Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mAtara tIrthano ItihAsa utpatti : vikAsa : ane jirNoddhAra tela 2 0 0 1 : prakAra : zrI mAtara sAcAdeva tIya kamITInI vatI jIvaNalAla choTAlAla jhaverI C/o. zrI subAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzALA, The. desIvADAnI poLa : amadAvAda, mUlya - cAra AnA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAzana aMge nivedana 6 vi. saM. 1997 mAM pragaTa thayelA zrI 'mAtara tIrtha varNana' nAmanI pustikAnA AdhAra laIne tema ja pUchaparacha vagere dvArA paNa vigata meLavIne, zrI mAtara tIrthana ItihAsa' nAmanI A laghu pustikA taiyAra karavAmAM AvI che. vi. saM. 1997 pahelAM mAtaranivAsI eka gRhasthe paNa zrI mAtara tIrthanA varNananI pustikA chapAvI hatI, eTale A tIrthanA pavitra ItihAsane chatA karanArI A trIjI pustikA che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mAtara tIrthanA bhavya zrI jinamaMdiranA AgalA bhAganuM mezya. namra sUcana isa grantha ke abhyAsa kA kArya pUrNa hote hI niyata samayAvadhi meM zIghra vApasa karane kI kRpA kareM. jisase anya vAcakagaNa isakA upayoga kara sakeM.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mA ta ra tI thai nA Iti hA sa utpatti : vikAsa : ane jirNoddhAra. pravezaka-- A tIrtha ogaNIsamI sadInA paNa ardha bhAga vyatIta thaI gayA bAda astitvamAM AveluM che. A pahelAM, A gAmamAM eka nAnakaDuM zrI jinamandira hatuM, jemAM bhagavAna zrI munisuvratasvAmijI mULanAyaka tarIke virAjamAna hatA; paNa te vakhate A gAma tIrtha tarIke oLakhAtuM nahAtuM. A gAma tIrtha tarIke astitvamAM AvyuM, emAM mukhya kAraNa adhiSThAyaka devanI abhilASA ja che. adhiSThAyaka dhruvanI abhilASAnA kAraNe astitvamAM AveluM A tIrtha, arvAcIna hovA chatAM paNa TUMka kALamAM ati prasiddhine pAmyuM, emAM paNa kAraNa adhiSThAyaka devanI kAmagIrI ja che. eTale, A tIrthanA ItihAsa camatkArika ghaTanAonA eka samUha che. >> AjanA kALamAM, camatkAranI vAtA pratye ghaNA leAka azraddhA dAkhave che ane tadna satya evI paNa camatkArapUrNa daivI ghaTanAone, ' zraddhALu bhaktoe mAtra upajAvI kADhelI 1. A zrI munisuvratasvAmijI bhagavAnanI mUrti, hAlamAM, zrI jinamandiranI bhamatImAM 42 mA nabaranI derImAM virAje che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAtara tIthaeNnA ItihAsa ghaTanAo ' tarIke mAnI levAnI bhUla kare che. parantu A tIrthane aMge je je camatkArapUrNa daivI ghaTanAo banavA pAmI che, te te ghaTanAone manye hajI lAMkhA kALa vahI gayAM nathI. e camatkArapUrNa prasaMgAne najare nihALanArAene paraleAka gaye kAMI seMkaDA varSo vahI gayAM nathI ane emanA vArase Aje paNa vidyamAna che. A camatkArapUrNa ghaTanAo viSenI khAtrI, bhUtakAlIna camatkArapUrNa daivI ghaTanAonA viSayamAM paNa, zraddhA pedA karanArI ane e zakaya che. eTale, A tIrthane aMge je kAMI paNa camatkArapUrNa ghaTanAo banavA pAmelI che, te ghaTanAonI vigatA rajU karavAmAM Ave che. sAcA A tIrthamAM mULanAyaka bhagavAna tarIke virAjamAna bhagavAna zrI sumatinAthasvAmijInA zrI jinabimbanI jyArathI A gAmamAM padharAmaNI thavA pAmI, tyArathI ja A zrI jinabimba, jainAnI jema jainetaromAM paNa " sAcA deva" tarIkenI khyAtine pAmeluM che. zrI mAtara tIrthane leAkA " devanA tIrtha " tarIke oLakhe che. jaina-jainetarAmAM pracalita AvA prakAranI A tIrthanI khyAti, e paNa A tIrthane aMgenI camatkArapUrNa ghaTanAonI sAkSIbhUta che. Ama, saghaLA ya bhagavAna zrI jinezvaradevAne ane ethI bhagavAna zrI jinezvaradevAnAM saghaLAM ya khimbAne, zrI jaina zAsanamAM 66 sAcA deva " eTale " sudeva" tarIke ja oLakhAya che ane eLakhAvAya che; parantu zrI mAtara tIrthAdhipati bhagavAna zrI sumatinAthasvAmijInA bimbanI e eka viziSTatA che ke-A bimbane aMge manelI aneka prakAranI camatkArA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti vikAsa ane jirNoddhAra ] tmaka ghaTanAone aMge ja, jeno ane jainetare taraphathI A zrI jinabiane "sAcA deva" tarIkenI sajJA prApta thavA pAmelI che. | mAtaranA jainone A zrI jinabimbanI prApti suhuja nAmanA gAmamAMthI thaI. A gAma kheDA jIllAnA mahemadAvAda tAlukAmAM gaNAtA mahudhA nAmanA gAmanI pAse AveluM che. suhuMja gAma ghaNuM prAcIna hoya ema jaNAya che tema ja cAreka sadIo pahelAM sheja gAmanI bahu meTI jAherajalAlI haze evI kalpanA thAya che. sAcA deva" zrI sumatinAtha bhagavAnanuM bimba, e suhuMja gAmanA vatanI bAreTanA vADAmAMnI jamInamAMthI pragaTa thayeluM che. A bimba e sthale kyAMthI AvyuM - e bAbata upara, e zrI jinabisma upara je zilAlekha che, te bahu sAre prakAza pADe che. e Akhe ya zilAlekha te vaMcAtuM nathI, paraMtu e zilAlekhamane jeTalo bhAga vaMcAye che, te nIce mujabane che - "saMvat 1523 varSe vizAkha vadi7 ravi. prAgvATajJAtIya sA. nA mAryA 7putra samadhara......mA kAlI ghare putrI lAlA pramukha yuktana zreyase zrI sumatinAthabiMba kAritaM. pratiSThitaM tapAgacchanAyaka zrIsomasuMdarasUripaTTaprabhAkara zrI munisuMdarasUuidanamastavinAtA zrI.....rovara - vipaTTapUvava guNa....zrI sarasUtimA sihuMja grAme kalyANamastu kArayituH // zrIH // ...
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAtara tIrthano ItihAsa A zIlAlekha uparathI kalpI zakAya che ke-vi. saM. 15ra3 mAM suMhuMja (sihuMja) gAmamAM zrI jinabionI prANapratiSThAaMjanazalAkAne mahotsava ujavAye haze. suhuMja gAmamAM A vakhate prANapratiSThAne pAmelAM ghaNuM zrI jinabio, Aje bhinna bhinna sthale vidyamAna che. A mahotsava ujavAyA bAda, kALakrame karIne A gAmamAM evuM kAMI banI javA pAmyuM haze, ke jene laIne zrI jinabione bhaMDArI devAmAM AvyAM hoya, agara te, bhUmikaMpa jevuM kAMI banavAne aMge paNa ema banyuM hoya. zuM banyuM haze, e atyAre te kalpanAne viSaya che, paraMtu A "sAcA deva" zrI sumatinAtha bhagavAnanuM bimba, e ja suMhuMja nAmanA gAmamAM jamInamAMthI pragaTa thavA pAmyuM che, e te nirvivAda hakIkata che. vi. sa. 1853 mAM A zrI jinabimba kevA prakAre jamInamAMthI pragaTa thayuM, te have joIe. vi. saM. 1853 nA zrAvaNa mahinAmAM zubha divase, adhiSThAyaka deve, mAtara gAmanA vatanIo-zA. devacaMda velajI, zA. jIvarAja suracaMda tathA zA. nathu gAMdhIe traNa jainone rAtanA eka ja samaye ane eka ja prakAranuM svapna ApyuM. e svapnamAM e traNeya gRhasthane evuM sUcana karavAmAM AvyuM ke "huMja nAmanA gAmamAM bAroTanA vADAmAM bhUmibhAgamAM bhagavAnanAM bio che. e zrI jinabione tame bahAra kADhe ane mAtaramAM lAvIne padharAve."
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti vikAsa ane jirNoddhAra ] svapna ghaNuM spaSTa hatuM ane svapnamAM karAeluM sUcana paNa ghaNuM spaSTa hatuM, paraMtu game te kAraNe, mAtaranA e traNeya jaina gRhasthAmAMthI eka paNa gRhastha tatkAla suhuja gayA nahi. bIjI tarapha evuM banyuM ke-suMhuMja gAmanA e bAreTane pitAnA vADAmAM rAtrinA samaye vividha vAjiMtro vAgatAM saMbhaLAvA lAgyAM. tema ja keImeTe nATAraMbha cAlI rahe hoya tevA karNamadhura avAja paNa tenA kAne AvavA lAgyA. teNe pitAnA vADAmAM AvIne joyuM to kaI jaNAyuM nahi, paNa vAdya-nRtyanA avAje to barAbara saMbhaLAyA ja karatA hatA. pitAnA vADAmAM te pharavA lAge to comera jANe sugandhamaya havA prasarI rahI hoya tema tene lAgyuM ane pachI vadhu khAtrI karavAnA prayatna karatAM tene jaNAvyuM ke-A badhuM jamInanA aMdaranA bhAgamAMthI ja Ave che. tene te samaye keTalAMka camatkArI da paNa jaNAyAM. A badhA uparathI tene lAgyuM ke A keI daivI saMketa che. ethI Ananda pAmIne, AkhI ya rAtri teNe A ajAyabInA vicAramAM pasAra karI; ane kaI AvatuM-jatuM jaNAya che ke nahi, tenI tapAsa rAkhyA karI. AvuM be-cAra divasa cAlyuM, eTale bAreTane vicAra Avyo ke-"vADAmAM bedIne huM jouM te kharo ke andara zuM che?" kAraNa ke-enA manamAM nirNaya thaI gayo hato ke-vADAmAM jamInamAM keI devI vastu yA vinA AvA camatkAre bane nahi. AthI teNe vADAmAM davA mAMDyuM. eNe thoDuMka evuM haze, tyAM te tene jamInamAM mUrtio jevuM kAMIka hevAnuM jaNAyuM. pachI teNe jALavIne AjubAju
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ } [ zrI mAtara tInA itihAsa khAdyuM, te padmAsanayukta pAMca zrI jinamUrti tenA jovAmAM AvI. teNe bahAra jaine, peAtAnA vADAmAM bhagavAna pragaTa thayA che--evI vAta karI ane jotajotAMmAM te A vAta AkhA gAmamAM phelAI gaI. e khAroTanA vADAmAM ghaNA mANasA ekaThA thai gayA. saue pAMceya bhagavAneAne joyA ane saunA AnandanA pAra rahyA nahi. pAMceya bhagavantAne sAcavIne bahAra kADhI jamIna upara padharAvyA. aMge aMge mATI lAgelI hovA chatAM paNa, e mUrtionI tejasvitA chAnI rahetI naheAtI. pachI tA, jene jema sujhyuM tema ane jene je maLyuM tenAthI, sarve mANasA bhagavAnanI bhakti karavA lAgyA. kuvAnA tAjA pANIthI ane gAyanA dUdhathI bhagavantAnAM sarveya aMgopAMgone zuddha karavAmAM AvyAM. kharATe potAnA gharamAM eka jagyAne gAyanA chANathI lIMpAvI ane te jagyA upara lAkaDAnA mAjeThA goThavIne tenA upara prabhujIne padharAvyA. A vAta vAyuvege AjubAjunAM gAmemAM paheoMcI gaI. * jainonA prabhujI pragaTa thayA che'-evA samAcAra phelAtAM, kheDA vagere gAmAethI jeno meATI saMkhyAmAM darzanArthe AvavA lAgyA. eTalI moTI saMkhyAmAM yAtrALuo ekaThA thaI gayA ke-gAmamAM utArAnI jagyA maLavI paNu bahu muzkela banI gaI. mAtaranA je jaina gRhasthAne svapna AveluM, temane paNa khabara paDI gai, eTale e ya tarata tyAM AvI pahoMcyA. AvI rItie gAmegAmanA jaino ekaThA thaI jatAM,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 kSatti H vikAsa ane jirNoddhAra ] saue bhagavatene pitapotAne gAme laI javAne vicAra karavA mAMDyo, kAraNa ke-suMhuMja gAmamAM jenonI vasati nahi hovAthI, tyAM te bhagavantone rAkhI zakAya tema hatuM nahi. saune pitApitAne gAme A bhagavarnone padharAvavAnI prabala IcchA thaI ane ethI paraspara huMsAtuMsI thavA lAgI. AthI, kazI paNa takarAra thavA pAme nahi ane saunA mananuM samAdhAna thavA pAme, e mATe saue maLIne nakkI karyuM keje je gAmavALAonI mAgaNI che, te te dareka gAmanA nAmanI cIThThI banAvIne, e cIThThIomAMthI eka cIThThI upaDAvavI ane e cIThThImAM je gAmanuM nAma lakheluM hoya, te gAmavALA bhagavantone laI jAya. A rItie cIThThIo nAkhatAM, cIThThImAM mAtara gAmanuM nAma AvyuM nahi. mAtaravALAne thayuM ke ApaNane svapna ApeluM che ne Ama kema banyuM ? ApaNe tarata AvyA nahi, tenI te ApaNane A sajA nathI thatI ne?" e game tema heya, paNa have to je bane te joyA ja karavAnuM hatuM, eTale manamAM bhagavAnanA nAmano jApa karatA teo besI rahyA. cIThThImAM je gAmanuM nAma nIkaLyuM hatuM, te gAmanA jeno snAna karI, svaccha kapaDAM paherIne AvI pahoMcyA. bhagavAnane padharAvavAne mATe gADu paNa taiyAra rAkheluM. teoe AvIne, gADAmAM padharAvavAne mATe bhagavAnane upADavA mAMDayA. temanAthI bhagavAnane upADI zakAyA nahi, eTale madadamAM temaNe bIjAone bolAvyA. ema ghaNA mANase ghaNuM ghaNuM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAtara tIrthanA itihAsa maLyA, paNa kemeya karIne bhagavAnane jarA sarakhA ya uMcA karI zakAyA nahi. Akhara, teo thAkathA ane nirAza thaIne beThA. ekaThA thayelA mANaseA meATI vimAsaNamAM paDI gayA kehave karavuM zuM ? zuM adhiSThAyaka devanI marajI evI ja haze ke-bhagavAna ahIM ja virAjamAna rahe ? AvuM banyuM, ethI mAtaravALA gRhasthAnA haiyAmAM utsAhanA saMcAra thayA. tyAM ekaThA maLelA zrIsaMghane hAtha joDIne mAtaranA jainoe kahyuM ke Apa badhA jo khUzIthI AjJA ApatA ho, tA ame bhagavAnane upADI joie ane jo amArAthI bhagavAna upaDe te ame bhagavAnane mAtara laI jaI e. ' saunA manane ema hatuM ke- bhale ne A leAkeA ya prayatna kare, bhagavAna kAM upaDe evA che?' eTale e vakhate te saue hA pADI. badhAe hA kahI eTale tarata ja mAtaravALA gRhasthA snAna karavAne gayA. tee snAna karIne ane svaccha kapaDAMne paherIne AvyA, tyAre tA kAI kAI bhAI majAkanI vAta karI rahyA hatA ane hamaNAM ja A mAtaravALAo vilakhA paDI jaze-ema mAnIne mAtra kutUhalathI ja tyAM jovAne mATe ubhA hatA. parantu, ahIM teA Azcarya banyuM. mAtaravALAoe bhagavAnane upADavA ane eka pachI eka-ema pAMceya bhagavAnAne temaNe gADAmAM padharAvyA. vajana jevuM kAMI ja temane lAgyuM nahi. mAtaravALAonA AnandanI teA keAI sImA ja nahotI.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ] have, AvuM Azcarya pratyakSapaNe jovA chatAM paNu, keTalAkAe pharI pAchI bhagavantAne petapeAtAne gAme lai javAnI haTha pakaDI. phrI pAchA takarArane saMbhava ubhA thayeA. Ama adhA leAkeA kolAhala macAvI rahyA hatA, tyAre mAtaravALA bhagavAnanI prArthanA karI rahyA hatA. eTalAmAM teA, saunA Azcarya vacce, gADuM vagara baLada joDace ja peAtAnI meLe mAtara tarapha cAlavA mAMDayuM. badhA AbhA jevA manIne gADAnI pAchaLa pAchaLa cAlyA. Ama vagara khaLada joDaye gADuM Azare aDadhA mAila sudhI jaine pachI Ape|Apa ubhuM rahyuM. AvA adbhuta banAva banyA, pachI te| kANu mAtaravALAnA vireAdha kare ? bhagavantAne mAtara laI javAmAM sau saMmata thayA, eTaluM ja nahi paNa sau sAthe ja vAjategAjate cAlIne mAtara sudhI AvavAne taiyAra thai gayA. A manAve teA, jainetaranuM paNa ghaNuM bhAre AkarSaNa karyuM. gADAne baLada joDAyA ane seMkaDonI saMkhyAmAM jainajainetarA gADAnI pAchaLa pAchaLa stavanA gAtA cAlavA lAgyA. enA paNa meTI saMkhyAmAM pAchaLa garamA gAtI cAlatI hatI. mArgamAM leAkeA bhagavAnane puSpAthI ane akSatAthI vadhAvatA hatA. suMDuMja gAmamAM je khAroTanA vADAmAMthI bhagavAna pragaTa thayA hatA, te khAroTane bhagavAna potAnA gherathI jAya e gamatuM te naheAtuM ja, parantu jyAre teNe A badhAM AzcaryoM joyAM, tyAre tene lAgyuM ke-bhagavAnanI (bhagavAnanA adhiSThAyaka devanI) marajI ja AvI lAge che ane ethI teNe zAnti
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa anubhavI. mAtaravALA zrAvakee paNa avasaracita tarIke tene rUA. 50) aMke pacAsa rUpIA sIrapAvana ApIne khUza karyo. ahIM te, bhagavAnane jANe ke moTo varaghADe nIkaLe heya, evuM dazya khaDuM thaI gayuM hatuM. suhujathI mAtara jatAM rastAmAM kheDA Ave che. kheDA pAse vAtraka ane zeDhI nadIne saMgama thAya che. kheDAthI mAtara javAne mATe nadIne oLagavI paDe che. comAsAnA divaso hatA. varasAdanA pANIthI bane ya nadIo ubharAI gayelI hatI. nadInA kinArA sudhI to sau AvyA, paNa nadImAM pUra AveluM joIne sau pAchA muMjhavaNamAM paDI gayA. badhAe kheDA gAmamAM pAchA vaLavAne nirNaya karyo. A vakhate paNa camatkArika ghaTanA banI. loke nadImAM pUrane joIne vicAra karatA rahyA ane gADAvALAe to gADAne AgaLa haMkAryuM. baneluM evuM ke-gADAvALAne pANInI jagyAe mAtra retI ja dekhAtI hatI. gADuM cAlyuM eTale gADAne rekavAne mATe loke gADAne vaLagI paDyA. keIthI ya gADuM rokAI zakAyuM nahi ane sau sahIsalAmata nadI utarI gayA. keInuM eka kapaDuM sarakhuM paNa bhIMjAyuM nahi. A camatkAre te sAthenA jenone ane jainetarane, ekadama Azcaryamugdha banAvI dIdhA. A sthale ane A samaye ja, e pAMca bhAgavantamAM meTA je zrI sumatinAtha bhagavAna hatA, te "sAcA deva" "sAcA deva" tarIke pahelI ja vAra pokArAyA ane tyArathI mAMDIne atyAra sudhI e zrI sumatinAtha bhagavAnanA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ]. 11 bimbanI "sAcA deva" tarIkenI khyAti cAlI Ave che. A pramANe, vi. saM. 1853 nA zrAvaNa mahinAmAM, zrI sumatinAtha bhagavAna Adi pAMceya zrI jinabine mAtara gAmamAM, ghaNA ja ThAThapUrvaka praveza thayo. e vakhate mAtaramAM bhagavone virAjamAna karavAne mATe kaI jagyA to hatI ja nahi, eTale eka oraDImAM bAjoTha mUkAvIne, tenA upara e pAMceya zrI jinabione padharAvAyAM. vi. saM. 1854 mAM A pramANe mAtaramAM A prabhujI padhAravAthI, mAtara, eka moTuM tIrthasthala banI gayuM. upara varNavelA camatkArika banAvene seMkaDo mANasoe najaronajara nihALelA, eTale lekenuM AkarSaNa ekadama vadhI javA pAme, e svAbhAvika hatuM. have to dUra dUrathI paNa saMkhyAbaMdha yAtrike darzanArthe AvavA lAgyA. ene lIdhe upaja paNa sArI thaI. uparAnta, ghaNaee nUtana zrI jinamandiranA nirmANa mATe sArI sArI rakama bheTa ApI. AthI traNa zikharavALuM bhavya zrI jinamandira taratamAM ja taiyAra karAvavAmAM AvyuM ane nUtana zrI jinamandira taiyAra thatAM, vi. saM. 1854 nA jeTha sudI 3 ne gurUvAre, e zrI jinamandiramAM zrI sumatinAtha bhagavAna Adi pAMceya bhagavonAM zrI jinabione bahu dhAmadhumathI gAdInazIna karavAnI zubha kiyA thaI vi. saM. 1897 sudhImAM bhagavAnane nUtana jinAlayamAM gAdInazana karyA pachIthI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa paNa camatkAronI paraMparA cAlu ja rahI. sAMje derAsara maMgalika karyA pachIthI, rAtanA naveka vAge zrI jinamandiramAM vAchatro vAgI rahyAM heya ane nATAraMbha cAlI rahyo hoya, evA avAje bahAra saMbhaLAtA hatA tema ja suvAsa paNa ghaNuM moTA pramANamAM prasarI rahI hoya ema jaNAtuM hatuM. AthI, reja jaino ane jainetare paNa moTI saMkhyAmAM rAtanA AvIne zrI jinamandiranA oTale besatA. zrI jinamadiranI najadIkanA makAnavALAo te, potAnA gharamAM beThe beThe paNa, e madhura avAje sAMbhaLatA ane sugaMdha anubhavatA. Ane laIne, ghaNA jainetare paNa A zrI jinamadiramAM darzana karavA AvavA lAgyA tema ja keTalAka to pitAnAM manavAMchitene siddha karavAne AkhaDIo paNa rAkhavA lAgyA. roja-ba-reja zrI jinamandiranI upajamAM vadhAre ja thato cAlyA. AthI, A zrI jinamandirane vistAravALuM banAvavAno vicAra thaye. zrI jinamandiranI AjubAju bhamatI banAvIne bAvana jinAlayanI derIo karAvavAno nirNaya thayo. e mATe AjubAjunI phAlatu jamIna paNa kharIdAI ane derIonA caNataranuM kAma paNa zarU karAyuM. paNa banyuM evuM ke je jamIna levAI, te jamInavALA amuka lAge e vakhate mIyAM sarakArane nAme oLakhAtA eka kuTuMbane ApatA hatA. e kuTuMbanA AgevAna bacumIyAM nAmanA mANase, pitAne hakka levAne mATe, bhamatInA cAlu caNatara kAmane aTakAvyuM. mAtara gAmanA zrIsaMghe maLIne,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ]. temanI sAthe samAdhAna karavAne prayatna karyo. temAM, chevaTa evuM nakakI thayuM ke A zrI jinamandiramAM jeTalI upaja thAya, te upajane ceAthe bhAga zrIsaMghe e bacumIyAne ApyA karavo. A TharAva karIne, pahelA mahinAnA bhAganA rUpIA paNa e bacumIyAne zrIsaMghe ApI dIdhA. e rUpIA laIne, bacumIyAM rAjI thatA thatA ghare gayA, paNa A dhana pace evuM kyAM hatuM? ahIM te adhiThAyaka deva jAgatA hatA. rAta paDI ne bacumIyAM suI gayA, eTale keIe adazyapaNe emane muMge mAra mAravA mAMDayo. bacumIyAM ubhA thaIne jue te keIjaNAya nahi ne suI jAya eTale mAra paDe. AthI, bacumIyAne ujAgarA upara ujAgarA thavA lAgyA. emaNe ghaNA upAya ajamAvI joyA, paNa emAM kAMI vaLyuM nahi. daza divaso sudhI lAgalAgaTa A pramANe banyuM, eTale bacumIyAM bahu gabharAyA. A maMdiramAM virAjamAna karelA bhagavAnanA camatkAronI vAta te emaNe paNa ghaNI sAMbhaLelI, eTale emane vicAra AvyuM ke meM A mandirane lAge lIdhe che, tethI to kadAca A nahi banyuM hoya?" Avo vicAra AvavAthI bacumIyAM mAtaranA AgevAna jaina zA. jIvarAja suracaMdanI pAse pahoMcyA ane daza divasathI roja rAtanA pitAne chUpe mAra paDe che e vagere hakIkta jIvarAja zeThane kahI saMbhaLAvI. jIvarAja zeThe kahyuM ke-Apa sarakAra che, eTale Apane amArAthI kAMI kahevAya nahi; paNa Aje Apa pote ja mane Apano samajIne
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa kahevA AvyA che, eTale huM kahuM chuM ke-Ape derAsaranA je pisA lIdhA, te sAruM karyuM nathI. mane lAge che ke-Ape derAsaranA pisA lIdhA, tethI ja Apane mAthe Aphata utarI che, mATe Apa te pisA pAchA ApI jAo. Apane khAtrI karavI hoya to ema kare ke-jeTalA rUpIA Ape lIdhA che, te badhA rUpIA Apa mane Aje ja ApI jAo. pachI juo ke Aje rAtanA kema thAya che? je Aje rAtanA Apane keI kAMI mAre kare nahi ane sukhe uMghavA de, te Apa jAte ja e rUpIA derAsaramAM mUkIne bhagavAnane page lAgI Avaje." jIvarAja zeThanI A vAta bacumIyAne gaLe utarI. te ja divase temaNe derAsaranA rUpIA jIvarAja zeThane tyAM mokalI ApyA. jIvarAja zeThe kahyA mujaba bacumIyAMnI rAta sukhe pasAra thaI. AthI bacumIyAM savAre vahelA uThayA ane jIvarAja zeThane tyAM Agale dahADe mekalAvelA rUpIA maMgAvI lIdhA. pachI svaccha kapaDAM paherI, bahArathI ne haiyAthI zuddha banIne bacumIyAM derAsare AvyA. lIdhelA badhA rUpIA te ThIka, paNa pAMca rUpIA daMDanA gaNIne vadhAre bhagavAna samakSa mUkI dIdhA. bhagavAnane vAraMvAra namaskAra karyA tema ja "havethI eka pAI paNa mane A derAsaranI khape nahi--e pitAne nirNaya temaNe jAhera karyo. have te evuM thaI gayuM ke-A mandirane aMge je vakhate je sahAyanI jarUra paDe te vakhate te sahAya karavAne mATe A bacumIyAM taiyAra rahevA lAgyA. kame karIne, bAvana jinAlayanI bhamatInI derIo taiyAra thaI gaI e derIomAM virAjamAna karavAne mATe pAlItA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ] 15 NAthI zrI jinaSine lAvavAmAM AvyAM. bhagavAnane gAdInazIna karavAnA divasa tarIke, vi. saM. 1897 nA mahA sudI 5 no zubha divasa nakkI thayA. A zubha nimitte aThThAI mahAtsava ujavavAnuM paNa nakkI karavAmAM AvyuM. mAtaranA zrIsaMghe AmatraNa-patrikAe kADhIne gAme gAma zrIsaMghA upara ane AgevAna gRhasthA upara meAkalI ApI. pariNAme, A mAtara gAmamAM Azare cAlIsathI pacAsa hajAra yAtrALue AvI paheAMcyA. mAtara gAmanI AjubAju eka gAu sudhI taMbuo nAkhavAmAM AvyA hatA. yAtrALuonI sagavaDatA sAcavavAne mATe sArI vyavasthA rakhAI hatI. A kAmamAM, mAtaranA mahAjane, mAtaramAM vasatA jainetarIe ane sattAvALAee paNa ghaNI moTI madada karI hatI. mAtaravALA zeTha anopacaMdra jAdavajI ane amadAvAdavALA zeTha haThIsiMga kesarIsiMga taraphathI navakArazIo thaI hatI. khUbI te e che ke- ATalI moTI saMkhyAmAM yAtrALuo ekaThA thavA chatAM paNu, kAI ne kAMI paNu IjA thavA pAmI nahotI. vi. saM. 1921 mAM-- A zrI nimandiramAM rAja rAtanA je daivI nATAraMbha thatA hatA, te vi. saM. 1920 sudhI te kharAbara cAlu rahyo. vi. sa. 1921 mAM eka evA prasaMga banI gayA, ke jene laIne adhiSThAyaka deva kApyA ane nATAraMbha vagere baMdha thaI gayuM. e prasaMga evA banI javA pAmyA ke-- vi. sa. 1921 mAM pAlItANAmAM zrI aMjanazalAkAno
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa bhavya mahatsava ujavAvAne hAIne, mAtaranA jeno te prasaMge tyAM javAnA hatA. evAmAM, derAsaranA bhUlA nAmanA zeThIne adhiSThAyaka deve svapnamAM jaNAvyuM ke- pAlItANAmAM aMjanazalAkA prasaMge rogacALo thavAne che, mATe ahIMthI kaI tyAM jAya nahi, evuM te badhA zrAvakane kahI deje; ane kaheje ke-e vakhate je pAlItANA jaze te duHkhI thaze." parantu bhUlAe bhavitavyatAvaza bhUla karI ke-keIne paNa eNe pitAnA svapnanI hakIkata jaNAvI nahi. AthI, mAtaranA je jene pAlItANA javAnA hatA te gayA. adhiSThAyaka deve svapnamAM jevuM jaNAvyuM hatuM tevuM ja pAlItANAmAM banyuM. pAlItANAmAM rogacALo phATI nIkaLe ane e ja samaye mAtaramAM paNa rogacALo phATI nIkaLyo. e banyuM tene bIje divase bhUlo goThI derAsaranAM dvAra ughADavA gaye, tyAre pahelAM to derAsaranAM dvAra ja ughaDyAM nahi. bhUlA gaThIe bhagavAnanI bahu bahu stuti karI, te pachI derAsaranAM dvAra te ughaDyAM, paNa je bhUla goThI derAsaramAM peThe ke tarata enA zarIra upara muMgo ne chUpo mAra paDavA mAMDyo. sakhta mAra paDavAthI te nIce paDI gayo ane mUccha pAmI gayo. e vakhate ene sUcana maLyuM ketane svapnamAM badhA jainene pAlItANA nahi javAnuM kahevAne jaNAveluM, chatAM paNa te temane kahyuM nahi, tenuM A phala che." pachI saMjJAne pAmelA bhUlA gaThIe khUba karagarI karagarIne potAnI bhUla badala mAphI mAgavA mAMDI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ] have ene mAra paDe baMdha thaI gayo hato, eTale dhIme dhIme te ubhe thayo. teNe joyuM to mULanAyaka bhagavAnanI ane mULa maMdiramAMnI bIjI paNa zrI jinapratimAjI enI AkhI beThaka ja pharI gayelI. badhA bhagavantanAM mukha bhIMta tarapha thaI gayelAM ane sAme te pIThano bhAga ja jaNAtuM hatuM. vaLI, zrI jinapratimAonAM aMge upara zyAma DAghA paNa paDI gayelA. bhUla geThI A joIne te vaLI vadhAre gabharAI gayo ane bhayabhIta banIne derAsaranI bahAra AvIne bUma pADavA lAge. bhUlA gAThInI bUme sAMbhaLIne, jeno ane janetare moTI saMkhyAmAM ekaThA thaI gayA. banelA banAvanI saghaLI ya hakIkata bhUlA goThIe badhAne kahI saMbhaLAvI. AvI hakIkatane sAMbhaLIne, tatkAla te kaI derAsaramAM pesavAnI ja hiMmata karI zakayuM nahi. pachI, zeTha hakamacaMda devacaMda nAmanA eka vRddha zrAvaka zrI jinamandiramAM pahelA javAne taiyAra thayA. bahArathI ja bhagavAnanI sArI rItie stuti karIne e bhAgyavAna aMdara peThA. aMdara jaIne temaNe joyuM te badhA bhagavAna pUTha pheravIne virAjelA jaNAyA. zeTha hakamacaMde evI ja sthitimAM saghaLAM ya pratimAjInI prakSAlAdi karavApUrvaka pUjA karI. e pachI, bhagavantanI beThakane pharIthI barAbara karavAnA ghaNA prayatno thayA, paraMtu temAM kAMI vaLyuM nahi. lagabhaga cha mahinA sudhI bhagavAna avaLA mukhe ja virAjamAna rahyA.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 . [ zrI mAtara tIrthano ItihAsa eTalAmAM koI muni mahArAja mAtaramAM padhAryA. zrIsaMghe temane bhUtakALanI saghaLI ya hakIkatothI vAkepha karyA. e munimahArAje zrAvakenI pAse keI viziSTa vidhi karAvyuM ane e saphala paNa thaye. e vidhi pUrNa thatAM, zeTha hakamacaMda devacaMdanA suputra metIlAle bhagavAnanI stuti karIne bhagavAnanI palAMThIe jyAM mAtra AMgaLI ja aDADI, tyAM to badhAnA bhAre Azcarya vacce, saghaLAM ya pratimAjI, ApoApa, pUrve jema hatAM tema virAjamAna thaI gayAM. e badhAM pratimAjInI beThaka te Ama sIdhI thaI gaI, paraMtu emanAM aMga upara je zyAma DAghA paDI gayelA, te tatkAla gayA nahi. e DAghA te kALe karIne ja bhUMsAI javA pAmyA che. vi. saM. 1938 mAM- Ama, vi. saM. 1921 thI derAsaramAM rAtanA samaye reja thate nATAraMbha vagere baMdha thaI gayuM. vi. saM. 139 mAM, zrAvaNa suda 4nA divase, pAche bIje akasmAt banyo. mULanAyaka bhagavAnanI uparanA zikharano bhAga ocIMte tUTI paDyo. ghIne akhaMDa dIve bujhAI gayo. A vakhate paNa mAtra mAdhava nAmane gaThI ja hAjara hato. eNe badhA zrAvakane ekaThA karyA. A banAvathI saunAM mana zaMkAzIla ane bhayagrasta banI gayAM. A vakhate to khabareya paDI nahi ke-kSI AzAtanA thaI ane tenuM pariNAma AvuM AvyuM ? e ja varSe mAtaranI jaina jJAtimAM be taDa paDayAM ane e banne ya
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra mae " taDanA zeThIyAo jIvyA tyAM sudhI e tenuM kAma rahyA che. vi. saM. 1945 mAM paDI gayelA zikharane pharI caDhAvavAnuM kAma chaeka varSo sudhI laMbAyA karyuM. Akhara, vi. saM. 1945 nA jeTha vadI 10 nA zubha dine zikhara caDhAvI navIna dhvajA caDhAvavAmAM AvI. A ja zubha muhUrta bhamatInI derIo upara paNa dhvajAo caDhAvAI. A zubha prasaMge paNa deza dezAvaramAMthI hajAro yAtrike AvI pahoMcyA hatA. amadAvAdanA zeTha maganalAla karamacaMde karAvelI tathA haThIsiMga kesarIsiMge karAvelI ane mAtaranA jainoe tathA vaiSNae karAvelI kula daza dharmazALAo cIkAra bharAI gaI. gAmanA rahevAsIoe takalIpha veThIne potapotAnAM gharamAM paNa utAre Ape. chatAM yAtrALuone samAveza thaI zakyo nahi, tethI taMbuo ThekavAmAM AvyA. jeTha vadI 10 nA mAtaranA zrAvake taraphathI navakArazI paNa thaI hatI. vi. saM. 1960 mAM- mAtaranA zrI jinamandiramAM zeTha becaradAsa metIlAlanI dharmapatnI gaM. sva. pAravatIbAIe karAvelA gokhalAmAM virAjamAna, sAtamA zrI supArzvanAtha prabhunuM bimba paNa, svapnadvArA jANavAmAM AvelI hakIkatanA AdhAre ja mAtaramAM lAvavAmAM Avela che. e saMbaMdhI TUMka vigata nIce jaNAvyA mujabanI che - kheDA jIllAnA A mAtara tAlukAnuM baDA nAme eka
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa nAnuM gAma che. e gAmanI pAse vAtraka nAmanI nadI vahe che. eka vAra, e gAmanA vaNakara leke vAtraka nadImAMthI kAMkarI kADhatA hatA. te daramyAna, nadInA kinArA pAsethI temane eka mUrti maLI AvI. A mUrti sAtamA zrI supArzvanAtha bhagavAnanI hatI. parantu vaNakarene te tenI kAMI samaja nahi. vaNakaro e mUrtine nadInA pANIthI sApha karIne gAmamAM vaNakaravAsamAM laI AvyA ane eka AgevAna vaNakaranA gharanA cokamAM tulasIkyArAmAM e mUrtine padharAvI. prabhunA kaMThe tulasInI mALA paherAvI tyAM ghIne dIve karIne ja vaNakare bhegA thaIne bhajana karavA lAgyA. vaNakarane A mUrti upara ghaNI zraddhA thaI javAnuM kAraNa e banyuM ke-je divase teone mUrti maLI ane teo ghare laI AvyA, te ja divase je vaNakaranA gharanA cokamAM prabhujIne padharAvyA, te vaNakarane tyAM tenI 50 varSanI ummare pahelA putrane janma thaye ane jamInamAMthI aNadhArI rItie eka rUpIAnA mUlyanI matA maLI AvI. te pachI paNa vaNakarane phAyadA thatA gayA, eTale vaNakaronA dilamAM vasI gayuM ke-A badho pratApa A prabhujIno che. evAmAM, mAtaranA zA. sAMkaLacaMda hIrAcaMda nAmanA eka jaina gRhasthane svapnamAM evuM sUcana maLyuM ke-baroDA gAmamAM vaNakarane tyAM bhagavAna che, to tame temane laI Ave." sAMkaLacaMda zeTha bIje ja divase baroDA gayA ane tapAsa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ] 21 karI paNa temane kaze patto lAgyA nahi, eTale temaNe mAnyuM ke mane svapnamAM bhrama thayA haze? ane ethI te pAchA mAtara AvyA. khIje ja divase, mAtaranA zA. nagInadAsa kALIdAsa tathA zA. cunIlAla bhIkhAbhAI ne paNa evuM ja svapna AvyuM. e svapnamAM temane vadhArAnuM eTaluM sUcana karAyuM kezA sAMkaLacaMda hIrAcaMde peAtAnA svapnanI hakIkatane khATI mAnI te bhUla karI che. kharADAmAM vaNakaranA ghare tulasIkacArAmAM bhagavAna che ja' svapnamAM AvuM sUcana maLyAthI, teoe vAta karI te eka-mIjAnI vAta maLatI AvI, tethI mAtaranA zrIsaMghane bhegA karIne e vAta jaNAvavAmAM AvI. zrIsaMghe nakkI karyAM mujaba, e traNa zrAvakA ane khIjA sAta zrAvaka maLI kula dasa zrAvako marADA javAne nIkaLyA. raste vArasaMga gAma Ave che. e gAmamAM zrI nAthAlAla nAmanA eka jaina gRhasthanuM ghara hatuM. mAtaravALAoe nAthAlAla zeThane vAta karI. te ghaNA khUzI thayA. AvelA sAdharmikAnI bhakti karIne te paNa sAthe cAlyA. vArasaMga ne kharADA vacce mAtra vAtraka nadI che. e nadIne oLaMgIne, e badhA aroDA 5hoMcyA ane vaNakaravAsamAM jaIne dareke dareka tulasIkacArAnI tapAsa karavA mAMDI. emAM, emane bhagavAna zrI supArzvanAthasvAmijInI mUrtinAM darzana thayAM. badhA vaNakarI bhegA thaI gayA. teo samajI gayA ke--
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa A vANIyAo bhagavAnane laI javAne mATe ja AvelA che. vaNakara kaI rItie bhagavAna ApavA rAjI nahetA. teo tulasIkyArAnI AjubAju pharI vaLyA. mAtaravALAoe temane paisA ApavAnuM kahyuM to ya te mAnyA nahi. mAmalo taMga thaI gaye. mAtaravALAonA manane ya ema ke-have bhagavAnane lIdhA vinA javuM nahi ane vaNakare te deha pADIe paNa prabhune daIe nahi evI haThe caDhyA. enA pariNAmane vicAra karIne, vArasaMgavALA zrI nA thAlAla zeThe mAtaranA jenone eka vAra te ahIMthI khasI. javAne samajAvyuM ane pachI pote upAya karaze ane bhagavAnane meLavaze evuM vacana ApyuM, eTale mAtaravALA nirAza thaIne pAchA mAtara tarapha ravAnA thaI gayA. mAtaravALA baroDAthI nIkaLI gayA, te pachI kharAMTIvALA zeTha becaradAsa lallubhAI nAmanA eka jaina gRhastha baraDAmAM ugharANIe AvyA. temaNe prabhujInA saMbaMdhamAM je hakIkata banelI te sAMbhaLI. je vaNakaranA gharanA cekamAM bhagavAna hatA, te ja vaNakaranI pAse becaradAsa zeThanA rUA. 1000) eka hajAra rUpIA leNu hatA. AthI, temaNe e vaNakarane ochA rUpIyA levAnuM kahIne samajAvyuM, paNa e vaNakare kahyuM ke-mane svapna AvyuM che temAM kahyuM che keje tuM eka paiso paNa laIza te kharAba thaI jaIza" pachI becaradAsa zeThe tene bIjI ghaNI rIte samajAvyuM ane ethI e vaNakarane lAgyuM ke- A bhagavAna have mArI pAse rahe
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ] vAnA lAgatA nathI." Ama samajIne teNe bIjA keI vaNakarane pUchayA vinA ja becaradAsa zeThane bhagavAna ApI dIdhA. becaradAsa zeTha paNa tarata ja bhagavAnane upADIne kharAMTI laI gayA. pitAnA ghare laI jaIne temaNe bhagavAnane eka sthaLe bAjoTha upara padharAvIne sevA-pUjA karI. ahIM Ama banyuM ane mAtaranA jaina khAlI hAthe mAtara pahoMcyA. temanA AvyA pachI mAtaranA badhA jeno ekaThA thayA ane kaI paNa bhoge bhagavAnane baraDAnA vaNakaravAsamAMthI laI AvavA, e saue nizcaya karyo. mAtarathI rAterAta Azare vIseka bhAIo bareDA javAne upaDayA. vArasaMga AvI teo nAthAlAla zeThane maLyA. nAthAlAla zeTha paNa pitAnA mANasone laIne sAthe nIkaLyA. badhA baraDA pahoMcIne sIdhA pelA vaNakarane tyAM pahoMcyA. pahelAM te vaNakaree sAcI vAta kahI nahi ane bhagavAna nahi maLe ema ja kahyuM, eTale gAmanA mukhI paTelane belAvavAmAM AvyA. mukhI AvatAM vaNakaree kahyuM ke bhagavAnane to kharAMTIvALA becara zeTha laI gayA. bhagavAna gayAnI jyArathI amane khabara paDI che tyArathI to amane khAvuM ya bhAvatuM nathI tethI bhUkhyA beThA chIe. have tame bhagavAnanAM darzana karAve te khAIe." A vAta ekadama mAnyAmAM AvI nahi, eTale mAtaranA zA. sAMkaLacaMda hIrAcaMda tathA zA. maganalAla hIrAcaMda tAbaDatoba kharAMTI gayA. bIjA badhA zrAvake bareDAmAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa mukhInA cArAmAM besIne rAha jovA lAgyA. sAMkaLacaMde ane maganalAle kharAMTI pahoMcI, becaradAsa zeThane tyAM bhagavAnanAM darzana karyo. pachI temaNe becaradAsa zeThane svapna vagerenI hakIkata kahI tema ja kahyuM ke-"tamAre bhagavAnane ahIM rAkhIne pharI aMjana vagerene kharca karo hoya te tame jANe, nahi to amAre tyAM mAtaramAM utsava thavAno che ne badhI jogavAI che, mATe amane Ape." becaradAsa zeTha mAnI gayA, eTale sAMkaLacaMde nAhI svaccha kapaDAM paherIne prabhujIne eka svaccha kapaDAthI DhAMkIne jAte ja upADI lIdhA. bhagavAnane laIne teo baraDA AvyA, eTale pAchA vaNakare bhegA thaI gayA ane darzana karAvavAne Agraha karavA lAgyA. mAtaranA zrAvake e avasarecita rItie kahyuM ke ahIM rastAmAM darzana na thAya, mATe darzana karavAM hoya te vArasaMga cAle." pachI mAtaranA zrAvake vagere vArasaMga AvyA. baraDAnA vaNakaro paNa vArasaMga AvyA. prabhune nAthAlAla zeThanA gharamAM padharAvAyA. have saue nirAMte prabhubhakti karI. vaNakarone paNa sArI rItie darzana karAvIne ane saMtoSa ApIne vidAya karyA. nAthAlAla zeThe badhA sAdhamikenI bhakti karI ane eka rAta prabhune pitAne tyAM rAkhavAnI vinaMti karI. e mujaba bhagavAnane nAthAlAla zeThanA gharamAM rahevA daIne mAtaravALA bhAIo mAtara AvI pahoMcyA.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ] vi. saM. 160 nA mahA sudI 13 nA divasanI A vAta che. bhagavAna maLI gayAnA samAcArathI saune bhAre Ananda thayo. e divase kudaratI rItie ja pU. munirAja zrI buddhivijayajI mahArAja mAtaramAM virAjamAna hatA. temanI pAse bhagavAnane praveza karAvavAnuM muhUrta jevaDAvIne, bIje divase-mahA sudI 14 nA zubha dine bapore traNa vAge bahu ThAThathI sAmaiyuM karavA pUrvaka bhagavAna zrI supArzvanAthasvAmijInA bimbane mAtaramAM praveza karAvA. zA. kulacaMda kALIdAsanI navI dukAnamAM be kalAka bhagavAnane padharAvIne, tyAra bAda pahelAM zrI sumatinAtha bhagavAnane je oraDImAM mahemAna tarIke padharAvyA hatA, te ja oraDImAM A zrI supArzvanAtha bhagavAnane padharAvyA. have e ja varSamAM mAtaranA vatanI zeTha becaradAsa metI lAlanAM gaM. sva. dharmapatnI pAravatIbAIe mAtaranA zrI sumana tinAtha prabhunA derAsaramAM nave gokhala karAvelo ane temAM pitAnI nAmarAzithI AvatA zrI candraprabhasvAmI prabhune padharAvavAne nirNaya kare; paraMtu pachI e bahenane ema ja thayuM ke-mArA karAvelA gokhalAmAM huM A zrI supArzvanAtha bhagavAnane ja padharAvuM. mAtaranA zrIsaMghane paNa e vAta gamI. AthI, tarata ja zA. rAyacaMda haThIsiMga ane zA. cunIlAla bhIkhAbhAI bhagavAnane surata laI jaIne aMjana karAvI AvyA. ane vi. saM. 1960 nA vaizAkha sudI 15 ne zukravAre savAre daza vAge bhAre dhAmadhumathI e gokhalAmAM A bhagIrI zrI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa supArzvanAthasvAmijIne gAdInazIna karavAmAM AvyA. A nimitte aI mahotsava ujavAelo tathA te divase zAnti snAtra paNa bhaNAvAeluM. ane e bahena taraphathI, A divasamAM ujamaNuM paNa karAeluM. mahotsavane, sAdharmika-vAtsalyano ane yAtrikanI bhaktine lAbha, e bahene ja lIdhuM hatuM. vi. saM. 1983 mAM- A pachI, eka vAra amadAvAdanivAsI dAnavIra dharmapremI zeTha zrI jamanAbhAI bhagubhAI potAnAM dharmazIla mahApuNyAtmA dharmapatnI sau. mANekabAI vagerenI sAthe zrI mAtara tIrthanA darzanArthe AvyA. bhamatImAM darzana karatAM temane derIo jirNa thayelI lAgI tema ja ITacunAnuM caNatara heIne AkarSaNamAM paNa ghaNuM khAmI dekhAvA lAgI. AthI temaNe te ja vakhate pitAnA ja kharcathI badhI derIone uddhAra karIne badhI derIone ArasathI maDhavAne pavitra nirNaya karyo. mAtaranA zrIsaMghe emanA nirNayane vadhAvI lIdhuM ane bhagavantane bIje padharAvIne, tarata ja derIonA uddhAranuM kArya zarU karavAmAM AvyuM. e kAma cAlu hatuM te daramyAna zeThazrIno svargavAsa thaI javA pApe, paNa emanAM dharmapatnI gaM. sva. zeThANI mANekabAIe A kAmane barAbara pUruM karAvyuM ane badhI ja derIone saMgemaramaranA zveta pASANathI maDhelI taiyAra karAvavAmAM AvI. tyAra bAda, A derIomAM bhagavatone gAdInazAna karavAno - zubha avasara AvI pahoMcyA. ghaNI ja dhAmadhUma pUrvaka aI mahotsava ujavIne, pa. pU. A. zrI. vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjanA varada haste vi. saM. 1983 nA mahA vadI pa nA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27, utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ]. zubha divase bhamatInI derIomAM bhagavantone gAdInazIna karAyA. jirNoddhArAdi A zubha kAryamAM zeTha zrI jamanAbhAI taraphathI Azare pAMca lAkha rUpIAno kharca karA. A rItie bhamatInI derIonA karAelA jirNoddhAranA samaye thayela eka agatyano pheraphAra ahIM avazya neMdhavA gya che. agAu jaNAvAyuM che ke-vAtraka nadInA kAMThethI nIkaLelA ane baroDA gAmanA vaNakara hastaka gayelA zrI. supArzvanAtha bhagavAnanA bismane lAvIne, atrena zrI jinamandiramAM eka gekhamAM gAdInazIna karavAmAM Avela. bhamatInI derIonA jirNoddhAra vakhate, bhamatImAM eka judo. gabhAre (derI naM. 43) karAvIne, A zrI supArzvanAtha prabhunA bimbane e gabhArAmAM padharAvela che ane je gokhalAmAM zrI supArzvanAtha prabhunuM bimba hatuM, te gekhalAmAM hAlamAM zrI, AdIzvarajI bhagavAnanuM bimba virAjamAna che. vi. saM. 207 mAM- upara jaNAvela jirNoddhAra thaI gayA bAda, keI eka vakhate pU. zrIsaMghasthavira, zAnta-tapamUrti, vayevRddha AcAryadeva zrImad vijayasiddhisUrIzvarajI mahArAjA (te avasare paM. zrI siddhivijayajI gaNIvara) vihAra karate karate A zrI mAtara tIrthanA darzanArthe padhAryA. te vakhate darzana karatAM, kudaratI rItie ja e tapamUrti AcAryadevane thayuM ke-zrI mULanAyaka bhagavAna zrI sumatinAtha prabhunI beThakamAM kAMIka pheraphAra karavAnI jarUra che. mAtarathI teozrI vihAra te karI gayA, paNa A vAta
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAMtara tIthaeNnA ItihAsa teozrInA dilamAM kharAbara ghara karI gaI hatI. vi. saM. 2005mAM tA A vAta teozrIne vAraMvAra yAda AvavA lAgI. AthI, teozrIe amadAvAda-DAsIvADAnI poLamAM AvelI sukhAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzALAnA TrasTIone peAtAnA dilanI vAta kahI. 28 bhavitavyatAnA vaze, vidyAzALAnA TrasTIone paNa zrI mAtara tIrthanA jinamandiranA mULa gabhArAnA uddhAranuM kAma hAtha dharavAnuM mana thayuM. zrI mAtara tIrthanA vahIvaTadAroe ane zrI mAtaranA saMghe paNa jarUrI sahakAra ApavAnuM kabUla karyuM. pU. vayevRddha AcAryadevanA sadupadezathI jirNoddhAra mATe jarUrI nANAMnI sagavaDa paNa thavA lAgI. AthI, jirNoddhAranuM kAma zarU karavAne mATe, pU. AcAryadevazrInI preraNA anusAra, vi. saM. 2006 nA mAgazara sudI 6 nA zubha divase vidhipUrvaka bhagavAna zrI sumatinAthasvAmijI Adi bhagavantAnAM zrI jinakhimmAne utthApIne, maMdiramAM ja anyatra padharAvavAnI zubha kriyA karAi. tyAra bAda, gabhArAnI nIce khAdAvavA vagerenuM kAma zarU thayuM ane jamInamAMthI azucimaya vastuone dUra karavAmAM AvI. lagabhaga doDha lAkha rUpIAnA kharce mULa gabhArA mATA eka zikhara sahita taiyAra karAvavAmAM Avye. ' have bhagavAnane gAdInazIna karavAno zubha avasara AvI lAgyA. aneka puNyavAnonA sahakArathI A nimitte mATa *utsava ujavavAnuM nakkI thayuM. A utsavamAM Azare pacAsa
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ] hajAra rUpIA kharcAyA hatA... A zubha prasaMga upara, pU. vAvRddha AcAryadevane sapa-- rivAra mAtara padhAravAnI AgrahabharI vinaMti karAI ane pitAnI atizaya vRddhAvasthA hovA chatAM paNa teozrIe e vinaMtino svIkAra karyo. A uparAnta, teozrInI paNa prabala IcchA hatI ane vidyAzALAnA TrasTIonI paNa khAsa bhAvanA hatI ke-A. zubha prasaMga upara-pU. sakalArAmarahasyavedI, parama gItArtha, svargata AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra-pU. siddhAnta mahodadhi, AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTavibhUSaka-pU. parama zAsanaprabhAvaka, vyAkhyAnavAcaspati, AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA padhAre te ghaNuM sAruM. vidyAzALAnA TrasTIoe teozrInI sevAmAM paNa hAjara thaIne mAtara padhAravAnI vinaMti karI ane pU. vayevRddha AcAryadevazrInI IcchA jANa-- tAMnI sAthe ja teozrIe vidyAzALAnA TrasTIonI vinaMtine svIkAra karyo. A nimitte, mAtaramAM vi. saM. 2007nA caitra vadI 13 nA zubha divasathI ardha mahotsava zarU thayo. citra vadI 14nA dine pU. vayovRddha AcAryadeva potAnA paTTAlaMkAra zAntamUrti svargata AcAryadeva zrImada vijaya meghasUrIzvarajI mahArAjAna paTTavibhUSaka-pU. saumyamUrti AcAryadeva zrImada vijaya manoharasUrIzvarajI mahArAja Adi pitAnA muni parivAra sAthe.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 . [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa tema ja pU. AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA paNa pitAnA ziSya-praziSyAdi muni parivAra sAthe mAtara padhAryA. gurUpravezotsava bahu sArI rItie ujavAye. | mahotsava daramyAna, khAsa bAMdhelA meTA maMDapamAM, reja pU. AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnAM prabhAvaka pravacana thatAM hatAM. yAtrike paNa sArI saMkhyAmAM ekatrita thayA hatA. ethI A mahotsavamAM devadravya khAte kula upaja lagabhaga rUA. 57000) eke sattAvana hajAra rUpIAnI thavA pAmI hatI. vi. saM. 2007 nA vaizAkha sudI 5 nA zubha divase, navA gabhArAmAM, zrI sumatinAtha bhagavAna Adi bhagavatone A pramANe mahatsavapUrvaka gAdInazIna karAyA. A zubha avasara upara, have pachIthI A tIrthane vahIvaTa karavAne mATe, mAtaranA zrIsaMghanI IcchAthI amadAvAdanA AgevAna gRhasthanI banelI eka kamITInI nimaNuMka karavAmAM AvI ane e kamITIne badhe ja vahIvaTa suprata karAye. hAlamAM A kamITInI vatI, amadAvAdanI subAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzALAnA TrasTIo, badhe vahIvaTa saMbhALe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ] 31 stavane zrI mAtaramaMDana sAcA deva zrI sumatinAtha jinanuM aitihAsika stavana (odhavajI sadeze kahejo zyAmane-e dezI) mAtaramAM sumatinAtha sAco deva che, sevA karavI prabhujInI nitya meva je, suhuMja gAmanA bAreTanI bhUmi thakI, pragaTa thayA supanuM ApI tata kheva je. mAtaramAM, 1 gAma gAmanA loka maLyA bahu sAmaTA, leI javAne pitapatAne gAma je, paNa mAtaranA zrAvakanA puje karI, baLada vinAnuM gADuM vaLIyuM Ama je. mAtaramAM. 2 baLada joDI pachI kheDA pAse khaMta zuM, AvyA tyAre seDhI nadImAM pUra je, dekhI leka pAchA vaLavA cAhatA hatA, paNa baLadane AvyuM tihAM ati sUra je. mAtaramAM 3 ghaNA leka gADuM aTakAvavA upaDyA, paNa loke sAthe gADuM tatkALa je, jota jotAmAM pavana vegathI utaryuM, sahisalAmata pratimA sAtha saMbhALa je. mAtaramAM. 4
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa camatkAra dekhIne sarva cakita thayA, thayA vaLI acaraja mAMhe garakAva je, sAcA deva pADayuM tava nAma sehAmaNuM, satya banela dekhI eha banAva jo. mAtaramAM. 5 aDhAraseM tepananA zrAvaNa mAsamAM, mAtara mATe padhAryA deva dayALa je, traNa zIkharanuM deharuM thayuM tyAM dIpatuM, aDhArase cepananI suMdara sAla je. mAtaramAM. 6 pratiSThA mahotsava karI prabhu padharAvIA, jeTha sudI trIja zubha divase gurUvAra jaje, bAvana deharI bAMdhavA mAMDI tAhare, aTakAve bacAmIMyA IjAradAra che. mAtaramAM, 7 paiisA laI bIna hakanA ApI rajA kharI, paNa rAtre paDayo gebI mIMyAne mAra je, UMgha uDI gaI tethI te DarIo ghaNuM, daMDa sahita dravya ApI name vAraMvAra je. mAtaramAM. 8 aDhArase sattANuMmAM derIo taNI, pratiSThA thaI tyAre cAlIsa hajAra je, mANasanI medanI maLI hatI mAtara viSe, anya matie paNa kIdhI tasa sAra:je. mAtaramAM, 9 ITe cunAnA cityane joI paththara tathA, Arasamaya nipajAvI kare uddhAra je,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti H vikAsa ane jirNoddhAra ]. zeTha jamanAbhAI ne zeThANI mANekabAI, lAkha kharacI utaravA bhavapAra je. mAtaramAM 10 savata egaNIse ekAsI sAlamAM, vasaMta paMcamI pUjA bhaNAvI sAra je, lakSamIvijaya gurU pasAthe stavana racyuM, sAcA devanuM haMsavijaya dharI pyAra je. mAtaramAM. 11
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ zrI mAtara tIrthane ItihAsa | mAtara-maMDaNa zrI sumati-jina-stavana tarja-nehe he hiMcaLuM zrI bhagavAna. cAlo cAle pUjIe sumatinAtha-mAtara tIratha jaIe. sAcA sAcA vaMdIe jaganA tAta-mAtara tIratha jaIe. Apa prabhunA darizana karavA, janma maraNanAM duHkha visaravA, Ave Ave yAtrAe loka apAra-mAtara tIratha jaIe. mana vAMchita phaLa mAgyAM Ape, bhakta jananAM duHkhaDAM kApe, de dekhe ajaba camatkAra-mAtara tIratha jaIe. dUra dezAMtarathI sahu Ave, bhAvika jana bahu bhAve bhAve, gAje gAje jirNoda jaya jayakAra-mAtara tIratha jaIe. tuma nAme duHkha dehaga TaLIyAM, bhavika janenAM kAraja sarIyAM, vaMde vaMde caMdu tuja vAra..hajAra-mAtara tIratha jaIe.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 utpatti : vikAsa ane jirNoddhAra ] zrI sAcA deva viSe bhaktirasajharaNAM (rAga-prabhujI jAvuM pAlItANA zahera ke ) prabhujI sAcA sumati jIda ke, mAtara jaI vasyA re lola, manahara mukhaDuM prabhujInuM dekhI, aMtara ati hasyA re lola. prabhucha 1 zItaLa cakSu amIrasa jharaNAM, sAgara dayA taNA re lola, sevA sAcA devanI karatAM, bhaviyA bhava taryA re lola. prabhujI 2 dekhI lAkha camatkAre prabhu, Apane oLakhyA re lola, gAje jaya jayakAra tamAre, digadiga vizvamAM re lola, prabhujI 3 nAtha niraMjana tuja caraNomAM, sevaka laLI laLI re lola, vide vAra hajAra vinayathI, bhakate vaLI vaLI re lola. prabhujI 4 mAtA maMgaLAjInA jAyA, darisana Apaje re lola, amIcaMda Atmaja caMdu kerA, bhavaduHkha kApaje re lola. prabhujI 5
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zrI mAtara tIrthamAM ujavAtI tithi 1. sAmAnya rItie dareka pUname yAtrikAnI sakhyA ThIka pramANamAM Ave che ane yAtrikAne dara pUname bhAtuM apAya che. 2. kArtika sudI ra--kheDAne samasta saMdha yAtrArthe Ave che ane keTalIka vAra bhAvikA taraphathI bhAtuM paNa vaheMcAya che. kArtika sudI 1pa--gAme gAmathI moTI saMkhyAmAM yAtrikA Ave che. apeAranA varadhoDA caDe che. zrI jinandirethI nIkaLIne gAmamAM krI, varagheADA gAma bahAra aDadhA mAila upara zrI AdIzvarajI bhagavAnanAM pagalAMnI derI che tyAM jAya che. tyAM zrI siddhagirijInA paTa baMdhAya che. samagra saMdha darzAnArthe tyAM jAya che ane zrI navvANuM prakArI pUjA bhaNAvAya che. mahA vadI 5--bhamatInI derIenI varSagAMTha nimitte navI dhvajAe caDhAvAya che ane aMgaracanAdi thAya che. 3. 5. Ch na maeNna-sI, [ zrI mAtara tIyanA ItihAsa 7. 6. caitra sudI 15--gAme gAmathI dhaNI meoTI saMkhyAmAM yAtrikA Ave che ane agaracanAdi thAya che. 8. caitra sudI 13vamAna tIrthAdhipati bhagavAna zrI mahAvIra devanA janma--kalyANaka nimitte agaracanAdi thAya che. vaizAkha sudI pa--mULa maMdiranA navA gabhArAnI varSagAMTha nimitte zikhara upara navI dhvajA uchAmaNI khelIne caDhAvAya che. bapore pUjA bhaNAvI agaracanAdi karAvAya che. jeTha vadI 1 ane 2--amadAvAdanA rANInA hajIrAnA raMgATI kApaDa mahAjananA saMdha dara varSe Ave che. be divasa pUjA-- AMgI--bhAvanAdi thAya chaeN.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mAtara tIrthanI yAtrAe AvanArAone mArgadarzana 1. zrI jinamadiranI sAme ja moTI dharmazALA che, jemAM vAsaNa tathA godaDAM vagerenI tema ja snAnAdinI sagavaDa karAelI che. 2. A dharmazALAmAM ja "zrI mAtara tIrtha jaina bhajanazALA" vi. saM. 2006 thI cAlu che ane temAM yAtrikonI banatI badhI sagavaDa sAcavavAmAM Ave che. 3. zrI mAtara tIrthe AvavA mATe * naDIyAda sTezana pAsethI mAtaranI basa sarvisa cAlu che. Akho divasa Azare kalAke kalAke moTarabasa upaDe che. * amadAvAdathI bee sTeTa TrAnsaTenI meTare hAla je vikaTorIyA gArDana pAsethI upaDe che, temAM ja cha vAra amadAvAdathI mAtara AvavAnI ane roja cha vAra mAtarathI amadAvAda javAnI baso doDe che. * khaMbhAtathI, peTalAdathI, tArApurathI, chatrAthI, dhalakAthI ane mahemadAvAdathI mAtara AvavAnI baso maLe che. 4. hAla basa-savasamAM nIce jaNAveluM bhADuM che?-- naDIAdathI mAtaranA ... rU. 0-10-0 amadAvAdathI mAtaranA ... ... ... rU. 1-4-0 tArApurathI mAtaranA ... rUA. 0-13-. dhoLakAthI mAtaranA ... rUA. 0-12-0 mahemadAvAdathI mAtaranA... bharUA. 0-10-0
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mAMtara tIrthanI bhaktimAM puNyavAnAne lAbha levAnA suavasara 1. lhInA akhaMDa dIpakanI kAyamI tithinA ... za. 101 2. ghInA akhaMDa dIpakanI koI eka tithinA 3. bAdalAnI aMgaracanAnI kAyamI tithinA... 101 4. bAdalAnI aMgaracanAnI koI eka tithinA rUA. 6. 5. yAtriko mATe cAlu bhejanazALAmAM AvatI khAdhane aMge kAyamI tithinA... .. 3. 12 5 upara jazuAvyA mujaba tithio noMdhAvavA mATe, nANuM bharI pAvatI meLavavA mATe a - athavA to - A tIrtha saMbaMdhI koI paNa vigata jANavA mATe, maLeA agara lakho : zrI mAtara sAcA deva tIrthakamITI, C/o. subAjI ravacaMda jyacaMda jaina vidyAzALA, " dosIvADAnI poLa : amadAvAda 2. zrI sAcA deva kArakhAnuM, mAM. mAtara, jI. kheDA (gUjarAta ) mudraka : maNilAla chaganalAla zAha - zrI navaprabhAta prinTIMga presa : ghIkAMTA roDa : amadAvAda