Book Title: Vigay Nivayata Vivaran
Author(s): Suyashchandravijay, Sujaschandravijay
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229577/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara 2010 muni vaccharAjakRta vigaya-nivAyatA vivaraNa [ sajjhAya] jaina dhArmika AhAra ane tenA tyAganI maryAdAnuM varNana karatAM prakaraNa granthomAM je granthanI gaNanA thAya che tevA "paccakkhANabhASya" nAmanA granthamAM granthakAre 1. paccakkhANaprakAra, 2. vidhi, 3. AhAra, 4. AgAra, 5. vigaya, 6. nIviyAtA, 7. bhAMgA, 8. zuddhi, 9. phala Ama paccakkhANa sambandhi nava dvAro varNavyAM che. te 9 dvAromAM indriyane tathA cittane vikAra utpanna karanArI 4 mahAvigaya ane 6 sAmAnya vigaya ema be bhede vigaya vigayadvAramAM varNavI che. temaja (cAra mahAvigaya sivAyanI) anya dravyathI haNAyelI evI 6 sAmAnyavigaya ke je nIviyAtI kahevAya che te chaThThA nIviyAtAM dvAramAM kahevAyelI che. temAM 6 sAmAnya vigayanA darekanA 5-5 ema kula 30 nIviyAtAM granthakAre varNavyAM che. saM. munisuyazacandravijaya muni sujasacandravijaya prastuta kRtimAM kavie uparanAM (5-6 ) banne dvAronA padArthane hindI padyarUpe khuba ja sundara rIte rajU karyA che. kavi zrI vaccharAjamuni vaDa kharataragacchazAkhAmAM thayelA jinaharSasUrijInA ziSya AnandaratnagaNInA ziSya che. nannIbIkI zrAvikAnA AgrahathI saM. 1887 mAM temaNe A kRtinI racanA karI che. tathA saM. 1908 mAM kartA e ja pote A prata tapasvI mohana (muni ?) mATe lakhI che. 1. |daina = dainya- dInatA 2. dukhadAra = dukhanuM dvAra 63 prata zuddha che. (pratanA antyabhAgamAM mANekamuni kRta "mauna ekAdazInamaskAra" nAmanI kRti che.) prata ApavA badala zrI AtmAnanda jaina sabhAnA vyavasthApakono khuba khuba AbhAra. zabda koza 3. 4. ThAna = thAna = chelI = bakarI stana(?) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusandhAna 52 5. bheDa = gheTI 22. zAlakaNA = cokhAnA kaNa 6. phuna = punaH = pharIthI 23. bhakSyaNa = bhojana 7. sarasuM = sarasava 24. karaMba = bhAtamAM dahI nAMkhI taiyAra 8. alasIya = aLasI karelI vAnagI 9. karaDa = kasuMbInA ghAsanuM ? 25. zikharaNI = zrIkhaMDa 10. kAThA = kaThaNa, piMDa 26. vaDe = vaDA 11. chAra = cAra 27. ghola = ghoLavU 12. marakI(kkhI) = mAMkhI ? 28. nirbhaMjana = pakvAnna talyA bAda 13. kutarika = kuMtiyA vadhelu ghI/tela 14. kASTAdika = vanaspati AdinI 29. vispaMdana = chAsamAM dekhAtA ghInA 15. piSTa = loTa kaNa 16. hiAna = 30. kiTTaka = ukaLalA ghI para tarI 17. Isa = AnI Avato mela 18. payasADI = drAkSa Adi vastu 31. pakvaghRta = AmaLA vagere auSadhi sAthe rAMdheluM dUdha nAkhI pakavela ghI 19. peya = alpa cokhA sahita rAMdhelu 32. lakSapAka = lAkha auSadhi nAkhI dUdha pakaleva tela 20. avalehi = cokhAno loTa nAkhI 33. gulavANI = golanuM pANI rAMdheluM dUdha 34. pAta = goLanI cAMsaNI/paDa ? 21. dugdhATI == khATA padArtha sAthe 35. kaDAvigaya = taLelI vastu rAMdheluM dUdha 36. cIlaDA = TIMkaDA, pUDA 37. puvA = pUDalo e~ namaH // vigaya-nivAyatA vivaraNa // aha~ namaH // zrIsiddhacakrAya namaH // caraNAMbuja gurudeva nami, kara samaraNa mana dhyAna, vigata vigaya dazakI likhuM, bhavijana karaNa kalyANa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara 2010 manavikArakAraka sadA, durgati daina' nidAna, kArana ye jinarAjaneM, kahI vigaya daza jAna // atha 10 vigaya nAma // prathama dUdha dUjI dahI', tIjI ghIyavakhAna, turya tela guDa5 paMcamI, chaThThI jANa pakavAna madhu sAtamI AThamI surA", navamI mAMsa kahaMta, dasamI mAMkhaNa10 jANiyo, e vigai daza huMta prathama vigai cha bhakSa hai, abhakSa aMtakI cAra, isa prakAra inakuM kahI, mahAvigai dukhadAra bheda pAMca hai dUdhake, gAya-bhaisakA ThAnare, uMTha(Ta)Ni chelI bheDakA', dUdha paMca e jAMNa dahI bheda phunarpa cyAra hai, bheMsa gAyakA mAna, bakarI bheDIkA sahI, e dadhi cyAra sujAMNa bheda cyAra ghIke sunau, go mahiSIkA dhAra, cherI bheDIkA kahA, ghRta e cyAra prakAra hoya na dadhi-ghata uMTaNI-payaseM e niradhAra, kArana dadhi-ghRta cyAra hai, jANau eha vicAra tela bheda piNa cyAra hai, tila sarasuM alasIya, karaDa tela cotho giNo, avara vigaya nahi kIya jAna bheda guDake suguna ! patalA kAThA10 doya bheda doya pakavAnake, ghIya telakA hoya bhakSa vigayake bheda e, jina Agama visatAra, abhakSa vigayake bheda aba, suNo bhavikA do chAra.11 / trividha madhu zAstrai kahI, marakI12(makkhI?) bhamarI soya, tIjI kutarika'3 jAniyo, sahita bheda e joya madirA bheda phuna doya hai, kASTAdikakI14 jAna, dUjI piSTodbhava15 kahI, jAMNo madirA mAMna mAMsa bheda e tIna suNa, jala-thala-khacara hiAna16, maccha hirana caTikA kahI, anukrama eha pichAna Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 anusandhAna 52 // chanda soraThA // mAkhana bhede cyAra, gAya-bhaiMsakA e sahI, chelI bharaDI (bheDI) hoya, e vidha mAkhaNakI kahI vigaya abhakSa e cyAra, jinavara svayaM mukhase kahI, tajo dUra bhavi eha, duragatidAyaka ye sahI // atha 30 nivAyate likhyate // // dohA // vigaya tajai tajiyai sahI, jaba nivayAte tIsa, taje jAya nahi mana athira, kara jayaNA mana Isa17 vigaya pudgala dravyasuM, haNe jA(jI?)ya munibhAkha, yA kAraNa niviyAyateM, doSa alpatara dAkha mevAjAta ju sarvahI, jANa vigayakA sAra, vina rakkheM nahi lIjiya, nivayAte niradhAra bhakSyavigayake nivAyate, hai saMkhyAyeM tIsa, tAmeM payake pAMca hai, vivaraNa kahA jagIza pahilo payasADI18 kahyo, khIra peya19 avalehi20, dugghATI21 hai pAMcamau, kara vicAra sabalehi // e 5 kA artha likhai hai // karai garama atyaMta paya, are drAkha-badAma rabaDI rUpeM dUdha teM, payasADI iNa nAma cAvala bahuta milAyakai, karai dUdhanI khIra, tinahija nAma nivAyatau, tajata milata bhavatIra savA sera payameM dharai, zAlakaNA22 kei leya, kSIra nahI piNa kSIra sama, tIjau nAMmeM peya agni pakai jiNa dUdhameM, cAvala cUrNa milAya, nivAyatau avalehikA, cautho diyo batAya takra milyo paya hota hai, Amalarasa saMyukta, dugghATI pahicAnakai, bhojana avasara bhukta Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara 2010 67 // atha dahIke 5 nivAyate likheM haiM // kUramAMhi dadhi bhelakai, bhakSyaNa23 kara avilaMba, nivAyatau daghinau prathama, nAmeM dahIM karaMba24 hastamathita rasa madhurayuta, jo dadhi kiyo tayAra dUjo dahI nivAyato, nAma zikharaNI25 sAra vaDe26 sahita dadhikU kahyo, gholavaDA iNa nAma, kapaDachANa dadhineM suNyo, ghola27 nAma guNadhAma lUNa bhilyau karaseM milyau, kisamisa pramukha milAya, dahI taNau e rAyatau, dadhirAyatau kahAya // atha ghI ke 5 nivAyate kahe che / kRtapakavAna anaMtarai, jalyau rahayau ghRta zeSa, nirbhajana28 nAmeM kahayo, dhRtanau bheda vizeSa ghRtanau dvitiya nivAyatau, vispaMdana29 abhidhAna, chAchamAMhi kaNa ghI taNA, grahaNa karau pahicAna ghRtapaka auSadhi uparai, ghRtatira bAlai rUpa, sarpi isai nAmeM suNyau, papaDI taNe svarUpa kiTTakadeg ghRtanau mela hai, ghRtamala kahiyai teNa pAMcUM ghRtamAhe adhama, bhakSyANa kIyau keNa auSadhipuTa deNai karI, auSadhiko ghI hoya, tehanai kahiyai pakvaghRta29, ghRtako svAda na koya // atha telakA 5 nivAyate likhyate // tilamalikA nAmeM kahayau, tela taNau je mela, tilakuTI(TTI) tila kUTakai, mAMhe mITho bhela dagdha taila ghRtanI parai, nirbhajana kahyo teha, pakvoSadhi Upari rahai, nAmeM tarikA neha lakSa oSadhI bhelakai, tela kiyau ju tayAra, lakSapAka22 nAMmai kayoM, sarva roga upacAra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 anusandhAna 52 // atha guDake 5 nivAyate // arddhapakvai jo ikSurasa, rabaDI rUpa nihAla, tehaneM kahiyai ikSurasa, madhura vigayakI cAla dUjau gulavANI33 kahyau, trIjau sAkara siddha, nivAyatau mIThai taNoM, cauthau khAMDa prasiddha harakiNahIkai uparai, pAta34 lapaiTai jeha, / tehane kahiye pAkagula, khuramAM draSTAMte teha // atha pakavAnake 5 nivAyate likhyate // ghRtameM tilameM nIkalyo, vigaya Adikau ghANa, dUjo ghANa nivAyatau, kaDAvigayakau35 jAMNa tIna ghANa nikalyA pachai, jo huvai pakavAna, dUjau nAma nivAyatau kahyau zAstra anumAna tIjau guladhANI pramukha, nivAyatau ja hajUra, jalasekI lapasI cautha, karai bhUkha cakacUra lesa rahyau dhImeM kareM, puvA cIlaDA soya, paMcama e pakavAnako, puvA nAma hai joya // caupAI // dUdha dahI cAvala UparA, aMgula eka ju dekho kharA, so jANo bhavi niviyAyatau, adhiko hoya to vigayAyatau 47 jaiseM sIro vali lApasI, aMgula ghI tirato dekhasI, tetau laho niviyAta jJAna, do cau aMgula vigayAM ThAna 48 khuramA para aMgula ika pAta, caDhe tAMhi niviyAte khAta, ika aMgula se adhikI hoya, vigayamAMhi giNiye taba soya 49 vigayAdinau kahayau adhikAra, paccakkhANabhASyathI sAra, sugama aratha bhAkhAmeM kharau, hoya viruddha paMDita zudha karau 50 saMvata RSi vasu siddhi zazi', migasara mAsa sumAsa, pUrNa huvai pUnima dine, dillI nagara nivAsa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara 2010 zrI jinaharSasUrIsarU, vaDakharataragachaIza, laghubhrAtA uvajjhAya tasu, Anandaratna gaNIza // du(dU)hA // tinake kramakajalesasama, vaccharAjamunidAsa tiNa e bhASAmeM racI, racanA vacana vilAsa nannIbIbI zrAvikA, zIlavaMta gurubhakta, Agraha tAsa vizeSateM, dohe kIye vyakta inako vAMca vicArakai, karo virata zubhakAja, jaina dharma sevo sadA, zivamandira kI pAja // iti vigaya-nivAyatA vivaraNa saMpUrNam // C/o. azvina saMghavI kAyastha mahollo, gopIpurA, sUrata-395001 // vigayanA prakAraceM yaMtra // vigayarnu nAma prakAra 1 2 / 3 / sAmAnya vigaya bheMsa bakarI- gheTI, uTaMDInuM gAyanuM bhesanuM bakarI- gheTI, gAyanuM bheMsarnu | bakarInuM | gheTInuM talanuM sarasavanuM alasInuM| karaDanuM piMDagola dravagola pakavAnna ghImAM taLelu telamAM taLekheM mahAvigaya madha 3 makkhI bhamarInuM (mAkhInu) madirA | 2 | kASTanI piSTanI mAMsa | jalacaranuM sthalacaranuM | khecaranuM | gAyanuM bhesana | bakarInuM | gheTI, gAyana SEE | kuMtiyAnuM oc www mAkhaNa