Book Title: Prakashnu Ek Prachin Shilpa Author(s): Shivlaldas S Desai Publisher: Z_Vijay_Vallabh_suri_Smarak_Granth_012060.pdf Catalog link: https://jainqq.org/explore/211376/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzAnuM eka prAcIna zilpa zrI, zivalAladAsa zaMbhubhAI desAI pazcima khAnadezamAM naMdarabArathI uttare daza mAila dUra prakAzA nAmanuM tIrthakSetra che. prakAzA nAma zAthI paDayuM athavA te sthaLanuM prAcIna nAma zuM haze te viSe jUno ItihAsa khAsa jaDato nathI, phakta skandapurANAntargata tApImAhAtamyamAM prakAzAno ullekha Ave che. sthAnika lokamAnyatA mujaba A sthaLa prati-kAzIprakAza che, ane kAzInI yAtrA A pratikAzInI yAtrA vinA paripUrNa gaNAtI nathI. tApI kinAre bhekhaDa upara vaselA A gAmanI vasati hAla Azare pAMceka hajAranI che, jemAM moTe bhAge levA pATIdAra che? teo khetIno dhaMdho kare che. A uparAMta anya komomAM gujarAtI lADa vANiyA ane vacce sonIonI paNa thoDI vasati che, tema ja gujarAtI mitrAyaNI brAhmaNo ane thoDAka dakSiNI brAhmaNo paNa che. A sivAya marAThAonI paNa vasati che. vasatino moTo bhAga gujarono che ane bhASA paNa gujarAtI che, je ke dakSiNa pradezanA sahavAsamAM keTaluMka dakSiNI bhASAnuM mizraNa vyavahAramAM cAle che. prakAzamAM puSpadaMtezvara mahAdevanuM maMdira che. mahibrastotranA kartA puSpadanta sAthe A zivAlayano saMbaMdha tyAMnA brAhmaNa joDe che. paNa te bAbatamAM kAMI ja nirNaya karI zakAya evAM sAdhano nathI. A sivAya kedArezvara, saMgamezvara, gautamezvaranAM maMdiro che. A uparAMta gAma lokoe chUTIchavAI pratimAone eka sthaLe bhegI karI che jemAM sUryanI, viSNunI tema ja anya devadevIonI nAnI moTI mUtio che, keTalIka to cArapAMca phUTa UMcI paNa che. A badhAM zi95no vigatavAra vicAra A sthaLe na karatAM phakta eka agatyanA prAcIna zilpAvazeSa-mastaka-no ja vicAra karIzuM. prakAzAmAM nAgapUjAnA avazeSa paNa che, emAM nAganI AkRtinAM be zilpo (eka januM, ane eka arvAcIna) khAsa dhyAna kheMce che. A sthaLe Disembara 1954mAM vallabhavidyAnagaranA saMzodhaka bhAizrI amRta vasaMta paMDyAe, saMgamezvaranA maMdira pAsenA TekarA upara prAcIna aitihAsika tema ja prAgaitihAsika avazeSo khoLI kADhyA ane amadAvAdamAM bharAyelI akhila bhAratIya itihAsa pariSada prasaMge goThavAyelA pradarzanamAM rajU karyA hatA-AmAM azmAyasa (chalcolithic) yuganAM ojArothI mAMDIne mauryakALa ane I.sa.nI zarUAta sudhInA avazeSo hatA. jene Northern Black Polish nAmathI oLakhavAmAM Ave che tevA viziSTa prakAranA khUba suMdara cacakti opavALA mATIkAmanA TukaDAo paNa maLyA hatA. A pachI turata ja bhArata sarakAranA purAtatvakhAtAe tenA anubhavI saMzodhaka zrI. thAparanI dekharekha nIce A sthaLe khodakAma tarIke lagabhaga pacAsa-pacAvana phUTa sudhI UMDuM khodI judA judA gharanI judA judA samayanI prAcIna vastuo meLavI, A sthaLano kramabaddha sAMskRtika ItihAsa meLavyo che, je sarakAra taraphe yathAvakAza prasiddha thaze. A khodakAmamAM lagabhaga guptakAlIna gaNapatinuM zi95 paNa teone maLyuM che. 1. gujarAtanA levA pATIdAro khetI mATe naMdarabAra, khAnadeza ane nImADAmAM jaIne vasyA hatA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya vijayavallabhasUri smAraka graMtha A khodakAmanI vigatomAM ApaNe UtarIzuM nahi paNa A sthaLethI mane judA judA prasaMge upalabdha thayelA prAcIna sikkAo jotAM sAtavAhana rAjAonA, tema ja jene tribal coins (keTalIka viziSTa jAtionA) kahe che tevA sikkA maLyA che. A uparAMta kSatraponA sikkA paNa maLyA che ane ahamadazAha pahelAnA tathA gujarAtanA sulatAna mahamadazAhanA sikkA paNa maLyA che. Ano vigatavAra abhyAsa mArA mitra DaoN. hariharaprasAda trivedI (idora myujhiyamanA kayureTara) prasiddha karanAra che. A sikkAo jotAM ema lAge che ke eka kALe gujarAta, mALavA ane mahArASTramAM eka ja prakAranA sikkAo vaparAtA hatA.. bIjI maLelI purAtana vastuomAM zaMkhanI baMgaDIo, tema ja judA judA pASANanA raMgaberaMgI prAcIna maNakAo vageremAMthI keTalAka guptayuganA ane keTalAka tethI prAcIna kSatrapayuganA paNa che. A sthaLa pazcima khAnadezamAM gujarAtanI, athavA kaho ke prAcIna lATanI, pUrvahadamAM AveluM che. tyAMnI vasati ane bhASA jotAM tema ja pAsenA naMdarabArano gujarAta ane tenA vikhyAta kavi premAnaMdano saMbaMdha vagere jevAM aitihAsika yugamAM khAnadezano A pazcima bhAga moTe bhAge gurjaro sAthe sAMskRtika rIte joDAyelo che. tyAMnI gujaronI vasati e A hakIkatano poSaka ane nirNAyaka purAvo che. - svAbhAvika rIte ahIMnI kalA paNa gujarAtanA bIjA bhAgonI zailI sAthe joDAyelI maLavI joIe. A sAthe citramAM rajU kareluM lagabhaga savA be IcanuM zIsTa (bharata zilA) nAmanA pASANumAM kaMDAreluM eka prAcIna mastaka gujarAta ane pazcima khAnadezanA zi95nA itihAsamAM bahu ja agatyanI kaDI che. A mastaka sUrya athavA viSNunI pratimAnuM hoya ema lAge che, kemake A beu devatAone AvA UMcA Topa jevA banelA mukuTa jUnA zilpomAM jovA maLe che. pArasIonA pAgha jevA, paNa ethI saheja judA ghATanA, jo ke asala irAnI (pArasI) ghATanA A mukuTa athavA pAghanI racanA samajavA jevI che, sIdhA UbhA TopanI be bAjue pahela pADelA che temAM je UMcI jatI rekhAo dekhAya che te vAstavamAM agni-javAlAnI sUcaka che. A teja-javAlAyukta mukuTa e IrAnI asaravALo Topa che. Ane maLato paNa AthI jUnA ghATano Topa paherelI IndranI eka AkRti mathurAmAMthI maLelI che je I. sa.nA bIjA sakA lagabhaganI che, hAla mathurA myujhiyamamAM surakSita A IndranI AkRti prAcIna bhAratIya zi95nA abhyAsIone suvidita che. A IrAnI pAdha uparathI bhAratIya kalAkAroe judA judA ghATanA pAgha ane mukuTa banAvavA mAMDyA. UbhA pAghane lagabhaga goLane badale corasa athavA corasa jevA ane pUrA goLanI paNa pAsAdAra banAvI temAM gulAbanI suMdara AkRtio kotarI guptayugamAM viSNunA suMdara mukuTa banAvyA. Avo eka suMdara mukuTa paherelI jaina jIvantasvAmInI (mahAvIra svAmInI) dhAtupratimA vaDodarA pAse akoTAthI maLelI te DaoN. umAkAnta zAhe kumAra, Disembara, 1954nA aMkamAM prasiddha karelI che. A pratimA I. sa.nA pAMcamA saikAnI manAya che. ethI jUnuM eka mastaka kAravaNathI zrI. ramaNalAla nAgarajI mahetAne maLyuM che jenI mukhAka ghaDatarane prakAzAnA ahIM rajU karelA mastakanA ghaDatara sAthe ghaNuM sAmya che. kAravaNanA mastaka uparano mukuTa paNa A zailIno ane akoTAnA jIvantasvAmI karatAM kadAca jUno che. e mastaka zrI, mahetA prakAzamAM ANaze. eonA saijanyathI mane e mastakano abhyAsa karavAno avasara prApta thayo, tethI spaSTa thAya che ke prakAzAnuM A mastaka tema ja kAravaNanuM zrI. mahetAe zodhI kADheluM mastaka beu eka ja zilInAM ane lagabhaga eka ja samayanAM che. 2. citra mATe jao, Dr. J. Ph. VogenuM pustaka, La Sculpture de Mathura, Plate 39, figs. a and b. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzAnuM eka prAcIna zilpa (pR. 73) [zrI. ma. sa. yunivarsiTinA purAtatva vibhAganA saujanyathI] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMcAsarA pArzvanAtha mandiranI vanarAja cAvaDA tathA Tha. AsAkanI mUrtio [ArkioNlaoNjikala sarve oNpha inDiAnA saujanyathI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzAnuM eka prAcIna zilpa ( 7pa prakAzAnA mastaka uparano pA Ama to junA ghATano che paNa enA AgaLanA bhAgamAM pAna-ghATanuM je ratnacita padaka jaDeluM dekhAya che te guptayugathI jUnA samayamAM gaNI zakAya tema nathI. jayAre pAgha uparanI ADIavaLI cokaDIo darzAvatI kotarelI rekhAo pAgha uparanA jarIbharatanI sUcaka che, ane evA ghATa ApaNane I. sa.nA trIjA-cothA saikAnA zilpanI kArIgarI gaNavA prere che. bhavya ane bhAvavAhI mukhAkRti jANe deva tenA bhakta sAthe vAtacIta karI rahyA hoya eTalI jIvaMta cothA-pAMcamA saikAmAM ghaDAI hoya ema lAge che. A zilpanI zailI gujarAtanAM anya prAcIna zilponI zailI sAthe sIdho saMbaMdha dharAve che. gujarAtanAM prAcIna zilpa bahu ja thoDAM maLe che. hamaNAM "kumAra"mAMnI potAnI lekhamALAmAM ane e pahelAMnAM aMgrejI lakhANomAM . umAkAnta zAhe rajU karelAM guptakAlIna anya zilpo sAthe A mastakano abhyAsa karavAthI samajAze ke kSatrapAlanA aMtamAM (trIjA-cothA saikAmAM) mUkI zakAya evuM A mastaka, guptakAlIna keTalIka khAsiyato rajU karatuM hovAthI cauthA saikAnA aMtanuM athavA pAMcamA saikAnI zarUAta lagabhaganuM gaNavuM e yogya gaNAze- AmAM paNa, "kumAra" 1954nA Disembara aMkamAM, DaoN. umAkAnta zAhe rajU karelI bhinnamAlanI viSNupratimAnA mukuTa sAthe paNa A mukuTa sarakhAvavA jevo che. e * janma to 70 R RTH an, nAmathI In ja . je rI ituation: 1: illuL//ASI!ILHIBILI[NI][][I'MITitlNANalli Is No te | Tu IT. TIL E LINI WE '* -'* *"pamA , Lik , : 1:/+ + , ja Dili[Billllllllllll' | II Hillips b u ilt iAIma. iiii