jabaro koyaDo Ubho thAya che. AcArya haribhadrasUrinI agAu nirdezita be kRtio uparAMta caMdauhacariya(caMdraprabhacaritra)nI prAkRtabhASAnI prazastimAM pRthvIpAle karAvela pUrvaja puruSo sahita sAta gajArUDha mUrtionA ullekha tarapha dAumAkAMta zAhe dhyAna doryuM che; paNa prastuta prazastimAM tenA sthAna-nirdeza hovA chatAM hastizAlA karAvI hovAnuM taddana spaSTa kahyuM nathI. eTale A imArata pRthvIpAle karAvI nathI ja; paNa samavasaraNanA I. sa. 1166 jeTalA jUnA lekhamAM to ene hastizAlA kahI ja che. eTale pRthvIpAle enA samayanA sAta hAthIo atyAre che tyAM ja mukAvyA hovAno saMbhava che ane e samayathI A racanA hastizAlA tarIke prasiddhimAM AvI haze. vimala maMtrInA samayamAM teno upayoga kadAca vizrAMti yA AsthAna-maMDapa tarIke thato hoya. - hastizAlAnI jALInA khaMDonI bhIMtomAM bArIkAI na hovA chatAM koI koI dAkhalAomAM bhUmitinA sAdA paNa samartha niyojanane kAraNe AkarSatA jarUra dekhAI Ave che. rUpakAmanI vAta karIe to ahIMnA toraNanA staMbhonI mUrtio TocAI javAne kAraNe have kalopayogI rahI nathI. sabhAgye e staMbhanI uparanI tuMDikA para pAchalI bAjue hovAne kAraNe bhaMjakothI bacI gayelI eka camarAnAyikAnI pratimAne ahIM citra 10mAM rajU karIzuM. mRNAlavallIne satrivezita karI, enA Azraye dvibhaMgamAM sahasA saMsthira banI, dakSiNa kamalakAMgulIo vatI camarane kalAmaya rIte grahaNa karatI, jaMghA para mRdutAthI sparzatI kaTisUtranI muktAdAmo ane ratnakhacita keyUra, hAra ane hINamAlAthI zobhatI, zAMta rUpamAdhurI relAvatA mArdavabharyA vizAla mukhane ekabAju vakabhaMga karI UbhelI A cAmaradhAriNI maMtrIzvara vimalanA samayanuM viziSTa raheluM eka uttama kalAratna che. hastizAlA maMtrIzvara vimalanA samayanI hovAnuM anumodana, ApaNane anya traNa pramANothI paNa maLe che. jemake (1) jALIonuM prAcyapaNuM; (2) pUrva dhAre ja jovA maLatA dvArapALomAM dekhAto 11mI zatAbdIno aMgabhaMga, ane sArIye (3) racanA kALA paththaranI hoI, kALA garbhagRha ane gUDhamaMDapanI te samakAlIna hovI ghaTe. vastutayA thoDAM varSa pahelAM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo temAM theyalI sAphasaphAI bAda A hastizALA mULe vimalamaMtrIe karAvyo haze te nAnA raMgamaMDapa sarakho, pUrva-pazcime dvAravALo 'AsthAnamaMDapa' hovAnuM pragaTa thayuM che. ane have AkharI prazna rahe che hastizAlA ane vimalavasahInA pravezacokIne joDatA pravezamaMDapanA kALano. Ano uttara munizrI jayaMtavijayajIe cokkasa pramANa sAthe daI dIdho hoI temanA zabdomAM ja te rajU karI lekhanI samApti karIzuM : "vimalavasahI maMdiranA mukhya daravAjAnI ane hastizALAnI vacce eka moTo sabhAmaMDapa che. te koNe ane kyAre karAvyo te saMbaMdhI kAMI jANI zakAyuM nathI. hastizALAnI sAthe to nahIM ja banyo hoya ema lAge che; kAraNa ke 'hIrasaubhAgya mahAkAvya' uparathI jaNAya che ke--vi saM. 1639mAM jagapUjya zrImAn hIravijayasUrIzvarajI ahIM yAtrA karavA padhAryA, tyAre vimalavasahInA mukhya daravAjAmAM praveza karatAM kaTheDAvALI sIDI--dAdaro hato, hastazALA ane vimalavasahInI vaccenA sabhAmaMDapanuM temAM jarApaNa varNana nathI. maMdiranA bIjA bhAgonA varNana sAthe mukhya daravAjAmAM praveza karatAM kaTheDAvALA dAdarAnuM varNana Ave che, tethI jaNAya che ke--A maMDapa vi. saM. 1639na pachI ane vi. saM. 1821nI pahelAM vaccenA samayamAM banelo che.' zailInI dRSTie sabhAmaMDapano vitAna 17mI sadI darzAvato hoI sabhAmaMDapa paNa 17mIno ja mAnavo joIe. A maMDapanI racanA varSARtu vakhate paDatI agavaDa dUra karavA mATe thaI haze tema lAge che. maMDapa sAdo ane lAlityavihoNo hoI te aMge kazuM kahevApaNuM rahetuM nathI. 49 ni ai bhA 2-15 113 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmAtya neDha dhavala | padmAvatI=ANaMda=salUNA jagadeva nAnA maMtrI pRthvIpAla=nAmaladevI (I. sa. 1145-1150) maMtrI dhanapAla (I sa 1189) lAliga mahiMdu hemaratha (I. sa. 1145) jetalade=jagasiMha daMDanAyaka vimala (I. sa. 1032) vIramaMtrI dazaratha bhANa (I. sa. 1338) abhayasiMha lakhamasiMha kurasiMha cAhilla rANaka narasiMha (I. sa. 1144) 114 nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 1 15 TippaNo : 1. lUNasarikAno moTo bhAga saM. 1287 I. sa. 1231mAM baMdhAI cUkelo ane te sAlamAM mULanAyakanI tema ja keTalIka devakulikAomAM pratiSThA thaI cUkelI. bAkInuM kAma I. sa. 1240 sudhI cAleluM jaNAya che (juo munirAja zrI jayaMtavijayajI, zrI abda-prAcIna-jaina lekha saMdoha (AbU-bhAga bIjo), ujjaina vi. saM. 1994 mAM apAyelA lUNavasatinA lekho.) 2. jayaMtavijayajI, dattAtraya rAmakRSNa bhaMDArakara, Percy Brown, tripuTI mahArAja, ityAdi lekhakonAM lekhana evI chApa mUkI jAya che. ahIM laMbANabhaye mULa saMdarbho ApIza nahIM. 3.104093el canal Kavyanusasana by Acarya Hemacandra, Vol.II, Part 1,"Introduction", p. CXLIX-1149(Bombay 1938, 3rd ed.)mAM lakhatAM avaloke che ke : "This temple is known after him (Vimala) as Vimalavasahi...It appears that the construction of the whole temple was not finished in Vimala's life-time; for the ranga-mandapa according to the P.P.S. (Puratanaprabandha-Sangraha) was made by his son Cahila (p. 152). According to the N.N.C.P (Neminatha carita prasasti), however, it was constructed by his grandson Ppthvipala in the region of Kumarapala." Colophon of an Apabhraisa work called Neminathacariu of one Haribhadrasuri who completed the work in V.S. 1216 (=A.D. 1160) in the residence provided by Minister Prthvipala in the reign of Kumarapala, p. CIII (K. S. Vol. II, "Intro"). (maMtrI pRthvIpAla vimalanA nahIM paNa vimalanA variSTha baMdhu neDhanA prapautra hatA.) 4. dAva parIkhanA uparyukta pustaka bAda chapAyelAM vimalavasahI paranAM mArA sahitanA) lekhanonuM avalokana A vidhAna karavA prere che. 4. See U. P. Shah, "Introduction", Holy Mt. Abu by Munishri Jayantavijayaji, Bhavnagara 1954, pp. iii-vi : "The famous sabhamandapa of Vimala-vasahi with its wonderful lotus pendent in the main ceiling and figures of the sixteen Vidyadevis, was either rebuilt or newly added by Prthvipala, a minister of Kumarapala in C. 1204-06 V.S. (1148. 1150 A. D.), i. e., at least 116 years after the erection of the shrine by Vimala." "In an adjacent smaller dome, in one of the porticos, is a figure of Sarasvati having on each side a male worshipper standing on a lotus...with his name inscribed below...showing that the two figures represent two artists, Sutradhara Kela (with a measuring rod in hand) on the left of Sarasvati and Sutradhara Loyana (with folded hands on the right of the goddess) who must be identified as the chief architect and sculptor (respectively) of this mandapa. The figures of Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-2 Vidyadevis, in the main ceiling of the Mandapa, alike in style to that of the Sarasvati image or of the Laksmi in the corresponding dome of the Portico on the other side of the Rangamandapa, as also the many-armed goddesses in the corridor-ceiling of this shrine, belong to the same style and age, which must be of Kumarapala. The inference is further supported by a study of figure sculptures on the outer walls of the Jaina shrines at Jalor fort and Taranga, built by Kumarapala which show the same style in figure sculpture." "Prthvipala, the minister of Kumarapala, was a descendent of Nedha, the brother of Vimala Saha. An inscription on the wall of cell 14, Vimala vasahi (see Abu, Vol.II, inscription no. 72) states that Prthvipala, the son of Ananda, did the tirthoddhara (extensive repairs and conservation of this shrine in V. S. 1206 (c. 1150 A. D.). It is, therefore, natural to expect sculptures of the age of Kumarapala in the shrine erected by Vimala, the Dandanayaka of Bhima I. Fortunately, reliable contemporary literary evidence, supporting our inferences, is preserved in the Prasastis of three unpublished works of Haribhadra Suri whose writing activity was patronised by Prthvipala. According to the Candraprabhua-caritra-prasastis of Haribhadrasuri (Ms. at Patana), Prthvipala erected a big lovely Mandapa (in this shrine) with figures of his ancestors riding on elephants. The relevant passage is as under :: tA abbuyagirisiri neDha-vimalajiNamaMdire karAveuM / maMDayamaibvajaNayaM majjhe puNo tassa | vilasirakareNuyANaM saMvasapurisuttamaraNa muttiio|| vihiuM ca saMghatti bahupatthaya-vatthadANeNa // Obviously, this refers to the erection of the Hastisala in front of the Vimala Vasahi. Now, in his Mallinatha-caritra-Prasasti, the same author replaces in your e for you yon ren in the above verse. This reading would show that Pethvipala erected a very beautiful Mandapa in the shrine and a Hastisala in front of it. Another work, Neminatha-cariu, also composed by this author, but in the Apabhramsa, contains a Prasasti at the end, eulogising the family of Psthvipala and giving us the same type of historical data as the other two Prasastis in Prakrit. A manuscript of this work is preserved in the Jaina collections at Jesalmer. Here the author says :teNa abbyagirihiM sirivimalanimmAviya jiNabhavaNi asamakhnu maMDavu karAvivi tasu purau kareNugaya satta mutti puvvayahaM tthaavivi| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 117 In none of the Prasastis is it said that Prthvipala repaired the old Mandapa. Ir is, therefore, safer to assume that this wonderful Mandapa was a work of the age of Kumarapala. As stated above, a study of the art-style of the sculptures points to the same conclusion. Incidentally, we might note that Sutradhara Kela and Sutradhara Loyana, attending upon Sarasvati, noted above, inust be regarded as the architect and sculptor of this famous mandapa." 6. juo jayaMtavijayajI, zrI arbuda, pR. 37, lekhAMka 63. A zAMtyamAtya te karNadevanA mahAmAtya tarIke jANItA sAMtRmaMtrI che ke nahIM te aMge anyatra carcA karavA vicAryuM che, 7. judA judA mULa graMthono saMdarbha ApI tripuTI mahArAje A sau kathAnakono sAra Apyo che te joI levo : jaina paraMparAno itihAsa, bhAga bIjo, amadAvAda 1960, pR 181-83. 8. dvitIyako dvaitamatAvalaMbI daMDAdhipaH zrIvimalo babhUva / yenedamuccairbhavasiMdhusetukalpaM vinirmApitamatra vezma // 7 // -zrIma0, 5026,5 51. 8. zrI mag80, pR. 18-20, 5is 34. 10. athAnyadA taM nizi daMDanAyaka samAdideza prayatA kilAMbikA / ihA(ci?ca)le tvakurusadma suMdaraM / yugAdibhartunirapayAsa zrayaH // 10 // zrovikramAdityanRpAd vyatIte 'STAzIsIyAte(yukte) zaradAM saha(zre ? zve) // zrIAdidevaM zikhara[5]rbudasya nive(si?zitaM zrI(ri?vimalena vaMde // 1 // -zrI maha0, pR. 3, semA 1. 11.vaikame vasuvasvAzA(1088)mitebde bhariraivyayAt / satprAsAdaM sa vimalavasatyAhaM0 vyadhApayat // 40 // ane asyoddhAraM dvau zakAbde vahnivedAvarkasaMmite(1243) // 48 // (saM. muni jinavijaya. siMghI jaina graMthamAlA, zAMtiniketana 1935, pR. 116). 12.vikramAdityAta sahasroparivarSANAmaSTAzItau gatAyAM caturbhi sUribhirAdinAthaM pratyatiSThipat / vimalavasatiH iti prAsAdasya nApa [dattam) / (saM. jinavizyamuni, zanitana 1834, 58 121.) 13. zrIvikramAdityanRpAdvayatIte'STAzItiyAte zaradAM sahasre / / zrIAdidevaM zikhare'rbadasya nivezitaM zrIvimalena vande / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 nirjhanya aitihAsika lekha-samuccaya-2 (saM. jinavijayamuni, kalakattA 1936, pR. 11. kALa mATe juo ejana pR. 11.) 14. AmAM saM1888mAM ratnasUrie pratiSThA karI ema jaNAvyuM che (juo mohanalAla dalIcaMda dezAI jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, muMbaI 1932, pR. 210, TippaNa 224). mULa graMtha mane saMdarbhArthe upalabdha nathI banyo. dezAI potAnA "vimalamaMtrI ane tenI vimalavasati vaktavyanA prAraMbhe aMbikAnA AdezathI vimalamaMtrIe saM. 1888mAM prAsAda banAvyAne lagato zloka TAMkyo che, paNa te kayA graMthamAMthI temaNe lIdho che te jaNAvyuM nathI : zrImAn gaurjarabhImadevanapaterdhanyaH pradhAnAgraNI: prAgvATAnvayamaMDana: sa vimalo maMtrivaro'pyaspRhaH / yo'STAzItyadhike sahasragaNite saMvatsare vaikrame prAsAdaM samacIkaracchaziruci zrIaMbikAdezataH / / 15. A graMthanI miti mane dAbhogIlAla sAMDesarA taraphathI mArI pRthvInA uttaramAM maLI che, jeno ahI sAbhAra ullekha karuM chuM. 16. A graMtha paNa jovA nathI maLyo. ahIM karelI noMdhano AdhAra tripuTI mahArAja che. 17. jayaMtavijayajI kahe che : "mahAmaMtrI vimalazAhe kroDo rUpiyA kharcIne jagatamAM koI paNa tenI barAbarI na karI zake evuM A vimala-vasahI nAmanuM bhavya maMdira baMdhAvyA chatAM ane pote gujarAtanA mahArAjA bhImadeva(pahelA)nA premapAtra mukhya senApati hovA chatAM A maMdiranI aMdara prazasti tarIke potAnA nAmano eka akSara paNa khodAvyo nathI..." (zrI arbuda, pR. 289) paNa mane lAge che ke mULa prazastilekha ane mULa pratimAnuM moTe bhAge lekha dharAvatuM haze te pabAsaNa naSTa thayAM che. 18. dezAI, pR. 211, Ti. 224. 19. A aMge eka bahu ja nAnakaDuM pramANa upalabdha che, je vize ahIM "hastizAlA' aMge carcA karatI veLAe vizeSa kahIzuM. 20. AbU para zilpIo ane sthapationI zreNIo sthira thaI vasI rahI hovAno saMbhava ghaNo ja ocho che. sthapatione avirata Azraya tyAM pahADa para to kayAMthI sAMpaDe ? vimalavasahInI racanA samaye takSaNakAro kayAMthI AvyA haze teno vicAra karatAM eka ja sthAna haiye caDhe che : caMdrAvatI. caMdrAvatI abuMdamaMDalanI rAjadhAnI hovA uparAMta eka mahAna kalAstotra hovAnuM tyAMnAM khaMDeronA kATamALanI kalA parathI kahI zakAya che. ra1. "Abu uparanAM maMdironAM zikharo nIcAM hovAnuM khAsa kAraNa e che ke ahIM lagabhaga cha cha mahine dharatIkaMpa thayA kare che. tethI UMcAM zikharo hoya to jaladI paDI javAno bhaya rahe, mATe zikharo nIcAM karAvavAmAM AvyAM hoya ema jaNAya che." -(jayaMtavijayajI, Abu, bhAga pahelo, pR. 34.) 22. delavADAmAM vimalavasahInI pAse Isa. 1459mAM baMdhAyela caturmukha maMdira tema ja acalagaDhanuM caumukha maMdira (Isa 1510) to majalAvALAM ane pramANamAM ThIka ThIka UMcAM che ! Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 119 23. A aMge jayaMtavijayajI A pramANe avaloke che : "A vimalavasahI maMdiranI apUrva zilpakaLA ane varNana na karI zakAya evA prakAranI ArasanI aMdara karelI bArIka kotaraNInuM A ThekANe varNana karavuM nakAmuM che. kAraNa ke mUla gabhAro ane gUDhamaMDapa sivAyanA bIjA badhA bhAgo lagabhaga jevI ne tevI ja sthitimAM vidyamAna hovAthI vAcako ane prekSako sAkSAta tyAM jaIne te saMbaMdhI khAtarI karavA sAthe AnaMda meLavI zake tema che." (AbU bhAga pahelo, pR. 32). 24, "ahIMnAM mukhya banne maMdiromAM darzana karanArane svAbhAvika rIte AvI zaMkA utpanna thAya ke derIomAM paNa AvI aparva kotaraNI che te maMdirono aMdarano bhAga (khAsa mUlagabhAro ane gUDhamaMDapa) bilakula sAdo kema? ane zikharo sAva nIcAM-beThA ghATanAM kema ? vAta kharI che ke je maMdironA bahAranA bhAgamAM AvuM suMdara kAma hoya tenA khAsa mUlagabhArA ane gUDhamaMDapo taddana sAdA hoya ane zikharo sAva nIcAM hoya, te banavAyogya nathI. paraMtu tema hovAmAM khAsa kAraNa che ane te e che ke te banne maMdiro baMdhAvanAra maMtrIvarIe to maMdironA aMdaranA bhAgo bahAranA bhAgo karatAM paNa adhika suMdara nakazIdAra ane suzobhita karAvyA haze. paraMtu saMvat 1368mAM musalamAna bAdazAhe A banne maMdirono bhaMga karyo tyAre A banne maMdiranA mUla gabhArA, gUDhamaMDapo, bhagavAnanI badhI mUrtio ane banne hastizALAnI ghaNIkharI mUrtiono sAva nAza karI nAkhyo haze ema lAge che; tema ja mUla gabhAro ane gUDhamaMDapathI bahAranA bhAganI kotaraNImAMnA paNa thoDA bhAgane nukasAna pahoMcADyuM hoya tema jaNAya che. AvI rIte bhaMga thayA bAda pAchaLathI A baMne maMdirano jIrNoddhAra thayelo hovAthI aMdarano bhAga sAdo banelo jaNAya che." (Abu, bhAga pahelo, pR. 33) 25. "daMtakathA che ke A mUrti vimalamaMtrIe A maMdira baMdhAvatAM pahelAM eka sAmAnya gabhAro banAvIne temAM virAjamAna karI hatI, ke je gabhAro atyAre vimalavasahInI bhamatImAM vIsamI derI tarIke gaNavAmAM Ave che. A mUrti zrI RSabhadeva bhagavAnanI che, paraMtu loko vIsamAM tIrthakara zrI munisuvratasvAminI kahe che. A mUrti ahIM sArA muhUrtamAM sthApana thayelI hovAthI ane mUlanAyakajI tarIke birAjamAna karavA mATe vimala maMtrIzvare dhAtunI navI suMdara mUrti karAvelI hovAthI A mUrtine ahIM ja rahevA dIdhI." (jayaMtavijayajI, Abu, bhAga pahelo, ujjaina 1933, pR. 27 Infra.) (sarakhAvo tripuTI mahArAja, jaina paraMparAno, pR. 183.) A pratimAnuM citra levA devAnI maMdiranA saMcAlako yAtriko-pravAsIone paravAnagI ApatA nathI. enuM citra maMdiranI sthAnika gAiDa bUka'mAM chapAyeluM joyAnuM smaraNa che. 26, vividhatIrtha kalpa(kalpapradIpa)mAM A prakAre noMdhAyeluM jovA maLe che : kalayan vimalAM buddhi vimalo daNDanAyakaH / caityamavarSabhasyAdhAt paitalapratimAnvitam // 36 // ArAdhyAmbAM bhagavatI putrasaMpadyaspRhaH / tIrthasthApanamagra rempamannidhau rUA8 prabaMdhakozakAra rAjazekhara paNa evI ja matalabanuM kahe che : tattathaiva dRSTvA campakadrumasatridhau tIrthamasthApayat / ttinaufar maetI 1 (juo jinavijaya muni, pR0 121.). Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-2 27. zrI arbudao, lekhAMka 53. 28. AnI tasavIra laI zakAI nathI. 29, dezAI, pR. 211, Tiva 224; ane tripuTI mahArAja, pR. 184. 30. Ano ullekha dAi parIkhe karyo che (juo ahIM pAdaTIpa 3). 31, saMvat 1200 jyeSTha vadi 1 zukre ma. vIrasaMtAne cAhila suta rANAka satsuta narasiMhane kuTuMba sahitenAtma zreyA'rthe munisuvrata pratimA kAriteti / pratiSThitA zrI nemicaMdrasUribhiH // / -zrI arbuda, lekhAMka 53 32. dezAI, pR0 215-16. 33. A aMbikAnA citra mATe juo Abu, bhAga pahelo, pR. 46 sAmenI pleITa, lekha mATe juo agAu kahyo te zrI arbuda, lekhAMka 53. 34. agAu A bAbatamAM vizeSa carcA bhaviSya mATe rAkhavAno saMkalpa karI meM mArA "The Date of the Dancing Hall of the Sun tertiple, Modhera" (Journal of the Asiatic Society of Bombay, Vol. 38/1963 (NS), p. 216) aMtargata teno A rIte prathama nirdeza karelo : "The problem of the dates of the different components of Vimala vasahi has been immensely complicated by later renovations. The marble, now aged to a deep, lovely ivory-cream suffused with delicate and vivid hues of a rainbow, casts a subtle camouflage that successfully eludes the observer. To the Vimala's own heroic and glamorous personality, the tradition and legends liberally allowed all the credit of the marble splendours treasured in this temple, to gravitate. This explicit faith has now been shaken by recent researches on this world famous monument. Recent findings on the problem have in fact some revelations to make. The Main Shrine, the Closed Hall and the Hastisala certainly date from the time of Vimala. The authorship of the great Rangamandapa, the Devakulikas and the seven elephants inside the Hastisala goes, on unimpeachable contemporary literary authorities, supported by epigraphic evidence, to Prthvipala, minister of Kumarapala, who completed this work round about A. D. 1150. The Vestibule and the two lateral porches of the Closed Hall, occupy an intermediate position in style, and attributed to the 3rd quarter of 11th century. Its authorship should go to Cahilla, a brother of Vimala, as literary evidence ulrimately points out." 35. A maMdira vize huM anyatra savistara carcA rahyo chuM. vimalavasahIvALA samAMtara zobhananuM citra ahIM tasavIra bagaDI javAne kAraNe rajU karI zakAyuM nathI. 36. vigatomAM thoDo thoDo pharaka che paNa zailI sAdhAraNa rIte eka ja kALanI hovAnuM jaNAya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavasahInI keTalIka samasyAo 1 21 37. juo ahIM pAdaTIpa kramAMka 3 tathA pa. 38. juo aMbAlAla premacaMda zAha, jaina tIrtha sarvasaMgraha, bhAga pahelo, khaMDa bIjo, pR. 175 : pAlIno maMtrI pRthvIpAlano zilAlekha), maMtrIzvaranAM sukRtonuM varNana haribhadrasUrinI graMthaprazastiomAM apAyeluM che. 39. saM. 1206 che. zrI zIlabhadrasUriNAM ziSyaiH zrIcaMdrasUribhiH / vimalAdisusaMghena yutaistIrthamidaM stutaM // ayaM tIrthasamuddhAro'tyadbhuto'kAri dhImatA / zrImadAnaMdaputreNa zrIpRthvIpAlamaMtrINA // -zrI arbuda, bhAga bIja, lekhAMka 72, 40, da... umAkAMta zAhe ke koI anya vidvAne A tIrthoddhAra pAchaLa koI muslima AkramaNa hovAnuM lakhyuM hovAnuM AchuM AchuM araNa jhabake che, paNa te aMgenI koI saMdarbha A paLe haiye caDhano nathI. 41. laMbanano dhATe amuka aMze kuMbhAriyAnA mahAvIra jinAlayanA raMgamaMDapanA vitAnanI laMbana sAthe nAto dharAve che. 42. juo zrI arbuda, lekhAMka 74, 80, 68 ane 114. 43. AnA kalAvivecana mATe juo J. M. Nanavati and M. A. Dhaky, "The Ceilings in the Temples of Gujarat," Bulletin, Museum and Picture Gallary, Baroda, Vol. XVI-XVII, 1963, p. 75. 44. juo ahIM pAdaTIpa kramAMka 5, tema ja Holy Abu, PI. [23]. 45. DAbI bAjuthI AvI bIjI chatamAM gajalakSmI kaMDAryA che, paNa temAM sUtradhArone badale cAmaradhAriNIo korI che. padmAsanA, caMdrAnanA, maMgalamathI indirAnI A pratimA maMtrI pRthvIpAlanA samayanI, maMdiramAMnI zreSTha kRti che. (See Hoy Abu, Pl. [24]). 46. temAM mukAyelI nAyikAonAM ArasI rUpo alabatta pachInA kALanAM jaNAya che. 47.saM0 1212 jyeSTha vadi 8 bhome zrI koraMTagacche zrI nannAcAryasaMtAne zrI ozavaMza maMtri dhAdhukena zrI vimalamaMtrihastizAlAyAM zrI AdinAthasamavasaraNaM kArayAMcake zrokakasaribhiH pratiSThitaM / velApallI vaccenA zrI abuMdao, lekhAMka 229. 48. AnI tasavIra zrI amRtalAla trivedI (somapurA) taraphathI prApta thaI che, je ahIM temanA saujanyathI pragaTa 49. zrI jayaMtavijayajI, AbU, bhAga pahelo, pR. 88-89. ni, ai, bhA. 2-16