Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevADI (rAjasthAna)nI be jaina sarasvatI pratimAo ravi hajaranIsa sarasvatInA mUrtividhAna mATe mArkaDeyapurANa aMtargata "devI mAhAtmya'(chaThThuM-sAtamuM zataka), viSNudharmottara(sAtamo saiko), pAdaliptasUri (tRtIya) kRta nirvANa kalikA' (prAya: IsvIsana 950-975), skaMdapurANa, (bAramI-teramI zatAbdI), ane AcAradinakara (i. sa. 1412) jevA graMthomAMthI mAhitI maLe che. jaina sampradAyamAM sarasvatI zrutadevI ke zrutadevatA manAya che. jaina graMthastha varNano mujaba devI sarasvatI caturbhu che. cAreya hastomAM anukrame padma, vINA, pustaka, ane akSamAlA hovAnuM kahyuM che. devInuM vAhana digambara mAnyatA anusAra mayUra ane zvetAmbara pramANe haMsa che. prApta pratimAo alabatta saMpUrNapaNe graMthastha varNano anusAranI nathI. ahIM prastuta zveta ArasanI sarasvatInI be pratimAo dakSiNa rAjasthAnamAM arbuda parvatathI IzAna tarapha AvelA sevADI (prAcIna zamipATi) gAmanA jainamandiranI che. (1) prathama sarasvatI pratimA :- zrutadevatAnI A pUjAtI mUrti che. pachIthI jaDelI AMkho, ane kALA raMgathI raMgelI bhramaro tathA oSThane kAraNe pratimAnA sauMdaryane kSati pahoMcI che; tema chatAM mukha paranuM madhura smita AkarSaka che. mastake ratnajaDita karaMDa mukuTa zobhe che. zIrSa pAchaLa vikasita padmaprabhA vacce mukatA-vartuLa ane pAchaLa kiraNAvalI kaMDAryAM che. ahIMnI prabhAvalInI pallu(rAjasthAna)nI prasidgha sarasvatI pratimAnA prabhAmaMDaLa sAthe tulanA thai zake tema che. devIe karNe goLa kuMDaLa, kaMThe vistRta traiveyaka, pralamba hAra, ane motInI jhUlatI sera dhAraNa karelAM che. motInI serano cheDo unnata stanayugmo vaccethI sarakato ane nAbhi AgaLa laTakato batAvyo che. ura:sUtra ane kaTi para alaMkRta mekhalAmAM vacce grAsamukha kADheluM che. urudAmanA jhAlarayukata lAMbA cheDAo jAMgha para surekha rIte laTakatAM batAvyAM che. anya AbhUSaNomAM bAhubala, kaMkaNa, cUDo, pAdAlaka, toDAM, ane sudIrgha vanamAlA paridhAna karelAM che. devInA caturhasto paikI DAbA eka hAthamAM pustikA ane bIjA karamAM koI aspaSTa vastu grahelI che." jyAre jamaNI taraphanA eka hastamAM goLa vALela padma-daMDa, vacce mora ane DhelanI namaNI joDalI atIva suMdara rIte goThavI che. bIjo hAtha varadAkSa rUpe rajU thAya che. kaTivastra dhotI-cIrano madhyabhAgano cheDo lalita gomUtrika taraMge vaheto kaMDAryo che. pratimAnuM parikara uparathI khaNDita che. devInA jamaNA paga pAse vAhanarUpe mora che, ane DAbI tarapha aMjalImudrAmAM pArzvadarzane ArAdhikAnI pratimA varatAya che. tenI pAchaLa mukuTa ane yathocita alaMkArothI vibhUSita, vINA ane baMsI vagADatI paricArikAo UbhelI che. pharatA parikaranA nIcalA bhAge DAbA jamaNA cheDAo para cAmaradhAriNIo sthira thayelI che. te upara banne bAjue takatIomAM mRdaMgavAhinIonI laghu AkRtio che, aMte upara mAlAdhArI vidyAdharonI AkRtio kaMDArI che, jemAMthI DAbI taraphanI AkRti khaNDita che. (2) dvitIya sarasvatI pratimA :- prastuta sarasvatInI pratimA paNa upAsanAmAM sthApelI mUrti che, je badhI rIte prathama varNita pratimA jevI che. devIe ratnamaMDita karaMDa mukuTa ane AgaLa varNavI te mUrti mujabanA alaMkAro dhAraNa karelA che. devInA cAra hasto paikI DAbI taraphanA ekamAM pustikA ane bIjAmAM koi aspaSTa vastu grahAyelI che. jamaNA eka karamAM dhAraNa karela goLa vALela padma-daMDa khaNDita hovA chatAM vaccenI atIva
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina sarasvatI pratimA, sevADI (rAjasthAna)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina sarasvatI pratimA, sevADI (rAjasthAna)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Vol. I-1995 sevADI (rAjasthAna)nI be jaina.. suMdara mayUra-mayUrInI joDalI surakSita che. jamaNo bIjo hAtha varadAkSa tarIke rajU thayelo che. devI padmapatra para mohaka tribhaMge UbhAM che. AgaLa carcita pratimAnI jema ja A mUrtinAM nayana jaDelAM tathA bhramarabhaMgI ane adhara kALA raMge raMgelAM che. parikaramAM vAhanarUpe mora DAbA paga pAse ane ArAdhaka dakSiNa pAdanI bAjue aMjalIbhadrAmAM beThelA che. agAunI jema ja mukuTa ane anya saMbhavita alaMkAro dhAraNa karelI vINAvAdinI ane vaMzIvAdinInI joDI saMgItamAM rata che. parikaranA DAbA-jamaNA cheDAo para nIce cAmaradhAriNI upara mRdaMgavAhinI, tyAra bAda mAlAdhArI, ane Toca para banne bAjue eka eka paricArikA, banne bAja gajarAja, tathA madhyabhAge padmAsanastha jina bhagavAn kaMDArelAM che. pallunI sarasvatI mUrti sAthe sarakhAvatAM samayanI dRSTie sevADInI saMdarbhagata pratimAo kaMIka pazcAtkAlIna jaNAya che. emane IsvIsananA 11mA saikAnA aMtabhAgamAM mUkI zakAya. zAradAnI A pratimAone joDI rUpe to banAvI che, paNa banne savyApasavya kramanuM anusaraNa kare che. TippA :1. prA. madhusUdana DhAMkInA adyAvadhi aprasiddha lekha "nivaNakalikAno samaya ane AnuSaMgika samasyAomAM graMthanI racanA samaya prAyaH IsvIsana 950 nirdhAryo che. 2. salAha-sUcano tathA phoTogrAphsa mATe lekhaka prAmadhusUdana DhAMkInA AbhArI che. tasavIro emanA saujanyathI ahIM prakaTa karI che.