Book Title: Praman mimansa ma Pratyakshani Charcha
Author(s): Jitndra Jetli
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230171/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANamImAMsAmAM pratyakSanI carcA jitendra jeTalI bhAratIya darzanomAM judA judA prakAranI ekavAkyatA jovAmAM AvatI hovA chatAM je mukhya bAbatomAM parasparano matabheda che emAM pramANonI saMkhyA tathA je pramANo svIkAravAmAM AvyAM che enAM lakSaNomAM paraspara bhinnatA jovAmAM Ave che. A daSTie jaina darzananuM pratyakSanuM lakSaNa bhinna hoya e paNa svAbhAvika che. Ama chatAM dArzanika bhinnatAmAM potAnA ja darzananA anya pUrvAcAryonA lakSaNa karatAM pAchaLanA AcAryo je aneka vAdavivAdone aMte te te padArthanuM lakSaNa Ape che emAM paNa bhinnatA jovAmAM Ave che. A dRSTie ja ApaNe ' pramANamImAMsA "mAM hemacaMdrAcArye Apela pratyakSanuM lakSaNa joI e. pratyakSa ane parokSa e pramANe pramANanA be prakAra gaNAvI AcArya hemacaMdra emanI 'pramANamImAMsA mAM pratyakSanuM lakSaNa A pramANe jaNAve che : 1virATH pratyakSam // pratyakSanA A lakSaNane samajAvatAM AcArya kahe che ke vizada arthAt 5STa evo samyag arthano nirNaya e pratyakSa jJAnanuM--pramANanuM lakSaNa che. A sUtramAM samya--sAco evo arthano nirNaya e pramANu sAmAnyanuM ja lakSaNa - sabhyarthanirNayaH pramALam emAMthI anuvRtta karavAmAM AvyuM che. A rIte pratyakSanuM cAlu lakSaNa virAT: sabhyArthanirNayaH pratyakSama evuM thayuM gaNAya. jaina darzananI daSTie hemacaMdrAcAryanuM A lakSaNa banne prakAranA pratyakSane lAgu paDe che. arthAta eka pratyakSa jene sAMvyAvahArika pratyakSa ke je prANImAtrane rojanA anubhavamAM thAya che e pratyakSa; khIjuM pratyakSa e mukhya pratyakSa kiMvA kavala-pratyakSa jemAM svarUpano--AtmAnA potAnA rUpano spaSTa AvirbhAva thAya che tathA je mAtra kevalajJAnIne thAya che. A banne prakAranA pratyakSamAM vaizadya eTale ke spaSTatA eka prakAre sarakhI ja rahe che. vastuta: mukhya pratyakSanI spaSTatA e cokkasa rIte mukhya spaSTatA paNa che. 1. juo pramANamImAMsA, a0 1, A0 1, sU0 13, saMpAdaka 50 sukhalAlajI saMghavI, sidhI jaina graMthamAlA, 2 juo ejana sU0 1. 1. 2. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANamImAMsAmAM pratyakSanI carcA. 15 A spaSTatA eTale zuM e AcArya A pramANe samajAve che. pramANAntarAnapekSedantayA pratibhAso vA vaizadyam / anya arthAta pratyakSathI itara parokSa anumAna, zabda vagere pramANanI jemAM jarA paNa apekSA na hoya; eTale te padArthanuM jJAna prApta karavAmAM je svAtaMtrya-anya pramANanI madadanI nirapekSatA e ja pratyakSanuM vaizadya che. A ja lakSaNane spaSTa karavA ane barAbara samajavA bIjo paNa vika95 mUke che. "DhantanA pratimAno vA" A (vasta) che evo pratibhAsa arthAta koIpaNa padArtha vize jema AMkhathI koI padArthane joIne A "padArtha" Avo che evo je anubhava thAya che te anubhava e pratyakSa anubhava che. A prakArano anubhava te jJAna sAMvyAvahArika-pratyakSamAM te te indriyathI athavA to indriya eTale ke manathI thAya che. jyAre mukhya-pratyakSamAM kiMvA kevaLa pratyakSamAM AvuM pratyakSa yA Avo anubhava koIpaNa Indriya ke mana vagere indriyanI apekSA rAkhyA vinA thAya che. e paNa ApaNuM rojiMdA pratyakSa jJAnanI jema balake je kAMIka vadhAre hoI pratyakSanuM vaizadya eTale ke spaSTatA emAM paNa che ja. Ama hemace ApelA ane samajAvelA pratyakSanA A lakSaNamAM pUrvAcAryoe Apela bIjA prakAranA lakSaNano saMkSepamAM chatAM saMpUrNa khyAla AvI jAya che. pote karela A lakSaNanI carcAmAM emaNe anya bhAratIya darzanonA pratyakSalakSaNanI paNa TUMkI chatAM saMpUrNa carcA karI che. A rIte potAnuM lakSaNa > kuM hovA chatAM nirdoSa che ema paNa emaNe saphaLa rIte siddha karI batAvyuM che. A carcAmAM emaNe sau pahelAM nyAya-vaizeSikane abhISTa evA nyAyasUtrakAre karela lakSaNane tapAsyuM che ene ApaNe paNa vicArIe. 4indriyArthasannikarSotpannaM jJAnamavyapadezyamavyabhicAri vyavasAyAtmakaM pratyakSam / / indriya ane artha-vastunA saMbaMdhathI utpanna thaela, zabdathI avyavahArya, avyabhicAri evuM je nizcayAtmaka jJAna e pratyakSa evo artha "nyAyasUtra"nA lakSaNo thAya. hemacaMdrAcArya A sthaLe dArzanika matabhedane kAraNe indriya ane arthano Avo saMbaMdha kiMvA sajika yogyatAthI atirikta hoI na zake ema jaNAvI. taiyAkiko je rIte Indriya ane arthano sanika mAne che enI saMbhavitatAnuM khaMDana kare ke A darzanamAM doSa Ape e prAcIna paraMparA anusAra sahaja che. paraMtu A sthaLe AcAryanI sUkSmadarzitA bIjA ja prakAranI che. emaNe A sthaLe nyAya-paraMparAmAM ja anya AcAryoe A sUtranA arthamAM pheraphAra karI A lakSaNa ja khoTI rIte ghaTAvavAno prayatna karyo che e pratye emaNe je spaSTa aMgulinirdeza karyo che emAM emanI sUkSmadarzitA rahelI che.. uparanA sUtrane bhASyakAra vAsyAyana A pramANe samajAve che: indriya ane enA saMbaMdhathI utpanna thatuM je jJAna e pratyakSa. A jJAna indriya ane arthathI A rIte utpanna thAya che : AmAne mana sAthe saMbaMdha thAya che; mananI indriya sAthe ane Indriyano artha sAthe. Ama traNeya prakAranA saMbaMdhathI utpanna thayela jJAnane pratyakSa kahevAmAM Ave che. sAthe sAthe A jJAna anubhavAtmaka hoI "avyapadezya che; eTale ke zabdathI eno vyavahAra thato nathI. zabda ke arthano saMbaMdha jANanArane ke na jANanArane uparanA traNa prakAranA saMbaMdhathI je jJAna utpanna thAya che e pratyakSa che. koI ene "rUpane jANe che" ke "rasane jANe che ema samajAvavA jAya to e zAbdajJAna thAya che. pratyakSa to aMdara anubhavAtmaka ke anuvyavasAyAtmaka je jJAna che e ja jJAna che. A vizeSaNa jJAnanA anya prakAro saMbhavita na thAya e mATe che. A uparAMta e avyabhicAri arthAta avisaMvAdi abhramAtmaka hovuM joIe. jema ke dUrathI pANI jevuM joIne mRgajaLamAM pANInuM jJAna e bhramAtmaka jJAna che, eTale e Indriya ane emanA 3 juo ejana sU0 1. 1. 14. 4 juo nyAyasUtra a. 1. A0 1. sU0 4. caukhambA sarakRta sirijha. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNamahotsava grantha saMbaMdhathI utpanna thayela hovA chatAM pratyakSa jJAna nathI paNa eka bhrama che. vaLI e vyavasAyAtmaka eTale ke nizcayAtmaka paNa hovuM joI e. arthAta jo e saMzayasvarUpanuM hoya to Indriya ane arthanA saMbaMdhathI utpanna thayela hovA chatAM e pratyakSa jJAna nathI, e saMzaya che. Ama gautamanA mate indriya ane arcanA saMbaMdhathI utpanna thayela, abhyapadezya, avyabhicAri tathA nizcayAtmaka je jJAna e pratyakSa jJAna che. A prakAranA gautamanA lakSaNamAM yogIone thatuM je AtmAnuM divya pratyakSa jJAna che eno paNa samAveza ApoApa thaI jAya che kAraNa ke nyAya ane vaizeSikanA mate mana e paNu indriya che. A pramANe sUtrakAra, bhASyakAra tathA vAtikakAra traNeyane mate sUtrano A ja artha abhipreta che. paraMtu uddItakaranA vArtika upara ' tAtparyaTIkA ' nAmanI TIkA lakhanAra vAcaspati mizra A sUtrano judo ja artha kare che. A sUtramAMnA ' abhyapadezya ' padano teo nirvikalpa artha kare che ane ' vyavasAyAtmaka ' padano vikalpaka artha kare che. Ama A sUtramAMthI teo nirvikalpa ane savikalpa Ama be prakAra pratyakSanA phalita kare che. Ama karavAnuM saMbhavita kAraNa e ja che ke prativAdI bauddha gautamanA A sUtrano artha potAne pakSe anukULa ane pote je jAtanuM pratyakSa mAne che ene baMdhabesato kare che. ' abhyapadezya ' padane AdhAre A artha karI, gautamanuM A lakSaNa kharAbara che ema kahI nivikalpaka pratyakSa e ja sAcuM pratyakSa jJAna che ema jaNAve che. A kAraNe trilocana, vAcaspati mizra tathA e samayanA anya nyAyamatanA vaidika paMDitoe A sUtranA arthane pheravyo che. k AcArya hemacaMdra jaina dRSTie gautamanA matanuM khaMDana kare e svAbhAvika che, paraMtu emanI sama najara trilocana tathA vAcaspati mizra jevA taiyAyikoe karela sUtranA viparIta artha tarapha paNa gaI che e emanI vizeSatA che. A sUtrano A rIte arthaviparyAsa karavAmAM Avyo che e vize sau pahelAM spaSTa nirdeza emaNe ja karyo che. teo spaSTa jaNAve che ke : ' atra ca pUrvAcAryakRtavyAkhyAvaimukhyena saGkhyAvadbhistrilocanavAcaspatipramukhairayamarthaH samarthito yathA -- indriyArthasannikarSotpannaM jJAnamavyabhicAri pratyakSamityeva pratyakSalakSaNam / ' yataH ' zabdAdhyAhAreNa ca yattadornityAbhisambandhAduktavizeSaNaviziSTaM jJAnaM yato bhavati tat tathAvidhajJAnasAdhanaM jJAnarUpamajJAnarUpaM vA pratyakSaM pramANamiti / asya ca phalabhUtasya jJAnasya dvayI gatiravikalpakaM savikalpakaM ca / tayorubhayorapi pramANarUpatvamabhidhAtuM vibhAgavacanametad 'avyapadezyaM vyavasAyAtmakam' iti / A rIte vAcaspati mizra tathA e samayanA trilocana jevA nyAyanA anya dhuraMdhara paMDitoe sUtrakAra, bhASyakAra ke vArtikakAra traNeyane iSTa nahi evo artha kaI rIte karyo che e saMkSepamAM paNa spaSTa jaNAvyuM che. ApaNe bhASyakAra vAtsyAyane je artha karyo che e joI gayA chIe. emAM ' avyapadezya ' padano artha nirvikalpaka nathI karyo. vArtikakAra udyotakara paNa Avo artha nathI letA. vastutaH pratyakSanA be prakAra-savikalpaka tathA nirvikalpaka e kalpanA ja sUtrakAra pAse nahotI; nahi to jema anumAnanA traNa prakAra sUtrakAre gaNAvyA ema pratyakSanA paNa gaNAvI zakata. paraMtu jyAre udyotakara pachInA samaye bauddha tArkikoe gautamanA sUtramAMthI ja bauddha darzanane iSTa evA pratyakSanuM lakSaNa phalita karI batAvyuM tyAre eka upAya tarIke trilocana tathA vAcaspati mizra jevA taiyAyikoe sUtranA arthane pheravyo. A pheraphAra upara eka prauDha dArzanika vidvAna tarIke AcArya hemacaMdranI najara paDI ane emaNe jaNAvyuM e rIte A pheraphAra ISTa nathI e vAta sAcI che. jaina mate indriya ane arthe e pratyakSanI--sAMvyAvahArika pratyakSanI utpatti pratye karaNa hovA 5 juo ' pramANamImAMsA ' saM. paM. sukhalAlajI ' siMdhI jaina graMthamAlA ' pR0 22 juo nyAyasUtra a0 1, A0 1, s0 4. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANasImAMsAmAM pratyakSanI carcA : 17 chatAM jJapti pratye karaNa nathI. jJAna e ja pratyakSa jJAna thavAmAM paNa kAraNa che ema A sthaLe AcArya udAharaNothI spaSTa samajAve che. sAtha sAtha emaNe bauddhonA mImAMsAkonA tathA sAMkhyonA judA judA AcAryoe karelA pratyakSanA lakSaNonuM khaMDana paNa potAnI AgavI rIte karyuM che. pratyakSa jJAnanA lakSaNanI A AkhIe carcAmAM jaina darzana anya bhAratIya darzano karatAM spaSTa rIte juduM paDe che. nyAya tathA vaizeSika jevA vaidika darzanoe pratyakSa jJAnamAM indriya ane arthanA sannikarSane je eka kAraNarUpe jaNAvyuM che e vize jyAM sudhI jaina darzananA sAMvyAvahArika pratyakSanI vAta che tyAM sudhI AvA pratyakSa jJAnanI utpattinA eka kAraNarUpe Ano bahu vAMdho nathI. jo ke cAkSuSa pratyakSamAM utpattimAM paNa A sannikarSane kAraNarUpe svIkAravAmAM nathI Avato. paraMtu ATalAthI indriya ane arthano sannikarSa e pramANa nathI khanato. vaLI jyAM AtmasAkSAtkArano prazna che tyAM AtmA pote jJAna-svarUpa hoI enA potAnA AvirbhAvamAM Indriya ke mana emAMthI koIpaNa kAraNa nathI. A pramANe jainadarzananI vizeSatA vaidika ke avaidika tathA bhAratIya darzanomAM ke .AtmasAkSAtkAranI khAkhatamAM AtmA sivAya koIpaNa anya indriya ke nondriya mana vagerene kAraNa na mAnavAmAM rahelI che. A rIte jaina darzanamAM mukhya pratyakSa ke je kevaLa jJAnarUpa che ene utpanna thavAmAM AtmAne anya koIpaNa sAdhananI jarUra nathI. AvuM pratyakSa yaugika hoya to paNa mana, citta ke aMta:karaNa kevaLa jJAnanI utpattinI prakriyAmAM kAraNa nathI paNu A jJAna e jJAna-svarUpa AtmAno-potAnA-svarUpano AvirbhAva che. mATe A ja mukhya pratyakSa che, ane e thatAM AtmA mukta thAya che. sAMkhya tathA yogamAM tema ja nyAya vaiziSikanA mate paNa A prakAranA yaugika pratyakSarUpa tattvajJAnamAM citta yA mana nimitta che. eka prakAre bauddhonA matamAM paNa tattvajJAnamAM citta nimitta che. alabatta, emanA matamAM citta ke AtmA koI svataMtra kavyo nathI. AtmA emanA matamAM jJAnasantatirUpa che. A jJAnasantatinuM baMdha thaI javuM eTale ke eno Atmantika uccheda e ja nirvANu olavAI javuM e mokSa che. Ama mULabhUta pharakamAM mokSa thatAM jJAnasantati paNa rahetI nathI. AtmA dravyarUpa na hoI A rIte AtmAno paNa uccheda thAya che. bauddhanA nirvANunI A kalpanAnI prakhaLa asara nyAya-vaizeSikanA matanA mokSanI kapanA upara paNa paDe che. nyAya--vaizeSika matamAM tattvajJAna pachI mokSa thatAM AtmA to rahe che paNa samavAya saMbaMdhathI rahenArA enA ekapaNa vizeSa guNu rahetA nathI. Ama mokSamAM vizeSa guNu vinAno AtmA rahe ke na rahe emAM bahu pharaka nathI. A paNa eka prakArano AtmAno uccheda ja che, phakta ene spaSTatayA kahevAmAM nathI Avyo. jaina darzana A khAkhatamAM spaSTa che. mokSa e Atma-sAkSAtkAra pachI ja thato hoI emAM jeno mokSa thAya che eno ja eka prakAre uccheda thAya e na mAnI zakAya evI bAbata che. tattvajJAnanA pradezamAM vedAntIo jagatane mAyA mAnavA chatAM paNa mokSamAM brahmasvarUpano AvirbhAva mAne che. emanA mate brahma sat cit tathA AnaMda svarUpa che. Ama jarAeka UMDethI tapAsIe to jaNAze ke nyAya-vaizeSika tathA bauddha matamAM tattvajJAna thayA bAda jeno mokSa thAya che enuM astitva ja rahe che ke kema e rAMkA che; jyAre jaina matamAM ema nathI. enuM astitva rahe che ja. pratyakSanA--sAMvyAvahArika pratyakSanA anya prabhedomAM paNa jaina darzananI daSTi kAMIka vizeSa sUkSma che. ApaNe joI gayA ke nyAya-vaizeSiko be prakAranA pratyakSa mAne che H nirvikalpaka ane savikalpaka, paraMtu emAM paNa nyAya--vaizeSika matanI nirvikalpaka pratyakSanI kalpanA pAchaLathI UbhI thayela che e paNa ApaNe 7 juo 'pramANamImAMsA ' pR0 23. 8 juo ejana pR0 23, 24. suA02 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18: zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNamahotsava grantha tapAsI gayA chIe. jaina darzanamAM Ama nathI. emAM pahelethI ja pratyakSanI cAra avasthA je ghaNI sahaja che te ja jaNAvI che. A avasthAonI jANa jJAtAne mana dvArA indriyathI je jJAna utpanna thAya che emAM mananI gatinI atizIdhratAne kAraNe thatI nathI, chatAM A avasthAo ati spaSTa che. avagraha, "hA, avAya tathA dhAraNA A cAre prakAro hemacaMde spaSTa rIte pramANamImAMsAmAM samajAvyA che. ApaNe ene kramazaH joIe. pahelo prakAra samajAvatAM teo jaNAve che ke - "akSArthayoge drshnaanntrmrthgrhnnmvgrhH| eTale ke indriya ane arthano saMbaMdha thatAM je sau prathama vastunuM grahaNa thAya e avagraha che. A avagrahamAM vastunA vizeSonuM grahaNa thatuM nathI, paraMtu "A kAMIka che evA AkAranI pratIti thAya che. AmAM kAMIka che eTalI pratIti spaSTa thatI hoI A nivikalpaka jJAna nathI, kAraNa ke vastunuM grahaNa yathArtha grahaNa to AmAM spaSTapaNe thAya che ja. A pramANe "avagraha thayA bAda pratyakSanI bIjI avasthA te Ihi che. Ane samajAvatAM teo jaNAve che ke- 1degavataviroSAkSAnIdA | avagRhIta eTale ke jenuM sAmAnya grahaNa thayuM hoya evA koI arthanI-padArthanI vizeSa AkAMkSA thAya tathA e AkAMkSA thatAM manamAM A amuka prakArano padArtha che evA nirNaya tarapha laI jatI mAnasika ceSTA yA prakriyA ene hA kahevAmAM Ave che. ahIM avagraha ane IhAnI vacce koIkavAra anya viSayamAM paNa pramAtAne saMzaya thato hoya che paNa A saMzaya mananI atyanta zIdhra gatine kAraNe jaNAto nathI. A IhA ane Uha vacce pharaka che. e banneno bheda hemacaMdra A pramANe samajAve che: patrikAlagocaraH sAdhyasAdhanayorvyAptigrahaNapaTurUpo yamAzritya 'vyAptigrahaNakAle yogIva sampadyate pramAtA' iti nyAyavido vadanti / IhA tu vArtamAnikArthaviSayA pratyakSaprabheda ityapaunaruktyam / arthAta Uha e gaNeya kALano sparza kare che, sAdhya tathA sAdhananI vyAtigrahaNamAM 5Tu evo hoI ene AdhAre vyAptigrahaNanA samaye (jenI vyApti grahaNa thAya e vastu vize) pramAtA thoDIvAra yogInI jema (sA) thaI jAya che ema nyAyavidonuM kahevuM che. arthAta vyAptijJAna dvArA ekavAra e vyAptinI asara heThaLa AvatI badhI vastuonuM sAmAnyajJAna pramAtAne Uha dvArA thAya che. jyAre ahIM IhA to phakta vartamAnakALamAM jenuM pratyakSa thaI rahyuM che enuM ja grahaNa karatI hoI e pratyakSano bheda che. Ama Uha ane IhA vacce mULabhUta pharakanI AcArya sUkSmakSikA dvArA spaSTatA kare che. IhA e pratyakSajJAnarUpa mAnasika ceSTA che tathA e nizcayAtmaka pratyakSajJAna tarapha dorI jAya che. IhA pachI turata ja je nirNaya thAya che tene avAya kahe che. avAyane samajAvatAM AcArya hemacaMdra jaNAve che ke-- 12iihitvishessnirnnyo'vaayH| IhAe je vastunA vizeSane jANavAnI ceSTA karI che eno nizcayAmaka nirNaya thaI javo e avAya che. A avAya e pratyakSa jJAnanuM nizcayAtmaka svarUpa hoI e antima avasthA che. avAya thayA bAda enI dhAraNuM thAya che, eTale ke eno saMskAra AtmAmAM paDe che ane bIjIvAra e saMskArane baLe smRti thaI zake che. mATe ja AcArya dhAraNAnuM svarUpa samajAvatAM jaNAve che ke - 9 juo ejana sU0 1.1. 26 10 juo ejana sU0 1. 1. 27 juo pra. mImAMsA sU0 1. 1. 27 uparanuM bhAgya pR0 21. 12 juo ejana sU0 1, 1, 28 11 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANamImAMsAmAM pratyakSanI carcA: 19 13smRtiheturdhaarnnaa| jenAthI smRti thaI zake eTale ke smRtinuM kAraNa che evo pratyakSa jJAnano je saMskAra e dhAraNuM che. A sarakAra e nyAya-vaizeSikanA mate jJAnathI atirikta hoI bhAvanA kahevAya che paNa jaina mate A dhAraNArUpa saMskAra e AtmAno dharma hoI tathA AtmA jJAnarUpa-cetanyarUpa hoIe paNa jJAnarUpa ja che. A sthaLe pUrvAcAryonA lakSaNanI samIkSA paNa hemacaMdra suMdara rIte kare che. pUrvAcAryonA mata pramANe dhAraNAnuM lakSaNa 14vivuM dhA (vizeSa jA 180) ema che. vizeSAvazyakanI A gAthA anusAra avizruti-jJAnanI avizruti-AtmAmAMthI zruta nA thavuM e ja dhAraNA che. te pachI AcArye smRtinuM kAraNa dhAraNa che, evuM zA AdhAre kahe che ema zaMkA thatA teo eno suMdara khulAso kare che ane samajAve che ke - atyavicyuti ma dhAraNA, kintu sA'vAya evAntarbhUteti na pRthguktaa| avAya eva hi dIrghadIrgho'vicyutirdhAraNetyucyate iti / smRtihetutvAdvA'vicyutirdhAraNayaiva sgRhiitaa| navAyamAtrAdavicyutirahitAt smRtirbhavati; gacchattRNasparzaprAyANAmavAyAnAM parizIlanavikalAnAM smRtijanakatvAdarzanAt / tasmAt smRtihetU avicyutisaMskArAvanena saGgrahItAvityadoSaH / / - avismRti e dhAraNA che e vAta sAcI paraMtu A prakAranI avizruti avAyanI aMdara ja aMtarbhata thayelI che: vastutaH khUba ja lAMbA samaya sudhI sthita avAya ja avismRtirUpa hoI dhAraNAmAM pariName che. athavA to avizruti-nizcayanuM cuta na thavuM e smRtinuM kAraNa hoI dhAraNa thI saMgRhIta thaI jAya che. kevaLa avAya eTale ke arthano nirNaya avizrutirahita hoya-arthAta e sthira na hoya te e smRtinuM kAraNa banato nathI; jema ke raste jatAM pagataLe ghAsa ke AvI vastuono nirNaya enA sparzathI thAya che paNa e vize enA cittamAM koI parizIlana thatuM na hovAthI e jJAna nizcayasvarUpa avAya hovA chatAM e avismRti na hovAne kAraNe smRti utpanna karatuM nathI. mATe ahIM Apela dhAraNAnA lakSaNathI jJAnanI avismRti ane saMskAra je smRtinA kharekharA kAraNa che e baneno saMgraha thaI jAya che mATe dhAraNAnuM AvuM lakSaNa karyuM che. A prakAranA AcAryo karela lakSaNathI ApaNe emanI sUkSmakSikA tathA saMkSepamAM paNa potAno muddo spaSTa rIte samajAvavAnI AgavI rIte joI zakIe chIe. phakta pratyakSa jJAnanA lakSaNanI carcAmAM AcArya hemacaMdra anya darzanoe karela lakSaNanI carcA muddAsara kare che eTaluM ja nahi, paNa jyAM anya darzanakArI pote karela lakSaNano ke potAnA AcAryoe karela lakSaNanA arthano viparyAsa kare che tyAM paNa teo cokakasa rIte nukatecInI kare che. A uparAMta potAnuM lakSaNa pUrvAcAryo karatAM juduM paDatuM hovA chatAM zA kAraNe siddhAntathI virodha nathI te, tathA potAnA matanA siddhAntono je aMza pUrvAcAryonA lakSaNamAM rahI jato hoya ene paNa AvarI le che. A rIte zakya eTalI nirdoSatA sAthe koIpaNa bAbatane saMkSepamAM kahevAno emano prayAsa hoya che, e A carcAthI spaSTa jaNAI Ave che. pramANamImAMsAmAM ahIM tathA anyatra paNa AcArya hemacaMdra khoTo ADaMbarI zabdavistAra karyo nathI paraMtu eka gaMbhIra tArkikanI adAthI emaNe jaina darzananA siddhAntonuM ane emAM paNa vizeSa pramANabhAganuM suMdara nirUpaNa karyuM che e emanI vizeSatA che. rUti . 13 juo ejana sU0 1. 1. 29 14 juo ejana pR. 22 15 , or by