Book Title: Jivan Nirvah mate Himsani Tartamtano Vichar
Author(s): Nyayavijay
Publisher: Nyayvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/200028/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananirvAha mATe hiMsAnI taratamatAno vicAra jainadarzana lekhaka - nyAyavizArada, nyAyatIrtha munizrI nyAyavijayajI teramI AvRtti - jAnyuArI 1986 (4) jIvananirvAha mATe hiMsAnI taratamatAno vicAra hiMsA vinA jIvana azakya che e vAtano svIkAra karyo ja chUTako che, paraMtu te sAthe, ochAmAM ochI hiMsAthI zreSTha rIte jIvavuM e jIvanano niyama athavA kAyado manuSya pALavAno che. paNa ochAmAM ochI hiMsA kone kahevI e prazna ghaNAne UThe che. koI matavALA evuM mAnatA hoya che ke moTA sthUlakAya prANIno nAza karavAthI ghaNA mANasono ghaNA divasa sudhI nirvAha thAya che, jyAre vanaspatimAM rahelA ghaNA jIvone mAryA chatAM eka mANasano eka divasa mATe paNa pUrato nirvAha thaI zakato nathI, mATe ghaNA jIvone mAravA karatAM eka moTA prANIne mAravo emAM ochI hiMsA che. AvA matavALA mANaso jIvonI saMkhyAnA nAza uparathI hiMsAnI taratamatAno AMkaDo lagAve che, paNa A vAta barAbara nathI. jaina dRSTi jIvonI saMkhyA uparathI nahi, paNa hiMsya jIvanA caitanya-vikAsa uparathI hiMsAnI taratamatA TharAve che. ochA vikAsavALA ghaNA jIvonI hiMsA karatAM vadhu vikAsavALA eka jIvanI hiMsAmAM vadhu doSa rahelo che ema jaina dharmanuM mantavya che. ane eTalA ja mATe e vanaspatikAyane khorAka mATe yogya gaNe che. kemake vanaspati-jIvo ochAmAM ochI indriyavALA, eTale ke eka ja indriyavALA gaNAya che. ane enAthI AgaLanA uttarottara vadhu indriyavALA jIvone khorAka tarIke e niSiddha TharAve che. e ja kAraNa che ke pANImAM jalakAya jIvo ghaNA hovA chatAM temanI-eTalA badhA jIvonI-virAdhanA (hiMsA) karIne paNa hiMsA thavA chatAMye eka tarasyA mANasane ke pazune pANI pAvAmAM anukammA che, dayA che, puNya che, dharma che ema sahu koI kabUla rAkhe che ke kemake jalakAyajIvarAzi eka mANasa ke pazunI apekSAe bahu alpa caitanyavikAsavALI che. A uparathI jaNAze ke manuSyasRSTinA bhoge tiryaMca sRSTinA jIvo bacAvavA e jaina dharmane samata nathI. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parantu koI vyakti potAne lAge vaLage che tyAM sudhI potAno bhoga ApavA jeTalI potAnI ahiMsAvRtti vikasAve to tene kazo pratibandha nathI. jema zrI zAntinAthajIe potAnA pUrva bhavamAM zaraNe AvelA pArevAne ane rAjA dilIpe gAyane bacAvavA mATe potAnA zarIrano bhoga ApavA tatparatA batAvI hatI. paraMtu nirarthaka hiMsAnA prasaMge puSpapAMkhaDI dubhAvavA jeTalI paNa hiMsAnI jaina dharma manAI kare che. vanaspatijIvomAM be bheda che : pratyeka ane sAdhAraNa. * eka zarIramAM eka jIva hoya te pratyeka ane * eka zarIramAM anaMta jIvo hoya te 'sAdhAraNa' kaMdamULa vagere 'sAdhAraNa (sthUlasAdhAraNa') che. emane 'anantakAya" paNa kahevAmAM Ave che. 'sAdhAraNa' karatAM pratyekanI caitanya mAtrA ati adhika vikasita che. 1 'sUkSmasAdhAraNa jIvo ane sUkSma pRthvI-jala-teja-vAyu jIvothI samagra lokAkAza ThAMsI ThAMsIne bhareluM che. e paramasUkSma jIvo biskula saMgharSa-vyavahAramAM AvatA nathI. sAdhAraNa ne nigoda' paNa kahe che. mATe sUkSma sAdhAraNane sUkSmanigoda ane 'pUlasAdhAraNane sthUlanigoda (bAdaranigoda) kahe che.