Book Title: Rag Dweshno Tattvik Vichar
Author(s): Punyavijay
Publisher: Z_Parmarthik_Lekhsangraha_005006_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249607/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 85 rAga-dveSane tAtvika vicAra jaganI kaI paNa vastune apanAvavI athavA potAnA tarapha kheMcavI tene AvRtti kahe che tathA kaI paNa vastune dUra karavI athavA tethI haThAvavuM tene parAvRtti kahe che. prathamanA prakArane rAga kahe che ane bIjA prakArane dveSa kahe che. A banne prakAranA rAgadveSa samyaka prakAre jyAM sudhI chUTatA nathI, tyAM sudhI vastuonA grahaNa karavAthI tathA tene tyAga karavAthI-ema banne prakAre karmone baMdha tathA tene yathAkALe udaya thayA ja kare che. kAraNa ke-ajJAna ane buddhinA vibhrama vege vastuonA grahaNa ane tyAga banemAM rAga-dveSa jAjavalyamAna banele pravartI rahyo che. veSTana eTale baMdhAvuM ane uSNana eTale chUTavuM. e bane te tyAM sudhI banI rahe che, ke jyAM sudhI cittamAM rAgadveSa vA IchAniSTa bhAvanApUrvaka vastuone grahaNa-tyAga thayA kare ane ene ja jJAnI puruSo saMsAraparibhramaNa kahe che. pratyeka vastuonA cheDavA-dharavAnI ciMtAmAM nimagna rahevuM, mUDha banI karmabaMdhanathI jakaDAvuM, udayakALa prApta thatAM atyaMta mohamugdha-unmatta banI duHkhI thavuM ane ItastataH bhavanA prakAre vahyA karavuM arthAt janma-maraNAdi karyA karavAM enuM ja nAma bhavaparibhramaNa che. jema dahIM maMthana karavAnI goLImAM rahelA vAMsanI rasInA bane cheDAmAMthI ekane pitA bhaNI kheMce che, tyAre bIjAne DhIla mUke che. jyAM sudhI e pramANe karavAmAM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e che ke tA tene aDI dUra karo 86 ]. zrI cha. a. jaina granthamAlA AvyA kare tyAM sudhI cakkare caDhelo vAMsa kadI paNa sthirapaNane pAmate nathI. ene kheMcavAmAM tema DhIla karavAmAM- banne prakAre baLa kharcavuM paDe che, chatAM vAMsa te sthira thatuM ja nathI. tema ajJAna ane mUDhatApUrvaka vastune grahaNa karavAmAM tema tene tyAga karavAmAM ema banne prakAre AtmavIrya kharcavuM paDe che, chatAM AtmapariNAma kadI sthira ke zAMta thatA nathI. kharI vAta e che ke je te vAMsane sthira kare hoya te tene bAMdhelI bane cheDAvALI rasIne choDI dUra karavAmAM Ave ane te ja te vAMsa sthira thAya, tema jIva jeTalI e paravastunA grahaNa-tyAganI sAvadhAnatA rAkhe che, teTalI pite rasapUrvaka grahaNa karI rAkhelA rAgadveSamaya vikalponA tyAganI sAvadhAnatA rAkhe te saheje AtmapariNAma sthira ane zAMta thAya. rAga-dveSanI mAtrA AtmAmAM jyAM sudhI banI rahe che, tyAM sudhI karmabaMdhana chUTavAnA avasare paNa rAgadveSa vazIbhUta thaI te baMdhAyA ja kare che arthAt karmabaMdhana chUTavA mAtramAM vAstavika kalyANa nathI; kAraNa ke-baMdhanuM mULa kAraNa rAgadveSa mojUda che. eka baMdhananI nivRtti TANe bIjA citravicitra baMdhane turata tene jakaDI le che, tethI baMdhananI cirazRMkhalA kadI tUTatI ja nathI. ema chUTavuM e karmabaMdhathI vAstavika chUTakAro nathI. je karmabaMdhanathI vAstavika chUTavuM hoya, te tistataH AtmapariNAmanuM bhramaNa che tenA kAraNarUpa rAgadveSane samyak prakAre rokavAmAM Ave te ja karmabaMdhana sarvathA rokAI jAya. ane tene sarvathI prabaLa ane Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsAthika lekhasa thaha [ 87 samyak upAya yathArtha jJAnapUrvaka samapariNatimAM sthira thai niHsattva karavAmAM Ave, ene ja sAcI nirjarA bhagavAne kahI che. te sivAyanI badhasahabhAvinI nirjarA te jagat AkhuM karI ja rahyuM che. ja gALInA vAMsa jyAre eka taraphathI chUTe tyAre bIjI taraphathI baMdhAya che. tenuM chUTavuM te paNa aMdhAvA mATe ja vate che; paNa jo te vAMsane rasIthI sarvathA cheDavAmAM Ave tA pharI adhAtA nathI, tema meAhAsakta jIva eka taraphathI prabaLa yama-niyamAdi AcarI chUTavA mATe pravRtti kare che, tyAre vyakta ke avyakta rAgadveSAdi pariNAme karI bIjI taraphathI aMdhAtA jAya che. aMdhananI nivRttinA eka nimitta kAraNarUpa evA yama-niyamAdikapUrvaka pravatanakALe paNa rAgadveSanI mAtrA jIvane kayA prakAre unmAde caDhAvI rahI che tenuM ene bhAna nathI. e rAgadveSa tajavAnA bhAne chatra kare che zuM ? eka khUNethI nIkaLI mAtra khIjA khUNAmAM bharAya che. bIjo paNa pahelAnA jevA ja hAya che. anAdikALathI jIva samyak prakAre nirAvala a udAsIna rahI zakayA nathI ke udAsIna rahevA tathArUpa prakAre teNe prayatna karyAM nathI, evI sthitine prApta thavA ceAgya samyak sAdhanA sevyA nathI, leAkeSaNA, leAkaherIne lAsajJAmAM dAI rahyo che ane tethI udAsInatAjanya sukhanA anubhava paNa tene nathI. e sukhane anubhava ke vAstavya zraddhA vinA tenA tathA rUpapaNe prayatna paNa kyAMthI hoya ? eTalA ja mATe kahevAmAM AvyuM che ke-mUDha ane ajJAnI jIvanA grahaNa ane tyAga ane baMdhanarUpaNe pravarte che Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 ] zrI jI. e. jaina granthamAlA arthAt tene tyAga e paNa grahaNane arthe che, ane tenuM grahaNa te paNa pratyakSa grahaNa ja che. sArAMza karmabaMdhanathI chUTavAne sarvathI pradhAna ane vAstavika upAya rAgadveSanI samyaka prakAre nivRtti karavI e che. nahi te gajasnAnavat jIva niraMtara duHkhI ane karma parataMtra banyA rahe che. mohanA udayathI rAgadveSarUpa pariNAma jIvane thayA kare che, jethI kaI vakhata azubha kAryonI pravRtti tathA zubha kAryonI apravRtti (nivRtti) AtmAne vate che. ane kadAcit zubha kAryonI pravRtti tathA azubha kAryonI apravRtti (nivRtti) jIva kare che, paNa evI mehagabhita pravRttinivRttivaDe zubhAzubha baMdhananI vRddhi hAni jIva anaMtakALathI karatA AvyA che. mahadaya kSINa thavAthI vA atyaMta maMda thavAthI tattvajJAna nirmaLapaNAne pAme che tathA e samyaka tatvajJAnanA prasAdathI Atma upaga mahadaya pratye ALase che-nisipaNane bhaje che, jethI vijJAnarUpa zuddhopayoganI pravRtti tathA zubhAzubha bhAvanI apravRtti athata nivRtti saheje thAya che, ane evI pravRtti-apravRttivaDe sarva karma saMskAranA AtyaMtika kSayarUpa nirvANadazAne jIva saMprApta thAya che. prathama baMdha ane AtmA ubhayamAM anAdikALathI tenA svarUpanI vAstavika pratItipUrvaka jIvane bheda ja paDyo nathI, chatAM mAtra anupaga pariNAme baMdha ane AtmA jUdA che, ema kathana mAtra jIva gAyA kare che. ane evI ajJAna mane dazAyuktapaNe karelI pravRtti-apravRttivaDe baMdhananI vAstavika nivRtti kyAMthI hoya? baMdha, baMdhahetu, baMdhaphaLa ane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 89 pAramArthika lekhasaMgraha baMdhasvAmI enA vAstavika svarUpane samajyA vagara tathA baMdha ane baMdhaphaLathI virakta citta thaI sva-svarUpane viSe apUrva prema ullasyA vagara anAdi baMdhananI AtyaMtika nivRtti haya ja nahi. AthI ja kahevAmAM AvyuM che ke-ajJAna ane rAgadveSayukta pariNAme karelI pravRtti te baMdhanuM kAraNa thAya e te nizcita che, paNa tenA pariNAme karelI nivRtti paNa baMdhanuM kAraNa thAya che; jyAre AtmapariNatiyukta samyagajJAna pariNAme karelI pravRtti tathA nivRtti banne mokSanuM kAraNa thAya che. e eka tattvajJAnapUrvaka AtmadazAnuM apUrva mAhAtmya che. siddhipadane sAco upAya jIvanA pUrvakALanA badhA mAThA sAdhana, kalpita sAdhana maTavAM apUrva jJAna sivAya bIjo koI upAya nathI; ane te apUrva vicAra vinA utpanna thavA saMbhava nathI ? ane te apUrva vicAra apUrva purUSanA ArAdhana vinA bIjA kayA prakAre prApta thAya?-e vicAratAM ema ja siddhAMta thAya che ke- jJAnI purUSanI AjJAnuM ArAdhana e siddhipadane sarvazreSTha upAya che.