Book Title: Prabhavak charitna Ek Vidhanpar Samvichar
Author(s): M A Dhaky
Publisher: Z_Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_1_002105.pdf and Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_2
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249387/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvakacarita'nA eka vidhAna para saMvicAra rAjagacchIya prabhAcaMdrAcArya kRta prabhAvaka carita (saM. 1334 | I. sa. 1278) aMtargata "vRddhavAdi carita"nA prAMtabhAge A mujabanuM kathana maLe che: "pAdalipta prabhu tathA vRddhavAdiguru vidyAdhara vaMzanA nirdhAmaka (gaNAdhipati AcAryo) hovAnuM kahevAya che. vikrama saMvatsaranA 150mA varSanI zrAddha (zrAvaka) jAkuTinA raivatAdri (giranAra) paranA nemibhavananA uddhAranI, varSothI dhvasta thayela maTha(mAMthI maLelI) zilAprazastinA AdhAre A hakIkata atre) uddhata karI che." caritakAranA prastuta vidhAnamAMthI ATalAM tathyo tAravI zakAya : (1) prabhAcaMdrAcArye giranArastha neminAthanA maMdira samIpanA dhvasta maThamAMthI maLela zilAprazasti jAte vAMcelI (yA vikalpa anya koIe vAMcyA bAda emane te saMbaMdhamAM mAhitI ApelI haze) jenA AdhAre teoe upalI vigata noMdhI che : (2) prazasti jAkuTi nAmanA zrAvake karAvela uddhAra saMbaddha hatI : (3) prastuta zilAlekhanI saMlekhana-miti (neminAthanA bhavananA uddhAranI miti) temaNe (ke anya koIe) vi. saM. 150 hovAnuM vAMceluM; ane (4) prazastimAM pAdaliptasUri tathA vRddhavAdisUri vidyAdhara vaMzanA hovAnuM kathana hatuM. Aje jo ke prastuta zilAlekha mojUda nathI, to paNa prabhAcaMdrAcArye eno saMdarbha TAMkyo hoI tenI eka kALe giranAra para upasthiti hovA saMbaMdhamAM zaMkA anAvazyaka che. paNa temaNe karelI lekhanI vAcanA ane arthaghaTana keTalAMka kAraNone lIdhe vicAraNIya banI rahe che : 1) emaNe visaM. 150 | I. sa. 94 evuM je varSa vAMcyuM che te spaSTatayA saMdehAspada che. vRddhavAdisUrino samaya IsvIsananI cothI zatAbdIno che; ane vidyAdharavaMzIya pAdaliptasUri to moDethI, prApha madhyakALamAM dazamI sadImAM, thaI gayA hovAnI savistara carcA meM anyatre karI che. vaLI lekha I. sa. 94 jeTalo purANo hoya to te kSatrapakAlIna brAhmI lipimAM lakhAyelo hoya ? ane prAcIna brAhmIlipimAM lakhAyelo lekha madhyakAlIna vyakti vAMcI zake nahIM te dekhItuM che. AthI lekhanuM varSa 150' nahIM paNa "1050' jevuM, ane lekha nAgarI lipimAM, aMkita haze, je saMbhAvanA vize AgaLa carcA karIzuM. (2) ujjayaMtagiri para neminAthanA maMdira samIpa eka maTha hato tevuM sUcana nAgendra kulanA samudrasUrinA ziSya vijayasihasUrinI bhuyaNasuMdarI kahA(prAkRta : [2] saM. 97pa, I. sa. 1053)nI prAMta-prazastimAMthI maLe che. graMthakartAnA samakAlika, somezvaranagara(prabhAsapATaNa)nA moDhavaMzI "govAI" gopAditya) dvArA ujjayaMtatIrthe munio tathA saMghanA nivAsa arthe traNa majalAvALo "maDha"(maTha) samarpita thayAnI tyAM hakIkata Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #k noMdhAyelI che. (3) purAtana-prabaMdha-saMgraha. aMtargata "P" saMjJaka pratilipi-kAla saM. 1528 I. sa. 1472)nA "maMtrI sajjana kArita raivatatIrthodvAra-prabaMdha" aMtargata sajjana maMtrI pUrve mAlavAnA amAtya jAkuDie neminAthano zailamaya prAsAda baMdhAvavAno AraMbha karelo tevo ullekha che; tenA anulakSamAM tyAM eka saMskRta zloka paNa uddhRta karyo che, je prastuta prabaMdhathI prAcIna, tapAgacchIya dharmaghoSasUrinA giranArakalpa.(A I. sa. 1264)mAM, maLe che AthI jAkuTinA uddhAra saMbaMdhanI prazastinI je vAta prabhAcaMdrAcArya kare che tene temanA samakAlIna tema ja uttarakAlika lekhaka dvArA samarthana maLe che. nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 (4) purAtana-prabaMdha-saMgrahanA prastuta prabaMdhamAM amAtya jAkuDie karAvela nemijinAlayano uddhAra pachInA sajjana daMDanAyakanA uddhArathI 135 varSa agAu thayelo evuM spaSTa kathana che . nAgendragacchIya vijayasenasUrinA revaMtagirirAsu(AI. sa. 1232)mAM17 sajjane karAvela uddhAranI miti saM 1185 / I. sa. 1129 jaNAvI che. tenAthI 135 varSa pahelAMnI miti saM 1050 / I sa 934 Ave. A pramANathI prabhAcaMdrAcArya kathita vi.saM. 150nuM varSa vastutayA vi. saM. 1050 hovAnuM sunizcita thAya che. A sAMgopAMga maLI jatAM meLane kAraNe eTaluM cokkasa thAya che ke pazcAtkAlIna hovA chatAM "P" prabaMdhakAra pAse koI evA srota avazya hatA je sajjana daMDanAyaka tema ja pUrvanA jAkuTi amAtyanA mULa zilAlekhothI jJAta hatA. aTakaLa karI zakAya ke sajjanamaMtrIvALA maMdiranA bAMdhakAma samaye jAkuDavALI prazastine gopAditye karAvelA maThamAM khaseDI haze, je maTha kadAca vIjaLI paDavAne kAraNe, ke pachI joradAra varasAdane kAraNe, paDI jatAMSa tenA kATamALamAMthI prastuta prazasti prakAzamAM AvI haze. I. sa. 1264mAM mAlavamaMtrI pRthvIdharanA putra jhAMjhaNe zatruMjaya-giranAranI yAtrA arthe moTo saMgha kADhelo, jemAM maMtrInA guru, giranArakalpakAra dharmaghoSasUri, paNa hatA 6. prastuta yAtrAmAM kadAca prabhAcaMdrAcArya paNa zAmila hoya, ke pachI anya koI avasare giranAranI yAtrAe jatAM tyAM temaNe jAkuDivALo zilAlekha joyo hoya, yA anya koIe te lekha joyelo hoya, ane emaNe vAMcIne AcAryazrIne te saMbaMdhamAM vAta karI hoya. Aje to A muddA para pUraka sAdhanonA abhAve vizeSa nizcaya thaI zake tema nathI. topaNa upalA parIkSaNamAMthI eTaluM to mAnavAne kA2Na 2he che ke giranAra para amAtya jAkuDinI nemibhavanoddhAra upalakSita saM. 1050 / I sa0 994nI eka zilA-prazasti avazya mojUda hatI'7. sajjana maMtrI pUrve naiminAthanA maMdiranA astitvanAM be purANAM pramANogopAdityanI prastuta maMdirane I sa 1053mAM (ke tethI thoDuM pUrve) samarpita thayela maTha vizenI noMdha ane uparyukta I. sa. 994nA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabhAvakacarita'nA eka vidhAna para saMvicAra jAkuMDi amAtyanA uddhAranA zilAlekha saMbaMdhanI noMdha aitihAsika dRSTie mahattvanAM che. TippaNo : 1. siMdhI jaina graMthamAlA naM. 13, saMta jinavijayajI, kalakattA 1931. 2. ejana, pRSTha 61. (juo pAdaTIpa 3nuM avataraNa). 3. prazno: zropAnisakSya vRddhavAoistathA / zrIvidyAdharavaMzyasya niryAmaka mihocyate // saMvatsarazate paJcAzatA zrIvikramArkataH / sAgre jAkuTinoddhAre zrAddhena vihite sati // zrIraivatAdrimUrdhanya zrInemibhavanasya ca / varSAstrastamaThAt tatra prazasteridamuddhRtam / -prabhAvaLati, 8. 276-678, pR z 4. "nirvANakalikAno samaya ane AnuSaMgika samasyAo," anyatra chapAze. 5. saM. muni puNyavijayajI, Catalogue of Palmleaf Manuscripts in the Santinatha_Jaina Bhandar, Khambhat, pt. 2, Gos, No. 149, Baroda 1966, pp. 364-365. prastuta kathAno racanA saMvat bRhaTippaNikAkAre saM 975no noMdhelo che, jene agAu meM vikrama saMvat mAnelo; paNa prazastimAM kavi dhanapAlano ullekha hoI racanA-saMvRt zakAbdamAM ghaTAvavo joIe, jema ahIM sAMprata lekhamAM karyuM che. 7 6. govAicceNa vi muNiyavirasaMsArakhaNigabhAveNa / siriujjayaMtatithye samappiyaM neminAhassa // maNio ya teNa saMgho govAicceNa paMjaliuDeNa / muNisaMghanivAsatthaM esa maDho ampio tumha || aha tammi suhAdhavale tibhUmie paramammayAnilae / govAiccavidine saMghamaDhe viraiyA esA / (prazastikAra vijayasiMhasUrie prastuta kathA A maThamAM rahIne racI hovAno bhAsa thAya che.) prastuta graMthaprazastimAM gopAdityanA mAtAmaha pAsila dvArA somezvaranA maMdirane dhoLyAnuM ane te maMdirane gopAditye eka unnata dhavalagRha dIdhAnuM paNa kathana che, je noMdha somanAthanA viSayamAM mahattvapUrNa che H ejana, pR. 365), 7. saMta jinavijaya muni, siMdhI jaina graMthamAlA, graMthAMka 2, kalakattA 1936. 8. ejana, pR. 34. 9. ejana. 10. saM. sI. DI. dalAla, prAcIna-gurjara-kAvyasaMgraha, bhAga 1, gA o. sI., naM 13 vaDodarA 1978, ni ai mA 2-13 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-2 pariziSTa-7. 11. thaDamAnya ErI pa cupurvatra | nemibhavanoddhatimasau girinAragirIzvaro jayati / -zrI kinArA . ra7 12. jinavijaya muni, pu. pra. saM., pR0 34. 13. saM. muni zrIpuNyavijayasUri, sutartinicari vastupAtra pratisaMgha6, paNa pradhAtrA, prAMja 5. muMbaI 1961, pR. 99-103. 14, IkkAramayasahAu paMcAsIya vacchara nemilkayaNa uddhariu sANi narahari che. revaMtagiri rAsu. 1.9 15. maTha moTe bhAge to IMTa ane lAkaDAno banelo hovo joIe, 16. juo mohanalAla dalIcaMda dezAI, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, muMbaI 1932, pR. 406-407. prastuta kathana mATe temano AdhAra tapAgacchIya AcArya somasuMdarasUrinA praziSya ratnamaMDanagae racela upadezataraMgiNI (A, saM. 1515 ne I. sa. 14pa9) tathA e ja lekhakanuM sukatasAgarakAvya hovAnuM tyAM teo nodhe che. 17. giranAranA neminAtha maMdiranA itihAsa saMbaMdhamAM vistRta carcA mATe juo sAMprata lekhakano lekha *Ujjantagiri and Jina Aristanemi", Journal of the Indian Society of Oriental Art, (NS), Vol. XI, Calcutta 1980, sAMprata lekha amukAze temAM devA rahI gayelAM pramANo carcavA aMge, pUrtirUpe che.