Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sarvodaya' kI sAdhanA "vijaya, maiM kyA karUM, AhArake samaya maryAdAko lA~dhakara bhojana kara letA hU~, para peTakI jvAlA zAnta nahIM hotii| aimA lagatA hai ki khAe hI jaauuN| kabhI ghI, dUdha Adi padArtha adhika mAtrA meM mila jAte haiM to kSaNabhara zAnti rahatI hai| phira yaha jvAlAmukhI bhar3aka uThatA hai| yaha bhasmaka mujhe bhasma hI karanA cAhatA hai| ataH aba merA vicAra zarIrarakSAkA nahIM, AtmarakSAkA hI hotA jA rahA hai| maiMne tumhArI salAha mAnakara AhArameM kiMcit DhilAI bhI kI para usakA kucha asara nahIM huaa| aba maiM zAntise AtmArAdhanA karake isa zarIrako chor3a denA cAhatA hU~ aura cAhatA hU~ ki gurujIse AjJA dilAne meM tuma hamArI sahAyatA kro|" ye zabda apane laghu sadharmA vijayase bar3I vyagratAse samantabhadrane khe| vijaya-bhante, Apako maiM kyA samajhAU~? maiM to itanI bAta sadA kahatA AyA hU~ ki zarIrake sukhAneko tapa nahIM kahate / Apane merI bAta na mAnakara sadA rUkSa bhojana liyA aura lagAtAra grantha-nirmANameM kaThora parizrama kiyaa| maiM ApakA banAyA gayA 'devAgama stotra' par3hatA hU~ to jI meM aisA lagatA hai mAnoM maiM bhagavAnke samavasaraNa meM baiThA huA unakA stavana kara rahA huuN| ApakI AtmA usameM ghula gaI hai| apane jIvana kA yaha satya 'Abhyantara tapakI vRddhike lie bAhyatapa tapanA cAhie' Apa sadA kahate haiN| para socie to sahI, zIghratAse Abhyantara prAptikI tRSNA bhI antataH tRSNA hI hai aura 2'tRSNAjvAlAe~ jalAtI haiM ve zAnta nahIM hotIM' ke anusAra vastutaH vaha tRSNA bhI manuSyako utanA hI Akula karatI hai jitanI ki dhanArthI / Apase mAnavajAtikA samatthAna honevAlA hai| yagoMmeM Apa jaise virale hI puruSa hote haiM jinase mAnavajAtike vikAsako eka gati milatI hai / use Age bar3haneke lie eka dhakkA lagatA hai / samantabhadra-vijaya, maiM bar3I duvidhAmeM par3A huuN| eka ora to mujhe apane munivratako akhaMDita rakhanA hai dasarI ora yaha bhI bhAvanA hai ki jaba hamane saba kucha chor3A aura sAMsArika sabhI bandhanoMse makta hokara sarvabhUtamaitrIkI mahAbhAvanAko jIvana meM utAraneke lie nikale taba isa manuSya janamakA pUrA upayoga usa maitrIbhAvake vikAsameM kiyA jaay| yaha bhI vicAra manameM AtA hI hai ki aba yaha roga niSpratIkAra-asAdhya mAlama hotA hai| ataH samapariNAmoMse samAdhimaraNa karake vartamAna jIvanakA anta kiyA jaay| isa manomaMthanameM mujhe yadi bhItarase pUcho to 'sarvabhUtamaitrI' kI upAsanA hI sarvAdhika priya hai| jaba maiM dharmake nAmapara ahaMkArakA poSaNa dekhatA huuN| Atmadharmake kSetrameM bhI vyAvahArika bAhya jAti-pA~ti, kula, bala, zarIra Adi jar3adharmoMkI upAsanA dekhatA hU~ aura dekhatA hU~ ki isa Atmazodhaka jainadharmake dhAraNa karanevAle zramaNa bhI jJAna, pUjA, Rddhi aura tapakA bhI ahaMkAra karake madakI hI pUjA kara rahe haiM taba jo aisA vicalita hotA hai ki isa taraha ye isako kaise TikA skeNge| ye ina ahaMkAroMse madamatta hokara aneka prakArakI kalpita rekhAe~ mAnava-mAnavameM khIMcakara antataH bhautikatAkI hI pUjA kara rahe haiN| inheM "na dharmo dhArmikaivinAdharmAtmAoMke binA dharma nahIM hotA" isa sAdhAraNa satyakA hI patA nahIM hai| vijaya, usa dinakI ghaTanAse to merA jI sihara uThatA hai jaba apane hI sAmane usa AtmadarzI mAtaMgakA tiraskAra ina dharmAbhimAniyoMne kiyA thaa| mAlama huA ki pIchese use pITA bhI gayA thaa| yadi vaha vicArA mere upadezako suna rahA thA to usase inakA kyA bigAr3a hotA thA ? 1. 'bAhyaM tapaH paramaduzcaramAMcarastvamAbhyantarasya tapasaH parivRhaNArtham / ' 2. 'tRSNAciSaH paridahanti na zAntirAsAm / ' -bRhatsvayambhUstotra
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 / viziSTa nibandha : 377 "bhante, usakI bAta na chedd'o| yaha saba khurApAta caNDazarmA kI thii| usane hI Ananda Adiko ukasAyA thaa| Ananda pachatA rahA thA ki "hama logoMne bar3I bhUla kI jo usa samabhAvI dharmAtmAkA apamAna kiyA / hameM to pIche mAlama huA ki madya, mAMsAdikA tyAgakara vratoMko dhAraNa kiyA thaa| mahArAja, usa dina usane eka hI vAkya kahA thA 'kyA zramaNoM meM bhI ahiMsA, vItarAgatA aura samatA kevala upadezakI hI vastu hai ?' para hameM to jAtikA mada car3hA thaa| usakI isa bAtane hamArI krodhAgnimeM ghIkA kAma kiyaa| hama apanA viveka kho baiThe / aura thor3e hI dina pahile par3hA huA yaha pATha bhI bhUla gae jisameM samyagdRSTi cAMDAla AyA, A~kheM DabaDabA aaii| ruMdhe hae kaMThase phira bolA, "mahArAja, usa vicArene aura kucha bhI nahIM kahA ? vaha hamalogoM kI ora maitrIbhAvase hI dekhatA rhaa| usakI samatAse hamArA pazu zAnta huA aura hama parAjita hokara hI lauTe the / usI dina hamalogoMne samajhA ki caNDakI saMskRtise hamArI zramaNa saMskRti judI hai| ekakA rAstA viSamatA, paratantratA, vargaprabhutva, ahaMkAra aura ghaNAkA hai to dUsarekA samatA, svatantratA-vyaktisvAtantrya, zAnti aura sarvamaitrIkA hai / eka vargodaya cAhatI hai to dUsarI sarvodaya / isIlie do-tIna dina taka hamaloga Apako apanA muMha dikhAne nahIM Ae the|" samantabhadra-vijaya, sacamuca, ve pachatA rahe the ? acchA huA jo unheM sadbuddhi AI / tuma unheM 'ratnakaraNDaka' to par3hA ho rahe ho? vijaya-bhante, yaha usI kA saMskAra hai jo unheM sumati AI / unake bhItara kA mAnava jAgA / astu / samantabhadra-vijaya, merA mana isa samaya dolita hai| vaha pIpalake pattekI taraha caMcala hai| cirasAdhita vrata aura tapoMko jinakI sAdhanAmeM jIvanakA sArabhAga bItA aba isa DhalatI umarameM yoM hI zithila karUM? vijaya, mujhase yaha nahIM hogA / apane hI hAthoM apanA AtmaghAta ! "AdahidaM kAdavvaM jai sakkai parahidaM ca kAdavvaM-Atmahita ho kartavya hai aura jitanA ho sake parahita karanA cAhie" yahI hamArA sambala hai / ataH maiM aba samAdhimaraNakI AjJA lene gurudevake pAsa jAtA haiN| vijaya, mujhe sambhAlanA, maiM zAntise nirAkula ho mRtyumahotsava manA skuuN| samantabhadra aura vijaya turaMta gurudevake samIpa pahu~ce / viSaNNavadana samantabhadra ko asamayameM AyA dekhakara gurudeva bole : bhadra, tuma itane Akula-vyAkula kyoM ho? maiM tumhAre manomanyanako jAnatA hU~ aura jAnatA hU~ tumhArI AtmavyathA ko| kaho, tuma kyoM vicalita ho ? tuma jagatmeM zAsana-prabhAvaka mahApuruSa hooge / divya, tuma 'sarvodaya tIrtha' para Ae hae AvaraNako isa tamastomako cIrakara usake samantataH bhadra svarUpako prakaTa karane vAle hooge| samantabhadra-guruvara, merA zarIra bhasmaka rogase bhasmasAt ho rahA hai| rakta sUkha gayA hai, mAMsa aura carbI jala cuke haiM / aba haDDiyA~ tar3atar3A raho hai / isa samaya mujhe Apa antima samAdhi dekara merI isa bhava kI sAdhanAkI antima Ahati dIjie aura AzIrvAda dIjie ki jisa prAmANikatA aura niSThAse maiMne Apake dvArA die gae vratoMko Aja taka niraticAra pAlA hai usakA anta mahotsava bhI usI niSThAse kara sarvaM / gurudeva, ApakA ananta sneha hI hamArA AdhAra hai / hama to akiMcana haiN| gurudeva-bhadra, itane Atura na hoo| abhI tumhArA samAdhikA samaya nahIM aayaa| mAnava jAtike 1. 'samyagdarzanasampannamapi mAtaMgadehajam / devA devaM vidurbhasma gUDhAMgArAntaraujasam |"-smygdrshnse yukta cANDAlako bhI gaNadhara Adine deva kahA hai| vaha to usa agnike samAna hai jisakA teja bhasmase dabA huA hai| 4-48
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 : oN0 mahendrakumAra jaina nyAyAcArya smRti-grantha sarvodayake lie tumheM abhI bahuta bar3A tyAga karanA hai| tumheM abhI jagatkalyANakI abhaya bhAvanA bhAnA hai / tumhAre jIvana meM jo parahitakAtaratAke aMkura hai unheM pallavita aura puSpita karanA hai| ataH bhadra, isa 'jinaveSa' ko chor3akara tuma dUsarA veSa lekara yatheSTa snigdha AhArase isa bhasmaka rogako zAnta kro| jIvana ko asamayameM samApta karanA samAdhimaraNakA lakSya nahIM hai| kintu usakA parama uddezya to yaha hai ki jaba roga niSpratIkAra ho jAya aura maraNa anivArya hI ho taba maraNakA svAgata krnaa| jisa taraha samAdhi se jie usI taraha samAdhise hI maranA / bhadra, tumhArA roga asAdhya nahIM hai| samantabhadra-gurudeva, yaha Apa kyA kaha rahe haiM ! kyA maiM isa dIkSAko chor3a dUM! kyA Apa yaha kaha rahe haiM ki maiM apanI jIvanabharakI sAdhanApara pAnI phera dUM? jina vratoM aura zIloMko daridrakI pUMjIkI taraha maiMne sa~joyA hai, jisa dIpase merA mana Alokita hai use apane hI hAthoM bujhA dUM? nahIM, mujhase yaha nahIM hogaa| maraNa yadi kala honA hai vaha Aja hI ho jAya, para maiM isa punIta nirgranthatAko nahIM chor3a sktaa| Akhira mAtra jIne ke lie yaha chor3a dU~ ? nahIM, yaha kabhI nahIM hogA / gurudeva, mujhe kSamA kreN| merI hatyA mere hI hAthoM na karAe~ / maiM avratI hokara nahIM jI sakatA ? gurudeva-bhadra, roo nhiiN| maiM tumheM jo kaha rahA hU~ vaha eka mahAn uddezyake lie| usa mahAsAdhanAke lie apane mAnasakI taiyArI kro| A0 viSNukumArane bhI akampana Adi muniyoMkI rakSAke lie apanA munivrata chor3akara dUsarA veSa dhAraNa kiyA thaa| tuma to sadA unhIMkA Adarza sAmane rakhate rahe ho / yadi Aja mAnava kalyANake lie kucha samayako tumheM vratoMko sthagita karanA par3a rahA hai to yaha lAbha kI hI bAta hai| tumhArI vratoMko AtmAke prati asIma niSThA hI phira tumheM isase bhI uccatara padapara le jaaygii| ataH vatsa, merI bAtako svIkArakara tuma isa munivratako chor3akara zarIra svastha kro| samantabhadra yaha sunate hI mUcchita ho jAte haiM / aura mUrchA meM hI bar3abar3Ate haiM-nahIM"nahIM"nahIM hogA"maiM"ta"vrata"nahIM"nahIM chor3a gA"prANacale jAyeM / upacArase mUrchA dUra hote hI ve phira bole-gurudeva, merI rakSA karo, tumhArI zaraNa huuN| mujhe bcaao| vratoMke chor3ate hI kahIM maiM svayaM naSTa na ho jaauuN| Aja to vratoMko dekhakara hI maiM isa mahA bhasmaka jvAlAmukhImeM bhI zAnta hU~, aura ise cunautI detA hU~ ki jalA le, merI haDDiyoM ko bhI tar3a-tar3A le, para maiM parAjita nahIM hoU~gA / yaha kahate kahate phira unakI A~khoM ke Age andherA chA gayA....." | garudevane usa samaya vAdako bar3hAnA ucita nahIM samajha Adezaka svarameM kahA-acchA bhadra, aba vyartha tarka na karo / merI AjJA hai ki 'sarvodaya' aura antataH 'svodaya'ke lie tuma mere die hue vratoMko kucha kAla ke lie mujhe sauMpa do / yaha merI thAtI hai / uTho, zIghratA karo / yaha merI antima AjJA hai| samantabhadra-'AjJA' 'Apa mujhe yaha AjJA de rahe haiM gurudeva ! 'tathAstu' maiM Apake die hue vratoMke pratIka rUpa ina saMyama-sAdhanoM ko ApakI hI AjJAse caraNoMmeM rakhatA huuN| gurudeva, mujhe na bhUleM, ina cihnoM ko punaH mujhe deM / maiM Apake caraNaraja kI chAyAmeM ApakI AjJA pAla rahA hai| sArA vAyumaNDala niHstabdha thaa| samantabhadrakI A~khoMse azrudhArA baha rahI thii| ve phUTa-phUTakara ro par3e aura gurudevako antima vandanAkara cala pdd'e| vijaya kucha dUra taka unake sAtha gae / vijayane dekhA ki mahAmuni samantabhadra vRkSakI chAla lapeTakara tApasakA veSa dhAraNa kie cale jA rahe haiM"""""ve dekhate hI rahe""anAyAsa unake muMhase nikala par3A-'maNi kIcar3ameM par3a gayA, agni rAkhase DhaMka gaI' para 'sarvodaya' ke lie| va /