Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmakRta subhadrA - satI - catuSpadikA ( anumAne I.sa. 1290 nI AsapAsa) prAstAvika prAcIna - madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM vikaselA aneka kAvyaprakAromA catuSpadikA (cAMpAI) paNa eka noMdhapAtra prakAra che. catuSpadikA - copAI ghaNIvAra 'rAsa prakAranA paryAya tarIke paNa ullekha pAmyo che. neminAtha catuSpadikA (I.sa. 1 e gujarAtI sAhityanI prathama catuSpadikA kRti che. atre, 'dharma' kavinI kRti 'subhadrA satI catuSpadikAM paparicaya prakAzita karI che. prata paricaya ane saMpAdanapadhthati prastuta kRtinuM saMpAdana prApta ekamAtra prata parathI karavAmAM AvyuM che. sva. agaracaMda nAhaTAnA (pothI kramAMka 218) saMgrahamA rahelI eka prAcIna guTakA prakAranI hastapratamAM te patra kramAMka 188 - 191 para prastuta kRti utArelI che. pratano pATha kAyama rAkhyo che. kvacita sudhAro ke vadhAro ( ) kauMsamAM mukyo che. kAvyanA kartA : dharmamuni prastuta kRtinA kartA dharmamuni hovAnuM kAvyanA aMte maLatA ullekha parathI kahIM zakAya. subhadra maMdira pahutI jAva, sAsU sasUraU harakhiu tAva, jiNavara dhaMma karahu e kavitte, jinazAsaNa huI para jayavaMto 40 kanubhAI zeTha dharme racelI anya be kRtio 'sthUlabhadarAsa ane 'jaMbUsvAmicariya' maLe che. te A ja kavinI racanA hoya tema lAge che. kema ke A traNe kRtio eka hastapratamAM sacavAyelI che. jo ke atre noMdhavaM ghaTe ke A kRtinI bhASA eTalI prAcIna rahI thIM. d jaM phalu hoi gayA giranAre, jaM phalu dInhai sonA bhAre, jaM phalu lakhi navakArihi taM phalu subhadrA - caritiM suNihiM 1. 1. prAcIna gUrjara kAvya saMcaya. saMpA. ha. cu bhAyANI ane agaracaMda nAhaTA. 2. prAcIna gUrjara kAvya saMgraha. saMpA. sI. DI. dalAla [ 78 ]
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ diyai ghaNu chaha darisaNa zravai, subhaga mahAsai lAkhaNa kavai, pahilI sarasati jIbhaha lAga, baMdhu taNA tuhu dakhauM mAgA. tAsa pasAi kavita hai dhaNai, bhaNaI carita sa bhadA taNau, ca pA-nayari kahau~ vicAro, sa bhadra-mahAsai nivasaI nAre. dharama - kAji jasa harakhita cIto, bhaviyaha nisaNau kaunigavIto ? hAtha pAya pakhAlai aMgI, tahiNA dharama ha nAhI bhaM go. ne misarI-sI de hurI jAi, nIkA ku su maha pAchI bharai, jiNu ArAhai cokhai mani, eka vAra so bhakkhai annu aMbila nivI karai upavAsa, tapa tapei sA bAraha mAsa, zrAvakanI chai uttama jAti, jaisI nimmala punnima-rAti mahe sarI ghara pariNiya sA e, pI haravATahaM dharama kare e, sAsu ya pabhaNai saMbhali vahue, avara dharamu tu du chaMDahi sahue. amha dhari deu nArAyaNa asthi, vahuDiya jAha ma pArasanAthe, subhadA pabhaNai be kara joDi, sura Avahi te tIsau koDi. 8. saMbhali sAsu akkhau eho, jiNavara samau na acchai deo, te u kovihi sAsU parajalaI, jANahu ghiu vaisa kari Dhalai maNihi mAhi tini dhariyaDa rosa, ehai kovi caDhAvi ma dos, muNivara eka saMsAraha bhaggahu, ati dhaNu tApu tapalA laggau. 10. kaThai deha tasu mani navi Dhalae, vIsa visvA tasu saMjama palae, paMcendriya tiNi maliyau mAna, kAyA kaSTa kidhau appANu. 11, [79]
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAni hi jAivi kavasaga dei, mAsaha pAkha ha so pAre i. x x x x x x x x x x x x x x x x x 12. vAu vAi taha koraNu dhaNau, muNivara aMgahi paDiyai tiNau, sonavi hasthihiM de Thau kara e, kharau duhelau AMkhita hajhUra e. pUriya avadhi caliu tahi ThAe, kavaNaha nayariya viharaNa jAe, avari na gaiyau caMpA paiThau, aMkhahi jharaMtI subhadA dIThau. subhadA maNai mAha ciMtitI, Aviu muNivasa taha viharatI, vaDiya bhagati kIyau viharaNau, subhadA aMkhahi jhaDapiu tiNauM' sAsU hU tI jImata bai ThI, triNaM u lipati sa bhadA dIThI, vikalapu vasiyau mannaha mAM hiM, vahuDI rahisima pIhari jAhi subhadrA e bhaNaI saMbhali mAe, nIkara vayaNa ki sahaNau jAe. kavaNi kAji tamhi konhau roso, amhaha kAI caDhAvi doso vaMdai de va guNai navakArA, nIra galaM tI bhanni ve vArA, mahasai mahasai kahai na Ae, pAcchiya lovaNa de hari jAe. 18. amhi dIThau tumhArau cariu, dhamiyau sonau phUkaha hariu, ta u mahasai niMdai appANu, tA kive pahevidi Ugei bhANa. subhadrA bhaNaI jai varatai dhaMmu, pANiu annu anerai jammu. sa bhadA bhaNaI na pIhari jAuM, mahari caDAviu evar3a nAu. sAsU sasarAsu na mile ho, bhaNai mahAsai maI su kahe ho, khUNo bhI tari chai laMghatI, sAsa naNadaulA lajaMtI. 21. [80]
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhadrA hUyA tinni upavAsa, guNi navakAraha lakaLa sahassa sAsaNe devati AI ya jakkha, aMvi kade vI ha iya para takkha. 22. TUkkhahaM rayaNi chai adharAti, sAsaNa divi anu subhadrAvAti, cauviha dhammaha hauM saktAI, mahasai ciMta ma karijahu kAI 23. sAsaNadevi bhaNiu sata toli, caMpA DhAkisu cAriu pauli, raha nariMda nAhI pADi, mai dInhI ko sakai ughADi. sAsaNade vi ti caDiya vimANi, jAi devi ApaNai suThANi, sa bhada bhaNaI dITha jaMjAlo, eka vAra jai utarai Alo. 25. praha vihasI jau havau rolo, nayari taNiya na ughaDahi paulaM, te navi prANihi pAchI sarahiM, AraDu bhare Du gAviu karavi. sAsaNadevi ti kahiu vicArI, sUta kaMtAvija koi kumArI, kUvaha jala cAlaNi kADhije, tinni paUli jAivi chAMTije. gayau vahAvau ve gihi rAyavAlA ro vihiM caMpA mAhiM, pauli na ughaDahi huyau vihANu, je vegi tolivi joyau pANu. 28. takkhaNi naravai caDiu ta khAre, mahaMtA ga pati ya vAta vicAre, dhUpa kaDachU pale kari dhariuMhU, de vatti dANava pAchA karahU. ho ve diyate vedi te DAva ha, nayarI mAhai homU karAvau, java tila dhIpai sarisa homu, jAba na laggahiM gayaNihiM dhUma. te khaNi mahaMta u lAgau bhaNau, nAhI pAr3a ko homahaM taNauM, budhdhi ane rI kIjai kAe, paDahu dIyAvahu nagaraha mAhe. [89]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tegi cAcari vAjiu DAgarau, caMpA pauli ka pAchI karau karau koi amhArau kAjo, naravai bhaNaDa divau adharAjo. 32. subhadA jai chI ta u DAgarau, naravai rAju dhaNe rau kara u, avara desi jale dhaMdhole, sola - prabhAvi ughADIsa paule, dhari thakI sAsU kakaLarai (?) vijau pavADau subhadrA karai, augI Achu ma bolisi mAe, duha vayaNihiM maha hiyai dAho. sAta - varIsI se Dipa vAlA, sUtu kaM tAvaNa lAgI tALA, kAcai tAruNi vAMdhI cALaNI, subhadA kUvA Upari vUNI(?) cAvaNiyaha jau pANiu dharee, tinni pauli UghADI karae, lakkhaNa kavita na laMgI ghaDI, subhadA satahiM pauli ughaDI. takkhaNi rAu rALayAta bhayau, tiNi vegihi ANiu hAthiyau, gAyavara Upari Thaviyau pAuM, ApaNa pAlau caliyauM rau. 37. sa bhadA satI bolai tihi ThAe, cauthI pauli ughADau kAe, rAu balai sa bhadA saMbhalai, avara mahAsati taha vina tolai. me ghADaM bara dhari yahi chatta, Agai nAyata jAdi ti patta, karahi kalyANu bhATa nagArI, mUdha tAla tasu subhadA par3I (?) miliya savAsiNi maMgala gAyahi. dhavala dipaMtA vakayA -jAhi hU ya ucha va nagarI majhAre, subhadA paMhutI sI hadu vAre 40. subhadA maMdiri pahatI jAva, sAsa sasa ra u harakhi u tAva, jiNavara dhaMma karahu e-kavitte, jiNa-sAsaNu hui para jayavaMte. paDhahi guNahi je jiNahari daM hiM, te niyai saMsAra tare hi ma bhaTA-satI-- caritu saMbhalahi sidhdhi sukkhu lIlAi meM lahahiM. [82]