Book Title: Restoration of Original Language of Ardhamagadhi Text
Author(s): K R Chandra
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229697/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * resTorezana opha dhI orijinala leMgveja opha dhI ardhamAgadhI TeksTsa Restoration of the Original Language of Ardhamagadhi Texts eka paricaya ke. Ara. candrA 'ardhamAgadhI graMthonI mULabhASAnI paristhApanA' nAmaka mArA A graMthamA pahelA bhAgamAM ardhamAgadhI prAkRta bhASAmAM racAyelAM jaina AgamomAM je viSayavastu, zailI ane bhASika dRSTie prAcInatama gaNAya che. te AcArAMgasUtranA prathama zrutaskaMdha (prathama bhAga)mAMthI daza zabdo pasaMda karIne temanA je je pAThAntaro tADapatrIya ane kAgaLanI hastapratomA maLe che. temanuM samAlocanAtmaka adhyayana karavAmAM AvyuM che. e dasa zabdo A pramANe cha : yathA, tathA, praveditam, ekadA, ekaH-eke, ekeSAm, aupapAdika / aupapAtika, lokam, loke, ane kSetrajJa. dareka zabdanA judA judA je je prAkRta rUpAntaro maLe che te A pramANe che. yathAH adhA, ahA, jadhA, jahA; tathAH tadhA, tahA; praveditamaH paveditaM, pavetitaM, pavetiyaM; ekadA: ekadA, egadA, egatA, egayA; ekaH-eke: eke, ege; ekeSAmH egeSAm, ekesiM, egesiM; aupapAdika / aupapAtikaH uvavAie, uvavAite , uvavAtie, uvavAdie, uvavAdite , uvavAtie, ovavAiye, ovavAtie, ane ovavAdi; lokam: lokaM, loga, loya; lokeH, logassi lokaMsi, logaMsi, loyaMsi, lokammi, logami, loyaMmi, ane kSetrajJaH khettana, khedana, khetana, kheanna, kheyanna, kheyaNNa, khettaNNa, khittaNNa, khedaNNa, ane kheaNNa, A badhAM pAkRta rUpAntarone AdhAre ApaNe spaSTa samajI zakIe chIe ke dareka zabdanAM prAkRta bhASAomAM jeTalA vividha rUpo dhvaniparivartananA niyamanA AdhAre banI zake lagabhaga teTalA rUpo ardhamAgadhI sAhityanAM prAcInamA prAcIna aMzamAM maLI Ave che. bha, mahAvIre je mULa upadezo ApelA teno saMgraha 'AcArAMga'mAM che. eTale ke A graMthamAM bhASAnuM svarUpa jUnAmAM jUnuM hovU joIe paNa ApaNe joI zakIe ke upara batAvela zabdonAM be, traNa, cAra, cha ja nahI paNa agyAra agyAra prAkRta rUpo maLe che. to zuM A badha ro eka ja kALamAM eka ja sthaLe * praH zaka : jaina vidyAvikAsa phaMDa, 1994 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) pracalita athavA bIjI rIte kahIe to bha mahAvIranAM upadezone zabdabandha temanA gaNadharoe AvA jAtajAtanA prayogo eka sAthe eka ja graMthamAM karyA haze ? Adhunika bhASAzAstranA autihAsika ane tulanAtmaka adhyananA AdhAre puravAraya karI zakAya ke madhyama bhAratIya Arya bhASA bhUmikAnA vividha staro ane kSetromAM pracalita A vividha rUpo che. jaina dharmano pracAra pUrva bhAratamAMthI uttarabhArata (mathurA) ane pachI pazcima (gujarAta rAjasthAna ) mAM jema jema thato gayo tema tema lokabhASAno prabhAva guru-ziSya paraMparAe maukhika rUpe jaLavAyelA AgamazAstra upara vadhato gayo ane cheka pAMcamI sadInI mahArASTrI prAkRtabhASAno raMga e prAcIna prAkRtane aMtimavAcanA - pramukha devardhigaNinA kALa sudhI lAgato gayo. pariNAme Aje jaina ardhamAgadhI Agama graMthomAM mahArASTrI prAkRtano vadhAre prabhAva jovA maLe che. eTale ja to AgamaprabhAkara muni zrI puNyavijayajIne paNa kahevuM paDyuM ke AgamonI bhASA khIcaDI thaI gaI che. ane jaina AgamonA sujJAta adhyetA paM. zrI becarabhAInI dRSTie paNa AgamomAM atyAre bhASAnuM je svarUpa maLe che mULa svarUpa nathI. kALakrama temaja sthALAMtara A bannenA kAraNe lahiyAo ane upadezakonI upara te vakhatanI cAlu bolacAlanI bhASAmAM gherI asara paDelI jaNAya che. chatAM hastapratomAM jaLavAyelA keTalAka pATho uparathI koIpaNa bhASAvidane jaNAI Avaze ke kyuM rUpa prAcIna che ane kyuM rUpa pachInA kALanuM che. atyAra sudhI AgamonuM je sampAdana thayuM che. temAM (1) je je pATha pAcIna tADapatrIya pratomAM maLato hoya ane (2) je adhika pratomAM maLato hoya ane (3) je TIkAkAra-sammata hoya te pATha levAno Agraha rahyo che. paNa emAM bhASika dRSTino bilakula abhAva jaNAya che. A graMthamAM meM prastuta karelI sAmagrI parathI jaNAI Avaze. ke kAgaLanI 'je' saMjJaka pratamAM prAcIna pATha maLe che. jyAre 'saM' saMjJaka prAcInatama tADapatrI pratimAM aneka sthala avAcIna pATho maLe che. koI paNa pratamAM (tADapatra ke kAgaLanI) eka ja zabdanAM eka sarakhA rUpa maLatAM ja nathI tethI jaNAI Ave che ke hastapratonI nakalo karatI vakhate svacchaMdatA pravartI che ane mULa bhASAnAM sAcA svarUpano pachInA lahiyAone khyAla hoya paNa kyAMthI ? ardhamAgadhI bhASAnAM maulika lakSaNo zuM che e viSeno koI vyAkaraNa graMtha ja na maLato hoya athavA to koI paNa jagyAe enA viSenI vizada carcA ja na thayI hoya to saMpAdako paNa zuM karI zake, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62) zeno AdhAra laIne teo saMpAdana kare ? adyaparyanta jeTalA saMskaraNo Agama graMthonA prakAzita thayA che te badhAmAM pAThothI ekarUpatA jovA maLatI nathI. A prakAranI vicAraNA ane tapAsa uparathI ema kahevA, thAya che ke dareka Agama graMthanI jeTalI hastaprato maLatI hoya temAthI badhA ja pAThAntaro noMdhavA joIe ane tenA AdhAre bhASAnAM prAcIna svarUpa sAthe je je pATho meLa khAtA hoya te te pAThone svIkArIne jaina AgamasAhityanuM pharIthI saMpAdana karavU joIe. Avo prayAsa karavo atyaMta Avazyaka che. mArA adhyayana anusAra je daza zabdonI me graMthamAM carcA karI che temanuM prAcIna svarUpa nIce pramANe hovAnuM kahI zakAya che : 1. yathAH adhA, 2 tathAH tadhA, 3. praveditam: paveditaM 4. ekadAH ekadA 5 ekaH, eke-eke 6. ekeSAmH ekesi 7. aupapAdika: opapAdiya, aupapAtika opapAtiya, 8. lokam: lokaM. 9. loke: lokassi. 10. kSetrajJa: khetanna. graMthanA bIjA bhAgamA AcArAMga, sUtrakRtAMga, RSibhASitAni, utarAdhyayana, dasavaikAlika sUtra ane AcA., sUtrakR., uttarA nI saMskRta vRtiomAthI keTalAka zabdo ma.jai.vi.nA saMskaraNomAMthI temanA pAThAntaro sAthe noMdhAvAmAM AvyA che jeo viSe paNa Aja samAlocanAtmaka adhyayana karI zakAya. A carcAno niSkarSa e che ke AgraMthonI hastapratomA maLatAM badhAM prAcInagama pAThAMtaronuM saMkalana karIne jaina AgamonuM bhASika dRSTie pharIthI saMpAdana karavU e eka atyaMta Avazyaka kArya che. * * * For Private Personal Use Only