Book Title: Rashtriya Sadachar ane Navnirmana
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249179/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrIya sadAcAra ane navanirmANa [28] AjanI samasyAo vize vicAra karanAra hareka samajadAranA manamAM savAla UThe che ke A navI ane dina pratidina jIvanane vyApatI evI samasyAo kayA prakAranA AcAra-vyavahAra ke sadAcAranA niyamathI ukelAvAne saMbhava che? alabatta, Avo vicAra karanAra che te jANe ja che ke te te kALe ane te te sthaLe paMthabheda, jJAtibheda ane samAjabheda vagerene lIdhe aneka AcAra sadAcArarUpe prajAjIvanamAM UMDAM mULa nAkhIne paDyAM che. no. vicAraka evA pracalita AcAronI avagaNanA te karate ja nathI, paNa e te e tapAse che ke zuM e rUDhamULa thayela AcAraprathAo navI ane anivArya evI samasyAone ukela karI zake tema che ? tenI tapAsa ane vicArasaraNI jANyA pachI ja te je siddhAMtane AdhAre navA sadAcAranA nirmANa upara bhAra ApavA mAge che tenuM baLAbaLa ThIka ThIka ApaNI samajaNamAM Utare. tethI TUMkamAM prathama pracalita AcAra vizenI enI tapAsaNI ApaNe jANuM laIe. IslAma eka khudA-prabhune sarvazreSTha gaNuM tenI namAja rUpe pAMca vAra baMdagI karavA pharamAve che ane kurAnanI AjJAone prANane paNa vaLagI rahevA kahe che. te lagna ane bIjA dunyavI vyavahAre e ja AjJAomAMthI TAve che; jyAre khristI paMtha bAIbala, jisasa krAIsTa ane carcanI AsapAsa pitAnuM AcAravartuLa race che. mUrtivAdI maMdira, tilaka, mUrtipUjA Adine kendramAM rAkhI AcAraprathAo piSe che; jyAre mUrti virodhI e ja zAstro mAnavA chatAM taddana ethI UlaTuM AcAravatuMla race che. A te paMcapaMcanA dhArmika gaNAtA AcAranI dizA thaI paNa eka ja paMthane anusaratA keTalAka samAje ane jJAtiomAM ghaNIvAra sAmAjika yA jJAtigata AcAre sAva viruddha jevA paNa pravartatA hoya che. eka jJAti abeTiyuM ane kAne jIvanadharma le che te enA ja paMtha ane zAstrone anusaratI bIjI jJAtine abATiyA ke cakAne kazo ja vaLagADa nathI hota. eka ja varNanA eka bhAgamAM punarlagnanI taddana chUTa te bIjA bhAgamAM punarlagna e sAmAjika Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] darzana ane ciMtana hINapata eka ja zAstra ane eka ja varNanA anuyAyI amuka samAjanA eka bhAgamAM mAmA-phaInAM saMtAnonuM lagna pavitra gaNAya to bIjA bhAgamAM te taddana kalaMka gaNAya. paMthagata ane jJAti-samAjagata paraspara viruddha jevA dekhAtA AcAra- vyavahAra uparAMta badhA ja paMtha, dharmo ane jJAti ke samAjone ekasarakhI rIte mAnya hoya evA paNa aneka AcAre prajAjIvanamAM paDyA che; jema ke, bhUtadayA-prANImAtra pratye rahemathI vartavAnI lAgaNI, Atithya-game te AMgaNe AvI paDe te tene satkAra, iSTApUrta--saune upayogI thAya e daSTie kUvA taLAva Adi navANa karAvavAM, vaTemArguone Azraya ane ArAma ApavA dharmazALA ane sadAvrata Adi, anAtha mATe Azrame, - bImAre mATe svAsthagRha, mAMdA mATe davAkhAnAo ane lAcAra pazu-paMkhI Adi mATe pAMjarApoLa ane zALAe ityAdi. A AcAraprathAo kALajUnI che ane te navA jamAnAnI jarUriyAta pramANe sudharatI ane vikasatI paNa rahI che. paMtha, samAja ane bahalsamAjanA jIvanamAM uparanA be AcArastare uparAnta eka e paNa AcArastara che ke je samAja ke bRhatsamAjamAM dRSTigocara na thAya chatAM samAjanI viziSTa ane virala vyaktionAM jIvanamAM e ochevatte aMze pravartate hoya che enuM mUlya saunI daSTimAM vadhAre aMkAya che, eTaluM ja nahi, paNa upara sUcavela AcAranA bane staranuM prANatattva prastuta trIje ja AcArastara che. te stara eTale citta ane mananA maLane zedhavAno AcAra. saMkucitatA, mArA-tArApaNAnI vRtti, UMcanIcabhAvanA vagere mananA meLo che. evA maLe hoya tyAM lagI prathama sUcavela bane AcArastaranuM koI sAcuM mUlya nathI, ane AvA maLe na hoya ke ochA hoya che eTalA pramANamAM e sucita banne staronA dhArmika, sAmAjika ane sarvasAdhAraNa AcAre mAnavIya utkarSamAM jarAya ADe AvatA nathI; eTaluM ja nahi, paNa keTalIka vAra te upakAraka paNa bane che. atyAra sudhInA bhAratIya ane itara lekenA AcAra-vyahavArane lagatI A TUMkI sUcanA thaI. have jovAnuM e rahe che ke atyAranI navI samasyAo mukhya kaI ane tenAM mULa zemAM che ? tema ja e samasyAone pahoMcI vaLe evo kayo Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrIya sadAcAra ane navanirmANa siddhAMta che ke jenA upara navA sadAcArenI mAMDaNuM thaI zake? AjanI navI samasyA ekasUtrI rASTranirmANanA vikAsa ane tenI sthiratA sAthe saMkaLAyelI che. have koI eka nAnameTe paMtha ke jJAti samAja pitAne dhArmika ke sAmAjika AcAra agara nizreyasalakSI dharma tyAM lagI nidhi pALI ke nabhAvI zake tema che ja nahi ke jyAM lagI te pite jene sabhya che te rASTra ane dezanA sAmUhika hitanI daSTie pitAnuM vartana na paDe. vizvamAnavatAnA vikAsanA eka pagathiyA lekhe ane upasthita ekataMtrI ke ekasUtrI rAjIvananA nirvAhanI dRSTie atyAranI badhI ja samasyAo pahelAM karatAM bahu jaTila ane moTI che. Aje eka tarapha sAmyavAda ane samAjavAda sakriya kAma karato hoya tyAre bIjI tarapha sAthesAtha ekAMgI mUDIvAda ke vyaktigata lAbhanI dRSTi ane saMgrahakhorI TakI na ja zake tenI athaDAmaNa anivArya che. lAkho nahi, koDAne dalita ane galita jANavA chatAM pitAnI jAtane UMcI mAnavAnuM valaNa have kadI khaTakyA vinA rahI ja na zake. sImAnI pelI pAra ane sImAnI AsapAsa ke sImAnI aMdara, bhayanI AgAhIo thatI hoya tyAre, kaI eka vyakti, paMtha ke samAja game tevA rakSaNabaLathI paNa pitAnI salAmatI na kalpI zake ke na sAcavI zake. TUMkamAM AjanI Arthika, sAmAjika ane rAjakIya badhI samasyAonuM mULa, samaSTihitanI dRSTie mukhyapaNe vicAra karyA vinA, aMgata ke vaiyaktika hitanI daSTie ja vicAra karavAmAM ane evA vicArane AdhAre paDela saMskAra pramANe vartavAmAM raheluM che. te pachI prazna e ja vicAravAnuM rahe che ke evo ke dRSTikoNa che ke jene AdhAre sadAcAranuM navuM nirmANa jarUrI che ? uttara jANu che ane te jamAnAmAM pahelAM aneka saMtoe vicAryo paNa che. dareka paMthanA mULamAM enuM bIja paNa che ane chelle chelle mahAtmA gAMdhIjIe ene jIvana dvArA mUrta paNa karela che. te siddhAnta eTale pratyeka vyaktie samaSTihitanI daSTie ja vicAratAM ane vartatAM zIkhavuM che. jyAM jyAM vyaktigata ane samaSTigata hitane virodha dekhAya tyAM tyAM samaSTinA lAbhamAM vyaktie aMgata lAbha jato kare e ja badhI samasyAone ukela che. jema mAtRbhASA ane prAMtIya bhASAnA bheda hovA chatAM rASTra mATe eka rASTrIyabhASA anivArya rIte Avazyaka che, jema vaijJAnika viSayanuM ane satyanuM zikSaNa saune mATe ekasarakhuM hoya che ne te upakAraka paNa bane Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 ] darzana ane ciMtana che, ane A daSTie keLavaNInI saMsthAo bALakemAM saMskAra poSe che, samajadAra vaDIle e rIte bALakane uchere che te ja rIte have kuTuMba, nAta, ane zikSaNa saMsthAo badhAM mAraphata A eka ja saMskAra piSa ane visAva Avazyaka che ke samaSTinuM hita jokhamAya te rIte na vicArAya, na vartAya. A saMskArane AdhAre ja havenA sadAcAro yojavAmAM Ave te ja AjanI jaTila samasyAono kAMIka ukela AvI zake, anyathA kadI nahi. jeNe AtmaupajyanI vAta kahI hatI agara jeNe atanuM darzana karyuM hatuM ke jeNe anAsakta karmayoga dvArA lekhasaMgrahanI vAta kahI hatI teNe te te jamAnAmAM eka darzana ke eka siddhAnta rajU karyo hato ane sAthe sAthe sUcavyuM hatuM ke je mAnavajAta sukhe jIvavA mAgatI hoya to e darzana ane siddhAnta pramANe AcAre ane vyavahAre yoje. paNa durdeva evuM ke e siddhAnta khUNe khUNe gavAtA te rahyA, paNa gAnArA ane sAMbhaLanArA bannene AcAra-vyavahAra UlaTI ja dizAmAM pariNAma ItihAse noMdhyAM che ane atyAre pratyakSa che. have, kAM to e siddhAMta vyavahArya nathI ema kahevuM joIe ane ke te ene moTA pAyA upara amalI banAvavA joIe. anya rASTranuM saMgaThana jotAM ema mAnavAne kazuM ja kAraNa nathI ke te siddhAnta avyavahArya che. tethI ane jIvana jIvavA mATe bIje kaMI raste nathI tethI e siddhAntone vizvanA AcAranA pAyA lekhe dhaTAvavAnI vAta karyA pahelAM rASTrIya AcAranA pAyA lekhe ja ghaTAvavA joIe. AmAMthI ja joItuM ghaDatara nIpajavAnuM. A mATe keTalAka rASTrIya kahI zakAya evA AcAre che tenI sadAcAra tarIkenI tAlIma zarU karavI joIe. svataMtratA-dina ane prajAsattAkadina jevA keTalAka divasane bhArate parvanuM-rASTrIya parvanuM rUpa ApyuM che. te nimitte prajA ane sarakAre maLI keTalIka praNAlIo UbhI karI che, jene rASTrIya AcAra ja nahi paNa sadAcAra tarIke oLakhAvavAmAM harakata nathI. e pamAM dhvajavaMdana, rezanI, prabhAtapherI, kavAyata, khelakUda Adi vyAyAma, manoraMjaka kAryakrama, rASTrapati jevAne apAtI salAmI, moTA pAyA upara apAtAM khANAM jevI je prathAo zarU thaI che ane jemAM AbAlavRddha utsAhabhera bhAga le che yA bhAga levA lalacAya evuM vAtAvaraNa sarjAya che te badhI prathAo rASTrIya AcAra ja kahevAya. temAM koI eka dharmapaMtha ke koI eka samAja ke koI eka varganuM prAdhAnya nathI; te ramagra bhAratIya prajAe anusaravAno eka jAtane vidhi Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrIya sadAcAra ane navanirmANa [ 103 che. tethI ene rASTrIya sadAcAranI pratIka lekhI zakAya ane te vakhate vyakti rASTrasamaSTinI bhAvanA poSatI thaI jAya evI nema skUla rIte sevAya che te asthAne na kahI zakAya. paNa ahIM ja prANaprazna UThe che ke zuM A ane AnA jevI game teTalI rASTrIya AcAranI praNAlikAo javAmAM ke piSavAmAM Ave che tethI garIba, bekAra, dalita, ajJAna ane lAcAra bhAratavAsIenA moTAbhAganuM daLadara phITe kharuM? Ane javAba koI paNa vyakita hakAramAM te ApI nahi ja zake. te pachI bIjo prazna e UThe che ke AvA rASTrIya tahevAre vakhate sarakAre ane prajAe kaI kaI jAtanI bIjI praNAlikAo sAthe sAthe makkamapaNe tema ja vicArapUrvaka vyavasthitapaNe javI ane piSavI joIe ke jemAM sIdhI rIte samaSTinuM hita poSAya ane bhAratanA sUkA hADapiMjaramAM kAMIka lehI bharAya ? A praznanA uttaranAM bIje gAMdhIjIe veryA che avazya, paNa ApaNe ene paDyAM nathI. tethI parANe rasa upajAve evI zuSka praNAlikAomAM dezanuM hIra kharcI nAkhIe chIe. ATalAM varSo thayAM deza e sthUla praNAlikAo pAchaLa zakti ane dhana kharce che chatAM kharuM vaLatara nathI maLatuM e vAta je sAcI hoya te rASTra sthUla utsavonI sAthe sAthe sajIva kAryakrama paNa javA joIe. . gAmaDAM, zahera ane kasabAo gaMdakIthI evAM khadabade che ke kaI taTastha videzI e nihALI ema kahI bese ke hiMdI gaMdavADa vinA jIvI ja nathI zakato, te ene mRSAvAdI kahI nahi zakAya. tethI saphAIne sArvatrika kAryakrama e prathama AvazyakatA che. phUvA taLAva jevAM sarvoparI navANene durasta ane svaccha karavAM e jIvanaprada che. vizeSa nahi te rASTrIya tahevArone divase kaI vaidya ke DaoNkTara pha na le ane pUrI kALajI tema ja cIvaTathI badhA darajajAnA daradIonI mamatAthI sAravAra kare. sukhI gRhastha te divasamAM saune maphata davA pUrI pADavA yatna kare. dezamAM, khAsa karI gAmaDAomAM, banatI jIvanopayogI vastuo, pachI te game tevI rapha hoya te paNa svadezanI che eTalA ja khAtara ene uttejana apAya. zikSako ne adhyApake abhaNa ane dalita vargomAM jAte jaI saMparka sAdhI temanA prazno jAte samaje. A ane AnA jevA Avazyaka sadAcAre niyamita rIte UbhA karyA vinA bhArata tejasvI banI na zake. --janakalyANa sadAcAra aMka, 1953. 13