Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 janavarI 2011 jinavANI - 352 laghunATikA sAdhanA ke guruzikhara para ___ DaoN. rameza 'mayaka' - . ___eka zramaNa guru kI vizeSatAoM ko isa laghunATikA ke mAdhyama se lekhaka ne bhalI bhAMti prastuta karane kA saphala prayAsa kiyA hai| yuvaka-yuvatiyoM ko zramaNa-jIvana kI saMkSipta jhA~kI isase prApta ho shegii|-smpaadk mathathahisti a ne pAtra paricaya AcAryapravara- vaya se vRddha yuvaka- eka - do - tIna - cAra yuvatI- .. eka - do sAdhvI- eka - do maMca para dhIre-dhIre prakAza kI halacala hone lagatI hai| maMca kI pIThikA zveta hai| madhya bhAgameM eka takhta para virAjamAna divya-vyaktitva AcAryapravara jo vaya se vRddha haiM, zveta vastra dhAraNa kie hue haiN| citta zAnta, tejasvI AbhAse maNDita hai| yuvaka-yuvatI kA praveza hotA hai - yuvaka- AcAryapravara ko tikkhutto ke pATha se vandana! yuvatI- matthaeNa vndaami| (donoM baiTha jAte haiM) AcAryapravara- dayA paalo| dharmArAdhana kaisA cala rahA hai? yuvaka- gurudeva! dharmArAdhana ThIka nahIM cala rahA hai, mana azAnta hai| bhAIsAhaba asamaya meM hI cale ge| AcAryapravara- duHkha kA mUla hai-vastu ko apanA samajhanA yA apane ko vastu smjhnaa| ahaMkAra-mamakAra to chor3anA hI par3atA hai| yuvatI- parantu gurudeva akaal-mrnn| AcAryapravara- sthAnAMga sUtra meM Ayurbheda (akAla maraNa) ke sAta kAraNa batAe haiM- rAga, dveSa, bhaya Adi bhAvoM kI tIvratA,zastrAghAta, AhAra kI hInAdhikatA yA nirodha, jvara-AtaMka, roga kI tIvratA, para kA AghAta, khaDDe meM giranA, sarpadaMza, zvAsocchvAsa kA nirodha aadi| yuvaka- para veto....... Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 10 janavarI 2011 | jinavANI 353 AcAryapravara- akAla maraNa rakta kSaya, himapAta, vajrapAta, agni, ulkApAta, jala pravAha, giri vRkSAdi ke girane se bhI hotA hai| yuvatI- unheM to hRdayAghAta huA thaa| AcAryapravara- mRtyu Ane ke kaI bahAne haiN| samajhadArI isI meM hai ki janma aura mRtyu ke bIca ke samaya kA sadupayoga ho| mAnava-jIvana parama durlabha hai kyoMki mAnava bhava meM hI rAga-dveSa-moha kA kSaya kiyA jAnA sambhava hai| ataH mRtyu kA zoka na kara Apa loga isa saccAI ko jAnakara unake prati uThane vAle moha ko kama karane kA prayatna kreN| yuvaka-yuvatI-gRhasthI ke jIvana meM Ane vAle duHkha use tor3ate haiM to sAtha meM adhyAtma se jor3ate bhI haiN| hama to dharmAnurAgI haiM- dharma kI rAha ke rAhagIra aura Apa pathapradarzaka hI nahIM, patha anveSaka bhI haiN| gurudeva Apane diyA hameM jJAna guruvara mahAn guNI vidvAna sAdhaka ko unnati patha dikhalAne vAle talahaTI se zikhara para pahuMcAne vaale| (do sAdhviyoM kA praveza hotA hai) sAdhvI-eka- guru kA jIvana meM mahattvapUrNa sthAna hotA hai| ___ sAdhanA ke kSetra meM guru zikhara samAna hotA hai| sAdhvI-do- guruvara preraNA dete haiM, guruvara ghar3ate haiN| guruvara jaisA ghar3ane vAlA koI dUsarA nahIM hotA hai| guru ke prati zraddhA rakhakara, jIvana meM AcaraNa karane vAlA sukha kA adhikArI banatA hai| sAdhvI-eka- guru jar3a ko nahIM, cetana ko ghar3atA hai| jAgrata kara aMtazcetanA, avaguNoM ko haTAtA hai| mana kI caMcalatA ko, miTAkara dikhAtA hai| sAdhvI-do- gurudeva kArIgara hai, patha-pradarzaka hai, sarjaka hai, nirmAtA hai| gurudeva ne hI mujhe zramazIla bnaayaa| samabhAva kA sAdhaka bananA sikhaayaa| maiMne sIkhA-kaSAyoM ko zAnta krnaa| merA mana sabake prati hita kAmanA se AplAvita hai| merA jIvana jJAnAmRta kI kRpA dRSTi pAne heturata hai| yuvaka-yuvatI-hama saba gurudeva ke anuyAyI haiN| sarvatra gurudeva kI mahimA chAI hai| gurudeva se milatA pAvana dizA bodha mana-vacana-kAyA ko sAdhanA se jor3ane kA vinamra anurodh| samaveta svara- hama sabhI dharmAnurAgI pratijJA karate haiM ki jIvana meM dhIratA, gambhIratA, sahanazIlatA laayeNge| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 jinavANI | 10 janavarI 2011 || vatsalatA, AtmIyatA sevA-bhAvanA ko apnaayeNge| dambha kA pratikAra karake, mAna para prahAra karake sacce mana se sevA kA AcAra-vicAra apnaayeNge| gurudeva kI jaya! AcArya zrI kI jaya! jaya! jaya! dRzya - do pArzva meM saMgIta kA svara dhIre-dhIre ubharatA evaM tIvra hotA hai, sumadhura svara laharI ke sAtha sunAI detA haigurudeva hue guNI vidvAna, gurudeva bArambAra praNAma / par3hakara vidyAjJAna bar3hAyA, vinayazIlatA guNa apnaayaa| vidyA sAgara sA zrama karake, sabako diyA sAdhanA jnyaan|| gurudeva hue guNI vidvAna / / 1 / / gautama sI pAyI jJAna pipAsA, zramaNa sI rahI sadA jijnyaasaa| dhairya dRr3hatA aura udAratA se, guru zikhara bana kiyA utthAna / / gurudeva hue guNI vidvAna / / 2 / / (dhIre-dhIre svara maMda hotA hai evaM thama jAtA hai) yuvaka-eka- mujhe gurudeva ne zIla AcaraNa kI zikSA dii| zIla ratana moTo ratana, saba ratanoM kI khAna / tIna loka kI sampadA, rahIzIla meM aan|| yuvaka-eka- zIla ke kAraNa mAtA ko kula kI rakSA karane vAlI kahA gayA hai| yuvaka-eka zIla hamAre dharma kI AdhAra zilA hai| zIla saMskAroM kA sudRr3ha kilA hai| zIla buddhi bar3hAtA, karatA zakti-saMcAra zIlavratadhArI kI mahimA aprmpaar| sAdhvI-eka- hama zIlavrata kI zikSA ko apnaaeN| tapatyAga kA AcaraNa karate cale jaaeN| mana puSpodyAna samAna prasanna hogaa| saMta-saMgata se AtmotthAna kA Agamana hogaa| sAdhvI-do- zIlavrata AcaraNa se dUra hogI deza samAja kI anaitiktaa| duSpravRtiyoM kA anta hogaa|sntoN kI vANI se samAja satata, dizAbodha pAegA; vyasanoM ke kITANuoM se mukta jagata khlaaegaa| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 10 janavarI 2011 | jinavANI 355 (yuvaka eka evaM yuvatI eka-maMca se prasthAna karate haiM tathA maMca para yuvaka-do evaM yuvatI do kA Agamana hotA hai|) yuvaka-do- gurudeva ne sAdhanA kA patha btlaayaa| sAdhanA kA patha sarvottama hai| yaha sarala bhI hai aura durgama bhii| isa patha para calakara sAdhaka tahalaTI se zikhara taka kI unnati kara sakatA hai| guru zikhara para gUMjatI ghaMTA-dhvani kI taraha gurudeva kI vANI bhI guMjAyamAna hai| gurudeva preraka haiM aura nirmAtA haiN| yuvatI-do- gurudeva kI vacana vANI sAdhanA kA utkRSTa sopAna hai| sauhArda-bhAva kA saMdhAna hai| ahaM vigalana kA vijJAna hai| Atmazodhana kI prakriyA meM pariSkAra hai| gurudeva kA AbhAra hai| yuvaka-do- sAdhanA patha ke kAraNa sAttvika janoM kA sammAna hai| sAdhanA patha tapa meM pradhAna hai| yuvatI-do- gurudeva! dharmavIra, dayAvIra, dAnavIra haiN| sAdhvI-eka- sAdhanA patha to jinazAsana kA vidhAna hai| sAdhvI-do- isameM samyaktva kI suvAsa hai| isameM mukti kI pyAsa hai| dharma kI rAha kA ahasAsa hai| sAdhvI-eka- sAdhanA ke patha se jAgrata hotA Atma-vizvAsa hai| sAdhanA ke kAraNa aMdhakAra se hotA prakAza hai| sAdhvI-do- sAdhanA kA patha jIvana meM parivartana laataa| asatya se satya ke mArga para le jaataa|| mRtyu se amaratva kA bodha kraataa| azAnti se Ananda loka meM phuNcaataa|| yuvaka-yuvatI- sAdhaka sevA dharma bar3A gambhIra, pAra koI biralA hI paavegaa| gurudeva ApakI vacanAmRta vANI se, sAdhaka guru zikhara sA bana jaayegaa| sAdhvI-eka- gurudeva-Apa hastI haiM sadA samAja RNI rahegA samAja ko Apane gati dI, zuddha mana-vacana-karma jJAna se sadA samAja kI pragati kI sAdhvI-do- kalyANa rUpa ho maMgala Apa, saMta rUpake dhArI the| jJAnavanta hue guru zikhara se, isa yuga ke avatArI the|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1356 | jinavANI 10 janavarI 2011 samaveta svara- hama saba dharmAvalambI pratijJA karate haiM ki pratipala sAdhanA maya jIvana bnaayeNge| gurudeva ke vacanoM ko AtmasAt kara dikhaayeNge| miTa sake sabhI kA isa bhava se bhramaNa aisA uttama AcaraNa kA kIrtimAna bnaayeNge| (eka pala kA antarAla) jinhoMne svayaM ko sAdhanA se sakSama banAyA, phira jagata ko kalyANa hetu sAdhanA kA patha btaayaa| unakI zikSA jyoti ko ghara-ghara phailaayeNge| dharma-sAdhanA kI surabhi se digdigaMta mhkaayeNge| (eka pala kA antarAla) hama zramaNa-jIvana kI mahattA ko prakAza meM laayeNge| sAdhanA ke guru zikhara para virAjamAna gurudeva kI jaya! AcArya zrI kI jaya! jaya! dRzya tIna nepathya meM svara dhIre-dhIre ubharatA hai, tIvra hotA hai, sumadhura svara laharI ke sAtha spaSTa sunAI detA dhanya-dhanya prabhutohe, vandanA hamArI hai| AcArya zrI jJAnavanta, guNavanta jaga hitakArI hai| saumyatA jhalakAne vAle jJAna-gaMgA bahAne vAle jinake Apta vacanoM para mugdha hote nara nArI haiN| dhanya-dhanya prabhutohe, vandanA hamArI hai||1|| AgamoM kA gaharA jJAna saMghakI thAme rahe kamAna bhAva se niSkAma hue jo, guru tapasvI sevAvrata dhArI haiN| dhanya-dhanya prabhu tohe, vandanA hamArI hai||2|| (dhIre-dhIre svara maMda hotA hai evaM thama jAtA hai|) sAdhviyoM kA samaveta svara- hama sAdhviyAM haiN| zramaNa haiN| hama zramazIla haiM, samabhAva kI sAdhaka haiN| sAdhvI-eka- zramaNa kA jIvana saMyama aura virakti kA pratIka hotA hai| zramaNa bAhya vastuoM ke svAmitva kA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 10 janavarI 2011 || | jinavANI adhikAra tyAga kara dIkSA aMgIkAra karatA hai| sAdhvI-do- apAra aizvarya aura atulita sampatti ko bhI zramaNa tRNavat tyAga detA hai| usake mAnasa meM moha vyApta nahIM hotaa| zramaNa bhAva se nirmala hotA aMtaHkaraNa hai| sAdhvI-eka- zramaNa kA zarIra bhI adhyAtma-sAdhanA kA eka anivArya sAdhana hai| zramaNa nyUnatama AvazyakatAoM para jIvana nirvAha karatA hai| sAdhvI-do- zramaNa upArjana nahIM karatA, saMyama apanAtA hai| sAdhvI-eka- aNagAra zramaNa nau prakAra ke bAhya saMyoga se- kSetra, vAstu, hiraNya, suvarNa, dhana, dhAnya, dAsI, dAsa, kupya se mukta rahatA hai aura zAzvata mukti talAzatA hai| sAdhvI-do- caudaha prakAra ke Abhyantara saMyoga se bhI mithyAtva, strIveda, puruSaveda, napusaMka veda, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jagupsA, krodha, mAna, mAyA, lobha se mukta rahatA hai| zramaNa dharma kI rAha ke pathika haiN| sAdhvI-eka- zramaNa ke lie piNDa,zayyA, vastra tathA pAtra nyUnatama AvazyakatAoM ke upakaraNa mAne jAte haiN| sAdhvI-do- zramaNa ke vastra dhAraNa ke tIna prayojana-lajjA nivAraNa, jana ghRNA nivAraNa aura zItAdi prAkRtika prahAra se surakSA hai| sAdhvI-eka- zramaNa ke lie bahattara hAtha aura zramaNI ke lie tirAvane hAtha vastra upayoga kA vidhAna hai| sAdhvI-do- zramaNoM ke lie mukha vastrikA, rajoharaNa, pAtra, cola paTTaka, vastra, kambala, Asana, pAda proMchana, zayyA, bichAne ke lie ghAsa-puAla, phalaka, pAtra bandha, pAtra sthApana, paTala, pAtra kesarikA, rajastrANa Adi upakaraNa hote haiN| sAdhvI-eka- zramaNa kI bhikSA praNAlI viziSTa koTi kI hotI hai| yaha tapazcaryA kA eka rUpa hai-gocrii| sAdhvI-do- - zramaNa rasanA-tuSTi athavA svAda ke lie AhAra grahaNa nahIM krte| sAdhvI-eka- zramaNa ke AhAra grahaNa karane ke kAraNoM meM kSudhA vedanA sahana na honA, vaiyyAvRttya, IryA zodhana, saMyama-pAlana, jIva-rakSA evaM dharma-cintana pramukha haiN| sAdhvI-do- zramaNa ke AhAra-tyAga ke kAraNoM meM rogavyAdhi, saMyama-tyAga kA upasarga, brahmacarya rakSA, jIva-rakSA, tapasyA, zarIra tyAga kA avasara Adi pramukha hote haiN| sAdhvI-eka- zramaNa kI dinacaryA sAmAcArI meM vizleSita hotI hai| vaha svAdhyAya se jJAna cakSuoM ko anAvRtta karatA hai| sAdhvI-do- sthAnAMga sUtra meM sAmAcArI kA svarUpa AvazyikI, naiSadhikI, ApRcchanA, chandanA, icchAkAra, mithyAkAra, tathetikAra, abhyutthAna evaM upasaMpadA hai| (eka pala kA antarAla, maMca para sabhI yuvaka-yuvatiyoM (pAtroM) kA praveza hotA hai|) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 jinavANI | 10 janavarI 2011 || yuvaka-eka- dhArmika AsthAbhAva rakhane vAle sahayAtriyoM meM zramaNa jIvana eka pavitra jIvana hai| isameM __ svAdhyAya kA ati mahattvapUrNa sthAna hai| jJAna ke anurUpa AcaraNa hI duHkha mukti kA mArga hai| yuvaka-do- zramaNa dina evaM rAtri ko do-do kAloM meM vibhAjita kara dina meM svAdhyAya evaM dhyAna karate haiN| yuvaka-tIna- rAtri meM bhI svAdhyAya evaM dhyAna kara jJAnavAna ho utkarSa ko pAte haiM, dina meM bhikSA evaM rAtri meM nidrA bhI dinacaryA kA bhAga hai| yuvaka-cAra- zramaNa-jIvana jAgRti kA pratIka hai| yuvatI-eka- zramaNatva Atma-zuddhi aura prazama sukha-prApti kA patha hai| jo vikAroM se rahita hote haiM, ve pUjya ho jAte haiN| yuvatI-do- yaha sukha Atmika hai, laukika nhiiN| (eka pala kA antarAla) yuvaka-eka- zramaNa kA lakSya parama ananta sukha hai| yuvatI-eka- zramaNa kI sAdhanA-ananta aura vAstavika sukha prApti ke lie hai| yuvatI-do- zramaNa kI yAtrA nirApada bhI nahIM hai| yuvaka-eka- zramaNa ke sAdhanA mArga meM zUla bhI haiM aura phUla bhI haiN| dharma kI rAha caritravAn banAtI hai| yuvaka-do- sahanazIlatA se saMvedanazIlatA bar3hatI hai| yuvaka-tIna- dharma kA pratyeka caraNa jIva ke lie hitakArI hotA hai| dharma kI rAha saMskAravAna banAtI hai| yuvaka-cAra- zramaNa dIkSA kI pAThazAlA ekAnta evaM dIkSA kA pATha mauna hai| dharma kI rAha mukti kA mAdhyama hai| yuvatI-eka- dharma AtmasAkSI se hotA hai| yuvatI-do- prajJA se dharma kI samIkSA karanI caahie| sAdhvI-eka- vItarAga vANI samagra hai| sAdhvI-dI- gurudeva ne hameM prerita kiyA aura jinezvara vANI ko hama taka pahu~cAyA hai| hama saba gurudeva ke __ AbhArI haiN| sAdhvI-eka- gurudeva ne apane udbodhana meM batAyA-"mAnava! A jaao| tuma bhI merI taraha rAga-dveSa para vijaya prApta karake jina bana jaao| tuma bhI isa mArga para caloge, puruSArtha karoge to karma kA AvaraNa TUTegA aura tuma bhI jina bana jaaoge|" sAdhvI-do- gurudeva ne hameM prerita kiyA para-nindA kA tyAga karane ke lie| apane antarmana ko TaTolane ke lie| jo bIta gayA hai usakI cintA na krnaa| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 359 | 10 janavarI 2011 || jinavANI jo zeSa rahA jIvana ghaTa, usameM amRta bhrnaa|| yuvaka-eka- gurudeva kA bar3A upakAra hai, hameM sanmArga dikhalAte haiN| pratiphala kI nahIM karate Asa, paga-paga para pharja nibhAte haiN| yuvaka-do- hama dharma kI rAha para calate, mahAvIra patha kA anusaraNa krte| gurudeva ne dharmavacanoM ko sunAyA, sAdhanA ke zikhara taka phuNcaayaa| yuvaka-tIna- jAjarI nadI taTa para pIpAr3a grAma meM janma liyaa| yuvaka-cAra- nimAja grAma meM deha tyAga kiyaa| sAdhvI-eka- Ao nimAja ko pAvApurI sA mAna dilaaeN| sAdhvI-do- Ao mahAvIra kI hastI ko zIza nvaaeN| yuvatI-eka- gurudeva kI vANI mAnava mAtra ke lie klyaannii| yuvatI-do- Ao milakara gAeM antarmana meM prakAza jagAyeMge mohapAza baMdhana kaTa jaayeNge| kAma-krodhamada lobha ko tyAga jIvana saphalatama bnaayeNge|| sabhI yuvakoM kA samaveta svara bheda jJAna kI painI dhAra se gurudeva ne, kATa die jaga ke paash| moha mithyA kI gA~Tha galAkara, antara kiyA prkaash|| samaveta svara- "Aja gurudeva kI vANI hamArI adhyAtma-cetanA ko jhaMkRta karatI hai| yaha jhaMkAra guru zikhara sama ahasAsa hai| yaha udghoSa hai- hama patita se pAvana ho sakate haiN| hameM svAdhyAya aura zramaNa ko jIvana kA aMga banAnA caahie| svAdhyAya se hamAre vicAroM kA zodhana hogA aura manomAlinya dUra hogaa|" (eka pala kA antarAla) dharma kI rAha para calane vAle, sAdhanA ke guru zikhara para pahu~cAne vAle gurudeva kI jaya!jaya!jaya! -bI-8, mIrA nagara, cittaur3agar3ha-312001 (rAja.) phona: 01472-246479, 9461189254 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only