Kailaspadma Swadhyayasagara Part 5

Author(s): Padmaratnasagar
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008482/1

Page #1

15)
કૈલાસ-પદ્મ સ્વાધ્યાય સાગર
नमः
વીતરાગ સ્તોત્ર, મહાદેવ સ્તોત્ર, ઈન્દ્રિય પણજય શતક, વૈરાગ્ય શતક, જ્ઞાનસાર, પ્રથમરતિ, શિષ્યોનષદ, જૈનોપનિષદ્ આત્માવોઘકુલક, ગુણાનુરાગઙૂલક, ગૌતમકુલક, ભાવકુલક, વિકારનિરોધકુલક, સાઘુનિયમકુલક
૫
પ્રકાશક : શ્રી મહાવીર જૈન આરાધના કેન્દ્ર, કોબા

Page #2

શ્રમણ ભ(ાંતોની શ્રત ઉઘરાક્ષના

Page #3

શ્રી મહાવીર સ્વામી, કોબા,
સૂર્યકિરણ તિલક ૨૨ મે. બપોરે ૨.૦૭ મિનિટ
શ્રી ગૌતમસ્વામી, કોબા
યોગનિષ્ઠ આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી
ચારિત્રચૂડામણિ આચાર્ય શ્રી કૈલાસસાગરસૂરીશ્વરજી
શિલ્પશાસ્ત્રજ્ઞ આચાર્ય શ્રી કલ્યાણસાગરસૂરીશ્વરજી
રાષ્ટ્રસંત આચાર્ય શ્રી પદ્મસાગરસૂરીશ્વરજી
સ્વાધ્યાય નિમગ્ન
ઉપાધ્યાય શ્રીમદ ધરણેન્દ્રસાગરજી
સ્વાધ્યાય સાગર આધ સંપાદક
મુનિ પ્રવર શ્રી ગૈલોક્યસાગરજી

Page #4

समर्पया
शिनशासनना मडान प्रभाव
श्रुतसमुद्धारछ, युगभास्कर राष्ट्रसंत आचार्य श्री पनसागरसूरीश्वर ना संयमछवनना ५२ वर्षना सुवर्ण अवसर पर तथा पूज्य गुरुभगवंतश्रीना ७२मा वर्षमा
uarबना पुनीत मंore अवसरे " डैसास-पभ स्वाध्याय सागर " ना
भागतओश्रीना रममा समर्प डरता आत्मि आनंह
अनुभवीडीओ.
મુનિ પદ્મરત્નસાગર

Page #5

છેલાણપત્ર
સ્વાધ્યાય સાગર
----
-
વીતરાગસ્તોત્ર, મહાદેવસ્તોત્ર, ઈન્દ્રિયપરાજય
શતક, વૈદા થાત, જ્ઞાનક્ષાદ, પ્રશામતિ, શિષ્યોપનિષદ્, જેનોપનિષા, આભાવબોઘ,
કુલ સંગ્રહ વૃક્ષોકી શોભા ફલ ફુલોં સે હોતી હે
સરિતાકી શોભા પ્રવાહ સે હોતી હૈ, સાગરકી શોભા મર્યાદા સે હોતી હૈ,
સોચો! સંયમ કી શોભા સ્વાધ્યાય સે હોતી હૈ.
: પ્રકાશપ્રાપ્તિસ્થાન :
શ્રુતસરિતા (બુકસ્ટોલ) શ્રી મહાવીર જૈન આરાધના કેન્દ્ર,
કોબા - ૩૮૨૦૦૯ (ગાંધીનગર) ફોન નં. ૦૭૯-૨૩૨૭૪૨૦૪, ૨૦૫, ૨પર
ફેક્સ નં. ૦૭૯-૨૩૨૭૬૨૪૯ શ્રી વિશ્વમૈત્રીધામ જૈન તીર્થ-બોરીજ, ગાંધીનગર ફોન નં. ૦૭૯-૫૫-૭૨૭૧૮૧, ૨૩૨૪૩૧૮૦

Page #6

+ દિવ્ય આશિષ + યો.આ.શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ દિવ્યકૃપા + અજાતશત્રુ ગીતાર્થ ગચ્છાધિપતિ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ કૈલાસસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ આશિષ + શિલ્પ મર્મજ્ઞ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ કલ્યાણસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ ગુરુકૃપા + શ્રુતસમુદ્ધારક આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ પધસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ પ્રેરક છે મુનિશ્રી પ્રશાંતસાગરજી
- સંપાદક + મુનિશ્રી પદ્યરત્નસાગરજી
+ સહયોગી + મુનિશ્રી પુનીતપાસાગરજી
મુનિશ્રી પૂર્ણપદ્મસાગરજી આવૃત્તિ : દ્વિતીય - ૧૦00 નકલ
વિ.સં. ૨૦૬૩, ઈ.સ.૨૦૦૬ મૂલ્ય : બાહ્યમૂલ્ય - ૧૫-૦૦
આત્યંતર મૂલ્ય -- આત્મરમણતા

Page #7

-: अम्नमः :
___ : मंगल कामना: (म मर जान कर प्रसन्नता है कि कैलास-पभ स्वाध्यायसागर" की द्वितीय भावृत्ति प्रकाशित लेने जा रही। "स्वाध्याय" संपमीजीपन का परम साभी एवं कल्माण मिनर । सम्म ज्ञान के प्रकाश में व्यक्ति अपने कार्य के परिणाम कोजानसमारे सपनो विकृति को संस्कृति में बदल सकताई। पासना को मारमा परिवर्तित करने की प्रक्रिमा भीजान के द्वारा पिलधलीर/ स्वाध्याय के माध्यम से आत्मचिंतन द्वारा मन के परिणाम कारादिकरण लताई| परिणाम शुदरोने पर ही सिद्ध बनानासार) साध्या सागर का संकलन एवं संगदन निदान निभी पभरत्न सागरजीम. ने मिया, पर प्रशंसनीपर) सभेमासार मिस पुस्तक में परन- पान द्वारा भनेक आत्मा विकास के पथ पर सपनी जीन्न पामा में स्वयंमा पूर्णविराम पास करने के योग्य बनेगी।
शुभेचन:सादडी भरनधर्मगला पभसागर मूरि पालीलागा (गुजरात)
दि. २३.१४-०५ सिरह क्षेत्र
नवन पर्व

Page #8

પ્રકાશાકીથ... પૂજ્ય સાધુ સાધ્વીજી ભગવંતોને તથા મુમુક્ષુ આત્માઓને અત્યંત ઉપયોગી થઈ શકે તેમજ વિહાર આદિમાં રાખવા માટે સુલભતા રહે તે હેતુથી અલગ-અલગ વિભાગમાં કલાસ-પર્ધા સ્વાધ્યાય સાગર' પ્રકાશિત થાય એ અમારી ઘણા સમયથી મહતી અભિલાષા હતી, જે પૂર્ણ થતા અમને આત્મિક પરમાનંદ પ્રગટ થાય છે.
સ્વાધ્યાય સાગર ને જ સંશોધિત પરિમાર્જીત કરી કૈલાસપદ્મ સ્વાધ્યાયસાગરની દ્વિતીય આવૃત્તિ પ્રકાશિત કરતાં અત્યંત હર્ષ થાય છે. નવ ભાગોમાં પ્રકાશિત થઈ રહેલ આ પ્રકાશન અનેક પ્રકારનાં સુધારા વધારા તથા ઉપયોગી માહિતીથી સમૃદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે. જેની નોંધ લેવી ઘટે તેમ
છે.
આ ગ્રંથનું પ્રકાશન કરતા અમોને એ બાબતની પણ વિશેષ ખુશી થાય છે કે આ સાથે અમો અમારી એક લાંબા ગાળાથી પ્રતિક્ષિત એક જવાબદારી પૂર્ણ કરવા સમર્થ થયા છીએ.
પૂજ્ય આચાર્યશ્રીના વરિષ્ઠ શિષ્ય ઉપાધ્યાય પ્રવર શ્રી ધરણેન્દ્રસાગરજીની એમના કાલધર્મ પૂર્વે પ્રબલ ભાવના હતી કે સ્વાધ્યાય સાગરનું પુનઃ પ્રકાશન થાય. અને એ માટે તેઓશ્રીના સદુઉપદેશથી અમુક ધનરાશિની પણ વ્યવસ્થા

Page #9

Achar
થયેલ. એ દ્રવ્યનો ઉપયોગ પ્રસ્તુત પ્રકાશનમાં થયેલ છે. અમો તે સહુ નામી-અનામી દાતાશ્રીઓનો અત્રે આભાર માનીએ છીએ.
વિશુદ્ધ ક્રિયાપાત્ર પૂજ્ય મુનિપ્રવર શ્રી રૈલોક્યસાગરજીએ સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતોમાં વ્યાપક પણે આદર પ્રાપ્ત થયેલ સ્વાધ્યાય સાગર ગ્રંથ અત્યંત પરિશ્રમ લઇને આદ્ય સંપાદનનું કાર્ય કરેલ. એ મુનિપ્રવરનું સ્મરણ કરીને હાર્દિક અનુમોદના કરીએ છીએ.
આ ગ્રંથના પાઠશુદ્ધિ સંશોધનમાં તથા ગ્રંથ માટે મહત્વનું માર્ગદર્શન દર્શાવ્યું, તેવા મુનિવરો મુનિશ્રી હેમચંદ્રસાગરજી, મુનિશ્રી નિર્વાણસાગરજી તથા મુનિશ્રી અજયસાગરજીને તેમના સ્તુત્ય કાર્ય બદલ સંપૂર્ણ સાધુવાદ ઘટે છે.
આ સમગ્ર ગ્રંથના સંપાદન કાર્ય માટે પૂ. મુનિશ્રી પદ્મરત્નસાગરજી આદિ એ ખૂબ શ્રમ કરેલો છે તેની અમે અનુમોદના કરીએ છીએ.
આ ગ્રંથના મુફ સંશોધનમાં યો. આ. શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરિ સમુદાયવર્તિની સા. શ્રી રત્નત્રયાશ્રીજી, સા. શ્રી નલિનયશાશ્રીજી તથા સા. શ્રી જયનંદિતાશ્રીજી એ પણ અમૂલ્ય સહયોગ કર્યો છે. તેમનું પણ ઋણ સ્વીકાર કરીએ છીએ.

Page #10

Ah
આ. શ્રી કૈલાસસાગરસૂરિ જ્ઞાનમંદિર, કોબા સ્થિત પં. શ્રી નવિનભાઈ જૈન, પં. શ્રી જિગરભાઈ ધામી, પં. શ્રી આશિષભાઈનો પણ ખૂબ જ સુંદર સહયોગ મળ્યો છે, અમો તેમને સાધુવાદ આપીએ છીએ.
આ ગ્રંથના મૂલ મેટર તથા તેનું સંપૂર્ણ કંપોઝ તથા બટર માટે (કોબા) આ. શ્રી કૈલાસસાગરસૂરિ જ્ઞાનમંદિર સ્થિત કમ્યુટર વિભાગમાં કાર્યરત શ્રી કેતન શાહ તેમજ સંજય ગુર્જરે અથાગ શ્રમ લઈને પ્રસ્તુત ગ્રંથને સુંદર બનાવવામાં મહત્વનું યોગદાન કરેલ છે, તે બદલ તેઓને હાર્દિક અભિનંદન ઘટે છે.
પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં પાઠશુદ્ધિને પ્રધાન મહત્વ આપ્યું છે, છતાં અશુદ્ધિ તરફ ધ્યાન દોરાશે તો સહર્ષ સાભાર તે તરફ લક્ષ કેન્દ્રિત કરાશે.
ગ્રંથમાં નામી-અનામી દ્રવ્ય સહયોગી મહાનુભાવોના તથા મુદ્રણ માટે બિજલ ગ્રાફિક્સના મળેલ સહકાર સવિ સ્મરણમાં રહેશે.
પ્રાંતે આ ગ્રંથનો ઉપયોગ કરી જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષયોપશમ પ્રાપ્ત થાય એજ મંગલ કામના.
પ્રકાશક

Page #11

...
અનુક્રમણિકા વિતરાગ સ્તોત્ર... મહાદેવ સ્તોત્ર ..
.... ઇન્દ્રિયપરાજયશતક.......... વૈરાગ્યશતક . . શિષ્યોપનિષદ્ (આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી).... ૪૫ જેનોપનિષદ્ આચાર્ય શ્રીમબુદ્ધિસાગરસૂરિજી)............ જ્ઞાનસાર વાચકેન્દ્રોમાસ્વાતિવિરચિત શ્રીપ્રશમરતિપ્રકરણમ્........... ૭૮ પૂજા પ્રકરણ (શ્રી ઉમાસ્વાતિવાચકકૃત)....................... ૧૦૯ આત્માડવબોધ કુલક ...
................. ... ૧૧૧ ગુણાનુરાગકુલક.......... ......................... ૧૧૬ ગૌતમ કુલક .............
-૧૧૮ ભાવકુલક............
....... ૧૨૦ વિકારનિરોધ કુલક........... સાધુનિયામકુલક.
..૧૨૪

Page #12

વીતરાગ સ્તોત્ર
પ્રથમ પ્રકાશ યઃ પરાત્મા પર જ્યોતિ; પરમઃ પરમેષ્ઠિનામુ; આદિત્યવર્ણ તમસ પરસ્તાદામનત્તિ યમુ. સર્વે યેનોદમૂલ્યન્ત, સમૂલા, ક્લેશપાદપા; મૂર્ણા યઐ નમસ્યન્તિ, સુરાસુરનરેશ્વરા. પ્રાવર્તન્ત યતો વિદ્યાઃ, પુરુષાર્થપ્રસાધિકઃ; યસ્ય જ્ઞાન ભવભાવિ-ભૂતભાવાવભાસકૃતુ........ યમ્મિવિજ્ઞાનમાનન્દ, બ્રહ્મચકાત્મતાં ગતમ્; સ શ્રદ્ધયઃ સચ ધ્યેય: પ્રપદ્ય શરણં ચ તમ્. તેન સ્વાનાથવાં સ્તસ્મ, પૃયેયં સમાહિત ; તતઃ કૃતાર્થો ભૂયાસ, ભવયં તસ્ય કિકર . ......... તત્ર સ્તોત્રણ કુર્યા, પવિત્રાં સ્વાં સરસ્વતી મુ; ઇદેહિ ભવકાન્તારે, જન્મિનાં જન્મનઃ ફલમ્.. ક્વાહ પશોરપિ પશુ-ર્વીતરાગસ્તવઃ ક્વ ચ; ઉત્તિતીર્ષદરમ્યાન, પદુભ્યાં પગુરિવામ્યતઃ.. તથાપિ શ્રદ્ધામુષ્પોડહં, નોપાલભ્યઅલગ્નપિ; વિશુખલાપિ વાવૃત્તિ , શ્રદ્ધાનસ્ય શોભતે. ............૮ શ્રી હેમચન્દ્રપ્રભવાદ્વીતરાગસ્તવાદિતઃ કુમારપાલભૂપાલા, પ્રાખો, ફલમીસિત.................... ૯

Page #13

દ્વિતીય પ્રકાશ. પ્રિન્ગસ્ફટિકસ્વર્ણ-પારાગાજનપ્રભઃ; પ્રભો! તવાધીતશુચિ, કાયઃ કમિવ નાક્ષિપેતું........... ૧ મદારદામવનિત્ય-મવાસિતસુગન્જિનિ; વાગે ભૂગતાં યાન્તિ, નેત્રાણિ સુયોષિતા............... દિવ્યામૃતરસાસ્વાદ-પોષપ્રતિકતા ઇવ; સમાવિશક્તિ તે નાથ, નાગૈ રોગોરગવ્રજાઃ ........... ત્વવ્યાદર્શતલાલન-પ્રતિમાપ્રતિરૂપકે; સરસ્વેદવિલીનત્વ-કથાડપિ વપુષઃ કુતઃ?. ન કેવલ રાગમુક્ત, વીતરાગ' મનસ્તવ વપુઃસ્થિત રક્તમપિ, ક્ષીરધારાસહોદરમ્.. જગદ્વિલક્ષણ કિં વા, તવાચક્તમમહે?; યદવિસમબીભત્સ, શુભ્ર માંસમપિ પ્રભો!. જલસ્થલસમુદ્દભૂતા, સંત્યજ્ય સુમનઃ સજ; તવ નિઃશ્વાસસૌરભ્ય-મનુયાત્તિ મધુવ્રતાઃ..... લોકોત્તરચમત્કારકરી તવ ભવસ્થિતિઃ; યતો નાહારનીહારી, ગોચરશ્ચર્મચક્ષુષામ્. ............
તૃતીય પ્રકાશ સર્વાભિમુખ્યતો નાથ!, તીર્થન્નામકર્મજાતુ; સર્વથા સમ્મુખીનસ્વમાનન્દયસિ ય...જા...
......

Page #14

........
૦
છ
ક*
જ
ર
.......
(
ઉદ્યોજનપ્રમાણે પિ, ધર્મદેશનસઘનિ, સંમાન્તિ કોટિશસ્તિર્યગ્નદેવાઃ સપરિચ્છદાઃ ... તેષામેવ સ્વસ્વભાષા-પરિણામમનોહરમુ; અÀકરૂપ વચન, યત્તે ધર્માવબોધકૃત...... ................. ૩ સાગ્રેડપિ યોજનશતે પૂર્વોત્પન્ના ગદાબુદા, યદસા વિલીયન્ત, વઢિહારાનિલોમિભિઃ. નાવિર્ભવન્તિ ભૂમી, મૂષકાઃ શલભાઃ શુકા; ક્ષણેન ક્ષિતિપક્ષિપ્તા, અનીતય ઇવેતયઃ....... સ્ત્રીક્ષેત્રપદ્રાદિભવો, યઢેરાગ્નિઃ પ્રશામ્યતિ; તત્કૃપાપુષ્પરાવર્તનવર્ષાદિવ ભુવસ્તલે. ત્વ...ભાવે ભુવિ ભ્રામ્યત્યશિવોચ્છેદડિડિમે; સમ્ભવત્તિ ન યજ્ઞાથી, મારયો ભુવનારયઃ. ........ કામવર્ષિણિ લોકાનાં, ત્વયિ વિઐકવત્સલે અતિવૃષ્ટિરવૃષ્ટિર્વા, ભવેધન્નોપતાપકૃત્........................ સ્વરાષ્ટ્રપરરાષ્ટ્રભ્યો, યત્સુદ્રોપદ્રવા દ્વતમ્; વિદ્રવત્તિ ત્વભાવાતું, સિંહનાદાદિવ દ્વિપા . .............. યત્સીયતે ચ દુર્મિક્ષ, ક્ષિતી વિહરતિ ત્વયિ; સર્વાભુતપ્રભાવાત્સ્ય, જગમે કલ્પપાદપે. ...... યજૂર્ણ પશ્ચિમે ભાગે, જિતમાર્તડમન્ડલમ્; મા ભૂદ્ધપુદ્ધરાલોકમિતીવોર્તિડિત મહા. .......................
૧
4

Page #15

સ એષ યોગસામ્રાજ્યમહિમા વિશ્વવિશ્રુતઃ; કર્મક્ષયોત્થો ભગવન્ કસ્ય નાશ્ચર્યકારણમ્?. ............. ૧૨
અનન્તકાલપ્રચિત-મનન્તમપિ સર્વથા; ત્વત્તો નાન્યઃ કર્મકક્ષમુમૂલયતિ મૂલતઃ. તથોપાયે પ્રવૃત્તત્ત્વ, ક્રિયાસમભિહારતઃ; યથાનિચ્છન્નુપેયસ્ય, પરાં શ્રિયમશિશ્રિયઃ. મૈત્રી પવિત્રપાત્રાય, મુદિતામોદશાલિને; કૃપોપેક્ષાપ્રતીક્ષાય, તુવ્યં યોગાત્મને નમઃ......
ચતુર્થ પ્રકાશઃ
મિથ્યાદશાં યુગાન્તાર્કઃ, સુદશામમૃતાજનમ્; તિલકે તીર્થક઼લ્લક્ષ્યાઃ, પુરશ્ચક્ર તવૈધતે..... એકોઽયમેવ જગતિ, સ્વામીત્યાખ્યાતુમુચ્છિતા, ઉસ્વૈરિન્દ્રધ્વજવ્યાજાત્તર્જની ભવિદ્વિષા. યત્ર પાદૌ પદં ધત્તસ્તવ તંત્ર સુરાસુરાઃ; કિરન્તિપઙકજવ્યાજાન્ડ્રિયં પકજવાસિનીમુ. દાનશીલતપોભાવ-ભેદાદ્ધમઁ ચતુર્વિધમુ; મન્યે યુગપદાખ્યાતું, ચતુર્વસ્ત્રોઽભવભવાન. ત્વયિ દોષત્રયાત્ ત્રાતું, પ્રવૃત્તે ભુવનત્રયીમ્; પ્રાકારત્રિતયં ચસ્ત્રયોઽપિ ત્રિદિવૌકસઃ. અધોમુખાઃ કષ્ટકાઃ સુધ્ધત્ર્યાં વિહરતસ્તવ; ભવેયુઃ સમ્મુખીનાઃ કિં, તામસાસ્તિમ્મરોચિષઃ?.
૪
૧૩
૧૪
૧૫
.............
૧
૨
૩
૪
૫
૬

Page #16

છે
૦
.....
૦
..........
•.....
૧ ૧.
કેશરોમનખશ્મશ્ર, તવાવસ્થિતમિત્યયમ્ બાહ્યોડપિયોગમહિમા, નાખસ્તીર્થ કરેઃપરે. શબ્દરૂપરસસ્પર્શ-ગધાખ્યાઃ પચ્ચ ગોચરા, ભજન્તિ પ્રાતિકૂલ્ય ન, ત્વદગ્રે તાર્કિકા ઇવ. ......... –ત્પાદાવૃતવઃ સર્વે, યુગપાર્થપાસતે; આકાલકૃતકન્દર્પ-સાહાયકભયાદિવ.... સુગમ્યુદકવર્ષેણ, દિવ્યપુષ્પોત્કરેણ ચી; ભાવિત્વત્પાદસંસ્પર્શી, પૂજ્યન્તિ ભુવં સુરા... જગન્દ્રતીક્ષ્ય ત્વાં યાન્તિ, પક્ષિણાંડપિ પ્રદક્ષિણમુ; કા ગતિર્મહતાં તેષાં, ત્વયિ યે વામવૃત્તયઃ?. પચ્ચેન્દ્રિયાણાં દૌશલ્ય, ક્વ ભવભવદન્તિકે; એકેન્દ્રિયોડપિ યનુષ્યત્વનિલ પ્રતિકૂલતા.... .......... મૂર્ના નમત્તિ તરવસ્વન્માહાભ્યચમત્કતા ; તત્કૃતાર્થ શિરસ્તેષાં, વ્યર્થ મિથ્યાદશાં પુનઃ. જઘન્યતઃ કોટિસખ્યાત્વાં સેવત્તે સુરાસુરા; ભાગ્યસમ્ભારલબ્લેડથું, ન મન્દા અય્યદાસતે. ...........૧૪
પંથમપ્રકાશઃ ગાયશિવાલિવિરૂૌ-નૃત્યન્નિવ અલૈઈલે; ત્વદ્ગણરિવ રક્તોસૌ, મોદતે ચૈત્યપાદપ. . આયોજન સુમનસોડધસ્તાન્નિક્ષિપ્તબન્ધના; જાનુદનીઃ સુમનસો, દેશનોર્થી કિરત્તિ તે....
જે
.......

Page #17

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
'
માલવકેશિકીમુખ્ય-ગ્રામરાગપવિત્રિતઃ; તવ દિવ્યો ધ્વનિઃ પીતો, હદુગ્રીવૈમૃગૈરપિ.
........ તવેધામધવલા, ચકાસ્તિ ચમરાવલી; હંસાલિરિવ વન્નાજ-પરિચર્યાપરાયણા....... ..... ૪ મૃગેન્દ્રાસનમારૂઢ, ત્વયિ તન્વતિ દેશનામુ; શ્રોતું મૃગાસ્મમાયાત્તિ મૃગેન્દ્રમિવ સેવિતમ્............ ભાસાં ચર્યઃ પરિવૃતો જ્યોત્નાભિરિવ ચન્દ્રમા; ચકોરાણામિવ દશાં, દદાતિ પરમાં મુદમ્.. દુભિર્વિશ્વવિશ્વેશ!, પુરો વ્યોગ્નિ પ્રતિધ્વનનું; જગત્યાપ્તષ તે પ્રાજ્ય, સામ્રાજ્યમિવ શંસતિ. તવોર્ધ્વમૂર્ધ્વ પુણ્યદ્ધિ-ક્રમસબ્રહ્મચારિણી છત્રત્રયી ત્રિભુવન-પ્રભુત્વપ્રૌઢિશંસિની. ...........
............... ૮ એતાં ચમત્કારકરી, પ્રાતિહાર્યશ્રિયં તવ; ચિત્રીત્તે ન કે દુર્વા, નાથ! મિથ્યાદશાડપિ હિ?.....૯
ષષ્ઠપ્રકાશઃ લાવણ્યપુણ્યવપુષિ, ત્વયિ નેત્રામૃતાને; માધ્યશ્ચમપિ દૌથ્થાય, ઝિંપુનર્વેષવિપ્લવ ?.. તવાપિ પ્રતિપક્ષોડસ્તિ, સોડપિ કોપાદિવિપ્લત ; અનયા કિંવદન્યાપિ, કિં જીવન્તિ વિવેકિનઃ?. વિપક્ષતે વિરક્તધ્યેત્સ ત્વમેવાથ રાગવાનું ન વિપક્ષો વિપક્ષઃ કિં, ખદ્યોતો ઘુતિમાલિનઃ?..
مي
..............
ع
)

Page #18

સ્પૃહયન્તિ ત્વઘોગાય, યત્તેઽપિ, લવસત્તમાઃ; યોગમુદ્રાદરિદ્રાણાં, પરેષાં તત્કથૈવ કા?. ત્યાં પ્રપદ્યામહે નાથું, ત્યાં સ્તુમત્સ્વામુપાસ્મહે; ત્વત્તો હિ ન પરસ્ત્રાતા, કિંબ્રમઃ કિમુ કુર્મહે?. ...........
સ્વયં મલીમસાચા, પ્રતારણપરૈઃ પરે; વંચ્યતે જગદખેતત્કસ્ય પુત્બુર્મહે પુરઃ.
નિત્યમુક્તાનું જગજ્જન્મ-ક્ષેમક્ષયકૃતોદ્યમાનુ; વન્ધ્યાસ્તનન્ધયપ્રાયાનુ, કો દેવાંશ્ચેતનઃ શ્રયેતુ?. કૃતાર્થ જઠરોપસ્થ-દુ:સ્થિતરપિ દૈવતૈઃ; ભવાદશાશિત્તુવતે. હાહા! દેવાસ્તિકાઃ પરે. ખપુષ્પપ્રાયમુત્પ્રેક્ષ્ય, કિષ્ચિન્માનં પ્રકલ્પ્ય ચ; સંમાન્તિ દેહે ગેહે વા, ન ગેહે નર્દિનઃ પરે..
કામરાગસ્નેહરાગા-વીષત્કરનિવારણૌ; દૃષ્ટિરાગસ્તુ પાપીયાન, દુરુચ્છેદઃ સતામપિ ........... પ્રસન્નમારૂં મધ્યસ્થે, દશૌલોકમ્પૂર્ણ વચઃ; ઇતિ પ્રીતિપદે બાઢ, મૂઢાસ્ત્વય્યપ્પુદાસતે. તિષ્ઠદ્ઘાયુÁવેદદ્રિ-જ્વલેજ્જલમપિ ક્વચિત્; તથાપિ ગ્રસ્તો રાગા ધૈર્જાપ્તો ભવિતુમહતિ. .....
......
સપ્તમપ્રકાશ:
ધર્માધર્મો વિના નાર્ગ, વિનાઙૂગેન મુર્ખ કુતઃ?; મુખાદ્ધિના ન વક્તૃત્વ, તચ્છાસ્તા૨: પરે કથયું?.
SPANG...
૪
૬
૭
૮
૯
........ ૧૦
૧૧
૧૨
૧

Page #19

...........
...
અદેહસ્યજગત્સર્ગ, પ્રવૃત્તિરપિ નોચિતા; ન ચ પ્રયોજન કિંચિસ્વાતન્યાહ્ન પરાજ્ઞયા. ...... ક્રીડયા ચેવર્તત, રાગવાન્યાકુમારવતુ; કૃપયાડથ સૂજેતહિં, સુખેવ સકલ સૃજેતુ.... દુઃખદૌર્ગત્યદુર્યોનિજન્માદિક્લેશવિદ્યુલમુ; જ તુ સૃજતસ્તસ્ય, કૃપાલો કા કૃપાલુતા?.. કર્માપેક્ષઃ સ ચેન્નહિ, ન સ્વતન્નોડર્માદાદિવતું; કર્મજન્ય ચ વૈચિત્ર્ય, કિમનેન શિખચ્છિના?. અથ સ્વભાવતો વૃત્તિ-રવિતર્યા મહેશિત; પરીક્ષકાણાં તર્લેષ, પરીક્ષાક્ષેપડિડ઼િમ:. . સર્વભાવેષ કર્તુત્વ જ્ઞાતૃત્વ યદિ સમ્મતમ્; મત નઃ સત્તિ સર્વજ્ઞા, મુક્તાઃ કાયભૂતોડપિ ચ........... સૃષ્ટિવાદકુહેવાકગુન્યુચ્યત્યપ્રમાણકમ્; ત્વચ્છાસને રમત્તે તે, યેષાં નાથ! પ્રસીદસિ..............
અષ્ટમપ્રકાશઃ સત્ત્વટ્યકાન્તનિયત્વે, કૃતનાશાકૃતાગમ; સ્માતાનેકાન્તનાશેડપિ, કૃતનાશાકૃતાગમી. આત્મજ્જૈકાન્તનિત્યે સ્ટાન્ન ભોગઃ સુખદુઃખયો; એકાન્તાનિત્યરૂપેડપિ, ન ભોગઃ સુખદુ:ખયો . ........... પુણ્યપાપે બધેમોક્ષૌ, ન નિત્યકાન્તદર્શને, પુણ્યપાપે બધૂમોક્ષૌ, નાનિત્યકાન્તદર્શને..
م
م
بي

Page #20

ક્રમાક્રમાભ્યાં નિત્યાનાં, યુજ્યતેઽર્થક્રિયા ન હિ; એકાન્તક્ષણિકત્વેઽપિ, યુજ્યતેઽર્થક્રિયા ન હિ ........
યદા તુ નિત્યાનિત્યત્વ રૂપતા વસ્તુનો ભવેત્; યથાત્ય ભગવÅવ, તદા દોષોઽસ્તિ કમ્ચન.. ગુડો હિ કહેતુઃ સ્પાન્નાગરું પિત્તકારણમ્ દ્વયાત્મનિ ન દોષોઽસ્તિ, ગુડનાગરભેષજે. દ્વયં વિરૂદ્ધ નૈકત્રા-ડસત્પ્રમાણપ્રસિદ્ધિતઃ વિરૂદ્ધવર્ણયોગો હિ, દૃષ્ટો મેચકવસ્તુપુ. વિજ્ઞાનÅકમાકાર, નાનાકારકરમ્બિતમ્, ઇચ્છસ્તથાગતઃ પ્રાજ્ઞો, નાનેકાન્ત પ્રતિક્ષિપેત. ચિત્રમેકમનેકં ચ, રૂપં પ્રામાણિકં વદન; યોગો વૈશેષિકો વાપિ, નાનેકાન્ત પ્રતિક્ષિપેતુ. .... ઇચ્છપ્રધાનં સત્ત્વાધૈર્વિરૂદ્ધગુમ્મિત ગુણૈઃ; સાકૃખ્યઃ સખ્યાવતાં મુખ્યો, નાનેકાન્ત પ્રતિક્ષિપેત્. વિમતિસમ્મતિ[પિ, ચાર્વાકસ્ય ન મૃગ્યતે; પરલોકાત્મમોક્ષેષુ, યસ્ય મુઘ્ધતિ શેમુખી........ તેનોત્પાદવ્યયસ્થેમસત્રિં ગોરસાદિવતુ; ત્વદુપણં કૃતધિયઃ, પ્રપન્ના વસ્તુતસ્તુ સદ્.
.........
.....
નવમ પ્રકા:
યત્રાલ્ડેનાપિ કાલેન, ત્વદ્ભક્તઃ ફલમાપ્યતે; કલિકાલઃ સ એકોઽસ્તુ કૃતં કૃતયુગાદિભિઃ .....
૯
....
*********
૪
પ
૬
૧૦
૧૧
૧૨
૧

Page #21

દર
સુષમાતો દુઃષમાયાં, કૃપા ફલવતી તવ; મેરૂતો મરૂભૂમી તિ, શ્વાધ્યા કલ્પતરોઃ સ્થિતિ. ........... ૨ શ્રાદ્ધશ્રોતા સુધીર્વક્તા, યુજ્યયાતાં યદીશ! તત્, વૈચ્છાસનસ્ય સામ્રાજ્ય-મેકચ્છત્ર કલાપિ. યુગાન્તરેડપિ ચેન્નાથ! ભવન્યુશૃંખલા ખલા; વૃદૈવ તહિં કુખ્યામઃ કલયે વામકલયે. કલ્યાણસિધ્ધ સાધીયાનું, કલિરેવ કષોપલ, વિનાગ્નિ ગન્ધમહિમા, કાકતુમ્હસ્ય નૈધતે. ............ નિશિ દીપોડ ખુધી દીપ, મરી શાખી હિમે શિખી; કલી દુરાપ: પ્રાપ્તોડયું, ત્વત્પાદાજ રજકણઃ. યુગાન્તરેસ ભ્રાન્તોડમિ, ત્વદર્શનવિ-નાકૃતઃ નમોડસ્તુ કલયે યત્ર, ત્વદર્શનમજાયત. ....................... બહુદોષો દોષહીનાન્વત્ત: કલિરશોભત; વિષયુક્તો વિષહરાલ્ફણીન્દ્ર ઇવ રત્નત. ....
દશમ પ્રકાશ મ~સત્તેસ્વ—સાદસ્વસાદાદિયું પુનઃ; ઇત્યન્યોન્યાશ્રય ભિબ્ધિ, પ્રસીદ ભગવન્! મયિ. .......... ૧ નિરીક્ષિતું રૂપલક્ષ્મી, સહસ્રાક્ષોડપિ ન ક્ષમ;
સ્વામિનું! સહસ્ત્રજીસ્વોડપિ, શક્તો વક્ત ન તે ગુણાનું.... ૨ સંશયાનું નાથ! હરસે, ડનુત્તરસ્વર્થિણામપિ; અતઃપરોડપિ કિ કોડપિ, ગુણઃ સ્તુત્યોડસ્તિ વસ્તુતઃ?. .. ૩
૧૦

Page #22

ઇદ વિરૂદ્ધ શ્રદ્ધત્તાં, કથમશ્રદ્ધાનકા?; આનન્દસુખસક્તિથ્ય, વિરક્તિવ્ય સમ ત્વયિ................૪ નાથેય ઘટ્યમાનાપિ, દુર્ઘટા ઘટતાં કથમુ; ઉપેક્ષા સર્વસત્વેષ, પરમા ચોપકારિતા. દ્વયં વિરુદ્ધ ભગવંસ્તવ નાચસ્ય કસ્યચિત; નિર્ચન્થતા પરા યા ચ, યા ચોઐશ્ચક્રવર્તિતા............. નારકા અપિ મોદન્ત, યસ્ય કલ્યાણપર્વ; પવિત્ર તસ્ય ચારિત્ર, કો વા વર્ણયિતું ક્ષમઃ?........... શમો ભુતોડભુત રૂપ, સર્વાત્મસુ કૃપાભુતા; સર્વાભુતનિધીશાય, તુલ્યું ભગવતે નમઃ.. ..... ૮
એકાદશ પ્રકાશ નિગ્નપરીષહચમૂ-મુપસર્ગાત્પતિપિન્; પ્રાપ્તોડસિ શમસૌહિત્ય, મહતાં કાપિ વૈદુષી. અરક્તો ભક્તવાન્યુક્તિમદ્વિષ્ટો હતવાષિ; અહો! મહાત્મનાં કોડપિ, મહિમા લોકદુર્લભ ?. ........... સર્વથા નિજિંગીષેણ, ભીતભીતેન ચાગસઃ ત્વયા જગત્રય જિગ્ય, મહતાં કાપિ ચાતુરી. દત્ત ન કિશ્ચિત્કર્મચિન્નાd કિશ્ચિકુતચ્ચન; પ્રભુત્વ તે તથાપ્યતત્કલા કાપિ વિપચ્ચિતામ્. યદ્હસ્યાપિ દાનેન, સુકૃતં નાર્જિત પર ; ઉદાસીનસ્ય તન્નાથ!, પાદપીઠે તવાલુઠતું..
.......
......
૧૧

Page #23

રાગાદિષ નૃશંસેન, સર્વાત્મસુ કૃપાલુના; ભીમકાન્તગુણેનોઐઃ, સામ્રાજ્ય સાધિત ત્વયા.
સર્વે સર્વાત્મનાજ્યેષુ, દોષાસ્ત્વયિ પુનર્ગુણાઃ; સ્તુતિસ્તવેયં ચેન્મિથ્યા, તત્પ્રમાણં સભાસદઃ. મહીયસામિપ મહાન્, મહનીયો મહાત્મનામ્; અહો! મે સ્તુવતઃ સ્વામી, સ્તુતેર્ગોચરમાગમમ્.
............
************
દ્વાદશ પ્રકાશઃ
પર્વભ્યાસાદઃ પૂર્વ, તથા વૈરાગ્યમાહ૨ઃ; યથેહ જન્મન્યાજન્મ, તત્સાત્મીભાવમાગમ. દુ:ખહેતુષુ વૈરાગ્યું, ન તથા નાથ! નિસ્સુષમ્; મોક્ષોપાયપ્રવીણસ્ય, યથા તે સુખહેતુન્નુ. વિવેકશાણુ વૈરાગ્ય-શસ્ત્ર શાતં ત્વયા તથા; યથા મોક્ષેઽપિ તત્સાક્ષાદકુષ્ઠિતપરાક્રમમ્. યદા મરુન્નરેન્દ્રશ્રીત્વયા નાથોપભુજ્યતે; યત્ર તત્ર રતિર્નામ, વિરક્તત્વ તદાપિ તે. નિત્યં વિક્તઃ કામેભ્યો, યદા યોગં પ્રપદ્યસે; અલમેભિરિતિ પ્રાજ્ય, તદા વૈરાગ્યમસ્તિ તે. સુખે દુ:ખે ભવે મોક્ષ, યદૌદાસીન્સમીશિષે; તદાવૈરાગ્યમેવેતિ, કુત્ર નાસિ વિરાગવાનું?. ....... દુઃખગર્ભે મોહગર્ભે વૈરાગ્યે નિષ્ઠિતાઃ પરે; જ્ઞાનગર્ભતુ વૈરાગ્ય, ત્વય્યકાયનતાં ગતમ્ ...........
૧૨
........
૬
૧
૨
૩
પ્

Page #24

,
,
,
,
ઔદાસીન્થડપિ સતત, વિવિશ્વોપકારિણે; નમો વૈરાગ્યનિબ્બાય, તાયિને પરમાત્માને
ત્રયોદશ પ્રકાશઃ અનાહૂતસહાયરૂં, ત્વમકારણવત્સલઃ; અનવ્યર્થિતસાધુત્ત્વ, ત્વમસમ્બન્ધબાન્ધવ . અનક્તસ્નિગ્ધમનસમમૂજોજ્જવલવાપથમ્; અધૌતામલશીલ ત્વાં, શરણં શરણે થયે. .. ..........
••••••• અચણ્ડવીરવૃત્તિના, શમિના શમવર્તિના; ત્વયા કામમકુક્ષ્યન્ત, કુટિલા કર્મકટકા.... અભવાય મહેશાયા-ગદાય નરકચ્છિદે; અરાજસાય બ્રહ્મણ, કર્મચિદુભવતે નમઃ............ અનુક્ષિતફલોદમ્રાદનિપાતગરીયસ ; અસકલ્પિતકલ્પદ્રોસ્વરઃ ફલમવાનુયા.... .......... અસગ્નસ્ય જનેશસ્ય, નિર્મમસ્ય કૃપાત્મનઃ; મધ્યસ્થસ્ય જગત્રાતુરનકમ્બેડમેિ કિકર. .. અગોપિત રત્નનિધાવવૃતે કલ્પપાદરે; અચિત્યે ચિન્તારને ચ, ત્વયાત્માડયું મયાર્પિતઃ............ ૭ ફલાનુધ્યાનવધ્યોડહં, ફલમાત્રનુર્મવાનુ; પ્રસીદ યસ્કૃત્યવિધી, કિકર્તવ્યજડે મયિ.
૧૩.

Page #25

..........
ચતુર્દશા પ્રકાશ મનોવચ કાયચેષ્ટા; કષ્ટાઃ સંહત્ય સર્વથા; લયત્વેનવ ભવતા, મનઃ શલ્ય વિયોજિતમ્. સંયતાનિ ન ચાક્ષાણિ, નૈવોખલિતાનિ ચ; ઇતિ સમ્યક્ટ્રતિપદા, વયેન્દ્રિયજયઃ કૃતઃ........ યોગસ્સાષ્ટાન્નતા નૂન, પ્રખ્યઃ કમિન્યથા?; આબાલ ભાવતોડયેષ, તવ સામ્યમુપેયિવાનું. વિષયેષુ વિરાગતે ચિર સહચરેડૂપિ; યોગે સામ્પમદખેડપિ, સ્વામિટિમલીકિક........... તથા પરે ન જ્યન્ત, ઉપકારપરે પરે; યથાડપકારિણિ ભવા-નહો? સર્વમલૌકિક.................. ૫ હિંસક અણુપતા, આશ્રિતા અપ્સપેક્ષિતા; ઇદે ચિત્ર ચરિત્ર તે, કેવા પર્યાનુયુજતામુ?. ........... તથા સમાધી પરમે, ત્વયાત્મા વિનિશિતઃ; સુખી દુ:ખસ્મિ નાસ્મીતિ, યથા ન પ્રતિપન્નવાનું......... ધ્યાતા ધ્યેય તથા ધ્યાન, ત્રયમેકાત્મતાં ગતમ્; ઇતિ તે યોગમાહાભ્ય, કર્થ શ્રદ્ધીયતાં પરે ?............
પંચદશ પ્રકાશ જગજ્જત્રા ગુણાસ્ત્રાત-રત્યે તાવત્તવાસતામુ; ઉદાત્તશાન્તયા જિગ્ય, મુદ્રર્યવ જગત્રયી.
-
-
૧૪.

Page #26

Achar
મેરૂસ્તૃણીકૃતો મોહાત્પયોધિર્ણોધ્ધદીકૃતઃ; ગરિષ્ઠભ્યો ગરિષ્ઠો પૈ; પાખંભિસ્લમપોહિતઃ. યુતશ્ચિત્તામણિઃ પાણેતેષાં લબ્ધા સુધા મુધા; ૌસ્વચ્છાસનસર્વસ્વ મજ્ઞાનૈનત્મસાત્કૃતમ્. યસ્વAપિ દધી દૃષ્ટિ મુલ્યુકાકારધારિણીમુ; તમાશુક્ષણિઃ સાક્ષાદાલપ્યાલમિદં હિ વા. ........... ત્વરેચ્છાસનસ્ય સામ્યું કે, મન્યત્તે શાસનાન્તરે , વિષેણ તુલ્ય પીયૂષ તેષાં હન્ત! હતાત્મનામ્. અને ડમૂકા ભૂયાસુસ્ત, યેષાં ત્વયિ મત્સર; શુભોદકય વૈકલ્યમપિ પાપેષુ કર્મસુ.. તેભ્યો નમોડલિય, તેષાં તાન્સમુપામહે; ત્વછાસનામૃતરસૈÁરાત્માડસિચ્યતાન્વહમ્. ભુવે તસ્ય નમો યસ્યાં, તવ પાદનખાંશવઃ; ચિર ચૂડામણીયન્ત બ્રમહ કિમતઃ પરમુ?. જન્મવાનસ્મિ ધન્યવસ્મિ, કૃતકૃત્યોહસ્મિ, યમ્મુહુર; જાતોડમેિ ત્વષ્ણુણગ્રામરામણીયકલમ્પટ:..........
પોષશ પ્રકાશ તન્મતામૃતપાનોત્થા, ઇતઃ શમરસોર્મય: પરાણયત્તિ માં નાથ!, પરમાનન્દસમ્પટમ્. ઇતથ્થાનાદિસંસ્કાર મૂચ્છિતો મૂર્છા ત્યલમુ; રાગોરગવિષાવેગો, હતાશઃ કરવાણિ કિસ્?. ................ ૨
..........
૧૫

Page #27

રાગાહિગરલાદ્માતો, ડકાર્યં યત્કર્મ વૈશસમ્; તદ્ઘકતુમપ્યશક્તોઽસ્મિ, ધિગ્યે પ્રચ્છન્નપ્રાપતામ્. ક્ષણં સક્તઃ ક્ષણં મુક્ત:, ક્ષણં ક્રુદ્ધ: ક્ષણ ક્ષમીઃ મોહાથૈઃ ક્રીડર્યવાહં, કારિતઃ કપિચાપલમ્. પ્રાપ્યાપિ તવ સમ્બોધિ, મનોવાક્કાયકર્મ‰ઃ, દુશ્ચેષ્ટિતૈર્મયા નાથ! શિરસિ જ્વાલિતોઽનલઃ.. ત્વય્યપિ ત્રાતરિ ત્રાત ર્યન્મોહાદિમલિમ્બુચૈઃ; રત્નત્રયં મેં હિયતે હતાશો હા! હતોઽસ્મિ તતુ. ભ્રાન્તસ્તીર્થાનિ દૃષ્ટત્ત્વ, મયૈકસ્તેષ તારકઃ; તત્તવાşઘો વિલગ્નો ઽસ્મિ, નાથ! તારય તારય.... ભવત્પ્રસાદેનૈવાહ-મિયતીં પ્રાપિતો ભુવમ્; ઔદાસીન્થેન નેદાનીં, તવ યુક્તમુપેક્ષિતુમ્. જ્ઞાતા તાત! ત્વમેવૈકસ્ત્વત્તો નાન્યઃ કૃપા૫૨ઃ; નાન્યો મત્તઃકૃપા પાત્ર-મેધિ યકૃત્કૃત્યકર્મઠ .
.........
સપ્તદથ પ્રકાશ;
સ્વકૃતં દુષ્કૃતં ગર્હન્, સુકૃતં ચાનુમોદયનુ; નાથ! ત્વચરણો યામિ, શરણં શરણોઝિતઃ. . મનોવાક્કાયજે પાપે, કૃતાનુમતિકારિતઃ, મિથ્યા મે દુષ્કૃતં ભૂયાદપુનઃ ક્રિયયાન્વિતમ્, યકૃતં સુકૃતં કિંચિદ્રદ્ઘત્રિતયગોચરમ્; તત્સર્વમનુમન્યે ં, માર્ગમાત્રાનુસાર્યપિ.
૧૬
******
........
******..............
૩
૪
૫
८
૯
૧
૩

Page #28

3
.................
........૮
સર્વેષામઈદાદીનાં, યો યોગઈન્દ્રાદિક ગુણઃ; અનુમોદયામિ ત તું, સર્વ તેષાં મહાત્મનામ્. ત્યાં ત્વત્સલભૂતાન સિદ્ધાંસ્વચ્છાસનરતાનુનીનું, ત્વચ્છાસન ચ શરણે, પ્રતિપત્રોડસ્મિ ભાવતઃ...... સમયામિ સર્વાન્સજ્હાન્સર્વે, સામ્યન્ત તે મયિ; મૈત્ર્યસ્તુ તેષુ સર્વેષ, ત્વદેકશરણસ્ય મે. એકોડાં નાસ્તિ મે કશ્ચિન્ન ચાહમપિ કર્યચિતું, ત્વદડુદ્ધિશરણસ્થસ્ય, મમ દૈન્ય ન કિચ્ચન. ........ યાત્રાનોમિ પદવી, પરાં ત્વદનુભાવજા; તાવન્મયિ શરમ્યત્વ, મા મુખ્ય શરણ શ્રિત. ....
અષ્ટાદશ પ્રકાશ ન પર નામ મૂવ, કઠોરમપિ કિચન; વિશેષજ્ઞાય વિજ્ઞપ્યું, સ્વામિને સ્વાન્તશુદ્ધયે. ... ન પક્ષિપશુસિહાદિ વાહનાસી નવિગ્રહ; ન નેત્રગાત્રવક્તાદિ વિકારવિકૃતાકૃતિઃ. ........................ ન શૂલચાપચકાદિ શસ્ત્રાકકર પલ્લવ; નાલ્ગનાકમનીયાગ પરિધ્વજ્ઞપરાયણ... ન ગણીયચરિત પ્રકમ્પિત મહાજન ન પ્રકોપપ્રસાદાદિ વિડમ્બિતનરામરઃ.......... ન જગજનનસ્થમ, વિનાશવિહિતાદરઃ; ન લાસ્ટહાસ્યગીતાદિ વિપ્લવોપર્ચ્યુતસ્થિતિઃ..................
૧૭
,,,,
છે

Page #29

........
૧૦
તદેવ સર્વદેવેવ્યસ્સર્વથા – વિલક્ષણઃ; દેવત્વેન પ્રતિષ્ઠાયક, કર્થ નામ પરીક્ષઃ?.
..................... અનુશ્રોતઃ સરયૂર્ણ તૃણકાષ્ઠાદિ યુક્તિમતુ; પ્રતિશ્રોતઃ શ્રયસ્તુ, કયા યુજ્યા પ્રતીયતા?. અથવાલ મન્દબુદ્ધિ-પરીક્ષકપરીક્ષણઃ; મમાપિ કૃતમેતેન, વૈયાયેન જગ...ભો!. યદેવ સર્વસંસારિ-જન્તરુપવિલક્ષણમુ; પરીક્ષત્તાં કૃતધિયસ્તદેવ તવ લક્ષણમ્. ક્રોધલોભભયાક્રાન્ત, જગદમ્માદ્વિલક્ષણ ; ન ગોચરો મૃદુધિયાં, વીતરાગ! કથચ્ચન. ..
એકોનવિંશતિતમ પ્રકારઃ તવ ચેતસિ વર્લેડહમિતિ વાર્તાપિ દુર્લભા; મચ્ચિત્તે વર્તસે ચેત્ત્વ-મલમન્વેન કેનચિતુ. નિગૃહ્ય કોપતઃ કાંશ્ચિતું, કાંશ્ચિતુટ્યાડનુગૃહ્ય ચ; પ્રતાર્યને મૃદુધિયા, પ્રલમ્પનપરે પરેઃ .
...................... ૨ અપ્રસન્નાટ્યર્થ પ્રાપ્ય, ફલમેતદસદ્ગતમ્2; ચિન્તામણ્યોદયઃ કિં ન, ફલજ્યપિ વિચેતના?. ........... વિતરાગ! સપર્યાતસ્તવજ્ઞાપાલન પર; આજ્ઞાવડરાદ્ધ વિરાદ્ધા ચ, શિવાય ચ ભવાય ચ........... ૪ આકાલમિયાજ્ઞા તે, હેયોપાદેયગોચરા; આશ્રવઃ સર્વથા હેય, ઉપાદેયશ્ચ સંવર:. ........
૧૮

Page #30

આશ્રવો ભવહેતુઃ સ્યાત્સવો મોક્ષકારણમ્; ઇતીયમાહતીમુષ્ટિ-૨ન્યદસ્યાઃ પ્રપચ્ચનમ્. ઇત્યાજ્ઞારાધનપરા, અનન્તાઃ પરિનિર્વતાઃ; નિર્વાન્તિ ચાન્ચે ક્વચન, નિર્વાન્તિ તથાડપરે............ ૭ હિત્યા પ્રસાદનાદૈન્ય-મેથૈવ ત્વદાશયા; સર્વથૈવ વિમુચ્યન્તે, જન્મિનઃ કર્મપજરાત્.
વિંશતિતમ પ્રકાશઃ
૬
८
પાદપીઠલુઠન્મુધ્નિ, મયિ પાદરજસ્તવ; ચિરં નિવસતાં પુણ્યપરમાણુકણોપમમ્. મદ્દી ત્વન્મુખાસક્ત, હર્ષબાષ્પજલોર્મિભિઃ; અપ્રેક્ષ્યપ્રેક્ષણોદ્ભુત, ક્ષણાત્સાલયતાં મલમૂ. ત્વત્પુરો લુઠનૈર્ભૂયાન્મદ્ભાલસ્ય તપસ્વિનઃ; કૃતાસેવ્યપ્રણામસ્ય, પ્રાયશ્ચિત્ત કિણાવલિઃ. મમ ત્વદર્શનોદ્ભૂતાશ્ચિદં રોમાચ્ચકટકાઃ, નુદન્તાં ચિ૨કાલોત્થા-મસદર્શનવાસનામ્. ત્વદ્મશ્રકાન્તિજ્યોત્સ્નાસ્, નિપીતાસુ સુધાસ્વિવ; મદીયૈર્લોચનામ્ભોજૈઃ, પ્રાપ્યતાં નિર્નિમેષતા. ત્વદાસ્યલાસિની નેત્રે, ત્વદુપાસ્તિકરી કરી; ત્વદ્ગુણશ્રોતૃણી શ્રોત્રે, ભૂયાસ્તાં સર્વદા મમ. કુણ્ડાપિ યદિ સોત્કઠા, ત્વદ્ગુણગ્રહણં પ્રતિ; મમૈષા ભારતી તહિ, સ્વસ્થેતસ્મૈ કિમન્યયા?.............. ૭
'
૧૯
૧
૨
૩
૪
પ
૬

Page #31

છે
તવ શ્રેષોડર્મિ દાસોડમિ, સેવકોડમ્પસ્મિ કિકર; ઓમિતિ પ્રતિપદ્યસ્વ, નાથ! નાત પર બ્રુવે................ ૮ શ્રી હેમચન્દ્રપ્રભવા-દ્વીતરાગસ્તવાદિતા; કુમારપાલભૂપાલ રાખો, ફલમીસિત.....
મહાદેવ સ્તોત્ર પ્રશાન્ત દર્શનં યસ્ય, સર્વભૂતાભયપ્રદ; માંગલ્ય ૨ પ્રશસ્ત ચ, શિવસેન વિભાવ્યતે. .............. ૧ મહત્ત્વાદિીશ્વરવાચ્ય, યો મહેશ્વરતાં ગતઃ; રાગદ્વેષવિનિર્મુક્ત, વિન્ટેડહે તે મહેશ્વરમું. મહાજ્ઞાન ભવેદ્યસ્ય, લોકાલોકપ્રકાશક; મહાદયા દમો ધ્યાન, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે. મહાન્તસ્તસ્કરા યે તુ, તિષ્ઠત્તઃ સ્વશરીરકે; નિર્જિતા યેન દેવેન, મહાદેવ સ ઉચ્યતે... રાગદ્વેષી મહામલ્લી, દુર્જયી યેન નિર્જિતી; મહાદેવ તુ તું મન્ય, શેષા વૈ નામધારકાઃ.... શબ્દમાત્રો મહાદેવો, લૌકિકાનાં મતે મત ; શબ્દતો ગુણતથ્યવાર્થતોડપિ જિનશાસને. શક્તિતી વ્યક્તિગૈવ વિજ્ઞાનું લક્ષણ તથા; મોહજાલ હતં યેન, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે.... નમોડસ્તુ તે મહાદેવ! મહામદવિવર્જિતી; મહાલોભવિનિર્મુક્તા, મહાગુણસમન્વિત!. .
.................. ૨૦
જ
,,,,
ર
.....
(

Page #32

.........
.....
મહારાગો મહાદ્વેષો, મહામોહસ્તમૈવ ચ; કષાયવ્ય હતો યેન, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે.. મહાકામો હતો યેન, મહાભયવિવર્જિતઃ; મહાવતોપદેશી ચ, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે. મહાક્રોધો મહામાનો, મહામાયા મહામદઃ; મહાલોભો હતો યેન, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે. મહાનન્દો દયા યસ્ય, મહાજ્ઞાની મહાતપાઃ; મહાયોગી મહામૌની, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે. મહાવીર્ય મહાધેર્ય, મહાશીલ મહાગુણઃ, મહામંજુલમાં યસ્ય, મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે. સ્વયભૂત થતો જ્ઞાન, લોકાલોકપ્રકાશકમ્; અનન્તવીર્યચારિત્ર, સ્વયમ્ભઃ સોડભિધીયતે. .......... શિવો યસ્માજ્જિનઃ પ્રોક્ત, શકરપ્શ પ્રકીર્તિત કાયોત્સર્ગી ચ પર્યકી, સ્ત્રીશસ્ત્રાદિવિવર્જિતઃ............. સાકારોડપિ ટ્યૂનાકારો, મૂર્નામૂર્તસ્તર્થવ ચ; પરમાત્મા ચ બાહ્યાભા, અન્તરાત્મા તથૈવ ચ. ........ દર્શનજ્ઞાનયોગેન, પરમાત્માડયમવ્યયઃ, પરા ક્ષત્તિરહિંસા ચ, પરમાત્મા સ ઉચ્યતે.............. ૧૭ પરમાત્મા સિદ્ધિસમ્રાપ્તી, બાહ્યાત્મા તુ ભવાન્તરે; અત્તરાત્મા ભવદેહ, ઇત્યેષસ્ત્રિવિધઃ શિવઃ............. ૧૮
૨૧

Page #33

•.... ૧૯
સકલો દોષસમ્પર્કો, નિષ્કલો દોષવર્જિતઃ પચ્ચદેહવિનિમુક્ત , સમ્રાપ્તઃ પરમ પદમ્. એકમૂર્તિસ્ત્રયો ભાગા, બ્રહ્મવિષ્ણુમહેશ્વરા; તાન્યવ પુનરુક્તાનિ, જ્ઞાનચારિત્રદર્શનાતું. ............... ૨૦ એકમૂર્તિસ્ત્રયો ભાગા, બ્રહ્મવિષ્ણુમહેશ્વરા; પરસ્પર વિભિન્નાનામેકમૂર્તિ કર્થ ભવતુ?. ......... કાર્ય વિષ્ણુઃ ક્રિયા બ્રહ્મા, કારણ તુ મહેશ્વરઃ; કાર્યકારણસમ્પન્ના, એકમૂર્તિઃ કથં ભવેત્?.. પ્રજાપતિસુતો બ્રહ્મા, માતા પદ્માવતી મૃતા; અભિજિજ્જન્મનક્ષત્રમેકમૂર્તિઃ કથં ભવેત્?.
............. ૨૩ વસુદેવસુતો વિષ્ણુર્માતા ચ દેવકી મૃતા; રોહિણી જન્મનક્ષત્રમેકમૂર્તિઃ કર્થ ભવેતુ?. . પેઢાલક્ષ્ય સુતો રુદ્રો, માતા ચ સત્યકી મૃતા, મૂલં ચ જન્મનક્ષત્રમેકમૂર્તિ કર્થ ભવેતુ?. ...... રક્તવર્ણો ભવેત્ બ્રહ્મા, શ્વેતવર્ણો મહેશ્વરઃ; કૃષ્ણવર્ણો ભવેત્ વિષ્ણુરે કમૂર્તિ કર્થ ભવેતું!. .......... અક્ષસૂત્રી ભવેત્ બ્રહ્મા, દ્વિતીયઃ શૂલધારક; તૃતીયઃ શખચક્રાક, એકમૂર્તિ કર્થ ભવેતું?. ....... ૨૭ ચતુર્મુખો ભવેત્ બ્રહ્મા, ત્રિનેત્રોડથ મહેશ્વરઃ ચતુર્ભજો ભવેત્ વિષ્ણુરકમૂર્તિઃ કર્થ ભવેત્?.............. ૨૮
..........
૨૨

Page #34

મથુરાયાં જાતો બ્રહ્મા, રાજગૃહે મહેશ્વર:; દ્વારામત્યામભૂદ્ વિષ્ણુરેકમૂર્ત્તિઃ કથં ભવેત્?.............. ૨૯ હંસયાનો ભવેદ્ બ્રહ્મા, વૃષયાનો મહેશ્વરઃ; ગરુડયાનો ભવેદ્ વિષ્ણુરેકમૂર્ત્તિઃ કથં ભવેત્?.............૩૦ પદ્મહસ્તો ભવેદ્ બ્રહ્મા, શૂલપાણિર્મહેશ્વરઃ, ચક્રપાણિર્ભવેદ્ વિષ્ણુરેકમૂર્ત્તિઃ કથં ભવેત્?...
કૃતે જાતો ભવેદ્ બ્રહ્મા, ત્રેતાયાં ચ મહેશ્વર:; દ્વાપરે જનિતો વિષ્ણુરેકમૂર્ત્તિઃ કથં ભવેત્. જ્ઞાનં વિષ્ણુઃ સદા પ્રોક્ત, ચારિત્રં બ્રહ્મ ઉચ્યતે; સમ્યક્ત્વ તુ શિવં પ્રોક્તમર્હમૂર્તિસ્ત્રયાત્મિકા .....
ક્ષિતિજલપવનહુતાશન-યજમાનઽડકાશસોમસૂર્યાખ્યાઃ; ઇત્યેતેઽષ્ટૌ ભગવતિ, વીતરાગે ગુણા મતા. ક્ષિતિરિન્યુચ્યતે ક્ષાન્તિર્જલં યા ચ પ્રસન્નતા; નિઃસફ્ગતા ભવેદ્ઘાયુર્હુતાશો યોગ ઉચ્યતે. યજમાનો ભવેદાત્મા, તપોદાનદયાદિભિઃ; અલેપકત્વાદાકાશસçકાશઃ સોઽભિધીયતે. સૌમ્યમૂર્તિરુચિશ્ચન્દ્રો, વીતરાગઃ સમીક્ષ્યતે; જ્ઞાનપ્રકાશકન્વેન આદિત્યઃ સોઽભિધીયતે. .....
૨૩
.......
****.
૩૧
૩૨
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
પુણ્યપાપવિનિમુક્તો, રાગદ્વેષવિવર્જિતઃ; શ્રીઅર્હત્મ્યો નમસ્કારઃ, કર્તવ્યઃ શિવમિચ્છતા. .......... ૩૮
૩૭

Page #35

................
અકારેણ ભવેત્ વિષ્ણુ, રેફે બ્રહ્મા વ્યવસ્થિત હકારેણ હર: પ્રોક્તસ્તસ્યાન્ત પરમ પદમ.. .............. ૩૯ અકાર આદિધર્મસ્ય, આદિમોક્ષપ્રદેશક; સ્વરૂપે પરમ જ્ઞાનમકારસ્તન ઉચ્યતે. રૂપિદ્રવ્યસ્વરૂપ વા, દવા જ્ઞાનેન ચક્ષુષા; “દૃષ્ટ, લોકમલોક વા કારસ્તન ઉચ્યતે. ........... હતાઃ રાગાશ્ચ દ્વષાગ્ય હતા મોહપરીષહા; હતાનિ યેન કર્માણિ, હકારસ્તેન ઉચ્યતે........ સન્તોષણાભિસપૂર્ણ, પ્રાતિહાર્યાષ્ટકેન ચ; જ્ઞાત્વા પુણ્ય ચ પાપં ચ, નકારસ્તન ઉચ્યતે. ............ ભવબીજાકુરજનના, રાગાડ્યાઃ ક્ષયમુપાગતા યસ્ય; બ્રહ્મા વા વિષ્ણુર્વા, હરો જિનો વા નમસ્તસ્મ.
..............
४४ ઈન્દ્રિયપરાજયશતક સુશ્ચિય સૂરો સો ચેવ, પંડિઓ તે પસંસિમો નિ; ઇંદિયચોરેહિ સયા, ન લેટિએ જસ્મ ચરણ-ધણ ............. ૧ ઇંદિય-ચવલ-તુરંગો, દુગ્ગઇ-મગ્ગાણુધાવિરે નિર્ચા; ભાવિઅભવસ્મરૂવો, રુંભઇ જિણવયણ-રસ્સીહિ .......... ૨ ઇંદિયધુત્તાણ મહો, તિલતુસમિત્તપિ દેસુ મા પસર; જઇ દિશો તો નીઓ, જલ્થ ખણો વરસ-કોડિ-સમો... ૩ અજિઇદિએહિ ચરણ, કઠંવ ઘણેહિ કીરઇ અસાર; તો ધમ્મસ્થીહિ દઢ, જયવં ઇંદિયજયંમિ................... ૪
૨૪

Page #36

જહ કાગિણી હેલું, કોડી રયણાણ હારએ કોઇ; તહ તુચ્છ વિસયગિદ્ધા, જીવા હારંતિ સિદ્ધિસુહ
૫૮. સિદ્ધિ સહ .................... તિલમિત્તે વિસયસુહ, દુહં ચ ગિરિરાયસિંગતુંગય; ભવકોડિહિ ન નિઈ, જે જાણતુ તે કરિજાસુ . ભુજંતા મહુરા વિવાગવિરસા, કિંપાગતુલ્લા ઇમે; કઠુ કંડુઅર્ણવ દુખજણયા દાવિંતિ બુદ્ધિ સુહે મર્ઝાન્ડે મયતિન્દિઅબ સમય મિચ્છાભિસંધિપ્રયા; ભુત્તા દિતિ કુજમ્મોણિગહણ ભોગા મહાવેરિણો ........... ૭ સક્કા અબ્બી નિવારે, વારિણો જલઓ વિ હુ; સવ્વોદહિજલેણાવિ, કામમ્મી દુનિવાર ............ ૮ વિસમિવ મુહમિ મહુરા, પરિણામનિકામદારુણાવિયા; કાલમસંત ભત્તા, અજવિ મુતું ન Áિ જુત્તા ... વિસયરસાસવમો, જુત્તાજુત્ત ન યાણઈ જીવો; નૂરઈ કલુણે પચ્છા, પત્તો નરય મહાઘોર ................૧૦ જહ નિબંદુમુપ્પન્નો, કીડો કડુપિ મન્નએ મહુરં; તહ સિદ્ધિસુહ-પરુખ્ખા, સંસારદુહ સુહ બિંતિ..... ૧૧ અઘિરાણ ચંચલાણય, ખણમિત્તસહકરાણ પાવાણું; દુગઇ-નિબંધણાણે, વિરમસુ એઆણ ભોગાણ .. પત્તા ય કામભોગા, સુરેનુ અસુરેસ તહય મણુએસે; ન ય તુઝ જીવ! તિત્તી, જલણસ્સવ કઠનિયરેણ .... ૧૩
૨૫

Page #37

જહાય કિંપાગલા મણોરમા, રમેણ વણ ય ભુજમાણા; તે ખુટ્યએ જીવિય પચ્ચમાણા, એસોવમા કામગુણા વિવાગે૧૪ સવૅ વિલવિયં ગીયું, સવ્વ નટ્ટુ વિડંબણા; સર્વે આભરણા ભારા, સવ્વ કામા દુહાવહા ...........૧૫ દેવિંદચક્રવટ્ટિત્તણાઇ, રજાઈ ઉત્તમા ભોગા; પત્તા અસંતખુત્તો, ન ય હું તત્તિ ગઓ તેહિ ................. સંસારચક્રવાલે, સવૅવિ અ પુગ્ગલા મએ બહુસો; આહરિયાય પરીણામિઆય ન ય તેસુ તિત્તોડહં .......... ૧૭ ઉવલેવો હોઇ ભોગેસ, અભોગી નો વલિuઈ; ભોગી ભમઈ સંસારે, અભોગી વિપ્રમુખ .............. ૧૮ અલ્લો સુક્કો ય દો છડૂઢા, ગોલયા મટ્ટિયામયા; દોવિ આવડિઆ કૂડે, જો અલ્લો સો ત€ લગ્નઇ ...... ૧૯ એવં લગ્ગતિ દુમેહા, જે નરા કામલાલસા; વિરત્તાઉ ન લગ્ગતિ, જહા સુક્ટ અ ગોલએ ............. ૨૦ તણકòહિવ અગ્ની, લવણસમુદ્દો નઇસહસ્તેહિ; ન ઇમો જીવો સક્કો, તિપ્રેઉં કામભોગેહિ .................. ૨૧ ભુતૃણવિ ભોગસુઈ, સુરનરખયરેસ પણ પમાણે; પિજઇ નરએસુ ભેરવ, કલકલતઉતંબપાણાઇ ... ૨૨ કો લોભેણ ન નિહઓ, કસ્ટ ન રમણીહિ ભોલિએ હિઅય; કો મચુણા ન ગહિઓ, કો ગિદ્ધો નેવ વિસએહિ.... ૨૩
૨૬

Page #38

ખણમિત્તસુખા બહુકાલદુખા, પગામદુફખા અનિકામસુફખા; સંસારમોખિસ્સ વિપખભુઆ, ખાણી અહલ્યાણ કામભોગા ૨૪ સવગહાણે પભવો, મહાગતો સવદોસપાટ્ટી; કામગૂહો દુરપ્પા, જેણભિભૂએ જગ સર્વે ............... ૨૫ જહ કચ્છલ્લો કચ્છ, કંડુઅમાણો દુહ મુણઈ સુફખં; મોહાહરા મણુસ્સા, તહ કામદુર્ણ સુહ બિતિ .................. સલ્લે કામા વિસ કામા, કામા આસીવિસોવમા; કામે ય પત્થમાણા, અકામા જંતિ દુગઇ ................... ૨૭ વિસયે અવકુમંતા, પતંતિ સંસારસાયરે ઘોરે; વિસયેસુ નિરાવિખા, તરંતિ સંસારકતારે................ ૨૮
અલિઆ અવઇફખંતા, નિરાઇખા ગયા અવિશ્થાં; તખ્તા પવયણસારે, નિરાવકુખેણ હોઅબું .............. ૨૯ વિસયાવિખો નિવડઇ, નિરવિફખો તરઇ દુત્તરભવોઘં; દેવી-દીવ-સમાગય-ભાઉઅજુઅલેણ દિäતો........... ૩૦ જે અતિકુખે દુકુખે, જે ચ સુહ ઉત્તમ તિલોયંમિ; તે જાણતુ વિસયાણ, વઢિફખયહેઉએ સઘં ........... ૩૧ ઇંદિય-વિસય-પસત્તા, પતંતિ સંસાર-સાયરે જીવા; પMિવ છિન્નપફખા, સુસીલગુણપેહુણવિહુણા .......... ૩૨ ન લઇ જહા લિહંતો, મુહલ્લિએ અટ્ટિએ જહા સુણઓ; સોસઇ તાલુઅરસિએ, વિલિહંતો મન્નએ સુખ ........... ૩૩

Page #39

મહિલાણ કાયસેવી, ન લહઈ કિંચિવિ સુઈ તહાં પુરિસો; સો મન્નએ વરાઓ, સય-કાયપરિસ્ટમ સુફખ .......... ૩૪ સુહુવિ મગિજ્જતો, કલ્થ વિ કયલઇ નત્યિ જહ સારો; ઇંદિયવિસએસુ તહા, નલ્થિ સુહ સુદ્ધવિ ગવિહેં ....... ૩૫ સિંગારતરંગાએ, વિલાસવેલાઇ જુવણજલાએ; કે કે જયંમિ પુરિસા, નારીનઇએ ન બુડુંતિ .............. ૩૬ સોઅસરી દુરિઅદરી, કવડકુડી મહિલિઆ કિલેસકરી; વાર-વિરોયણ-અરણી, દુહખાણી સુકુખપડિવફખા .... ૩૭ અમુણિઅ-મણપરિકમ્મો, સમ્મ કો નામ નાસિઉં તરઇ; વમૂહ-સર-પસરોહી, દિદ્વિચ્છોટે મચ્છીણ ........... ૩૮ પરિહરસ તઓ તાસિ, દિઢ઼િ દિટ્ટીવિસસ્સવ અહિસ્સ; જે રમણિ-નયણબાણા, ચરિતપાણે વિણાસંતિ ............ ૩૯ સિદ્ધત-જલહિ-પારં-ગવિ વિજિદિવિ સૂરોવિ; દઢચિત્તોવિ છલિજ્જા, જુવઇ પિસાઇહિ ખુહાહિ...... ૪૦ મણયનવણીયવિલઓ, જહ જાયઇ-જલણસંનિહાસંમિ; તહ રમણિ-સંનિહાણે, વિદ્વઇ મણો મુણીર્ણપિ .........૪૧ નીઅંગમાહિ સુપયોહરાહિં, ઉમ્પિચ્છમંથરગહિ; મહિલાહિ નિમગ્નાહિવ, ગિરિવર-ગુરુવિ ભિષંતિ ... ૪૨ વિસયજલ મોહકલ, વિલાસ-વિવ્યોઅ-જલયરાઇન્ન; મય-મયર ઉત્તિન્ના, તારુણમહવે ધીરા............ ૪૩
૨૮

Page #40

જઇવિ પરિચત્તસંગો, તવ-તણુઅંગો તહાવિ પરિવડઇ; મહિલા-સંસગ્ગીએ, કોસા ભવણૂસિયમુણિવ્ય
સવ્વગંથ-વિમુક્કો, સીઈભૂઓ પસંતચિત્તો અ; જં પાવઇ મુત્તિસુ ં, ન ચક્કવટ્ટીવિ તં લહઇ ખેલંમિ પડિઅમપ્પ, જહ ન તરઇ મચ્છિઆવિ મોએ; તહ વિસય-ખેલ-પડિઅં, ન તરઇ અપંપિ કામંધો ...... ૪૬ જં લહઇ વીયરાઓ, સુખં તં મુણઇ સુચ્ચિય ન અન્નો; નહિ ગત્તાસૂઅરઓ, જાણઇ સુરલોઇએં સુખં .......... ૪૭ રું અજ્જવિ જીવાણું, વિસએસ દુહાવહેસુ પડિબંધો; તે નજ્જઇ ગુરુઆણ વિ, અલંઘણિજ્જો મહામોહો ..... ૪૮ જે કામંધા જીવા, ૨મંતિ વિસએસ તે વિગયસંકા; જે પુર્ણ જિણવયણરયા, તે ભીરૂ તેસ વિરમંતિ ........... ૪૯ અસુઇ-મુત્તમલ-પવાહ-રુવયં, વંત-પિત્ત-વસ-મજ્જ-ફોર્સ; મેય-મંસ-બહુ-હડ્ડ-ક૨ડયં, ચમ્પ-મિત્ત-પચ્છાઇય જુવઇ-અંગય૫૦ મંસ ઇમં મુત્ત-પુરીસ-મીસં, સિંઘાણ-ખેલાઇય-નિઝ્ઝરંત; એઅં અણિચ્ચે કિમિઆણ વાસં, પાસે નરાણં મઇબાહિ૨ાણં૫૧ પાસેણ પંજરેણય, બજ્યંતિ ચઉપયાય પક્ષીઈ; ઇય જુવઇ-પંજરેણય, બદ્ધા પુરિસા કિલિસંતિ ........... ૫૨ અહો મોહો મહામલ્લો, જેણં અમ્હારિસા વિ હુ; જાણતાવિ અણિચ્ચાં, વિરમંતિ ન ખર્ણપિ હુ
૨૯
........
૪૪
૪૫
૫૩

Page #41

જુવઈહિ સહ કુસંતો, સંસર્ગેિ કુણઈ સયલદુખેહિ; ન હિ મુસગાણ સંગો, હોઇ સુહો સહ બિલાડેહિ ......... ૫૪ હરિહર-ચઉરાણણ-ચંદ-સૂર-ખંદાણો વિ જે દેવા; નારણ કિંકરd, કુણતિ ધિદ્ધી વિસય-તિન્હા ........... ૫૫ સિકં ય ઉલ્લં ચ સહંતિ મૂઢા, ઇન્દીસુ સત્તા અવિવેઅવંતા; ઇલાઇપુખ્ત વ ચયંતિ જાઇ, જિએ ચ નાસંતિ અ રાવણવપક વસૂણવિ જીવાણ, સુદુક્કરાયંતિ પાવ-ચરિયાછે; ભયવં જા સા સા સા, પચ્ચાએસો હુ ઇણમા તે ........ ૫૭ જલલવ-તરલ જીએ, અથિરા લચ્છી વિ ભંગુરો દેહો; તુચ્છા ય કામભોગા, નિબંધણું દુખ-લખાણું ..........૫૮ નાગો જહા પંકજલાવસો, કઠું થલ નાભિસમેઇ તીરે; એવં જિયા કામગુણસુ ગિદ્ધા, સુધમમગે ન રયા હવંતિપ૯ જહ વિઢપુંજ-ખુત્તો, કિમી સુહ મન્નએ સયાકાલ; તહ વિસયાસુઇ-રો, જીવો વિ મુણઇ સુહ મૂઢો ..........૧૦ મયરહરોવ જલેહિ, તહવિહુ દુપૂરઓ ઇમે આયા; વિસયામિસંમિ ગિદ્ધો, ભવે ભવે વચ્ચઇ ન તત્તિ ......... ૩૧ વિસય-વિસટ્ટા જીવા, ઉભડરૂવાઇએસ વિવિહે; ભવસય-સહસ્સ-દુલહં, ન મુગંતિ ગયંપિ નિઅજમ્મ...૨ ચિટ્ઠતિ વિસય-વિવસા, મુહૂણ લજ્જપિ કેવિ ગયસંકા; ન ગણંતિ કેવિ મરણ, વિસયંકુસસલ્વિયા જીવા ........ ૧૩
૩૦

Page #42

Ah
વિસય-વિલેણે જીવા, જિણધર્મો હારિઊણ હા નરયં; વચ્ચતિ જહા ચિત્તય,નિવારિઓ ગંભદત્ત-નિવો ........ ૬૪ ધિદ્ધી તાણ નરાણે, જે જિણ-વણામયપિ મુહૂર્ણ; ચઉગઇ-વિડંબણકર, પિયંતિ વિસયાસવું ઘોર .............. કપ મરસેવિ દીણવયણે, માણધરા જે નરા ન જંપતિ; તે વિહુ કુણંતિ લલ્લિ, બાલાણ નેહ-ગહગહિલા .........ક સક્કોવિ નેવ ખંડઇ, માહપ્પ-મહુસ્કુર જએ જેસિં; તે વિ નરા નારીહિ, કરાવિઆ નિઅય-દાસત્ત..............૩૭ જઉ-નંદણો મહપ્પા, જિણભાયા વયધરો ચરમદેહો; રહનેમી રાયમઈ, રાયમઈકાસિ ડી વિસયા .............૧૮ મયણ-પવષેણ જઇ તા- રિસાવિ સુયસેલનિચ્ચલા ચલિયા; તા પક્કપત્ત-સત્તાણ, ઇયર-સત્તાણ કા વત્તા .............. ૩૯ જિખંતિ સુહેણું ચિય, હરિ-કરિ-સપ્પાઇણો મહાક્રા; ઇક્રુચ્ચિય દુર્જાઓ, કામો કય-સિવસહ-વિરામો......... ૭૦ વિસમા વિસય-પિવાસા, અણાઇભવ-ભાવણાઇ જીવાણું; અઇદુર્જયાણિ તહ ઇંદિયાણિ તહ ચંચલ ચિત્ત ...........૭૧ કલમલ અરઇ અસુખં, વાહીદોહાઇ વિવિહદુખાઇ; મરણ પિ હુ વિરહાઇસુ, સંપન્નઇ કામ-તવિઆણે. ૭૨ પંચિંદિય-વિસય-પસંગરેસિ, મણ-વયણ-કાય નવિ સંવરેસિ; તં વાહિસિ કરિય-ગલપએસિ, જે અઠ-કમ્મ નવિ નિજ્જરેસિ ૭૩
૩૧

Page #43

કિં તમંધોડસિ કિંવાસિ ધસૂરિઓ, અહવ કિં સન્નિવાણ આઊરિઓ; અમયસમ ધમ્મ જે વિસવ અવમન્નસે, વિસયવિસ-વિસમ અમિય વ બહુ મસે ...... ૭૪ તુક્ઝ તહ નાણ-વિજ્ઞાણ-ગુણ-ડંબરો; જલણ જાલાસુ નિવરંતુ જિય નિર્ભરો; પયઇવામસુ કામસુ જે રજ્જસે, જેહિ પણ પુણવિ નરયાનલે પચ્ચસે દહઇ ગોસીસ સિરિખંડ છારક્કએ, છગલ ગહણકૅમેરાવણે વિક્કએ; કમ્પતરુ તોડિ એરંડ સો વાવએ, જુજિ વિસએહિ મણુઅરૂણ હારએ અધુવં જીવિએ નચ્ચા, સિદ્ધિમÄ વિઆણિ; વિણિઅટ્રિક્સ ભોગેસુ, આજે પરિમિઅમપ્પણો ........... ૭૭ સિવમગ્ન-સંઠિઆણવિ, જહ દુર્જુઆ જિઆણ પણવિસયા; તહ અન્ને કિંપિ જએ, દુર્જએ નલ્થિ સયલે વિ ............ ૭૮ સવિડ ઉદ્ભુડરૂવા, દિઠા મોહેઇ જા મણે ઇન્થી; આયહિયં ચિતંતા, દૂરયરણે પરિહરંતિ ................... ૭૯ સર્ચ સુઅંપિ સીલ, વિજ્ઞાણે તહ તવંપિ વેરન્ગ; વચ્ચઇ ખPણ સબં, વિસય-વિલેણ જઈર્ણપિ ................ ૮૦ રે જીવ જાઇ વિગપ્રિય, નિમેસ-સુહ-લાલસો કહે મૂઢ; સાસયસુહ-મસમતમ, હારિસિ સસિ-સોઅર ચ જસં .... ૮૧
૩૨
•••...
9.૬

Page #44

પજ્જલિઓ વિસયગ્ગી, ચરિત્ત-સારં ડહિજ્જ કસિણંપિ; સમ્મત્તપિ વિરાહિઅ, અણંત-સંસારિએ કુબ્જા ભીસણ-ભવ-કંતારે, વિસમા જીવાણ વિસયતિન્હાઓ; જીએ નડિયા ચઉદસ,-પુથ્વીવિ રુલંતિ હુ નિગોએ ...... ૮૩ હા વિસમા હા વિસમા, વિસયા જીવાણ જેહિં પડિબદ્ધા; હિંડંતિ ભવ-સમુદ્દે, અણંત-દુખ્ખાઇં પાવંતા જા ઇંદજાલ-ચવલા, વિસયા જીવાણ વિજ્જતેઅસમા; ખણ-દિઠ્ઠા ખણ-નટ્ઠા, તા તેર્સિ કા હુ પડિબંધો ...... ૮૫ સTM વિસં પિસાઓ, વેઆલા હુઅવહો વ પજ્જલિઓ; તં ન કુણઇ જં કુવિ, કુાંતિ રાગાઇણો દેહે .......... ૮૬ જો રાગાઇણ વસે, વમ સો સયલ-દુસ્ખલક્ખાણું; જસ્ટ વસે રાગાઈ, તસ્સ વસે સયલ-સુખાઇ ............૮૭ કેવલ-દુહ-નિમ્મવિએ, પડિઓ સંસારસાયરે જીવો; જં અણુહવઇ કિલેસું, તં આસવ-હેઉએં સર્વાં ........ હી સંસારે વિહિણા, મહિલા-રૂવેણ મંડિઅં જાલં; બજ્યંતિ જત્થ મૂઢા, મછુઆ તિરિયા સુરા અસુરા વિસમા વિસય-ભુયંગા, જેહિં ડસિયા જિઆ ભવવર્ણમિ; કીસંતિ દુહગ્ગીહિં, ચુલસીઇ-જોણિ-લમ્બેસ
૩૩
****...
......
૮૨
૮૪
૮૮
૮૯
સંસાર-ચા૨-ગિમ્હે, વિસય-કુવાએણ લુક્કિયા જીવા; હિયમહિઅં અમુર્ણતા, અણુહવંતિ અહંત-દુખ્ખાઇ ...... ૯૧
૯૦

Page #45

Achar
હા હા દુર-દુઢા, વિસય-તુરંગા કેસિખિઆ લોએ; ભીસણ-ભવાડવીએ, પાડતિ જિઆણ મુદ્દધાણ .........૯૨ વિસય-પિવાસા-તત્તા, રત્તા નારીસુ પંકિલસમિ; દુધિયા દાણા ખીણા, રુલંતિ જીવા ભવવણમિ ..............૯૩ ગુણકારિઆઇ ધણિય, ધિઇ-રજુ-નિયંતિઆઇ તુહ જીવ; નિયઆઇ ઇંદિયાઇ, વલ્લિનિઅત્તા તુરંગવ............ ૯૪ મણ-વયણ-કાયોગા, સુનિયત્તા વિ ગુણકરા હુંતિ; અનિયત્તા પણ ભંજંતિ, મત્ત-કરિણવ સીલવણ ...........૯૫ જહ જહ દોષા વિરમઇ, જહ જહ વિસએહિ હોઇ વેરઞ; તહ તહ વિન્નાયબ્ધ, આસ સેઅ-પરમપયું ................. ૯૬ દુક્કર-એએહિં કર્યું, જેહિ સમત્વેહિ જુવણર્દેહિ; ભષ્મ ઇંદિઅ-સિન્ન, ધિઇ-પાયારે વિલમ્નેહિ.. ....... ૯૭ તે ધન્ના તાણ નમો, દાસો હું તાણ સંજમધરાયું; અદ્ધચ્છી-પિચ્છરિઓ, જાણ ન હિઅએ ખડુક્કતિ.......... ૯૮ કિં બહુણા જઇ વિંછસિ, જીવ તુમ સાસય સુઈ અરુઅં; તા પિઅસુ વિસય-વિમુહો, સંવેગ-રસાયણ નિચ્ચે ....૯૯
વૈરાગ્યશતક સંસારંમિ અસારે, નલ્થિ સુહ વાહિ-વેઅણા-પઉરે; જાણતો ઈહ જીવો, ન કુણઇ જિણદેસિય ધમ્મ . .........
૩૪

Page #46

અજ્જ કલ્લ પર પરારિ, પુરિસા ચિતંતિ અત્યસંપત્તિ; અંજલિગયે વ તોય, ગલતમાઉં ન પિદ્ઘતિ .............. ૨ જે કલ્લે કાયવ્યું, તે અર્જ ચિય કરેહ તરમાણા; બહુવિઠ્યો હુ મુહુરો, મા અવરહ પડિફખેહ ............... હી સંસાર-સહાવ, ચરિયું નેહાણુરાગ-રત્તાવિ; જે પુબ્રહે દિઠા, તે અવરહે ન દીસંતિ ................૪ મા સુઅહ જગ્નિઅવે, પલાઇઅર્વામિ કિસ વીસમેહ; તિત્રિ જણા અણુલગ્ના, રોગો અ જરા અ મચ્ચ અ ... ૫ દિવસનિસા-ઘડિમાલ, આઉસ્સલિલ જિઆણ ધિતૂર્ણ; ચંદાઇચ-બઇલ્લા, કાલ-રહરું ભમાનંતિ .................. ૩ સા નલ્થિ કલા તે નચૈિ, ઉસ તે નત્યિ કિંપિ વિજ્ઞાણ; જેણે ધરિજઇ કાયા, ખજર્જતી કાલસપૅણ ............... ૭ દીહરકસિંદ-નાલે, મહિયર-કેસર-દિસા-મહદલિલ્લે; ઉઅપિઅઇ કાલભમરો, જણમયરંદ પુણવિપઉમે ........... ૮ છાયામિસે કાલો, સયલજિઆણં છલ ગવેસંતો; પાસ કહેવિ ન મુંચઈ, તા ધમ્મ ઉજ્જર્મ કુણહ .......... કાલમિ અણાઈએ, જીવાણું વિવિહકમ્પ-વસગાણું; તે નલ્થિ સંવિહાણે, સંસારે જે ન સંભવઇ ... ............ ૧૦ બંધવા સહિણો સર્વે, પિયમાયા પુત્તભારિયા; પેઅવણાઉ નિઅવંતિ, દાઊણે સલિલંજલિ ....... ......૧૧
૩૫

Page #47

વિહડંતિ સુઆ વિહાંતિ, બંધવા વલ્લહા ય વિહતિ; ઇક્કો કહેવિ ન વિહડઇ, ધમો રે જીવ! જિણભણિઓ... ૧૨ અડકમ્મ-પાસબદ્ધો, જીવો સંસાર-ચારએ ઠાઇ; અડકમ્મ-પાસમુક્કો, આયા સિવમંદિરે ઠાઇ .................. ૧૩ વિહવો સજ્જણસંગો, વિસયસુહાઈ વિલાસલલિઆઇ; નલિસીદલગ્ન-ઘોલિર,-જલલવ-પરિચંચલ સળં.........૧૪ તે કલ્પ બલ તે કત્ય જુવ્વર્ણ અંગચંગિમા કર્થી; સવ્વમણિચ્ચે પિચ્છહ, દિઠું નä કયંતેણ .............. ૧૫ ઘણકમ્મ-પાસબદ્ધો, ભવનયર-ચઉધ્ધહેસુ વિવિહાઓ; પાયઇ વિડંબણાઓ, જીવો કો ઇત્ય સરણે સે............. ૧૬ ઘોરંમિ ગમ્ભવાસે, કલમલ-જંબાલ-અસુઇબીભચ્છે; વસિઓ અસંતખુત્તો, જીવો કમ્માણભાવેણ . .......... ૧૭ ચુલસીઇ કિર લોએ, જોણણ પમુહસયસહસ્સાઇ; ઇક્કિક્કમિ આ જીવો, અસંતખુત્તો સમુપ્પનો.............૧૮ માયા-પિય-બંધૂહિ, સંસારત્યેહિ પૂરિઓ લોઓ; બહુજાણિ-નિવાસીહિ, ન ય તે તાણં ચ સરણં ચ ........૧૯ જીવો વાહિ-વિલુરો, સફરો ઇવ નિર્જલે તડફડઇ; સયલ વિ જણો પિચ્છઇ, કો સક્કો વેઅણા-વિગમે ....... ૨૦ મા જાણસિ જીવ તુમ, પુત્તકલત્તાઇ મઝ સુહeઊ; નિઉણું બંધણ-મેય, સંસારે સંસદંતાણું .......
૩૬

Page #48

૨
જણણી જાયઇ જાયા, જાયા માયા પિયા ય પુત્તો ય; અણવત્થા સંસારે; કમ્યવસા સવ્વજીવાણું. ............. ૨૨ ન સા જાઈ ન સા જોણી, ન ત ઠાણે ન તં કુલં; ન જાયા ન મુયા જલ્થ, સવ્વ જીવા અસંતો તે કિંપિ નત્યિ ઠાણ, લોએ વાલગ્ન-કોડિમિત્તપિ; જત્ય ન જીવા બહુસો, સુહદુખ-પરંપરા પત્તા ............ ૨૪ સવ્વાઓ રિદ્ધીઓ, પત્તા સવૅવિ સયણ-સંબંધા; સંસાર તા વિરમસુ, તત્તો જઇ મુસિ અપ્રાણ
......... ૨૫ એગો બંધઇ કર્મ, એગો વહ-બંધ-મરણ-વણસાઈ; વિસહઇ ભવંમિ ભમડઇ, એગુશ્ચિઅ કમ્પવેલવિઓ.... ૨૬ અન્નો ન કુણઈ અહિઅં, હિય પિ અપ્પા કરેઇ ન હુ અન્નો; અખકય સુહદુખે, ભુંજસિ તા કીસ દિણમુહો .............. ૨૭ બહુઆરંભ-વિઢd, વિત્ત વિલસંતિ જીવ! સયણગણા; તજ્જણિય-પાવકર્મા, અણુહવસિ પુણો તુમ ચેવ......... ૨૮ અહ દુખિઆઇ તહ ભુખિઆઇ, જહ ચિંતિઆઇ ડિભાઈ; તહ થોડં પિ ન અપ્પા, વિચિંતિઓ જીવ! કિ ભણિમો.... ૨૯ ખણભંગુર સરીર, જીવો અaો અ સાસયસરૂવો; કમ્યવસા સંબંધો, નિબંધો ઇત્થ કો તુઝ................ ૩૦ કહ આય કહ ચલિય, તુમપિ કહ આગઓ કહે ગમિહી; અશ્રુગ્રંપિ ન યાણહ, જીવ! કુટુંબ કઓ તુઝ? ........... ૩૧
૩૭

Page #49

ખણભંગુરે સરીરે, મણુઅભવે અબ્ભપડલ-સારિચ્છે; સાર ઇત્તિયમેત્તું, જં કીરઇ સોહણો ધમ્મો ................ ૩૨ જમ્મદુ ં જરાદુ ં, રોગા ય મરણાણિ ય; અહો દુખ્ખો હુ સંસારો, જત્થ કીસંતિ જંતુણો ..... જાવ ન ઇંદિયહાણી, જાવ ન જ૨૨ક્ખસી પરિપ્ડઇ; જાવ ન રોગવિઆરા, જાવ ન મચ્ચે સમુલ્લિઅઇ જહ ગેહંમિ પલિત્તે, કુવં ખણિઉ ન સક્કએ કોઈ; તહ સંપત્તે મરણે, ધમ્મો કહ કીરએ જીવ!................ ૩૫ રૂવમસાસયમેયં, વિજ્યુલયા-ચંચલ જએ જીઅં; સંઝાણુરાગ-સરિસં, ખણ૨મણીઅં ચ તારુ .............. ૩૬ ગયકન્ન-ચંચલાઓ, લચ્છીઓ તિઅસ-ચાવ-સારિચ્છે; વિસયસુ ં જીવાણું, બુઝસુ રે જીવ! મા મુઝ ૩૭ જહ સંઝાએ સઉણાણ સંગમો જહ પહે અ પહિઆણં; સયયાણં સંજોગો, તહેવ ખણભંગુરો જીવ! ............... ૩૮ નિસાવરામે પરિભાવયામિ; ગેહે પલિત્તે કિમહં યામિ; ડ ંત-મપ્પાણ-મુવિક્પયામિ, જં ધમ્મરહિઓ દિઅહા ગમામિ૩૯ જા જા વચ્ચઇ રયણી, ન સા પડિનિયત્તઇ; અહમાંં કુણમાણસ, અહલા જંતિ રાઈઓ જસત્યિ મન્ચુણા સખ્ખું, જસ્ટ વલ્થિ પલાયાં; જો જાણે ન મરિસ્સામિ, સો હુ કંખે સુએ સિયા
૩૮
*********
.........
૩૩
૩૪
૪૦
૪૧

Page #50

દંડકલિઅં કચિંતા, વચ્ચેતિ હુ રાઇઓ ય દિવસા ય; આઉસ સંવિલંતા, ગયાવિ ન પુણો નિયíતિ .............. ૪૨ જહેહ સીહો વ મિયં ગહાય, મર્ચી નરં ઊઇ હુ અંતકાલે; ન તસ્સ માયા વ પિયા વ ભાયા, કાલંમિ તંર્મિસહારા ભવંતિ ૪૩ જીઅં જલબિંદુસમં, સંપત્તીઓ તરંગલોલાઓ; સુમિણય-સમં ચ પિમ્મ, જં જાણસ તં કરિાસુ ........ ૪૪ સંઝરાગ-જલબુમ્બુઓવમે, જીવિએ ય જલબિંદુ-ચંચલે; જુવ્રણે ય નઇવેગ-સંનિભે, પાવજીવ! કિમિયં ન બુઝ્ઝસે૪૫ અન્નત્ય સુઆ અન્નત્ય, ગેહિણી પરિઅણોઽવિ અન્નત્ય; ભૂઅબલિવ્ય કુટુંબું, પક્ખિાં હયકયંતેણ ........
જીવેણ ભવે ભવે મિલયાઉં, દેહાઇં જાઇં સંસારે; તાણું ન સારેહિં, કીરઇ સંખા અણંતેહિં .... નયણોદયંપિ તાર્સિ, સાગરસલિલાઉ બહુયરું હોઇ; ગલિયં રુઅમાણીણં, માઊણં અન્નમન્નાણું
જં નરએ નેરઇયા; દુહાઇં પાવંતિ ઘોર-ણંતાઇં; તત્તો અણંતગુણિયે, નિગોઅમઝે દુ ં હોઇ .....
નિહરીઅ કવિ ત્તત્તો, પત્તો મણુઅત્તર્ણપિ રે જીવ; તત્વવિ જિણવર-ધમ્મો, પત્તો ચિંતામણિસરિચ્છો
૩૯
૪૬
૪૭
તંમિ વિ નિગોઅમઝે, વસિઓ રે જીવ! વિવિકમ્યવસા; વિસહંતો તિક્ખદુહં, અણંતપુગ્ગલપરાવત્તે
... ૫૦
૪૮
૪૯
........ ૫૧

Page #51

1
Acha
પત્તેવિ સંમિ રે જિઅ, કુણસિ પમાય તેમ તય ચેવ; જેણે ભવંધકૂવે, પુણોવિ પડિઓ દુહં લહસિ ........... પર ઉવલદ્ધો જિણધમ્મો, ન ય અણુચિણો પમાય-દોએણે; હા! જીવ! અપવેરિઅ! સુબહ પરઓ વિસૂરિહિસિ ..... પ૩ સોઅંતિ તે વરાયા, પચ્છા સમુઠિયમિ મરણંમિ; પાવપમાય-વસેણં, ન સંચિઓ જેહિ જિણધમ્યો ........... ૫૪ ધી ધી ધી સંસાર, દેવો મરિઊણ જે તિરી હોઈ; મરિઊણ રામરાયા, પરિપચ્ચઇ નિરય-જાલાહિ........... પપ જાઇ અણાહો જીવો, દુમત્સ્ય પુરૂં વ કમ્મવાય-હો; ધણધન્નાહરણાઇ, ઘર-સાયણ-કુટુંબ મિલેવિ ............. પક વસિય ગિરીસુ વસિય, દરીસુ વસિય સમુદ્રમર્ઝામિ;
ખગેસુ ય વસિય, સંસારે સંસદંતેણે ................ પ૭ દેવો નેઇલ ત્તિ ય, કીડ પયંગ ત્તિ માણસો એસો; રૂવસ્તી ય વિરૂવો, સુહભાગી દુખભાગી ય ............ ૫૮ રાઉત્તિ ય દમગુત્તિ ય, એસ સવાગુત્તિ એસ વેવિઊ; સામી દાસો પુજ્જો, ખોત્તિ અધણો ધણવઇત્તિ ........... ૫૯ નવિ ઇન્દ કોઇ નિયમો, સકસ્મ-વિણિવિટ્ટસરિસ-કમ-ચિઠો અસુત્રરૂવવેસો, નડુબ્ય પરિઅત્તએ જીવો.................૧૦ નરએસ વેઅણાઓ, અણીવમાઓ અસાયબહુલાઓ; રે જીવ! તએ પત્તા, અખંતખુત્તો બહુવિહાઓ............ ૬૧
४०

Page #52

દેવત્તે મણુઅત્ત, પરાભિઓગત્તર્ણ ઉવગએણે; ભીસણદુહં બહુવિહં, અસંતખુત્તો સમણુભૂએ ............. ૨ તિરિયગઈ અણુપત્તો, ભીમ-મહાવેઅણા અણગવિહા; જમ્મણમરણ-રહર્ટ, અખંતપુરો પરિક્યુમિઓ ... ૯૩ જાવંતિ કેવિ દુષ્પા, સારીરા માણસા વ સંસારે; પત્તો અસંતખુત્તો, જીવો સંસાર-તારે ................... ૬૪ તહા અસંતખુત્તો, સંસારે તારિસી તુમ આસી; જે પસમેઉ સવ્વો-દહીણમુદય ન તીરિજ્જા.............૩૫ આસી અસંતખુત્તો, સંસારે તે છુહાવિ તારિસિયા; જે પસમેઉં સવો, પુગ્ગલકાઓવિ ન તરિજ્જા............૯૭ કાઊણ-મણેગાઇ, જમ્મમરણ-પરિઅટ્ટણ-સયાઇ; દુખેણ માણસત્ત, જઈ લહઈ જતિચ્છિયું જીવો .....૭ તે તહ દુલ્લાહ-લંભ, વિજુલયા-ચંચલ ચ મણુઅd; ધમૅમિ જો વિસીયા, સો કાઉરિસો ન સપ્પરિસો ......૧૮ માણુસ્સજન્મે તડિ લયમિ, જિદિધમ્મો ન કઓ કે જેણે; તુટે ગુણે જહ-ધાણુકએણં, હત્યા મલેવા ય અવસ્મ તેણે રે જીવ! નિયુણિ ચંચલહાવ, મિલ્સેવિણુ સયલવિ બન્ઝભાવ; નવમેયપરિગ્રહ વિવિજાલ, સંસારિ અસ્થિ સહુ ઇંદિયાલ ૭૦ પિય-પુત્ત-મિત્ત-ઘર-ઘરણિ-જાય, ઇહલોઇએ સવ્ય નિયસુહ-સહાય;
૪૧

Page #53

9
ન વિ અસ્થિ કોઇ તુહ સરણિ મુખ, અક્કલુ સહસિ તિરિનિરય-દુખ. કુસગે જહ ઓસબિંદુએ, થોવ ચિઢાઈ લંબમાણએ; એવું મણુઅણ જીવિએ, સમય ગોયમ! મા પમાયએ.... ૭ર સંબુઝહ કિ ન બુજઝહ, સંબોહી ખલુ પિચ્ચ દુલહા; નો હુ ઉવણમંતિ રાઇઓ, નો સુલતું પુણરવિ જીવિયે .. ૭૩ ડહરા વઢા ય પાસહ, ગબ્બત્કાવિ ચયંતિ માણવા; સેણે જહ વટ્ટાય હરે, એવમાઉન્બયંમિ તુટ્ટઇ ........... ૭૪ તિહુઅણજણે મત, દુહૂણ નયંતિ જે ન અપ્રાણ; વિરમંતિ ન પાવાઓ, ધી ધી ધીરણ તાણું ............. ૭૫ મા મા જંપણ બહુયું, જે બદ્ધા ચિક્કસેહિ કમૅહિ; સલ્વેસિ સેસિ જાયઇ, હિઓવએસો મહાદીસો ... કુણસિ મમત્ત ધણસયણ વિહવામહેસુણતદુખેસુ; સિઢિલેસિ આયરે પુણ, અહંતસુખંમિ મુર્ખમિ....... ૭૭ સંસારો દુહોઊ, દુષ્પફલો દુસહદુખરૂવો ય; ન ચયંતિ તંપિ જીવા, અદબદ્ધા નેહનિઅલેહિં........... ૭૮ નિયકમ્પ-પવણ-ચલિઓ, જીવો સંસાર-કાણણે ઘોરે; કા કા વિડંબણાઓ, ન પાવએ દુસહદુખાઓ ......... ૭૯ સિસિરેમિ સાયલાનિલ-લહરિસહસ્તેહિ ભિન્નઘણદેહો; તિરિયત્તર્ણમિડરણે, અહંતસો નિહણ-મણુપત્તો ......... ૮૦
૪૨

Page #54

ગિહાયવ-સંતત્તો રણે હિઓ પિવાસિઓ બહુસો; સંપત્તો તિરિયભવે, મરણદુહ બહુ વિસૂરંતો ............ ૮૧ વાસાસુ રણમઝે, ગિરિનિઝરણાદગેહિ વર્ઝાતો; સીયાનિલ-ડઝવિઓ, મસિ તિરિયત્તણે બહુસો .... ૮૨ એવં તિરિય-ભવેસુ, કીસંતો દુષ્ણસયસહસ્તેહિ; વસિઓ અસંતખુત્તો, જીવો ભીસણભવાર. ................ દુઢઢકમ્મ-પલયા-નિલપેરિઉ ભીસણૂમિ ભવર; હિડંતો નરએસ વિ, અહંતસો જીવ! પરોસિ ........ ૮૪ સત્તસુ નરમ-મહીસુ, વજ્જાનલદાહ-સીયવિયણાસુ; વસિઓ અસંતખુત્તો, વિલવંતો કરુણસદેહિ ............. ૮૫ પિય-માય-સાયણ-રહિઓ, દુરંતવાહીતિ પીડિઓ બહુસો; મણુઅભાવે નિસ્યારે; વિલાવિઓ કિં ન તં સરસિ ....... ૮૬ પવણવ ગયણમગ્ગ, અલખિઓ ભમઇ ભવવણે જીવો; ઠાણઢાણંમિ સમુઝિઊણ ધણ-સાયણ-સંઘાએ ............. ૮૭ વિદ્ધિજ્જતા અસય, જમ્મજંરામરણ-તિબ્બકુંતેહિં; દુહ-મણુણવંતિ ઘોર, સંસારે સંસદંત જિઆ તહવિ ખણપિ કયાવિ હુ, અજ્ઞાણભુયંગડકિયા જીવા; સંસાર-ચારગાઓ, ન ય ઉવવર્જતિ મૂઢમણા .......... ૮૯ કલસિ કિયંતવેલ, સરીરવાવાઇ જત્ય પઇસમય; કાલરટ્ટ-ઘડીહિ, સોસિજ્જડ જીવિઅંભોઈ.. ......... ૯૦
૮૮
૪૩

Page #55

રે જીવ! બુજ્સ મા મુઝ્ઝ, મા પમાયં કરેસિ રે પાવ!; કિં પરલોએ ગુરુદુર્ખા-ભાયણં હોહિસિ અયાણ! ........૯૧ બુજ્સસુ રે જીવ તુમં, મા મુઝ્ઝસુ જિણમયંમિ નાઊણું; જમ્યા પુણરવિ એસા, સામગ્ગી દુલ્લહા જીવ! ..........૯૨ દુલહો પુણ જિણધમ્મો, તુમં પમાયાયરો સહેસી ય; દુસહં ચ નરયદુખ્ખું કહ હોહિસિ તં ન યાણામો ........ ૯૩ અથિરેણ થિરો સમલેણ, નિમ્નલો ૫૨વસેણ સાહીણો; દેહેણ જઇ વિઢપ્પઇ, ધમ્મો તા કિં ન પ′ાં ...........૯૪ જહ ચિંતામણિ૨૫ણં, સુલ ં ન હુ હોઇ તુચ્છવિહવાણું; ગુણવિહવ-વજ્જિયાણ, જિયાણ તહ ધમ્મરયપિ .....૯૫ જહ દિઠ્ઠીસંજોગો, ન હોઇ જચેંધયાણ જીવાણું; તહ જિણમય-સંજોગો, ન હોઇ મિસ્કંધજીવાણું ...........૯૬ પચ્ચક્ખ-માંતગુણે, જિણિદધર્મો ન દોસલેસોવિ; તવ હુ અન્નાણુંધા, ન ૨મંતિ કયાવિ સંમિ જિયા ...... ૯૭ મિચ્છે અણંતદોસા, પયડા દીસંતિ ન વિ ય ગુણલેસો; તહવિય તં ચેવ જિયા, હી મોહંધા નિસેવંતિ ............ ૯૮ ધી ધી તાણ નરાણં, વિજ્ઞાણે તહ ગુણેસ કુસલત્ત; સુહ-સચ્ચ-ધમ્મરયણે, સુપરિમાંં જે ન જાતિ ......... ૯૯ જિણધમ્મોઽયં જીવાણું, અપુવ્યો કપ્પપાયવો; સગ્ગાપવર્ગી-સુક્ખાણું, ફલાણં દાયગો ઇમો
૪૪
૧૦૦

Page #56

ધમ્મો બંધૂ સુમિત્તો ય, ધમ્મો ય ૫૨મો ગુરૂ; મુક્તમર્ગી-પયટ્ટાણું, ધમ્મો ૫૨મ-સંદણો ચઉગઇ-શંતદુહાનલ, પલિત્તભવકાણણે મહાભીમે; સેવસુ રે જીવ! તુમં જિણવયણં અમિયકુંડ-સમં વિસમે ભવમરુદેર્સ, અણંતદુહ-ગિમ્યતાવ-સંતત્તે; જિણધમ્મ-કપ્પરુક્ખ, સરસ તુમં જીવ! સિવસુહદં કિં બહુણા જિણધર્મો, જઇઅવં જહ ભવોદહિં ઘોરં; લહુ તરિયમદંતસુખું, લહઇ જિઓ સાસસ્ય ઠાણું ....... ૧૦૪
શિષ્યોપનિષદ્
૪૫
*******.
....
૧૦૧
૧૦૨
(આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી)
(૧) આર્ય: (૨) સભ્ય: (૩) ગુરુકુલસમુપાસકઃ (૪) દોષદ્રષ્ટિરહિતઃ (૫) અહંમમતાદિદોષપરિહરણશીલઃ (૬) પરોપકારકારક: (૭) ક્ષુદ્રાદિદોષરહિતઃ (૮) પરિષહજયી (૯) દ્રોહનિન્દાહેલનાદ્વેષક્લેશરહિતઃ (૧૦) વિનયપ્રેમશ્રદ્ધા વૈયાવૃત્યવિવેકસદાચારધારકઃ (૧૧) શંકાઽસ્થિરપ્રજ્ઞારહિતઃ (૧૨) પ્રતિજ્ઞાપાલકઃ (૧૩) પ્રિયવચનઃ (૧૪) અકૃત્રિમધર્મી (૧૫) અવ્યુદ્ાહિતચિત્તઃ (૧૬) કર્મસ્વરૂપચિન્તકઃ (૧૭) સંવેગ નિર્વેદશીલઃ (૧૮) સુખદુઃખે સમઃ (૧૯) યથોચિત દ્રવ્યક્ષેત્રકાલભાવવિદ્ (૨૦) મૈત્ર્યાદિભાવના ભાવિતમતિઃ (૨૧) પ્રમાદત્યાગપ્રયત્નશીલઃ (૨૨) દેવગુરુધર્મવિદ્ (૨૩) ગુર્વજ્ઞાવિધિપૂર્વકદીક્ષાગ્રાહકશ્ચ શિક્ષાયોગ્યઃ
(૨૪)
૧૦૩

Page #57

અવિચારણીયા ગુર્વાજ્ઞાતત્પાલક: સદા (૨૫) ગુરુપરંપરાપ્રવર્તક (૨૬) ગુરુ સ્વસર્વ વૃત્તાંત નિવેદકઃ (૨૭) ગુરુસર્વસ્વાર્પણકારક (૨૮) ગુરુચિત્તાશયપ્રવૃત્તિમાનું (૨૯) ગુર્વાશૈવધર્મમતિઃ (૩૦) ગુરુબ્રહ્મભાવપારકા (૩૧) ગુર્વાત્મક્યયોગી (૩૨) ગુરુહૃદયજ્ઞાનધારકઃ (૩૩) રત્નત્રયીસાધકઃ (૩૪) ગુરુવિચારાચારમૂર્તિ (૩૫) સર્વનયસાપેક્ષજ્ઞાનવાનું (૩૬) સિદ્ધાન્તસ્વાધ્યાયાદિરત (૩૭) શુદ્ધાત્મરસિક (૩૮) ધર્મપ્રવર્ધક વિચારાચારકુશલ (૩૯) સર્વધર્મસિદ્ધાન્તવિ૬ (૪૦) ધર્મોન્નતિકારક (૪૧) સર્વધર્મસત્યસાર ગ્રાહકઃ (૪૨) સર્વશભશક્તિવિકાસક (૪૩) વિશ્વદેશશુભોન્નતિપ્રચારક. (૪૪) ધર્મકર્મરક્ષક (૪૫) સર્વત્ર બ્રહ્મભાવનાભાવક: (૪૭) અધ્યાત્મજ્ઞાનાનુભવી (૪૭) નિષ્કામ કર્મયોગી (૪૮) પ્રભુમય જીવન જીવક (૪૯) પ્રમાણિકઃ (૫૦) વિશ્વાયઃ (૫૧) ગંભીરઃ (પર) સત્યપ્રિયતથ્યવક્તા (પ૩) ન્યાયપ્રિયઃ (૫૪) ગુરુકૃપાથી ધારક: (ત્યાજ્યશિષ્યસૂત્રાણિ) (૫૫) મૂઢતાદિદોષપ્રચુરઃ (૧૬) દેવગુરુધર્માડપરીક્ષકઃ (૫૭) અભિનિવેશાદિ સહિતઃ (૫૮) દંભવર્તનશીલઃ (૫૯) (ત્યાજ્યો) ગુરુદ્રોહી (૬૦) અનુચિતવિરુદ્વાચારસેવકઃ (૧) ગુરુપ્રત્યનીક. (૬૨) માતૃપિતૃગુરુજનેવૂભક્તઃ (૦૩) માતૃપિતૃગુરુજનોપકારલોપકઃ (૬૪) લજ્જાદિગુણરહિતઃ (૫) ભ્રમિતબુદ્ધિઃ (૧૬) સંસક્તઃ (૦૭) ગુર્વાશાતનાકારકઃ (૬૮) વિષયાસક્તઃ (૬૯)
૪૬

Page #58

અપરિચિત (૭૦) ગુણાવગુણપરીક્ષકઃ (૭૧) સમિતિગુપ્તિવિરાધકઃ (૭૨) ગુર્વાજ્ઞાનિષેધકઃ (સુશિષ્યનું લક્ષણ દર્શાવે છે.) (૭૩) સર્વદાસર્વથા ગુરુવિચાર પ્રવૃત્યનુકુલઃ (૭૪) ગુર્વાત્મતન્મયી ભાવેન જીવક (૭૫) દ્રવ્યક્ષેત્ર કાલભાવાનુસારેણ ગુરૂપદિષ્ટસ્વાધિકારસુભોતિકારકધર્મકર્મયોગી (૭૬) કર્તવ્યા સદ્ભરોર્યાત્રા (૭૭) પરસ્પરસાહાટ્યકારકાઃ (૭૮) શિષ્યધર્મયુક્તાઃ (૭૯) દેવગુરુ-ધર્મસાધકાઃ શિષ્યાઃ મગલમયા સન્તિ.
જૈનોપનિષદ્ર (આચાર્ય શ્રીમબુદ્ધિક્ષારસૂરિજી) (૧) જિનમ્યોપાસકાઃ (૨) જિનવચનજ્ઞાઃ (૩) જૈનધર્મસંસ્કારધારકાઃ (૪) જિનાજ્ઞાપાલકાઃ (૫) જૈનસંખ્યાવૃદ્ધિકરાઃ જૈનસંઘ ભક્તિકરાઃ (ક) દેવગુરુસેવારસિકાઃ (૭) ચતુર્વર્ણગુણકર્માનુસારેણ ધર્મારાધનતત્પરા (૮) સાધુવૈયાવૃત્યકારકા: (૯) ધર્માચાર્યજ્ઞાનુસારપ્રવર્તકા (૧૦) તથાવિધદ્રવ્યક્ષેત્ર કાલભાવેન ધર્મરક્ષકાઃ (૧૧) સર્વદેશીયસર્વવર્મેષ જૈનધર્મપ્રચારકાઃ (૧૨) આપત્કાલે વાપધર્મકર્મભિજૈનોન્નતિસાધકાઃ (૧૩) જિનગુણ વિશિષ્ટસર્વદેવનામમંત્રોપાસકા (૧૪) વ્યાવહારિકધાર્મિકસર્વશભશક્તિગ્રાહકઃ (૧૫) સર્વશક્તિવિઘાતકાડશુભવિચારાચારનિવારકાઃ (૧૬) ધનસત્તાવિદ્યાબલવીર્યવન્તઃ (૧૭) રાજ્યસમાજકુટુમ્બ-જ્ઞાતિસંઘવ્યવસ્થા પ્રવૃત્તિમત્તઃ (૧૮) જૈનેષ જિનવત્ પૂજ્ય
૪૦

Page #59

ભાવધારકાઃ (૧૯) સર્વસાપેક્ષનય દૃષ્ટિભિઃ સર્વતત્ત્વવિચારકા: (૨૦) જૈનસંખ્યાવૃદ્ધયા જિનવૃદ્ધિમન્યમાનાઃ (૨૧) પ્રતિવર્ષ મહાસંઘપૂજા-વાત્સલ્યકારકાઃ (૨૨) જિનદેવગુરુગુણકીર્તિ કરા: (૨૩) યથાશક્તિસમ્યક્તપૂર્વક વ્રતધારકાઃ (૨૪) જંગમસ્થાવરતીર્થારાધકાઃ (૨૫) જૈનધર્માચાર્યોપદિષ્ટ ધર્મકર્મરતા (૨૯) જૈનધર્મરક્ષાર્થ સોંપાયેપ્રવર્તકા (૨૭) જૈનાનાં પ્રગત્યર્થ સર્વશક્તિપ્રચારકાઃ (૨૮) ઐક્યન સંઘબલરક્ષકા (૨૯) વર્તમાનકાલક્ષેત્રાનુસારેણ જૈનાનાં વૃધ્યર્થ રાજ્ય રક્ષોપાયવદાઅપદ્ધર્મ કર્મભિ કર્મયોગિનઃ વર્તન્ત (૩૦) જૈનધર્મગુરુકુલોદ્યોતક* (૩૧) સાધર્મિકાર્થસ્વસ્વાર્પણકારકાઃ (૩૨) ક્ષેત્રકાલાનુસારણ બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિયવૈશ્યશૂદ્રકર્મભિરાજીવિકાવૃત્તિ-ધારકાઃ (૩૩) ગૃહસ્થગુરૂણાં ચ ત્યાગીગુરૂણાં ચ યથાયોગે ભક્તિકારકાઃ (૩૪) દેશ રાજ્યકર્મભિઃ પ્રગતિકારકાઃ (૩૫) અનેકાન્તબ્રહ્મધર્મારાધકાઃ (૩૬) દ્રવ્યભાવવૈરિજયેન સાર્થકનામધારકા: (૩૭) પ્રશસ્ય વ્યાવહારિકધાર્મિકશક્તિ સંપન્ના (૩૮) પચ્ચમારકેડનાર્યધર્મિભ્યો વિશેષવિદ્યાસત્તાધનબલવીર્યાદિભિઃ જીવનોપાપ વિચારકર્મ સુપરાયણા (૩૯) ઉદારવિચારધારકાઃ (૪૦) આર્યનીતિરીતિરક્ષકા (૪૧) સ્વાશ્રયાવલમ્બિનઃ (૪૨) કર્મયોગિનઃ (૪૩) અધર્મનાશકાઃ (૪૪) સ્પર્ધાશીલા: (૪૫) સ્વાસ્તિત્વસંરક્ષકા (૪૬) પ્રશસ્ય રાગાદિ સંયુતાઃ (૪૭) નિત્યનૈમિત્તિકવ્યવહારધર્મપ્રગતિકારકાઃ (૪૮) સ્વધર્મકર્મ-પ્રવૃતિષ નિર્ભયાઃ (૪૯) પુરુષાર્થપરાયણાઃ
४८

Page #60

૦
૦
.........
જ
જ્ઞાનસાર
પૂર્ણતાષ્ટકમ-૧ ઐન્દ્રશ્રીસુખમઝેન, લીલાલગ્નમિવાખિલમુ; સચ્ચિદાનન્દપૂન, પૂર્ણ જગદવેશ્યતે પૂર્ણતા યા પરોપાધે, સા યાચિતક-મણ્ડનમુ; યા તે સ્વાભાવિકી સૈવ, જાત્યરત્નવિભાનિભા .......... અવાસ્તવી વિકલ્પઃ ચાતુ, પૂર્ણતાબેરિવોર્મિભિઃ; પૂર્ણાનન્દસ્તુ ભગવાન, સ્વિમિતોદધિસભિઃ .. જાગર્તિ જ્ઞાનદષ્ટિગ્નેત્, તૃષ્ણાકૃષ્ણાહિજાગુલી; પૂર્ણાનન્દસ્ય તત્ કિં સ્વાદુ, દૈન્ય-વૃશ્ચિક-વેદના? ......... પૂર્યન્ત યેન કૃપણ, સ્તદુપક્ષેવ પૂર્ણતા; પૂર્ણાનન્દસુધાસ્નિગ્ધા, દૃષ્ટિરેષા મનીષિણામ્ .......... અપૂર્ણઃ પૂર્ણતામતિ, પૂર્યમાણતુ હોયતે; પૂર્ણાનન્દસ્વભાવોય, જગદભુતદાયકા પરસ્વત્વકૃતોન્માથા, ભૂનાથા ન્યૂનતેક્ષિણ ; સ્વસ્વત્વસુખપૂર્ણસ્ય, ન્યૂનતા ન હરેરપિ કૃષ્ણ પક્ષે પરિક્ષીણે, શુક્લે ચ સમુદગૃતિ; ઘોતજો સકલાધ્યક્ષા, પૂર્ણાનન્દવિધોઃ કલાઃ.
મળતાષ્ટકમ-૨ પ્રત્યાહૃત્યેન્દ્રિયવ્હં, સમાધાય મનો નિજમુ; દધશ્ચિન્માત્રવિશ્રાન્તિ, મગ્ન ઇત્યભિધીયતે.
દ
Co
............. ૧
૪૯

Page #61

.....
યસ્ય જ્ઞાનસુધાસિન્ધી, પરબ્રહ્મણિ મગ્નતા; વિષયાન્તરસંચાર, સ્તસ્ય હાલાહલોપમઃ ........... ૨ સ્વભાવસુખમગ્નસ્ય, જગત્તજ્વાવલોકિનઃ; કર્તુત્વ નાન્યભાવાનાં, સાલિત્વ-મવશિષ્યતે પરબ્રહ્મણિ મગ્નસ્ય, શ્યથા પૌગલિકી કથા; ક્વામી ચામીકરોન્માદા; સ્વારા દારાદરાઃ ક્વ ચ ........૪ તેજોવેશ્યાવિવૃદ્ધિર્યા, સાધોઃ પર્યાયવૃદ્ધિતઃ; ભાષિતા ભગવત્પાદૌ, સેલ્થભૂતસ્ય યુજ્યતે .......... જ્ઞાનમગ્નસ્ય વચ્છર્મ, તદ્ વક્ત નવ શક્યતે; નોપમેય પ્રિયાશ્લેષ, -નપિ તશ્ચન્દનદ્રવૈઃ શમશૈત્યપુષો યસ્ય, વિખુષોડપિ મહાકથા; કિ તુમો જ્ઞાનપીયૂષે, તત્ર સર્વાશ્મગ્નતા? યસ્ય દૃષ્ટિ: કુપાવૃષ્ટિ, ગિરઃ શમસુધાકિર ; તમૈ નમઃ શુભજ્ઞાન, ધ્યાનમગ્નાય યોગિને.
યિતાષ્ટકમ-3 વત્સ! કિં ચચ્ચલસ્વાન્તો, ભ્રાન્તા ભ્રાન્તા વિષીદસિ; નિધિ સ્વસન્નિધાવેવ, સ્થિરતા દર્શયિષ્યતિ . જ્ઞાનદુગ્ધ વિનયેત, લોભવિક્ષોભકૂર્ચકઃ; અરૂદ્રવ્યાદિવાસ્થય,દિતિ મત્વા સ્થિરો ભવ ......... અસ્થિરે હૃદયે ચિત્રા, વાક્નત્રાકારગોપના; પંડ્યુલ્યા ઇવ કલ્યાણ -કારિણી ન પ્રકીર્તિતા................... ૩
૫o
.........
૦

Page #62

અન્તર્ગત મહાશલ્ય,મધૈર્ય યદિ નોધૃતમ્; ક્રિયૌષધસ્ય કો દોષ, -સ્તદા ગુણમયચ્છતઃ.... સ્થિરતા વામનઃકાયે, ર્યેષામગાગ્નિતાં ગતા; યોગિનઃ સમશીલાતે, ગ્રામેડરણ્ય દિવા નિશિ ............... ધૈર્યરત્નપ્રદીપચ્ચે, -દીપ્રઃ સકલ્પદીપજૈઃ; તદ્ધિકલ્ચરલ ધૂમ-રલંધૂર્મસ્યથાશ્રવૈઃ ........ ઉદીરયિષ્યસિ સ્વાન્તા,-દસ્વૈર્ય પવન દિ; સમાધધર્મમેઘસ્ય, ઘટાં વિઘટયિષ્યસિ . ચારિત્ર સ્થિરતારૂપ,મતઃ સિદ્ધધ્વપષ્યતે; યતત્તા યતયોડવશ્ય,મસ્યા એવ પ્રસિદ્ધયે
મોહલ્યાગાષ્ટકમ-૪ અહં અમેતિ મત્રોડયું, મોહસ્ય જગદાધ્યકૃતુ; અયમેવ હિ નપૂર્વ, પ્રતિમત્રોડપિ મોહજિતું ............. ૧ શુદ્ધાત્મદ્રવ્યમેવાણું, શુદ્ધજ્ઞાન ગુણો મમ; નાન્યો હ ન મમાન્ય ચે- ત્યદો મોહાસ્ત્રમુગ્બણ.......... યો ન મુઘતિ લગ્નપુ, ભાવેડૂૌદયિકાદિષ; આકાશમિવ પકેન, નાસૌ પાપન લિખતે ............. પશ્યન્નેવ પરદ્રવ્ય, નાટક પ્રતિપાટકમુ; ભવચક્રપુરસ્થોડપિ, નામૂઢઃ પરિખિદ્યતે. વિકલ્પચષકરાત્મા, પીતમોહાસવો શ્રેયમુ; ભવોચ્ચતાલ-મુત્તાલ-, અપચ્ચ-મહિતિષ્ઠતિ .......................
૫૧

Page #63

.......
નિર્મલ સ્ફટિકયેવ, સહજે રૂપમાત્મનઃ; અધ્યસ્વોપાધિસંબન્ધો, જડસ્તત્ર વિમુૌતિ. અનારોપસુખ મોહ, ત્યાગાદનુભવત્રપિ; આરોપપ્રિયલોકેષ, વસ્તુમાશ્ચર્યવાનું ભવેત્ .... યશ્ચિદર્પણવિન્યસ્ત,- સમસ્તાચારચારુધી; ક્વ નામ સ પરદ્રવ્ય,–ડનુપયોગિનિ મુક્ષ્યતિ
જ્ઞાનાષ્ટકમ-૫ મજ્જત્યજ્ઞઃ કિલાજ્ઞાને, વિષ્ટાયામિવ શૂકર ; જ્ઞાની નિમજ્જતિ જ્ઞાને, મરાલ ઇવ માનસે. ........ નિર્વાણપદમણૂક, ભાવ્યતે યમ્મુહુર્મુહુઃ; તદેવ જ્ઞાનમુત્કૃષ્ટ, નિર્બન્ધો નાસ્તિ ભૂયસા ..... સ્વભાવલાભસંસ્કાર,-કારણે જ્ઞાનમિષ્યતે; ધ્યાધ્યમાત્રમતત્વજતું, તથા ચોક્ત મહાત્મના ........... વાદાંશ્ચ પ્રતિવાદાંડ્ય, વદત્તોડનિશ્ચિતોસ્તથા; તત્ત્વાજો નૈવ ગચ્છત્તિ, તિલપીલકવદ્ ગતી
............ સ્વદ્રવ્યગુણપર્યાય,ચર્યા વર્યા પરાજ્યથા; ઇતિ દત્તાત્મસંતુષ્ટિ,મુષ્ટિજ્ઞાનસ્થિતિર્મુનેઃ ................. અસ્તિ ચૂદ્ ગ્રસ્થિભિજ્ઞાન, કિં ચિત્રસ્તન્નયત્રણઃ; પ્રદીપાઃ ક્વોપયુજ્યન્ત, તમોક્ની દૃષ્ટિવ ચેતુ? ........... ૬ મિથ્યાત્વશૈલપક્ષચ્છિ, જ્ઞાનદલ્મોલિશોભિત નિર્ભય શક્રવદ્યોગી, નદયાનન્દનન્દને ..
પર
,
,
,
,
,
,
,

Page #64

પીયૂષમસમુદ્રોથં, રસાયનમનૌષધમ્; અનન્યાપેક્ષમૈશ્વર્ય, જ્ઞાનમાહુર્મનીષિણઃ
શમાષ્ટકમ-ઉ
વિકલ્પવિષયોત્તીર્ણઃ, સ્વભાવાલમ્બનઃ સદા; જ્ઞાનસ્ય પરિપાકો યઃ, સ શમઃ પરિકીર્તિતઃ અનિચ્છનુ કર્મવૈષમ્ય, બ્રહ્માંશેન સમં જગત્; આત્માભેદેન યઃ પશ્ય,-દસૌ મોક્ષં ગમી શમી આરુરુક્ષુર્મુનિયેંગ, શ્રયેદ્ બાહ્યક્રિયામપિ; યોગારૂઢઃ શમાદેવ, શુધ્ધત્યન્તર્ગતક્રિયઃ ધ્યાનવૃક્ટેર્દયાનઘાઃ, શમપૂરે પ્રસર્પતિ; વિકારતીરવૃક્ષાણાં, મૂલાદુન્મૂલનં ભવેત્ જ્ઞાનધ્યાનતપઃશીલ, સમ્યક્ત્વસહિતોઽપ્યહો!; તં નામ્નોતિ ગુણં સાધુ,-ર્યું પ્રાપ્નોતિ શમાન્વિતઃ પ
સ્વયમ્ભમણસ્પદ્ધિ,-વધિષ્ણુસમતા૨સઃ; મુનિયૅનોપમીયેત, કોપિ નાસૌ ચરાચરે
૫૩
શમસૂક્તસુધાસિક્ત, યેષાં નક્તદિનં મનઃ; કદાપિ તે ન દચત્તે, રાગોરગવિષોર્મિભિઃ
ગર્જજ્ઞાનગજોન્રુફૂગ,-૨ફૂગાનતુરગમાઃ; જયન્તિ મુનિરાજસ્ય, શમસામ્રાજ્યસંપદઃ ...............
.......
૨
૪
૮

Page #65

.........
ઈન્દ્રિથજથાષ્ટકમ-૭ બિભેષિ યદિ સંસારાનું, મોક્ષપ્રાપ્તિ ચ કાક્ષસિ; તદેન્દ્રિયજયે કહ્યું, ફોરય સ્કાર-પૌરુષમુ. વૃદ્ધાસ્તૃષ્ણાલાપૂર્ણ,-રાલવાલેઃ મિલેન્દ્રિયે; મૂછમતુચ્છ યચ્છત્તિ, વિકારવિષપાદરાઃ........ સરિતુસહસદુપૂર, સમુદ્રોદાસોદર; તૃપ્તિમાન્દ્રિયગ્રામો, ભવ તૃપ્તોડત્તરાત્મના આત્માનું વિષયૂઃ પાર્શ,નર્ભરવાસ-પરામુખમ્; ઇન્દ્રિયાણિ નિબધ્વન્તિ, મોહરાજસ્ય કિકરા .. ગિરિમૃત્નાં ધન પશ્યનું, ધાવતી દ્રિયમોહિત ; અનાદિનિધન જ્ઞાન, ધન પાયૅ ન પશ્યતિ .............. પુરઃ પુર: ફુરતુતૃષ્ણામૃગતૃષ્ણાનુકારિષ; ઇન્દ્રિયાર્થીષ ધાવત્તિ, ત્યક્તા જ્ઞાનામૃત જડાઃ........... પતગભૂગમીનેભ,-સારગા યાન્તિ દુર્દશામુ, એકેકેન્દ્રિયદોષાચ્ચે, દુષ્ટતૈ: કિં ન પચ્ચભિઃ .. વિવેકદ્વિપર્યક્ષેઃ, સમાધિધનતસ્કરે; ઇન્દિર્યર્ન જિતો થોડસૌ, ધીરાણાં ધરિ ગણ્યતે................... ૮
ત્યાગાષ્ટકમ-૮ સંયતાત્મા શ્રયે શુદ્ધો,-પયોગ પિતર નિજમ્; ધૃતિમખ્ખાં ચ પિતરો, તન્માં વિસૂજતું ધ્રુવમ્
" •••.....
૫૪

Page #66

બાહ્યભાવું પુરસ્કૃત્ય, યે ક્રિયાંડવ્યવહારતઃ; વદને કવલક્ષેપં, વિના તે તૃપ્તિકાÎિક્ષણઃ
ગુણવબહુમાનાદે,-નિત્યસ્મૃત્યા ચ સન્ક્રિયા; જાતં ન પાતયેદ્ ભાવ,-મજાતું જનયેદપિ ક્ષાયોપમિકે ભાવે, યા ક્રિયા ક્રિયતે તયા; પતિતસ્યાપિ તદ્ભાવ,-પ્રવૃદ્ધિર્જાયતે પુનઃ ગુણવê તતઃ કુર્યાત્, ક્રિયામસ્ખલનાય વા; એકં તુ સંયમસ્થાનં, જિનાનામવતિષ્ઠતે
વચોડનુષ્ઠાનતોઽસફૂગ,-ક્રિયાસફ્ગતિમઙૂગતિ;
સેયં જ્ઞાનક્રિયાભેદ-, ભૂમિરાનન્દપિચ્છલા .................
તૃપ્ત્યષ્ટકમ્-૧૦
''
પીત્વા જ્ઞાનામૃતં ભક્ત્વા, ક્રિયાસુરલતાફલમ્; સામ્યતામ્બૂલમાસ્વાદ્ય, તૃપ્તેિ યાતિ પરાં મુનિઃ સ્વગુણૈરેવ તૃપ્તિશ્ચે-, દાકાલમવિનશ્વરી; જ્ઞાનિનો વિષયૈઃ કિં તૈ,- યૈર્ભવેત્ તૃપ્તિરિત્વરી યા શાન્તક૨સાસ્વાદા૬, ભવેત્ તૃપ્તિરતીન્દ્રિયા; સા ન જિલ્વેન્દ્રિયદ્વારા, ષડ્રસાસ્વાદનાદપિ ........... સંસારે સ્વપ્નવનું મિથ્યા, તૃપ્તિઃ સ્યાદાભિમાનિકી; તથ્યા તુ ભ્રાન્તિશૂન્યસ્ય, સાત્મવીર્યવિપાકકૃત્ પુદ્ગલૈઃ પુદ્ગલાસૃપ્તિ, યાયાત્મા પુનરાત્મના; પરતૃપ્તિસમારોપો, જ્ઞાનિનસ્તત્ર યુજ્ય ....
૫૫
......
૫
૬
ረ
૧
૨
૫

Page #67

..........
'વા
વા ................. ૬
યુષ્પાર્ક સક્શમોડનાદિ,ર્બન્ધવોડનિયતાત્મનામ્; ધ્રુવૈકરૂપાનું શીલાદિ, બજૂનિત્યધુના શ્રેયે ....... કાન્તા મે સમર્તવૈકા, જ્ઞાતયો મે સમક્રિયા ; બાહ્યવર્ગમિતિ ત્યક્તા, ધર્મસંન્યાસવાનું ભવેત્ ......... ધર્માસ્યાજ્યાઃ સુસજ્ઞોત્થા, ક્ષાયોપશમિકા અપિ; પ્રાપ્ય ચન્દ્રનગધાભ, ધર્મસંન્યાસમુત્તમમ્ .... ગુરુવં સ્વસ્ય નોદેતિ, શિક્ષાસાભ્યન યાવતા; આત્મતત્ત્વપ્રકાશન, તાવતું સેવ્યો ગુરૂત્તમ ........... જ્ઞાનાચારાદયોડપષ્ટા, શુદ્ધસ્વસ્વપદાવધિ; નિર્વિકલ્પ પુનસ્યાગે, ન વિકલ્પો ન વા ક્રિયા... યોગસંન્યાસત્યાગી, યોગાનખખિલાસ્યલેતું; ઇત્યેવં નિર્ગુણ બ્રહ્મ, પરોક્તમુપપઘતે .. વસ્તુતસ્તુ ગુર્ણઃ પૂર્ણ, મનન્તભંસતે સ્વતઃ; રૂપ ત્યક્તાત્મનઃ સાધો,-રિભ્રસ્ટ વિધોરિવ............
ક્રિયાષ્ટકમ-૯ જ્ઞાની ક્રિયાપરઃ શાન્તો, ભાવિતાત્મા જિતેન્દ્રિય ; સ્વયં તીર્ણો ભવાસ્મોપેડ, પરાસ્તાયિતું ક્ષમઃ ................... ક્રિયાવિરહિત હન્ત, જ્ઞાનમાત્રમનર્થકમ્; ગતિ વિના પથજ્ઞોડપિ, નાખોતિ પુરમીસિતમ્ ................. ૨ સ્વાનુકૂલાં ક્રિયા કાલે, જ્ઞાનપૂર્ણાડપ્યપેક્ષતે; પ્રદીપ સ્વપ્રકાશોકપિ, તૈલપૂર્યાદિક યથા....
,
,
,
,
,
પપ

Page #68

......
મધુરાજ્યમહાશાકા,-ગ્રાહ્ય બાહ્ય ચ ગોરસાતુ; પરબ્રહ્મણિ તૃપ્તિર્યા, જનાસ્તાં જાનતેડપિ ન .. વિષયોર્મિવિષાદ્ગાર, સ્વાદતૃપ્તસ્ય પુદ્ગલે; જ્ઞાનતૃપ્તસ્ય તુ ધ્યાન- સુધોદ્ગારપરંપરા .. સુખિનો વિષયાતૃપ્તા, નેન્દ્રોપેન્દ્રાદયોડપ્યો; ભિક્ષુરેકઃ સુખી લોકે, જ્ઞાનતૃપ્તો નિરજનઃ...............
નિર્લેપાષ્ટકમ-૧૧ સંસારે નિવસનું સ્વાર્થ, સજઃ કજ્જલવેમનિ; લિપ્યતે નિખિલો લોકો, જ્ઞાનસિદ્ધો ન લિપ્યતે ... નાહં પુદ્ગલભાવાનાં, કર્તા કારયિતાડપિ ન; નાનુમન્તાપિ ચેત્યાત્મ,-જ્ઞાનવાનું લિખતે કથ............ લિપ્યતે પુદ્ગલસ્કન્ધો, ન લિયે પુદ્ગલેરહમુ; ચિત્રવ્યોમાજનેનેવ, ધ્યાયન્નિતિ ન લિખતે ....... લિપ્તતાજ્ઞાનસમ્માત-પ્રતિઘાતાય કેવલમુ; નિર્લેપજ્ઞાનમગ્નસ્ય, ક્રિયા સર્વોપયુજ્યતે ......... ....... ૪ તપ ગ્રુતાદિના મત્તા, ક્રિયાવાનપિ લિખતે; ભાવનાજ્ઞાનસમ્પન્નો, નિષ્ક્રિયોડપિ ન લિપ્યતે. અલિપ્તો નિશ્ચયેનાત્મા, લિપ્તથ્ય વ્યવહારતઃ; શુધ્યયલિપ્તયા જ્ઞાની, ક્રિયાવાનું લિપ્તયા દશા ........ જ્ઞાનક્રિયાસમાવેશ, સહેવોન્સીલને કયોઃ; ભૂમિકાભેદસ્વત્ર, ભવદેકેકમુખ્યતા...........
પ૭
...... ૭

Page #69

સજ્ઞાનં યદનુષ્ઠાનં, ન લિપ્ત દોષપડ્કતઃ; શુદ્ધબુદ્ધસ્વભાવાય, તસ્મૈ ભગવતે નમઃ.
નિઃસ્પૃહાષ્ટક્રમ-૧૨
સ્વભાવલાભાતુ કિમપિ, પ્રાપ્તવ્ય નાવશિષ્યતે; ઇત્યાઐશ્વર્યસમ્પન્નો, નિઃસ્પૃહો જાયતે મુનિઃ સંયોજિતકરૈઃ કે કે, પ્રાર્થાન્તે ન સ્પૃહાવહૈ:?; અમાત્રજ્ઞાનપાત્રસ્ય, નિઃસ્પૃહસ્ય તૃણું જગત્ છિન્દન્તિ જ્ઞાનદાત્રણ, સ્પૃહાવિષલતાં બુધાઃ; મુખશોષં ચ મૂર્ધાં ચ, દૈન્યં યચ્છતિ યત્પલમ્ નિષ્કાસનીયા વિદુષા, સ્પૃહા ચિત્તગૃહાદ્ બહિ:; અનાત્મરતિચાણ્ડાલી-, સર્ફંગમગીકરોતિ યા સ્પૃહાવન્તો વિલોક્યન્તે, લધવસ્તૃણતૂલવત્; મહાશ્ચર્યું તથાપ્યુંતે, મજ્જત્તિ ભવવારિૌ ગૌરવં પૌરવન્ધત્વાત્, પ્રકૃષ્ટવં પ્રતિષ્ઠયા; ખ્યાતિ જાતિગુણાશ્ર્વય, પ્રાદુષ્કૃર્યાન્ન નિઃસ્પૃહઃ .............. ભૂશય્યા ભૈક્ષમશનં, જીર્યાં વાસો વનં ગૃહમ્; તથાપિ નિઃસ્પૃહસ્યાહો, ચક્રિણોઽપ્યધિક સુખમ્ પરસ્પૃહા મહાદુઃખ, નિઃસ્પૃહત્વ મહાસુખમ્; એતદુક્ત સમાસેન, લક્ષણં સુખદુઃખયોઃ
૫૮
..........
..........
૧
૨
પ
८

Page #70

........
.......
મનાષ્ટકમ-૧૩ મન્યતે યો જગત્તત્ત્વ, સ મુનિ પરિકીર્તિતઃ; સમ્યત્વમેવ તન્મૌન, મૌન સભ્યત્ત્વમેવ વા ... આત્માત્મજ્જૈવ યષ્ણુદ્ધ, જાનાત્યાત્માનમાત્મના; સેય રત્નત્રય જ્ઞપ્તિ, રુચ્યચારેકતા મને.. ચારિત્રમાત્મચરણાજૂ, જ્ઞાન ના દર્શન મુનેઃ; શુદ્ધજ્ઞાનનયે સાધ્ય, ક્રિયાલાભા&િયાનયે . યતઃ પ્રવૃત્તિને મણી, લભ્યતે વા ન તસ્કુલમ્; અતાત્ત્વિકી મણિજ્ઞપ્તિ-મણિશ્રદ્ધા ચ સા યથા .. તથા યતો ન શુદ્ધાત્મ-સ્વભાવાચરણે ભવેતુ; ફલ દોષનિવૃત્તિર્વા, ન તજ્જ્ઞાન ન દર્શનમ્ .. યથા શોફસ્ય પુષ્ટd, યથા વા વધ્યમપ્ટનમ્; તથા જાનનું ભવોન્માદ-માત્મતૃપ્તો મુનિર્ભવેત્ સુલભ વાગનુચ્ચાર, મૌનમેકેન્દ્રિયધ્વપિ; પુદ્ગલેશ્ર્વપ્રવૃત્તિસ્તુ, યોગાનાં મૌનમુત્તમમ્ જ્યોતિર્મયીવ દીપ, ક્રિયા સર્વાપિ ચિન્મયી; યસ્યાનન્યસ્વભાવસ્ય, તસ્ય મોનમનુત્તરમ્ .....
વિઘાષ્ટકમ-૧૪ નિત્યશ્ચ્યાત્મતાખ્યાતિ-રનિયાશુચ્ચનાત્મસ અવિદ્યા તત્ત્વધીર્વિદ્યા, યોગાચાર્યે: પ્રકીર્તિતા ..................
- પ૯

Page #71

Ach
૦
0
=
દ
૫.
૧;
o
યઃ પશ્યમિત્યમાત્માન, મનિત્યં પરસજ્ઞમમુ; છલ લબ્ધ ન શક્નોતિ, તસ્ય મોહમલિવુચઃ ............ તરગતરલાં લક્ષ્મી, માયુવયુવદસ્થિરમુ; અદબ્રધરનુધ્યાયે,-દભ્રવત્ ભગુર વપુ ........... શચીન્યપ્યશુચીકર્ત, સમર્થેડશુચિસંભવે; દેહે જલાદિના શૌચ, ભ્રમો મૂઢસ્ય દારુણઃ .... યઃ સ્નાતા સમતાકુણ્ડ, હિતા કશ્મલર્જ મલમ્; પુનર્ન યાતિ માલિન્ચ, સોડત્તરાત્મા પર: શુચિઃ આત્મબોધો નવઃ પાશો, દેહગેહધનાદિષ; ય: ક્ષિપ્તોડપ્યાત્મના તેષ, સ્વસ્થ બન્ધાય જાયતે ...... મિથોયુક્તપદાર્થોના-મસંક્રમચમલ્કિયા; ચિન્માત્રપરિણામેન, વિદુર્ષવાનુભૂયતે ............... અવિદ્યાતિમિરધ્વસે, દશા વિદ્યાનસ્પૃશા; પશ્યત્તિ પરમાત્માન,-માત્મચેવ હિ યોગિનઃ ...............
વિવેકાષ્ટકમ-૧૫ કર્મ જીવં ચ સંશ્લિષ્ટ, સર્વદા ક્ષીરનીરવતુ; વિભિન્નીકુરુતે યોસૌ, મુનિહંસો વિવેકવાનું દેહાત્માદ્યવિવેકોર્ષ, સર્વદા સુલભો ભવે; ભવકોસ્યાપિ તભેદ-વિવેકસ્વતિદુર્લભઃ ............... શુદ્ધેડપિ વ્યોગ્નિ તિમિરા, રેખાભિમિશ્રતા યથા; વિકારર્મિશ્રતા ભાતિ, તથાત્મન્યવિવેકતઃ
૬૦
o
\
૦
૦
.......................
૩

Page #72

ઇતિ ............... ૩
યથા યોધઃ કૃતં યુદ્ધ, સ્વામિન્યવોપચયતે; શુદ્ધાત્મન્યવિવેકેન, કર્મસ્કન્ધોર્જિત તથા .. .......................... ૪ ઇષ્ટકાઘપિ હિ સ્વર્ણ, પીતોન્મત્તો યથેક્ષતે; આત્માભેદભ્રમસ્તદુર્વાદ્, દેહાદાવવિવેકિનઃ ઇચ્છનું ન પરમાનું ભાવાનું, વિવેકાદ્રઃ પતત્યધઃ; પરમ ભાવમન્વિચ્છનું, નાવિવેકે નિમજ્જતિ આત્મજ્જૈવાત્મનઃ કુર્યા, યઃ ષકારકસંગતિમ્;
ક્વાવિવેકજ્વરસ્યાસ્ય, વૈષમ્ય જડમજ્જનાતુ? ............ સંયમાસ્ત્ર વિવેકેન, શાણેનોત્તેજિતં મુને ; ધૃતિધારોલ્બણ કર્મ,-શત્રુચ્છેદક્ષમ ભવેત્
માથ્થરથાષ્ટકમ-૧૭ સ્થીયતામનુપાલí, મધ્યસ્થનાત્તરાત્મના; કુતર્કકકરક્ષેપ-સ્યજ્યતાં બાલચાપલમ્ મનોવત્સો યુક્તિગવી, મધ્યસ્થસ્યાનુધાવતિ; તામાકર્ષતિ પુચ્છન, તુચ્છાગ્રહમનઃકપિઃ .. નયેષુ સ્વાર્થસત્યેષ, મોઘેષ પરચાલને; સમશીલ મનો યસ્ય, સ મધ્યસ્થો મહામુનિ સ્વસ્વકર્મકૃતાશા, સ્વસ્વકર્મભુજ નરા; ન રાગ નાપિ ચ દ્વેષ, મધ્યસ્થતેષ ગચ્છતિ ..... મનઃ સ્યાદ્ વ્યાકૃત યાવતું, પરદોષગુણગ્રહે; કાર્ય વ્યગ્રં વર તાવનું,-મધ્યસ્થનાત્મભાવને ..
می
بم
به
ه
ے
૩૧

Page #73

........
૭
વિભિન્ના અપિ પત્થાન, સમુદ્ર સરિતામિવ; મધ્યસ્થાનાં પર બ્રહ્મ, પ્રાપ્નવત્યેકમક્ષયમ્ . સ્વાગમ રાગમા2ણ, દ્વેષમાત્રાત્ પરાગમમ્; ન શ્રયામસ્યજામો વા, કિન્તુ મધ્યસ્થમા દશા............. મધ્યસ્થમા દશા સર્વે-ધ્વપુનર્બન્ધકાદિષ; ચારિસંજીવની ચાર ન્યાયાદાશાસ્મતે હિતમ્ ..........
નિર્ભયાષ્ટકમ-૧૭ યસ્ય નાસ્તિ પરાપેક્ષા, સ્વભાવાàતગામિન ; તસ્ય કિં ન ભયભ્રાન્તિ-ક્લાન્તિસંતાનતાનવ...? ભવસૌખેન કિં ભૂરિ ભયજ્વલનભસ્મના?; સદા ભયોઝિતું જ્ઞાન,સુખમેવ વિશિષ્યને ........ ન ગોખું ક્વાપિ નારોપ્યું, હેય દેયં ચ ન ક્વચિતુ; ક્વ ભયેન મુનેઃ સ્થય, શેયં જ્ઞાનેન પશ્યતઃ? એકે બ્રહ્માસ્ત્રમાદાય, નિમ્બન્મોહચમું મુનિ બિભેતિ નૈવ સંગ્રામ:-શીર્ષસ્થ ઇવ નાગરાત્
......... મયૂરી જ્ઞાનદૃષ્ટિચેતુ, પ્રસર્પતિ મનોવને; વેષ્ટને ભયસÍણાં, ન તદાનન્દચન્દને કૃતમોહાસ્ત્રવૈફલ્ય, જ્ઞાનવર્મ બિભર્તિ ય; ક્વ ભીસ્તસ્ય ક્વ વા ભગા, કર્મસગરકેલિવુ?.......... ૩ તૂલવલ્લઘવો મૂઢા, ભ્રમજ્યભે ભયાનિલે; નકે રોમાપિ તૈજ્ઞન,-ગરિષ્ઠાનાં તે કમ્પતે.................
* ઉર
6
=
,,.
દ
©

Page #74

........
ચિત્તે પરિણત યસ્ય, ચારિત્રમકતોભયમુ; અખથ્વજ્ઞાનરાજ્યસ્ય, તસ્ય સાધોઃ કુતો ભયમ્
આત્મપ્રશાંક્ષાત્કાગાષ્ટકમ-૧૮ ગુૌર્યદિન પૂર્ણાડસિ, કૃતમાત્મપ્રશંસયા; ગુખૈરેવાસિ પૂર્ણચૈતું, કૃતમાત્મપ્રશંસયા ... શ્રેયોદ્ગમસ્ય મૂલાનિ, સ્વોત્કર્ષાસ્મ:પ્રવાહતઃ; પુણ્યાનિ પ્રકટીકુર્વન, ફલ કિં સમાવાસ્યસિ આલખિતા હિતાય સ્યુડ, પરેઃ સ્વગુણરશ્મય; અહો સ્વયં ગૃહીતાસ્તુ, પાતયન્તિ ભવદધી ઉચ્ચત્વદૃષ્ટિદોષોત્થ-સ્વોત્કર્ષક્તરશાન્તિકમુ; પૂર્વપુરુષસિંહેભ્યો, “શે નીચત્વભાવનમ્. શરીરરૂપલાવણ્ય-ગ્રામારામધનાદિભિઃ; ઉત્કર્ષ: પરપર્યાય,-ચ્ચિદાનન્દઘનસ્ય કઃ?............ શુદ્ધાઃ પ્રત્યાત્મસામ્યન, પર્યાયાઃ પરિભાવિતાઃ અશુદ્ધાશ્ચાપકૃષ્ટવાનું, -નોત્કર્ષાય મહામુને.. ક્ષોભ ગચ્છનું સમુદ્રોડપિ, સ્વોત્કર્ષપવનેરિતઃ; ગુણવાનું ખુલ્લુદી કૃત્ય, વિનાશયસિ કિં મુધા?. નિરપેક્ષાનવચ્છિન્ના,-હનત્તચિન્માત્રમૂર્તય; યોગિનો ગલિતોત્કર્ષા,-ડપકર્ષાનલ્પકલ્પનાઃ..........
૬૩.

Page #75

........
તત્વદરાષ્ટકમ-૧૯ રૂપે રૂપવતી દૃષ્ટિ,-ર્દા રૂપ વિમુલ્હતિ; મજ્જત્યાત્મનિ નીરૂપે, તત્ત્વદૃષ્ટિસ્વરૂપિણી ............... ભ્રમવાટી બહિર્દષ્ટિ,-બ્રમચ્છાયા તદીક્ષણમ્; અબ્રાન્તસ્તત્વદૃષ્ટિસ્તુ, નાસ્યાં શેતે સુખાશયા ગ્રામારામાદિ મોહાય, વદ્ દૃષ્ઠ બાહ્યયા દશા; તત્ત્વદસ્યા તદેવાન્ત-સ્નત વૈરાગ્યસંપદે બાહ્યદષ્ટઃ સુધાસાર,-ઘટિતા ભાતિ સુન્દરી; તત્ત્વદષ્ટસ્તુ સા સાક્ષાત્, વિમૂત્રપિઠરોદરી .. લાવણ્યલહરીપુણ્ય, વપુ: પશ્યતિ બાહ્યદગુ; તત્ત્વદૃષ્ટિ: કાકાનાં, ભક્ષ્ય કૃમિનુલાકુલમ્ ............. ગજાવૈભૂપભવન, વિસ્મયાય બહિર્દશઃ; તત્રાધેભવનાતું કોડપિ, ભેદસ્તત્ત્વદશસ્તુ ન.. ભસ્મના કેશલોચન, વપુર્ઘતમલેન વા; મહાન્ત બાહ્યદગ્વત્તિ, ચિત્સામ્રાજ્યના તત્ત્વવિતું .......... ન વિકારાય વિશ્વસ્યો,-પકારાર્યવ નિર્મિતા ; ફુરત્કારુણ્યપીયૂષ-વૃષ્ટયસ્તત્ત્વદષ્ટય ... .............. ૮
સર્વસમૃધ્યષ્ટકમ-૨૦ બાહ્યદષ્ટિપ્રચારેષ, મુદ્રિતેષ મહાત્મનઃ; અન્તરેવાવભાસત્તે, સ્કુટાઃ સર્વાઃ સમૃદ્ધયઃ ..................
ઉ૪

Page #76

Achar
થા
સમાધિર્નન્દન વૈર્ય, દલ્મોલિઃ સમતા શચી; જ્ઞાન મહાવિમાન ચ, વાસવAીરિયં મુનેઃ. વિસ્તારિતક્રિયાજ્ઞાન,-ચર્મચ્છત્રો નિવારનું; મોહમ્લેચ્છમહાવૃષ્ટિ, ચક્રવર્તી ન કિ મુનિઃ?... નવબ્રહ્મસુધાકુણ્ડ-, નિષ્ઠાધિષ્ઠાયકો મુનિ ; નાગલોકેશવદ્ ભાતિ, ક્ષમાં રક્ષનું પ્રયત્નતઃ........... મુનિરધ્યાત્મકલાશે, વિવેકવૃષભસ્થિતઃ; શોભતે વિરતિજ્ઞપ્તિ,ગગાગૌરીયુતઃ શિવઃ ......... જ્ઞાનદર્શનચન્દ્રાર્ક-નેત્રસ્ય નરકચ્છિદા; સુખસાગરમગ્નસ્ય, કિં ન્યૂનું યોગિનો હરેઃ? .. યા સૃષ્ટિભ્રંહ્મણો બાહ્યા, બાહ્યાપેક્ષાવલમ્બિની; મુને પરાનપેક્ષાપત્ત, ગુણસૃષ્ટિસ્તતોડધિકા.. ............... રત્નસ્ત્રિભિઃ પવિત્ર યા, સોતોભિરિવ જાહ્નવી; સિદ્ધયોગસ્ય સાપ્યહતું,-પદવી ન દવયસી
કર્મવિપાકચિત્તનાષ્ટકમ-૨૧ દુઃખ પ્રાપ્ય ન દીનઃ ચાતું, સુખ પ્રાપ્ય ચ વિસ્મિતઃ; મુનિ કર્મવિપાકસ્ય, જાનનું પરવશ જગતું.... યેષાં ભૂભાગમાત્રણ, ભજ્યત્તે પર્વતા અપિ; તરહો કર્મવૈષમ્ય, ભૂપભિક્ષાપિ નાખતે..
..............
su

Page #77

જાતિચાતુર્યહીનોઽપિ, કર્મણ્યભ્યુદયાવહે; ક્ષણાદ્રઙૂકોઽપિ રાજા સ્યા,-ચ્છત્રચ્છન્નદિગન્તરઃ વિષમા કર્મણઃ સૃષ્ટિ,-દૃષ્ટા કરભપૃષ્ઠવ; જાત્યાતિભૂતિવૈષમ્યાત્, કા રતિસ્તત્ર યોગિનઃ.............. ૪
આરૂઢાઃ પ્રશમશ્રેણિ, શ્રુતકેવલિનોઽપિ ચ; ભ્રામ્યન્તેઽનન્તસંસાર-મહો દુષ્ટેન કર્મણા અર્વાક્ સંપિ સામગ્રી, શ્રાત્ત્તવ પરિતિષ્ઠતિ; વિપાકઃ કર્મણઃ કાર્ય,-પર્યન્તમનુધાતિ અસાવચ૨માવર્તે, ધર્મ હરતિ પશ્યતઃ; ચરમાવર્તિસાધોસ્ત,- અલમન્વિષ્ય હૃતિ
સાયં બિભર્તિ યઃ કર્મ,- વિપાક હૃદિ ચિન્તયન્; સ એવ સ્ટાચ્ચિદાનન્દ,-મકરન્દમધુવ્રતઃ
ભવોàગાષ્ટકમ્-૨૨
યસ્ય ગમ્ભીરમધ્યસ્યા,-જ્ઞાનવજમયં તલમ્; રુદ્ધા વ્યસનશૈલીધેઃ, પન્થાનો યત્ર દુર્ગમાઃ પાતાલકલશા યંત્ર, મૃતાતૃષ્ણામહાનિલૈઃ; કષાયાશ્ચિત્તસંકલ્પ,-વેલાવૃદ્ધિ વિતન્ત્રતે .... સ્મરી[ગ્નિલત્યન્ત,-યંત્ર સ્નેહેન્ધનઃ સદા; યો ઘો૨૨ોગશોકાદિ-મત્સ્યકચ્છપસંકુલઃ દુર્બુદ્ધિમત્સરદ્રોહૈ, વિધુદુર્વાતગર્જિતૈઃ; યત્ર સાંયાત્રિકા લોકાઃ, પતત્યુત્પાતસંકટે
66
૩
૫
૬
८
૪

Page #78

Ah
૦
=
જ્ઞાની તસ્માદ્ ભવામ્ભોધે-, ર્નિયોદ્વિગ્નોતિદારુણાતું; તસ્ય સંતરણોપાય, સર્વયન કાડૂક્ષતિ.................... ૫ તૈલપાત્રધર યુદ્ધદુ, રાધાવેધોઘતો યથા; કિયાસ્વનન્યચિત્ત સ્યાદ્, ભવભીતસ્તથા મુનિ ............... ૩ વિષે વિષસ્ય વલ્લેચ, વહ્નિરેવ યદૌષધમ; તત્સત્ય ભવ ભીતાના,-મુપસર્ગેડપિ યજ્ઞ ભી: શૈર્ય ભવભયાદેવ, વ્યવહારે મુનિર્વજતું; સ્વાત્મારામસમાધી તુ, તદAત્તનિમજ્જતિ...
લોકસંજ્ઞાત્યાગાષ્ટકમ-૩ પ્રાપ્તઃ ષષ્ઠ ગુણસ્થાન, ભવદુર્ગાદિલઘુનમુ; લોકસંજ્ઞારતો ન સ્યાનું, મુનિર્લોકોત્તરસ્થિતિઃ યથા ચિન્તામણિ દત્ત, બકરો બદરીફલે; હહા! જાતિ સદ્ધર્મ, તથૈવ જનરજનૈઃ . લોકસંજ્ઞા મહાનઘા,મનુસ્રોતોડનુગા ન કે?; પ્રતિસ્રોતોડનુગરૂંકો, રાજહંસો મહામુનિ ........... લોકમાલ કર્તવ્ય, કૃત બહુભિશેવ ચેત; તદા મિથ્યાદશાં ધર્મો, ન ત્યાજ્ય યાત્ કદાચન........... શ્રેયોડર્થિનો હિ ભૂયાંસો, લોકે લોકોત્તરે ચ ન; સ્તોકા હિ રત્નાવણિજ, સ્તોકાશ્ય સ્વાત્મસાધકાઃ ...૫ લોકસંજ્ઞાહતા હત્તા નીચૅર્ગમનદર્શનૈઃ; શંસયત્તિ સ્વસત્યાગ,-મર્મઘાતમહાવ્યથા... ............
૧૭

Page #79

-
-
-
-
-
આત્મસાક્ષિકસદ્ધર્મ,સિદ્ધ કિ લોકયાત્રયા; તત્ર પ્રસન્નચન્દ્રશ્ય, ભરતગ્ન નિદર્શનમ્ ... લોકસંજ્ઞોઝિતઃ સાધુ, પરબ્રહ્મસમાધિમાન; સુખમાતે ગતદ્રોહ-મમતામત્સરવરઃ...........
શાત્રદચ્યષ્ટકમ-૪ ચર્મચક્ષુદ્ભુતઃ સર્વે, દેવાથ્યાવધિચક્ષુષ ; સર્વતશ્ચક્ષુષઃ સિદ્ધાઃ, સાધવઃ શાસ્ત્રચક્ષુષઃ ........... પુરઃ સ્થિતાનિવાર્બાધ સુ-તિર્યશ્લોકવિવનિઃ; સર્વાનું ભાવાનવેલન્ત, જ્ઞાનિનઃ શાસ્ત્રચક્ષુષા .. શાસના ત્રાણશક્તિથ્ય, બુધઃ શાસ્ત્ર નિરુચ્યતે; વચન વીતરાગટ્ય, તત્ત નાન્યસ્ય કસ્યચિત્ .... શાસ્ત્ર પુરસ્કૃતે તઆદુ, વીતરાગઃ પુરસ્કૃતઃ; પુરસ્કૃત પુનસ્તસ્મિનું, નિયમાતું સર્વસિદ્ધય.... અદૃષ્ટાર્થેડનુધાવન્તઃ, શાસ્ત્રદીપ વિના જડા; પ્રાનુવન્તિ પર ખેદ, પ્રખ્ખલન્તઃ પદે પદે શુદ્ધોચ્છાદ્યપિ શાસ્ત્રાજ્ઞા, નિરપેક્ષસ્ય નો હિતમુ; ભૌતહનૂર્યથા તસ્ય, પદસ્પર્શનિવારણમ્......... અજ્ઞાનાહિમહામત્રં, સ્વાચ્છન્દવરલઘનમ્; ધર્મારામસુધાકુલ્યાં, શાસ્ત્રમાહુર્મહર્ષય શાસ્ત્રોક્તાચારકર્તા ચ, શાસ્ત્રજ્ઞઃ શાસ્ત્રદેશકઃ; શાસ્ત્રદલ્મહાયોગી, પ્રાપ્નોતિ પરમ પદમ્ ....................... ૮
.......
..........
૩૮

Page #80

પરિગ્રહાષ્ટકમ-૨૫ ન પરાવર્તતે રાશે -ર્વક્રતાં જાતુ નોઝતિ; પરિગ્રહગ્રહઃ કોડયું, વિડસ્મિતજગત્રય ?. ....... ૧ પરિગ્રહગ્રહાવેશાર્દૂ, દુર્ભાષિતરજ કિરામ; શ્રયન્ત વિકૃતા: કિં ન, પ્રલાપા લિગિનામપિ? ............ યસ્યક્તા તૃણવત્ બાહ્ય -માત્તરં ચ પરિગ્રહમુ; ઉદાસ્તે તત્પદાસ્મોજ, પર્યપાતે જગત્રયી .. ચિત્તડન્તર્ગસ્થગહને, બહિનિર્ઝન્થતા વૃથા; ત્યાગાસ્કમ્યુકમાત્રસ્ય, ભુજગો નહિ નિર્વિષઃ....... ત્યક્ત પરિગ્રહ સાધો, પ્રયાતિ સકલ રજ; પાલિત્યાગે ક્ષણાદેવ, સરસ સલિલ યથા ................. ત્યક્તપુત્રકલત્રસ્ય, મૂચ્છમુક્તસ્ય યોગિનઃ; ચિન્માત્રપ્રતિબદ્ધસ્ય, કા પુદ્ગલનિયત્રણા?. ચિત્માત્રદીપકો ગચ્છેદુ, નિર્વાતસ્થાનસર્ભિઃ ; નિષ્પરિગ્રહવાસ્થર્ય, ધર્મોપકરણરપિ
...................... મૂચ્છચ્છત્રધિયાં સર્વ, જગદેવ પરિગ્રહ; મૂર્છાયા રહિતાનાં તુ, જગદેવાપરિગ્રહ:
' અનુભવાષ્ટકમ-૨g સળેવ દિનરાત્રિભ્યાં, કેવલદ્યુતયોઃ પૃથફ; બુધેરનુભવો દષ્ટા, કેવલાકરુણોદયઃ ..
Se
-
-
,
,
,
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.

Page #81

.....
વ્યાપારઃ સર્વશાસ્ત્રાણાં, દિક્પ્રદર્શનમેવ હિ; પારં તુ પ્રાપત્યેકો-, હનુભવો ભવવારિઘેઃ અતીન્દ્રિય પર બ્રહ્મ, વિશુદ્ધાનુભવ વિના; શાસ્ત્રયુક્તિશતેનાપિ, ન ગમ્ય યદુ બુધા જગુ........... જ્ઞાયેરનું હેતુવાદન, પદાર્થો યદ્યતીન્દ્રિયાઃ; કાલેબૈતાવતા પ્રાગૈ, કૃતઃ સ્માષ નિશ્ચયઃ ............ કેષાં ન કલ્પનાદર્વી, શાસ્ત્રક્ષીરાત્રગાહની; વિરલાસ્તદ્રસાસ્વાદ-વિદોડનુભવજિદ્વયા. પશ્યત બ્રહ્મ નિર્કન્દ, નિર્બન્દાનુભવ વિના; કર્થ લિપિમયી દૃષ્ટિ -ર્વાધ્યયી વા મનોમયી? ન સુષુપ્તિરમહત્વાદ્, નાપિ ચ સ્વાપજાગર; કલ્પનાશિલ્પવિશ્રાને,-સુર્યવાનુભવો દશા.... અધિગત્યાખિલ શબ્દ,બ્રહ્મ શાસ્ત્રદશા મુનિ ; સ્વસંવેદ્ય પર બ્રહ્મા-નુભવેનાધિગચ્છતિ .............
યોગાષ્ટકમ-૨૭ મોક્ષણ યોજનાદ્યોગઃ, સર્વોડપ્યાચાર ઇષ્યતે; વિશિષ્ટ સ્થાનવર્ષાર્થી,-લમ્બનેકાટ્યગોચર: કર્મયોગદ્વયં તત્ર, જ્ઞાનયોગત્રય વિદુઃ; વિરતેવૂવ નિયમાદ્, બીજમાત્ર પરેડૂપિ. કૃપાનિર્વેદસંવેગ,-પ્રશમોત્પત્તિકારિણઃ; ભેદાઃ પ્રત્યેકમન્નેચ્છા,-પ્રવૃત્તિસ્થિરસિદ્ધય: .
૭
........

Page #82

•
,
,
ઇચ્છા તવત્કથાપ્રીતિ , પ્રવૃત્તિઃ પાલન પરમ્; ધૈર્ય બાધકભી હાનિ, સિદ્ધિરન્યાર્થસાધનમ્. ............ અર્થાલમ્બનયોગૈત્ય, વન્દનાદો વિભાવનમુ; શ્રેયસે યોગિનઃ સ્થાન,-વર્ણચોર્યત્ન એવ ચ ... આલમ્બનહિ શેય, દ્વિવિધ રૂપ્યરૂપિ ચ; અરૂપિગુણસાયુજ્ય,યોગોડનાલમ્બનઃ પરઃ .. પ્રીતિભક્તિનચોડસર્ગઃ, સ્થાનાઘપિ ચતુર્વિધ; તમાદયોગયોગાપ્ત, ક્ષયોગઃ કમાન્ ભવેત્ .. સ્થાનાઘયોગિનસ્તીર્થોશ્કેદાદ્યાલમ્બનાદપિ; સૂત્રદાને મહાદોષ, ઇત્યાચાર્યા પ્રચલતે....
નિવાગાષ્ટકમ-૨૮ યઃ કર્મ હુતવાનું દીપ્ત, બ્રહ્માનો ધ્યાનપાધ્યાયા; સ નિશ્ચિતન યાગન, નિયાગપ્રતિપત્તિમાનું પાપધ્વસિનિ નિષ્કામ, જ્ઞાનયણે રતો ભવા; સાવદ્યઃ કર્મયશૈઃ કિ, ભૂતિકામનયાવિલેઃ? ................. વેદોક્તત્વાન્ મનઃશુધ્યા, કર્મયજ્ઞોડપિ યોગિનઃ; બ્રહ્મયજ્ઞ ઇતીચ્છન્તઃ, શ્યનયાગ ત્યજત્તિ કિમુ? ...... બ્રહ્મયજ્ઞઃ પર કર્મ, ગૃહસ્થસ્યાધિકારિણ; પૂજાદિ વીતરાગસ્ટ, જ્ઞાનમેવ તુ યોગિનઃ ભિન્નોદ્દેશને વિહિત, કર્મ કર્મલયાલમમુ; ક્યુપ્તભિશાધિકાર ચ, પુત્રેટ્યાદિવદિષ્ણતામ્ ...........
૭૧

Page #83

બ્રહ્માર્પણમપિ બ્રહ્મ,-યજ્ઞાન્તર્ભાવસાધનમુ; બ્રહ્માગ્ની કર્મણો યુક્ત, સ્વકૃતવસ્મયે હુતે ........... બ્રહ્મણ્યર્પિતસર્વસ્વો, બ્રહ્મદ બ્રહ્મસાધન; બ્રહ્મણા જુહુર્વાદબ્રહ્મ, બ્રહ્મણિ બ્રહ્મગુપ્તિમા............... ૭ બ્રહ્માધ્યયનનિષ્ઠાવાનું, પરબ્રહ્મસમાહિતઃ; બ્રાહ્મણો લિયતે નાધે-ર્નિયાગ-પ્રતિપત્તિમાનું .............. ૮
ભાવપૂજાષ્ટકમ-૯ દિયાસ્મસા કૃતસ્નાન, સંતોષશુભવસ્ત્રભૃતુ; વિવેકતિલકભ્રાજી, ભાવનાપાવનાશય ..... ભક્તિશ્રદ્ધાનઘુસુણોનું-મિશ્રપાટીરજદ્રવૈઃ; નવબ્રહ્માશ્તો દેવ, શુદ્ધમાત્માનમર્ચય ક્ષમાપુષ્પસર્જ ધર્મ, યુગ્મક્ષૌમય તથા; બાનાભરણસાર ચ, તદગે વિનિવેશય .... મદસ્થાનભિદાત્યાગે-, લિખાચે ચાષ્ટમગલીમ્; જ્ઞાનાન્નૌ શુભસંકલ્પ, કાકડુડું ચ ધૂપય.... પ્રાથ્થર્મલવણોત્તાર, ધર્મસન્યાસવત્રિના; કુર્વનું પૂરય સામર્થ્ય-રાજત્રી રાજનાવિધિ.... .......... સ્કુરનું મગલદીપ ચ, સ્થાપયાનુભવં પુર; યોગનૃત્યપરસ્તૌર્ય, ત્રિકસંયમવાનું ભવ ..................... ઉલ્લસનું મનસઃ સત્ય,-ઘટાં વાદયતસ્તવ; ભાવપૂજારતસ્યત્વે, કરકોડે મહોદયઃ...
૭૨

Page #84

દ્રવ્યપૂજોચિતા ભેદો,-પાસના ગૃહમેધિનામુ ભાવપૂજા તુ સાધૂના,-મભેદોપાસનાત્મિકા ......
ધ્યાનાષ્ટકમ્-30 ધ્યાતા ધ્યેય તથા ધ્યાન, ત્રયં યસ્યકતાં ગમે; મુનેરન ચિત્તસ્ય, તસ્ય દુઃખ ન વિદ્યતે. ધ્યાતાન્તરાત્મા ધ્યેયસ્તુ, પરમાત્મા પ્રકીર્તિતઃ; ધ્યાન ચકાગ્રસંવિત્તિ, સમાપત્તિસ્તદેકતા મણાવિવ પ્રતિચ્છાયા, સમાપતિઃ પરાત્મનઃ; ક્ષીણવૃત્તો ભવેત્ ધ્યાનાક-દત્તરાત્મનિ નિર્મલે . આપત્તિથ્ય તતઃ પુણ્ય,-તીર્થકૃત્કર્મબન્ધત; તભાવાભિમુખત્વેન, સંપત્તિએ ક્રમાદ્ ભવેત્ ઇત્યે ધ્યાનફલાઘુક્ત, વિંશતિસ્થાનકાપિ; કષ્ટમાત્ર વૈભવ્યાનામપિ નો દુર્લભં ભવે ........... જિતેન્દ્રિયસ્ય ધીરસ્ય, પ્રશાન્તસ્ય સ્થિરાત્મનઃ; સુખાસનસ્ય નાસાગ્ર,-ન્યસ્તનેત્રસ્ય યોગિનઃ રુદ્ધબાહ્યમનોવૃત્ત-ર્ધારણાધારયા રયાતું; પ્રસન્નસ્યાડપ્રમત્તસ્ય, ચિદાનન્દસુધાવિહઃ .. સામ્રાજ્યમપ્રતિન્દ્ર-મન્તરેવ વિતત્વતઃ; બાનિનો નોપમા લોકે, સદેવમનુજેડપિ હિ ................
.....
.....
૧૩

Page #85

તપોડષ્ટકમ્-૩૧
જ્ઞાનમેવ બુધાઃ પ્રાણુઃ, કર્મણાં તાપનાત્તપઃ; તદાભ્યન્તરમેવેષ્ટ, બાહ્ય તદુપબૃહકમ્ આનુસ્રોતસિકી વૃત્તિ-બલાનાં સુખશીલતા; પ્રાતિસ્રોતસિકી વૃત્તિ,-ોનિનાં પરમં તપઃ ધનાર્થિનાં યથા નાસ્તિ, શીતતાપાદિ દુઃસહમ્; તથા ભવવિરક્તાનાં, તત્ત્વજ્ઞાનાર્થિનામપિ . સદુપાયપ્રવૃત્તાના,-મુપેયમધુરત્વતઃ; જ્ઞાનિનાં નિત્યમાનન્દ,-વૃદ્ધિરેવ તપસ્વિનામુ ઇસ્થં ચ દુઃખરૂપત્વાત્, તપો વ્યર્થમિતીચ્છતામ્; બૌદ્ધાનાં નિહતા બુદ્ધિ,-બૌદ્ધાનન્દાઽપરિક્ષયાત્ યત્ર બ્રહ્મ જિનાર્ચ ચ, કષાયાણાં તથા તિ:; સાનુબન્ધા જિનાજ્ઞા ચ, તત્તપઃ શુદ્ધમિષ્યતે તદેવ હિ તપઃ કાર્ય, દુર્ધ્યાનં યત્ર નો ભવેત્; યેન યોગા ન હીયન્તે, ક્ષીયન્ને નેન્દ્રિયાણિ ચ મૂલોત્ત૨ગુણશ્રેણિ,–પ્રાજ્યસામ્રાજ્ય સિદ્ધયે; બાહ્યમાભ્યન્તર ચેë, તપઃ કુર્યાન્મહામુનિઃ સર્વનયાષ્ટકમ્-૩૨
ધાવન્તોડપિ નયાઃ સર્વે, સ્યુર્ભાવે કૃતવિશ્રમાઃ; ચારિત્રગુણલીનઃ સ્યા,-દિતિ સર્વનયાશ્રિતઃ
૭૪
..........
૧
૨
૩
૪
૫
૬
૭
८
૧

Page #86

,
છે
...............
જ
પૃથક્નયા મિથઃ પક્ષક-પ્રતિપક્ષકદર્શિતા; સમવૃત્તિસુખાસ્વાદી, જ્ઞાની સર્વનયાશ્રિતઃ ...... નાપ્રમાણે પ્રમાણે વા, સર્વમ...વિશેષિત; વિશેષિત પ્રમાણે સ્થા,દિતિ સર્વનયજ્ઞતા લોકે સર્વનયજ્ઞાનાં, તાટસ્થં વાપ્યનુગ્રહ; ચાતું પૃથક્નયમૂઢાનાં, આયાર્તિવંતિવિગ્રહઃ....... શ્રેયઃ સર્વનયજ્ઞાનાં, વિપુલ ધર્મવાદતઃ; શુષ્કવાદાદ્ધિવાદાચ્ચ, પરેષાં તુ વિપર્યયઃ .....................૫ પ્રકાશિત જિનાનાં હૈ-મંત સર્વનયાશ્રિતમુ; ચિત્તે પરિણત ચેદ, યેષાં તેભ્યો નમો નમઃ. નિશ્ચયે વ્યવહારે ચ, ત્યકત્વા જ્ઞાને ચ કર્મણિ; એક પાલિકવિશ્લેષ,મારૂઢાઃ શુદ્ધભૂમિકામું.. ........... અમૂઢલક્ષ્યાઃ સર્વત્ર, પક્ષપાતવિવર્જિતા ; જયત્તિ પરમાનન્દ-મયાઃ સર્વનયાશ્રયાઃ
ઉપસંહાર પૂર્ણા મગ્નઃ સ્થિરોડમોહો, જ્ઞાની શાન્તો જિતેન્દ્રિય; ત્યાગી ક્રિયાપરસ્તૃપ્તો, નિર્લેપો નિઃસ્પૃહો મુનિ ............. ૧ વિદ્યાવિવેકસંપન્નો, મધ્યસ્થો ભયવર્જિત અનાત્મશંસકસ્તત્ત્વ,-દૃષ્ટિ: સર્વસમૃદ્ધિમાનું .....................
ઓ નમો નમ: ..............
૧
૧
૭૫

Page #87

છે
.........
જ
ર
જ
ધ્યાતા કર્મવિપાકાના,મુદ્વિગ્નો ભવ વારિઘેર; લોકસંજ્ઞાવિનિર્મુક્તઃ, શાસ્ત્રદ નિષ્પરિગ્રહ
.......... શુદ્ધાનુભવવાનું યોગી, નિયાગપ્રતિપત્તિમાન; ભાવાર્યાધ્યાનતપસાં, ભૂમિ સર્વનયાશ્રિતઃ .. સ્પષ્ટ નિષ્ટકિત તત્ત્વ-મષ્ટકેઃ પ્રતિપન્નવાનુ; મુનિર્મહોદય જ્ઞાન, સારે સમધિગચ્છતિ... નિર્વિકારે નિરાબાધ, જ્ઞાનસારમુપયુષા; વિનિવૃત્તપરાશાનાં, મોક્ષો ત્રેવ મહાત્મનામ્... ચિત્તમાર્કીકૃત જ્ઞાન,-સારસારસ્વતોર્મિભિઃ; નાખોતિ તીવ્રમોદાગ્નિ,પ્લોષશોષકદર્થનામ્... અચિન્તા કાપિ સાધૂનાં, જ્ઞાનસારગરિષ્ઠતા; ગતિર્મયોધ્વમેવ સ્યા,-દધ પાતઃ કદાપિ ન .............. ક્લેશક્ષયો હિ મહૂક,-ચૂર્ણતુલ્યઃ ક્રિયાકૃતઃ; દગ્ધતચૂર્ણસદશો, જ્ઞાનસારકૃતઃ પુનઃ . જ્ઞાનપૂતાં પરેડપ્યાહુ, ક્રિયા હેમઘટોપમામુ; યુક્ત તદપિ તદ્દભાવ, ન યભગ્નાપિ સોન્ગતિ............. ક્રિયાશુન્ય ચ યજ્ઞાન, જ્ઞાનશૂન્યા ચ યા ક્રિયા; અનયોરન્તર શેય, ભાનુખદ્યોતયોરિવ .......... ચારિત્ર વિરતિઃ પૂર્ણા, જ્ઞાનસ્યોત્કર્ષ એવ હિ; જ્ઞાનાદ્વૈતનયે દૃષ્ટિ, દૈયા તદ્યોગસિદ્ધયે........... ..............૧૨
...... ૧૧

Page #88

ગ્રન્થપ્રશસ્તિઃ સિદ્ધિ સિદ્ધપુરે પુરન્દરપુરસ્પર્ધાવણે લબ્ધવાચ્ચિદીપોડયમુદારસારમહસા દીપોત્સવ પર્વણિ; એતાવનભાવપાવનમનશ્ચમ્યુચ્ચમત્કારિણાં, તૈઔર્દીપશનૈઃ સુનિશ્ચયમર્તર્નિયોડસ્તુ દીપોત્સવઃ........... કેષાગ્નિદ્વિષયવરાતુરમાં ચિત્ત પરેષાં વિષાવેગોદર્કકુતર્કમૂચ્છિતમથાળેષાં કુવૈરાગ્યતઃ; લગ્નાલર્કમબોધકૂપપતિત ચાતે પરેષામપિ, સ્તોકાનાં તુ વિકારભારરહિત, તજ્ઞાનસારાશ્રિતમ્ ..... ૨ જાતોદ્રકવિવેકતોરણતતી ધાવલ્યમાતત્વતિ, હૃગેહે સમયોચિતઃ પ્રસરતિ ફીતથ્ય ગીતધ્વનિઃ; પૂર્ણાનન્દઘનસ્ય કિ સહજયા તદુર્ભાગ્યભગ્યાભવમૈતન્રથમિષાત્ કરગ્રહમહશ્ચિત્ર ચરિત્રશ્ચિય ?.......... ૩ ભાવસ્તોમપવિત્રગોમયરસૈર્લિપ્તવ ભૂઃ સર્વત , સંસિક્તા સમતોદકરથ પથિ ન્યતા વિવેકસજઃ; અધ્યાત્મામૃતપૂર્ણકામકલશડ્યુક્રેડત્ર શાસ્ત્ર પુરઃ, પૂર્ણાનન્દઘને પુર પ્રવિતિ સ્વીય કૃત મંગલમ્... ગચ્છ શ્રીવિજયાદિદેવસુગુરોઃ સ્વચ્છ ગુણાનાં ગર્ણ, પ્રૌઢિ પ્રૌઢિમધાનિ જીતવિજયપ્રાજ્ઞાઃ પરામૈયરુઃ; તત્સાતીથ્યભૂતાં નયાદિવિજયપ્રાજ્ઞોત્તમાનાં શિશોઃ, શ્રીમાયવિશારદસ્ય કૃતિનાએષા કૃતિઃ પ્રીતયે.................

Page #89

વાચકેજોમાસ્વાતિવિરચિતં શ્રીપ્રથમતિપ્રકરણમ
નાભેયાઘાઃ સિદ્ધાર્થરાજસૂનુચરમાશ્ચરમદેહાઃ;
પચ્ચે નવ દશ ચ, દવિધધર્મવિધિવિદો જયન્તિ જિનાઃ .... ૧
જિનસિદ્ધાચાર્યોપાધ્યાયાનું પ્રણિપત્ય સર્વસા; પ્રશમરતિથૈર્યાર્થં વચ્ચે જિનશાસનાત્કિંચિંત્ યદ્યપ્પનન્તગમપર્યાયાર્થહેતુનયશબ્દરનાટ્યમ્; સર્વજ્ઞશાસનપુર્ં પ્રવેષ્ટમબહુશ્રુđર્દુ:ખમ્ ..
શ્રુતબુદ્ધિવિભવપરિહીણકસ્તથાપ્યહમશક્તિમવિચિન્ત્ય; દ્રમક ઇવાવયવોચ્છકમન્વેટું તત્પ્રવેશેપ્સઃ બહુભિર્જિનવચનાર્ણવપારગતૈઃ કવિવૃષુર્મહામતિભિઃ; પૂર્વમનેકાઃ પ્રથિતાઃ પ્રશમજનનશાસ્ત્રપદ્વતયઃ
તાભ્યો વિસ્તૃતાઃ શ્રુતવાક્યુલાકિકાઃ પ્રવચનાશ્રિતાઃ કાશ્ચિત્; પારમ્પર્યાદુચ્છેષિકાઃ કૃપણકેન સંહત્ય
૩
તદ્ભક્તિબલાર્પિતયા મયાપ્યવિમલાલ્પયા સ્વમતિશક્યા; પ્રશમેષ્ટતયાનુસૃતા વિરાગમાગૈકપદિકયમ્
યદ્યપ્યવગીતાર્થા ન વા કઠોરપ્રકૃષ્ટભાવાર્થા; સદ્ભિસ્તથાપિ મધ્યનુકમ્પેક૨સે૨નુગ્રાહ્યાઃ
૭૮
કોડત્ર નિમિત્તે વક્ષ્યતિ નિસર્ગમતિસુનિપુણોઽપિ વાઘન્યત; દોષમલિનેઽપિ સન્તો યદ્ગુણસારગ્રહણદક્ષા .......
.................
૩
૪
૭
८
૯

Page #90

સદ્ધિઃ સુરગૃહીતં યત્કિંચ્ચિદપિ પ્રકાશતાં યાતિ; મલિનોઽપિ યથા હરિણઃ પ્રકાશતે પૂર્ણચન્દ્રસ્થઃ .......... ૧૦ બાલસ્ય યથા વચનં કાહલમપિ શોભતે પિતૃસકાશે; તદ્વત્સજ્જનમધ્યે પ્રલપિતમપિ સિદ્ધિમુપયાતિ યે તીર્થકૃત્પ્રણીતા ભાવાસ્તદનન્તરૈશ્ચ પરિકથિતાઃ; તેષાં બહુશોઽષ્યનુકીર્તનં ભવતિ પુષ્ટિકરમેવ ........ યદ્વદ્વિષઘાતાર્થં મન્ત્રપદે ન પુનરુક્તદોષોઽસ્તિ; તદ્વદ્રાગવિષઘ્ન પુનરુક્તમદુષ્ટમર્થપદમ્ યહૃદુપયુક્તપૂર્વમપિ ભૈષજં સેવ્યતેઽત્તિનાશાય; તદ્વદ્રાગાÍિહ બહુશોષ્યનુયોજ્યમર્થપદમ્ . વૃત્ત્વર્થ કર્મ યથા તદેવ લોકઃ પુનઃ પુનઃ કુરુતે; એવં વિરાગવાર્તાકેતુરપિ પુનઃ પુનશ્ચિન્ત્યઃ ......... દઢતામુપૈતિ વૈરાગ્યભાવના યેન યેન ભાવેન; તસ્મિતસ્મિન્ કાર્યઃ કાયમનોવાશ્મિરભ્યાસઃ માધ્યસ્થ્ય વૈરાગ્યે વિરાગતા શાન્તિરુપશમઃ પ્રશમઃ; દોષક્ષય: કષાયવિજયશ્ચ વૈરાગ્યપર્યાયાઃ
૭૯
ઈર્ષ્યા રોષો દોષો દ્વેષઃ પરિવાદમત્સરાસૂયાઃ; વૈરપ્રચણ્ડનાઘા નૈકે દ્વેષસ્ય પર્યાયાઃ
*******
...
.........
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪
ઇચ્છા મૂર્છા કામઃ સ્નેહો ગાર્યું મમત્વમઽભિનન્દઃ; અભિલાષ ઇત્યનેકાનિ રાગપર્યાયવચનાનિ .............. ૧૮
૧૫
૧૬
૧૭
૧૯

Page #91

રાગદ્વેષપરિગતો મિથ્યાત્વોપહતકલુષયા દૃષ્ટા; પચ્ચાસવમલબહુલાત્તરૌદ્રતીવ્રાભિસન્માનઃ ............. ૨૦
કાર્યકાર્યવિનિશ્ચયસઙ્ગક્લેશવિશુદ્ધિલક્ષણૈમૂઢઃ; આહારભયપરિગ્રહમૈથુનસંજ્ઞાકલિગ્રસ્તઃ
ક્લિષ્ટાષ્ટકર્મબન્ધનબદ્ધનિકાચિતગુરુર્ગતિશતેષુ;
८०
જન્મમરણૈરજસં બહુવિધપરિવર્તનાભ્રાન્તઃ ... દુ:ખસહસ્રનિરન્તરગુરુભારાક્રાન્તકર્ષિતઃ કરુણઃ; વિષયસુખાનુગતતૃષઃ કષાયવક્તવ્યતામેતિ.......... સ ક્રોધમાનમાયાલોભૈરતિદુર્જયૈઃ પરાસૃષ્ટઃ; પ્રાપ્નોતિ યાનનર્થાનુ કસ્તાનુદ્દેષ્ણુમપિ શક્તઃ ક્રોધાત્પ્રીતિવિનાશં માનાહિનયોપઘાતમાપ્નોતિ; શાક્યાત્પ્રત્યયહાનિ સર્વગુણવિનાશનું લોભાવ્ ............ ૨૫
ક્રોધઃ પરિતાપકરઃ સર્વસ્યોદ્વેગકારકઃ ક્રોધઃ; વૈરાનુષફૂગજનકઃ ક્રોધઃ ક્રોધઃ સુગતિહન્તા શ્રુતશીલવિનયસંદૂષણસ્ય ધર્માર્થકામવિઘ્નસ્ય; માનસ્ય કોઽવકાશં મુહૂર્તમપિ પણ્ડિતો દઘાત્ માયાશીલઃ પુરુષો યદ્યપિ ન કરોતિ કિચ્ચિદપરાધમ્; સર્પ ઇવાવિશ્વાસ્યો ભવતિ તથાપ્યાત્મદોષહતઃ ........... ૨૮ સર્વવિનાશાશ્રયિણઃ સર્વવ્યસનૈકરાજમાર્ગસ્ય; લોભસ્ય કો મુખગતઃ ક્ષણમપિ દુઃખાન્તરમુપેયાત્ ....... ૨૯
............
૨૧
........
૨૨
૨૩
૨૪
૨૬
૨૭

Page #92

એવું ક્રોધો માનો માયા લોભચ્ચ દુ:ખહેતુત્વાત્; સત્ત્વાનાં ભવસંસા૨દુર્ગમાર્ગપ્રણેતા૨ઃ
મમકારાકારાવેષાં મૂલં પદ્મયં ભવૃતિ; રાગદ્વેષાવિત્યપિ તસ્મૈવાન્યસ્તુ પર્યાયઃ માયાલોભકષાયચૈત્યેતદ્રાગસંશિતં દ્વન્દ્વમૂ; ક્રોધો માનશ્ચ પુનર્દોષ ઇતિ સમાસનિર્દિષ્ટઃ મિથ્યાદૃષ્ટવિરમણપ્રમાદયોગાસ્તયોર્બલંદુષ્ટમ્; તદુપગૃહીતાવષ્ટવિધકર્મબન્ધસ્ય હેતુ તૌ . સ જ્ઞાનદર્શનાવ૨ણવેદ્યમોહાયુમાં તથા નામ્નઃ; ગોત્રાન્તરાયયોન્ચેતિ કર્મબન્ધોઽષ્ટધા મૌલઃ પચ્ચનવદ્વયષ્ટાવિંશતિકચંતુ ષટ્કસપ્તગુણભેદઃ; દ્વિપચભેદ ઇતિ સપ્તનવતિભેદાસ્તથોત્તરતઃ પ્રકૃતિરિયમનેકવિધા સ્થિત્યનુભાવપ્રદેશતસ્તસ્યાઃ; તીવ્રો મન્દો મધ્ય ઇતિ ભવતિ બન્ધોદવિશેષઃ તંત્ર પ્રદેશબન્ધો યોગાત્તદનુભવનું કાયવશાત્; સ્થિતિપાકવિશેષસ્તસ્ય ભવતિ લેશ્યાવિશેષણ ............. ૩૭ તાઃ કૃષ્ણનીલકાપોતતૈજસીપદ્મશુક્લનામાનઃ; શ્લેષ ઇવ વર્ણબન્ધસ્ય કર્મબન્ધસ્થિતિવિધાત્મઃ
૮૧
કર્મોદયાદ્ ભવગતિર્ભવગતિમૂલા શ૨ી૨નિવૃત્તિ; દેહાદિન્દ્રિયવિષયા વિષયનિમિત્તે ચ સુખદુઃખે
*********
*.*.................
******....
૩૦
૩૧
૩૨
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
३८
૩૯

Page #93

જ
............
,,, આર.
છે
દુઃખદ્ધિ સુખલિપ્સહાધત્વાદદષ્ટગુણદોષઃ; યાં યાં કરોતિ ચેષ્ટાં તયા તયા દુઃખમાદરે .. કલરિભિતમધુરગાન્ધર્વત્ર્યયોષિદ્વિભૂષણરવાઘે; શ્રોત્રાવબદ્ધહૃદયો હરિણ ઇવ વિનાશમુપયાતિ ગતિવિભ્રમેગિતાકારહાસ્યલીલાકટાલવિક્ષિપ્તઃ; રૂપાવેશિતચક્ષુઃ શલભ ઇવ વિપઘતે વિવશઃ સ્નાનાગાગવર્તિકવર્ણકધૂપાધિવાસપટવાસે; ગન્ધભ્રમિત મનસ્કો મધુકર ઇવ નાશમુપયાતિ ............. મિષ્ટાન્નપાનમાં સૌદનાદિમધુરરસવિષયમૃદ્ધાત્મા; ગાયત્રપાશબદ્ધો મીન ઇવ વિનાશમુપયાતિ ....... શયનાસનસમ્બાધનસુરતસ્નાનાનુલેખનાસક્તઃ; સ્પર્શવ્યાકુલિત તિર્ગજેન્દ્ર ઇવ અધ્યતે મૂઢ: ... .... ૪૫ એવમનેકે દોષા: પ્રણષ્ટશિષ્ટષ્ટદષ્ટિચેષ્ટાનામ; દુર્નિયમિતેન્દ્રિયાણાં ભવન્તિ બાધાકરા બહુશઃ...........૪૬ એકેકવિષયસગાદ્રાગદ્વેષાતુરા વિનષ્ટાસ્ત; કિં પુનરનિયમિતાત્મા જીવઃ પચ્ચેન્દ્રિયવશા............. ૪૭ નહિ સોડસ્તીન્દ્રિયવિષયો એનાભ્યસેન નિત્યવ્રુષિતાનિ; તૃપ્તિ પ્રાપ્નયુરક્ષાણ્યનેકમાર્ગપ્રલીનાનિ ........૪૮ કશ્ચિઠ્ઠભોડપિ વિષયઃ પરિણામવશાપુનર્ભવત્યશુભ; કચ્ચિદશુભાડપિ ભૂત્વા કાલેન પુન: શુભીભવતિ ..... ૪૯
૮૨

Page #94

કારણવશેન યઘતુ પ્રયોજનં જાયતે યથા યત્ર; તેન તથા તં વિષયં શુભમશુભં વા પ્રકલ્પયતિ અન્વેષાં યો વિષયઃ સ્વાભિપ્રાયેણ ભવતિ તુષ્ટિકરઃ; સ્વમતિવિકલ્પાભિરતાસ્તમેવ ભૂયો દ્વિષન્યત્ત્વે ............ ૫૧
તાનેવાર્થીન્દ્રિષતસ્તાનેવાર્થાન્પલીયમાનસ્ય;
નિશ્ચયતોસ્યાનિષ્ટ ન વિદ્યતે કિષ્ચિદિષ્ટ વા
૮૩
રાગદ્વેષોપહતસ્ય કેવલ કર્મબન્ધ એવાસ્ય; નાન્યઃ સ્વલ્પોઽપિ ગુણોઽસ્તિ યઃ ૫૨ત્રેહ ચ શ્રેયાન્... ૫૩ યસ્મિન્નિન્દ્રિયવિષયે શુભમશુભં વા નિવેશયતિ ભાવમ્; રક્તો વા દ્વિષ્ટો વા સ બન્ધહેતુર્ભવતિ તસ્ય ..............૫૪ સ્નેહાભ્યક્તશરીરસ્ય રેણુના શ્લિષ્યતે યથા ગાત્રમ્; રાગદ્વેષક્લિન્નસ્ય કર્મબન્ધો ભવત્યેવમ્ એવં રાગદ્વેષૌ મોહા મિથ્યાત્વમવિરતિચૈવ; એભિઃ પ્રમાદયોગાનુîઃ સમાદીયતે કર્મ ........ કર્મમયઃ સંસારઃ સંસારનિમિત્તકં પુનર્દુઃખમુ; તસ્માદ્રાગદ્વેષાદયસ્તુ ભવસન્તતેર્મૂલમ્ એતદ્દોષમહાસગ્ગયજાલં શક્યમપ્રમત્તેન; પ્રશમસ્થિતેન ઘનમપ્યુદ્વેષ્ટયિતું નિરવશેષમ્ અસ્ય તુ મૂલનિબન્ધ જ્ઞાત્વા તચ્છેદનોઘમપરસ્ય; દર્શનચારિત્રતપઃસ્વાધ્યાયધ્યાનયુત્ક્રસ્ય ....
૫૦
૫૨
..........................
૫૫
પડ
૫૭
....૫૮
૫૯

Page #95

પ્રાણવધાનૃતભાષણ૫૨ધનમૈથુનમમત્વવિરતમ્ય; નવકોચુગમશુદ્ધોચ્છમાત્રયાત્રાધિકારસ્ય જિનભાષિતાર્થસદ્ભાવભાવિનો વિદિતલોકતત્ત્વયં; અષ્ટાદશશીલાગસહસ્રધારણકૃતપ્રતિજ્ઞસ્ય
પરિણામમપૂર્વમુપાગતસ્ય શુભભાવનાધ્યવસિતસ્ય; અન્યોઽન્યમુત્તરોત્તરવિશેષમભિપશ્યતઃ સમયે
વૈરાગ્યમાર્ગસમ્પ્રસ્થિતસ્ય સંસારવાસચકિતસ્ય; સ્વહિતાર્થાભિરતમતેઃ શુભેયમુત્પદ્યતે ચિન્તા ભવકોટીભિસુલભં માનુષ્ય પ્રાપ્ય ક: પ્રમાદો મે; ન ચ ગતમાયુર્ભૂયઃ પ્રત્યેત્યપિ દેવરાજસ્ય
..........
આરોગ્યાયુર્બલસમુદયાશ્ચલા વીર્યમનિયતં ધર્મે; તલ્લધ્વા હિતકાર્યે મયોઘમઃ સર્વથા કાર્યઃ
૮૪
૬૦
.........
૬૧
૬૨
૬૩
શાસ્ત્રાગમાદતે ન હિતમસ્તિ ન ચ શાસ્ત્રમસ્તિ વિનયમૃતેઃ; તસ્માચ્છાસ્ત્રાગમલિપ્સના વિનીતેન ભવિતવ્યમ્ કુલરૂપવચનૌવનધનમિઐશ્વર્યસમ્પદપિ પુંસામ્; વિનયપ્રશમવિહીના ન શોભતે નિર્જલેવ નદી
૬૪
૬૫
૬૬
ન તથા સુમહાખૈરપિ વસ્ત્રાભરણૈરલસૂફ઼તો ભાતિ; શ્રુતશીલમૂલનિકો વિનીતવિનયો યથા ભાતિ ............૬૮ ગુર્વાયત્તા યસ્માચ્છાસ્ત્રારમ્ભા ભવન્તિ સર્વેઽપિ; તસ્માદ્ગુર્વા૨ાધનપરેણ હિતકાક્ષિણા ભાવ્યમ્
...૬૭
૬૯

Page #96

Ah
• 93
ધન્યસ્યોપરિ નિપાતત્યહિતસમાચરણધર્મનિર્વાપી; ગુરુવદનમયનિવૃત વચનસરસચન્દનસ્પર્શઃ............. ૭૦ દુષ્પતિકારી માતાપિતરી સ્વામી ગુરુચ્ચ લોકેડસ્મિનુ; તત્ર ગુરુરિહામુત્ર ચ સુદુષ્કરતરપ્રતીકારઃ ................ ૭૧ વિનયફલ શુશ્રુષા ગુરુશુશ્રુષાફલ શ્રુતજ્ઞાનમુ; જ્ઞાનસ્ય ફલ વિરતિર્વિરતિફલ ચાશ્રવનિરોધઃ................ સંવરફલ તપોબલમથ તપસો નિર્જરાફલ દૃષ્ટમુ; તસ્માન્ક્રિયાનિવૃત્તિઃ ક્રિયાનિવૃત્તયોગિત્વમ્... યોગનિરોધાભવસન્તતિક્ષયઃ સન્તતિક્ષયાન્મોક્ષ; તસ્નાત્કલ્યાણાનાં સર્વેષાં ભાજન વિનયઃ.. ............. ૭૪ વિનયવ્યપેતમનસો ગુરુવિદ્ધસાધુપરિભવનશીલા; ત્રુટિમાત્રવિષયસગાદજરામરવત્રિરુદ્વિગ્ના ........... ૭૫ કેચિત્સાતદ્ધિરસાતિગૌરવાત્સાપ્રતેક્ષિણઃ પુરુષા; મોહાત્સમુદ્રવાસવદામિષપરા વિનશ્યત્તિ. તે જાહેતુદષ્ટાન્તસિદ્ધમવિરુદ્ધમજરમભયકર; સર્વજ્ઞવાગ્રસાયનમુપનીત નાભિનન્દન્તિ.. દ્વત્કશ્ચિતુ ક્ષીર મધુશર્કરયા સુસંસ્કૃત હૃદ્યમુ; પિત્તાર્દિતેન્દ્રિયવાહિત થમતિર્મન્યતે કટુકમ્. ............ ૭૮ તશ્ચિયમધુરમનકમ્પયા સભિરભિહિત પથ્યમુ; તથ્યમવમન્યમાના રાગદ્વેષોદયોવૃત્તાઃ.... ............ ૭૯
૮૫

Page #97

જાતિકુલરૂપબલલાભબુદ્ધિવાલ્લભ્યકશ્રુતમદાધાર; ક્લીબા: પરત્ર ચેહ ચ હિતમપ્યર્થ ન પશ્યત્તિ જ્ઞાત્વા ભવપરિવર્તે જાતીનાં કોટિશતસહસ્ત્રષ; હીનોત્તમમધ્યત્વે કો જાતિમદ બુધઃ કુર્યાત્............... નૈકાઋાતિવિશેષાનિન્દ્રિયનિવૃત્તિપૂર્વકાન્સજ્વા; કર્મવશાત્રચ્છન્યત્ર કસ્ય કા શાશ્વતી જાતિઃ ............. રુપલલશ્રુતમતિશીલવિભવપરિવર્જિતાંસ્તથા દા; વિપુલકુલોત્પન્નાનપિ નનું કુલમાનઃ પરિત્યાજ્ય .......... ૮૩ યસ્યાશુદ્ધ શીલ પ્રયોજન તસ્ય કિં કુલમબેન; સ્વગુણાત્મલક્તસ્ય હિ કિં શીલવતઃ કુલમદન ......... ૮૪ ક: શુક્રશોણિતસમુદ્ભવસ્ય સતત ચયાપચયિકસ્ય; રોગજરાપાશ્રયિણો મદાવકાશોડસ્તિ રુપસ્ય. નિત્ય પરિશીલનીયે ત્વમાંસાચ્છાદિત કલુષપૂર્ણ; નિશ્ચયવિનાશધર્મિણિ રુપે મદકારણે કિં સ્વાતું.......... ૮૩ બલસમુદિતોડપિ યસ્માન્નરઃ ક્ષણેન વિબલત્વમુપયાતિ; બલહીનોડપિ ચ બલવાનું સંસ્કારવશાપુનર્ભવતિ ...... ૮૭ તસ્માદનિયતભાવ બલસ્ય સમ્યુથ્વિભાવ્ય બુદ્ધિબલાતુ; મૃત્યુબલે ચાબલતાં મર્દન કુર્યાબલેનાપિ... ............ ૮૮ ઉદયોપશમનિમિત્તો લાભાલાભાવનિત્યકૌ મત્વા; નાલાલે વક્તવ્ય ન ચ લાભે વિસ્મયઃ કાર્ય ............. ૮૯
૮૩

Page #98

...........
પરશજ્યભિપ્રસાદાત્મકેન કિશ્ચિદુપભોગયોગ્યેન; વિપુલનાપિ યતિવૃષા લાભેન મર્દ ન ગચ્છત્તિ ..........૯૦ ગ્રહણગ્રાહણનવકૃતિવિચારણાર્થીવધારણાઘેષ; બુદ્ધ્યગ્નવિધિવિકલ્પષ્યનત્તપર્યાયવૃદ્ધ.................૯૧ પૂર્વપુરુષસિંહાનાં વિજ્ઞાનાતિશયસાગરાનજ્યમ; - ઋત્વા સામ્પ્રતપુરુષા કથં સ્વબુધ્યા માં યાન્તિ............૯૨ દ્રમકૅરિવ ચાટુકર્મકમુપકારનિમિત્તકે પરજનસ્ય; કૃત્વા યહ્નાલ્લભ્યકમવાપ્યતે કો મદસ્તન ...................૯૩ ગર્વ પરપ્રસાદાત્મકેન વાલ્લભ્ય કેન યઃ કુર્યાત; તે વાલ્લભ્ય કવિરમે શોકસમુદય પરાકૃતિ માષતુષોપાખ્યાન શ્રુતપર્યાયપ્રરુપણાં ચેવ; શ્રવાતિવિસ્મયકરં ચ વિકરણ સ્થૂલભદ્રમુને .............. સમ્પર્કોઘમસુલભં ચરણકરણસાધક શ્રુતજ્ઞાનમુ; લમ્બા સર્વ મદહર તેનૈવ મદ: કર્થ કાર્ય ..................... ૯૬ એતેષુ મદસ્થાનેષ નિશ્ચયે ન ચ ગુણોતસ્તિ કશ્ચિદપિ; કેવલમુન્માદ: સ્વહૃદયસ્ય સંસારવૃદ્ધિચ .................... ૯૭ જાત્યાદિમદોન્મત્તઃ પિશાચવદભવતિ દુઃખિતથ્યહ; જાત્યાદિહીનતાં પરભવે ચ નિઃસંશય લભતે .......... સર્વમદસ્થાનાનાં મૂલોધ્રાતાર્થિના સદા યતિના; આત્મગુણરુત્કર્ષ પરપરિવાદચ્ચ સત્યાજ્ય .............. ૯૯

Page #99

૫૨પરિભવપરિવાદાદાત્મોત્કર્ષાચ્ચ બધ્યતે કર્મ; નીચૈર્ગોત્રં પ્રતિભવમનેકભવકોટિદુર્મોચમ્ ...
......
કર્મોદયનિવૃત્ત હીનોત્તમમધ્યમં મનુષ્યાણામ્; તદ્વિધર્મવ તિરથ્યાં યોનિવિશેષાન્તરવિભક્તમ્ . ૧૦૧
૮૮
.........
દેશકુલદેહવિજ્ઞાનાયુર્બલભોગભૂતિવૈષમ્યમ્;
દા કથમિહ વિદુષાં ભવસંસારે રતિર્ભવતિ ........ ૧૦૨ અપરિગણિતગુણદોષઃ સ્વપરોભયબાધકો ભવતિ યસ્માત્ પગ્મેન્દ્રિયબલવિબલો રાગદ્વેષોદયનિબદ્ધ ..... ૧૦૩
*****
૧૦૦
તસ્માદ્રાગદ્વેષત્યાગે પચેન્દ્રિયપ્રશમને ચ;
શુભપરિણામાવસ્થિતિહેતોર્યત્નેન ઘટિતવ્યસ્ ૧૦૪ તત્કથમનિષ્ટવિષયાભિકાક્ષિણા ભોગિના વિયોગો વૈ; સુવ્યાકુલહ્રયેનાપિ નિશ્ચયેનાગમઃ કાર્યઃ................ ૧૦૫ આદાવત્સભ્યુદયા મધ્યે શૃંગારહાસ્યદીપ્તરસાઃ; નિકષે વિષયાં બીભત્સકરુણલાભયપ્રાયાઃ
...........
*****...
યદ્યપિ નિષવ્યમાણા મનસઃ પરિતષ્ટિકારકા વિષયાઃ; કિંપાકફલાદનવદ્ ભવન્તિ પશ્ચાદતિદુરન્તાઃ ....... યદ્રાકાષ્ટાદશમત્રં બહુભશ્યપેયવસ્વાદુ; વિષસંયુક્તે ભુક્ત વિપાકકાલે વિનાશયતિ
તહૃદુપચારસભૃતરમ્યકરાગરસસેવિતા વિષયાઃ; ભવશતપરમ્પરાસ્યપિ દુ:ખવિપાકાનુબન્ધકરાઃ ......... ૧૦૯
૧૦૬
૧૦૭
............. ૧૦૮

Page #100

અપિ પશ્યતા સમક્ષ નિયતમનિયત પદે પદે મરણ; યેષાં વિષયેષુ રતિર્ભવતિ ન તાન્માનુષાનું ગણતું ...૧૧૦ વિષયપરિણામનિયમો મનોડનુકૂલવિષયેqનુપ્રેક્ષ્ય; દ્વિગુણોકપિ ચ નિત્યમનુગ્રોડનવદ્યચ્ચ સચ્ચિન્ય.... ૧૧૧ ઇતિ ગુણદોષવિપર્યાસદર્શનાદ્વિષયમૂચ્છિતો હ્યાત્મા; ભવપરિવર્તનભિરુભિરાચારમવેક્ષ્યઃ પરિરક્ષ્યઃ .........૧૧૨ સમ્યત્ત્વજ્ઞાનચારિત્રતપોવર્યાત્મકો જિનૈઃ પ્રોક્ત; પગ્યવિધોડય વિધિવત્સાધ્વાચારઃ સમનુગમ્યઃ..૧૧૩ પજીવકાયયતના લૌકિકસત્તાનગીરવયાગઃ; શીતોષ્ણાદિપરીષહવિજયઃ સમ્યક્તમવિકષ્નમ્ .... ૧૧૪ સંસારાદુગઃ ક્ષપણોપાયવ્ય કર્મણાં નિપુણઃ; વૈયાવૃજ્યોદ્યોગઃ પોવિધિર્યાષિતાં ત્યાગઃ ........... ૧૧૫ વિધિના “ક્ષ્યગ્રહણ સ્ત્રીપશુપડકવિવર્જિતા શધ્યા; ઈર્યાભાષામ્બરભાજનૈષણાવગ્રહાઃ શુદ્ધાઃ .................. ૧૧૬ સ્થાનનિષદ્યાવ્યુત્સર્ગશબ્દરુપક્રિયા પરાજ્યોડિન્યા; પચ્ચ મહાવ્રતદાઢ્ય વિમુક્તતા સર્વસગેભ્યઃ. .......... ૧૧૭ સાધ્વાચાર: ખલ્વયમષ્ટાદશપસહસપરિપઠિતઃ; સમ્યગનુપાલ્યમાનો રાગાદીભૂલતો હન્તિ.................. ૧૧૮ આચારાધ્યયનોક્તાર્થભાવનાચરણગુપ્તહૃદયસ્ય; ન તદસ્તિ કાલવિવર યત્ર ક્વચનાભિભવનું સ્યાતું .... ૧૧૯
૮૯

Page #101

પૈશાચિકમાખ્યાનં શ્રુત્વા ગોપાયનં ચ કુલવાઃ; સંયમયોગૈરાત્મા નિરન્તર વ્યાવૃતઃ કાર્યઃ ...... ક્ષણવિપરિણામધર્મા મર્યાનામૃદ્ધિસમુદયાઃ સર્વે; સર્વે ચ શોકજનકાઃ સંયોગા વિપ્રયોગાન્તાઃ ભોગસુખૈઃ કિમનિઐર્ભયબહુલૈઃ કાક્ષિતૈઃ પરાયñઃ; નિત્યમભયમાત્મરૂં પ્રશમસુખં તત્ર યતિતવ્યસ્ યાવશ્ર્વવિષયલિપ્સોરઽક્ષસમૂહસ્ય ચેષ્ટāતે તુષ્ટો; તાવત્તસ્મૈવ જયે વરતરમશ કૃતો યત્નઃ યત્સર્વવિષયકાડ્તોદ્ભવં સુખં પ્રાપ્યતે સરાગેણ; તદનન્તકોટિગુણિત મુધૈવ લભતે વિગતરાગઃ.......... ૧૨૪ ઇષ્ટવિયોગાપ્રિયસમ્પ્રયોગકા ક્ષાસમુદ્ભવં દુઃખમ્;
પ્રાપ્નોતિ યત્સરાગો ન સંસ્કૃશતિ તઢિગતરાગઃ .........૧૨૫ પ્રશમિતવેદકષાયસ્ય હાસ્યરત્યરતિશોકનિભૃતસ્ય; ભયકુત્સાનિ૨ભિભવસ્ય યત્સુખં તત્પુતોન્મેષામ્ ...... ૧૨૬ સમ્યગ્દષ્ટિÁની ધ્યાનતપોબલયુતોઽષ્યનુપશાન્તઃ; તં લભતે ન ગુણ યં પ્રશમગુણમુપાસિતો લભતે નૈવાસ્તિ રાજરાજસ્ય તત્સુખં નૈવ દેવરાજસ્ય; યત્સુખમિરૈવ સાધોલ્યૂકવ્યાપારરહિતસ્ય ............. સત્ત્વજ્ય લોકચિન્તામાત્મપરિજ્ઞાનચિન્તનેઽભિરતઃ; જિતલોભરોષમદનઃ સુખમાસ્તે નિર્જ૨ઃ સાધુઃ ......
૯૦
..........................
૧૨૦
૧૨૧
૧૨૨
૧૨૩
૧૨૭
૧૨૮
૧૨૯

Page #102

યા ચેહ લોકવાર્તા શરીરવાર્તા તપસ્વિનાં યા ચ; ' સદ્ધર્મચરણવાર્તાનિમિત્તક તદ્દયમપષ્ટમ્................૧૩૦ લોકઃ ખલ્લાધારઃ સર્વેષાં બ્રહ્મચારિણાં યસ્માતુ; તસ્માલ્લોકવિરુદ્ધ ધર્મવિરુદ્ધ ચ સત્યાજ્યમ્.............૧૩૧ દેહો નાસાધનકો લોકાધિનાનિ સાધનાન્યસ્ય; સદ્ધર્માનુપરોધાત્તસ્માલ્લો કોડભિગમનીયઃ .................૧૩૨ દોષણાનુપકારી ભવતિ પરો યેન કેન વિદ્વિષ્ટઃ;
સ્વયમપિ તદ્દોષપદ સદા પ્રયત્નન પરિહાર્યમ્ .......... ૧૩૩ પિચ્છેષણાનિરુક્તઃ કમ્બાકધ્યસ્ય યો વિધિઃ સૂત્રે; ગ્રહણીપભોગનિયતસ્ય તેન નૈવાડડમયભર્યા સા . ૧૩૪ વણલેપાલોપાલ્ગવદસગયોગભરમાત્રયાત્રાર્થમ્; પન્નગ ઇવાળ્યવહરેદાહારે પુત્રપલવચ્ચે ................ ૧૩પ ગુણવદમૂર્શિતમનસા તદ્વિપરીતમપિ ચાપ્રદુષ્ટન; દારુપમધૃતિર્ભવાત કધ્યમાસ્વાદમાસ્વાદ્યમ્ ......૧૩ કાલે ક્ષેત્રે માત્ર સામ્ય દ્રવ્યગુરુલાઘવ સ્વબલમુ; જ્ઞાત્વા યોગભ્યવહાર્ય ભક્ત કિં ભેષજૈસ્તસ્ય........... ૧૩૭ પિણ્ડઃ શય્યા વઐષણાદિ પારૈષણાદિ પચ્ચાન્યતું; કધ્યાકä સદ્ધર્મદહરક્ષા નિમિત્તોત્કમ્ .................. ૧૩૮ કધ્યાકધ્યવિધિજ્ઞઃ સંવિગ્નસહાયકો વિનીતાત્મા; દોષમલિનેડપિ લોકે પ્રવિહરતિ યુનિર્નિરુપલેપઃ ....... ૧૩૯
૯૧

Page #103

યુદ્ધત્પકાધારમપિ પકજં નોપલિખતે તેન; ધર્મોપકરણધૃતવપુરપિ સાધુરલેપકસ્તતું ... ............ ૧૪૦ યદ્વસુરગઃ સસ્વપ્યાભરણવિભૂષણેક્વનભિષત્ક; ત૮દુપગ્રહવાનપિ ન સક્શમુપયાતિ નિર્ઝન્થ: .. ... ૧૪૧ ગ્રન્થઃ કર્માષ્ટવિધ મિથ્યાત્વાવિરતિદુષ્ટયોગાશ્ચ; તwયહેતોરશઠ સંયતતે યઃ સ નિન્થઃ ..........૧૪૨ યજ્ઞાનશીલતપસામુપગ્રહ નિગ્રહ ચ દોષાણામુ; કલ્પયતિ નિશ્ચયે યત્તત્કધ્યમકલ્મમવશેષમ્ (-શિષ્ટમૂ?) . ૧૪૩ યત્યુનરુપઘાતકર સમ્યત્ત્વજ્ઞાનશીલયોગાનામ્; તત્કધ્યમપ્રકટ્ય પ્રવચનકુત્સાકર વચ્ચે ....... ૧૪૪ કિશ્ચિઠ્ઠદ્ધ કચ્છમકયું સ્યાસ્પાદકધ્યમપિ કમ્પ્લમ્; પિડઃ શય્યા વસ્ત્ર પાત્ર વા ભેષજાદ્ય વા................૧૪૫ દેશ કાલે પુરુષમવસ્થામુપયોગશુદ્ધપરિણામાન; પ્રસમીક્ષ્ય ભવતિ કä નકાન્તાત્કલ્પતે કથ્યમ્ ....... ૧૪૬ તષ્યિત્વે તભાષ્ય તત્કાર્ય ભવતિ સર્વથા યતિના; નાત્મપરોભયબાધકમિહ યત્પરતથ્ય સર્વાદ્ધ.......... ૧૪૭ સવાર્થષ્યિન્દ્રિયસજ્ઞતેષ વૈરાગ્યમાર્ગવિગ્નેષ; પરિસખ્યાનું કાર્ય કાર્ય પરમિચ્છતા નિયત.............. ૧૪૮ ભાવયિતવ્યમડનિત્યત્વમશરણત્વ તર્થકતાડન્યત્વે; અશુચિ– સંસારઃ કર્માસ્ત્રવસંવરવિધિચ્ચ..................૧૪૯
૯૨

Page #104

Ach
નિર્જરણલોકવિસ્તરધર્મસ્યાખ્યાતતત્ત્વચિન્તાડ્ય; બોધેઃ સુદુર્લભવં ચ ભાવની દ્વાદશ વિશુદ્ધાઃ..... .. ૧૫૦ ઇષ્ટજનસંપ્રયોગદ્ધિવિષયસુખસંપદસ્તથારોગ્યમ; દેહચ્ચ યૌવન જીવિત ચ સર્વાચ્યનિત્યાનિ............... ૧૫૧ જન્મજ રામરણભર્યરભિવ્રુતે વ્યાધિવેદનાગ્રસ્ત; જિનવરવચનાદન્યત્ર નાસ્તિ શરણે ક્વચિલ્લોકે ........... ૧૫૨ એકસ્ય જન્મમરણે ગતયચ્ચ શુભાશુભા ભવાવર્તે; તસ્માદાકાલિકહિતમેકેનૈવાત્મનઃ કાર્યમ્..................... ૧૫૩ અન્યોડાં સ્વજનાત્પરિજનાગ્ય વિભવાચ્છરીરકાઍતિ; યસ્ય નિયતા મતિરિય ન બાબતે હિ શોકકલિ ... ૧૫૪ અશુચિકરણસામર્યાદાઘુત્તરકારખાશુચિત્વાચ્ચ; દેહસ્યાશુચિભાવઃ સ્થાને સ્થાને ભવતિ ચિન્યઃ .........૧૫૫ માતા ભૂત્વા દુહિતા ભગિની ભાર્યા ચ ભવતિ સંસારે; વ્રજતિ સુત: પિતૃતાં ભ્રાતૃતાં પુનઃ શત્રુતાં ચૈવ .........૧૫ મિથ્યાદૃષ્ટિરવિરતઃ પ્રમાદવાનું યઃ કષાયદડરુચિ તસ્ય તથાશ્રવકર્મણિ યતેત તત્રિગ્રહે તસ્મા .......... ૧૫૭ યા પુણ્યપાપયોરગ્રહણે વાકયમાનસી વૃત્તિ સુસમાહિતો હિતઃ સંવરો વરદદેશિતશ્ચિન્યઃ ......... ૧૫૮ યદ્ધિશોષણાદુપચિતોડપિ યત્નન જીર્યને દોષઃ; તદ્વત્કર્મોપચિત નિર્જરયતિ સંવૃતસ્તપસા ................. ૧૫૯

Page #105

૧૬૩
લોકસ્ટાઈસ્તિયંગ્વિચિન્તયેર્ધ્વમપિ ચ બાહલ્યમુ; સર્વત્ર જન્મમરણે રુપિદ્રવ્યોપયોગાંડ્યું ............... ૧૬૦ ધર્મોડયું સ્વાગાતો જગદ્ધિતાર્થ જિનેર્જિતારિગર્ણ; વેડત્ર રાસ્ત સંસારસાગર લીલયોત્તીર્ણાઃ ...............૧૬૧ માનુષ્યકર્મભૂમ્યાÁદેશકુલકલ્પતાયુપલબ્ધી; શ્રદ્ધાકથકશ્રવણેષુ સસ્વીપ સુદુર્લભા બોધિઃ ......... ૧૬૨ તાં દુર્લભાં ભવશૌર્લધ્વાડપ્રતિદુર્લભા પુનર્વિરતિઃ; મોહાદ્રાગાત્કાપથવિલોકનાદ્ગૌરવવશાગ્યા તસ્ત્રાપ્ય વિરતિરત્ન વિરાગમાર્ગવિજયો દુરધિગમ્યઃ; ઇન્દ્રિયકષાયગૌરવપરીષહસપત્નવિધુરેણ ...............૧૬૪ તસ્માત્પરીષહેન્દ્રિયગૌરવગણનાયકાન્કષાયરિપૂન ક્ષત્તિબલમાર્દવાર્જવસન્તોષઃ સાધયેઢીર: ............... ૧૬૫ સચ્ચિન્ય કષાયાણામુદયનિમિત્તમુપશાન્તિહેતું ચ; ત્રિકરણશુદ્ધમપિ તયોઃ પરિહારસેવને કાર્યો ........... ૧૬૬ સેવ્યઃ શાનિર્માદવમાર્થવશીચે ચ સંયમત્યાગૌ; સત્યતપો બ્રહ્માકિચ્ચન્યાનીત્વેષ ધર્મવિધિઃ . ........૧૩૭ ધર્મસ્ય દયા મૂલ ન ચાક્ષમાવાનું દયાં સમાજસે; તસ્માદ્યઃ શાન્તિપરઃ સ સાધયત્યુત્તમ ધર્મમુ . વિનયાયત્તાચ્ચ ગુણાઃ સર્વે વિનયચ્ચ માર્કવાયત્ત; યસ્મિન્માદવમખિલ સ સર્વગુણભાવૂમાખોતિ ........ ૧૬૯
૧૬૮
૯૪

Page #106

નાડનાર્જવો વિશુધ્ધતિ ન ધર્મમારાધયયશુદ્ધાત્મા; ધર્માદતે ન મોક્ષો મોક્ષાત્પરમ સુખ નાન્યતુ............ ૧૭૦ યદ્રવ્યોપકરણભક્તપાનદેહાધિકારક શૌચમુ; તદ્ભવતિ ભાવશૌચાનુપરોધાદ્યત્વતઃ કાર્યમ્ .......૧૭૧ પચ્ચાસવાદ્ધિરમણ પચ્ચેન્દ્રિયનિગ્રહ કષાયજય; દણ્ડત્રયવિરતિધ્યેતિ સંયમઃ સપ્તદશભેદ .........૧૭૨ બાન્ધવધનેન્દ્રિયસુખત્યાગજ્યક્તભયવિગ્રહ સાધુ; ત્યક્તાત્મા નિર્ચન્હસ્યક્તાહકારમમકારઃ .............. ૧૭૩ અવિસંવાદનયોગઃ કાયમનોવા ગજિહ્મતા વૈવ; સત્ય ચતુર્વિધ તથ્ય જિનવરમHડતિ નાન્યત્ર ...........૧૭૪ અનશનમૂનોદરતા વૃત્તઃ સંક્ષેપણે રસત્યાગઃ કાયક્લેશઃ સંલીનતતિ બાહ્ય તપઃ પ્રોક્તમ્ .. .....૧૭પ પ્રાયશ્ચિત્તધ્યાને વૈયાવૃવિનયાવથોત્સર્ગઃ; સ્વાધ્યાય ઇતિ તપઃ ષકારમાભ્યતર ભવતિ ........ ૧૭૬ દિવ્યાકામરતિસુખાતુત્રિવિધ ત્રિવિધેન વિરતિરિતિ નવક;
દારિકાદપિ તથા તદ્ બ્રહ્માષ્ટાદશવિકલ્પમ્ .........૧૭૭ અધ્યાત્મવિદો મૂચ્છ પરિગ્રહ વર્ણયત્તિ નિશ્ચયતઃ; તસ્માદ્વૈરાગ્યેસોરાકિચ્ચન્ય પરો ધર્મ............ ....... ૧૭૮ દશવિધધર્માનુષ્ઠાયિનઃ સદા રાગદ્વેષમોહાનામ; દઢરૂઢઘનાનામપિ ભવયુપશમોડલ્પકાલેન ................ ૧૭૯

Page #107

Ah
મમકારાહકારત્યાગાદતિદુર્જયોદ્ધતપ્રબલાનું; હન્તિ પરીષહગૌરવકષાયદડૅનિયલૂહાનું .. ..........૧૮૦ પ્રવચનભક્તિઃ શ્રુતસમ્મદુઘમો વ્યતિકરચ્ય સંવિગ્ન; વૈરાગ્યમાર્ગ ભાવભાવધીધૈર્યજનકાનિ ........ ૧૮૧ આક્ષેપણ વિક્ષેપણ વિમાર્ગબાધનસમર્થવિન્યાસાં; શ્રોતૃજનશ્રોત્રમન:પ્રસાદજનની યથા જનની... .........૧૮૨ સંવેદની ચ નિર્વેદની ચ ધમ્ય કથા સદા કુર્યાત; સ્ત્રીભક્તચીરજનપદકથાશ્ચ દૂરાત્પરિત્યાજ્યા......... ૧૮૩ યાવત્પરગુણદોષપરિકીર્તને વ્યાપૃત મનો ભવતિ; તાવધરં વિશુદ્ધ ધ્યાને વ્યગ્રં મનઃ કર્તુમ્...................... ૧૮૪ શાસ્ત્રાધ્યયને ચાધ્યાપને ચ સચ્ચિત્તને તથાત્મનિ ચ; ધર્મકથને ચ સતત યત્નઃ સર્વાત્મના કાર્ય.. .......... ૧૮૫ શાસ્વિતિ વાગ્વિધિવિભિર્ધાતુ: પાપક્યતેડનુશિષ્ટચર્થ; ઐડિતિ ચ પાલનાર્થે વિનિશ્ચિતઃ સર્વશબ્દવિદા........ ૧૮૬ યસ્મારાગદ્વેષોદ્ધતચિત્તાનું સમનુશાસ્તિ સદ્ધર્મે; સન્નાયતે ચ દુઃખાચ્છાસ્ત્રમિતિ નિરુચ્યતે સભિઃ ..... ૧૮૭ શાસનસામર્થ્યન તુ સત્રાણબલેન ચાનવઘેન; યુક્ત યજ્ઞશ્માસ્ત્ર તઐતત્સર્વવિદ્વચનમ્ . ........ ૧૮૮ જીવાડજીવાઃ પુણ્ય પાપાસવસંવરાઃ નિર્જરણા; બધો મોક્ષઐતે સમ્યક્ ચિન્યા નવ પદાર્થો .......... ૧૮૯

Page #108

જીવા મુક્તાઃ સંસારિણએ સંસારિણવનેકવિધાઃ; લક્ષણતો વિજ્ઞયા દ્વિત્રિચતુપચ્ચષભેદા .................. ૧૯૦ દ્વિવિધાશ્ચરાચરાખ્યાસ્ત્રિવિધાઃ સ્ત્રીપુનપુંસકા જોયા; નારકતિર્યશ્માનુષદેવાશ્ચતુર્વિધાઃ પ્રોક્તાઃ ................. ૧૯૧ પગ્યવિધાર્વેકદ્વિત્રિચતુ:પચ્ચેન્દ્રિયાસ્તુ નિર્દિષ્ટા; લિત્યબુવત્રિપવનતરવસ્ત્રસાચ્ચેતિ ષભેદાઃ .........૧૯૨ એવમનેકવિધાનામેકેકો વિધિનન્તપર્યાયઃ; પ્રોક્તઃ સ્થિત્યવગાહજ્ઞાનદર્શનાદિપર્યાયઃ ................ ૧૯૩ સામાન્ય ખલુ લક્ષણમુપયોગો ભવતિ સર્વજીવાનામ્; સાકારોડનાકારશ્ય સોડષ્ટભેદચ્ચતુર્ધા ચ..... ... ૧૯૪ જ્ઞાનાજ્ઞાને પચ્ચત્રિવિકલ્પ સોડષ્ટધા તુ સાકાર:; ચક્ષુરચક્ષુરવધિકેવલગ્વિજયસ્વનાકાર: .......... ૧૯૫ ભાવા ભવન્તિ જીવસ્યૌદયિકઃ પારિણામિકલ્ચવ; ઔપશમિક: hયોત્થઃ ક્ષયોપશમધ્ય પઐતે .......... ૧૯૭ તે ચેકવિશતિત્રિદ્ધિનવાષ્ટાદશવિધાશ્ચ વિશેયા; ષષ્ઠથ્ય સાત્રિપાતિક ઇત્ય : પચ્ચદશભેદઃ. એભિભુર્વઃ સ્થાન ગતિમિન્દ્રિયસંપદ: સુખ દુઃખમ્; સમ્રાપ્નોતીયાત્મા સોડક્ટવિકલ્પઃ સમાસેન .......... ૧૯૮ દ્રવ્ય કષાયયોગા-વુપયોગો જ્ઞાનદર્શને ચેતિ; ચારિત્ર વીર્ય ચે-ત્યષ્ટવિધા માર્ગણા તસ્ય. ..........
. ૧૯૭
૧૯૯

Page #109

જીવાજીવાનાં દ્રવ્યાત્મા સકષાયિણાં કષાયાત્મા; યોગઃ યોગિનાં પુનરુપયોગઃ સર્વજીવાનામ્ ........... ૨૦૦ જ્ઞાન સમ્યગ્દષ્ટદર્શનમથ ભવતિ સર્વજીવાનામ્; ચારિત્ર વિરતાનાં તુ સર્વસંસારિણાં વીર્યમ્ ......... ૨૦૧ દ્રવ્યાત્મત્યુપચારઃ સર્વદ્રવ્યષ નથવિશેષેણ; આત્માદેશાદાત્મા ભવત્યનાત્મા પરાદેશાત્ ................ ૨૦૨ એવં સંયોગાલ્પબદુત્વાધૈર્નેકશઃ સ પરિમૃગ્ય ; જીવઐતત્સર્વ સ્વતત્ત્વમિહ લક્ષણર્દષ્ટમ્................... ઉત્પાદવિગમનિત્યત્વલક્ષણ યત્તદસ્તિ સર્વમપિ; સદસકા ભવતીયન્યથાર્પિતાનર્પિતવિશેષાત્ ............. ૨૦૪ થોડર્થો યસ્મિન્નાભૂતુ સામ્પ્રતકાલે ચ દશ્યતે તત્ર; તેનોત્પાદસ્તસ્ય વિગમસ્તુ તસ્માદ્વિપર્યાસઃ .............. ૨૦૫ સામ્પતકાલે ચાનાગતે ચ યો યસ્ય ભવતિ સમ્બન્ધી; તેનાવિગમસ્તસ્યતિ સ નિત્યસ્તન ભાવેન. ....૨૦૬ ધર્માધર્માકાશાનિ પુદ્ગલાઃ કાલ એવ ચાડજીવાર; પુદ્ગલવર્જમરુપ તુ રૂપિણ: પુલા પ્રોક્તાઃ .......... ૨૦૭ દૂધ્વાદિપ્રદેશવન્તો યાવદનન્તપ્રદેશિકાઃ સ્કન્ધાઃ; પરમાણુરપ્રદેશો વદિગુણેષુ ભજનીયઃ .... ......... ૨૦૮ ભાવે ધર્માધર્મામ્બરકાલાઃ પારિણામિકે જોયા; ઉદયપરિણામ રૂપ તુ સર્વભાવાનુગા જીવાઃ ............. ૨૦૯

Page #110

,, ૨૧૩
જીવાજીવા દ્રવ્યમિતિ પવિધ ભવતિ લોકપુરુષોડયમુ; વૈશાખસ્થાનઃ પુરુષ ઇવ કટિસ્થકરયુગ્મઃ ......... ૨૧૦ તત્રાધોમુખમલ્લકસંસ્થાનું વર્ણયજ્યધોલોકમ્; સ્થાલમિવ ચ તિર્યશ્લોકમૂર્ધ્વમથ મલ્લકસમુદ્રમ્ ........ ૨૧૧ સપ્તવિધોડધોલોકસ્તિર્યશ્લોકો ભવત્યનેકવિધ; પચ્ચદશવિધાનઃ પુન-રૂથ્વલોક: સમાસેન ........ ૨૧૨ લોકાલોકવ્યાપકમાકાશ મત્સ્યલૌકિકઃ કાલા; લોકવ્યાપિ ચતુષ્ટયમવશેષ વેકજીવો વા , ...... ધર્માધર્માકાશાયૅકકમતઃ પર ત્રિકમનન્ત; કાલ વિનાસ્તિકાયા જીવમૃતે ચાણ્યકર્તુણિ. .......... ૨૧૪ ધ ગતિસ્થિતિમતાં દ્રવ્યાણાં ગયુપગ્રહવિધાતા; સ્થિત્યુપકર્તાડધર્મોડવકાશદાનોપદ્ગગનમ્ ........ ૨૧૫
સ્પર્શરસગન્ધવર્ણાઃ શબ્દો બન્ધચ્ચ સૂક્ષ્મતા સ્થૌલ્ય; સંસ્થાને ભેદતમછાયોદ્યોતાતપશ્ચતિ કર્મશરીરનોવાળુવિચેષ્ટિતોચ્છવાસદુઃખસુખદાઃ સ્તુ; જીવિત મરણોપગ્રહકરાચ્ચ સંસારિણઃ સ્કન્ધાઃ....... ૨૧૭ પરિણામવર્તનાવિધિપરાપરત્વગુણલક્ષણઃ કાલ; સમ્યત્ત્વજ્ઞાનચારિત્ર વીર્યશિક્ષાગુણા જીવાઃ.................... ૨૧૮ પુદ્ગલકર્મ શુભ યજ્ઞપુણ્યમિતિ જિનશાસને દૃષ્ટમ્; યદશુભમથ તાપમિતિ ભવતિ સર્વજ્ઞનિર્દિષ્ટમ્....... ૨૧૯
૯૯

Page #111

યોગઃ શુદ્ધઃ પુણ્યાશ્રવસ્તુ પાપસ્ય તઢિપર્યાસ; વાક્કાયમનોગુપ્તિર્નિરાશ્રવ સંવરસ્તુક્ત ... ..... ૨૨૦ સંવૃતતપઉપધાનાનુ નિર્જરા કર્મસત્તતિબન્ધ; બંન્ધવિયોગો મોક્ષસ્વિતિ સંપાન્નવપદાર્થો .............. ૨૨૧ એપ્નધ્યસાયો યોડર્યેષુ વિનિશ્ચયેન તત્ત્વમિતિ; સમ્યગુદર્શનમતત્ત તનિસર્ગાદધિગમાદ્રા .................. ૨૨૨ શિક્ષાગમોપદેશશ્રવણાન્યકાર્થિકા ધિગમસ્ય; એકાW: પરિણામો ભવતિ નિસર્ગઃ સ્વભાવથ્યઃ........ ૨૨૩ એતત્સમ્યગ્દર્શનમનધિગમવિપર્યયો તુ મિથ્યાત્વમુ; જ્ઞાનમથ પચ્ચભેદ તત્પત્યક્ષ પરોક્ષ ચ.......
......... ૨૨૪ તત્ર પરોક્ષ દ્વિવિધ ધૃતમાભિનિબોધિમં ચ વિશ્લેયમુ; પ્રત્યક્ષ –વધિમન:પર્યાયી કેવલ ચેતિ ........ એષામુત્તરભેદવિષયાદિભિર્ભવતિ વિસ્તરાધિગમઃ; એકાદીત્યેકસ્મિન્ ભાજ્યાનિ વાચતુર્ભુ ઇતિ .......... ૨૨૬ સમ્યગ્દષ્ટíન સમ્યજ્ઞાનમિતિ નિયમતઃ સિદ્ધમ્; આદ્યત્રયમજ્ઞાનમપિ ભવતિ મિથ્યાત્વસંયુક્તમ્ ...... ૨૨૭ સામાયિકમિત્યાઘે છેદોપસ્થાપન દ્વિતીય તુ; પરિહારવિશુદ્ધિઃ સૂક્ષ્મસમ્પરાય યથાખ્યાત. .......... ૨૨૮ ઇત્યતત્પશ્ચવિધ ચારિત્રે મોક્ષસાધન પ્રવર; નિકેરનુયોગનયપ્રમાણમાર્ગ સમનુગમ્યમ્ .. ..... ૨૨૯
..... ૨૨૫
૧૦૦

Page #112

સમ્યત્ત્વજ્ઞાનચારિત્રસમ્મદ: સાધનાનિ મોક્ષસ્ય; તાસ્વકતરાભાવેડપિ મોક્ષમાર્ગોડપ્યસિદ્ધિકરઃ
..........
૨૩૦ પૂર્વદ્રયસમ્પઘપિ તેષાં ભજનીયમુત્તર ભવતિ; પૂર્વદ્રયલાભઃ પુનરુત્તરલાભે ભવતિ સિદ્ધ
૨૩૧ ધર્માવશ્યકયોગેષ ભાવિતાત્મા પ્રમાદપરિવર્જી; સમ્યત્ત્વજ્ઞાનચારિત્રાણામારાધકો ભવતિ ................ ૨૩૨ આરાધનાસ્તુ તેષાં તિસ્ત્રસ્ત જઘન્યમધ્યમોત્કૃષ્ટા ; જન્મભિરષ્ટચેક સિધ્ધજ્યારાધનાસ્તાસામ્ ......... ૨૩૩ તાસામારાધનતત્પરેણ તેમ્નેવ ભવતિ યતિતવ્યમ્; યતિના તત્પરજિનભıપગ્રહસમાધિકરણેન ............. ૨૩૪ સ્વગુણાભ્યાસરતમઃ પરવૃત્તાન્તાબ્ધમૂકબધિરસ્ય; મદમદનમોહત્સરરોષવિષાદરવૃષ્યસ્ય .............. ૨૩૫ પ્રશમાવ્યાબાધ સુખાભિકાક્ષિણઃ સુસ્થિતસ્ય સદ્ધર્મે; તસ્ય કિમૌપજ્યું ચાતુ સદેવમનુજેડપિ લોકેડમિન્... ૨૩૬ સ્વર્ગસુખાનિ પરોક્ષાત્યન્તપરોક્ષમેવ મોક્ષસુખમુ; પ્રત્યક્ષ પ્રશમસુખ ન પરવશ ન ચ વ્યયપ્રાપ્તમ્ .......... ૨૩૭ નિર્જિતમદમદનાનાં વાક્કાયમનોવિકારરહિતાનામુ; વિનિવૃત્તરાશાનામિહેવ મોક્ષઃ સુવિહિતાનામ્.. ........... ૨૩૮ શબ્દાદિવિષયપરિણામમનિત્ય દુઃખમેવ ચ જ્ઞાત્વા; જ્ઞાતા ચ રાગદ્વેષાત્મકાનિ દુઃખાનિ સંસારે ....
............ ૨૩૯
૧૦૧

Page #113

સ્વશરીરેડપિ ન ૨જ્યતિ શત્રાવપિ ન પ્રદોષમુપયાતિ; રોગજરામરણભયૈરવ્યથિતો યઃ સ નિત્યસુખી ધર્મધ્યાનાભિરતસ્ત્રિદણ્ડવિરતસ્ત્રિગુપ્તિગુપ્તાત્મા; સુખમાસ્તે નિદ્વંદ્વો જિતેન્દ્રિયપરીષહકષાયઃ ............... ૨૪૧ વિષયસુખનિરભિલાષઃ પ્રશમગુણગણાભ્યલ કૃતઃ સાધુઃ; ઘોતતિ યથા ન તથા સર્વાણ્યાદિત્યતેજાંસિ ............ ૨૪૨ (સમ્યગ્દષ્ટિર્નાની વિરતિતપોબલયુતોઽષ્યનુપશાન્તઃ; તં ન લભતે ગુણ યં પ્રશમગુણમુપાશ્રિતો લભતે) સમ્યગ્દષ્ટિર્રાની વિરતિતપોધ્યાનભાવનાયોગૈઃ; શાલાડ્ગસહસ્ત્રાષ્ટાદશકમયત્નેન સાધતિ ............. ૨૪૩ ધર્માદ્ભૂમ્યાદીન્દ્રિયસંજ્ઞાભ્યઃ કરણતત્મ્ય યોગાચ્ચ; શીલા§ગસહસ્ત્રાણામષ્ટાદશકસ્યાસ્તિ નિષ્પત્તિઃ ........ ૨૪૪
શીલાર્ણવસ્ય પારં ગત્વા સંવિગ્નસુગમમાર્ગસ્ય; ધર્મધ્યાનમુપગતો વૈરાગ્ય પ્રાપ્નયાઘોગ્યમ્ ...... ૨૪૫ આજ્ઞાવિચયમપાયવિચયં ચ સદ્યાનયોગમુપમૃત્ય; તસ્માદ્વિપાકવિચયમુપયાતિ સંસ્થાનવિચયં ચ
આપ્તવચનં પ્રવચનં ચાજ્ઞાવિચયસ્તદર્થનિર્ણયનમ્; આશ્રવવિકથાગૌરવપરીષહાધૈરપાયસ્તુ અશુભશુભકર્મવિપાકાનુચિન્તનાર્થી વિપાકવિચયઃસ્યાત્; દ્રવ્યક્ષેત્રાકૃત્યનુગમનું સંસ્થાનવિચયસ્તુ
૧૦૨
.........
.........
૨૪૦
૨૪૬
૨૪૭
૨૪૮

Page #114

જિનવરવચનગુણગણ સચ્ચિત્તયત વધાઘાપાયાંશ્ચ; કર્મવિપાકાનું વિવિધાનું સંસ્થાનવિધીનકાંશ્ચ .........૨૪૯ નિત્યોદ્વિગ્નટ્યૂવે ક્ષમાપ્રધાનસ્ય નિરભિમાનસ્ય; ધુતમાયાકલિમલનિર્મલભ્ય જિતસર્વતૃષ્ણસ્ય......... ૨૫૦ તુલ્યારણ્યકુલાકુલવિવિક્તબધુજનશત્રુવર્ગસ્ય; સમવાસીચન્દનકલ્પનપ્રદેહાદિદેહસ્ય ............ ..... ૨૫૧ આત્મારામસ્ય સતઃ સમતૃણમણિમુક્તલેષ્મકનકસ્ય; સ્વાધ્યાયધ્યાનપરાયણસ્ય દઢમપ્રમત્તસ્ય. ........... ૨૫૨ અધ્યવસાયવિશુદ્ધઃ પ્રશસ્તયોગૈવિશુધ્યમાનસ્ય; ચારિત્રશુદ્ધિમશ્યામવાપ્ય લેશ્યાવિશુદ્ધિ ચ.. ........ ૨૫૩ તસ્યાપૂર્વકરણમથ ઘાતકર્મક્ષયકદેશાત્યમ્; ઋદ્ધિપ્રવેકવિભવવદુપજાત જાતભદ્રસ્ય ..................... ૨૫૪ સાતદ્ધિરસેપ્યગુરુ:પ્રાયદ્ધિવિભૂતિમસુલભામન્ય; સક્તઃ પ્રશમરતિસુખે ન ભજતિ તસ્યાં મુનિ સક્શમ્ ... રપપ યા સર્વસુરવરદ્ધિવિસ્મયનીયાપિ સાડનગારદ્વે; નાર્વતિ સહસભાગ કોટિશતસહસ્ત્રગુણિતાપિ ............ ૨પ૦ તજ્જયમવાખ જિતવિધ્વરિપુર્ભવશતસહસદુષ્પાપમુ; ચારિત્રમથાખ્યાત સંપ્રાપ્તસ્તીર્થકૃતુલ્યમ્ .......... ૨૫૭ શુક્લધ્યાનાદ્યયમવાપ્ય કર્માષ્ટકપ્રણેતારમુ; સંસારમૂલબીજ મૂલાદુન્લયતિ મોહમ્ ................... ૨૫૮
૧૦૩

Page #115

પૂર્વ કરોત્યનન્તાનુબન્ધિના—ાં ક્ષય કષાયાણામે; મિથ્યાત્વમોહગહન ક્ષયતિ સમ્યક્વમિથ્યાત્વમ્ ...... ૨૫૯ સમ્યક્વમોહનીય ક્ષયિત્વષ્ટાવતઃ કષાયાંશ્ચ; ક્ષયપતિ તતો નપુંસકવેદં સ્ત્રીવેદમથ તસ્માતું........... ૨૬૦ હાસ્યાદિ તતઃ પર્ક ક્ષયતિ તસ્માચ્ચ પુરુષવેદમપિ; સંજવલનાનપિ હત્યા પ્રાપ્નોત્યથ વીતરાગત્વમ્ ........ ૨૬૧ સર્વોદ્દઘાતિતમોહો નિહતક્લેશો યથા હિ સર્વજ્ઞા; ભાત્યનુપલક્ષ્મરાલ્વ શોમુક્તઃ પૂર્ણચન્દ્ર ઇવ............ ૨૬૨ સર્વધર્નકરાશીકૃતસંદીપ્તો હ્યુનત્તગુણતેજા; ધ્યાનાનલસ્તપઃપ્રશમસંવરવિર્વિવૃદ્ધબલઃ ....... ૨૬૩ ક્ષપકશ્રેણિમુપગતઃ સ સમર્થ: સર્વકર્મિણાં કર્મ,
પયિતુમકો યદિ કર્મસક્રમઃ સ્યાત્પરકૃતસ્ય ........... ૨૬૪ પરકૃતકર્મણિ યમાત્રાકામતિ સંક્રમો વિભાગો વા; તસ્માત્સત્તાનાં કર્મ યસ્ય યત્તન તહેદ્યમ્ .................... ૨૬૫ મસ્તકસૂચિવિનાશાત્તાલક્ષ્ય યથા ધ્રુવો ભવતિ નાશ; તત્કર્મવિનાશો હિ મોહનીયક્ષયે નિત્યમ્............... ૨૬૬ છમસ્થવીતરાગઃ કાલે સોહન્તર્મુહૂર્તમથ ભૂત્વા; યુગપઢિવિધાવરણાન્તરાયકર્મક્ષયમવાપ્ય
..... ૨૯૭ શાશ્વતમનત્તમનતિશયમનુપમમનુત્તર નિરવશેષમ્; સંપૂર્ણમપ્રતિહત સમ્રાપ્તઃ કેવલ જ્ઞાનમ્ ................ ૨૬૮
૧૦૪

Page #116

.........
ફને લોકાલોકે વ્યતીસામ્રતભવિષ્યતઃ કાલાનુ; દ્રવ્યગુણપર્યાયાણાં જ્ઞાતા દૃષ્ટા ચ સર્વાર્થે . ક્ષીણચતુષ્કર્માશો વઘાયુનંમગોત્રવેદયિતા; વિહરતિ મુહૂર્તકાલ દેશોનાં પૂર્વકોર્ટિ વા
૨૭૦ તેનાભિન્ન ચરમભવાયુર્ભદમનપવર્તિત્વાતુ; તદુપગ્રહ ચ વેદ્ય તતુલ્ય નામગોત્રે ચ ....
તાત્ય નામગાત્ર ચ ............. ૨૭૧ યસ્ય પુનઃ કેવલિનઃ કર્મ ભવત્યાયુષોડતિરિક્તતરમુ; સ સમુદ્દઘાત ભગવાનથ ગચ્છતિ તત્સમીકર્તમ્ ....... ૨૭૨ દડું પ્રથમે સમયે કપાટમથ ચોત્તરે તથા સમયે; મળ્યાનમથ તૃતીયે લોકવ્યાપિ ચતુર્થે તુ ............... ૨૭૩ સંહરતિ પચ્ચમે ત્વત્તરાણિ મળ્યાનમથ પુનઃ ષષ્ઠ; સપ્તમકે તુ કપાર્ટ સંહરતિ તતોડષ્ટએ દડુ........... ૨૭૪
દારિકપ્રયોક્તા પ્રથમાષ્ટમસમયયોરસાવિષ્ટઃ; મિશ્રૌદારિકયોક્તા સપ્તમષષ્ઠદ્વિતીયેષ......................... ર૭૫ કાર્મણશરીરયોગી ચતુર્થકે પચ્ચકે તૃતીયે ચ; સમયત્રયેડપિ તસ્મિનું ભવત્યનાહારકો નિયમાતું ...... ૨૭૬ સ સમુદ્દઘાતનિવૃત્તોડથ મનોવાક્કાયયોગવાનું ભગવાન; યતિયોગ્યયોગયોક્તા યોગનિરોધ મુનિરુપતિ ........ ૨૭૭ પચ્ચેન્દ્રિયોડથ સંજ્ઞી યઃ પર્યાપ્તો જઘન્યયોગી સ્વાતુ; નિરુણદ્ધિ મનોયોગ તતડપ્યસંખ્યયગુણહીનમ્ ....... ૨૭૮
૧૦૫

Page #117

દ્વાન્દ્રયસાધારણયોર્વાગુચ્છ્વાસાવધો જયતિ તદ્ઘતુ; પનકસ્ય કાયયોગં જઘન્યપર્યાપ્તસ્યાધઃ
૨૭૯
સૂક્ષ્મક્રિયમપ્રતિપાતી કાયયોગોપ-યોગતો (ગસ્તતો?) ધ્યાત્વા; વિગતક્રિયમનિવર્તિત્વમુત્તર ધ્યાયતિ પણ ......
૨૮૦
ચરમભવે સંસ્થાનં યાદયસ્યોયપ્રમાણે ચ; તસ્માત્ત્રિભાગહીનાવગાહસંસ્થાનપરિણાહ: સોડથ મનોવાગુચ્છ્વાસકાયયોગક્રિયાર્થવિનિવૃત્તઃ; અપરિમિતનિર્જરાત્મા સંસારમહાર્ણવોત્તીર્ણ ........ ઈષ સ્વાક્ષ૨૫ગ્યકોદ્ગિરણમાત્રતુલ્યકાલીયામ્; સંયમવીર્યાપ્તબલઃ શૈલેશીમેતિ ગતલેશ્યઃ
પૂર્વરચિતં ચ તસ્યાં સમયશ્રેણ્યામથ પ્રકૃતિશેષમ્; સમયે સમયે ક્ષપયત્યસંખ્યગુણમુત્તરોત્તરતઃ ........ ચરમે સમયે સંખ્યાતીતાન્વિનિહત્ય ચરમકર્માંશાનુ; ક્ષપતિ યુગપત્ કૃત્સ્ન વેદાયુર્નામગોત્રગણમ્ સર્વગતિયોગ્યસંસારમૂલકણાનિ સર્વભાવીનિ; ઔદારિકતૈજસકાર્યણાનિ સર્વાત્મના ત્યક્ત્વા દેહત્રયનિર્યુક્તઃ પ્રાપ્યજુંશ્રેણિવીતિમસ્પર્શમ્; સમયનૈકેનાવિગ્રહેણ ગત્વોર્ધ્વગતિમપ્રતિધઃ
સિદ્ધિક્ષેત્રે વિમલે જન્મજ૨ામરણરોગનિર્મુક્તઃ; લોકાગ્રગતઃ સિધ્ધતિ સાકારેણોપયોગેન
૧૦૭
..............
*********
૨૮૧
૨૮૨
૨૮૩
૨૮૪
૨૮૫
૨૮૬
૨૮૭
૨૮૮

Page #118

સાદિકમનત્તમનુપમમવ્યાબાધસુખમુત્તમં પ્રાપ્ત; કેવલસામ્યત્ત્વજ્ઞાનદર્શનાત્મા ભવતિ મુક્તઃ .. ......... ૨૮૯ મુક્તઃ સન્નાડભાવઃ સ્વાલક્ષણ્યાસ્વતોડર્થસિદ્ધેશ્ય; ભાવાત્તરસંક્રાન્તઃ સર્વજ્ઞાજ્ઞોપદેશાઓ .......... ૨૯૦ ત્યક્તા શરીરબન્ધનમિહેવ કર્માષ્ટકલયં કૃત્વા; ન સ તિષ્ઠત્યનિબન્ધાદનાશ્રયાદપ્રયોગાચ્ચ .............. ૨૯૧ નાધો ગૌરવવિગમાદશક્યભાવાચ્ચ ગચ્છતિ વિમુક્ત; લોકાન્તાદપિ ન પર પ્લવક ઇવોપગ્રહાભાવાત્ ......... ૨૯૨ યોગપ્રયોગયોગ્ગાભાવાત્તિર્યગુ ન તસ્ય ગતિરસ્તિ; સિદ્ધસ્યોદ્ઘ મુક્તસ્યાલોકાન્તાગૈતિર્ભવતિ ......... ૨૯૩ પૂર્વપ્રયોગસિદ્ધર્બન્ધચ્છદાદસગ્નભાવાચ્ચ; ગતિપરિણામાએ તથા સિદ્ધસ્યોર્ધ્વ ગતિઃ સિદ્ધા ......... ૨૯૪ દેહમનોવૃત્તિભ્યાં ભવતઃ શારીરમાનસે દુઃખે; તદભાવાત્તદભાવ સિદ્ધ સિદ્ધસ્ય સિદ્ધિસુખમ્ ........... ૨૯૫ યસ્તુ યતિર્ઘટમાનઃ સમ્યત્ત્વજ્ઞાનશીલસંપન્નઃ; વીર્યમનિગૃહમાનઃ શમ્યુનુરુપ પ્રયત્નન.. ૨૯૬ સંહનનાયુબૂલકાલવીર્યસંપન્સમાધિવૈકલ્યાતું; કર્માતિગૌરવાદ્રા સ્વાર્થમત્વોપરીમતિ ...... સૌધર્માદિધ્વન્યાતમકેષુ સર્વાર્થસિદ્ધિચરમેષ; સ ભવતિ દેવો વૈમાનિકો મહદ્ધિદ્યુતિવપુષ્કઃ .. ૨૯૮
...... ૨૯૭
૧૦૭

Page #119

Ach
..........
૩/૩
તત્ર સુરલોકસૌખ્ય ચિરમનુભૂય સ્થિતિક્ષયાત્તસ્માતું; પુનરપિ મનુષ્યલોકે ગુણવત્સ મનુષ્યસંઘષ .................. ૨૯૯ જન્મ સમવાખ કુલબન્ધવિભવરુપબલબુદ્ધિસંપન્ન; શ્રદ્ધાસભ્યત્ત્વજ્ઞાનસંવરતપોબલસમગ્ર ... પૂર્વોક્તભાવનાભાવિતાન્તરાત્મા વિધૂતસંસાર; સંસ્થતિ તતઃ પર વા સ્વર્ગાન્તરિતસ્ત્રિભવભાવાતું.... ૩૦૧ યગ્નેહ જિનવરતે ગૃહાશ્રમી નિશ્ચિતઃ સુવિદિતાર્થ; દર્શનશીલવતભાવનાભિરભિરન્જિતમનસ્કર .....૩૦૨
સ્થૂલવધાનૃતચૌર્યપરસ્ત્રીરત્યરતિવર્જિતઃ સતતમુ; દિવ્રતામહ દશાવકાશિકમનWવિરતિ ચ.... સામાયિકે ચ કૃત્વા પૌષધમપભોગપારિમાણં ચ; ન્યાયાગત ચ કપ્તે વિધિવત્પાત્રેઙ વિનિયોમ્..... ૩૦૪ ચંત્યાયતનપ્રસ્થાપનાનિ ચ કૃત્વા શક્તિતઃ પ્રયતઃ; પૂજાસ્થ ગન્ધમાલ્યાધિવાસપધૂપદીપાદ્યાઃ................... ૩૦૫ પ્રશમરતિનિત્યવ્રુષિતો જિનગુરુસાધુજનવન્દનાભિરતઃ; સંખનાં ચ કાલે યોગેનારાધ્ય સુવિશુદ્ધા.................. ૩૦૧ પ્રાપ્ત કલ્પેગ્વિન્દ્રવં વા સામાનિત્વમજદ્વા; સ્થાનમુદારે તન્નાનુભૂય ચ સુખ તદનુરુપ............. ૩૦૭ નરલોકમેત્ય સર્વગુણસંપદે દુર્લભ પુનર્લધ્વા; શુદ્ધ સ સિદ્ધિ મેષ્યતિ ભવાષ્ટકાભ્યન્તરે નિયમાતું..... ૩૦૮
૧૦૮

Page #120

ઇત્યેવં પ્રશમરતઃ ફલમિહ સ્વર્ગાપવર્મયોગ્ય શુભમ્; સંપ્રાપ્યતેડનગારેરગારિભિથ્થોત્તરગુણાત્રેઃ ... .......... ૩૦૯ જિનશાસનાર્ણવાદાકૃષ્ટ ધર્મકથિકામિમાં શ્રુત્વા; રત્નાકરાદિવ જરકપર્દિકામુદ્ધતાં ભજ્યા. ......... ૩૧૦ સભિર્ગુણદોષશૈર્દોષાનુસૂજ્ય ગુણલવા ગ્રાહ્યા; સર્વાત્મના ચ સતત પ્રશમસુખાર્યવ યતિતવ્યમ્ ...........૩૧૧ પચ્ચાસમંજસમિત છન્દઃશબ્દસમયાWતો (મયા?) હભિહિતમ્; પુત્રાપરાધવન્મમમર્ષયિતવ્ય બુર્વેઃ સર્વમ્ ..................૩૧૨ સર્વસુખમૂલબીર્જ સર્વાર્થવિનિશ્ચયપ્રકાશકરમ્; સર્વગુણસિદ્ધિસાધનધનમહેચ્છાસન જયતિ .......... ૩૧૩
પૂજા પ્રક્શણ (શ્રી ઉમાણવાતિવાચકૃત) સ્નાન પૂર્વોન્મુખીભૂય, પ્રતીચ્યાં દત્તધાવનમ્, ઉદીચ્યાં શ્વેતવસ્ત્રાણિ, પૂજા પૂર્વોત્તરામુખી.
........... ગૃહે પ્રવિશતાં વામભાગે શલ્યવિવર્જિત, દેવતાવસરે કુર્યાતું, સાર્ધહસ્તોદ્ઘભૂમિકે................ નીચભૂમિસ્થિત કુર્યાત્, દેવતાવસર, યદિ; નીચેનર્ચસ્તતોવંશસન્તયાપિ સદા ભવેત્. ................. યથાર્ચકાસ્યાપૂર્વસ્યા ઉત્તરસ્યાઓ સંમુખઃ દક્ષિણસ્યા દિશો વર્જ, વિદિક્વર્જનમેવ ચ. પશ્ચિમાભિમુખ કુર્યાતું, પૂજાં જિનેન્દ્રમૂર્તયે; ચતુર્થસન્નતિચ્છેદો, દક્ષિણસ્યામસત્તતિઃ.
૧૦૯

Page #121

આગ્નેયાં તુ યદા પૂજા, ધનહાનિર્દિને દિને; વાયવ્યાં સન્નતિનૈવ, નૈઋત્યાં ચ કુલક્ષયઃ. ઐશાન્યાં કુર્વતાં પૂજાં, સંસ્થિતિનૈવ જાયતે; અંહિં જાનુ કરાંસેષુ, મૂર્છાિ પૂજા યથાક્રમમ્. શ્રી ચંદનં વિના નૈવ, પૂજાં કુર્યાત્કદાચન; ભાલે કણ્ડે હૃદોજોદરે તિલકકારણમ્. નવભિસ્તિલકૈઃ પૂજા કરણીયા નિરન્તરમ્; પ્રભાતે પ્રથમં વાસ-પૂજા કાર્યા વિચક્ષણૈ:, મધ્યાહ્ને કુસુમૈઃ પૂજા, સંઘ્યાયાં ધૂપદીપયુક્; વામાંગે પદાહસ્યાદગ્રપૂજા તુ સંમુખી. અર્હતો દક્ષિણે ભાગે, દીપસ્ય વિનિવેશનમ્; ધ્યાનં ચ દક્ષિણે ભાગે, ચૈત્યાનાં વન્દનં તથા.
૧૧૦
***UGO
૬
............
८
૯
હસ્તાત્મસ્ખલિત ક્ષિતૌ, નિપતિતં લગ્ન ક્વચિત્પાદયોઃ, યમ્મૂર્ધોગતં ધૃત, કુવસનૈનભેરધો યદ્ભુતમ્; સ્પષ્ટ દુષ્ટજનૈર્ધનૈરભિહતં યદૂષિત કીટકૈ, સ્ત્યાજ્યં તત્પુસુમં દલં ફલમથો ભક્તર્જિનપ્રીતયે......... ૧૨ નૈકપુષ્પ દ્વિધા કુર્યાત્ર, છિન્ઘાત્કલિકામપિ; ચમ્પકોત્પલભેદેન, ભવેદોષો વિશેષતઃ. ગન્ધધૂપાક્ષતૈઃ સર્ભિઃ, પ્રદીપૈબલિ-વારિભિઃ પ્રધાનૈશ્ચ લૈઃ પૂજા, વિધેયા શ્રીજિનેશિતુ;.
૧૦
૧૧
૧૩
૧૪

Page #122

શાન્તી શ્વેત જયે શ્યામ, ભદ્ર રક્ત ભયે હરિતું; પીત ધ્યાનાદિકે લાભે, પંચવર્ણ તુ સિદ્ધયે. ...........૧૫ ખણ્ડિતે સન્ધિતે છિન્ને, રક્ત રૌદ્ર ચ વાસસિ; દાનપૂજાપોહોમ, સધ્યાદિ નિષ્ફલ ભવેત્................. પદ્માસન સમાસીનો, નાસાગ્રન્યસ્તલોચનઃ; માની વસ્ત્રાવૃતાડસ્ટોડર્ય, પૂજાં કુર્યાજિનેશિતઃ... ૧૭ સ્નાત્ર વિલેપનવિભૂષણ-પુષ્પવાસધૂપપ્રદીપફલતન્દુલપત્રપૂર્ગઃ; નૈવેદ્યવારિવસનૈશ્ચમરચતપત્ર વારિત્રગીતનટનસ્તુતિકોશવૃધ્યા.
........... ૧૮ ઇત્યેકર્વિશતિવિધા જિનરાજપૂજા ખ્યાતા સુરાસુરગણે કૃતા સદૈવ, ખણ્ડિકૃતા કુમતિભિઃ કલિકાલયોગાઘન્દ્રિય દિહ ભાવવશેન યોજ્યમ્.
૧૯ આભાવબોઘ કુલક ધમ્મપ્પહારમણિજે, પણમિતુ જિણે મહિંદનમણિજ્જ; અપ્પાવબોહકુલય, વચ્છ ભવદુહકયપલય. ......... અત્તાવગમો નક્કઇ, સયમેવ ગુણહિં કિં બહુ ભણસિ; સૂરૂદઓ લખિન્નઈ, પહાઈ ને ઉ સવહનિવહેણું.......... ૨ દમ સમ સમત્ત મિત્તી, સંવેઅ વિવેઅ તિવ્ર નિÒઆ; એએ પગૂઢઅપ્પા-વબોહબીઅસ અંકુરા. .......
૧૧૧

Page #123

જો જાણઈ અપ્પાણં, સો સુહાણું નહુ કામી; પત્તમ્મિકપ્પરુકુખે, રુકુખે કિં પત્થણા અસણે. નિઅવિજ્ઞાણે નિરયા, નિરયાઇ દુ ં લખંતિ ન ક્યાવિ; જો હોઇ મગ્નલગ્નો, કહં સો નિવડેઇ કૂમ્મિ............. પ તેસિ દૂરે સિદ્ધી રિદ્ધી, રણરણયકારણે તેસિં; તેસિમપુણ્ણા આસા, જેસિં અપ્પા ન વિન્નાઓ. ......
તા કુંત્તરો ભવજલહી, તા દુર્જોઓ મહાલઓ મોહો; તા અઇવિસમો લોહો, જા જાઓ ન નિઓ બોહો. ........ ૭ જેણ સુરાસુરનાહા, હહા અણ્ણાહુX બાહિયા સોવિ; અઝપ્પઝાણજલણે, પયાઇ પયંગત્તાં કામો.
૧૧૨
ક્રમ.
જે બદ્ધપિ ન ચિટ્ઠઇ વારિખ્ખુંતં વિ સરઇ અસેસે; ઝાણબલેાઁ તેં પિહુ સયમેવ વિલિજ્જઇ ચિત્તું...............૯ બહિરંતરંગભેયા, વિવિહા વાહી ન દિંતિ તસ્સ દુહં; ગુરુવયણાઓ જેણં, સુહઝાણરસાયણં પત્તું ...... જિઅમપ્પચિંતણપર, ન કોઇ પીડેઇ અહવ પીડેઇ; તા તસ્સ નત્હિ દુર્ખ, રિણમુર્ખ મન્નમાણસ, દુસ્ખાણ ખાણી ખલુ રાગદોસો, તે હુંતિ ચિત્તેમિ ચલાચલમિ; અજઝપ્પજોગેણ ચએઇ ચિત્ત, ચલત્તમાલણિઅકુંજરુવ. ૧૨ એસોમિત્તમમિત્તે, એસો સગ્ગો તહેવ નરઓ અ; એસો રાયા ટૂંકો અપ્પા તુટ્યો અતુોવા............
૧૧
८
*****...
૧૦
૧૩

Page #124

લદ્ધા સુરનરરિદ્ધી, વિસા વિ સયા નિસેવિઆ મેણ; પુણ સંતોસણ વિણા કિ કલ્થ વિ નિવુઇ જાયા...........૧૪ જીવ! સયં ચિએ નિમિઅ-તણુધણરમણીકુડું બનેહેણ; મેહે વ દિણનાહો, છાઇક્સસિ તેઅવંતો વિ...........૧૫ જે વાહિવાલસાનરાણ, તુહ વેરિઆણ સાહણે; દેહે તત્થ મમત્ત જિઅ! કુણમાણો વિ કિ લહસિ?....... ૧૬ વરભન્નપાણહાણયસિંગારવિલવણેહિ પુઠોવિ; નિઅપહુણો વિહડંતો, સુણએણ વિ ન સરિસો દેહો. ... ૧૭ કઠાઇ કડુઅ બહુડા જે ધણમાવર્જાિએ તએ જીવી; કઠાઇ તુઝ દાઉં તે, અંતે ગહિઅમહિ.............. ૧૮ જહ જહ અજ્ઞાણવસા, ધણધન્નપરિગ્નેહ બહું કુણસિ; તહ તર લહું નિમજ્જસિ, ભવે ભવે ભારિઅતરિવ. . ૧૯ જા સુવિણે વિ હુ દિઠી; હરે દેહણ દેહસવ્વસ્સે; સા નારી મારી ઇવ, જયસુ તુહ દુબલતેણે............... ૨૦ અહિલસસિ ચિત્તશુદ્ધિ, રક્સસિ મહિલામુ અહહ મૂઢતં; નીલીમિલિએ વāમિ ધવલિમા કિં ચિર ઠાઇ.............. ૨૧ મોહેણું ભવદુરિએ, બંધિઅ ખિત્તોતિ નેહનિગડેહિં; બંધવમિસણ મુક્કા, પારિઆ તસુ કો રાઓ?.......... ૨૨ ધમ્મો જણઓ કરૂણા માયા ભાયા વિવેગનાણે; ખંતિ પિઆ સુપ્પત્તો ગુણો કુટુંબ કુણસુ.............. ૨૩
૧૧૩

Page #125

Achar
અઇપાલિઆઈ પગઇસ્થિઆઇ જે ભામિઓસિ બંધેઉ; સંતે વિ પુરિસકારે, ન લજ્જસે જીવ! તેણપિ.........(૨૪ સયમેવ કુણસિ કમ્મ, તેણે ય વાહિક્કસિ તુમ ચેવ; રે જીવ! અપ્પવેરિઅ!, અન્નસ્સ ય દેસિ કિ દોસ.......... ૨૫ તે કુણસિ તં ચ જંપસિ, તું ચિંતસિ જણ પડસિ વસણો; એય સગિહરહસ્સે, ન સક્કિમો કહિઉમસ્સ............. ર૬ પંચિંદિયપરા ચોરા, મણજુવરત્રો મિલિતુ પાવર્સી; નિઅનિઅઅર્થે નિરતા મૂલઠિઇં તુઝ લુપતિ......... ૨૭ હણિઓ વિવેગમતી, ભિન્ન ચરિંગધમ્મચક્કપિ; મુઠું નાણાઇધણ, તુમ પિ છૂઢો કુગઇકૂવે. ................ ૨૮ ઇત્તિઅકાલે હુંતો, પમાયનિદાઇ બિલિયર્ચઅaો; જઇ જગ્દિઓ સિ સંપદ, ગુરુવયણા તા ન વેએસિ?. . ૨૯ લોગપમાણો સિ તુમ, નાણમઓ સંતવારિઓ સિ તમં; નિયરજ્જઠિઇ ચિંતસુ, ધમ્મક્ઝાણાસણાસણો. .......... ૩૦ કો વ મણો જુવરાયા કો વા રાયા રજ્જાક્યૂસે?; જઇ જગ્નિઓ સિ સંપઇ પરમેસર પઇસ ચેઅન્ન......... ૩૧ નાણમઓ વિ જડો વિ વ, પહૂ વિ ચોરુ વ્ર જસ્થ જાઓ સિ; ભવદુર્ગામિ કિ તત્વ, વસસિસાહીણસિવન રે............ ૩૨ જલ્થ કસાયા ચોરા, મહાવયા સાવયા સયા ઘોરા; રોગ દુઠભુજંગા, આસાસરિઆ ઘણતરંગા.........
૧૧૪

Page #126

ચિંતાડવી સકઠ બહુલતમાં સુંદરી કરી દિઠા; ખાણી ગઈ અનેગા, સિહરાઇ અઠમ ભેઆ............ ૩૪ રયણિઅરો મિચ્છd મણદુક્કડઓ સિલાતલ મમત્ત; તે બિંદસ, ભવસેલું ઝાણાસણિણા જિઅ! સહેલું. ...... ૩૫ જFર્થેિ આયનાણ. નાણે વિયાણ સિદ્ધસુહયંત; સેસ બહું વિ અહિય, જાણસ આજીવિઆમિર્તા............... ૩૬ સુબહું અહિએ જહ જહ, તહ તહ ગÒણ પૂરિએ ચિત્ત; હિઅઅપ્પબોહરહિઅસ્સ, ઓસહાઉ ઉદ્ધિઓ વાહી... ૩૭ અપ્રાણમબોહતા, પર વિબોતિ કેઇ તે વિ જડા; ભણ પરિયÍમિ હૃહિએ, સત્તાગારેણ કિં કર્જ............ ૩૮ બોહંતિ પર કિંવા, મુગંતિ કાલ નરા પઢતિ સુઅં; ઠાણ મુઅતિ સયાવિ , વિણા ય બોહં પણ ન સિદ્ધી.. ૩૯ અવરો ન નિદિઅવ્વો પસંસિઅવ્વો કયા વિ ન હુ પ્યા; સમભાવો કાયવ્વો, બોહસ્સ રહસ્સમિણમેવ................ ૪૦ પરસકૂપિત્ત મંજસ રંજસુ, અપ્રાણમપ્પણા ચેવ; વજસુ વિવિઠકહાઓ, જઇ ઇચ્છસિ અપ્પવિત્રાણું......૪૧ તે ભણસુ ગણતુ વાસુ, ઝાયસ ઉવઇસસુ આયરેલુ જિઅ;િ ખણમિત્તમપિ વિઅખિણ!, આયારામે રમસિ જેણે...... ૪૨ ઇય જાણિઊણ તત્ત, ગુરૂવઇ પર કુણ પયાં; લહિઊણ કેવલસિરિ, જેણે જયસેહરો હોસિ..........
૧૧૫

Page #127

ગુણાનુરાગડુલક સયલકલ્લાણનિલયં, નમિઊણ તિત્વનાહપયકમલું; પરગુણગહણસરૂવં, ભણામિ સોહગસિરિજણય...... ઉત્તમગુણાણુરાઓ-નિવસઇ હિયયંમિ જસ્ટ પુરિસસ્સ; આતિત્થય૨૫યાઓ, ન દુલ્લહા તસ્સ રિદ્ધિઓ. ...... તે ધન્ના તે પુન્ના, તેસુ પણામો હવિજ્જ મહ નિસ્યં; જેસિં ગુણાણુરાઓ, અકિત્તિમો હોઇ અણવરયું.
કિં બહુણા ભણિએણ, કિં વા તવિએણ કિં વ દાણેણં; ઇક્યું ગુણાણુરાયં, સિમ્ભહ સુક્ખાણ ફુલભવણું............ ૪ જઇવિ ચરસિ તવ વિઉલ, પઢસિ સુર્ય કરિસિ વિવિહકઢાઇં ન ધરિસ ગુણાણુરાયું, પરંતુ તા નિષ્ફલં સયલું...... સોઉણ ગુણુક્કરિસં, અન્નક્સ કરેસિ મચ્છર જઇવિ; તા નૂર્ણ સંસારે, પરાહવું સહસ સવ્વસ્થ. .. ગુણવંતાણ નરાણં, ઇસાભરતિમિરપૂરિઓ ભણસ; જઇ કવિ દોસલેસં, તા ભમિસ ભવે અપારમ. જં અભ્ભસેઇ જીવો, ગુણં ચ દોસં ચ ઇત્ય જમંમિ; તું પરલોએ પાવઇ, અભ્ભાસેણું પુણો તેણં.
જો ૫૨દોસે ગિષ્ઠઇ, સંતાસંતેવિદુષ્ટભાવેણં;
સો અપ્પાણું બંધઇ, પાવેણ નિરત્નએણાવિ.
૧૧૭
........
૧
ર
૩
૫
જો જંપઇ પરદોસે, ગુણસયભરિઓ વિ મચ્છરભરેણું; સે વિઉસાણમસારો, પલાલપુંજ વ પડિભાઇ. ............. ૯
૬
૧૦

Page #128

તં નિયમા મુત્તવ્યું, જત્તો ઉપજ્જએ કસાયગ્ગી; તં વત્થ ધારિજ્જા, જેણોવસમો કસાયાણં.
૧૧૭
૧૩
૧૪
જઇ ઇચ્છહ ગુરુમાં, તિહુણમજ્યંમિ અપ્પણો નિયમા, તા સવ્વપયત્તેણં ૫૨દોસવિવજ્જણ કુણહ ... ચઉહા પસંસણિજ્જા, પુરિસા સર્વોત્તમુત્તમા લોએ; ઉત્તમઉત્તમ ઉત્તમ, મઝિમભાવા ય સવ્વેસિં... જે અહમ અહમ અહમા, ગુરુકમ્મા ધમ્મવજ્જિયા પુરિસા; તે વિ ય ન નિંદણિજ્જા, કિંતુ દયા તેસ કાયવ્યા. પચંગુબ્બડજુવ્વણવંતીણં, સુરહિસા૨દેહાણં; જુવઇાં મજ્જગઓ, સવ્વુત્તમ રૂવવં તીર્ણ. ..... આજન્મખંભયારી, મણવયકાએહિં જો ધરઇ સીલં; સર્વોત્તમુત્તમો પુણ, સો પુરિસો સવ્વનમજ્જિો .......... ૧૬ એવંવિહ જુવઇગઓ, જો રાગી હુજ્જ કવિ ઇગસમયું; બીયસમયંમિ નિંદઇ, તું પાવં સવ્વભાવેણું. ............ જમ્મમિ તમ્મિ ન પુણો વિજ્જ રાગો મમિ જસ્સ ક્યા; સો હોઇ ઉત્તમુત્તમ-રૂવો પુરિસો મહાસત્તો ............... ૧૮ પિચ્છઇ જુવઇરૂવં, મણસા ચિંતેઇ અહવ ખણમેગ; જો ન ચઇ અકજ્જ, પત્થિજ્જતો વિ ઇત્થીહિં. સાહ્ વા સટ્ટો વા, સદા૨સંતોસસાયરો હજ્જા; સો ઉત્તમો મણુસ્સો, નાયવ્યો થોવસંસારો........
૧૭
****..
૧૧
********
૧૨
૧૫
૧૯
૨૦

Page #129

ર
૧
પુરિસર્ભેસુ પવટ્ટઇ, જો પુરિસો ધમ્મઅત્યપમુહેસુ; અનુકૂમવાબાહ, મસ્જિમરૂવો હવઈ એસો. એએસિ પુરિસાણ, જઇ ગુણગહણ કરેસિ બહુમાણા; તો આસન્નસિવસુહો, હોસિ તુમ નર્થીિ સંદેહો...... ૨૨ પાસFાઇસુ અહુણા, સંજમસિઢિલેસ મુક્કજોગેસુ; નો ગરિહા કાયવ્યા, નેવ પસંસા સહામન્ઝ. ............ ૨૩ કાઉણ તે સુ કરુણ, જઇ મન્નઇ તો પયાસએ મખ્ખું; અહ સઇ તો નિયમા, ન તેસિં દોસ પયાસે.......... ૨૪ સંપઇ દૂસમસમએ, દીસઇ થોવો વિ જસ્ય ધમ્મગુણો; બહુમાણો કાયવો, તસ્સ સયા ધમ્મબુદ્ધીએ............... ૨૫ જઉ પરગચ્છિ સગચ્છ, જે સંવિગ્ગા બહુસુયા મુણિણી; તેસિ ગુણાણુરાય, મા મંચસુ મચ્છરપ્પહઓ............... ૨૬ ગુણરયણમંડિયાણ, બહુમાણે જો કરેઇ સુદ્ધમણો; સુલતા અન્નભવંમિ ય, તસ્મ ગુણા હુંતિ નિયમેણ...... ૨૭ એય ગુણાણુરાય, સમ્મ જો ધરઇ ધરણિમર્ઝામિ; સિરિસોમસુંદરપય, સો પાવઇ વનમણિર્જ. ..........
ગૌતમ કુલક ઉદ્ધાનરા અત્થપરા હવંતિ, મૂઢાનરા કામપરા હવંતિ; બુદ્ધાનરા ખંતિપરા હવંતિ, મિસ્સા નરા તિનિવિ આયરંતિ.૧ તે પંડિયા જે વિરયા વિરોહ, તે સાહુણો જે સમયે ચરંતિ; તે સત્તિણો જે ન ચલતિ ધર્મો, તે બંધવા જે વસણે હવંતિ.૨
૧૧૮

Page #130

Ah
કોહાભિભૂઆ ન સુહ લહંતિ, માણસિણો સાયપરા હવતિ; માયાવિણો હુંતિ પરસ્સ પેસા, લુદ્ધા મહિચ્છા નરવું ઉવિતિ.૩ કોહો વિસં કિ અમથું અહિંસા, માણો અરી કિં હિય-મર્પોમાઓ; માયા ભયં કિ સરણં તુ સચ્ચે, લોહી દુહો કિં સુહ માહ સુદી. ૪ બુદ્ધી અચંડ ભયએ વિણીય, કુદ્ધ કુસીલ ભયએ અકિરી; સંભિન્નચિત્ત ભયએ અલચ્છી, સચ્ચઠિય સંભયએ સિરી યુ.પ ચયંતિ મિત્તાણિ નર કયગ્ધ, ચયંતિ પાવાઇ મુર્ણિ જયંત; ચયંતિ સુક્કાણિ સરાણિ હંસા, ચએઇ બુદ્ધી કુવિયં મણુસ્સે ૬ અરોઇઅત્યં કહિએ વિલાવો, અસંપહારે કહિએ વિલાવો; વિખિત્તચિત્તે કહિએ વિલાવો, બહૂ કુસસે કહિએ વિલાવો.૭ દુઢાહિવા દંડપરા હવંતિ, વિજ્જાહરા મંતપરા હવંતિ; મુકુખા નરા કોવારા હવંતિ, સુસાહુણો તત્તપરા હવંતિ.. ૮ સોહા ભવે ઉચ્ચતવસ્સ ખંતી સમાણિજોગો પસમસ્ત સોહા; નાણે સુઝાણું ચરણસ સોહા, સસસ સોહા વિણએ પવિત્તી.. ૯ અભૂસણો સોઇ બંભયારી, અકિંચણો સોહઇ દિકખધારી; બુદ્ધિજુઓ સોહઇ રાયમંતી, લજ્જાજુઓ સોહઇ એગપત્તિ...૧૦ અપ્પા અરી હોઇ અણવક્રિયન્સ, અખા જસો સીલમઓ નરરસ; અપ્પા દુરપ્પા અણવઢિયલ્સ, અપ્પા જિઅપ્પા સરણે ગઇય.૧૧ ન ધમ્મજ્જા પરમન્ધિ કર્જ, ન પાણિહિંસા પરમ અકર્જ, ન પેમરાગા પરમત્યિ બંધો, ન બોડિલાભા પરમન્થિ લાભો.૧૨
૧૧૯

Page #131

Achar
ન સેવિયવ્યા પમયા પરક્કા, ન સેવિયવ્વા પુરિસા અવિજ્જા; ન સેવિયવા અહિમાણી હણા, ન સેવિચવા પિસુણા મણુસ્સા. ૧૩ જે ધમિયા તે ખલુ સેવિયવ્યા, જે પંડિયા તે ખલુ પુચ્છિયવા; જે સાહુણો તે અભિનંદિયવા, જે નિમ્મમાં તે પડિલાભિયવા. ૧૪ પુત્તા ય સીમા ય સમ વિભત્તા, રિસી ય દેવા ય સમ વિભત્તા; મુકુખા તિરિફખાય સમ વિભત્તા, મુઆ દરિદ્દા ય સમ વિભરૂા.૧૫ સવા કલા ધમ્મકલા જિણાઇ, સવાકહા ધમ્મકહા જિણાઈ; સવૅ બલંધમ્સબલ જિણાઇ, સવ્વ સુઈ ધમ્મસુઈ જિણાઇ.૧૬ જૂએ પસત્તસ્સ ધણસ્સ નાસો, મંસ પસત્તસ્સ દયાઇ નાસો; મર્જ પસત્તસ્સ સસ્સ નાસો, વેસાપસરસ્સ કુલમ્સ નાસો.૧૭ હિંસાપત્તસ્સ સુધમ્મનાસો, ચોરીપસત્તસ્સ સરીરનાસો; તહા પરન્થિસુ પસત્તયમ્સ, સવ્વસ નાસો અહમા ગઇ ય.૧૮ દાણ દરિદસ્ત પહુસ ખંતી, ઇચ્છાનિરોહો ય સુહોઇયસ્સ; તારુએ ઇંદિયનિગ્રહો ય, ચત્તારિ એયાણિ સુદુક્કરાણિ. ૧૯ અસાસય જીવિયાહુ લોએ, ધમ્મ ચરે સાહૂ જિણો વઇટું; ધમો ય તાણે સરણે ગઇ ય, ધમ્મ નિસેવિત્ત સહં લહતિ.૨૦
ભાવકુલક કમઠાસુરેણ રઇયમિ, ભીસણે પલયતુલ્લ-જલબોલે; ભાવેણ કેવલલચ્છિ, વિવાહિઓ જયઉ પાસજિણો........ ૧ નિષ્ણુન્નો તંબોલો, પાસેણ વિણા ન હોઇ જહ રંગો; તહ દાણ-સલ-તવ-ભાવણાઓ અલાઉ સવ્ય ભાવ વિણા.૨
૧૨૦

Page #132

1
Acha
જ
દ
મણિમંત-ઓસહીણ, જંત-દંતાણે દેવયાણ પિ; ભાવેણ વિણા સિદ્ધી, ન હુ દીસઈ કસ વિ લોએ. ........... ૩ સુહભાવણાવસેણં, પસન્નચંદો મુહુત્તમિત્તેણ; ખવિણ કમ્મગંઠિ, સંપત્તો કેવલ નાણ. ................ સુસૂસતી પાએ, ગુણીર્ણ ગરહિઊણ નિયદાસે; ઉપ્પન્ન-દિવ્યનાણા, મિગાવઈ જયઉ સુહભાવા........... ભયવં ઈલાઇપુત્તો, ગુરુએ વસંમિ જો સમારુઢો; દહૂણ મુણિવરિંદ, સુહભાવો કેવલી જાઓ................ ૬ કવિલો આ બંભણમુણી, અસોગવરિઆઈ મઝયામિ, લાહા-લોહત્તિ પય, ઝાયતો પઢતોઝ જાયજાઇસરો......... ૭ ખવગ-નિમંતણપુલ્વે, વાસિયભત્તેણ સુદ્ધભાવેણ; ભુજંતો વરનાણ, સંપત્તો કૂરગડૂઓ. ............. પૂવભવસૂરિવિરઇય-નાણાકડસાયણપભાવ-દુમેહો; નિયનામ ઝાયતો, માસતુસો કેવલી જાઓ...... ...... ૯ હત્યિંમિ સમારૂઢા, રિદ્ધિ દહૂણ ઉસભસામિસ્ય; તખણ સુહઝારેણં, મરુદેવી સામિણી સિદ્ધા.
.......... ૧૦ પડિજાગરમાણીએ, જંઘાબલખીણ-મઆિપુત્ત; સંપત્તકેવલાએ, નમો નમો પુષ્કચૂલાએ. .................. પન્નરસ-તાવસાણ, ગોઅમનામેણ દિન્ન-
દિખાણ; ઉપ્પન્ન-કેવલાણું, સુહભાવાણે નમો તાણ. . ......૧૨
૧૨૧

Page #133

Achar
... ૧૩
જીવસ સરીરાઓ, ભેએ નાઉ સમાહિપત્તાણ; ઉપ્પાડિઅ-નાણાણે, બંદકસીસાણ તેસિં નમો.. સિરિવદ્ધમાણપાએ, પૂઅત્થી સિંદુવારકુસુમહિ; ભાવેણે સુરલોએ, દુગ્મયનારી સુઈ પતા. ............... ભાવેણ ભુવણનાહ, વંદે દદુરોવિ સંચલિઓ, મરિઊણ અંતરાલે, નિયનામકો સુરો જાઓ................૧૫ વિરયાડ વિરય સહોદર, ઉદગમ્સ ભરેણ ભરિઅ-સરિઆએ; ભણિઆએ-સાવિઆએ, દિલો મગૃત્તિ ભાવવસા. ...... ૧૬ સિરિચંડરુદ્ગુરુણા, તાડિજેંતો વિ દંડઘાએણે; તક્કાલ તસ્સીસો, સુહલેસો કેવલી જાઓ................... ૧૭ જે ન હુ ભણિઓ બંધો; જીવસ વહ વિ સમિગુત્તાણે ભાવો તત્ય પમાણે, ન પમાણે કાયવાવારો. .... ૧૮ ભાવ ચ્ચિય પરમત્યો, ભાવો ધમ્મસ સાહગો ભણિઓ; સમ્મત્તસ્સ વિ બીએ, ભાવચ્ચિય બિતિ જગગુણો. ... ૧૯ કિં બહુણા ભણિએણ, તત્તે નિસુણેહ ભો! મહાસત્તા; મુફખસુહ બીયભૂઓ, જીવાણ સુહાવો લાવો. ......... ૨૦ ઇઅ દાણ-સીલ-તવ-ભાવણાઓ, જો કુણઈ સત્તિ-ભત્તિપરો; દેવિંદવિંદમહિઅં, અઇરાં સો લહઇ સિદ્ધિસાં.......... ૨૧
૧૨૨

Page #134

1
Acha
, ,
............. ૪
વિકાવિરોઘ કુલક રજ્જાઇ-ભોગતિસિયા, અટ્ટવસટ્ટા પતિ તિરિએનું; જાઈમએણ મત્તા કિમિજાઇ ચેવ પાવંતિ. ................... કુલમત્તિ, સિયાલિત્તે, ઉઠ્ઠાઈજાણિ જંતિ રૂવમએ; બલમત્તે વિપયંગા, બુદ્ધિમએ કુક્કડા હુંતિ....... રિદ્ધિમએ સાણાઇ, સોહમ્મમએસ સપ્ટકાગાઈ; નાણમએણ બદલ્લા, હવંતિ મય અઠ અઇદુઠા....... ૩ કોહણસાલા સહી, માયાવી બગત્તર્ણમિ વચંતિ; લોહિલ્લ મૂસગત્તે એવ, કસાએહિ ભમવંતિ. . માણસદંડેણે પુણ, તંદુલમચ્છા હવંતિ મણદુઠા; સુયતિત્તરલાવાઈ, હોઉ વાયાઇ બક્ઝતિ. કાએણ મહામચ્છા મંજારા હવંતિ તહ કૂરા; તે તે કુણંતિ કર્મ, જેણે પુણો જંતિ નરએનું.......... ફાસિંદિય-દોસણું, વણસુયરૉમિ જંતિ જીવા વિ; જિહાલોલુય વગ્યા, ઘાણવસા સપૂજાઈશું. નયણિદિએ પયંગા, હંતિ મયા પણ સવણદોસણું; એએ પંચ વિ નિહણ, વયંતિ પંચિંદિએહિ પુણો........... ૮ જત્થ ય વિસયવિરાઓ, કસાયચાઓ ગુણસુ અણુરાઓ; કિરિરાસુ અપ્પમાઓ, સો ધમો સિવસુહો લોએ.........૯
in a
,
૧૨૩

Page #135

જ
સાઘુનિવમકુલક ભુવણિક્કાઇવસમું વીર નિયગુરુપએ અ નમિઊણં; વિરઇઅરદિફખિઆણં, જુગે નિયમે પાવકુખામિ.......... ૧ નિઅઅિરપૂરણકલા, આજીવિયમિત્ત હોઇ પવજ્જા; ધૂલિહડીરાયત્તણજ્જા-સરિતા સવૅસિં હસણિજ્જા ... ૨ તન્હા પંચાયારા રાહણહેલું ગણિજ્જ ઇઅ નિઅમે; લોઆઇકટ્ટરૂવા, પધ્વજા જહ ભવે સફલા ................. ૩ નાણાડડરાહણહેલે, પાદિઆઈ પંચગાહપઢણ મે; પરિવાડીઓ ગિહે, પણ ગાયાણં ચ અઢો ય................ અણેસિં પઢણë, પણગાહાઓ લિહેમિ તહ નિર્ચા; પરિવાડીઓ પંચ ય, દેમિ પઢતાણ પયદિયાં........... ૫ વાસાસુ પંચસયા, અય સિસિરે ય તિત્રિ ગિખંમિ; પાદિયોં સઝાય, કરેમિ સિદ્ધતગુણણણ ................. ૩ પરમિઢિનવપયા, સયમેગે પયદિણ સમરામિ અહં; અહ દંસણઆયારે, ગહેમિ નિઅમે ઇમે સમ્મ...........૭ દેવે વંદે નિચ્ચે, પણ સક્કWઅહિં એકવારમહં; દો તિ િય વારા, પઇજામવા જહાસત્તિ .. અઢમીચઉદ્દસીસું, સવ્વાણ વિ ચેઇયાઇ વંદિજ્જા; સલૅવિ તહાં મુસિણો, સેસદિણે ચેઇઅંહક્ક પદિણ તિત્રિય વારા, જિદ્દે સાહૂ નમામિ નિઅમેણું; વેયાવચ્ચે કિંચી, ગિલાણ લુઢાઇણે કુબ્બે.................૧૦
.......
0
03 ..................
૧ ૨૪

Page #136

૧૧
અહ ચારિત્તાયારે, નિઅમગ્રહણ કરેમિ ભાવેણ; બહિભૂગમણાઇનું વક્સે વત્તાઇ ઇરિય€ . અપમસ્જિયગમણમ્મિ અ, સંડાસા ડપમસ્જિઉં ચ વિસરે; પાઉંછણય વિના, વિવિસણે પંચ નમુક્કારા ........... ૧૨ ઉગ્વાડેણ મહેણં, નો ભાસે અહવ જરિયા વારા; ભાસે તત્તિયમિત્તા, લોગસ્સ કરેમિ ઉસ્સગ્ગ ........... ૧૩ અસણે તહ પડિક્કમણ, વયણે વજ્જ વિસેસકજ્જ વિણા; સક્કિમમુવહિં ચ તહા, પડિલેહતો ન બેમિ સયા ..........૧૪ અત્રજલે લક્મતે, વિહરે નો ધાવણે સકજેણે; અગલિઅજલે ન વિહરે, જરવાણીય વિસેસણું ............. ૧૫ સક્રિયમુહિમાઈ, પમસ્જિઉં નિખિલેમિ ગિહેમિ; જઈ ન પમત્તેમિ તઓ, તત્થવ કહેમિ નમુક્કાર ....... ૧૬ જલ્થ વતત્વ વ ઉઝણિ, દંડગઉવહીણ અંબિલ કુબે; સયમેગે સઝાય, ઉસ્સગ્ગ વા ગણેમિ અહં .............. ૧૭ મત્તગપરિઠવણમિઅ, જીવવિણાસે કરેમિ નિવિયં; અવિહીદ વિહરિઊણ, પરિઠવણે અંબિલ કુળે ..........૧૮ અણુજાણહ જસુગહ, કહેમિ ઉચ્ચારમાગ ઠાણે; તહ સન્ના ડગલગ જોગ, કપ્રતિપાઇ વોસિરે તિઅર્ગ .. ૧૯ રાગમયે મણવયણે, ઇક્કિક્ક નિવિય કરેમિ અહં; કાયકુચિઠાએ પુણો, ઉપવાસ અંબિલ વા વિ ............ ૨૦
૧૨૫

Page #137

બેંદિયમાખણ વહે, ઇંદિઅસંખા કરેમિ નિવિયયા; ભયકોહાઇવસેણે અલીયવયસંમિ અંબિલય ............ ૨૧ પઢમાલિયાઇ ન ગિહે ધયાઇવલૂણ ગુરુઆદિઠાણ; દંડગતપ્પણગાઇ, અદિ#ગહણે ય અંબિલયું. એગિત્થીહિં વત્તિ ન કરે, પરિવાડિદાણમવિ તાસિં; ઇગવરિસારિતમુવહિ, ઠાવે અહિંગ ન ઠાવેમિ........... ૨૩ પત્તગ સુપરગાઇ, પનરસ ઉવરિ ન ચેવ ઠાવેમિ; આહાસણ ચહિં, રોગ વિ અ સંનિહ ન કરે ........... ૨૪ મહરોગે વિ અ કાઢ, ન કરેમિ નિસાઇ પાણીયું ન પિબે; સાય દોઘડિયાણ મઝે નીરંપિન પિબેમિ ............... ૨૫ અહવા નિચ્છિા સૂરે, કાલે નીર કરેમિ સયાકાલ; અણહારો સહસંનિહિ-મવિ નો ઠાવેમિ વસહીએ તવ આયારે ગિહે, અહ નિયમે કવિ સીએ; ઓગાહિયં ન કથ્થઇ, છઠાઇવ વિણા ઉ જોગં ચ ... ૨૭ નિવિયતિગં ચ અંબિલ-દુર્ગા ચ વિણ નો કરેમિ વિગયાં; વિગદરિણે ખંડાઇ, ણકાર નિયમો આ જાજીવ ............. ૨૮ નિવિયાઇ ન ગિહે નિવિયતિગ મ%િ વિગUદિવસે અ; વિગઈ નો ગિહેમિ ય, દુન્નિ દિશે કારણે માં ........... ૨૯ અઠમી ચઉદ્દસીસું, કરે અહં નિવ્રિયાઇ તિન્નેવ; અંબિલ દુગં ચ કુવ્વ, ઉપવાસં વા જહાસત્તિ .............. ૩૦
૧૨૭

Page #138

Acharya
દેāખિત્તાઇગયા, દિસે દિણે અભિગ્નહે અવ્વા; જયંમિ જઓ ભણિએ, પચ્છિત્તમભિગ્ગહાભાવે ........ ૩૧ વિરિયાપારનિયમે, ગિહે કઇઅવિ જહાસત્તિ; દિણ પણગાહાઇણે અત્યં ગિહે મeણ સયા ............. ૩૨ પણવાર દિણમઝે પમાયયંતાણ દેમિ હિયસિM એગ પરિવેમિ અ, મત્તય સવ્વસાહૂણં ................ ચવીસ વીસ વા, લોગસ્સ કરેમિ કાઉસ્સગ્નેમિ; કમ્મખિયઠા પરિણ, સક્ઝાય વા વિ તમિત્ત ........ ૩૪ નિદાઇપમાએ, મંડલિઅંગે કરેમિ અંબિલય; નિયમા કરેમિ એગં, વિસ્સામણયં ચ સાહૂણે
.......... સેહ-ગિલાણા ઇર્ણ વિણા વિ સંઘાયાઇસંબંધ; પડિલેહણમલગપરિ-ઠવણાઇ કુબ્ધ જહાસત્તિ ............ ૩૬ વસહીપવેસિ નિગ્નમિ, નિસાહિ-આવસ્સિયાણ વિસ્તરણે; પાયાડપમજ્જણે વિય, તત્થવ કહેમિ નવકાર .................. ૩૭ 'ભયજંપસાઉ કરિઉં, ઇચ્છાઇ અભાસણંમિ યુસુફ ઇચ્છકારાતકરણે, લહુસુ સાહૂસ કન્વેસુ ..................... ૩૮ સવ્વFવિ ખલિએસ્, મિચ્છાકારસ્સ અકરણે તહય; સયમન્નાઉ વિ સરિએ, કહિયવો પંચ નવકારો વઢસ્સ વિણા પુચ્છું, વિરેસવત્યું ન દમિ ગિહે વા; અવંપિ આ મહકર્જ, વુડ્રઢ મુશ્કિય કરેમિ સયા ........૪૦
૧૨૭

Page #139

દુબ્બલસંઘયણાણ વિ, એએ નિયમા સુહાવહા પાયું; કિંચિવિ વિગેણં, ગિહિવાસો છડિઓ જેહિં .......... ૪૧ સંપઇકાલે વિ ઇમં, કાળું સક્કે કરેઇ ઓ નિઅમે; સો સાહુત્તગિહિત્તણ ઉભયભટ્ટો મુર્ણયવ્વો
જમ્સ હિઅયંમિ ભાવો, થોવો વિ ન હોઇ નિયમગહમિ; તસ્સ કહણું નિરન્થય મસિ૨ાવણિ કૂવખણાં ............. ૪૩ સંઘયણકાલબલ દૂસમા-રયાલંબણાઇ વિત્તુણું; સર્વાં ચિએ નિઅમધુરું, નિરુજ્જમાઓ પમુઅંતિ ......... ૪૪ વચ્છિન્નો જિણકપ્પો, પડિમાકપ્પો અ સંપઇ નસ્થિ; સુદ્ધો અ થે૨કપ્પો સંઘયણાઇણિ હાણીએ.................... તહવિ જઇ એ નિયમા રાહણવિહિએ જએજ્જ ચરમિ; સમ્મમુવઉત્તચિત્તો તો નિયમરાહગો હોઇ ..... .......૪૬
એએ સવ્વુ નિયમા, જે સમ્બં પાલયંમિ વેરગ્ગા; તેસિં દિક્ષા ગહિઆ, સફલા સિવસુહલ દેઇ
૧૨૮
૪૨
સાથા શત્રુને ઓળખો
જગતમાં વિષય-કષાય અને શરીર પુષ્ટ બને તેવા માર્ગમાં ધકેલનારા ઘણા છે, પરંતુ આત્મા પુષ્ટ બને તેવા માર્ગમાં ચડાવનારા ભાગ્યે જ મળશે, અરે! ચડાવવાની વાતતો એક બાજુએ રહી, પરંતુ તે માર્ગથી પાડનારા ધણા મળશે માટે બહુ જ સાવચેતી રાખવી.
૪૭

Page #140

for
श्री द्वादशांग पुरुषः
पादयुग जधीरू गातदुवर्ग चदीय बाहुता। श्रीवासरे चपुरिसी बास अगोसतावासद
went that
श्री
श्री
श्रीमूल श्री आगम
सू
पुरुष
श्री
at el cas ou S
G

Page #141

श्री सरस्वती यंत्र-मंत्र
हसा
ale
हस्प्रे
क्रा
मा हसौँ हम्ल्यूँ हस्एँ त्रिपुर शारदायै भैरव्यै देवतायै नमः
हा श्रीं क्लीं वाग्वादिनी सरस्वती मम जिह्वाग्रे वासं कुरु-कुरु स्वाहा
Ko
l amillenpal
Re:(07/
02040

Page #142

Page #143

કૈલાશપશ સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-૧
નવમeણાદિ સ્તોત્ર કૈલાસ-પા સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-૨ થાક પ્રકરણ, ત્રણ ભાણ, 9 કર્મગ્રંથ, તવાર્થ, પંથસૂત્ર (સંપૂર્ણ)
લાણ-પs Pવાધ્યાય સાગર ભાગ- 3 શ્રમણજ્યિાના સૂત્રો, ઉપયોગી માહિતી
કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-૪ દશવૈકાલિક સૂત્ર, બૃહત્સંગ્રહણી, લઘુ ક્ષેત્રમાણ
કૈલાસ પા હવાધ્યાય સાગર ભાગ-૫ વીતરાણ સ્તોત્ર, મહાદેવ તોગ, ઈન્દ્રિયપરાજય શતક, વૈરાગ્ય શતક, જ્ઞાનમાર, પ્રશમતિ, શિષ્યોર્પોનિષદ,
જૈનોપનિષ આભાવબોઘકુલ, ગુણાનુરાગકુલક, ગૌતમકુક્ષક, ભાવકુas, વિકારવિરોઘડુલક, સાઘુનિયમક્લક
કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-3 શાંતસુધારણ, યોગશાસ્ત્ર, અષ્ટપ્રકરણ, થઉશeણપયન્ની,
આઉટપચ્ચકખાણપથક્ષી કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-૭
યોગસાર પ્રકરણ, સિંદુર પ્રકરણ અધ્યાત્મ ઉપનિષદુ, અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ
કૈલાસ-પદ દવાધ્યાય સાગર ભાગ-૮ દેવવંદન, જ્ઞાનપૂજા, મૌન એકાદશી ગણણું, દિવાળી ગણણું
કૈલાશ-પsણ સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-( પ્રવજ્યા તીર્થ તપમાળવિધિ, વિવિઘવિધિ,
સંખ્યા, ઉપયોગી સંગ્રહ
आचरा
Rા
છે
CONCEPT : BIJAL CREATION: 079-22112392