Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
OિOD COCOS
કરી લીધુ હતી,
(૨૨)
લ્હીનેમીનાથ ભગવાન
છે
G OF G ONG
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
\\\
/
/
/
/
નમસ્કાર મહામંત્ર મહિમા મરો મંત્ર ભલો નવકાર,
એ છે ચૌદ પૂર્વનો સાર; એના મહિમાનો નહિ પાર,
એનો અર્થ અનંત અપાર.૧ સુખમાં સમરો, દુઃખમાં સમરો,
સમરો દિન ને રાત; જીવતા સમરો, મરતાં સમરો,
સમરો સૌ સંગાથ. ૨ જો ગી સમર ભોગી સમર,
- સમરે રાજા રંક; દેવો સમરે, દાનવ સમરે,
સમરે સો નિશંક ૩ અડસઠ અક્ષર એના જાણો,
અડસઠ તીરથ આઠ સંપદાથી પરમાણો, અડસિદ્ધિ
દાતાર. ૪ નવ પદ એના નવનિધિ આપે,
ભવોભવનાં દુઃખ કાપે; હિં "ચંદ્ર" વચનથી હૃદયે વ્યાપે,
પરમાતમ પદ આપે.૫ ૨
સાર;
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રાચીન રdiાવલી
| શ્રી નેમિનાથ ભગવાન |
પ્રાપ્તિ સ્થાન : શ્રી હસમુખભાઈ ચુડગર ૨૦૨-૨૦૩, ચીનુભાઈ સેન્ટર,
અમદાવાદ - ૩૮૦ ૦૦૯
પ્રત : ૧૦૦૦
મૂલ્ય: શ્રદ્ધા ભક્તિ
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રાસ્તાવિક
પરમાત્મ ભકિતનાં અજોડ આલંબને જીવી બાહ્યદશાથી મુકત થઈ અંતરાત્મદશા દ્વારા પરમાત્મા દશાને સહજતાથી પામી શકે છે. પૂર્વ મહાપુરૂષોએ ભક્તિના ક્ષેત્રે જે કૃતિઓનું યોગદાન કર્યું છે. તે પૈકી પ્રત્યેક જીનેશ્વર દેવોનાં પ્રાચીન લગભગ બધાજ પ્રાપ્ય સ્તવનોનો સ્વતંત્ર રીતે જુદી જુદી આ લધુ પુસ્તિકામાં સમાવેશ કર્યો છે. આ સ્તવનોનાં રચયિતાઓએ પરમાત્મ ભક્તિની જે મસ્તિ માણી છે તેનો યત્કિંચિત રસાસ્વાદ પ્રાપ્ત કરવા આ પુસ્તિકાનો ઉપયોગ કરીશું તો અર્થગાંભીર્ય યુક્ત આ પ્રભુભક્તિ-આત્મિક શક્તિ પ્રગટાવી મુક્તિને નજીક લાવવામાં સહાયક થશે.
ગચ્છાધિપતિ આચાર્ય વિજય રામસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ (ડહેલાવાળા) ના
ગુરૂકૃપાકાંક્ષી જગચ્ચન્દ્રસૂરિ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રભક્તિ
પ્રભુને રોજ ભજવા છતાં આનંદની મતિ અનુભવાતી નથી તેનું કારણ પરમાત્માને ઓળખવામાં હજી આપણે ઉણા ઉતર્યા છીએ ગતાનુગતિકતાથી નહિ વાસ્તવિકતાથી પરમાત્માનું દર્શન કરીશું તો પરમાત્મભક્તિથી શક્તિ આપણને આનંદઘન બનાવી દેશે. આ જીવે સંસારના પ્રત્યેક પદાર્થો પાછળ આંસુ પાડયા હશે તે આંસુઓ સાગરના પાણીથી પણ વધી જાય પરંતુ તે આંસુની કોઈ કિંમત નથી. પ્રભુભક્તિપ્રભુરાગ પાછળ બે આંસુ પણ પડી જશે તો પ્રથમના બધા આંસુના સરવાળાને ટપી જશે તે ભક્તિથી આત્માની મુક્તિ નજીક આવી જશે.
ગચ્છાધિપતિ આચાર્ય વિજય રામસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ (ડહેલાવાળા)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
અત્તરમણિકા
કર્તા
9
5
)
૧૦
ચૈત્યવંદન નેમિનાથ બાવીશમાં અપરાજિતથી આવિયા, નેમિનાથ બાવીશમા,
સ્તવન નિરખ્યો નેમિ નિણંદને અષ્ટ-ભવંતર વાલહી રે તોરણથી રથ ફેરી ગયા રે કહા કિયો ! તુમ્હ કહો મેરે સમુદ્રવિજય શિવાદેવી નયન સલુણા હો વાલા યૌવન પાહુના શ્રી નેમિ ! તમને શું કહીયે નેમિ-નિણંદ નિરંજણો નેમિ નિરંજન ! નાથ નેમીસર-જિન બાવીસમોજી મહેર કરો મનમોહન રહો રે ! રહો ! રથ ફેરવો શામળીયા નેમજી, પાતળીયા ચરણ રહ્યો ચિત્ત લલચાય નેમજી ! થે કાંઈ હઠ ભવિઅણ ! વંદો ભાવશું જાણું છું જિન ! ગુણ બોલ બોલ રે પ્રીતમ
પાના નં. શ્રી વીરવિજયજી શ્રી જ્ઞાનવિમલજી શ્રી પદ્મવિજયજી કર્તા
પાના નં. શ્રી પદ્મવિજયજી શ્રી આનંદધનજી શ્રી યશોવિજયજી શ્રી યશોવિજયજી શ્રી યશોવિજયજી શ્રી ભાણવિજયજી શ્રી આણંદવર્ધનજી
૧૧ શ્રી લક્ષ્મીવિમલજી શ્રી માનવિજયજી
૧૩ શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીશ્વરજી શ્રી ભાવવિજયજી
૧૫ શ્રી વિનયવિજયજી
૧૬ શ્રી વિનયવિજયજી શ્રી વિનયવિજયજી શ્રી હરખચંદજી શ્રી હરખચંદજી શ્રી નવિજયજી
૨૦ શ્રી ઋષભસાગરજી શ્રી ઉદયરત્નજી
૧૪
૧
૮
૧૯
૧૯
૨૧
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
પાના નં.
૨૩
oma
૨૮
Ph
૩૩
૩૩
૩૪ ૩૫
સ્તવન નિરૂપમ નેમજી રે તોરણ આવી કત તોરણથી રથ ફેરીને હો કાં રથ વાળો ! હો રાજ રાજુલ કહે રથવાળો હો, સહિયાં મોરી ! સાહિબો રાજુલ કહે પીઉં કાળી ને પીળી વાદળી આઠ ભવની તમે પ્રીત નેમિ નિરંજન સાહિબા રે, નેમિજિનેસર નમિયે નેહર્યું શામળીયા લાલ ! તોરણથી શ્રી નેમિજિનવર અભયંકર નેમિ જિનેસર વાલ્ડો રે, નેમિ જિસેસર સાહિબા પિઉં સુણ રે શામળીયા કોન મનાવો રે રૂઠડાં નેમિજિન સાંભળો વિનતિ બાવીસમા નેમી જિગંદા શિવાદેવી સુત-સુંદરે વાહલો, વિનતડી અવધારો હોજી નેમિજિસેસર ! નિજ સુખકર સાહિબ શામળો, એહ અથિર સંસાર રાજી કરીએ આજ કે-યાદવ
કર્તા શ્રી જિનવિજયજી શ્રી જિનવિજયજી શ્રી હંસરત્નજી શ્રી મોહનવિજયજી શ્રી મોહનવિજયજી શ્રી રામવિજયજી શ્રી રામવિજયજી શ્રી કાંતિવિજયજી શ્રી ન્યાયસાગરજી શ્રી ન્યાયસાગરજી શ્રી પદ્મવિજયજી શ્રી પદ્મવિજયજી શ્રી વિજયલક્ષ્મીસૂરિજી શ્રી કીર્તિવિમલજી શ્રી દાનવિમલજી ' શ્રી વિનીતવિજયજી શ્રી અમૃતવિજયજી શ્રી પ્રમોદસાગરજી શ્રી ભાણચંદ્રજી શ્રી ખુશાલમુનિજી શ્રી ચતુરવિજયજી શ્રી દેવચંદ્રજી શ્રી જીવણવિજયજી શ્રી દાનવિજયજી શ્રી મેઘવિજયજી
૩૬
૩૭
لب
لب)
૩૯ ૪) ૪૦
४४ ૪૫ ४६
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ્તવન
૧ પાના નં.
४८
४८
૫૧
૫૧
૫ ૨
૫૪ ૫૫
કત શ્રી કેશરવિમલજી શ્રી કનકવિજયજી શ્રી ચિરવિમલજી શ્રી રૂચિરવિમલજી શ્રી રૂચિરવિમલજી શ્રી રૂચિરવિમલજી શ્રી ભાવપ્રભસૂરિ શ્રી રતનવિજયજી શ્રી માણેકમુનિજી શ્રી દીપવિજયજી શ્રી ધર્મકીર્તિગણી શ્રી સ્વરૂપચંદજી શ્રી જશવિજયજી શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીજી શ્રી ગુણવિલાસજી શ્રી જગજીવનજી શ્રી જિનહર્ષજી શ્રી યશોવિજયજી શ્રી નયવિજયજી શ્રી વીરવિજયજી કર્તા શ્રી વીરવિજયજી શ્રી પદ્મવિજયજી
સાંભળ સ્વામી ! ચિત્ત-સુખકારી રાજાલ પૂછે વાત, યાદવ જાન લેઈ કરી રે શામલીયા તુમશું લાગો માત શિવાદેવી જાયા-રાજ મ્હારા નેમિ પિયારા લો નેમજી રાજુલ કહે સુણિ હે ! સખી હાં રે ! મારે ! નેમિ સૌરીપુરી નગર-સોહામણું નેમિ નવલદલ અંતરજામી નેમિ અપરાજિતથી ચવિલજી નેમિ-નિણંદનું જ્ઞાન રે શૌરીપુર સોહામણું રે રહો! રહો રે ! યાદવરાય નેમિ ! મોહ આરત તેરી સમુદ્રવિજય સુત નેમ નિરાગી નેમિ - જિન જાદવ તુજ દરશન દીઠું અમૃત કામ સુભટ ગયો હારી રહો રહો રે યાદવ ! દો ઘડીયાં થોય. દુરિતભયનિવાર, રાજાલ વર નારી,
૫૯
૬૦
U
V
W
છે
પાના નં.
૬૭
૬૮
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
ન ચૈત્યવંદન વિધિ
(નીચે મુજબ પ્રથમ ઈરિયાવહિ કરવી) ઈચ્છામિ ખમાસમણ સૂત્ર
ઈચ્છામિ ખમાસમણો ! વંદિઉં જાવણિજ્જાએ,
નિસીહિઆએ, મત્થએણ વંદામિ. ભાવાર્થ : આ સૂત્ર દ્વારા દેવાધિદેવ પરમાત્માને તથા પંચમહાવ્રતધારી સાધુ ભગવંતોને વંદન થાય છે.
• ઈરિયાવહિયં સૂત્ર ૦
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્ ! ઈરિયાવહિયં પડિક્કમામિ ? ઈચ્છે, ઈચ્છામિ પડિક્કમિઉં ૧. ઈરિયાવહિયાએ, વિરાહણાએ ૨. ગમણાગમણે ૩. પાણક્કમણે બીયક્કમણે હરિયક્રમણે, ઓસાઉનિંગપણગ દગ, મટ્ટી મક્કડા સંતાણા સંકમણે ૪: જે મે જીવા વિરાહિયા,, ૫. એગિદિયા, બેઈંદિયા, તેઈંદિયા, ચરિંદિયા, પંચિંદિયા ૬. અભિહયા, વત્તિયા, લેસિયા, સંઘાઈયા, સંઘટ્ટિયા, પરિયાવિયા, કિલામિયા, ઉદ્વિયા, ઠાણાઓઠાણું, સંકામિયા, જીવિયાઓ વવરોવિયા, તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડં ૭. ભાવાર્થ : આ સૂત્રથી હાલતા-ચાલતા જીવોની અજાણતા વિરાધના થઈ હોય કે પાપ લાગ્યા હોય તે દૂર થાય છે. તસ્સ ઉત્તરી સૂત્ર
તસ્સ ઉત્ત૨ીક૨ણેણં, પાયચ્છિન્નકરણેણં, વિસોહિકરણેણં, વિસલ્લીકરણેણં, પાવાણું કમ્માણું નિગ્ધાયણઢાએ, ઠામિ કાઉસ્સગં. ભાવાર્થ : : આ સૂત્ર દ્વારા ઈરિયાવહિયં સૂત્રથી બાકી રહેલા પાપોની વિશેષ શુદ્ધિ થાય છે.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
૦ અન્નત્થ સૂત્ર ૦ અન્નત્થ ઊસસિએણે, નિસસિએણે, ખાસિએણે, છીએણ, જંભાઈએણે, ઉડુએણ, વાયનિસગેણં, ભમલીએ, પિત્તમુચ્છાએ ૧ સુહુમેહિ અંગસંચાલેહિ, સુહુમહિ ખેલસંચાલેહિં, સુહમેહિ દિદ્વિસંચાલેહિ ૨. એવંમાઈએહિ આગારેહિ અભગ્ગો, અવિવાહિઓ, હુજજ મે કાઉસ્સગો ૩. જાવ અરિહંતાણં, ભગવંતાણ, નમુક્કારેણ ન પારેમિ ૪. તાવ કાર્ય ઠાણેણં, મોણેણં, ઝાણેણં, અપ્પાણે વોસિરામિ પ. ભાવાર્થઃ આ સૂટમાં કાઉસગ્નના સોળ આગારનું વર્ણન
તથા કેમ ઉભા રહેવું તે બતાવેલ છે. (પછી એક લોગસ્સનો ચંદેસુ નિમ્મલયારા સુધીનો અને ન આવડે તો ચાર નવકારનો કાઉસ્સગ્ન કરવો, પછી પ્રગટ લોગસ્સ કહેવો)
૦ લોગસ્સ સૂત્ર ૦. લોગસ્સ ઉજ્જો અગરે, ધમ્મતિયરે જિસે; અરિહંતે કિન્નઈમ્પ્સ, ચઉ વિસંપિ કેવલી ૧. ઉસભામજિઅંચ વંદે, સંભવમભિસંદણ ચ સુમઈ ચ; પઉમષ્પહં સુપાસ, જિર્ણચચંદષ્પહં વંદે ૨. સુવિહિં ચ પુષ્કૃદંત, સીઅલ સિજર્જસ વાસુપુજજે ચ; વિમલમહંત ચ જિર્ણ, ધમ્મ સંતિ ચ વંદામિ ૩. કુંથું અરે ચ મલ્લિ, વંદે મુણિસુવર્ય નમિજિર્ણ ચ; વંદામિ રિઢનેમિ, પાસ તહ વદ્ધમાણે ચ ૪. એવું મએ અભિથુઆ, વિહુય યમલા પહીણ જરમરણા; ચઉવિસંપિ જિણવરા, તિસ્થયરા મે પસીયંત ૫. કિત્તિય-વંદિય મહિયા, જેએ લોગસ્સ ઉત્તમ સિદ્ધા; આરૂગ્ગબોરિલાભ, સમાવિરમુત્તમ દિન્તુ. ૬. ચંદેસુ નિમ્મલયરા, આઈએસુ અહિયં પયાસયરા, સાગરવરગંભીરા, સિદ્ધા સિદ્ધિ મમ દિસંતુ. ૭. ભાવાર્થઃ આ સૂત્રમાં ચોવીસ તીર્થકરોની નામપૂર્વક સ્તુતિ કરવામાં આવી છે.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
(પછી ત્રણ ખમાસમણ દઈ, ડાબો
પગ જમીન ઉપર સ્થાપીને હાથ જોડી) ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્! ચૈત્યવંદન કરું? ઈચ્છે
કહી સકલકુશલ કહી ચૈત્યવંદન કરવું. સકલ કુશલ વલ્લિ - પુષ્પરાવર્ત મેઘો, દુરિત તિમિર ભાનું : કલ્પવૃક્ષોપમાન : ભવજલનિધિ પોત : સર્વ સંપત્તિ હેતું , સ ભવત સતત વ: શ્રેયસે શાન્તિનાથ : શ્રેયસે પાર્શ્વનાથ :
(આ પછી પુસ્તકમાંથી ચૈત્યવંદન બોલવું)
• અંકિંચિ સૂત્ર ૦. જંકિંચિ નામતિ€, સગે પાયાલિ માણસે લો એ; જાઈ જિણબિંબઈ, તાઈ સવાઈ વંદામિ. ભાવાર્થઃ આ સૂત્ર દ્વારા ત્રણે લોકમાં વિદ્યમાન નામ રૂપી તીર્થો અને જિન પ્રતિમાઓને નમસ્કાર કરવામાં આવેલ છે.
૯ નમુત્થણે સૂત્ર ૦ નમુત્થણે અરિહંતાણં ભગવંતાણે. ૧. આઈગરાણ તિસ્થયરાણું , સયંસંબુદ્વાણ, ૨. પુરિસુત્તમાણે, પુરિસસીહાણ, પુરિસવરપુંડરિઆણં, પરિવરગંધહસ્થીર્ણ. ૩. લોગત્માણ, લોગનાહાણે, લોગહિઆણં, લોગપઈવાણ, લોગપજ્જો અગરાણ. ૪. અભયદયાણું, ચકખુદયાણું, મગદયાણ, સરણદયાણ, બોડિદયાણ, ૫. ધમ્મદયાણ,
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
ધમ્મદેસયાણું, ધમ્મનાયગાણું, ધમ્મસારહીણં, ધમ્મવરચાઉરંતચક્કવટ્ટીણં. ૬. અપ્પડિહયવરનાણ - દસણઘરાણું, વિયટ્ટછઉમાણં. ૭. જિણાણું જાવયાણું, તિન્નાણું તારયાણં; બુદ્ધાણં બોહયાણું, મુત્તાણં મોઅગાણું. ૮. સન્નૂણં, સવ્વદરિસીણં, સિવમયલ મહંત મક્ખય મવ્વાબાહ મરૂઅ સિદ્ધિ ગઈ નામધેય, ઠાણું સંપત્તાણું, નમો જિણાણું, જિઅભયાર્ણ. ૯. જે અ અઈયા સિદ્ધા, જે અ ભવિસ્યંતિણાગએ
મપુણા૨ાવિત્તિ
કાલે; સંપઈ અ
વટ્ટમાણા, સવ્વ તિવિહેણ વંદામિ. ૧૦. ભાવાર્થ : આ સૂત્રમાં અરિહંત પરમાત્માના ગુણોનું વર્ણન છે. અને ઈન્દ્ર મહારાજા પ્રભુની સ્તુતિ કરતી વખતે આ સૂત્ર બોલે છે. • જાવંતિ ચેઈઆઈ સૂત્ર ૦
-
જાવંત
સલ્વેસિ
-
(ફક્ત પુરૂષોએ બે હાથ ઉંચા કરીને બોલુવું)
જાવંતિ ચેઈઆઈ. ઉડ્ડઢે અ અહે અ તિરિઅલોએ અ; સવ્વાઈ તાઈ વંદે, ઈહ સંતો
તત્વ
સંતાઈ. રહેલી જિન
ભાવાર્થ :
:
આ સૂદ્વારા ત્રણે
લોકમાં પ્રતિમાજીઓને નમસ્કાર કરવામાં આવે છે.
ઈચ્છામિ ખમાસમણો વંદિઉ જાવણિજ્જાએ નિસિહિઆએ મર્ત્યએણ વંદામિ.
• જાવંત કેવિ સાહૂ સૂત્ર
કેવિ
તેસિં,
ભરહે૨વયમહાવિદેહે
-
સાહૂ,
પણઓ, તિવિહેણ
અ;
તિદંડવિયાણું.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાવાર્થ: આ સૂત્રમાં ભરત, ઐરાવત અને મહાવિદેહ ત્રણેય ક્ષેત્રમાં
વિચરતાં સર્વે સાધુ સાધ્વી ભગવંતોને નમસ્કાર કરવામાં આવે
(નીચેનું સૂત્ર ફકત પુરૂષોએ બોલવું)
૦ નમોડસિદ્ધાચાર્યોપાધ્યાયસર્વસાધુભ્યઃ ૦ ભાવાર્થઃ આ સૂત્રમાં પંચપરમેષ્ઠિ ભગવંતોને નમસ્કાર કરવામાં આવ્યો છે. (આ પછી આ પુસ્તકમાંથી સુંદર અને ભાવવાહી સ્તવનોના
સંગ્રહમાંથી કોઈપણ એક સ્તવન ગાવું.) (બે હાથ ઉંચા કરીને બોલવું / બહેનોએ હાથ ઉંચા કરવા નહીં)
જય વીયરાય સૂત્ર ૦ જય વીયરાય ! જગગુરૂ ! હોઉં મમં તુહ પભાવઓ ભયવં ભવનિÒઓ મગા-સુસારિઆ ઈફલસિદ્ધી. લો વિરૂદ્ધચ્ચાઓ, ગુરૂજણપૂઆ, પરત્થકરણ ચ; સુહુ ગુરૂજો ગોતવયણ-સેવણા આભવમખંડા......૨
(બે હાથ નીચે કરીને) વારિજ્જઈ જઈવિ નિથાણ-બંધણું વિયરાય ! તુહ સમયે ; તહવિ મમ હુજજ સેવા, ભવે ભવે તુહ ચલણાંણ...... ૩ દુખખઓ કમ્મક્તઓ, સમાહિમરણં ચ બોહિલાભો અ; સંપજજલ મહ એ અં, તુહ નાહ ! પણામકરણે છું.....૪ સર્વ-મંગલ-માંગલ્ય, સર્વ કલ્યાણકારણમ્;
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રધાન સર્વ-ધર્માણાં, જૈન જયતિ શાસનમ્.......૫ ભાવાર્થ આ સૂત્રમાં પ્રભુ પાસે ઉત્તમ પ્રકારની પ્રાર્થના કરવામાં આવી છે.
(પછી ઉભા થઈને)
• અરિહંત ચેઈઆણું સૂત્ર ૦ અરિહંતચેઈઆણં, કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ ૧. વંદણવત્તિઓએ, પૂઅણવઆિએ, સક્કારવત્તિઓએ, સમ્માણવત્તિઓએ, બોરિલાભવરિઆએ, નિરૂવસગ્ગવત્તિઓએ ! ૨ સદ્ધાએ, મેહાએ, જિઈએ, ધારણાએ, અણુપેહાએ, વઢમાણીએ, ઠામિ કાઉસ્સગ્ગ.૩ ભાવાર્થ: આ સૂત્રમાં જ્યાં ચૈત્યવંદન કરતા હોઈએ તે દેરાસરની તમામ પ્રતિમાઓને વંદન કરવામાં આવે છે.
૦ અન્નત્થ સૂત્ર ૦. અન્નત્થ ઊસિએણં, નિસસિએણં, ખાસિએણં, છીએણં, જંભાઈએણં, ઉડુએણં, વાયનિસગેણં, ભમલીએ પિત્તમુચ્છાએ. ૧ સુહુમહિ અંગસંચાલેહિ, સુહુમહિ ખેલસંચાલેહિં સુહુમહિ દિસિંચાલેહિં. ર એવભાઈએહિ આગારેહિ, અભગ્ગો અવિરાહિઓ હુજજમે કાઉસ્સગ્ગો. ૩ જાવ અરિહંતાણં ભગવંતાણં નમુક્કારેણં ન પારેમિ, તાવ કાર્ય ઠાણેણં, મોણેણં, ઝાણેણં, અપ્પાણે વોસિરામિ ૪
(કહીને એક નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી, પારીને)
નમોડહસિદ્ધાચાર્યોપાધ્યાયસર્વસાધુભ્યઃ (આ પછી પુસ્તકમાંથી થોય કહેવી)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
PYBS T/P. YO YO Y/28 YB YES T8 TOYO Y8187
N
શ્રી નેમિનાથ ભગવાનના ચૈત્યવંદના
શ્રી વીરવિજયજી કૃત ચૈત્યવંદન નેમિનાથ બાવીશમા, અપરાજિતથી આય; સૌરીપુરમાં અવતર્યા, કન્યારાશિ સુહાય../૧/ યોનિ વાઘ વિવેકીને, રાક્ષસગણ અદ્ભુત; રિખ ચિત્રા ચોપન દિન, મૌનવંતા મન પુત..// ૨. વેતસ હેઠે કેવલીએ, પંચસયાં છત્રીશ; વાચંયમશું શિવ વર્યા, વીર નમે નિશદિશ..//all ૧. નક્ષત્ર ૨. પવિત્ર ૩. મુનિસાથે
શ્રી જ્ઞાનવિમલજી કૃત ચૈત્યવંદન અપરાજિતથી આવિયા, કાર્તિક વદી બારસ; શ્રાવણ શુદિ પાંચમે જયા, યાદવ અવતંસ./૧TT શ્રાવણ શુદિ છઠ સંજમી, આસોજ અમાવાશ નાણ; શુદિ અષાઢની આઠમે, શિવ સુખ લહે રસાલ..//રા/ અરિનેમી અણપરણીયાએ, રાજિમતીના કંત; જ્ઞાનવિમલ ગુણ એહના, લોકોત્તર વૃત્તત...Iકા ૧. મુકુટ સમાન
૧D
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
@ શ્રી પદ્મવિજયજી કૃત ચૈત્યવંદન વિષ્ણુ નેમિનાથ બાવીશમા, શિવાદેવી માય; સમુદ્રવિજય પૃથ્વીપતિ, જે પ્રભુના તાય.....૧ દશ ધનુષની દેહડી, આયુ વરસ હજાર; શંખ લંછનધર સ્વામીજી, તજી રાજુલ નાર...... ૨ શૌરીપુરી નયરી ભલી એ, બ્રહ્મચારી ભગવાન; જિન ઉત્તમ પદ પાને, નમતાં અવિચલ ઠાણ.......૩
હ
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
BIBYT/818VT/
PT/881881/878 VIA YOUT/287/88
198/
શ્રી નેમિનાથ ભગવાનના સ્તવન
sk/A
A5A6A71660/BN616716
ી કર્તા શ્રી પદ્મવિજયજી મ.
(રાગ-નિરખ્યો નેમિ નિણંદને) નિરખ્યો નેમિ નિણંદને.......અરિહંતાજી, રાજિમતી કર્યો ત્યાગ, ભગવંતાજી બ્રહ્મચારી સંયમ ગ્રહ્યો.......અરિ. અનુક્રમે થયા વીતરાગ ભગ. ચામર ચક્ર સિંહાસન... અરિ. પાદપીઠ સંયુક્ત...ભગ. છત્ર ચાલે આકાશમાં..... અરિ. દેવદુદુભિ વર ઉત્ત..ભગ. સહસ જોયણ ધ્વજ સોહતો. અરિ. પ્રભુ આગલ ચાલત.. ભગ. કનક કમલ નવ ઉપરે.... અરિ. વિચરે પાય ઠવંત...ભગ. ચાર મુખે દીયે દેશના.... અરિ. ત્રણ ગઢ ઝાકઝમાલ..ભગ. કેશ રોમ મિશ્ન નખા......... અરિ. વાધે નહિ કોઈ કાલ..ભગ. કાંટા પણ ઉંધા હોય....... અરિ. પંચ વિષય અનુકૂલ..ભગ. ષટઋતુ સમકાલે ફળે.......અરિ. વાયુ નહીં પ્રતિકૂલ..ભાગ. પાણી સુગંધ સુર કુસુમની..અરિ. વૃષ્ટિ હોય સુરસાલ..ભગ. પંખી દીયે સુપ્રદક્ષિણા.... અરિ. વૃક્ષ નમે અસરાલ..ભગ. જિન ઉત્તમ પદ પદ્મની... અરિ. સેવ કરે સુરકોડી..ભગ. ચાર નિકાયના જઘન્યથી... અરિ. ચૈત્યવૃક્ષ તેમ જોડી..ભગ.
૩)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી આનંદઘનજી મ.
(રાગ-મારૂણી ધણરા ઢોલા-એ દેશી) અષ્ટ ભવંતર વાલડી રે તું મુજ આતમરામ-મનરા વહાલા ! મુગતિ-નારીશું આપણે રે, સગપણ કોઈ ન કામ-મનરાટll ઘરિ આવો હો વાલિમ ! ઘરિ આવો, મારી આશાના વિસરામ-મનરા રથ ફેરો હો સાજન! રથ ફેરો, સાજન માહરા મનોરથ સાથ-મનરા...//રા નારી-તે પખો શ્યો નેહલો રે ? સાચ કહે જગનાથ-મનરાય ઇશ્વર અરધંગે ધરી રે, તું મુજ ઝાલે ન હાથ-મનરા. પશુ-જનને કરૂણા કરી રે, આણી હૃદય વિચાર-મનરાઇ માણસની કરૂણા નહીં રે, એ કુણ ઘર આચાર?-મનરાવ ||૪|| પ્રેમ-કલ્પતરૂ છેદીયો રે, ધરિયો જયોગ-ધતૂર-મનરા) ચતુરાઈરો" કુણ કહો રે, ગુરુ મિલિઓ જગ-શૂર-મનરાવ પી મારું તો એમાં કાંઈ નહીં રે, આપ વિચારો રાજ-મનરાવ રાજ-સભામાં બેસતાં રે, કીસડી વધસી લાજ ?-મનરાવ //૬/. પ્રેમ કરે જગ-જન સહુ રે, નિરવાહે તે ઓર-મનરાવ પ્રીત કરીને છોડી દે રે, તેહશું ચાલે ન જોર-મનરાવ //શા. જો મનમાં એહવું હતું રે, નિસપતિ કરત ન જાણ-મનરાવ નિસપતિ કરીને છાંડતાં રે, માણસ હુયે નુકસાણ-મનરાવ //૮l
( ૪ )
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
દેતાં દાન-સંવત્સરી, સહુ લહે વંછિત પોષ-મનરા૦ સેવક વંછિત નવિ લહે રે, તે સેવકનો દોષ-મનરાવાલા સખી કહે એ “શામળો રે”, હું કહું - ૧૦‘લક્ષણ શ્વેત” મનરા “ઈણ લક્ષણે સાચી સખી રે”, આપ-વિચારે હેત-મનરાવ ૧૦ની રાગીશું રાગ સહુ કરે રે, વૈરાગી શ્લો રાગ-મનરા૦ રાગ વિના કિમ દાખવો રે, મુગતિ-સુંદરી-માગ''-મનરા||૧૧|| એક ગુહ્ય ઘટતું નથી રે, સઘલો ય જાણે લોગ-મનરા૦ અનેકાંતિક ભોગવો રે, બ્રહ્મચારી ગતશોગ-મનરાવ।૧૨।। જિણ જોણે તુજને જોઊં રે, તિણ જોણે જૂઓ રાજ-મનરા૦ એક વા૨ મુજને જુઓ રે, તો સીઝે મુજ કાજ-મનરા॥૧૩॥ મોહદશા ધરી ભાવતાં રે, ચિત્ત લહે તત્ત્વ-વિચાર-મનરા૦ વીતરાગતા આદરી રે, પ્રાણનાથ ! નિરાધાર-મૂનાની૧૪।। સેવક પિણ તે આદરે રે, તો ૨હે સેવક ૧૭મા’મ-મનરા૦ આશય સાથે ચાલીયે રે, એહિજ રૂડું કામ-મન૨/૧૫/ ત્રિવિધ-યોગ ધરી આદર્યો રે, નેમનાથ ભ૨તાર-મનરા૦ ધારણ-પોષણ તારણો રે, નવસર મુગતાહાર-મનરાની૧૬॥
૫૨
કારણરૂપી પ્રભુ ભજ્યો રે, ગણ્યો ન કાજ-અકાજ-મનરા૦ કૃપા કરી પ્રભુ દીજીયે હૈ, આનંદઘન-પદરાજ-મનરા૦૧૭ના
૧. આઠ ભવના સંબંધવાળો ૨. પ્રેમ ૩. સખી તરફી પ્રેમ રાખનારો ૪. યોગ રૂપ ધતુરો ૫. ચતુરાઈનો ૬. કેટલી ! કેવી ! ૭. વધશે ! ૮. નભાવે ૯. સંબંધ ૧૦. લક્ષણ સંપન્ન ૧૧. મુક્તિ સખી તરફ સંબંધ ૧૨. જે દૃષ્ટિથી ૧૩. મહિમા, શોભા
૫
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
પણ કર્તાઃ ઉપા. શ્રી યશોવિજયજી મ. તોરણથી રથ ફેરી ગયા રે હાં, પશુઆંશિર દેઈ દોષ-મેરે વાલિમાં નવ ભવ નેહ નિવારિયો રે હાં શ્યો જોઈ આવ્યા જોષ? મેરેટ-મેરે (૧) ચંદ્રકલંકી જેહથી રે હાં, રામ ને સીતા-વિયોગ,-મેરે તેહ કુરંગને વયણલે રે હાં, પતિઆવે કુણ લોક?-મેરે મેરે (૨) ઉતારી હું ચિત્તથી રે હાં, મુગતિ ધુતારી હેત, -મે ૨૦ સિદ્ધ અનંતે ભોગવી રે હાં, તેહર્યું કવણ સંકેત ?-મેરે૦-મેરે (૩) પ્રીત કરતા સોહલી રે હાં, નિરવહતાં જંજાલ,-મે ૨૦ જેહવો વાળ ખેલાવવો રે હાં, જેહવી અગનની ઝાળ-મેરે)-મેરે)(૪) જો વિવાહ અવસર દિઓ રે હાં, હાથ ઉપર નવિ હાથ,-મેરે દીક્ષા અવસર દીજીયે રે હાં, શિર ઉપર જગનાથ ! –મેરે૦(૫) ઈમ વિલવતી રાજુલ ગઈ રે હાં, નેમ કને વ્રત લીધ, મેરે વાચક જશ કહે પ્રણમીયે રે હાં, એ દંપતિ દોઈ સિદ્ધ-મેરે (૬) ૧. પશુઓના માથે ૨. વિશ્વાસ કોણ કરે? ૩. ઉપાધિ ૪. સર્પને રમાડવો પ. પાસે
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
કિર્તાઃ ઉપા. શ્રી યશોવિજયજી મ. શુ
(રાજા જો મિલે-એ દેશી) કહા કિયો! તુહે કહો મેરે સાંઈ !, ફેરિ ચલે રથ તોરણ આઈ દિલજાનિ અરે ! મેરા નાહ, ન ત્યજિઈ નેહ કછુ અ-જાનિ દિલ૦ (૧)
અટપટાઈ ચલે ધરી કછુ રોષ, પશુઅનકે શિર દે કરી દોષ-દિલ. (૨) રંગ બિચ ભયો યાથી ભંગ, સો તો સાચો જાનો કુ-રંગ-દિલ૦ (૩) પ્રીતિ તનકમિ તરત આજ, કિઉં નાવે મનમેં તુમ્હ લાજ?-દિલ૦ (૪) તુમ્હ બહુનાયક જાની ન પીર", વિરહ લાગિ જિઉં વૈરી કો તીર -દિલ0 (૫) હાર ઠારશિંગાર અંગાર", અશન-વસન મસુહાઈપલગાર-દિલ. (૬) તુજ વિન લાગે સૂની સેજ, નહી તનુ તેજ ન હારદડેજ-દિલ૦ (૭) આઓને મંદિર વિલસો ભોગ, બૂઢાપનમેં લીજે યોગ-દિલ૦ (૮) છોરૂંગી મેં નહિ તેરો સંગ, ગહિલીચલું જિઉં છાયા અંગ-દિલ૦ (૯) ઈમ વિલવતી ગઈ ગઢ-ગિરનાર, દેખે પ્રીતમ રાજુલ નાર-દિલ૦(૧૦) કંતે દીનું કેવલજ્ઞાન, કીધી પ્યારી આપસમાન -દિલ૦(૧૧) મુગતિ-મહલમેં ખેલે દોઈ, પ્રણમે જશ૯ઉલસિત-તન હોઈ-દિલ૦(૧૨) ૧. સ્વામી ૨. પાછો વાળી ૩. દિલને જાણનાર=જિગરી, પ્રેમી ૪. ન તજીએ (સ્નેહ) ૫. અજાણતાં-ઉતાવળમાં ૬. ગૂંચવાઈને ૭. ઉલ્લાસમાં ૮. તનિક=ક્ષણવારમાં ૯. તોડી રહ્યા છો ૧૦. ઘણાના નાયક=સ્વામી ૧૧. પીડા ૧૨. જેમ ૧૩. ઠાર શિયાળામાં વરસતા હિમ જેવો ૧૪. અંગારા જેવા ૧૫. ગમતા નથી ૧૬. ખાલી ૧૭. હયાનો ૧૮. ઘેલી=ગાંડા જેવી ૧૯. રોમાંચના ઉલ્લાસવાળા શરીરવાળા
૭ )
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
પણ કર્તા ઉપા. શ્રી યશોવિજયજી મ. "
(ઢાલ-ફાગની) સમુદ્રવિજય શિવાદેવી, નંદન નેમિકુમાર, શૌરીપુર દશ ધનુષનું, લંછન શંખ સફાર, 1 એક દિન રમતો આવિયો, અતુલબળી અરિહંત જિહાં હરી આયુધશાળા, પૂરે શંખ મહંત (૧) હરી ભય-ભરિ તિહાં આવે, પેખે નેમિનિણંદ, સરિખે શ્રમ-બળ પરખે, તિહાં જીતે જિનચંદ, આજ રાજ એ હરર્યો કરડ્યે અપયશ ભૂરિ, હરી-મન જાણી વાણી, તવ થઈ ગગને અધૂરિ" (૨) અણ પરણ્યે વ્રત લેô, દેર્યું જગ સુખ એહ, હરી મન બીહે ઈહે, પ્રભુશ્ય ધર્મ-સનેહ હરી શણગારી નારી, તવ જળ-મજજન જંતિ, માન્યું માન્યું પરણવું, ઈમ સવિ નારી કહેતી (૩) ગુણમણિ-પેટી બેટી, ઉગ્રસેન નૃપ પાસ, તવ હરી જાચે માર્ચે, માથે પ્રેમ વિલાસ,
૨૭ દિવાજે ગાજે; છાજે ચામર કંતિ, હવે પ્રભુ આવ્યા પરણવા, નવ-નવા ઉત્સવ હંતિ (૪)
૮
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગોખે ચઢી મુખ દેખે, રાજીમતી ભર પ્રેમ, રાગ અમી-૨સ વર્ષે, હરખે પેખી નેમ મન જાણે એ ટાણે, જો મુજ પરણે એહ, સંભારે તો રંભા, સબળ અચંભા તેહ પશુ-પકાર સુણી કરી, ઈણ અવસરે જિનરાય, તસ દુ:ખ ટાળી વાળી, રથ વ્રત લેવા જાય તબ બાળા દુ:ખ-ઝાળા, પરવશ કરે રે વિલાપ; કહિયેં જો હવે હું ઠંડી, તો દેશ્યો વ્રત આપ (૬) સહસ-પુરૂષશ્ય સંયમ, લિમેં શામળ તનુ કંતિ, જ્ઞાન લહી વ્રત આપે, રાજીમતી શુભ શંતિ, ૧૧ વરષ સહસ આઉખું, પાળી ગઢ ગિરનાર પરણ્યા પૂર્વ મહોત્સવ, ભવ છાંડી શિવનાર સહસ અઢાર મુનીસર, પ્રભુજીના ગુણવંત, ચાલીશ સહસ સુ-સાસુણી પામી ભવનો અંત, ત્રિભુવન-અંબા અ'બા, દેવી સુર ગમે છે, પ્રભુસેવામાં નિરતા, કરતા પાપ-નિષેધ અમલ૨-કમળ-દળ-લોચન, શોચન-રહિત નિરીહ, સિંહ મદન-ગજમેદવા, એ જિન અ-કલ*અ-બીહ. ૧૫ શૃંગારી ગુણધારી, બ્રહ્મચારી-શિર-લીહ કવિ જશવિજય નિપુણ ગુણ, ગાવે તજ નિશદીહ (૯) ૧. શ્રેષ્ઠ ૨. અત્યંત બળવાળા ૩. વાસુદેવ = શ્રી કૃષ્ણ ૪. ભયથી ભરેલા પ. નજીક ૬. જળક્રીડા ૭. વાજાં ૮. શોભતા ૯. થઈ રહ્યા છે ૧૦. દુઃખની જવાળા ૧૧. શાંતિદાયક ૧૨. નિર્મળ કમળની પાંખડી જેવી આંખોવાળા ૧૩. કામરૂપ હાથી ૧૪. ન કળી શકાય તેવા ૧૫. ન ડરે તેવા ૧૬. બ્રહ્મચારીઓમાં શ્રેષ્ઠ
(૯)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
શું કર્તા શ્રી ભાણવિજયજી મ. TO
(જટણી-એ દેશી) નયન સલુણા હો વાલા, સ-સનેહા પ્રભુ નેમ, તો રણ આવીને તહે, પાછા વળી ગયા કેમ ?-નયન૦(૧) આસો-બાદલની પરે, એવડો ડંબર કીધ, જાન લઈને આવ્યા વહી, પિણ થયા અપ્રસિદ્ધ-નયન (૨) નેહ નિવાહી નવી શક્યા, ક્ષણમાં દીધો છે; એ શી જાદવ-રીત છે ? જે પૂરણ પાળો ન નેહ-નયન (૩) લાલચ દેઈને તહે, કરી નિજ નારી નિરાશ, વચન સહુનાં અવગણી, ગિરનાર કીધો વાસ-નયન (૪) સિદ્ધ અને કે વિલસી છે, તેથી કીધો પ્રેમ, ભવ-ભવની નાર જે મુકો, રીતિ શી છે ? તુમ એમ-નયન (૫) ઈણપરે વિપતી બહુપરે, પહુંતી ગઢ ગિરનાર; કેવળ-દરિસણ અનુભવે, પહોતી મુગત-આગાર-નયન૦(૬) ધન-ધન નેમ-રાજુલ જેણે, પાળી પૂરણ પ્રીત; ભાણ ભણે બુધ પ્રેમનો, સાચી એ ઉત્તમ રીત-નયન (૭) ૧. આડંબર-દેખાવ ૨. જન્મ. જન્મની પ્રેમવાળી ૩. ઘર
(૧૦)
( ૧૦ )
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
ણ કર્તા શ્રી આણંદવર્ધનજી મ.
(રાગ-ધન્યાશ્રી-ડોલિમ ગુજરી-એ દેશી) યૌવન પાહુના, જાત ન લાગત વાર-યૌવનવ ચંચલ યૌવન થિર નહી રે, જાન્યો નેમિ-જિન-યૌવન...(૧) નીંદ ન કીજે જાગીયે રે, અંત સહી મરના-યૌવન, બાલર-સંઘાતી આપણા, દેખો ! કિહાં ગયો બાલપના-યૌવન.....(૨)
નવલ વેષ નવ યૌવનપણો રે, નવલ-નવલ રચના-યૌવન, અલપ-ભરમને કારણે, લેખો-કીજત-ફેલ-ઘના યૌવન.....(૩) દુનિયાં રંગ-પતંગ-સીરે, વાદલસેલ-સજના-યૌવન, એ સંસાર અસાર હૈરે, જાગતકો સુપના-યૌવન.... (૪) તોરન હિતે ફિરિ ચલેરે, સમુદ્રવિજય નંદના-યૌવન, આણંદકે કહે નેમજી મેરી ઘરી-ધરી વંદના-યૌવન... (૫) ૧. મહેમાન ૨. બાળપણના મિત્ર ૩. થોડા જીવના કારણે ૪. જુઓ ૫. કરે છે, તોફાન ૭. ઘણું ૮. હળદરના રંગ જેવી ૯. વાદળ જેવી ,
૧૧ )
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી લક્ષ્મીવિમલજી મ.
(આંબો મોહરીઓએ દેશી) શ્રી નેમિ ! તમને શું કહીયે, એ કહેવાનો નહિ વ્યવહાર; ગુહા મોટાનું ભાંખતાં, ઉપજે મનમાં વિચાર-શ્રી (૧) નામ નિરાગી સહુ કો કહે, બ્રહ્મચારી-શિરદાર; રાગ રાખો છો એવડો, રાજુલ ઉપર તમે નિરધાર-શ્રી (૨) ચોમાસે ચાલી ગયા, ઉગ્રસેન દરબાર; આઠ ભવાંતર-નેહલા તુમે પાળ્યો પ્રેમ-પ્રકાર-શ્રી (૩) “આતમ-સુખ-વાંછા અછે, તું આવજે માહરે પાસ; પહેલાં તુજ પછે મુજને,” સંકેત કર્યો ગુણવાસ-શ્રી (૪) ઈમ કહી વ્રત આદર્યું, રાજુલને આપી ખાસ; સંયમ-સાહી પેહરણે, નાણ-દંસણ-ચરણવિલાસ-શ્રી (૫) સિદ્ધિ-શિરોમણી ઉપરે, શું જે ચિદાનંદ-ભોગ; આપ-સમી વશા કરી, સાદિ-અનંત સંયોગ-શ્રી (૬) અનંત ભાવ માહરે, તુમ સાથે સંબંધ; વિસ્મૃતિ તુજને કિમ ઘટે ! સંભારો નહિ તસ ગંધ-શ્રી૦(૭) હું ગુરૂને ચરણે ધરે, હું બોલું તિમ જસવાદ; કીર્તિ તુમારી છે ઘણી, લક્ષ્મી સેવે તુમ પાદ-શ્રી (૮) ૧. ખાનગી વાત ૨. ઈશારો પાકી ગોઠવણ ૩. સ્ત્રી ૪. ભૂલી જવું
૧૨)
(
૧ ૨
)
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તાઃ ઉપા. શ્રી માનવિજયજી મ.
(અબ પ્રભુશું ઈતની કહું એ દેશી) નેમિ-નિણંદ નિરંજણો, જઈ મોહ થળે જળકેળ રે, મોહના ઉદભટગોપી, એ કલમલ્લે નાંખ્યા ઢેલ રે,
સ્વામી ! સલૂણા-સાહિબા ! અતુલી-બળતું વડવીર રે-સાહિબા (૧) કોઈક તાકી મૂકતી, અતિ-તીખાં કટાક્ષનાં બાણ રે, વેધક–વયણ બંદુક ગોળી, જે લાગે જાયે પ્રાણ રે-સાહિબા...(૨) અંગુલીક-કટારી ઘોચતી, ઉછાળતી વેણી-પાણ રે સિથો ભાલા ઉગામતી, સિંગજળ ભરે કોક બાણ રે-સાહિબા૦(૩) ફૂલદડા ગોળી નાખે, જે સત્ત્વ-ગઢે કરે ચોટ રે, કુચ-યુગ કરિ-કુંભસ્થળે, પ્રહરતી હૃદય-કપાટ રે-સાહિબા (૪) શીલ-સન્નાહ ઉન્નત સબે, અરિ૯-શસ્ત્ર ને ગોળા ન લાગ્યા રે.' સોર કરી મિથ્યા સવે, મોહ-સુભટદહોર દિશે ભાગ્યા રે-સાહિબા (૫) તવ નવ ભવ-યોદ્ધો મંડયો, સજી વિવાહમંડપ કોટ રે પ્રભુ પણ તસ સખે ગયો, નીસાથે દેતો ચોટ રે-સાહિબા (૬) ચાકરી મોહની છોડવી૩, રાજુલને શિવપુર દીધ રે, આપે રૈવતગિરિ સજી, ભીતર સંયમ-ગઢ લીધ રે-સાહિબા (૭) શ્રમણધરમ યોદ્ધા લડે, સંવેગ-ખડગ ધૃતિ કે ઢાલ રે, ભાલા કેસ ઉપાડતો, શુભ-ભાવના ગડગડે નાળ રે-સાહિબા (૮)
(૧૩)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
ધ્યાનધારા૫-શર*વરષતો, હણી મોહ થયો જગનાથ રે માનવિજય વાચક વદે, મેં ગ્રહો તાહરો સાથ રે-સાહિબા (૯) ૧. આખી પ્રથમ ગાથાનો અર્થ -નેમિનાથ પ્રભુ વીતરાગ છે, જેમણે મોહના સ્થળે-જળક્રીડા સમયે જઈ મોહના પ્રબળ અસર વાળી શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવની પટરાણીનાં વચનો રૂપ મોહ રૂપી પ્રબળ મલ્લને એકલા પ્રભુએ ઠેલી નાંખ્યો ૨. ધારીને ૩. વીંધી નાખનારા=માર્મિક ૪. આંગળી રૂપ કટારી ૫. ચોટલો=કેશપાશ રૂપ કરપાણ=નાની તલવાર ૬. સિંદૂરના સંથા રૂપ ભાલને ૭. સીંગડીમાં પાણી ૮. સત્ત્વરૂપ ગઢ પર ૯. દુશ્મનના શસ્ત્રો અને ગોળા ૧૦. કોલાહલ ૧૧. ફોગટ ૧૨. દશ દિશામાં ૧૩.છોડાવી ૧૪. ધીરજ રૂપ ૧૫. ધ્યાનની ઉચ્ચ શ્રેણિ ૧૬. બાણ
T કર્તા: પૂ. આ. શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરિ મ.
(આઘા આમ પધારો પૂજ્ય-એ દેશી) નેમિ નિરંજન ! નાથ ! હમારો, અંજન'-વર્ણ શરીર પણ અ-જ્ઞાન-તિમિરને ટાળે, જીત્યો મનમથ -વીર પ્રણમાં પ્રેમ ધરીને પાય,-પામો પરમાનંદા યદુકુળ-ચંદા રાય ! માત શિવાદ-નંદા-પ્રણામો... (૧) રાજીમતી શું પૂરવ-ભવની, પ્રીત ભલી પરે પાળી પાણિગ્રહણ -સંકેતે આવી, તોરણથી રથ વાલી-અણમો....(૨) અબળા સાથે નેહ ન જોડયો, તે પણ ધન્ય કહાણી એક-રસે બિહુ પ્રીત થઈ તો, કીર્તિ કોડ ગવાણી-અણમો...(૩) ચંદન પરિમલ જિમ, જિમ ખીરે, વૃત એક રૂપ નીવે અલગા ઈમ જે પ્રીત નિવાસહિં અહ-નિશ, તે ધન ગુણ સુ-વિલગાં-પ્રણમો.. (૪)
૧૪)
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઈમ એકંગી જે નર કરશે, તે ભવ-સાયર તરશે જ્ઞાનવિમલ લીલા તે ધરશે, શિવ-સુંદરી તસ વરશે -પ્રણમો...(૫) ૧. અંજન જેવું શ્યામ વર્ણવાળું ૨. શ્યામ છતાં અજ્ઞાનના ગાઢ અંધકાર(શ્યામ)ને ૩. કામદેવ રૂપ યોદ્ધાને ૪. પરણવાના બહાને ૫. સુગંધ ૬. જુદાં ૭. એકધારી
3 કર્તા : પૂ. શ્રી ભાવવિજયજી મ.
(રાગ ગોડી-નેમીસર વિનતિ માનીયે-એ દેશી) નેમીસર-જિન બાવીસમોજી,વીસમો મુજ મનમાંહિ, શ્રીહરિવંશ -મેરૂ ગિરિમંડન, નંદનવન યદુવંશ, તિહાં જે જિનવ૨ સુરતરૂ-ઉદયો, સુરનર રચિત પ્રશંસ-ને૦(૧) સમુદ્રવિજયનૃપ શિવાદેવીસુત, શૌરીપુર અવતાર, અંગ તુંગ દશ ધનુષ મનોહર, અંજન-વરણ-ઉદાર-ને૦(૨)
એક સહસ સંવત્સર જીવિત, લંછન શંખ સહાય, સુર ગોમેધ અંબિકાદેવી, સેવતી જસ નિત પાય-ને૦(૩) કેશવનો બળ-મદ જેણે ગાળ્યો, જિમ હિમ ગાળે ભાણ; જેણે પ્રતિબોધી ભવિઅણ કોડિ, મોડીમનમથ॰-બાણ-ને૦(૪)
રાજીમતી
મન-કમલ-દિવાકર, કરૂણા-રસ ભંડાર;
તે જિનજી મનવંછિત દેજો, ભાવ કહે અણગાર-ને(૫)
૧. વિશ્રામ કરો=વસો=ટકો ૨. શ્રી હરિવંશ રૂપ મેરૂપર્વતની શોભારૂપ નંદનવન જેવા યદુવંશમાં જે પ્રભુ કલ્પવૃક્ષ જેવા થયા અને દેવો તથા મનુષ્યો એ જેમની પ્રશંસા કરી છે. તેવા (પ્રથમ ગાથાનો અર્થ) ૩. શરી૨ ૪. ઊંચું ૫. શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવનો ૬. તોડી ૭. કામદેવ
૧૫
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
3 કર્તા : પૂ. શ્રી વિનયવિજયજી મ.
(રાગ રાગિરી-રાય કહે રાણી પ્રતે-સુણો કામિની-એ દેશી) મહેર કરો મનમોહન-દુઃખ-વારણજી, આવો આણી ગેહ-ચિત્ત-ઠારણજી રોષ ન કીજે રાજીયા-દુઃખ૦ આણો હઈડે નેહ-ચિત્ત૦(૧) કાળ જશે કહાણી ચહેરો-દુ:ખ, જગ વિસ્ત૨શે વાત-ચિત્ત, કોઈ મુજને નરતી” કહશે-દુઃખ∞ કોઈ વળી તુમ્હને કુભાત'-ચિત્ત૦(૨)
પહિલી વાત વિમાસીયે-દુ:ખ૰ તો ન હોય ઉપહાસ-ચિત્તજો હોયે ઘર આપવા-દુ:ખ૦, તોહિજ દીજું આશ-ચિત્ત૦(૩) વિણ તરૂઅર વન-વેલીને દુઃખ૰, કુણ રાખે ? નિજ છાંહિ-ચિત્ત કંત વિના તેમ નારીને-દુઃખ, કુણ અવલંબે ? બાંહી-ચિત્ત (૪) નેહ નથી મુજ કા૨મો-દુઃખ૦, નિશ્ચે જાણો નાથ-ચિત્ત૰ દેહ તણી જિમ છાંહડી-દુ:ખ૦, નહીં છાંડું તિમ સાથ-ચિત્ત (૫) દુઃખીયાના દુઃખ ટાળવા-દુ:ખ, શું શું ન કરે સંત ?-ચિત્તતો મુજ આપ ઉત્તમ થઈ-દુઃખ૦, કાં ઉવેખો ! કંત-ચિત્ત૦(૬) ઈમ કહેતી રાજીમતી-દુ:ખ૦, પોહતી ગઢ ગિરનાર-ચિત્તવિનય કહે જઈ મુગતિમાં-દુઃખ, ભેટ્યો નિજ ભરતાર-ચિત્ત-(૭) ૧. દયા ૨. અહીં “આણી” ક્રિયાપદનું કર્મ અધ્યાહારથી દયા એમ જાણવું ૩. કહેવાનું ૪. ઠેકાણાવગરની ૫. ખરાબ રીતવાળા ૬. પહેલેથી ૭. વિચારીએ ૮. મશ્કરી ૯. અનુકૂળતા ૧૦. હાથ ૧૧. વિષમ=ઠેકાણા વિનાનો
૧૬
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ કર્તાઃ પૂ. શ્રી વિનયવિજયજી મ.જી. (રાગ-રામગિરિ છાંનો રે છપને કંતા! કિહાં રહ્યો રે-એ દેશી) રહો રે ! રહો ! રથ ફેરવો રે, આવો ! આવોઆખેઆવાસ રે જોર રે હતું ઈમ જાવું રે, કાંઈ તો કરાવી? એવડી આશરે-રહો (૧) પીરસીને ભોજન-થાળ ન તાણીયે રે, સીંચીને ન ખાણીએ મૂળ રે ખંધે ચઢાવી ભંઈ ન નાંખીયે રે, ધોઈને ન ભરીએ ધૂળ રે-રહો (૨) ચિકટપવિણ તળવું કિશ્ય રે ? આદિ વિના કિશો છે રે પરણ્યા વિણ વૈધવ કિડ્યું રે ? રોસ કિશ્યો ! વિણ નેહ રે-રહો (૩) પાણી વિણ પરવાલડી રે, કહો કેણી પરે વિધાય રે ? ભીંજયા વિણ કહો લુગડાં રે, તાપે કેમ દેવાય રે ? રહો.(૪) આછિ વિના લાછા નહી રે, જુઓ ની વિચારી આપ રે પ્રેમસુધા વિણ ચાખવે રે, શ્યો કરો એવડો સંતાપ રે ? રહો (૫) દીઠે ભૂખ ન ભાજિયે રે લુખાં ન હોયે લાડ રે આવી ગયે ન પળે પ્રીતડી રે, સીંચ્યા વિણ જિમ ઝાડ રે-રહો (૬) એહવે રાજુલ-બોલડે રે, જસ ન ચાલ્યું મન રેખ વિનય ભણે પ્રભુ નેમજી રે, નારીને દો નિજ વેબ રે-રહો (૭) ૧. આ બાજા ૨. જો આવી રીતે જવું હતું (ઉત્તરાર્ધની પ્રથમ લીટીનો અર્થ) ૩. પાણી પાઈ મોટું કર્યા પછી ૪. ખોદીએ નહીં ૫. તૈલ ૬. પ્રવાલ=મોતી
૧૭)
(૧૭)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા પૂ. શ્રી વિનયવિજયજી મ. Ta શામળીયા નેમજી, પાતળીયા નેમજી, સોભાગી નેમજી રંગીલા નેમજી નેમ ! હિયેરે વિમાસો', કાંઈ પડે રે વરસો ઝબકેશ્ય નાસો, મુજ પડે રેતરાસો-શામ પાત, સોભાગી રંગીલા. (૧) નેમ ! હું તોરી દાસી, જુઓ વાત વિમાસી ઈમ જાતાં હો નાસી, જગ થાશે હો હાંસી-શામ (૨) એકવાર , પધારો, વિનંતી અવધારો મુજ મામ' વધારો, પછે વેહલા સિધારો-શામ(૩) શિવનારી ધૂતારી સાધારણ નારી મુજ કીધી શું વારિ, નેમિ લીધો ઉદારી-શામ (૪) કહેતી ઈમ વાણી, રાજુલ ઊજાણી ભેટયો ને મનાણી, પહોતાં નિરવાણી-શામ(૫) કિીર્તિવિજય ઉવજઝાયા, લહી તાસ પસાયા નેમજી ગુણ ગાયા, વિનયે સુખ પાયા-શામ (૬) ૧. વિચારો ૨. મુશ્કેલી ૩. ઝભકારાની જેમ જલ્દી ૪. ત્રાસ ૫. મહિમા ૬. મોક્ષે
૧૮)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા શ્રી હરખચંદજી મ.
(રાગ-કેદારો) ચરણ રહ્યો ચિત્ત લલચાય, નેમિનાથ જિનજી કે, ઔર તિહુ ન જાય-ચરણ) સમુદ્ર વિજય-નરિંદ નંદન, શંખ લંછન શિવાદેવી માય દશ ધનુષ તનુ, સહસ વત્સર આય*-ચરણ (૧) શ્યામ સુંદર સુભગ મૂરત, દેખ મદન દુરાય દીનબંધુ દયાલ જગગુરૂ, જગપતિ યદુરાય-ચરણ (૨) સુપન સોવત ગોસ જાગત ઔર કછુ ન સહાય હરખચંદ પ્રભુ માધુરી મૂરત°, હૃદયે બસી આય-ચરણ (૩) ૧. બીજે ૨. ક્યાંય ૩. વર્ષ ૪. આયુ ૫. સ્વપ્નામાં ૬. સૂતાં ૭. સવારે ૮. જાગતાં ૯. સુંદર ૧૦. ચહેરો
Tી કર્તા શ્રી હરખચંદજી મ.
(રાગ-સોરઠ) નેમજી ! મેં કાંઈ હઠ માંડયો રાજ, નેમ રાજુલ ઊભી વીનવેજી, મેરી અરજ સુણો મહારાજ-નેમ (૧) સમુદ્રવિજે કે લાડલે જી તુમ, યાદવકુલ શણગાર નાયક તીન લોકકેજી, તું સબ ગુણનિધિ ગરીબનિવાજ -નેમ (૨) તુમ ભલી બરાત બણાયકે, આયે વ્યાહન કાજ તોરણસેં રથ ફેરકેજી તુમ, ફિરત ન આઈ થાંને લાજ –નેમ(૩)
(૧૯)
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
આવો ઉલટ ઘર આપણે જી, હઠ છોડો નણદરા વીર તુમ બિન યે સંસારમેંજી, કવણ મિટાવે પીર ?-ને મ૦(૪) તુમ પશુઅન પર કરૂણા કરીજી, મો, પર કીનો રોસ દીનદયાલ કહાયકેજી, તુમને નિપટ લગેગો દોષ-નેમ૦(૫) પ્રીત પુરાણી જાણીકે, તમ રાજુલ રાખો પાસ હરખચંદ પ્રભુ ! રાજુલ વિનવે, ઘો માંને મુગતિનો વાસ-નેમ (૬) ૧. લાડીલા-પ્યારા ૨. પરણવા માટે જાન ૩. પરણવા ૪. માંડવેથી ૫. તમને ૬. પાછા ફરી ૭. પીડા ૮. મારા ઉપર ૯. નક્કર
T કર્તા શ્રી નયવિજયજી મ.
. (ધન બિંદલી મને લાગો-એ દેશી) ભવિઅણ ! વંદો ભાવશું, સાહિબ નેમિનિણંદ મોરાલાલ, ભાવશું નિત વંદતાં, લહિયે પરમાણંદ-મોરા-ભવિ૦ બ્રહ્મચારી-ચૂડામણિ સાચો એ વડવીર-મોરા) મદન મતંગજ કેસરી, મેરૂમહીધર-ધીર-મોરા૦ ભવિ૦ રૂપ અનંતું જિનતણું, સોહે સહજ-સનૂર-મોરા૦ હરખે નયણે નિરખતાં, પસરે પ્રેમપંડૂર-મોરા૦ ભવિ૦ ગુણ અનંતા પ્રભુતણા, કહેતાં ન આવે પાર-મોરા૦ નિરૂપમ ગુણગણ-મણિ તણો, માનું એ ભંડાર-મોરા-ભવિ૦ વદન અનોપમ જિનતણું, એ મુજ નયણ-ચકોર-મોરા) નિરખી હરખે ચિત્તમાં, ઉમટ્યો આનંદ જોર-મોરા-ભવિ૦
૨૦)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
અતુલિત-બળ અરિહંતજી, ભય-ભંજન ભગવંત-મોરા૦ કામિત -પૂરણ સુરતરૂ, કેવળ-કમળા કંત-મોરા૦ ભવિ રાજીમતિ-મનવાલહો, યાદવ-કુલ શણગાર-મોરા૦ નયવિજય પ્રભુ વંદતાં, નિતુનિતુ જયજયકાર-મોરા૦-ભવિ∞
૧. કામરૂપ હાથીનો નાશ કરવા સિંહસમા ૨. સ્વભાવથી ૩. નિર્મળ પ્રેમ ૪. મુખ ૫. ઉભરાયો ૬. ઈચ્છાને પૂરવા કલ્પવૃક્ષસમા
TM કર્તા : શ્રી ઋષભસાગરજી મ.
q
જાણું છું જિન ! ગુણ ભર્યા હો ! સાંવલીયા સ્વામી, તોસુ કર્યું · પતિ આવું હો રાજિ, સઘલી પરિ છા‰ તોનૈ હો-સાંવલીયા સ્વામી, દિખદિખ કાંઈ દિખાવું-હો રાજિ, યદુપતિ જુજુઈ જુજુઈ જુગતિ તું જાણૈ-હો રાજિ, નેમજી ! નવનવલી નવનવલી નિજરિમૈં આગૢ-હો રાજિ, પ્રભુજી ! મારા ઈમ કિમ મનડા માર્ગે હો રાજિ...(૧)
૩
જગજન મન તું રંજવે-હો સાંવલીયા, અન્યનિરંજન કહાવૈ-હો રાજિ, સોવન ધિર નિગ્રંથ તું-હો સાંવલીયા, યા મનમૈ અતિ આવૈ હો રાજિ ય૬૦ નેમ પ્રભુ ઈમ..(૨)
બાલ બ્રહ્મચારી તો નૈ-હો સાંવલીયા, કહિયે કિમ સરદહિ”-હો રાજિ, ત્રિભુવન પ્રભુતા ભોગીયો હો સાંવલીયા તોહી જોગીસર કહીજૈ હો રાજિ યદુ નેમિ પ્રભુ૰ ઈમ૰...(૩)
-
પ્રભુજી ! નવનવલી નવનવલી ભગત હું ભાખું-હો રાજિ, પ્રભુજી ! નિજ સુખ સુખ લવ ઈક ચાખું-હો રાજિ,
૨૧
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવંત તાહરી બહુ ભંગી-હો સાંવલીયા) અંગઈ રાગ ઉમંગે હો રાજિ, કથન ન માને મૂલથી-હો સાંવલીયા આપ મતી એકરંગી-હો રાજિ યદુ નેમ. પ્રભુ ઈમ (૪) તું દાતાર-શિરોમણિ-હો સાંવલીયા, નવિ દીધી જાય કોડિહો રાજિ પાસે પિણ રાખે નહી-હો સાંવલીયા, ગતિ મતિ તાહરી ઉંડી-હો રાજિ યદુ નેમ. પ્રભુ ઈમ. (૫) તોનૈ ક્રોધ નહીં સપનંતરઈ-હો સાંવલીયા તો ક્યું કરી અરિ-દલ દલી-દલિયા હો રાજિ અભિમાની સિર સેહરો-હો સાંવલીયા તું તારઈ ભવોદધિ કલિયા-હો રાજિ યદુ નેમ, પ્રભુ ઈમ () દસા હું દેખું દેખું તો રાજિ, તાહરી પરિછાજે તો નૈ-હો સાંવલીયા ન લહૈ અવર છ માસૈ-હો રાજિ; ઋષભ મનોરથ પૂરવો-હો સાવલીયા મોહો તાહરી તમાસે હો રાજિ; યદુ નેમપ્રભુ ઈમ(૭) ૧. તમારી સાથે ૨. તમને ૩. વારંવાર ૪. ઘણી રીતે
T કર્તા શ્રી ઉદયરત્નજી મ. . બોલ બોલ રે પ્રીતમ ! મુજશું, બોલ ! હેલ આંટો રે પગલે પગલે પીડે મુજને, પ્રેમનો કાંટો રે-બોલ૦(૧) રાજીમતી કહે છોડ છબીલા ! મનનો ગાંઠો રે જિહાં ગાંઠો તિહાં રસ નહિ જિન, શેલડી સાંઠો રે-બોલ(૨) નવ-ભવનો અને આપને નેમજી ! નેહનો આટો રે ધોયો કિમ ધોવાય ? જાદવજી ! પ્રીતનો છાંટો રે બોલ (૩) નેમ-રાજુલ બે મુગતિ પોહતાં, વિરહ નાઠો રે ઉદયરત્ન કહે આપ ને સ્વામી, ભવનો કાંઠો રે-બોલ (૪)
૨૨)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી જિનવિજયજી મ. પણ (જો હરિ નહી મિલે રે, જોરે મારા પાપી પ્રાણ-એ દેશી) નિરૂપમ નેમજી રે વાલમ ! મુકી કાં જાવો તોરણ આવીને રે, ઈમ કાંઈ વિરહ જગાવો... (૧) કરૂણા પશુ તણી રે, કરતાં અબળા ઉવેખો દુર્જન વયણથી રે, એ નહિ સાજન લેખો...(૨) શશિ લંછન કીઓ રે, સીતા-રામ વિયોગો વિબુધજને કહ્યો રે, ન્યાયે નામ કુરંગો... (૩) ગુનો કો કીઓરે, જો રડતી એકલડી ઠંડી ગણિકા સિદ્ધવધૂ રે તેહર્યું પ્રીતડી - મંડી... (૪) અડ ભવ નેહલો રે, નવમે છેહ મ દાખો દાસી રાઉલી રે, સાહિબ ગોદમાં રાખો... (૫) પુણ્ય પરવડા રે, મુજથી યાચક લોગા, દાન સંવત્સરે રે, પામ્યા વંછિત ભોગા... (૬) વિવાહ અવસરે રે, જિમણો હાથ ન પામી દીક્ષા અવસરે રે, દીજે અંતરજામી... (૭) માત શિવા તણો રે, નંદન ગુણમણિ ખાણી સંયમ આપીને રે, તારી રાજુલનારી...()
(૨૩)
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુગતિ મહેલે મળ્યાં રે, દંપતી અવિચળ ભાવે ક્ષમાવિજય તણો રે, સેવક જિન ગુણ ગાવે... (૯) ૧. મારાથી યાચક-લોકો પુણ્યથી પ્રબળ કહી શકાય કે જેઓએ સંવત્સરી દાનમાં મન ધારણા પ્રમાણે પદાર્થો આપની પાસેથી મેળવ્યા (છઠ્ઠી ગાથાનો અર્થ)
કર્તા શ્રી જિનવિજયજી મ. (અંતરથી અન્ડને આજ ગરવે ગિરધારી-એ દેશી) તોરણ આવી કંત', પાછા વળીયારે, મુજ ફરકે દાહિણ અંગ, તિણે અટકળીયા રે...(૧) કુણ જોશી જોયા જોશ ? ચુગલ કુણ મિળીયા રે, કુણ અવગુણ દીઠા ? આજ, જિણથી ટળીયા ૨૦.. (૨) જાઓ જાઓ રે સહિરો દૂર, યાને છોડો રે, પાતળીઓ શામળવાન, વાલિમ તેડો રે... (૩) યાદવ-કુળ-તિલક સમાન, એમ ન કીજે રે, એક હાંસું બીજી વાણી, કેમ ખમીજે રે...(૪)
હાં વાયે ઝંઝપ સમીર, વીજળી ઝબકે રે, બાપૈઓ પી પુકારે, હિયડું ચમકે રે... (૫) ડરપાવે દાદુર શોર, નદીઓ માતી રેલ, ઘન ગર્જા રવને જો ૨, ફાટે છાતી રે...(૨)
૨૪).
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
હરિતાંશુકલ૦ પહિરયા ભૂમિ, નવ રસ રંગે રે, બાવલીયા નવરસ હાર, પ્રીતમ સંગે રે...(૭) મેં પૂરવ કીધા પાપ, તથિ દાધી રે, પડે આંસુ ધાર વિષાદ", વેલડી વાધી રે..(2) મુને ચઢાવી મેરૂ- શીશ, પાડી હેઠી રે, કિમ સહવાય ? મહારાય, વિરહ અંગીઠી૨ રે..(૯) મુને પરણી પ્રાણ-આધાર, સંયમ લેજો રે, હું પતિવ્રતા છું સ્વામી, સાથી વસેજયો રે (૧૦) એમ આઠ ભવોરી પ્રીત, પિઉડા પળશે રે, મુજ મન મનોરથ નાથ,પૂરણ ફળશે રે (૧૧) હવે ચ્યાર મહાવ્રત સાર, ચૂંદડી દીધી રે, રંગીલી રાજુલ-નારી, પ્રેમે લીધી રે (૧૨) મૈત્યાદિક ભાવના ચાર, ચોરી બાંધી રે, દહી ધ્યાનાનળ સળગાયા, કર્મ ઉપાધિ રે (૧૩) થયો રત્નત્રયી કંસાર, એકાભાવે રે, આરોગે ૧૩ વર ને નારી, શુદ્ધ સ્વભાવે રે (૧૪) તજી ચંચળ તાંત્રિયોગ, દંપતિ મળિયા રે, શ્રી ક્ષમાવિજય જિન નેમ, અનુભવ કળિયા ૨૦(૧૫) ૧. સ્વામી ૨. જમણું ૩. ચાડીખોર ૪. પ્રબળ ૫. તોફાની ૬. પવન ૭. દેડકો ૮. કોલાહલ ૯. ગાંડી ૧૦. લીલાં કપડાં ૧૧. ખેદ ૧૨. ભડભડતી સગડી ૧૩. ખાય છે
૨૫)
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી હંસરત્નજી મ. (ચેં કાનિ નાવો માહરા મોહલમા હો રાજિ-એ દેશી) તોરણથી રથ ફેરીને હો રાજ, છટકી કિમ કિમ દીજે છે હરે,
હું વારી માહરા મોહના, આઠ ભવાંતર પ્રીતડી હો રાજ! તેહનો નાવ્યો તુમ મન નેહરે-હું (૧) તેહને તે કિમ તરછોડિયો હો ! રાજ, પહેલે પાલવ વલગા જેહરે-હું બાંહિ ગ્રહ્યાની લાજ છે હો ! રાજ! વાહલા! યે ન વિમાસો તેહરે-હું (૨) પ્રીત ભલી પંખેરૂ હો ! રાજ ! જાઉં હું બલીહારી તાસ રે-હું, રાત-દિવસ રહે એકઠાં હો ! રાજ! એક પલક ન છોડે પાસ રે-હું (૩) વિચાર્યો તે ન વિસરે હો રાજ ! સહિજે એક ઘડીનો સંગ રે-હું, તો કિમ ટાળ્યો નવિ ટળે હો રાજ! જેહશું સજડ જયો મન રંગ રે-હું (૪) જનમાંતર વિહડે નહિ હો રાજ ! જે કીધી સુગુણ સાથે પ્રીત રે-હું, ટેક ગ્રહી તે નિરવહેં હો રાજ ! જગમાં એ જ ઉત્તમ-રીત રે-હું (પ) શિવાદેવી-સુત નેમને હો રાજ ! કહે રાજીમતી કર જોડ રે-હું વાલહા ! વેગે રથ વાળીને હો રાજ ! આવી પૂરો ! મુજ મન કોડ રે-હું (૬) નેમ-રાજુલ મુગતે મળ્યા હો રાજ! પ્રભુએ પાળ્યો પૂરવ પ્રેમ રે-હું, ચરણ-શરણ દીજે સાહેબા ! હો રાજ ! હેજે હંસરત્ન કહે ઈમરે-હું (૭) ૧. વિયોગ ૨. તરછોડીએ ૩. જાય
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
Eણી કર્તા શ્રી મોહનવિજયજી મ.
(દક્ષણ દોહીલો હો રાજ-એ દેશી) કાં રથ વાળો ! હો રાજ, સાતમું નિહાળો ! હો ! રાજ, પ્રીત સાંભળો રે, વાલ્હા ! યદુકુળ સેહરા', જીવન મીઠા હો ! રાજ? મત હોજો ધીઠા હો ! રાજ ? દીઠા અલજે રે, વાહલા ! નિવહો નેહરા' (૧) નવ ભવ ભજ્જા હો! રાજ? તિહાં શી લજ્જા હો ! રાજ ? તજત લજજારે, કંસેપ રણકા વાજીયા શિવાદેવી-જાયા હો ! રાજ, માની લ્યો ! માયા હો ! રાજ? કિમહીક પાયા રે, વાહલા ! મધુકર રાજીયા(૨) સુણી હરિણીનો હો ! રાજ? વચન કામિનીના હો ! રાજ ? સહી તો બીહનારે, વાહલા ! આઘા આવતાં કુરંગ કહાણા હો ? રાજ, ચૂકે ટાણો હો ! રાજ, જાણો વાહલા રે, દેખી વર્ગ વરંગનો.... (૩) વિણ ગુન્હ અટકી હો ! રાજ? છોડો માં ! છટકી હો ! રાજ, કટકી ન કીજે રે, વાહલા ! કીડી ઉપરે, રોષ નિવારો ! હો ! રાજ, મહેલ પધારો હો ! રાજ, કાંઈ વિચારો રે, વાહલા ! ડાલું-જમણું ... (૪) એસી હાંસી હો ? રાજ, હોએ વિકાસી હો ! રાજ, જુઓ વિમાસીરે, અતિથી રોષ ન કીજીયે, આ ચિત્રશાળી હો ! રાજ, સેજ સુઆળી હો રાજ,
(૨૭)
નાના છે, રાજીયા)
વાહલા
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
વાત હેતાળી રે, વાહલા ! મહારસ પીજીયે...(૫) મુગતિ વનિતા હો ! રાજ, સામાન્ય વનિતા હો ! રાજ, તજી પરિણીતારે, વાહલા ! કાં તમે આદરો, તમને જે ભાવે હો ! રાજ, કુણ સમજાવે ? હો રાજ, કિમ કરી આવે રે ? તાણ્યો કુંજરપાધરો...(૬) વચને ન ભીનો હો ! રાજ, નેમ-નગીનો હો ! રાજ, પરમ ખજાનો રે, વાહલા ! નાણ અનુપનો, વ્રત સવિ સ્વામી હો રાજ, રાજુલ પામી હો ! રાજ, કહે હિતકામી રે, મોહન બુધ રૂપનો... (૭) ૧. તિલક ૨. ઉમંગથી ૩. પ્રેમને ૪. સ્ત્રી ૫. ત્રાંબાનો ૬. રણકો ૭. વાગ્યો ૮. આક્રમણ ૯. વેશ્યા ૧૦. ખેંચેથી ૧૧. હાથી ૧૨. સીધો ૧૩. અદ્ભુત
T કર્તા શ્રી મોહનવિજયજી મ.
(અંબરીઓને ગાજે હો ભટિયાણીરાણી ચુએ એ દેશી) રાજુલ કહે રથવાળો હો, નણદીરા વીરા ! હઠ તજો, કાંઈ પાળો પૂરવ-પ્રીત, મૂકો કિમ વિણ-ગુનો હો ? નણદીરા વીરા ! વિલપતાં, કાંઈ એ શી શીખ્યા રીત?-૨૦(૧) હું તો તુમ ચરણારી હો, નણદીરા વીરા ! મોજડી, કાંઈ સાંભળો ! આતમરામ, તો મુજને ઉવેખો હો, નણદીરા વીરા ! શ્યા વતી, નહી એ સુગુણાંરો કામ-રા.(૨)
૨૮)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
પશુઆને કરી કરૂણા હો, નણદીરા વીરા ! મૂકીયા, તો મેં શી ચોરી કીધી, પશુઆંથી યું હીણી હો ! નણદીરા વીરા ! ટોવડી, જે મુજને વિછોહો દીધ-રા (૩) એહવું જો મન ખોટું હો, નણદીરા વીરા ! જો હતું, તો પાડી કાં નેહને ફંદ, ઉળગું તે નથી સુળઝેહો નણદીરા વીરા ! મનડું, કાંઈ કોટિ મિલે જો ઈંદ્ર-રા (૪) મેં તો કહો કિણ વાતેહો, નણદીરા વીરા ! દુહવ્યા? શ્યાને રાખો છો રોષ ? મારે તો તમ સાથે હો; નણદીરા વીરા ! અલેહણું, તો કેહને દાખું રે ધોષ ? –રા (૫)
તાંત ટટયાની પહો, નણદીરા વીરા ! જો ડીએ; કાંઈ કટુઆરીના ‘જેમ, ટેલીજે નહિ પાખે હો, નણદીરા વીરા ! વળગતાં, કાંઈ નેહ ન ચાલે એમ-રા(૬) ઈમ કહેતી વ્રત લેતીહો, નણદીરા વીરા ? નેમજી કાંઇ શિવ પહેલે થીઆ વાસ, ધનધન તે જગમાંહે હો, નણદીરા વીરા ! પ્રીતડી, કાંઈ મોહન કહે શ્યાબાશ-રા(૭)
૧. વગર અપરાધ ૨. અવગણો છો! ૩. શા માટે? ૪. ગણી ૫. દુભવ્યા ૬. લેણું નથી ૭. ત્રાક અગર તાર ૮. કાંતનારી
(૨૯)
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
3 કર્તા : શ્રી રામવિજયજી મ. વિ (પરણ્યાથી માહરે પાડોસી સુજાણ જો, જાતાં ને વળતાં મનડું રીઝવેજો-એ દેશી)
સહિયાં' મોરી ! સાહિબો નેમ મનાવો જો, દિલડું તે દાઝેર પીઉ વિણ–દીઠડેજો; દિલ મેળીને′ કીધો દુશમન દાવોજો," અબળાને બાળી યાદવ મીઠડે જો (૧) કરતા શું તો જાણી પ્રીતિ સોહલીજો, દોહિલી તે નિરવહતાં દીઠી નયણડેજો શામળીયો સાંભરતાં હિયડે સાલેજો, દુખ તે કહેતાં નાવે વયણડેજો (૨) રહેશે દુનિયામાંહિ વાત વિદિતીજો, વાહલેજી કીધી છે એહવી રીતડીજો શું જાણ્યું ! વીસ૨શે કિણ અવતારજો, તોડી જે યદુનાથે કાચી પ્રીતડીજો (૩) મત કોઈને છાનો વૈરી નેહજો, લાગીને દુઃખ દેતો કહિયે એહવોજો નેહતણાં દુખ જાણે તેહજ છાતીજો, જેમાંહિ વિચરે અવર ન તેહવોજો (૪)
નેમીસરને ધ્યાને રાજુલનારીજો, મેળોને મનગમતો લહે શિવમંદિરેજો વિમલવિજય ઉવજઝાયતણા શુભશિષ્યજો,
રામવિજય
સુખસંપત્તિ પામી શુભ પરે
જો (૫)
૧. ઓ ! સખીઓ ! ૨. વિરહઅગ્નિથી બળે ૩. વગર જોયે ૪. સંબંધ કરીને ૫. રીત ૬. દુઃખે ૭. પ્રખ્યાત
૩૦
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા શ્રી રામવિજયજી મ.
(તમે તમારા ખોરડાના ગુણ માનો કે ના-એ દેશી) રાજુલ કહે પીઉ નેમજી, ગુણ માનો છો કે ના, કિમ છોડી ચાલ્યા નિરધાર ? હે ગુણ જાણો છો કે ના પુરષ અનંતે ભોગવી-ગુણ૦ પીઉ યું મોહ્યા તિણ નાર? –હે ગુણ...(૧) કોડીગમે જેહને ચાહે-ગુણ૦ ગ્યો તે નારીથી રંગ ?-હે૦ પણ જગ ઉખાણો કહ્યો-ગુણ હોવે સરીસા સરસો સંગ-હે ગુણ...(૨) હું ગુણવંતી ગોરડી-ગુણ તે નિગુણગ્ન-હજી નાર-હે૦ હું સેવક છું રાવળી-ગુણતે સ્વામું ન જુવે લગાર-હે ગુણ... (૩) જગમાં તે ગુણ આગળી-ગુણ૦ જેણે વશ કીધો ભરતાર-હે. મન વૈરાગે વાળીયો-ગુણ- લીએ રાજુલ સંયમભાર-હે ગુણ...(૪) બેહનીને મળવા ભણી-ગુણ૦ પીઉ પેહલી તે જાય-હે૦ સંગ કહી તે નારીનો-ગુણ૦ રહી અનુભવશું લય લાય-હે ગુણ...(૨) સમુદ્રવિજય કુળ ચંદલો-ગુણ૦ શિવાદેવી માત મલ્હાર હે વરસ સહસ એક આઉખું-ગુણ શૌરીપુર શણગાર-હે ગુણ (૬) દેહ ધનુષ દશ દીપતી-ગુણ૦ પ્રભુ બ્રહ્મચારી ભગવંત-હે. રાજુલ વર મને વાલો-ગુણ૦ રામવિજય જયવંત-હે ગુણ (૭) ૧. ક્રોડોજણા ૨. કહેવત ૩. ગુણ વિનાની ૪. હેજ=અંદરનો પ્રેમ, નહેજી=પ્રેમ વિનાની
૩૧)
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા શ્રી કાંતિવિજયજી મ. (સાહિબારે માહરા રાજિદ કબ ધરિ આવે રે-એ દેશી) કાળી ને પીળી વાદળી રાજિદ ! વરએ મહેલા શર લાગ રાજુલ ભીજે નેહલે રાજિદ ! પિઉ ભીંજે વૈરાગ-બાઇ મારો પ્રીતમ ચિત્ત ચઢી આવે રે, મોડે શું બોલિ-બા: (૧) જલધર પીઉને સંગમે રાજિદ ! વીજ ઝકોલા ખાય ઈણ રીત મારો સાહિબો રાજિદ ! મુજને છોડી જાય-બા (૨) મોહલ ચવે, નદિયાં વહે, રા, મોર કરે કલકલાટ ભર પાઉસમાં પદમિની રાવ જોવે જોવે પિઉની વાટ-બા (૩) અવગુણ" વિણ નાંહે કર્યો રા૦, અબળા માથે રોષ તોરણથી પાછા વળ્યા રાવ, પશુઓ ચઢાવી દોષ-બા (૪) મૂળ થકી જો જાણતી રાઇ, પિઉ લૂખો મન માંહિ લાજે તજીને રાખતી રાવ, પ્રીતમનો કર સાહી–બા (૫) નહિ સલૂણો ભોળવ્યો રાઇ, મુગતિ ધૂતારી નાર ફરી પાછો જોવે નહિ રાઠ, મૂકી મુજને વિસાર-બાપીડા રે (૬) રાજુલ રાતી પ્રેમશું રાવ, પોહતી ગઢ ગિરનાર સંયમ લેઈ મુગતે ગઈ રાવ, કાંતિ નમે વારંવાર-બપીડા રે.. (૭)
૧. મેઘ ૨. વીજળી ૩. વરસાદમાં ૪. ઉત્તમ સ્ત્રી ૫. દોષ વાંક ૬. પહેલેથી
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી ન્યાયસાગરજી મ. (સોણી સહસા ગોપીમાં પટરાણી કાગળ લખ્યો કેઈને રે!
શીદ જાઓ છો દિલાસા દઈનેરે-એ દેશી) આઠ ભવની તમે પ્રીત પાળીજી, નવમેં ભવ સાથે લઈને કાં જાઓ છો દિલાસા દઈને રે -કાં (૧) અમને મૂકીને તમે રેવત પધારીયાજી, સંયમ સુંદરી લઈને રે-કાંડ (૨) પરણ્યા વિણ અખ્ત પ્રીતિ જ પાળુંજી, એ તો વરે છે કેઈને રે-કાં(૩) એ તો દૂતિકા સિદ્ધિ વધૂનીજી, તમે આદર ઘો છો બેઈનેરે-કાં. (૪) શોકલડી મુને દીઠી ન સુહાવેજી, તુમે આદર કરશ્યો કેઈને રે-કાંઠ (૫) અનુભવ-મિત્રે મન મેળ કરાવ્યોજી, અનુભવ ઘરમાં લઈને રે-કાંઠ (૬) નેમ-રાજુલ શિવમંદિર પધાર્યાજી, ન્યાયસાગર સુખ દઈને રે-કાં(૭) ૧. ગિરનાર ૨. હું તો પરણ્યા વિના પણ તમારા પર ખૂબ પ્રીતિ ધરાવું છું. તમે જે સંયમ રૂપ સ્ત્રીની પાસે જાઓ છો તો તે તો કેટલાને વરેલી છે! (ત્રીજી ગાથાનો અર્થ)
T કર્તા શ્રી ન્યાયસાગરજી મ.
(ધણરા ઢોલા-એ દેશી) નેમિ નિરંજન સાહિબા રે, નિરૂપાધિક ગુણખાણી-મનના માન્યા જન્મથકી જેણે તજયા રે, રાજ રાજીમતી રાણી-મનના માન્યા આવો આવો હો પ્રીતમ ! વાતા કીજે, પ્રીતમ લાહો લીજે હો, પ્રીતમ રસ પીજે, હો પ્રીતમ ! આપણ કીજે જનમ પ્રમાણ-મનના (૧)
૩૩)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિણ પરણ્યે પણ તાહરી રે, નારી કહે સહુ લોક-મનના૦ સાચી હું છું પતિવ્રતા હૈ, ગાયે થોકેથોક-મનના૰(૨) સમુદ્રવિજય શિવાદેવીનો રે, નંદન યદુકુળચંદ-મનના૦ શંખ લંછન અંજન વાને રે, બાવીશમો જિનચંદ-મનના૰(૩) સંબંધને સંકેત વારે, આવી તો૨ણ બા૨-મનના૦ ફિરી પાછા વ્રત આહિઉરે, ચઢિઆ ગઢ ગિરનાર-મનના૰(૪) રાજુલ પણ પતિ અનુ લહેર, સંયમ કેવળ સાર-મનના૦ દંપતી દોઉ એકણ મિલે રે, અક્ષય પણે એક તાર-મનના૰(૫) અષ્ટ ભવંતર પ્રીતડી રે, પાળી પૂરણ પ્રેમ-મનના૦ ન્યાયસાગર સુખસંપદા રે, પ્રગટે સકળ સુખ ખેમ-મનના૰(૬) M કર્તા : શ્રી પદ્મવિજયજી મ.
:
(ભોલિડા રે હંસા વિષય ન રાચિયે-એ દેશી)
નૈમિજિનેસ૨ નમિયે નેહછ્યું, બ્રહ્મચારી ભગવાન, પાંચ લાખ વરસનું આંતરૂ, શ્યામ વરણ તનુ વાન-ને...(૧) કારતક વિદ બારસ ચવિયા પ્રભુ, માત શિવાદે મલ્હાર જન્મ્યા શ્રાવણ સુદી પાંચમ દિને, દશ ધનુષકાયા ઉદાર-ને...(૨) શ્રાવણ સુદી છઠ દીક્ષા ગ્રહી, આસો અમાસે રે નાણ અષાઢ સુદી આઠમે સિદ્ધિ વર્યા, વરસ સહસ આયુ પ્રમાણ-ને...(૩) હરિ-પટરાણી શાંબ-પ્રદ્યુમ્ન વલી-તિમ વસુદેવની નાર ગજસુકુમાલ પ્રમુખ મુનિરાજિઆ, પહોંચાડયા ભવપાર-ને.(૪) રાજિમતી પ્રમુખ પરિવારને, તાર્યો કરૂણા રે આણ પદ્મવિજય કહે નિજ ૫૨ મત કરો, મુજ તારો તો પ્રમાણ-ને. .(૫) ૧. શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવ
૩૪
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
Tી કર્તા શ્રી પદ્મવિજયજી મ. (સુણ ગોવાલણી ગોરસડાવાળી રે ઉભી રહેને-એ દેશી) શામળીયા લાલ તોરણથી રથ ફેરયો કારણ કહોને ગુણ-ગિરૂઆ ! લાલ, મુજને મૂકી ચાલ્યા દરિશણ ઘોને હું છું નારી તે તમારી, તુહમેં પ્રીતિ મુકી અહારી; તુહે સંયમસ્ત્રી મનમાં ધારી-શામ(૧) તુહે પશુ ઉપર કૃપા આણી, તુહે મારી વાત ન કો જાણી તુહ વિણ પરણું નહી કો પ્રાણી-શામ (૨) આઠ ભવોની પ્રીતલડી, મૂકીને ચાલ્યા રોતલડી, નહીં સજજનની એ રીતલડી-શામ(૩) નવિ કીધો હાથ ઉપર હાથે , તો કર મૂકાવું હું માથે, પણ જાવું પ્રભુજી સાથે -શામ (૪) ઈમ કહી પ્રભુ હાથે વ્રત લીધું, પોતાનું કારજ સવિ કીધું પકડયો મારગ એણે શિવ સીધો-શામ (૫) ચોપન દિન પ્રભુજી તપ કરીએ, પણપને કેવલ વર ધરીઓ પણ સત છત્રીશશું શિવ વરીઓ શામ (૬) ઈમ ત્રણ કલ્યાણક ગિરનારે, પામ્યા તે જિન ઉત્તમ તારે જો પાદ-પદ્ય તસ શિર ધારે-શામ(૭)
(૩૫)
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા: શ્રી વિજયલક્ષમીસૂરિ મ. (થારા મોહલા ઉપર મેહ ઝબૂકે વીજલી સાહેબજી-એ દેશી) શ્રી નેમિજિનવર અભયંકર પદસેવના-સાહિબજી, પ્રભુ મહોદય કારણ વારણ ભાવભયવાસના-સાઠ જિનવર સેવન તેહીજ નિજસેવન જાણીયે-સાઇ પ્રભુ શશી અવલોકન નયનકાંતિ જિમ માનીયે-સા(૧) પ્રભુ પરકૃત સેવનવાંછા દુગંછા તુજ નહી–સાવ છે દોષવિલાસી વાંછા અભ્યાસી ભવમહિ-સાવ પ્રભુપૂજય સ્વભાવ વિભાવ અભાવે નિપનો-સાઇ તેહ પૂર્ણાનંદમય પૂરણ નયસુખ દીપનો-સા.(૨) પ્રભુ વંદન ચંદન સુમનાદિકે દ્રવ્યપૂજના-સાવ તુજ ગુણ એકતાને ભાવે બહુમાને સુજના-સા. સ્વરૂપથી દીસે સાવધ નિરવદ્ય અનુ બંધીરે-સાઇ વિધિયોગે હિસાખિસા વિણે શિવ સંધિરે-સા(૩) પ્રભુ સમયમાં પૂજન દ્રવ્ય ભાવભેદે લહૃાો-સાઇ જિન-આણા-જોગે આગાર અણગારે તે નિરવહાો -સાળ સુખ દ્રવ્યથી સ્વર્ગ લહે અપવર્ગ તે ભાવથી-સાવ ઈમ ફલ દો દાખ્યા ભાખ્યા સમયાનુ ભાવથી-સાઠ... (૪)
અંગાદિક ત્રિવિધ અડવિધ અક્ષતાદિક ભેદ રે-સાઇ ઈમ સગ દસ ઈગવિશ કીજે પૂજા અખેદ રે-સાઇ
૩૬
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
જિનવર અનુરાગ રંગી સંગી કરી ચેતના-સા શુભકરણી કીજે લીજે અનુભવ-નિકેતના-સાઠ... (૫) ઈમ પૂજય પૂજન પૂજક સિકયોગ સંયોગ રે-સા મિટે સેવકભાવ અનાદિનો પ્રગટે સંભોગ રે-સાઇ ઈમ વિનતિ પ્રકાશે અભ્યાસે સૌભાગ્યસૂરિ શિખરે-સા) પ્રભુ સવિ દુ:ખ ચૂરો પૂરો સયલ જગીશ રે-સા... (૬) ૧. આગમમાં
@ કર્તા શ્રી કીર્તિવિમલજી મ. એ નેમિ જિનેસર વાલ્ડો રે, રાજુલ કહે ઈમ વાણ રે-મન વસીયા એહજ મેં નિશ્ચય કીયો રે, સુખદાયકગુણખાણ રે -શિવરસીયા...(૧). કૃપાવંત શિરોમણિ રે, મેં સુણ્યો ભગવંત રે-મન હરિણ-શશાદિક જીવને રે, જીવિત આપ્યું સંત રે-શિવ...(૨) મુજ કૃપા તે નવિ કરી રે, જાણું સહિ વીતરાગ રે-મનયાચક દુખીયા-દીનને રે, દીધું ધન મહાભાગ્ય રે-શિવ... (૩) માગું હું પ્રભુ એટલું રે, હાથ ઉપર ઘો હાથ રે-મન તે આપી તુમ નવિ શકો રે, આપો ચારિત્ર હાથ રે-શિવ...(૪) ચારિત્ર ઓથ આપી કરી રે, રાજુલ નિજ સમ કીધ રે-મન ઋદ્ધિ કીર્તિ પામી કરી રે, અમૃત પદવી લીધ રે-શિવ... (૫)
૩૭)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી દાનવિમલજી મ. શિ નેમિ જિસેસર સાહિબા-સુણ સ્વામીજી, કરૂં વિનતિ કરજોડ ખરી કાળો પણ રતનાલિઓ-સુણ દિલ રંજન દીદાર સરી-નેમિ (૧) વિણ પૂછે ઉત્તર દીયો-સુણ૦ કહેતાં આવે લાજ ઘણી પૂછયા વિણ કહો કિમ સરે-સુણ, તેહિ જ ઉત્તર યોગ્ય ધણી-નેમિ (૨) ભવ ભમતાં આ દુઃખનો-સુણ૦ પામીશ પાર હું કિમ કહો હળવોકે ભારે અછુ-સુણ૦ ડહાપણ કરીને જિમ લો-નેમિ(૩) ઘણું વિચારી જોવતાં-સુણ, તુંહિ જ સુખનો ઠામ મિલે મન પણ સ્થિર નહિ તેહવા-સુણ, જ્ઞાની વિણ કહો કુણ કલે-નેમિ (૪) દાયક સુખના દાનનો-સુણ૦ વિમલ હૃદયમાં તુંહી વસ્યો મીઠી સાત ધાતમાં-સુણ. તિલમાં પરિમલ તેલ જિયો-નેમિ (૫)
જી કર્તા શ્રી વિનીતવિજયજી મ. જી
(આયેસડાની-એ દેશી) પિઉં ! સુણ રે શામળીયા નાહ કે, હું સસનેહી સુંદરી રે-મનમોહનીયા પિઉં! અષ્ટ ભવતંર પ્રીતિ કે, નવમે ભવ કિમ પરિહરી રે મનમોહનીયા(૧) પિઉં તું છે ચતુર ! સુજાણ કે, હું ગોરી ગુણ આગલી રે-મન પિલે ! બોલે રાજુલ નાર કે, વાલિમ-વિરહ આકળી રે-મન (૨) પિઉ જો વનના દિન જાયકે, અવસર લાહો લીજીયેરે-મન પિઉ ! અવસર ઉચિત અજાણ કે, પશુ ઉપમ તસ દીજીયે રે-મન (૩)
(૩૮)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
પિઉં ! ફુલમાળા સુકુમાળ, કે, કુમલાયે તુજ કામિની રે-મન પિઉં ! દિન જા યે જનવાત કે, પણ નવિ જાયે યામિની રે-મન (૪) પિઉં ! શિવાદેવી-માત મલ્હારે કે, સાર કરો અબળાતણી રે-મન પિઉં ! યદુપતિ નેમિ કુમાર કે, આવો મંદિર અમ ભણી રે-મન (૫) પિઉં ! બોલ્યા શ્રીજગદીશ કે, વીશ વિસવા તુમે ભાવજો રે-મન પિયા ! એ સંસાર અસાર કે, મુગતિ મંદિરમાં આવજો રે-મન (૬) પિયા ! રાજુલ નેમિ જિણંદ કે, અવિહડ શિવસુખ દીઠડા રે-મન પિલ ! મેરૂવિજય ગુરુ-શિષ્ય કે, વિનીતવિજય મન મીઠડા રે-મન (9)
શું કર્તા શ્રી અમૃતવિજયજી મ. જી.
(રાગ-અરગજો) કોન મનાવો રે રૂઠડાં નેમસો, કોનો બહુઅત મામસોં તોરન આએ, ફેરચલ ચલે રથ કેમસો-કો. (૧) આઠ ભવાંતર નેહનિવાહી, નવમે ભવ કરી એમસો-કો (૨) છોડી દીની છિનમે વાલમ, બિગર્યો પાન જય ચોલિકસો-કો. (૩) રે ! મૃગનયની ચંદાવદની, અરજ કરો જઈ સેનસો-કો. (૪) બિરહ દિવાની રાજુલાની, પોહોતી પ્રિયાસંગ પ્રેમસો-કો. (૫) સંજમ આપી પદસોં થાપી, શિવસુખ અમૃત બનસ-કો. (૬)
(૩૯)
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી પ્રમોદસાગરજી મ.
(મકર જીવ પરતાંતિ દિનરાતિ તું-એ દેશી) નેમિનિસાંભળો વિનતિ મુજ તણી, આશ નિજદાસની સફળ કીજે, બ્રહ્મચારી શિર સેહરો તું પ્રભો? તાત મુજે વાત વાત ચિત્તે ધરીજે-નેમિell ll નગર શૌરીપુર નામ રળીઆમણું, સમુદ્રવિજયાભિધભૂપદીપે,
શ્રી શિવાદેવી નંદન કરૂં વંદના, "અજેનવાન રતિનાથજીપે-નેમિell ll શંખ ઉજ્વલ ગુણા શંખ લાંછન થકી, સાર ઇગ્યાર ગણધર સોહાવે,
આઉ એક સહસ વરસમાને કહ્યું, અંગ દશધનુષમાને કહાવે-નેમિ, Ilal યક્ષ ગોમેધ ને "અંબિકા યક્ષિણી, જૈનશાસન સદા સૌખ્યકારી, અઢાર હજાર અણગાર શ્રુતસાગરા, સહસ આલીશ અન્જાવિચારી-નેમિcl૪ો. કાંચનાદિક બહુ વસ્તુ જગકારમી, સાર સંસારમાં તુંહી દીઠો, પ્રમોદસાગર પ્રભુ હરખથી નિરખતાં, પાતિક પૂરસવી દૂર નીઠો-નેમિellપા ૧. નામના ૨.કામદેવ ૩. સમૂહ
શ કર્તા શ્રી ભાણચંદ્રજી મ.
(દેશી-બિંદલીની) બાવીસમા નેમી નિણંદા, મુખ દીઠે પરમ આણંદ હો-જિનવર સુખકદા. ભવિ-કુમુદ ચકોરી ચંદા, સેવે વૃંદારક-વૃંદા હો-જિનતાના પરમાતમ પૂરણ આનંદા, પુરૂષોત્તમ પરમ મુર્ષિદા હો-જિન જય જય જિન જગત જિગંદા, ગુણગાવે ત્રિભુવન વૃંદા હો-જિનull રા. ધીરીમ જિત મેરૂગિરીંદા, ગંભીરમ શયન-મુકુંદા હો-જિન, સદા સુપ્રસન્ન મુખ અરવિંદા, દંત છબિ ચિત્ત મસિ કુંદા હો જિન llall,
૪૦)
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સમુદ્રવિજય નરીંદા, માતા શિવાદેવીના નંદા હો-જિન વારતા પ્રભુ ભવ-ભય ફંદા, દૂર કર્યા દુઃખ કંદા હો-જિનull જેણે જીત્યા મોહ-મૃગેંદા, શિવસુખ-ભોગી ચિદાનંદ હો-જિન વાઘજી મુનિ શિષ્ય ભાણચંદ્ર, ઈમ વિનવે હર્ષ અમંદા હો-જિનull પા
૧. દેવ ૨. સમૂહ ૩. પૈર્ય ૪. સમુદ્ર ૫. શ્વેતપુષ્પ ૬. ઘણા
T કર્તા શ્રી ખુશાલમુનિજી મ.
(ઉંચી મેડી દીવો બળે રે-એ દેશી) શિવાદેવી સુત-સુંદરે વાહલો, નેમિ નિણંદ રાજ-રાજુલ નારીનો સાહિબો || યદુવંશી-શિર શેહરો, સમુદ્રવિજય કુળચંદ-રાજ-રાજુલoll૧al હોટે ઉત્સવે શ્રી કૃષ્ણજી, તેહનો વિવાહ કરવા-રાજ-રાજુલ / તેડી જોરાવરી આણીયા, ઉગ્રસેન પુત્રી વરવાય-રાજ-રાજુલ /રો. વિણ પરણ્ય જે પાછા વળ્યા, તોરણથી રથ ફેરી-રાજ-રાજુલ / તે શું કારણ જાણીએ, પશુની વાત ઉદ રી-રાજ-રાજુલ૦ l૩ણી હળધર કાન્હા આડા ફરી, બંધવ ઈમ નવિ કીજે-રાજ-રાજુલ / છોકરવાદ શાણા થઈ, કરતાં લજજા છીજે-રાજ-રાજુલ //૪ ઉભો ઉગ્રસેન વિનવે, વહેલા મહેલ પધારો-રાજ-રાજુલ / માન વધારો મોટો કરો, અવગુણ કો ન વિચારો-રાજ-રાજુલ /પા કોઈનું વચન ન માન્યું, દુલ્હન રોતી મૂકી-રાજ-રાજુલ૦ / રવત ચઢી શિવને વર્યા, રાજુલ પણ નવિ ચૂકી-રાજ-રાજુલ //૬ll
(૪૧)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
હકડેઠક હાણ ઈણે કરી, જે બીજે નવિ થાયે-રાજ-રાજુલ / શ્રીઅખયચંદ સૂરીશનો, ખુશાલમુનિ ગુણ ગાયે- રાજ-રાજુલ 1શા. ૧. પરાણે ૨. બળદેવ ૩. શ્રીકૃષ્ણ
T કર્તા શ્રી ચતુરવિજયજી મ.
(દેશી-ભટીયાણીની) વિનતડી અવધારો હોજી પધારો વહાલા નેમજી, અરજ સુણો મુજ દેવા તુમે છો જગના તારૂ હો, ભવવારૂ મોહન માહરૂ, અહનિશ કરસ્યાં સેવા
-વિનાના જાદવકુળના ધારી હો અધિકારી સુરત તાહરી, સૂરત મોહનવેલ | દેખત દિલડું હરખેહો અતિ નિરખે વરસે મેહુલો, અષાડો ગજગેલ
-વિહાર દીસો છો જગન્યારા હો દિલ પ્યારા, વાર્યા નવિ રહો, કિમ કરી દાખવું પ્રીત ! જિમ જાઓ કેતકીવનમાં હો વળી દિલમેં મન તે ભમરજયું, ઈમ અમ કુલવટ રીત
-
વિરૂા. સમુદ્રવિજય સુત ઇંદાહો શિવાનંદા ફંદા સાહેબા, નયણ રહ્યાં લોભાયા તુમ મુજ અંતરજામી હો શિવગામી સ્વામી માહરા, સુગુણનિધિ કહેવાય
-વિટll૪ો પશુની કરૂણા પેખી હો ઉવેખી દેખી નવિ રહ્યા, આણી હૃદય વિચાર ! મનમાચ્યા તિહાં રાચ્યા હો સવિ આશ્યા મુજ મનમાં રહીં, કુણ ઘર એહ આચાર
-વિ/પા. મેં જાણ્યું તમે રાગી હો સોભાગી ત્યાગી પ્રેમના, પુણ્ય તણા અંકુર ! મુજ મંદિરિયે આવો હો દિલ લાવો નાવો કિમ નહિ, જિન ઘરહિયે હજુર
-વિડી. ૪૨)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીજે સાહેબ સેવા હો સુખમેવા દેવા હેજથી અષ્ટ કરમ મદ મોડા ચતુરવિજય ચિત્ત ધરવા હો સુખ કરવા વરવા નેમને સુંદર બે કર જોડ
-વિolણા કર્તા શ્રી દેવચંદ્રજી મ.
(પા પ્રભ જિન લઈ અલગા રહ્યા-એ દેશી) નેમિજિણેસર ! નિજ કારજ કર્યો, છાંયો સર્વ વિભાવોજી ! આતમ-શક્તિ સકળ પ્રગટ કરી, આસ્વાદ્યો નિજ ભાવોજી-નેમિના. રાજુલ નારીરે સારી મતિ ધરી, અવલંખ્યા અરિહંતોજી | ઉત્તમ-સંગેરે ઉત્તમતા વધે, સાથે આનંદ અનંતોજી-નેમિellરા ધર્મ-અધર્મ-આકાશ અ-ચેતના, તે વિજાતી અ-ગ્રાહ્યોજી | પુદગળ ગ્રહવે રે કર્મ કલકતા, વાધે બાધક વાધોજી નેમિella. રાગી-સંગેરે રાગદશા વધે, થાયે તિણે સંસારોજી | નિ-રાગીથી રે રાગનો જોડવો, લહીયે ભવનો પારોજી-નેમિell૪ અ-પ્રશસ્તતારે ટાળી પ્રશસ્તતા, કરતાં આશ્રવ નાસજી | સંવર વાધેરે સાથે નિર્જરા, આતમ-ભાવ પ્રકાશેજી-નેમિલીપા નેમિ-પ્રભુ ધ્યાને એકત્વતા, નિજ તત્વે ઈકતાનોજી | શુકલ-ધ્યાનેરે સાધી સુસિદ્ધતા, લહિયે મુક્તિ-નિદાનોજી-નેમિellll અ-ગમ અ-રૂપીરે અ-લખ અ-ગોચરૂ, પરમાતમ પરમીશોજી | દેવચંદ્ર જિનવરની સેવના, કરતાં વાધે જગીશોજી-નેમિકા
૪૩)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા શ્રી જીવણવિજયજી મ.
(પ્રથમ જિનેસર પૂજવા સૈયર મોરી) સુખકર સાહિબ શામળો, કિનજી મારો ! નાહ સુરંગો નેમ હો! 'કામિત-કલ્પતરૂ સમો, જિ. રાજિમતી કહે એમ-હો-કામણગારા અંતજી ! મનમોહન ગુણવંતજી ! જિનજી મારા !
એક-રસો રથ વાળ હો |૧| ગ્રેવડ મુજ તજવા તણી જિ. હુંતી જો શિવ હુંશ હો ! અ-બલા બાલ ઉવેખવા-જિન | શી કરી એવડી ધૂસ હો-કામણolરા ઉંડું કાં ન આલોચિયું? જિ. સગપણ કરતાં સ્વામી હો ! પાણી પી ઘર પૂછવું જિ. કાંઈ ન આવે તે કામ હો-કામણoll૩ી ઓલંભે આવે નહીં-જિન, રાજુલ ઘર ભરતાર હો | વાલિમ વંદન મન કરી-જિનવા જઈ ચડી ગઢ ગિરનાર હો-કામણoll૪
શિવપુર ગઈ સંજમ ધરી-જિન) અનુપમ સુખરસ પીધ હો !
જીવણ-જિન-સ્તવના થકી-જિન સમકિત ઉજ્જવલ કીધ હો-કામણ //પો ૧. ઈષ્ટ વસ્તુ માટે કલ્પવૃક્ષ જેવો ૨. અંદરની વિચારણા ૩. નિર્બલ ૪. ભોળી એવી બાલિકાઓને ૫. ફટાટોપ તૈયારી
૪૪ )
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
T કર્તા શ્રી દાનવિજયજી મ.
(અનંતવીરજ અરિહંત ! સુણો મુજ વિનતિ) એહ અથિર સંસાર-સ્વરૂપ અછે ઈસ્યો, ક્ષણ પલટાએ રંગ પતંગ તણો કિસ્યો બાજીગરની બાજી જેમ જૂઠી સહી, તિમ સંસારની માયા એ સાચી નહીં ||૧|| ગગને જિમ હરિ-ચાપ પલક એક પેખિયે | ખિણમાંહે વિસરાલ થાયે નવિ દેખિયે | તિમ એહ યૌવન-રૂપ સકલ ચંચલ અછે, ચટકો છે દિન ચાર વિરંગ હુએ પછે રા. જિમ કોઈક નર રાજય લહે સુપના વિષે, હય-હાથી-મઢ-મંદિર દેખી ઉલ્લસે |, | જબ જાગે તવ આપ રહે તિમ એકલો, તેહવો ઋદ્ધિનો ગારવ તિલ પણ નહિ ભલો |૩ દેખીતાં કિંધાક-તણાં ફલ પક્ટર, ખાતાં સરસ સ્વાદ અંતે જીવિત હરાં ! તિમ તરૂણી-તનુ ભોગ તુરત સુખ ઉપજે, આખર તાસ વિપાક કટુક રસ નિપજે //૪ એ સંસાર શિવા-સુત એવો ઓળખી, રાજ રમણી ઋદ્ધિ છોડી થયા પોતે રિખી |
(૪૫)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્મ
ખપાવી આપ ગયા શિવ-મંદિરે, દાનવિજય પ્રભુ-નામથી ભવ-સાગર તરે ૧. હલદર ૨. ઈન્દ્ર-ધનુષ્ય ૩. વિખરાય ૪. વિકૃત ૫. સુંદર ૬. ઋષિ=મુનિ=સંયમી
11411
M કર્તા : શ્રી મેઘવિજયજી મ.
(દીઠો સુવિધિ-જિણંદ, સમાધિ ૨સે ભર્યો હો લાલ-એ દેશી) રાજી કરીએ આજ કે-યાદવ-રાજીયા, હો લાલા કે-યાદવ રાજીયા, નાથ ! નિવાજ અવાજના-વાજા વાજીયા હો લાલ કે-વાજા જળપરે જગ સુ-ધ્યાન કે-૨ાજે રાજીયા હો લાલ કે-રાજે૦, દીજે મુજ શિર હાથ કે-છત્ર જ્યું છાજીયા હો લાલ કે-છત્ર ૧||
તુમ સોભાગી સ્વામી-રાગી જન ઘણા હો લાલ કે-રાગી, વલી સેવાનો જોગ ન-પામે તુમ તણા હો લાલ કે-પામે, અવધારો અરદાસ-સદા કુણ કેહની હો લાલ કે-સદા૦, ભાવ-તિસિ દીયો સિદ્ધિ કે, નિશ્ચય-નેહની હો લાલ કે-નિશ્ચય ॥૨॥
સ્વારથીયાની વાત-ન કો મન સમ્હે હો લાલ કે-ન કો, પ૨મા૨થીયા લોક, તુમે સહુ કો કહે હો લાલ કે-તુમે૰I શિવ-સારથીયા જીવ-જગત્રય ધા૨ીયે હો લાલ કે-જગત્રય૦, સહુ સાથે તિમ નાથ-નેહી પણ તારીયે હો લાલ-નેહી ||૩|| તુમ પ્રસાદ જસવાદ-સવાદ સેવે મલે હો લાલ કે-સવાદ,
૪૬
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
ન હુએ કોઈ અપવાદ-નિવાજ સરસ ભલે હો લાલ કે-નિવાજ / તુઠયો જાણી નિણંદ કે, પુઠો પડિવયો હો લાલ કે-પુઠો, અષ્ટ-સિદ્ધિ લઈ હાથ કે, મહિમા "વજવો હો લાલ કે-મહિમા /૪
જગતે આઠે જામ કે-નામ ન વિસરું હો લાલ કે-નામ0, ગુણે “તુમહિ જાણી મન-મોટીમ હું ધરૂં હો લાલ કે-મોટીમ ૦I મયા કરો મહારાજ-નિવારે ઈણિ પરે હો લાલ કે-નિવાજે, પિયુ-પિયુ સાદે મેઘ, મહીતલ સર ભરે હો લાલ કે-મહી //પા. ૧. પ્રસન્નતાના સૂરના ૨. ભાવતૃષારૂપ ૩. સમજણ સાથે ૪. સ્વીકાર્યો ૫. જાળવજો ૬. તમને ૭. મોટાઈ
વિશ કર્તા શ્રી કેશરવિમલજી મ.
(વર્ધમાન જિનવર વરદાયી-એ દેશી) સાંભળ સ્વામી! ચિત્ત-સુખકારી ! નવ-ભવ-કેરી હું તુજ નારી! પ્રીતિ વિસારી કાં ! પ્રભુ ! મોરી, ક્યું રથ ફેરી જાઓ ? છોરી ||૧||
તોરણ આવી શું મન જાણી?, પરિહરી ! માહરી પુરાણી કિમ વન સાધે ? વ્રત લીયે આધે, વિણ-અપરાધ ! યે પ્રતિબંધ ! રાઈ પ્રીતિ કરી જે! કિમ તોડીજે, જેણે જસ લીજે! તે પ્રભુ ! કીજે ! જાણ-સુ-જાણ જ તે જાણીને, વાત જે કીજે તે અનિવહીજે મેલા
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉત્તમહી જો આદરી છંડે, મેરૂ-મહીધર તો કિમ મંડે ? । જો તુમ-સરીખા સયણ જ ચૂકે, કિમ (નવિ)જલધર (નિધિ-માઝા) દ્વારા મૂકે ॥૪॥
નિ-ગુણા ભૂલે તેતો ત્યાગે, ગુણ વિણ નિવહી પ્રીતિ ન જાયે । પણ સુ-ગુણા જો ભૂલી જાયે, તો જગમાં કુણને કહેવાયે ? ।।૫ll
એક-પખી પણ પ્રીતિ નિવાહુ; ધન ધન તે અવતાર આરાહે । ઈમ કહી નેમશું મલી એકતારે, રાજુલ-ના૨ી જઈ ગિરનારે ।।૬।।
પૂરણ મનમાં ભાવ ધરેઈ, સંયમી હોઈ શિવ-સુખ લેઈ । નેમશું મલીયા રંગે રલીયા, કેશર જંપે વંછિત ફલીયાં I|| ૧. જાઓ છો ! ૨. અર્ધ-અધ વચ્ચેથી ૩. કા૨ણે ! ૪. જાણકારોમાં પણ શ્રેષ્ઠ ૫. નભાવે-પૂરી કરે
૬.
સ્થિર રહે
2 કર્તા : શ્રી કનકવિજયજી મ.
(સહિયર પૂછઈ વાત હાં હું વારી લાલ-એ દેશી) રાજુલ પૂછે વાત, હાં હું વારી નાહ નિષ્ઠુર છોડી ક્યું ગયો વિણ-અવગુણ ઉવેખી, હાં હું વારી નેમિ વૈરાગી કો ક્યું
સહિયર કહે સુણિ વાત, હાં હું દોષ ન કોઈણરો ન યા દુશ્મને ઘાલી ઘાત, હાં હું રાજુલ કહઈ, કુણ દુશ્મન
૪૮
લાલ
?
લાલ
થયો
વારી લાલ તાહરો
વારી લાલ માહરો
!
1
!
?..11911
!
T
!
? ...||૨||
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
સખિ કહઈ પરગટ દેખિ, હાં હું તઈં નયણ હરાયો, હિરણ તે વયરી તાહરો | તિણિ એ દીધો દાવ, હાં હું ટાણો લહિયો વિવાહ રે..૩ બીજી સખી કહઈ વાત, હાં હું, દોષ નહીં કોઇ, ઇણિ હરણરો. પહિલા મતો ન પોંસાચ, હાં હું ઈણ રઈજી કન્યા પરણરો..//૪ મન માન્યા વિણ વ્યાહ, હાં હું પરણવાઆણ્યો “માન્યો માન્યો’ કહી !
જોરે ન જુડઈ પ્રીતિ, હાં હું, બાંધ્ય કલબીએ, ગામ વસઈ નહીં.../પી તિરસ્ય કિસ્સો રે સનેહ, હાં હું, હેજ હિયડારો જિણિ મઇ ન દેખિઈ ! છાંની જિણી વાત, હાં હુંતિણિરો ભરુંસો, કહો કયું લેખિઈ?..ll ઈમ નિસુણિ રાજુલ-નારી, હાં હું, પિઉન મનાવણ કારણુઈ ! પહુતી ગઢ ગિરનારિ, હાં હું, કહઈ કનકવિજય, જાઉં હું બારણાં...હા. ૧. પરાણે પ્રીતિ ન જોડાય ૨. બાંધેલા = પરાણે વસાવેલા કણબીથી ગામ ન વસે
પણ કર્તા: શ્રી રૂચિરવિમલજી મ.
(ઢાલ-ચંદ્રાયણાની) યાદવ જાન લેઈ કરી રે, આયા મંડપ બારે, પશુય પુકારે રથ વાલીનૈ, વલીયા નેમિ કુમાર |
| (ચાલ) વલીયા નેમિકુમાર ઈમ જાણી, રાજીમતી રાણી મુરઝાણી ! માત-પિતા સહિયર વિલખાણી, બોલે આંસુ ભરાણી વાણી-જી નેમીસરજી રે III
(૪૯)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
અબલા-અવગુણ વાપરી રે, “મુંકો કાંય વિસારી ! | આઠ ભવાંતર પ્રીતિડી રે, આવો પવેગે સંભારી |
(ચાલ) આવો વેગ સંભારી, મુકો કાંય વિસારી ? બાલા | યૌવન જુગતિ વેષ રસાલા, નિધુર નાહ ! નવિ દીજયે ટાલા-ઢિ છાંડી આવો રઢીયાલાજી, –ને મીellરા ના પીયુડો પાપી લાવૈ રે, (અમલસ લાવે 10મોર | પીઉ વિણ ખીણ એક દોહિલો રે, કંત છે નિપટ કઠોર |
(ચાલ) કતજી ! નિÚર ન કીજે હાંસી, છું તુઝ પૂર્વ-ભવની દાસી અબલા અવસર ક ગયો નાસી, કંત નછોડો નારી, નિરાસી-જી નેમીelal રૂપ-ગણે રંગે ભરી રે, છોડી રાજકુમારી | બહુ મૈત્રી લાલચ ભરી રે દીધી શિવ તે પ્યારી |
(ચાલ). શિવ ધૂતારી નામ કહાવૈ, રાગ વિના સહૂ જગ ભરમાવે ! પરનારી શું ચિત્ત લલચાવે, વલી બ્રહ્મચારી નામ ધરાવે-જી નેમીellll. નિ-સનેહસું નેહલો રે, કાં કીધો કિરતાર ! ! પીઠ પૂંઠે ચાલી સતી રે, પહૂંતી ગઢ ગિરનાર ||
(ચાલ) ગિરનારે સંજમ-વ્રત ધરી, પીઉ પહેલી શિવ-પંથ સીધારી ! ધન ધન નેમિજી રાજુલ નારી, રૂચિરવિમલ પ્રભુ જય-જયકારી-જી નેમીલીપી ૧. બારણે ૨. ખેદ પામી ૩. આગલ કરી ૪. મને ૫. જલ્દી ૬. વિયોગ ૭. આગ્રહ ૮. સુંદર ૯. આમળો–દુઃખ ૧૦. મને
૫૦)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
3 કર્તા : શ્રી રૂચિરવિમલજી મ. (રાગ-સોરઠ-કાનુડા તુમસો લાગી મોરી પ્રીત-એ દેશી)
શામલીયા તુમશું લાગો મોરો નેહ, લાગો મોરો નેહરે શામળીયા। શિવાદેવી સુત સુંદર સોહે, નેમીસર ગુણ ગેહ રે-શામ૰ વિણ-અપરાધે, છોક૨વાદે, છયલ ! ન દીજ્યું છેહરે-શામ૰ ||૧|| રયણી અંધારી બિજ ચમકે, ઝ૨મર વરસે મેહ રે-શામ૦ પાવસ ઋતુ પદમનીસું પીઉડા, રાખીયે રંગ રેહ રે-શામ૰ ||૨|| સોવનવ૨ણી લાલ સુરંગી, કામિની કોમલ દેહ રે-શામ૦ શિવ ધૂતારીને વિસારી, આવો માહરે ગેહ રે-શામ૰ ||૩|| બાંહ ગહ્યાંની લાજ ન જેહને, નિગુણ નિષ્ઠુર નર તેહ રે-શામ૦ પારસ-સંગે લોહ કંચન જયો, હોવે સંપતિ એહ રે-શામ૰ ॥૪॥ પ્રભુજી સા૨ ક૨ો અબ મેરી, હું તુમ ચરણની જેહ રે શામ રૂચિર નેમિ-રાજુલ ગુણ ગાવે, પાવે સુખ અ-છેહ રે-શામ૰ ||૫|| ૧. હોવલાસી ૨. ચોમાસું ૩. ધૂળ
3 કર્તા : શ્રી રૂચિરવિમલજી મ. િ (ફૂલડાની દેશી)
માત શિવાદેવી જાયા-રાજ ! સુર નર નારી ગુણ ગાયા-રાજ ! I ઘર આવો રે હઠીલા હઠછોડી, મ્હે તો અરજ કરાં કર જોડી-રાજ ! ઘ૨૦ જીવદયા મન આણી-રાજ !, કાંય છોડો જી! રાજુલ ૨ાણી-રાજ ! ઘર॥૧॥ થૈતો યાદવ-કુલરા હીરા-રાજ !, રથ ફેરો રે નણદીરા વીરા-રાજ !, ઘ છેહ છયલ ! નવિ દીજે-રાજ !, ધણ-યૌવન લાહો લીજૈ-રાજ ! -ઘર॥૨॥
૫૧
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઘર છોડ્યાં જગ હાંસો-રાજ!, ઘર આવી કરો ઘરવાસો-રાજ !-ઘર૦ સખી ! કટક કીડી કાજઇ-રાજ !, કરતાં કિમ કત ! ન લાજે-રાજ !-ઘરollal મેં તો હાંસુંજી પ્રીત ઠગોરી-રાજ!, કરી ચિત્તડું લીધું ચોરી-રાજ!-ઘર. થેં તો મ્હાંસુંજી પ્રીત ઉતારી-રાજ!, થાંને અવર મિલી ધૂતારી-રાજ!-ઘરoll૪ll પીઉર્થે છોજી કામણગારા-રાજ!, અબલારા પ્રાણ-આધારા-રાજ!-ઘર૦ નયણાં નિંદ ન આવે-રાજ !, શામલીયો સૅણ સુહાવે-રાજ !-ઘર.પી. ઈમ પીઉને ઓલંભા દેતી-રાજ!, પીઉ પાસે સંજમ લેતી-રાજ!-ઘર, રૂચિરવિમલ સુખદાયા-રાજ ! નેમિ-રાજૂલ શિવ-સુખ પાયા-રાજ !-ઘર ll દll
Wી કર્તા શ્રી રૂચિરવિમલજી મ.
(ઢાલ-“લાલુડાની”) મ્હારા નેમિ પિયારા લો નેમજી!, શામલીયો શામલીયો કરતી સાદ કરું રે લો
-મહારા નેમ પીયારા લો-નેમિપુoll ખિણ-ખિણ ઉણી નેમિ વિહુણી કેમ કરૂં રે લો-મહારા, નેમિell ગોખે બૈઠી પીઉં દુખ પૈઠી વાટ જો જે રે લો-પ્પારા- નેમિull પિઉ વિણ સાસો દિન વરસ સામો કેમ ખોઉં રે? લો-મહારા. નેમિના શામલીયો "વરસાલૈ સાલે સાલ સમો રે-મહારાવ નેમિ0 રાજમહેલમાં રાજા-રાણી સંગ રમો રે લો-હારા. નેમિ, પરિહરિ તરુણી ધરણી પર ઘર કાંય ભમો રે લો- મહારા, નેમિ, યૌવન-વય પામીને ફોકટ કાંય. ગમો રે લો- મ્હારા નેમિ. રા. પશુઆ પુકાર સુણીને, દુણી રીસ ચડી રે લો-મ્હારાવ નેમિ, સોકડલીનૈ કાજે મારને માર પડી રે લો-હારાવ નેમિ,
પ૨).
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
અન્ન ન ભાવે નાવૈ નયણાં નીદડી રે લો-મહારાવને મિ0 કામ સતાવૈ ભાવૈ તુમસેં પ્રીતડી રે લો-મહારા. નેમિellall આભૂષણ અંગારા અંગના રે લો-મહારાવનેમિ, કોઈક બોલ કુ-બોલ ન સાલ્યા રંગના રે લો-મ્હારા. નેમિ, કીડી ઉપર કટકી કટકી કાંય કરો રે લો-મહારાવ નેમિ0 વિણ અપરાધે ક્રોધ હીયામાં કાર્યો ધરો રે લો-મહારા, નેમિ, ચોલી ચણા ચીરનું કાર્જ કાંય ડરો રે લો- મહારા. નેમિયll૪ો. નિહુર-હીયાના નાહ ન આપો છેહલો રે લો, મહારાવ નેમિ, અબલા સાથે જોડી અવિહડ નેહલો રે લો-મહારા. નેમિ, મૂછાલા ભૂપાલા કેટલા કાંયા દીઓ રે લો-હારાવ નેમિ, ખિણ ઘરમાં ખિણ આંગણ કાંમણ સો કીઓ રે લો- મ્હારાનેમિલી/પો.
ઈમ વિલવંતી પદમિની પ્રેમે પરવડી રે લો-હારાવ નેમિ, રહનેમિ પડિબોહી ઉજલ શૃંગ ચડી રે લો-હારા- નેમિ, નેમ સમીપે સંયમ લેઇ મોક્ષ ગઈ રે લો-મહારાવ નેમિ0 રૂચિરવિમલ પ્રભુ ગાતાં આશા સફલ થઈ રે લો- મ્હારા. નેમિell/ ૧. ચોમાસામાં
( ૫૩)
૧૩)
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા શ્રી ભાવપ્રભસૂરિ મ.
(સાસુ પૂછઈ હે વહૂએ દેશી) રાજુલ કહે સુણિ હે! સખી!, મારો નાહલીયો નેમિ રીસાણો-કાંઈ? ! તોરણથી પાછો વલ્યો, નવ ભવ નેહ નિવારી જાઈ, નેમિ નગીનો માહરો સાહિબો-નેમિel/૧il. પશુ-વયણે તજી નારીને, એ સમઝણ રૂડી નહીં-રાય ! | ટલવલઇ અ-બલા તુઝ વિના, ગોરી ખોબો ધાન ન ખાય-નેમિel રા યોગ તુહે જો આદર્યો, મુઝને તે આલો ! પ્રિય સાર | હવાઈ હું ધરમની ભારજા, તું મુઝ ધરમ-તણો ભરથાર-નેમિella પહેર્યો ચારિત્ર-ચૂડલો, રાજુલે રાખ્યો અ-વિહડ રંગ | બ્રહ્મચારી પિયુ નેમિક્યું, લોક-લોકોત્તર છંડ્યો ન સંગ-નેમિellઝા જિનવર નિક કલ્યાણ કે, દીપાવ્યો ડુંગર ગિરનાર / ભાવપ્રભ નેહે કરી, રાજુલ પામી ભવનો પાર-નેમિel/પા ૧. પ્રેમી, ધણી ૨. શ્રેષ્ઠ ૩. ખરેખર તમારા વિના રાજુલ રૂપ સ્ત્રી ખોબો અનાજ ખાઈ શકતી નથી બીજી ગાથાની ચોથી લીટી ૪. આપો
૫૪)
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
FM કર્તા : શ્રી રતનવિજયજી મ.
(હાં રે ! મારે ! ધર્મ-જિણંદશું લાગી પૂરણ-પ્રીતજો-એ દેશી) હાં રે ! મારે ! નેમિ-જિનેસ અલવેસર આધાર જો સાહિબ રે સોભાગી ગુણ-મણિ-આગરૂ રે લો હાં રે ! મારે ! પરમ-પુરૂષ પ૨માતમ દેવ પવિત્ર જો આજ મહોદય દરિસણ પામ્યો તારૂં રે લો.।।૧।।
રે લો
હાં રે ! મારે! તો૨ણ આવી પશુ છોડાવી નાથ જો રથ ફેરીને વળીયા નાયક નેમજી હાં રે ! મારે દૈવ અટારે એ શું કીધું ? રઢીઆળી વર રાજુલ છોડી કેમજી રે હાં રે ! મારે ! સંયોગી-ભાવ વિ-યોગી જાણી સ્વામી જો એ સંસારે ભમતાં કો કેહનું નહિ રે ! લો હાં રે ! મારે ! લોકાંતિકને વયણે પ્રભુજી તામ જો વ૨સી દાન દીયે તિણ અવસ૨ જિન સહી રે લો.ગા હાં રે ! મારે ! સહસાવનમાં, સહસ-પુરૂષની સાથ જો ભવ-દુઃખ-છેદન-કા૨ણ ચારિત્ર આદરે રે લો હાં રે ! મારે વસ્તુ-તત્ત્વે રમણ કરતા હૈંસાર જો ચોપનમે દિન કેવલ-જ્ઞાન-દશા વરે રે લો.।।૪।। હાં રે ! મારે ! શિવા-નંદ વરસે સુખકર વાણી જો આસ્વાદે ભવિ ભાવ ધરીને સુંદરૂ રે લોપા
૫૫
આજ જો
? લો.॥૨॥
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
હાં રે ! મારે ! દેશના નિસણી બુઝયાં રાજુલ નાર જો નિજ-સ્વામીનો હાથે સંયમ આદરે રે લો હાં રે ! મારે ! અષ્ટ-ભવોની પાળી પૂરણ-પ્રીત જો પિયુ પહેલાં શિવ-લક્ષ્મી રાજિમતી વરે રે લો...//૬ll હાં રે ! મારે ! વિચરી વસુધા પાવન કીધી સાર જો જગ-ચિંતામણિ જગ-ઉપગારી ગુણ-નિધિ રે લો હાં રે ! મારે ! જિન-ઉત્તમ-પદ-પંકજ-કેરી સેવ જો કરતાં રતનવિજયની કીતિ અતિ વધી રે લો..//કા ૧. ભાગ્ય ૨. ખરાબ ૩. સુંદર ૪. શ્રેષ્ઠ પ. પુત્ર
Wિ કર્તા શ્રી માણેકમુનિ મ. જ
(ઢાલ-બાદરીયાની-બેટી કાગલ મોકલે જો એ દેશી) સૌરીપુરી નગર સોહામણું જો, તિહાં સમુદ્રવિજય નૃપસાર જો શિવાદેવી રાણી તેહનઈ જો, રૂડી રંભા તણે અણુહાર જો નેમ નગીનો મુજનઈ વાલો જો-નેમ ll લો. તાસ કુખિ કમલ-હંસલો જો, અવતરીયા નેમ-કુમાર જો બ્રહ્મચારી શિર-સેહરો જો , સત્વવંતમાં સિરદાર જો-ને મારા કેલિ કરતાં જળમાં ગોપીઓએ, કબુલાવ્યો પ્રભુ ઘરબાર જો ઉગ્રસેન-રાય બેટડી જો, કીએ તેરૂં લગ્ન-વિચારજો-ને મારા
(૫૬)
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
જાન લેઈ સબ લઇ સાજશું હો !, પ્રભુ ! આવ્યો તો૨ણ બારજો
પશુઅ પોકાર સુણી ચાલીયા જો, જિન લેઈ સંયમ-ભાર જો-નેમ||૪||
રાજીલ રાણી પંઠિ સંચરી જો, જઈ પોહતી ગઢ ગીરનારિ જો મુગતિ-મહોલમેં મોકલ્યાં જો, પ્રભુ માણેક મોહનગાર જો-નેમનાપા ૧. જેવી ૨. પરાણે-છલથી મનાવ્યો ૩. ધૃણા
3 કર્તા : શ્રી દીપવિજયજી મ. (મારી સઈ રે સમાણી રે એ દેશી)
નેમિ નવલદલ અંતરજામી, શામલીયો સિ૨દા૨ રે-મન મોહન મેરે । બાલ-બ્રહ્મચારી નિરંજન નીકો, યાદવ કુલ શણગાર રે-મન૰ ॥૧॥ અપરાજિત વિમાનમાં હરખે, મુનિ શંખ નામે સુખ ભાયો રે-મન૰| તે સુખ છંડી શો૨ીપુર આવી, ચિત્રા નક્ષત્ર સોહાયો રે-મન ॥૨॥
સુંદર વ્યાઘ્ર જોનિ જિન જનમ્યા, કન્યા રાશિ સુખદાય રે-મન૰ I રાક્ષસગણ પ૨માતમ કે૨ા કર્મ દુરંત ભેદાય રે-મન૰ IIના
મહાવ્રત આદરી આદર્યું મૌન, ચોપન વાસર ખાસ રે-મન૰ I વેતસ-તરૂ હેઠલ વ૨-નાણ, પામ્યા પરમ-ઉલાસ-મન૰ ||૪||
પાંચસે છત્રીશ મુનિગણ સંગે, સિદ્ધમાં જ્યોત જગાવી-મન । રૂપાતીત અનંત ગુણ દીપે, એ અચરિજ કહાવી-મન ||||
૫૭
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
Wી કર્તા શ્રી ધર્મકીર્તિગણિ મ.
(વીરે વખાણી રાણી ચેલણાજી-એહની ઢાલ) નેમિ અપરાજિતથી ચવિકજી (૧) સમુદ્ર વિજય (૨) શિવાદેવી (૩) રાશિ કન્યા (૪) રિખ 'ચિત ભલીજી (૫) શંખ લંછણ પય સેવી (૬)-નેમિ, ૧II જીવિએ સહસ ઈક વાસનુંજી (૭) ઈગ દશ ગણહર ચંગ (2) ધણુ દસ (૯) શામ તણું ઝગમગે જી (૧૦) વરદત્ત પારણ રંગ (૧૧)-નેમિલી રા બારવઈ વય (૧૨) છઠ તપઈજી (૧૩) વેતસતરૂ (૧૪) મુનિમાલી સહસ અડદસ (૧૫) સુરી અંબિકાજી (૧૬), ગોમેધ (૧૭) જિણ-૨ખવાલ-નેમિ0 || નમિનાથ-નેમિનાથનાં વિચઈજી, લાખ વરસ પંચ જાણ (૧૮) સહસ “ચત્તા વળી સાહુણીજી (૧૯) "ઉજલગિરિ સિરિનાણ (૨૦)-નેમિ, Il૪. જન્મ શૌરીપુરી (૨૧) સહસ છત્તીસ તિગ લ... (૨૨) . સાવય સહસ ગુણહત્તરાજી, લખ ઈગ (૨૩) ઉજલિ મુખ (૨૪) નેમિ0 //પણા ૧. ચિત્રા ૨. દ્વારિકા ૩. આઠ અને દશમલી ૧૮ ૪. ચાલીશ ૫. ગિરનાર પર્વત ૬. ઓગણ્યોતેર
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્તા : શ્રી સ્વરૂપચંદજી મ.
(અપને પીયાજીકી વાત મેં હું કેહને પુછું-એ દેશી) નેમિ-જિણંદનું શાન રે, જગમાં જયકારી, જગત જંતુની રક્ષા કરવા, પ્રભુ અતિશય ઉપગારી રે-વંદો નરનારી-નેમિના જય સમુદ્રવિજયાંગ-ભૂ, શિવા દેવીના જાયા, શંખ લંછન અંજન-વિ, દસ ધનુષની કાયા-નેમિ।।૧।। અભયદાન શ્વાપદ ભણી, દીધું વ૨સીજનનેં। સંયમી બ્રહ્મચારી પર્ણો, સાધ્યું નિજ મનમેં-નેમિ||૨|| પ્રતિપદ પૃથ્વી પાવન કરી, સહસાવને સ્વામી। મૌનપણે ચોપન દિને, કેવલસિરિ પામી-નેમિના૩મા પૂછે પ્રભુને કૃષ્ણજી, સુણો ! ત્રિભુવન રાય ! । ત્રિગુણ તીર્થ રૈવતપતિ, હરિવંશ સસવાય-નેમિના૪।। ઉત્તમ સ્ત્રી-ગુણું પરિવરી, રાજીમતી કન્યા 1 તુમ ચિત્તમાં કિમ નવી વસી ? અતિ-તન્વી ધન્યા-નેમિના૫।। તવ સુરપતિ કહે કૃષ્ણને, જિન-ચિત્ત અ-ભંગે । શાન ગર્ભ વૈરાગને, ઉત્તરંગને રંગે-નેમિનાદા
ન મિલેં પ્રવેશ અનંગને, તે સુણી રાજીમતી કહે,
કૃશાંગીની શી વાત ? સુર-નર વિખ્યાત-નેમિના।।
ચિદાનંદ ચિત્તમાં તિહાં, નહિ કોઈનો નામ | ચિદાનંદ-સંયુત પ્રભુ, ધરું મુઝ મન ધામ-નેમિના૮ાા
૫૯
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઈમ કહી જિન-દીક્ષા ગ્રહી, કરી સંયમ-લીલા | રહનેમિ પ્રતિબોધીઓ, સતી પરમ-સુશીલા-નેમિellો ઇમ અનંત ગુણ-રાશિનો, પર પાર ન આવે | સોભાગ્યચંદ્ર સ્વરૂપચંદ્રને, જિન-ધર્મ શીખાવે-નેમિel/૧૦
T કર્તા શ્રી જશવિજયજી મ.
(કુંથ જિનેસર જાણ જોરે લાલ-એ દેશી) શૌરીપુર સોહામણું રે-લાલ, સમુદ્રવિજય નૃપ-નંદ રે-સોભાગી શિવાદેવી માતાજનમીયો રે-લાલ, દરિસણ પરમાનંદ રે-સો
-નેમિ-જિનેસર વંદિયે રે લાલ-સોનેમિull જોબન વય જબ જિન હુઆ ?-લાલ. આયુધ-શાળા આયા રે-સો! શંખ શબ્દ પૂર્યો જદારે-લાલ, ભય-ભ્રાંત સહુ તિહાં થાય રે-સોનેમિ ll રા/ હરિ હઈડે એમ ચિતવે રે-લાલ, એ બલિયો નિરધાર રે-સો / દેવ-વાણી તબ ઈમ હુએ રે લાલ, બ્રહ્મચારી વ્રત-ધાર રે-સો. નેમિ, Ill અંતેઉરી સહુ ભેલી થઈ રે-લાલ, જલ-વૃંગી કર લીધ રે-સોI મૌન પણે જબ જિન રહ્યા ?-લાલ, “માન્યું-માન્યું” એમ કીધર-સો. નેમિilીજા ઉગ્રસેન-રાય તણી સુતા ?-લાલ, જેહનું રાજાલ નામ રે-સો. જાન લેઈ જિનવર ગયા રે-લાલ, ફલ્યો મનોરથ તામ રે-સો. નેમિપા. પશુય પોકાર સુણી કરે રે-લાલ, ચિત્ત ચિંતે જિનરાય રે-સો ધિમ્ ! વિષયા-સુખ કારણે રે-લાલ, બહુ જીવનો વધ થાયરે-સો-નેમિગીદી.
(૬૦)
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
તોરણથી ૨૫ ફે૨ીયો રે-લાલ, દેઈ વ૨સી દાન રે-સો સંજમ-મારગ આદર્યો રે-લાલ, પામ્યા કેવળ-જ્ઞાન રે-સો નેમિ૰ IIII “અવર ન ઇચ્છું ઇણ ભવે” રે-લાલ, રાજુલે અભિગ્રહ લીધ રે-સો પ્રભુ પાસે વ્રત આદરી રે-લાલ, પામી અ-વિચળ રિદ્ધ રે-સો નેમિના૮III ગિરનાર ગિરિવર-ઉપરે રે-લાલ, ત્રણ કલ્યાણક જોય રે--સો શ્રીગુરુ ખિમાવિજય તણો રે-લાલ, જશ જગ અધિકો હોય રે-સો૰ નેમિ॥૯॥ રૢ કર્તા : શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરીજી મ.
રહો ! રહો રે ! યાદવરાય ! દો ઘડીયાં, દો ઘડીયાં દો-ચાર ઘડીયાં; -રહો મોહ-મહિરાણ શિવાદેવી જાયા ! તુમે છો આધાર અડવડીયાં-રહો.૧|| નાહ ! વિવાહ ચાહ કરીએ, કયું જાવત ? ફિર રથ ચડીયાં-રહો. પશુય પોકાર સુણીય કિય કરૂણા, છોડી દીયે પશુ-પંખી ચડીયાં-રહો.॥૨॥
ગોદ બિછાઉં મેં વારી જાઉં, કરૂં વિનતિ ચરણે પડીયાં-૨હો પીયુ વિણ દીહા તે વરિસ-સમોવડ, ન ગમે રસેનને સેજડીયાંરહો.IIII વિરહ-દિવાની વિલપતી જોવન, વાડી-વન ઘ૨ સે૨ડીયાં-રહો અષ્ટ-ભવાંતર નેહ નિવાહત, નવમે ભવ તે વિછડીયાં-રહો.॥૪॥
સહસાવન માંહે સ્વામી સુણીને, રાજીલ રૈવતગિર ચિડયાં-રહો પીયુજીનો નિજ-શિરે હાથ દેવાવત, ચાખે ચારિત્ર-શેલડીયાં-રહો..||૫||
યાદવ-વંશ-વિભૂષણ નેમજી, રાજુલ મીઠી વેલડીયાં-રહો૦ જ્ઞાનવિમલ-ગુણે દંપતી નિરખત, હરખત હોત મેરી આંખડીયાં-રહો||૬||
૧. મોહના ઉપક્રમમાં ૨. સુવાનું ૩. પલંગ
૬૧
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
3 કર્તા : શ્રી ગુણવિલાસજી મ. િ (રાગ-મારૂ)
નેમિ ! મોહે આરત તેરી હો ! તુમ દરસન બિનુ ચિહૂંગતે, સહી પીડ ઘનેરી હો-નેમિ।૧।।
કરમ-અરિ મિલી એકઠે, રાખ્યો હું ઘેરી હો । બહુવિધ નાચ નચાવીયો, મનદુવિધા ઘે૨ી હો-નેમિના૨ા અનંત પરાવર્તન કીયે, ભમતે ભવ ફેરી હો ગુણવિલાસ જિન સામીજી, અબ ખબર લો ! મેરી હો-નેમિIIII
૧. ચિંતા ૨. ગૂંચ
* કર્તા : શ્રી જગજીવનજી મ. સમુદ્રવિજય સુત નેમ નિરાગી રાણી શિવાદેવી નંદ આનંદકારી હો-યાદવ કૈસે ચલે ! દિલ જાની અમભારી હો-યાદવ કૃષ્ણ – નરિંદકી આયુધશાલા તિહા જિનજી કીઉં બલ ભારી હો ! -યાદવ॥૧॥ શંખ શબ્દ સુણી કંપ્યો મુકુંદા, કોઉ નારાયણ ભયો અહંકારી હો-યાદવ૦ રાજ–સભાજન તુઝ બલ દેખી, 'હરી વિચાર્યો પરણાઉં એક નારી હો-યાદવ॥૨॥
પુત્રી ઉગ્રસેન ભૂપતિ કી, રૂપે રંભા રાજીમતી પ્યારી હો-યાદવ૦ વ્યાહે આએ સબ યાદવ જુગતેં, મૃગી દેખ મેં બરદપે પુકારી હો-યાદવના
૬૨
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
અવધિ કરી સબ મનોગતિ જાની, દીનાનાથ દયા મનિ નિરધારી-હો-યાદવ, ખેચર ભૂચર બંધ નિવારી, રથ ફેરી ગયો ગિરનારી-હો-યાદવllઝા એસેન કીર્જનાહનિ-ડેજા, અષ્ટ-જનમકી પ્રીતિ વીસારી હોયાદવ, દીન-દયાલા નામ તુસાડા, નાથ ! અનાથકી દયા ન વિચારી હો-યાદવll પી છોરી ચલે જિનમે નહી બોલું, તુમ ચરન સરનકી ભઇચેરી હો-યાદવ, સંયમ લીનો જિન સમીપે, પ્રભુ-પ્રીતિકી જાનું બલિહારી હો-યાદવollી. કઠિણ કરમ ચૂરી શિવપદ પાએ, ભવિલોક જીવ જિનહિતકારી-હો-યાદવ, શિવ-સુખ-સાગર નેમિ-જિગંદા, ગણી જગજીવન જયકારી હો-યાદવAllણા ૧. શ્રીકૃષ્ણ ૨. અંતરથી ૩. સ્નેહ રહિતપણું ૪. તમારું
જી કર્તા શ્રી જિનહર્ષજી મ.
(રાગ-રામગિરિ) નેમિ - જિન જાદવ - કુળ તાર્યો એકહી એક અનેક ઉધારે, કૃપા-ધરમ મન ધાર્યો-નેમિવાળા વિષય-વિષોપમ દુઃખ કે કારણ, જાણી સબી સુખ છાયો ! સંજય લીનો પશુહિત-કારન, મદન-સુભટ-મદ ગાર્યો-નેમિનારા આપ તરી રાજૂલકું તારી, પૂરવ પ્રેમ માર્યો | કહે જિનહર્ષ હમારી કિરપા, કયા મનમાંહી વિચાર્યો ?-નેમિનાર
(૬૩)
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
પણ કર્તા: શ્રી યશોવિજયજી મ. તુજ દરશન દીધું અમૃત મીઠું લાગે રે-યાદવજી ! ખિણખિણ મુજ જશું ધર્મ-સનેહો જાગે રે-યાદવજી ! તું દાતા ગાતા ભ્રાતા માતા તાત રે-યાદવજી | તુજ ગુણના મોટા જગમાં છે અવદાત રે -યાદવજી ૧/l 'કાચે રતિ માંડી સુરમણિ છાંડે કુણ રે ?-યાદવજી !, મીઠી સાકર મૂકી ખાયે કુણ વળી લુણ રે ? યાદવજી ! ! મુજ મન ને સુહાયે તુજ વિણ બીજો દેવ રે-યાદવજી !, હું અહનિશી ચાહું તજ, પય-પંકજ-સેવ રે-યાદવજી //રા અસુર નંદન હે બાગ જ જિમ રહેવા સંગ રે-યાદવજી !, જિમ પંકજ ભુંગા શંકર ગંગા રંગ રેયાદવજી !, જિમ ચંદ ચકોરા મેહા મોરા પ્રીતિ રે-યાદવજી !, તુજમાં હું ચાહું તુજ ગુણને, જો ગે તે છતી રે -યાદવજી |૩|| મેં તમને ધાર્યા વિસા નવિ જાય રે-યાદવજી !, દિન રાતે ભાતે ધ્યાઉં તો સુખ થાય રે-યાદવજી !, દિલ કરૂણા આણો જો તમે જાણો રાગ રે-યાદવજી !, દાખો એક કવેરા ભવજલ કેરો તાગ રે-યાદવજી //૪
( ૬૪
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
દુ:ખ ટલીયો મિલીયો આપ મુજ જગનાથ રે-યાદવજી !, સમતા રસ ભરીયો ગુણગણ-દરીયો શિવ સાથ રે-યાદવજી !, તુજ મુખડું દીઠે દુઃખ નીઠે સુખ હોઈ રે-યાદવજી !, વાચક જશ બોલે જ તો લે ન કોઈ રે-યાદવજી ! વૈરાગી રે, સોભાગી રે-યાદવજી ! //પા. ૧. કાચની સાથે પ્રેમ કરી સુરમણિકચિંતામણિને કોણછોડે? (બીજી ગાથાની ૧લી લીટીનો અર્થ) ૨. જેમ દેવો નંદન બગીચામાં રહેવા તત્પર હોય (ત્રીજી ગાથાની ૧લી લીટીનો અર્થ) ૩. વિવિધ રીતે ૪. એકવાર ૫. સંસારરૂપ સમુદ્રનો ૬. પાર
કર્તાઃ શ્રી નયવિજયજી મ. કામ સુભટ ગયો હારી-થાંશું કામ "રતિપતિ આણ વસે સૌ સુર-નર,
હરિ-હર-બ્રહ્મ મુરારિ રે-થાંશું. /૧ “ગોપીનાથ વિગોપિત કીનો, હર અર્ધાગિત નારી ! તેહ અનંગ કીયો ચકચૂરણ, એ અતિશય તુજ ભારી રે-થાંશું ll રા એ સાચું જિમ નીર-પ્રભાવે, અગ્નિ હોત સવિ છારી | તે વડવાનલ પ્રબલ જબ પ્રગટે, તબ પીવત સવિ વારિ રે-થાંશુંallaણા. તેણી પરે “દહવટ અતિ કીની, વિષય રતિ-અરતિ નારી ! નયવિજય પ્રભુ તુહીં નિરાગી, તુંહી મોટા બ્રહ્મચારી રે-થાંશુંal૪ ૧. કામદેવ ૨. વિષ્ણુ ૩. મહાદેવ ૪. બ્રહ્મા ૫. કૃષ્ણ ૭. વિડંબિત ૮. વિશિષ્ટ પધ્ધતિ
૬૫)
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
Tી કર્તા શ્રી વીરવિજયજી મ. રહો રહો રે યાદવ ! દો ઘડીયા-રહોદો ઘડીયાં દો-ચાર ઘડીયા-રહો ! શિવા-માત મહાર નગીનો, ક્યું ચલીએ હમ વિછડીયાં ! યાદવ-વંશ-વિભૂષણ સ્વામી ! તમે આધાર છો ! અડવડીયા-રહol . તો બિન ઓરસેં નેહ ન કીનો, ઓર કરનકી આંખડીયા | ઈતને બિચ હમ છોડ ન જઇએ, હોત બુરાઈ લાજડીયાં-રહો ll રા. પ્રીતમ ! પ્યારે ! કહ કર જાના, જે હોત હમ શિર બાંકડીયાં ! હાથસે હાથ મિલા દે ! સાંઈ ! ફુલ બિછાઉં સેજડીયાં-રહોull
પ્રેમકે પ્યાલે બહુત મસાલે, પીવત મધુર સેલડીયા | સમુદ્રવિજય-કુલ-તિલક નેમકું, રાજુલ ઝરતી આંખડીયા-રહોdll૪ll રાજાલ છોર ચલે ગિરનારે, નેમ યુગલ કેવલ વરીયાં | રાજીમતી પણ દીક્ષા લીની, ભાવના-રંગ રસે ચડીયાં-રહollપા
કેવલ લહી કરી મુગતી સિવારે, દંપતિ મોહન વેલડીયાં | શ્રી શુભવીર અચલ ભાઈ જોડી, મોહરાય સિર લાકડીયા-રહો ll
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
BEST VશશશB1/9/28//21/2/
3/
શ્રી નેમિનાથ ભગવાનની હોય
32/
1
b/1
/
/A
/9
10/
T૧TI
પણ શ્રી વીરવિજયજી કૃત થોય દુરિતભયનિવાર,
મોહવિધ્વંસકાર; ગુણવંતમવિકાર
પ્રાપ્તસિદ્ધમુદાર; જિનવર જયકાર,
કર્મસંકલે શહારે; ભવજલનિધિતા, નૌમિ નેમિકુમાર અડ જિનવર માતા, સિદ્ધિ સૌ છે પ્રયાતા; અડ જિનવર માતા, સ્વર્ગ બીજે વિખ્યાતા; અડ જિનવર માતા, પ્રાપ્ત માહેંદ્ર સાતા; ભવભય જિન ગાતા, સંતને સિદ્ધિ દાતા / ૨ા ઋષભ જનક જાવે, નાગ સ્વભાવ પાંવે; ઈશાન સગ કહાવે, શેષ કાંતા સ્વભાવે; પદ્માસન સુહાવે, નેમ આઘંત પાવે; શેષ કાઉસ્સગ ભાવે, સિદ્ધિ સૂત્રો પઠાવે ||૩ના વાહન પુરૂષ જાણી, કૃષ્ણ વર્ષે પ્રમાણી; ગોમેઘ ને પટ પાણી, સિહ બેઠી વરાણી; તનું કનક સમાણી, અંબિકા ચા૨ પાણી: નેમ ભક્તિ ભરાણી, વીરવિજયે વખાણી જા ૧. નાગકુમારમાં
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
Tી શ્રી પદ્મવિજયજી કત થાય છે રાજાલ વર નારી, રૂપથી રતિ હારી; તેહના પરિહારી, બાલથી બ્રહ્મચારી; પશુ ઉગારી, હુઆ ચારિત્ર ધારી; કેવલ શ્રી સારી પામિયા ઘાતિ વારી ૧ાા , ત્રણ જ્ઞાન સંજુત્તા, માતની કુખે હું તા; જનમે પુરહંતા', આવી સેવા કરતા; અનુક્રમે વ્રત કરતા, પંચ સુમતિ ધરંતા; મહિયલ વિચરતા, કેવલશ્રી વરતારા સવિ સુરવર આવે, ભાવના ચિત્ત લાવે; ત્રિાગડું સોહાવે, દેવછંદો બનાવે; સિહાસન ઠાવે, સ્વામીના ગુણ ગાવે; તિહાં જિનવર આવે, તત્ત્વ વાણી સુણાવે શાસનસુરી સારી, અંબિકા નામી ધારી; |all જે સમકિતી નરનારી, પાપ સંતાપ વારી; પ્રભુ સેવાકારી, જાપ જપિયે સવારી; સંઘ દુરિત નિવારી, પદ્મને જેહ પ્યારી ૧૪. ૧. ઇદ્રો
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
NOV/
/
d
અમૃત કણ હું જિન ભક્તિએ જે ન સીધ્યું, તે બીજા કશાથી ન
સીઝે. અરિહંત મળ્યા પછી અરિહંતની કદર કેટલી એમની પાછળ ઘેલા થઈ જઈએ ખરા? ''નિગોદમાં થી અહીં સુધી ઉંચે આવ્યા એ અરિહંતની કૃપાથી" આ ભાવથી ભગવંત પરનો કૃતજ્ઞત્તા ભાવ જીવંત રાખો. © જૈનધર્મનું ભવાંતરમાં રિઝર્વેશન કરાવવું હોય તો તે - અરિહંતની પાછળ પાગલ બની જાવ.
પરમાત્માની વંદનામાં એકાકારતા એ મહાયોગ છે. ન્યાયવિશારદ, વર્ધમાન તપોનિધિ પૂજયપાદ આચાર્ય
શ્રી ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મહારાજ
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ શ્રી નેમીનાથ ભગવાનની જીવન ઝલક પિતાનું નામ : સમુદ્રવિજય | માતાનું નામ : શીવાદેવી જન્મ સ્થળ : સૌરીપુરી જન્મ નક્ષત્ર જ : ચિત્રા. જન્મ રાશી : કન્યા આયુનું પ્રમાણ : 1000 વર્ષ શરીરનું માપ : 10 ધનુષ શરીરનું વર્ણ : શ્યામ પાણિ ગ્રહણ કરવા : અવિવાહીત કેટલા સાથે દીક્ષા : 1000 સાધુ છદમસ્થ કાળ : 54 દિવસ | દીક્ષા વૃક્ષા : વેડત વૃક્ષ ગણધર સંખ્યા : 11 જ્ઞાન નગરી. : ગિરનાર સાધુઓની સંખ્યા : ૧ષ | શરીરનું વર્ણન : શ્યામ 40,000 શ્રાવકની સંખ્યા : ૧,દેત. ' કેટલા સાથે દીક્ષા : 1000 36,000. અધિષ્ઠાયક યક્ષ : ગોમ | દીક્ષા વૃક્ષ : વેડત બંબિકા પ્રથમ ગણધરનું નામઃ વરદા | જ્ઞાન નગરી : ગિરનHક્ષદીના મોક્ષ આસન : પદ્માસન ના તખ્યા : નવ ભવ ચ્યવન કલ્યાણક : કારતક વદિ 12 જન્મ કલ્યાણક : શ્રાવણ સુદિ 5 દીક્ષા કલ્યાણક : શ્રાવણ સુદિ 6 કેવલજ્ઞાન કલ્યાણક : આસો વદિ અમાસ મોક્ષ કલ્યાણક : અષાઢ સુદિ 8 | મોક્ષ સ્થાન : ગિરનાર મુદ્રક: રોનક ઓફસેટ - અમદાવાદ. ફોન : 079-6603903