Book Title: Shatrunjaya Mahatmya na Bhogolik Tattvo
Author(s): Amrut Pandya
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230244/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatruMjaya mA hAtmya nAM bhaugolika tattvo amRta paMDyA ( pazcima bhAratanA itihAsamAM valabhI (enuM navuM nAmakaraNa ' vallabhIpura ' khoTuM che. ' valabhI ' ane ' vallabhI ' e baMne judA judA artho dharAvatA zabdo che. e ' valabhIpura ' joI e.) e rAjakIya tathA sAMskRtika e baMne rIte khAsa mahattva dharAvatuM nagara rahyuM che. e IsvI lagabhaga 509thI 766 sudhI maitrakavaMzanuM pATanagara rahyuM hatuM. ahIM aneka sAhityakAro thayA che ane pustako racAyAM che. 'zatruMjayamAhAtmya ' lakhanAra zrIdhanezvarasUrinuM nAma paNa e badhAMmAM jANItuM che. e graMthamAM jaNAvyA pramANe " valabhI khAte saMvata 477mAM khauddalokonI buddhine nirAzA upajAvanAra zrIcaMdragaccharUpI samudranI aMdara caMdramA sarakhA ane jAgrata guNone dhAraNa karanAra zrIdhanezvarasUrie yAdavavaMzanA AbhUSaNaratna ane tIrthono uddhAra karanAra arjuntabhakata zrI zilAdityarAjAnI bhalAmaNathI A zatruMjayamAhAtmya" lakhyuM hatuM. zatruMjayamAhAtmyane sadgata DaoN. bhagavAnalAla jI, ema. TI. jaeNkasana (baoNmbe gaeNjheTIara, graMtha prathama, bhAga 1, 1896, pR0 91) ane DaoN. gaurIzaMkara hIrAcaMda ojhAe (rAjaputAnekA RtihAsa, graMtha prathama, pR0 385-9) eTalA mATe vakhoDI kADhayuM che ke emAM kumArapAla (I0 1143-74), vastupAla (I0 1184-1240) ane samarAzAha(samarasiMha ke jeNe I0 1315mAM zatruMjayano uddhAra karelo)nAM nAmo Ave che tathA temAM purANonI zailIe bhaviSyamAM thaze te rIte keTalAka rAjAonI kArakirdI ApI che. paraMtu ethI karIne A prAcIna pustakanuM mahattva ochuM thatuM nathI. asala zatruMjayamAhAtmya saMvat 47mAM racAyuM ane AgaLa jatAM jema jema tenI navI nakalo thatI gaI tema tema temAM zatruMjayanA uddArane lagatI tatkAlIna vigato umerAtI gaI tethI karI e graMtha aitihAsika mAhitInI dRSTie binaupayogI che evuM e vidvAnonuM vidhAna khoTuM che. graMtha racyAno saMvat e ' valabhI saMvat' rahyo hovo joI e kAraNake 477mAM valabhI khAte maitrakonuM rAjya nahotuM. A hisAbe e graMtha 477 + 319 (valabhI saMvat e gupta saMvatnI jema I0 319thI zarU thAya che) eTale ke I 796mAM racAyaluM gaNAya. paNa emAM kayAMka gaDabaDa thaI che. valabhInuM patana zilAditya TTAnA samaye I 976mAM thayuM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatrujayamAhAbhyanAM bhaugolika tattva : 103 hatuM. AgaLa jatAM zatruMjayamAhAbhyanI lahiyAo dvArA nakalo thatAM mULa "valabhI saMvata'e vikrama saMvata rUpe lakhAya, vagere bhUlo thavA saMbhava che. maitraka vaMzanAM tAmrapatro tathA daMDInA dazakumAracarita, somadevanA kathAsaritsAgara, vagere prAcIna graMthomAM bhaugolika sthaLonAM nAmonAM je rUpo maLI Ave che te ja rUpa zatruMjayamAhAsyamAM paNa maLI Ave che, eTale asala graMtha maitrakakALamAM valabhI khAte I. 66 6thI 76 6 sudhImAM trIjA zilAdityathI sAtamA zilAditya sudhInA aneka zilAdityo thayelA temAMnA ekAdAnA samayamAM lakhAyo hovo joIe. zatruMjayamAhAmyanI vizeSatA e che ke emAM saurASTrane lagatI keTalIka evI prAcIna bhaugolika mAhitI maLI Ave che je bIjA koI graMthamAM maLI AvatI nathI, ethI prastuta lekhamAM ApaNe enI thoDIka noMdha laIzuM. purANonI bhaugolika mAhitInI jema kyAMka kyAMka emAM paNa kavacita visaMgati maLI Ave che, je svAbhAvika che. zatruMjayamAhAsyanA pahelA sargamAM siddhAcala (zatruMjaya) parathI dekhAtI nadIrUpe zatruMjayA, andI, nAgendrI, kapilA, yamalA, tAladhvajI, yakSAMgA, brAhmI, mAhezvarI, sAbhramatI, zabalA, varatoyA, jayaMtikA ane bhadrA A 14 nadIonAM nAma ApyAM che. zatruMjaya parathI dekhAtI nadIone bahAne lekhake saurASTra-gujarAtanI keTalIye nadIonAM nAmo ApyAM jaNAya che. zatruMjyA te zetruMjI che, paNa tAladhvajI nadI e jadI nathI, kAraNake taLAjA AgaLa paNa zetruMjI ja che. zakya che ke enA dariyAnA bhAgamAM zatruMjyA e tAladhvajI paNa kahevAtI hoya. sAbhramatI te sAbaramatI che. enuM prAcInatama nAma zvabhramatI' hatuM, paNa padama, skaMda, vagere purANomAM "sAbhramatI' nAma maLI Ave che. enTrI kaI te kahevAya nahi. mahInadInuM eka nAma mahendrI paNa hatuM, eTale zakaya che ke e mahInuM nAma hoya. kapilA e prabhAsanA triveNIsaMgama paikInI eka jaNAya che. brAhmI te haLavada najIkanI brAhmaNa hoI zake. prabhAsakSetramAM eka "mAhezvarI" hovAnuM skaMdapurANa(prabhAsakhaMDa, 4. 17-18)mAM jaNAvyuM che. jiyaMta (giranAra) parvatanuM eka nAma varAhapurANa, 85, 3mAM jayantA ApeluM che, eTale tyAMnI sonarekhA ke palAzavA hoI zake. varatIyA e bArADI pradezanI vartI hovI joIe. bhadrA e bhAdara che. bIjI nadIo nathI. e ja sargamAM AgaLa jatAM siddhAcalanA zatruMjaya. revatagiri. siddhikSetra, sutIrtharAja, DhaMka, kapardI, lauhitya, tAladhvaja ane kadaMbagiri ATalAM zikharo gaNAvyAM che. emAMnA revatagiri, TaMka tathA tAladhvaja e anukrame giranAra, DhAMkane DuMgara ane taLAjAnI TekarI che. kapardI, lauhitya ane kadaMbagiri oLakhAtAM nathI, paNa trIjA sargamAM zatruMjayAnI najIkamAM kadaMbagirinI sthiti batAvI che. zakaya che ke e sAnAno DuMgara hoya ke jyAM prAcIna guphAo che. pAMcamA sargamAM jaNAvyA pramANe bharata cakravartIe zatruMjaya najIka AnaMdapura nagara vasAveluM. A coTIlA najIkanuM AnaMdapura rahyuM haze. tyAM prAcIna maMdiro che. najIkamAM ja bharate mAnapura ane bharatapura nAme nagara vasAvelAM. e kyAM te kahI zakAya nahi. pachI giranAranuM varNana Ave che. emAM udayavaMtI, suvarNarekhA ane lIlA ATalI nadIo vahe che. suvarNarekhA e hAlanI sonarekhA ane udayavaMtI te ojhata hovI joIe. pachI bharatacakravatI giranAra parathI cAre bAjunuM dazya e che ane temane baraTa parvata dekhAya che. baTa parvata eTale baraDo. zatruMjayamAhAmya sivAya bIje kayAMya baraDAno ullekha nathI. grIka sAhityamAM bArnAkSImAnI noMdha ApI che. emAMthI nIkaLatI nadI varatroI(varata)nI noMdha saidhava tAmrapatromAM maLI Ave che. zatruMjayamAhAbhyamAM jaNAvyA pramANe baraTa nAmano eka duSTa vidyAdhara tyAM raheto hovAthI e parvata "baraTa' kahevAyo hato. sarga sAtamAmAM jaNAvyuM che ke paMDarIka parvata najIka hastisena nagaramAM koTi devIonA parivAravALI suhastinI nAmanI jainadharmavirodhI mithyAdRSTivALI devIo utpanna thaIne tAladhvaja M ) e Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 : zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava yatha vagere kSetrapAlone tAbe karI lIdhA. A hastisenanagara te pAlItANA najIkanuM hAthasaNI hoya ema lAge che (hAthaba nahi, kAraNa ke enuM prAcIna nAma hastakavapra hatuM). hAthasaNI prAcIna nagara hatuM ema tyAM AgaLa maLI AvelA maherarAjA ThapakanA vi. saM. 1786nA eka zilAlekha parathI jANavA maLe che. AThamA sargamAM sagaracakravartInI vigatamAM teNe pazcima samudrane kAMThe jaI prabhAsapatine tAbe karyAnI vAta Ave che ane AgaLa jatAM eno ullekha caMdraprabhAsa nAme paNa thAya che. najIkamAM caMdrakatie vasAvelI zaziprabhA nagarInI noMdha paNa temAM ApI che. prabhAsa ke caMdraprabhAsa e prabhAsapATaNa che A vAta jANItI che. zaziprabhA nagarI oLakhAtI nathI. e ja sargamAM AgaLa peTanagarano ullekha che, je hAlanuM kheDA (kheTaka) hatuM. sarga navamAmAM sAketapura( ayodhyA )nA ajayapAla rAjAe zatreya AvIne dIpanagarane alaMkata karyAnI hakIkata ApI che. dvIpanagara eTale hAlanuM dIva. enuM prAcIna nAma mukhyatve dIpapattana maLI Ave che. zilAditya trIjAnA lusaDInA valabhI saMvata 385(I. 669)nA tAmrapatramAM paNa e ja nAma maLI Ave che. AgaLa jatAM e sargamAM lakhyuM che ke TUMkA nagarImAM kauzalyAe zrI RSabhanAthanuM devaLa baMdhAvyuM hatuM. DhAMka khAte bIjA-trIjA sikAnI jaina pratimAo che, paNa have koI jaina maMdiranA avazeSo rahyA nathI. - dazamA sargamAM lakhyuM che ke narmadA nadInA taTe bhRgukaccha (bharUca) hatuM. AgaLa jatAM giranAra najIka sugrAma AveluM hovAnI noMdha che. e kayuM gAma te samajAtuM nathI. pachI ariSTanemIe giranAranI taLeTImAM suradhAra vasAvyAno ullekha che. hAla e nAmanuM koI gAma tyAM nathI, paNa rAjakoTa najIkanuM saradhAra hoI zake. e agAu rAjakoTa rAjyanuM pATanagara hatuM. zatruMjayamAhAmyamAM 'taLeTI" zabda vizALa arthamAM vaparAyo che. | sarca bAramAmAM jaNAvyA pramANe satyabhAmAno putra dvArakAthI zarasAI nagarI gayo hato. e giramAM Avela sarasIo hoI zake. pachI zaMkhezvarane ulekha che, je jANItuM sthaLa che. e uttara gujarAtamAM AveluM hoI moTuM jainatIrtha che. zatruMjayamAhAtmyamAM saurASTrAdine lagatI maLI AvatI mAhitIno A prAthamika paricayamAtra che. A mAhitInA vizeSa abhyAsa uparAMta mahAbhArata, bauddha jAtako, jainAgamo, skaMdapurANAMtargata prabhAsa, vastrApatha, nAgarAdi khaMDo, zizupAlavadha, kathAsaritsAgara, vasudevahiMDI, prAcIna tIrthamAlAo tathA utkIrNa lekho vagere parathI saurASTranI prAcIna bhUgoLa taiyAra karavAmAM Ave to eka moTI khoTa puraya. zatruMjayamAhAtamyamAM bhaugolika mAhitI sivAya saurASTranA itihAsane lagatI keTalIka bIje nathI maLatI evI mAhitI ApI che; dAta, mahAbhArata kALanA yAdavo ane mauryo vaccenA gALAmAM tyAM kayA vaMzamAM koNe koNe rAjya kareluM tenI paNa keTalIka vigata rajU karI che.