Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanI sahacarI gocarI bhagavAna mahAvIranA nirvANane 2500thI vadhu varSa thaI gayAM. emanA jIvana ane saMdezano vicAra karIe chIe tyAre tIrthaMkara paramAtmAnI vANI kevI trikAlAbAdhita hoya che tenI pratIti thAya che. kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthaMkara paramAtmA caturvidha saMghanI sthApanA kare che. e saMghamAM tyAgI sAdhu-sAdhvIonA AcAranA niyama evA custa ane kaDaka hoya che ke tenuM AjIvana saMpUrNa pAlana karavAnuM badhAMne mATe saheluM nathI. Ama chatAM aDhI hajAra varSathI tIrthaMkara bhagavAna mahAvIrasvAmInuM zAsana akhaMDita paraMparAthI cAlyA kare che e ApaNe najare joI zakIe chIe. Aje paNa jaina munione potAnuM pavitra jIvana jIvatA ane eka sthaLethI bIjA sthaLe vihAra karatA ApaNe joIe tyAre bhagavAna mahAvIra kevI rIte vicaratA haze tenI pratIti ApaNane thAya che : digaMbara sAdhuoe jotAM tenI savizeSa pratyakSa pratIti thAya che. divasamAM mAtra eka ja vakhata UbhAM UbhAM hAthamAM laIne AhArapANI karI levAM ane pachI bIjA divasa sudhI annano dANo ke pANInuM TIpuM moDhAmAM na mUkavuM, sakhata ziyALo hoya ke bhara unALo hoya, zarIra upara eka paNa vastra dhAraNa na karavuM - evI rIte samagra jIvana vitAvavuM e saraLa vAta nathI. dehabhAva ocho thAya ane Atma-ramaNatA vadhavA lAge tene mATe ja AvuM kaparuM tapasvI jIvana zakya che. - aDhI hajAra varSathI sAdhu-sAdhvIonI paraMparA pratikULa ke viparIta saMjogomAM paNa TakI zakI tenAM ghaNAM kAraNomAMnuM eka kAraNa te teonI gocarI ane pAvihAranI AcArasaMhitA che. rAgadveSarahita saMyamI jIvana mATe bhagavAne prabodhelI te anokhI paraMparA che. eka sthaLethI bIje sthaLe satata
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 jinatattva vihAra karatAM rahevAne kAraNe tathA roja judA judA vistAranAM judAM judAM gharomAMthI thoDo thoDo AhAra vahorI lAvavAne lIdhe jena sAdhu-sAdhvIone sthaLa, saMgha ke vyaktio sAthe rAgadveSanAM nimitto ochAM rahevAthI samAjane temanA pratye pUjyabhAva rahe che. bhagavAna mahAvIra rAjakumAra hatA. rAjavaibhavamAM to uttama, svAdiSTa, pauSTika evo vividha prakArano AhAra, mANasathI khAI zakAya te karatAM paNa vipula pramANamAM, svAdhInapaNe maLe; paraMtu evA rAjavaibhavano tyAga karI bhagavAna mahAvIre svecchAe saMnyAsa svIkArI, eka gharethI bIjA ghare pharIne lukhkho-sUko AhAra grahaNa karavAnuM cAlu karyuM te uparathI ja dehabhAva karatAM temano AtmabhAva keTalo UMco haze tenI pratIti thAya che. bhagavAna mahAvIre lagabhaga sADA bAra varSa AvuM kaThina tapasvI jIvana vitAvyuM. saMniSTha brahmacaryamaya saMyamI jIvana jIvavA mATe AhAranI jarUra ghaNI ochI rahe che e bhagAvana mahAvIre potAnA jIvanamAM siddha karI batAvyuM. lagabhaga sADA bAra varSanA tapazcaryAmaya jIvanamAM emaNe kula jeTalA TaMka AhAra karyo eno jo saravALo karIe to lagabhaga eka varSa jeTalo samaya thAya, eTale ke judA judA divaso maLIne Azare 11 varSa jeTalo samaya emaNe AhAra vagara calAvyo ema kahI zakAya. A atyaMta virala kahI zakAya evI siddhi che. mANasano sauthI moTo udyama udarabharaNane kAje hoya che. udarapoSaNa aTake to jIvana aTake. eTale ja udarapoSaNa arthe karAtI kamANI mATe AjIvikA" zabda vaparAya che. keTalAka ema mAne che ke mANasane jo peTa na hota to A saMsAramAM ghaNI zAMti hota, kAraNa ke peTa mATe mANasane je dhAMdhala-dhamAla ke DhasaraDA karavA paDe che te karavA na paData. bIjA keTalAka ema mAne che ke mANasane jo peTa na hota to kadAca saMsAramAM bahu kleza, kaMkAsa, kalaha ane azAMti hota, kadAca yuddho paNa vadhu thatAM hota, kAraNa ke peTa mATenA udyamamAMthI navaro paDelo nizcita mANasa khoTI dizAmAM potAnI badhI zakti vAparato thayo hota. manuSyane peTa che mATe ja te ATalo badho rokAyelo rahe che ane chatAM peTa nathI ema samajIne AhArano je vyavahAra kare che tevA saMyamI mANaso sAcI zAMti anubhavI zake che ane AsapAsa prasarAvI zake che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanI sahacarI gocarI AjIvikA mATe zuM badhAMe ja udyama karavAnI jarUra che? jo thoDAM mANaso vadhu udyama kare to bIjAM thoDAM mANasone ghaNI rAhata rahe. bALako, vRddho, azakta ane mAMdAo, keTaleka aMze strIo paNa AjIvikA mATe udyama karatAM nathI. kuTuMbanA anya sabhyo prema ke pharaja rUpe temanI dekhabhALa rAkhe che. badalAmAM teo kuTuMba mATe yathAzakti anya kAmo kare che. je vyakti pratye Adara ke pUjyabhAva hoya tevI vyaktine jamADatAM ApaNane AnaMda thAya che. sAdhu-saMtonA AhAranI javAbadArI eTalA mATe ja samAja saharSa upADa le che. je pavitra AtmA parahitArthe jIvana samarpita karI de che tenA nibhAvanI javAbadArI upADI levI e samAjanuM parama kartavya bane che. sAdhusaMto maphatanuM khAIne, samAjanA paisAiTa' banIne jIve che evI TIkA koI karatuM nathI. sAdhu-saMnyAsIonA samudAyamAM koI khoTA mANaso bharAI beThA hoya to te jarUra TIkAne pAtra che, paraMtu tethI temanA samagra samughayane vagovI zakAya nahi. sAdhuo. saMnyAsIo, bAvAo, phakIro, vidyArthIo, lokasevako, atithio, yAtrALuo, apaMgo, nirdhana mANaso vagerene khAvApIvAnI sagavaDa pUrI pADavA mATe bhAratamAM bahu prAcIna kALathI annakSetro, dAnazALAo, sadAvrato, bhojanazALAo vagerenI vyavasthA vakhatovakhata thatI AvI che. samAja e javAbadArI harSapUrvaka uThAvato rahyo che. A badhAMmAM sAdhu-saMnyAsIne samAja savizeSa premAdarapUrvaka bhojana Apato rahyo che. bIjI bAju sAdhu-saMnyAsIo paNa koI vyakti ke saMsthA upara bahu bojo na paDe e rIte judA judA gharethI bhikSAnna grahaNa karatA rahe che. "mAdhukarI', "bhikSAcarI", "gocarI' jevA zabdo A prathA mATe vaparAya che. koI annakSetra ke sadAvratamAM jaI jamI levuM, roja judA judA ghare jaI bhojana karI levuM, judA judA dharethI anAja, loTa vagere mAMgI lAvI potAne mATe rAMdhI levuM ke judA judA gharethI thoDo thoDo AhAra meLavI lAvavo - evI potapotAnA dharma ke saMpradAya anusAra paraMparA bhAratamAM cAlI Ave che. A badhI paraMparAomAM bhagavAna mahAvIre potAnA varSonA svAnubhavanA AdhAre jaina sAdhuo mATe "gocarInI doSarahita paraMparAnI je himAyata karI te ghaNI kaDaka ane viziSTa koTinI che.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinatattva jaina sAdhuo koInA ghare jaIne bhoja letA nathI ke saMghanA koI rasoDe jaI jamavA besatA nathI. paraMtu pratyeka TaMke judA judA ghare jaI AhAra vahorI lAvI, potAnA sthAnamAM AvI, koI gRhastha na dekhe tevI rIte AhAra vApare che. AhAra meLavavAnI temanI paddhatine 'gocarI' kahevAmAM Ave che, kAraNa ke gAya jema eka ja jagyAethI uparauparathI thoDuM thoDuM ghAsa khAya che, tevI rIte sAdhuo koIne paNa bojo na paDe te rIte judI judI jagyAethI thoDuM thoDuM lAvIne potAno AhAra karI le che. 'gocarI'nI jema 'mAdhukarI' zabda paNa vaparAya che. 'dazavaikAlikasUtra'mAM lakhyuM che ke jevI rIte bhramara puSpane jarA paNa IjA pahoMcADyA vagara ke pIDA karyA vagara rasa cUse che tevI rIte sAdhue dAtAne jarA paNa kaSTa na paDe te rIte AhAra grahaNa karavo joIe. A prakAranI sAdhunI carcAne 'eSaNAsamiti' kahevAmAM Ave che. juo : jahA dumassa puSphesu bhamaro Aviyai rasaM / Naya puSphe kilAmei so ya pINei appayaM / / emee samaNA muttA je lopa saMti sAhuNo / vihaMgamA va pupphesu dANabhattesaNerayA / / pha eSaNAsamitinI vyAkhyA ApatAM kahevAyuM che H kRta, kArita ane samarthana rahita tathA prAsuka, prazasta ane bIjA dvArA apAyelo AhAra sAdhue samabhAvapUrvaka grahaNa karavo e eSaNAmiti che. sAdhue aprAkruka (sacitta), krIta (potAnA mATe kharIdAyelo), audezika (potAnA mATe khAsa banAvAyelo) ane Ahata (sAdhu mATe sAmethI lavAyelo) AhAra grahaNa na karavo joIe. bhUlathI grahaNa thaI gayo hoya to teno upayoga na karavo joIe. bhUlathI upayoga thaI gayo to te mATe prAyazcitta laI levuM joIe. niHsvArthabuddhithI, koI paNa prakAranA lobha ke lAlacanA prayojana vagara bhikSA vagerenuM dAna je Ape che tene 'mudhAdAyI' kahevAmAM Ave che. tevI ja rIte koI paNa prakAranA lobha ke lAlacanA prayojana vagara mAtra potAnA sAdhujIvananA nirvAha arthe je bhikSAnna grahaNa kare che tene 'mudhAjIvI' kahevAmAM Ave che. sAcA 'mudhAdAyI' ane sAcA 'mudhAjIvI' banne durlabha manAya che. evA durlabha jIvo jaladI suti pAme che. kahyuM che :
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanI sahacarI gocarI dullahA u muhAdAI, muhAjIvI vi dullahA / muhAdAI muhAjIvI, dovi gacchaMti soggaI / / sAdhuoe gRhasthanA gharethI AhAra grahaNa karatI vakhate ghaNo sUkSma vicAra karavo joIe. AhAra banAvavAnI pUrvataiyArIrUpe hiMsAdi je doSa thAya tene "ugamadoSa' kahe che. AhAra banAvatI vakhate thatA doSane "utpanna doSa' kahevAmAM Ave che, ane bhojana karatI vakhate je doSo thavAno saMbhava hoya tene "azana doSa' kahevAmAM Ave che. je AhAranI bAbatamAM udgama, utpAdana ane azananA prakAranA sthULa-sUkSma hiMsAdi bahu doSa rahelA hoya tevo AhAra gRhasthanA gharethI grahaNa na karavo joIe. evA abhakSya ke agrAhya khAdha padArthonI savistara yAdI zAstragraMthomAM ApavAmAM AvI che. jaina sAdhuoe zakya hoya tyAM sudhI divasamAM phakta eka ja vAra AhAra levo joIe. bIjI vAra AhAra levAnI jarUra paDe to te atyaMta alpa pramANamAM levo joIe. teoe betAlIsa prakAranA (mAMDalInA pAMca sahita suDatAlIsa prakAranA doSathI rahita evo AhAra mAtra dehane TakAvavA khAtara ja levAno hoya che, svAdendriyane saMtoSavA, ke dehane baLavAna, hRSTapuSTa banAvavA mATe nahi. zarIra ke manamAM vikAro janmAve evo AhAra (vigaI) varya gaNAyo che. ethI ja teo brahmacaryanuM pAlana sArI rIte karI zake che ane svAdhyAya, dhyAna ane anya dhArmika kriyAomAM cittane sArI rIte parovI zake che. mitAhArI, kRzakAya sAdhu dhArmika saMpradAyanI zobhArUpa manAya che. eTalA mATe gocarIne saMyamanI sahacarI tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. - jaina sAdhuoe potAnA AhArane mATe gocarI vahoravA evI rIte javuM joIe ke jethI gRhasthone temanA pratye anAdarano bhAva thAya nahi, potAnA ke anya dharmanA bIjA sAdhuo ke bhikSukone dveSa ke IrSyA thAya nahi tathA potAnA saMyamapUrNa vyavahArane gocarI mATenA AvAgamananA kAraNe doSa lAge nahi, gRhasthonA ghare emanuM bhojana patI gayA pachI jo sAdhu AhAra levA jAya to vadhelA AhAramAMthI gocarI vahorAvatAM gRhasthone saMkoca thAya nahi; emane mAthe bojo paDe nahi; emanuM mana prasanna ane Adarayukta rahe. jyAM jamaNavAra (saMkhaDI) hoya tyAM sAdhue gocarI vahoravA na javuM joIe, kAraNa ke tyAMno AhAra bhAre svAdiSTa ane rasendriyane sateja kare tevo, manamAM vikAro janmAve tevo hoya che. vaLI tyAM giradI, paDApaDI ke dhasAro bahu
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinatattva hovAnA kAraNe sAdhu pratye AdarabhAva sacavAya nahi. sAdhue garbhavatI ke bALakane stanapAna karAvatI strI pAsethI gocarI na vahoravI joIe. sAdhuoe je gharamAM puruSa varga hAjara hoya nahi ane yuvatI ke yuvatIo hoya tevA ghare ekalA vAraMvAra javuM nahi, ane javuM paDyuM hoya to nIcI dRSTi rAkhI gocarI vahorI levI joIe. gocarIne nimitte mahilAvarga sAthe vAta-vyavahAra na vadhe e pratye sAdhuoe atyaMta sAvadha rahevuM joIe. gocarI temanA saMyamita jIvanane poSanArI, zobhAvanArI banavI joIe, temane pramAdI ke patita karanArI nahi. eTalA mATe sAdhuoe roja judI judI dizAmAM judA judA dhare gocarI vahoravA javuM joIe, jethI amuka ja ghara ke bhakta pratye anurAga janme nahi. "paMcAzaka' graMthamAM "piDavidhAna" vize kahyuM che ke je sAdhu doSarahita bhAta pANI grahaNa karIne saMyamano rAzi ekatra kare che te sAdhu bhavaviraha(saMsArano viccheda - mokSa)ne zIdhrapaNe prApta kare che. tevuM saMbhAve so bhavavirahaM lahu lahati / sAdhue bhikSA mAgavA kyAre javuM ane kyAre na javuM, kyAM kyAM javuM ane kyAM kyAM na javuM, kevI rIte javuM ane kevI rIte na javuM, kevo AhAra grahaNa karavo ane kevo grahaNa na karavo, bhikSAna tarIke potAne apAto AhAra joIne manamAM kevA kevA bhAvo na ANavA, kevA kevA mAyAcAra na karavA - ityAdine lagatI vigatavAra chaNAvaTa AcArAMgasUtra'nA bIjA khaMDamAM, "kalpasUtramAM tathA "paMcAzaka' Adi anya graMthomAM karavAmAM AvI che. sAdhuoe sAta prakAranI piDeSaNA ane sAta prakAranI pAnapaNAnuM pAlana yathAzakti karavA upara paNa bahu bhAra mUkavAmAM Avyo che. potAnuM saMyamI jIvana AtmasAdhanArthe TakAvI rAkhavA mATe ja AhAranI jarUra hovAthI pArakA gherathI bhikSA grahaNa karatI vakhate sAdhunA manamAM dInatAno ke lAcArIno bhAva kyAreya Avavo na joIe. potAne yogya (sUjhato-kalpanIya) AhAra na maLe to sAdhue zoka ke kheda na karavo joIe. kyAreka bhUkhyA rahevAno vakhata AvI paDe to te sudhAne, parISaha samajIne, karmanirjarAnuM nimitta samajIne samabhAvapUrvaka sahana karI levI joIe. sAro AhAra maLatAM sAdhue harSita na thavuM joIe ke maLelA vividha prakAranA AhAra vize bIjA sAdhuo pAsa prazaMsA, chaNAvaTa, TIkA ke niMdA na karavI joIe.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanI sAhacarI gocarI jaina sAdhuonI AhAra meLavavAnI A kaDaka paraMparA duniyAnA bIjA koI paNa dharmamAM jovA maLatI nathI. sUryodaya pahelAM ke sUryAsta pachI jaina sAdhuo AhAra to nahi ja, uparAMta pANI paNa pItA nathI. teo bhikSA vadheluM bhojana bIjA TaMka mATe rAkhavAnI temane chUTa hotI nathI, balka potAnI jarUriyAta karatA haMmezAM thoDuM ochuM ja vahorI lAve che, jethI anna pheMkI devAno doSa na lAge. gocarI vahoratI vakhate paNa jaina sAdhuoe vizuddha, yogya (sUjhato) AhAra meLavavA mATe ghaNI ja kALajI rAkhavI paDe che. AcArAMgasUtra', "kalpasUtra' ane bIjA graMthomAM gocarInA ghaNA badhA kaDaka niyamo darzAvavAmAM AvyA che. alabatta keTalAka niyamo vartamAna samayamAM keTalAka sAdhuo barAbara pALatA na hoya to te judI vAta che, paraMtu ekaMdare to gocarInI prathA akhaMDita jaLavAI rahI che. A prathAne kAraNe ja jaina sAdhu-sAdhvIonuM tyAgamaya jIvana haMmezAM Adarane pAtra rahyuM che. eTalA mATe hajAro jaina sAdhu-sAdhvIonA nirvAhanI javAbadArI jaina samAja prAcIna samayathI bahumAnapUrvaka AnaMdathI uThAvato rahyo che. eTalA mATe jaina gRhasthone sAdhu-sAdhvInAM mAtA-pitA tarIke oLakhavAmAM Ave che. mATe ja sAdhu- sAdhvI potAne AMgaNe gocarI vahoravA Ave ane zraddhALu jaino potAnuM parama sadbhAgya samaje che. supAtradAna e karmanI nirjarAnuM moTuM nimitta bane che ke puNyanA baMdhanuM kAraNa bane che. sAdhu-sAdhvIo mATe saMyamanI sahacarI jevI gocarIno ATalo badho mahimA che !