Book Title: Sukhi Jivan ka Adhar Vyasan Mukti
Author(s): Mahendrasagar Prachandiya
Publisher: Z_Nahta_Bandhu_Abhinandan_Granth_012007.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/212207/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana-maMgala dharma ke cAra caraNa yaha bhrama bhI dUra kara lenA cAhie ki dUdha kI apekSA aNDA adhika pauSTika hotA hai| zAkAhAra vaha kabhI ho hI nahIM sakatA, yadyapi kisI ko yaha vizvAsa ho taba bhI use aNDA sevana ke doSoM se paricita hokara svastha jIvana ke hita isakA parityAga hI kara denA caahie| aNDe hAni hI hAni karate haiM-lAbha raMca mAtra bhI nahIM yahI hRdayaMgama kara isa abhizApa kSetra se bAhara nikala Ane meM hI vivekazIlatA hai| dUdha, dAleM, soyAbIna, mU~gaphalI jaisI sAdhAraNa zAkAhArI khAya sAmagriyAM aNDoM kI apekSA adhika poSTikatatvayukta haiM, ve adhika UrjA detI haiM aura svAsthyavarddhaka hai| tathAkathita zAkAhArI aNDoM ke isa kaMTakAkIrNa jaMgala se nikala kara zuddha zAkAhAra ke suramya udyAna kA Ananda lenA prabuddhatApUrNa sukhI jIvana kA AdhAra : vyasana mukti sukhI jIvana kA merudaNDa hai-vyasana mukti / vyasanamukti kA AdhAra hai zrama samyak zrama sAdhanA se jIvana meM sadsaMskAroM kA pravartana hotA hai| isase jIvana meM svAvalambana kA saMcAra hotA hai| svAvalambI tathA zramI sadA santoSI aura sukhI jIvana jItA hai| zrama ke abhAva meM jIvana meM durAcaraNa ke dvAra khula jAte haiN| jaba jIvana durAcArI ho jAtA hai taba prANI indriyoM ke vazIbhUta ho jAtA hai| prANa kA svabhAva hai caitanya / cetanA jaba indriyoM ko adhIna kAma karatI hai taba bhogacaryA prArambha ho jAtI hai aura jaba indriyA~ cetanA ke adhIna hokara sakriya hote haiM taba yoga kA udaya hotA hai| bhogavAda durAcAra ko AmaMtrita karatA hai jabaki yoga se jIvana meM sadAcAra ko saMcAra ho uThatA hai| 623 hogaa| dharmAcAriyoM aura ahiMsAvratadhAriyoM ko to isa phera meM par3anA hI nahIM caahie| aNDA antataH aNDA hI hai| kisI ke yaha kaha dene se ki kucha aNDe zAkAhArI bhI hote haiM-aNDoM kI prakRti meM kucha antara nahIM A jaataa| aNDe kI bIbhatsa bhUmikA isase kama nahIM ho jAtI, usakI sAmiSatA jyoM kI tyoM banI rahatI hai| mAtra bhrama ke vazIbhUta hokara, svAda ke lobha meM par3akara, AdhunikatA ke ADambara meM grasta hokara mAnavIyatA aura dharmazIlatA kI, zAzvata jIvana mUlyoM kI bali denA ThIka nahIM hogaa| dRr3hacittatA ke sAtha mana hI mana ahiMsA pAlana kI dhAraNA kIjie-aNDe ko zAkAhArI mAnanA chor3ie Age kA mArga svataH hI prazasta hotA calA jaaegaa| zrama jaba zarIra ke sAtha kiyA jAtA hai taba majUrI yA majadUrI kA janma hotA hai| zrama jaba mAstiSka ke sAtha sakriya hotA hai taba upajatI hai kaariigrii| aura jaba zrama hRdaya ke sAtha sampRkta hotA hai| taba kalA kA pravartana hotA hai| jIvana jInA vastutaH eka kalA hai| majUrI athavA kArIgarI vyasana ko prAyaH nimaMtraNa detI hai| indriyoM kA viSayAsakta, AdI honA vastutaH kahalAtA hai- vyasana / burI Adata kI lata kA nAma hai vyasana / saMsAra kI jitanI dhArmika mAnyatAe~ haiM sabhI ne vyasana mukti kI carcA kI hai| sabhI svIkArate haiM ki vyasana mAnavIya guNoM ke gaurava ko antataH raukha meM milA dete haiN| jainAcAyoM ne bhI vyasanoM se pRthaka rahane kA nideza diyA hai| inake anusAra yahA~ vyasanoM ke prakAra batalAte hue unheM sapta bhAgoM meM vibhakta kiyA gayA hai| yathA -vidyAvAridhi DaoN. mahendra sAgara pracaMDiyA (ema. e., pI.eca. DI., DI. liT (alIgar3ha)) "dhUtaM ca mAsaM ca surA ca vezyA pAparddhicaurya paradAra sevA / etAni sapta vyasanAni loke ghorAtighoraM narakaM nayanti // arthAt juA, mA~sAhAra, madyapAna, vezyAgamana, zikAra, corI, tathA parastrI gamana se grasita hokara prANI loka meM patita hotA hai, maraNAnta use naraka meM le jAtA jAtA hai| saMsAra meM jitane anya aneka vyasana haiM ve sabhI ina saptavyasanoM meM prAyaH antarmukta ho jAtA hai| zrama vihIna jIvanacaryA meM jaba akUta sampatti kI kAmanA kI jAtI hai taba prAyaH dhUta-krIr3A athavA juA vyasana kA janma hotA hai| Arambha meM caupar3a, pAsA tathA zataraMja jaise vyasana mukhyataH ullikhita haiN| kAlAntara meM tAza, saTTA, phIcara, lATarI, maTakA tathA resa Adi isI vyasana ke Adhunika rUpa hai| ghUta-krIr3A se jo bhI dhanAgama hotA hai, vaha barasAtI nadI kI bhA~ti antataH apanA jala bhI bahAkara le jAtA hai| vyasanI anya vyasanoM kI ora uttarottara unmukha hotA hai| vAsanA bahulatA ke lie prANI prAyaH utejaka padArthoM kA sevana karatA hai| vaha mAMsAhArI ho jAtA hai| vicAra kareM manuSya prakRti se zAkAhArI hai| jisakA AhAra bhraSTa ho jAtA hai, vaha kabhI utkRSTa nahIM ho paataa| prasiddha zarIra zAstrI DaoN. hega ke anusAra zAkAhAra se zakti samutpanna hotI hai jabaki mAMsAhAra se uttejanA utpanna hotI hai| mAMsAhArI prathamataH zakti kA anubhava karatA hai para vaha zIghra hI thaka jAtA hai| zAkAhArI kI zakti aura sAhasa sthAyI hotA hai| pratyakSarUpa se parakhA jA sakatA hai ki mAMsAhArI cir3acir3e, krodhI, nirAzAvAdI aura asahiSNu hote haiM kyoMki zAkAhAra meM hI kevala kailasiyama aura kArbohAiDreTsa kA samAveza rahatA hai, phalasvarUpa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000000000000000000000001 00000000000000000 Ghamaso0000000000000 0656DDI 00:00 -20:00:0:00 200000 1 624 upAdhyAya zrI puSkara muni smRti-grantha / zAkAhArI prAyaH prasannacitta, zAntapriya, AzAvAdI aura sahiSNu isakA pariNAma bar3A bhayaMkara hotA hai| vicAra kareM corI karane vAle hote haiN| isIlie sAmAjika aura dhArmika dRSTi se mAMsAhAra aura kI svayaM bhI corI hotI jAtI hai, jisakI use koI khabara nahIM mAMsAhArI sadA anAdRta samajhe jAte haiN| rhtii| usakI acauryavRtti kI hotI hai| usakA cAritrya hI cura mAMsAhArI madyapeyI hotA hai| jisa padArtha ke sevana karane se jAtA hai| caurya saMskAra paripuSTa ho jAne para isa duSpravRtti ko prANI mAdakatA kA saMcAra ho, use madya ke antargata mAnA jAtA hai| bhAMga, kabhI AkrAnta nahIM kara paataa| gA~jA, carasa, aphIma, curUTa, sigareTa, bIr3I, tambAkU, tAr3I, para-strI gamana nAmaka vyasana vyakti kI kAmuka pravRtti para viskI, brAMDI, zempeina, jina, rampa, porTa, viyara, dezI aura videzI nirbhara karatA hai| sAmAjika aura naitika dRSTiyoM se para-strI-sevana madirA vastutaH madya hI mAne jAte haiN| jainacaryA to isa dRSTi se } atyanta avaidha pApAcAra hai| yahI striyoM ke lie para-pati- sevana kA atyanta sUkSma dRSTi se vicAra karatI hai| yahA~ bAsI bhojana, dinArU rUpa bana jAtA hai| isa vyasana se vyakti sarvatra niMdita hotA hai| usa acAra Adi ke sevana na karane ke nideza haiN| para kisI kA vizvAsa nahIM rhtaa| vaha antaHbAhya dRSTiyoM se prAyaH hara matibhaMga aura buddhi vinAza kA mukhya kAraNa hai-nshaa| zarAba kA bhraSTa ho jAtA hai| para-strI-sevana aura vezyAvRtti meM bheda hai| dezaja rUpa hai sdd'aav| sAr3a arthAt khamIra zarAba kI pramukha pravRtti hai| vezyAvRtti unmukta maithuna kI nAlI hai jabaki parastrI barasAtI isameM durgandha AtI hai, astu vaha sarvathA abhakSya hai| isIlie saMsAra prnaalaa| kisI kA jUThana sevana karanA para-strI-sevana hai| yaha pazu 20.5D ke sabhI dharma-pravartakoM, dArzanikoM tathA AdhyAtmika cintakoM ne pravRtti hai| pazupravRtti meM kiMcita saMyama rahatA hai, isameM usakA bhI FDD madirApAna kI nindA kI hai aura use pApakarma kA mUla mAnA hai| sarvathA abhAva rahatA hai| puruSa pravRtti ke yaha sarvathA pratikUla hai| zarIra aura buddhi donoM jaba vikRta aura bekAbU ho jAte haiM taba isa prakAra vyasana vyakti ko bhraSTa hI nahIM karatA apitu use vyasanI vezyAgamana kI ora unmukha hotA hai| mahAmanISI bhartRhari ne nirA nikRSTa hI banA detA hai| jIva apanI Atmika unnati prAptyartha vezyAgamana ko jIvana-vinAza kA purajora kAraNa batAyA hai| yathA / manuSya gati kI kAmanA karatA hai kyoMki uttama unnati ke lie prANI vezyA'sau madana jvAlA rUpendhana smekssitaa| ko saMyama aura tapazcaraNa kara apanI samasta icchAoM kA nirodhana kAmibhiryatra hUyante yauvanAni dhanAni c|| karanA par3atA hai| kAmanA kA sAmanA karanA sAdhAraNa puruSArtha nahIM hai, jo usa para vijaya prApta kara letA hai, vaha uttarottara vikAsa ke arthAt vezyA kAmAgni kI jvAlA hai jo sadA rUpa-IMdhana se sopAna para ArohaNa karatA hai| vyasanI jIvanacaryA meM sadA susajjita rahatI hai| isa rUpa-IMdhana se sajI huI vezyA kAmAgni avarohaNa karatA hai jabaki saMyamI karatA ArohaNa aura phira jvAlA meM sabhI ke yauvana dhana Adi ko bhasma kara detI hai| antataH uurdhvaarohnn| vezyA samasta nArI jAti kA lAMchana hai aura vezyAgAmI hai / cAroM gatiyoM meM nirantara janma-maraNa ke dAruNa duHkhoM ko koddh'| vicAra kareM vezyAsaMsAra kA jUThana hai| isake sevana se nAnA | bhogatA rahatA hai bhalA praannii| usake bhava-bhramaNa kA yaha krama jArI vyAdhiyoM kA janma hotA hai| vezyAgamana eka bhayaMkara durvyasana hai| hai| sabhI paryAyoM meM prANI ke lie manuSya paryAya zreSTha hai| usakI zikAra kA aparanAma hai paaprddhi| pApa se prApta Rddhi hai paaprddhi| zreSThatA kA AdhAra hai usameM zIla kA ujAgaraNa tathA Atmika gaNoM makAra sevana arthAt mA~sa, madhu aura madirA-se jitanI duSvRttiyoM kA ke prati vandanA karane ke zubha saMskAroM kA. udy| pratyeka jIvadhArI upacaya hotA hai, una sabhI kA saMcaya zikAra vRtti yA zikAra khelane meM jo Atmatatva hai usameM samAnatA kI anubhUti karanA athavA honA se hotA hai| zikArI svabhAvataH krUra, kapaTI aura kucAlI hotA hai| vastutaH samatva kA jAgaraNa hai| sAre pApoM aura unmArgoM kA mUla apanI vilAsapriyatA, svArthaparatA, rasalolupatA, dhArmika aMdhatA tathA kAraNa hai mmtv| mamatva miTe taba samatva jge| jJAna, darzana aura manoraMjana hetu vividha prANalevA duSpravRtti ke vazIbhUta zikArI cAritra kI triveNI isa dizA meM sAdhaka ko saphalatA pradAna karatI zikAra jaise bhayaMkara vyasana se apanA adhogamana karatA hai| hai| isa triveNI se anuprANita jIvana jIne vAlA vyakti sadA sukhI zikAra kI nAIM corI bhI bhayaMkara vyasana hai| cora parAyI aura santoSI jIvana jItA hai| usakA pratyeka caraNa mUrchA mukta tathA sampatti kA haraNa-apaharaNa to kara letA hai para sAtha hI apanA jAgrata hotA hai taba usakA unmArga kI ora unmukha hone kA prazna sammAna, santoSa tathA zAnti-sukha samApta kara letA hai| corI ke hI nahIM utthtaa| dUsarI zabdAvali meM isI bAta ko hama isa prakAra aneka dvAra hote haiM unameM praveza kara cora prAyaH avizvAsa aura kaha sakate haiM ki vyasana mukta jIvana sadA saphala aura sukhI hotA lobha jaisI pravRttiyoM ko jagA letA hai| lobha ke vazIbhUta hokara cora / hai| jaba yahI triveNI samyakcaryA meM pariNata ho jAtI hai taba sAdhaka manovRtti vyakti ko cAlAka aura dhUrta bhI banA detI hai| vaha apane kI sAdhanA mokSa mArga kI ora agrasara hone lagatI hai| mokSa kI vyApAra aura vyavahAra meM sarvathA aprAmANika jIvana jI uThatA hai| prApti cAroM puruSArthoM kI zreyaskara pariNati hai| 80026LARANASA 500-CSVODE D PARO SALDIERED Raat -6000 00000000000000000 20363myelopedioimal Sc00000APACard 120050