Book Title: Vijayanandsuri Atmaramji
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Z_Shramana_Bhagwanto_Part_1_004596.pdf and Shramana_Bhagwanto_Part_2_004597.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249098/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavaMto 373 saM. 1949mAM vyAdhie jera karyuM. "arihaMta siddha sAhunA dhyAnamAM vaizAkha suda 7nI rAtanA 9-30 kalAke bhAvanagaramAM dehotsarga karyo. temanAthI dIkSita thayelA paM. zrI gaMbhIravijayajI, zrI dharmasUrijI (kAzIvALA), zrI vijayanemisUrijI Adi 10 sAdhuo hatA, jemAM keTalAka prakhara pratApI munivare ane sUrivareno samAveza thAya che. Aje paNa teozrInA nAma pAchaLa seMkaDe sAdhuonI paraMparA che. (saMkalana : "zrI tapAgaccha zramaNavaTavRkSamAMthI sAbhAra.) - - jemanA prabhAvathI jenazAsana soLe kaLAe khIlelA suryanI jema jhaLahaLatuM ? jemanI vyAkhyAnavANI sAMbhaLavI e paNa jIvanano lhAvo gaNAte : SadarzananA talAzI jJAtA : nyAyAbenidhiH kuvAditimirataraNa pUjaya AcAryadeva zrI vijayAnaMdasUrIzvarajI (zrI AtmArAmajI) mahArAja prakAMDa paMDita pU. AtmArAmajI mahArAja paMjAba ane gujarAtanI dharatI para bhavya ane vizALa zAsanaprabhAvanA prasarAvanAra mahAna sAdhu hatA. chellA be saikAmAM thayelA bahuzruta prabhAvaka jenAcAryomAM AtmArAmajI mahArAjanuM sthAna mukhya che. mahAna buTerAyajI mahArAjanA prathama be prakhara ziSya-mULacaMdajI mahArAja ane vRddhicaMdajI mahArAja jevA ja prakhara ziSya tarIke teozrInuM sthAna advitIya che. pU. AtmArAmajI mahArAja janma kapUra brahmakSatriya jAtinA hatA. teozrIne janma vi. saM. 1892nA caitra suda 15 ne maMgaLavAre paMjAbamAM jIrAnagara najIka laherA gAmamAM thaye hatuM. temanuM janmanAma dittArAma hatuM. mAtAnuM nAma rUpAdevI ane pitAnuM nAma gaNezacaMdra hatuM. pitA gaNezacaMdra mahArAjA raNajItasiMhanA sainika hatA. laherAnA jAgIradAra attarasiMha zIkha dharmaguru hatA. emanI IcchA dittAne zIkha dharmaguru banAvavAnI hatI. paraMtu gaNezacaMdra ekanA eka putrane sAdhu banAvavAnI icchA dharAvatA na hatA. tethI attarasiMhe temane jelamAM pUryA. jelamAMthI bhAgIne te attarasiMha sAme bahAravaTe caDyA. ane eka vakhata uparIonI sAthe jhapAjhapImAM gaLI vAgavAthI mRtyu pAmyA. paraMtu dittArAmana lalATe saMsAratyAganI rekhA lakhAyelI hatI te teo bhUMsI zakyA nahIM. pitAnA mitra jedhamala esavAlane tyAM ucharatA dittAne jenA sAdhuone saMparka thato rahyo. sAmAyika-pratikramaNa Adi dhArmika kriyAomAM rasa paDavA mAMDyo. AgaLa jatAM, laherAmAM AvelA be sthAnakavAsI jaina sAdhuo-gaMgArAmajI mahArAja ane jIvaNarAmajI mahArAja-nI chApa dittAnA mana upara amITa paDI. emaNe dIkSA levAne saMkalpa karyo. jedhamala osavAlanI nAmarajI chatAM dittAne dIkSA mATe saMmati ApavI paDI. vi. saM. 2010_04 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zAsanaM prabhAvaka 1910mAM 18 varSanI vaye mAlerakeTalAmAM jIvaNalAlajI mahArAjanA haste dIkSA lIdhI ane AtmArAmajI nAma rAkhavAmAM AvyuM. pU. AtmArAmajI mahArAja atyaMta prabhAvazALI yuvAna sAdhu hatA. adhyayana-adhyApana pratye temane apAra lAgaNI hatI. temanI grahaNazakita ane smaraNazakti ajoDa hatI. rajanI 300 gAthAo kaMThastha karI zakyA. ardhamAgadhI ane saMskRta bhASAnuM zAstrIya jJAna saMpAdana karIne AgamanA keTalAka pAThanA kheTA artho sudhAravAnuM bhagIratha kArya temanA hAthe thayuM. AgamanA graMthe uparAMta vedo, upaniSado, purANa, bhagavad gItA, rAmAyaNa, mahAbhArata, zAMkarabhASya Adi hindu dharmanA, tema ja kurAna ane bAIbala jevA anya dharmagraMthonuM temaNe UMDuM parizIlana karyuM hatuM. A UMDAM adhyayanane lIdhe, mAtra gujarAta ane paMjAbamAM ja nahi, paraMtu rAjasthAna ane uttara bhAratamAM kyapura, pAlI, jIrA, ludhIyANA, dilhI, AgrA vagere sthaLe jyAM jyAM vihAra karyo tyAM tyAM temanI vidvattAnI chApa paDatI rahI. eTaluM ja nahi, dezavidezamAM paNa teozrI eka mahAna dharmavettA tarIke pratiSThita thayA. i. sa. 1893mAM zikAgomAM bharAyelI vikhyAta sarvadharma pariSadamAM bhAga levA mATe jaina dharmanA pratinidhi tarIke pUjya AcArya pravarane AmaMtraNa maLyuM hatuM. paraMtu jaina sAdhu samudra pAra jatA na hovAthI e pariSada mATe mahuvAnA yuvAna berisTara zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhIne taiyAra karIne mokalavAmAM AvyA hatA. A mATe teozrIe taiyAra karele "zikAge praznottara ' nAmanA graMtha jaina dharmanA pAyAnA siddhAMta para ghaNe prakAza pADe che. A pariSadamAM pU. AtmArAmajI mahArAja gayA hota te svAmI vivekAnaMda sAthe meLApa thAta ! te samaye Arya samAjanA sthApaka dayAnaMda sarasvatI rAjasthAnamAM padhAryA hatA. baMnene paraspara maLavAnI icchA hatI. pU. AtmArAmajIe svAmI dayAnaMda sarasvatIne jodhapuramAM maLavAnuM nimaMtraNa ApyuM. ane teozrI vihAra karIne jodhapura pahoMcyA. paraMtu e daramiyAna svAmI dayAnaMda sarasvatInuM akALa avasAna thayuM. dharmazAstronA A baMne pAraMgatenuM milana tatkAlIna samAja mATe juduM ja pariNAma lAvI zakayuM hota. kAraNa ke vizALa adhyayanane lIdhe pU. AtmArAmajI mahArAja udAramatavAdI hatA. eTale paMjAbanA lAMbA samayanA vihAra daramiyAna teozrIe zuddha sanAtana jaina dharmane bodha ApIne leke mAM phelAyelI mUrtipUjA AdinI gerasamajane dUra karI. A udAra nItine lIdhe teozrI aneka samayegI kAryo sahelAIthI karI zakyA. pU. AtmArAmajI mahArAja ane zrI vijayAnaMdasUrine saMyukta prabhAva paMjAba, rAjasthAna, gujarAta Adi prAntamAM eTale asarakAraka dyo ke baMne saMyukta nAme AtmAnaMda" nAmanI aneka zALAo, kelejo, pAThazALAo, pustakAla, davAkhAnAo, dharmazALAo AdinI sthApanA thaI. paMjAbamAM te kyAM jaI e tyAM "AtmAnaMda"nuM ja nAma guMjatuM hoya! saM. 1910mAM dIkSA grahaNa karyA pachI teozrI 17 sAdhuo sAthe gujarAtamAM AvyA. 22 varSanA dIkSA paryAya pachI saM. 1932mAM buTerAyajI mahArAja pAse saMvegI dIkSA lIdhI. e 2010_04 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavA 375 jamAnAmAM A eka aitihAsika ghaTanA hatI. sa. 1962nuM cAturmAsa bhAvanagara karIne teozrI rAjasthAnamAM thaI pajAmamAM pAMca varSa vicaryoM. tyAra bAda pAchA gujarAtamAM amadAvAda, surata, rAdhanapura, mahesANA, pAlItANA Adi sthaLee cAturmAMsa karyAM. samagra jainasamAja para pUjyazrIne khUba ja prabhAva hatA. temanI meghAvI vANI sAMbhaLavA mATe gAmaDe gAmaDe leka ekatrita thatA. saMghanA--mahAjananA AgevAno pAMca-dasa mAila sAme jaI ne teAzrInu sAmaiyu' karatA, AnI pratIti te temane pAlItANAmAM AcArya padavI ApavAmAM AvI tyAre thaI. e jamAnAmAM pravAsanAM alpatama sAdhana hovA chatAM, A prasaMge gujarAta, rAjasthAna, paMjAba Adi prAMtAmAMthI, dezanA judAM judAM nagarAmAMthI, pAMtrIza hajArathI paNa vadhu mANase ekatrita thayA hatA. e pUjyazrInI lokapriyatAnA ujjavaLa prasaMga hateA. teozrI pAkhI, gujarAtI, hindI, ardhamAgadhI, 'skRta Adi bhASA upara khUba ja prabhutva dharAvatA hatA. tethI aneka graMthenA adhyayana uparAMta dharmAMzAstronI carcA karatA. mahAna graMthenI racanA e paNa temanA sAdhujIvananu bhagIratha kArya hatuM. teozrIe lakhelA graMthAmAM jaina tattvA, ajJAnatimirabhAskara, tattvani yaprasAda, samyakatvazayeAdvAra, zrI dharmAviSayaka praznottara, navatattva tathA upadezakhAvanI, jaina matavRkSa, zikAgo praznottara, jaina mata kA svarUpa, isAi mata-samIkSA, caturthAM stutiniNaeNya bhAga 1-2; A uparAMta, teozrIe snAtrapUjA, aSTaprakArI pUjA, vIzasthAnakapada pUjA, sattarabhedI pUjA, navapada pUjA, sakhyAbaMdha stava, padA ane sAyAnI paNa racanA karI che. A madhA graMthAmAM temaNe jainadhama ane tattvadarzInanAM vividha pAsAonI ghaNI vigate chaNAvaTa karI che. A badhA graMthAmAM, teozrIe jainadharma viSe lakhelAM grathAmAM jaina tattvAda" nAmanA eka mAtra daLadAra graMtha vAMcIe te paNa jainadhamanA samagra sAra emAM AvI gayeleA jaNAze. teezrIe emAM jainadharmInI anya dharmo sAthe taTastha ane tulanAtmaka samIkSA karIne jainadharmanI vizeSatA zI che te darzAvyuM che. * samyaktva zayeAddhAra ' nAmanA graMthamAM jainadhama che te Agamagra Mtho ane itihAsamAMthI pUrAvAo ApIne siddha karI para prabhutva hAvAthI ghaNI kAvyaracanAe hindImAM paNa karI che. hindImAM ApanAra teozrI sarva prathama hatA. * . mUrti pUjAmAM zA mATe mAne batAvyu che. hindI bhASA A prakAranuM pUjAsAhitya pU. AtmArAmajI mahArAja vidvAna hatA te sAthe vinayazIla paNa hatA. jeTalA lekapriya ane sanmAnanIya hatA teTalA lekacAhaka ane leAkAdara dharAvanAra paNa hatA. A guNe vize temanI AsapAsa aneka prasaMge noMdhAyA che, jenI suvAsa ghaNA lAMbA samaya sudhI jaina zAsanamAM phelAtI raheze. teozrI potAnAthI dIkSAparyAyamAM meTA hoya ( pachI bhale padavImAM nAnA hoya te paNuM ) temane vaMdana karatA. temaNe AvA sAdhuone sanmAna ApavAmAM peAtAnA cAritrane ujjavaLa karela joi zakAze. vidvattA ane vinayanA A muyegane lIdhe pUjyazrInI pratiSThA dareka sampradAyanA lAke para rahetI. eTale ja te jamAnAmAM paMjAbamAM ugrapaNe cAlyA AvatA mUrti pUjaka ane sthAnakavAsI vaccenA gherA vikhavAdane teozrI zamAvI zakayA. eTalu 2010_04 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ft zAsanaprabhAvaka ja nahi, paMjAbamAM jaina, hindu, musalamAna, zIkha dharmo vacce cAlatI visaMvAditAne miTAvI zakyA, cAre dhamIo vacce sumeLa ane sahakAranI bhAvanA sthApI zakyA. ane pariNAme emanA bhaktajanemAM mAtra jaine ja nahotA, paraMtu zIkha ane musalamAne paNa temanA custa anuyAyIo banyA hatA. te jamAnAnA dharmajhanUnI mAnasa dharAvatA lekemAM Ave ekhalAsa sthapAya e nAnIsUnI siddhi nathI. sAITha varSanAM AyuSyamAM teozrIe aneka bhagIratha kAryo karyA. lokomAM dharma pratyenI addabhuta jAgRti ANI. zikSaNa ane saMskAranA kSetre aneka samAjopayogI kAryonI-pravRttionI racanA karI. jyAM jyAM vicaryA tyAM tyAM vyakti, kuTuMba, saMsthA ke saMdhanA vyaktigata ke sAmUhika praznonA nirAkaraNa karyA. e mahAmanA sAdhu zreSTha saM. 1953nA cAturmAsa mATe gujarAnavAlA ( hAla pAkistAnamAM) tarapha vihAra karatA hatA tyAM temanI tabIyata bagaDI. ugra vihAra thaI zakyo nahIM. hAMpha caDavA lAgyA. gujarAnavAlA pahoMcyA. jeTha suda 7ne divase sAMje pratikramaNa karyA pachI rAtre ekadama zvAsa caDyA. teozrI UThIne Asana upara beThA. ziSyamaMDaLa doDI AvyuM. temaNe Asana upara besIne traNa vAra "ahaMna , arNana, ahaMna" ema maMtrAcAra karyo ane belyA, "le bhAI, aba hama calate hai saba ke amAte hai." ane teozrInA bhavyAtmAe nazvaradeha cheDI dIdho. pUjyazrIna kALadharma pAmyAnA samAcAra jotajotAmAM samagra bhAratavarSamAM phelAI gayA. aneka sthaLe teozrInI pratimAnI ane pAdukAnI sthApanA thaI. zatruMjaya tIrtha ane giranAra tIrtha para paNa pUjazrInI pratimAo sthApavAne nirNaya thaye, e temanI akSarakIrtinuM ujjavaLa dRSTAMta che. teozrI pitAnA samudAyanI dhurA priya ziSya zrI vallabhasUrine soMpatA gayA. paMDita sukhalAlajI temane aMjali ApatAM lakhe che: "AtmArAma parama vidvAna hatA, zaktisaMpanna hatA ane tattvaparIkSaka hatA. paraMtu te badhA karatAM vizeSa te teo krAMtikArI paNa hatA. emaNe saMpradAyabaddhatAnI kAMcaLI pheMkI devAnuM sAhasa karyuM hatuM, e ja batAve che ke teo zAMta kAMtikArI hatA." (saMkalana : prA. ramaNalAla cI. zAha - "prabuddhajIvanane tA. 1-7-86nA aMkamAMthI sAbhAra) vacanasiddha vibhUtiH hRdayasparzI pravacanakAra camatkArika cAritradhara pU. upAdhyAya zrI vIravijayajI gaNivarya pUjya upAdhyAyajI zrI vIravijayajI gaNivara zAMtinI mUrti samA hatA. preraNAnuM kendrasthAna hatA. sugyane gya sthAne sthApavA pitAne upAdhyAyapade ArUDha thavuM paDayuM hatuM. 2010_04