Book Title: Prati Gram Nagar me Samayik Mandal Avashyak
Author(s): Maniprabhashreeji
Publisher: Z_Yatindrasuri_Diksha_Shatabdi_Smarak_Granth_012036.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211379/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prati grAma-nagara meM sAmAyika maNDala Avazyaka sAdhvI maNiprabhA zrI... --------- -- - Aja ke yuga meM manoraMjana ke hajAroM sAdhana najara A rahe vacanadoSa-kisI ko apazabda, pApakarma kA Adeza, gRhastha haiN| ye sAdhana manoraMjana evaM samaya vyatIta to karAte haiM lekina kI AgatA-svAgatA yA kSemakuzalapRcchA, gAlI, vikathA (strI, AtmA meM aneka kusaMskAra DAle binA nahIM rhte| isalie khAna, pAna, deza evaM rAjA saMbaMdhI bAteM) evaM majAka tathA bakadhArmika Ayojana ati Avazyaka haiN| pratyeka gA~va meM jahA~ bhI baka inameM se kisI bhI asabhya vANI kA prayoga nahIM krnaa| sosAyaTI Adi meM apane 20-25 yA isase adhika gharoM kI | kAyadoSa-ghar3I-ghar3I jagaha badalanA, yahA~-vahA~ dekhanA, pApakArI kAyadoSa-ghaDIsaMkhyA hai vahA~ para eka sAmAyika maMDala to honA hI caahie| kAma, Alasa maror3anA asabhya rUpa se baiThanA, bhIta kA TekA lenA, Aja gujarAta evaM dezAvaroM meM adhikAMza sthAnoM para zarIra kA maila utAranA, khajalI-khanana, paira para paira caDhAkara baiThanA, sAmAyika maMDala dikhAI dete haiN| mAravAr3a mAlavA meM yaha paddhati kAma-ceSTA evaM nidrA ye sabhI kAyA saMbaMdhI kuvyApAra nahIM kreN| itanI vikasita nahIM huI hai| lekina ina purAne maMDaloM meM kitane dvitIya pratijJA gaNaprApti rUpa hai - vaha isa prakAra haihI Azaya dIpa praviSTa hone se pariNAma sahI nahIM mila rahA hai| evaM jahA~ para maMDala hI nahIM haiM ve gA~va to bilkula pariNAmazUnya haiN| sAmAyika meM jJAna, darzana evaM cAritra kI ArAdhanA karanI donoM hI sthAnoM meM sAmAyika maMDala ke sahI svarUpa evaM uddezya caahie| jJAnArAdhanA - svAdhyAya karanA, jJAna kI pustaka kaise hone cAhie evaM sAmAyika kA kyA mahattva hai yaha smjheN| par3hanA, gAthA karanA, gAthA sunanA, dUsaroM ko pddh'aanaa| darzanArAdhanA 'sAmAyammi ukae, samaNo iva sAvao havai jamhA / - mAlA ginanA, caubIzI bA~canA, zubha samyaktvAdi kA ciMtana krnaa| cAritrArAdhanA - kAmotsarga karanA, khamAsamaNa denA, eeNa kAraNeNaM bahuso sAmaiyaM kujjaa||| muhapatti evaM caravale kA barAbara upayoga karanA, sAdhu-sAdhvIjI hara vyakti sAdhu nahIM bana sktaa| lekina sAmAyika to kI anumodanA karanA, apane pUrvakRt duSkRtyoM kI gardA karanA kara hI sakatA hai| sAmAyika meM zrAvaka bhI sAdhu jaisA hotA hai| ityaadi| sAmAyika meM sAdhu paNe kA AsvAda liyA jA sakatA hai| vaha isa prakAra hai - sAmAyika ke mukhya sUtra 'karemi bhaMte' meM do apane sAmAyika maMDala meM aisI sAmAyika honI khUba pratijJAe~ hai| (1) 'sAvajjaM jogaM paccakkhAmi'yaha pratijJA Avazyaka hai| prabhu vIra ne zreNika mahArAjA ko naraka meM girane se sAmAyika meM pApa-vyApAra Adi se nivRtti rUpa hai| isa pratijJA bacane ke upAya ke rUpa meM puNiyA zrAvaka kI eka sAmAyika se 32 doSoM kA tyAga kiyA jAnA hai| (2) 'jAva niyamaM kharIda lene ko khaa| zreNika sAmAyika lene puNiyA zrAvaka ke pajjavAsAmi' isa pratijJA se sAmAyika meM ratnatrayI (jJAna, darzana, yahA~ pahA~ce bhI: lekina sAmAyika becanA paNiyA zrAvaka nahIM cAritra) kI ArAdhanA karane kA praNa kiyA jAtA hai| ina do| jAnatA thaa| donoM sAmAyika kI kImata pUchane prabhu vIra ke pratijJAoM ko barAbara samajhe binA zuddha sAmAyika nahIM ho sktii| samIpa pdhaare| zreNika ko to kisI bhI hAlata meM naraka meM jAne prathama pratijJA doSatyAga rUpa hai - mana vacana tathA kAyA se bacanA thA, vaha pUrA magadha rAjya becakara bhI apanI durgati kA ke doSa kA tyAga isa prakAra hai| manadoSa - zatru ko dekhakara nivAraNa karanA cAhatA thaa| paraMtu jaba bhagavAn ne eka sAmAyika gussA, gAma gapATe, mana meM kaMTAlA, yaza kI vAMchA, bhaya kA kI mahimA 1 lAkha savarNa kI hA~DI ke dAna se bhI kaI ganA vicAra, vyApAra yA rasoI saMbaMdhI vicAra, dharma ke phala meM zaMkA adhika btaaii| Azcarya / ki sAre magadha kA samrATa hote hae bhI evaM dharma ke phala kI icchA ityAdi kuvikalpa nahIM krnaa| zreNika itanA dhana sAre rAjya ko becane para bhI nahIM de skaa| brandaran Srebren GranadaGram Gram GreenGambada porannsansansannonsenGineGiambini Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yatIndrasUrismArakagrantha - jaina Agama evaM sAhitya - sAtha hI bhagavAna ne batAyA eka sAmAyika bhAva se kI sabhI apanI TikiTa se yAtrA kareM yAtrA meM maMDala ke lie paisA jAya to devaloka ke AyuSya kA baMdha par3atA hai| ekatra karane kA lAlaca bilkula na kreN| kisI ko sAmAyika aisI adabhata sAmAyika kI ArAdhanA samar3ha meM karanA karAne kA bhAva ho to zakti ke anusAra kharca kara sakate haiN| maMDala rUpa meM karanA, aneka naye jIvoM ke lie dharmapreraka yoga . paratu apanA tarapha se paraMtu apanI tarapha se koi mA~ga nahIM honI caahie| daNDa - agara kAraNavazAt sAmAyika ke dina hAjira nahIM apanI sAmAyika puNiyA zrAvaka ke samAna banatI jaaegii| abhyAsa ho sakeM to vyavasthA TUTa na jAye tathA dUsare bhI Alasa meM Akara karate-karate eka dina aisA bhI AnA cAhie ki hamArI sAmAyika sAmAyika kA tyAga na kareM isa hetu daNDa rakhA jAtA hai| daNDa samabhAva kI siddhi-sAdhikA bana jaaye| rupayoM kA hI rakhanA jarUrI nahIM hai| maMDala meM sAmAyika na huI ho bujurga evaM maMDala ke agrajanoM kA pharja bana jAtA hai ki ve to kAraNa Tala jAne para upAzraya meM Akara sAmAyika kareM evaM svayaM aisI suMdara sAmAyika kareM, jisase bAla evaM naye dharma meM sAtha meM 4 pakkI mAlA yA ekAsaNA yA sAdhupada ke 27 khamA jar3ane vAle jIvoM para usakA prabhAva pdde| yAda rakheM ki maMDala meM khar3e-khar3a de, yA 2 ru. phAina bhre| hAjirI, prabhAvanA, yAtrA evaM daNDa Adi viSayoM ko lekara kabhI isa prakAra zAMta citta se kI gaI ArAdhanA aneka bhavya vivAda nahIM honA caahie| jIvoM ke lie anumodanA evaM samyaktva kA nimitta banatI hai| hAjirI - isakA prayojana vyavasthA hai, anavyasthA nhiiN| pratyeka choTe - bar3e jainasaMghoM meM isa prakAra ke sAmAyika maMDala jo ratnatrayI ke pracAraka evaM prabhAvaka bana sakeM, parama Avazyaka prabhAvanA - isakA prayojana ArAdhakoM kI anumodanA hai, haiN| apane saMgha ke anarUpa mahIne meM prati yeSamI catardazI jabardastI nhiiN| vizeSa nirjarA ke icchuka prabhAvanA kara sabhI zukla paMcamI Adi sAmAyika rakha sakate haiN| ArAdhakoM ke sAmAyika kA lAbha uThA sakate haiN| sabhI saMghoM meM isa prakAra ke viveka pUrNa sAmAyika maMDaloM yAtrA - sAmAyika maMDala meM kabhI yAtrA kA Ayojana / kI khUba sthApanA ho evaM ArAdhanA / darzana-zuddhi ke lie kiyA jAya to usameM vizeSa dhyAna rakheM ki