Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prazno [14] pra.1 :-25 varSa pahelAMnA ane AjanA saMyukta kuTuMbamAM Apane phera dekhAya che ? A pheraphAra iSTa che? kuTuMbasaMsthAnuM bhAvi Apa kevuM kahe che? u-25 varSa pahelAM paNa, gAmaDAM ane zaheranA kuTuMbajIvanamAM De phera hatA. gAmaDAMmAM vAtAvaraNa vadhAre saMkucita hatuM. saMyukta kuTuMba hatuM, paNa te ekabIjA pratyenA Adara, sanmAna, premanA dare racAyeluM nahi. zaramAzamAMthI, paraMparAgata rUDhionA prabhAvathI, Arthika agavaDane kAraNe lAcAra sthitimAM te TakatuM. vibhakta thavAmAM lokaniMdAne bhaya hato. mAnasika vikAsa joIe te nahi ane saMskAranI asarane kAraNe chUTAM thaI javAnuM muzkela lAgatuM hatuM. pahela keNuM kare e paNa prazna hate. zaheramAM AthI ochA pramANamAM paNa A ja sthiti hatI, kAraNa ke, tyAM je leke AvatAM te gAmaDAMmAMthI ja AvatAM hatAM. keLavaNI, Arthika unnati vagere kAraNene lIdhe zaheranuM AkarSaNa vadhAre hatuM. gAmaDAmAM te leke na chUTake ja rahetAM. tyAM paNa saMyukta kuTuMbanI prathA je hatI te mukhyatve Arthika agavaDane AbhArI hatI. nirbhayatAnuM pramANa zaheramAM vadhAre hatuM. vistArane kAraNe niMdita thavAnI ke AMgaLI cadhAmaNuM thavAnI zakyatA ochI. je kAMI cAlatuM te nabaLAIne kAraNe thatuM, lAcArIne kAraNe thatuM. Aje saMyukta kuTuMbanI prathA tUTI rahI che. meTI umare lagna thAya che. yuvaka-yuvatIo zikSita hoya che, mukta vAtAvaraNamAM kyAM hoya che. zALA, koleja, sAhitya dvArA temanA muktinA anubhavane puSTi maLI hoya che. e sthitimAM te kAInA dAba nIce rahevAnuM na Icche e svAbhAvika che. saMyukta kuTuMbamAM sahu arasaparasa sanmAna jALave evuM na bane, ethI sahaja rIte chUTAM paDavAnI icchA thAya che. Arthika sagavaDa hoya te bhAgye ja keI saMyukta kuTuMbamAM rahevAnuM pasaMda kare che. bhaNatara, AjIvikA, vRttinI svAdhInatA sAthe saMyukta kuTuMbane meLa besato nathI. vaDIle aNagamatAM che eTalA mATe nahi, paNa mAnasabheda hovAthI ekabIjAne dubhavavAne bhaya nivAravA mATe paNa judAM rahevAnuM IcchanIya che. saMyukta kuTuMba
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 ] darzana ane ciMtana amAM mATe bhAge klezaka kAsa thAya che, dvidhA sthiti thAya che, enA saMdhamAM vyaktinuM mAna ane tenA guNa nAza pAmatAM dekhAya che. e paristhitimAM vibhakta kuTu iSTa che; eTalA mATe ke jUnI ne navI peDhI vacce saMdhAna rahI zatuM nathI, sArI rIta e che ke kamAtA thayA pachI paravuM; judA thavAnI taiyArI karIne paraNavu. apavAdarUpe kAI kuTubamAM suMdara meLa hAya che, paNa ema na hoya to judAM thavuM chatAM prema ne sadbhAva na cheDavA e dRSTi che. kuTuMbasa sthA eTale ke strI-puruSanA milanathI racAtI saMsthA kadI nimU La thAya ke bhAMgI paDe evuM mane lAgatu nathI. kuTuMbasaMsthAnA AdhAra na rUpa para che, na saMpatti para, na kuLanI khAnadAnI para. e AdhAra che Adara, sahiSNutA ane vaphAdArI para. vaphAdArI e mukhya guNa che. ne enI parIkSA saMkaTanA samayamAM thAya che. vaphAdArIne saMpUrNa nAza kadI thatA nathI. strI-puruSanA sabhya vinAnu jIvana zakaya ja nathI--ta gRhasthAzramamAM, na tyAgamAM. vyaktigata ne sAmUhika jIvanamAM, sevAmaya vanamAM te gRhasthAzramamAM bannene sAtha Avazyaka che. alabatta, prazno navanavA UbhA thatA rahevAnA, saMsthA rUpAMtara pAmatI rahevAnI, paNa ene aMta kadI AvI zake nahi. puruSa-strIne custa rIte alaga pADavAthI bannemAM vikRtie Avaze. bannenA sabhyamAM ja temanuM tathA samAjanuM hita che ane e rIte adhA vyavahAragRhasthAzramane kendrita karIne ja cAlaveA joI e. pra. r--lagna pachI patnIe patinA vyaktitvamAM peAtAnA vyaktitvanuM vilApana karavuM joI e evI eka mAnyatA che. ethI kuTuMbajIvanamAM ghaNunuM pramANa ghaTatuM haze, paraMtu patnInA AtmavikAsa mATe tema ja samAjakalyANa mATe e dhRSTa che ? u.--vilApanane artha viveka ane sAmarthyanuM vilopana ema huM nathI karatA, bannee vaitasI vRtti rAkhavI joI e. nadInA pravAha AvatAM jema zvetasa-netara vaLI jAya che ne pravAha jatAM pAchuM TaTTAra thaI jAya che ema ekanI ugratA vakhate khIjAe karavuM joie. pravAhanA pratIkAra karatAM vRkSAne ghaNIvAra tUTI javuM paDe che, paNa tetara TakI rahe che te prasaMgApAtta ahamnu. vilepana karavAthI; eTale vilepana karavAnuM hoya to te aham karavuM joIe. bAkI vyaktitvane saMpUrNa nAza thAya evuM te pati paNa na Icche; patnInuM sAmarthya tenI potAnI patnInA kAraNa ke,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prazno [ v zaktine, tejane vadhAranAra hoya che. parasparanA sahayogathI zakti vadhe che. saMdharSa thAya tyAre evI kheMca na pakaDavI ke tAra tUTI jAya, paraMtu e vAta sAcI ke patnIe peAtAnu svamAna jALavavuM joIe-tenA vadhu na thavA devA joI e. peAtAnI viziSTatAonA na vilepanamAM patnInu kalyANa che, na patinuM, na samAjanuM. puruSane strI pratye jo prema na heAya, ene vyavahAra durAcArI ane stra pratye . AdarrAtrahANe hoya tyAre paNa patnI enI pAchaLa pAchaLa ja jAya ane ene sudhArI te! na zake paNa sAthe potAnu jIvana paNa nakAmuM banAvI de, emAM huM kAInuM zreya jotA nathI. ghaNI vAra emAM niLatAnuM tattva mukhya hAya che. evA prasagAmAM to strIe potAnI tAkAta vadhAravI joI e; keTalIka vAra to Arthika parAdhInatAne kAraNe strI puruSane cheDI zakatI nathI, paNa e te anAthAzramamAM rahevA jevu thayuM. bIjI rIte joI e to sAmAnya madhyama vargomAM puruSa kamAya che ne strI gRhakArya kare che, bALakAne uchere che te patine AnaMda Ape che. A badhAnuM Arthika vaLatara ApavAnuM hoya te puruSanI kamANI kadAca echI paDe; eTale strI paNa kAma kare che, mahattvanuM kAma kare che e vastunA svIkAra thavA joI e. bahenoe paNa vadhu samaja ane svAvala'banarAkti LavavAM joI e, jethI te potAnuM mahattva sthApita karI zake. ane kAI prasaMge, badhA ja prayAso pachI paNa visaMvAditA ja rahe te, Atmagauravayukta jIvana gALI zake. banne jyAM paraspara Adara jALavatAM haiAya tyAM vilApananA prasaMge! eochA UbhA thAya che. AkI samagrapaNe peAtAnA vyaktitvano tyAga e zakya nathI, zreyaskara paNa nathI. eTaluM ja nahi, ahaMnenI tAkAta ne zakti vadhe te puruSonA paNa lAbhamAM ja che. pra. 3-strIo lazkarI tAlIma le e vicAra Apane game che? u.--hA, emAM mane kazuM kharAba nathI lAgatuM. eka vAta yAda Ave che. eka veLA eka AcAya emanA gurukuLanI vidyArthInIone laI ne zAMtiniketana gayA hatA. kanyAoe tyAM jAtajAtanA je prayoga batAvyA tethI saune mAna thayuM. gurudeva ravIndranAthe kahyuM : 'patijI, vAta to sArI che. kanyAonA A kAyamAM mardAnagI che, paNa emanuM strItva khAvAI gayuM lAge che. ' kahevAnuM tAtpa e che ke lazkarI tAlImanA uddeza niCyatA keLava
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA ] darzana ane ciMtana vAne che, strIone rakSaNArthe puruSanI jarUra rahe che te sthiti dUra karavAne che, paNa e sAthe e AvaDatanA upayogamAM vivekanI jarUra che. strInuM strItva na hoya e ja rIte ene upayoga thavo joIe. zArIrika daSTie, saMtAnotpattinI dRSTie, tema ja vyavahAramAM strIonI je kamaLatA che e jotAM lazkarI tAlImane enI maryAdAmAM svIkAra thAya emAM huM kazuM khoTuM jeto nathI. lazkarI tAlImathI eka prakAranI hiMsakavRtti, kaThoratA, krUratA, vAtavAtamAM ugratA ke zastra calAvavA jevI paristhiti na UbhI thavI joIe eTale ke lazkarI tAlImanI sAthe sAthe mAnasika vikAsa thavo joIe. e vikAsa, susaMskAra ane viveka nahi hoya te A tAlImathI nukasAna thaze. pra. 4--lagnecchA na hoya, paNa vaDIlanA Agrahane kAraNe sAmAjika surakSitatA kalpIne ke evAM kaI bIjAM kAraNosara lagna karavAnuM vyAjabI gaNAya ? u-nA, lagna e mAtra vyavahAra nathI, aMdaranI vastu che. e mATe eka yA bIjA kAraNe icchA na hoya to lagnajIvana kadI saphaLa na thAya. paNa emAM pitAnI vRttinI tapAsa karavAnuM atyaMta jarUrI che. ghaNIvAra ema bane che ke leke mAne che ke vaDIlanA dabANane vaza thaIne, kevaLa temane satiSa ApavA mATe ja pite lagna kare che, paNa e bhrAmaka vastu hoya che. temanA pitAnA ja aMtaramAM kyAMka ne kyAMka, koI ne koI rUpamAM e vRtti paDI hoya che, te ja mANasa lagna karavA kabUla thAya che. IchA na hoya tenI, pAse valenA Agraha, dabANa, vinavaNI ke samAjanI niMdA-TIkAne sahevA mATe mane baLa hovuM joIe. kevaLa bahAranA kAraNathI lagna karavAnuM huM vyAjabI gaNatuM nathI. pra. pa-jJAti, varNa, samAja vagerenAM saMgaThana ISTa nathI ema keTalAka sudhArakane mata che ane tethI para thavuM joIe ema kahe che. e dRSTie rASTrIya saMgaThana ucita gaNAya? vizvabaMdhutA athavA mAnavatAnA Adarza sAthe AvAM nAnAM saMgaThanono meLa besADI zakAya kharo ? u--besADI zakAya. eka saMgaThanane jyAM sudhI bIjA sAthe virodha na hoya tyAM sudhI vAMdho nathI. vADe badhA e kArya karavA mATenI eka sagavaDa che. vADe nA hoya paNa citta nAnuM na hoya te zI harakata che ? rASTrIya saMgaThana karatAM je bIjA rASTro pratye AkramaNa, athaDAmaNa ke
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prazno [ 97 tucchatAno bhAva heya te vizvabaMdhutvanA Adarzane tethI hAni pahece kharI. ema na haiya te, ApaNe ApaNuM sAthe bIjAne paNa utkarSa IcchatAM hoIe tyAM sudhI, saMgaThana sagavaDakAraka che. cInamAM te eka ja kuTuMbamAM vividha dharmo paLAya che, paNa ene kAraNe saMdharSa thato nathI. saMgaThana kayA muddA para thayuM che, ane te ApaNA vikAsamAM bAdhaka che ke sAdhaka te javuM joIe. paraspara sahAya, sahakArane bhAva heya ne cita mukta heya tyAM sudhI saMgaThana mAnavatAnI viruddhanI vastu nathI. -gRhamAdhurI 12, 1954.