Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharma vaizvika stare jaina dharmanI bhaugolika sImAo uttarottara vistaratI ane vikasatI jAya che. eziyA, AphrikA, yuropa ane amerikAnA dezomAM jAte pharIe to khyAla Ave ke "aho, jaino kyAM kyAM jaIne vasyA che !' jainonI vaizyavRtti emane vakhatovakhata sthaLAMtara karAvatI rahe che. bIjI bAju emanAmAM rahelA dharmasaMskAre emane potAnuM anokhuM vyaktitva jALavI rAkhavAmAM sahAya karyA karI che. videzomAM vasatA jaino bahudhA sAdhanasaMpanna hovAthI chellA traNa-cAra dAyakAthI teo potAnA dharmasaMskAranI jALavaNI mATe vadhu sakriyapaNe jAgRta banyA che. videzamAM rahevAthI dharmasaMskAro bhuMsAI jAya che e khyAla have kAlagrasta banI gayo che. ahiMsA, aparigraha, anekAnta ityAdinA sarvasvIkArya tattvone kAraNe vaizvika dharma banavAnI kSamatA dharAvanAra jaina dharmano vaizvika stare have ThIka ThIka pracAra thaI rahyo che. sahakAra, saMvAditA, sahiSNutA, saMyama ane zAntimAM mAnanAra jaina dharma sau koIne vahAlo lAge evo che. iglaMDamAM hAla jainonI je vasati che emAMnI mukhya AphrikAnA yugAnDA, keniyA ane TAnjhAniyAthI AvelI che. emanAM saMtAnonI navI suzikSita peDhI paNa taiyAra thaI gaI che. amerikAmAM bIjA vizvayuddha pachI abhyAsArthe gayelA ane pachI tyAM sthira thaI gayelA jainonuM pramANa sauthI vizeSa che. AphrikA, iMglenDa ane amerikAmAM vasatA jainomAM thoDo kakSAbheda jaNAze. AphrikAmAM gayelA jaino nokarI-dhaMdhA mATe gayelA, mahAjana racIne rahelA che. bhAratanI jevI ja raheNIkaraNI tyAM lAge. rahevAnuM paNa pAse pAse. zikharabaMdhI jinAlaya, moTI mahAjanavADI vagere bhAratanI yAda apAve. iMglenDamAM jUnI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 jinatatva navI peDhInuM saMmizraNa che. AphrikAthI sthaLAMtara karIne AvelI jUnI peDhIne sthira thavA mATe bhAre puruSArtha karavo paDyo. tyAM janmelI ane ucharelI navI peDhI vadhu tejasvI che. amerikAmAM vidyAbhyAsa mATe gayelo varga suzikSita che. emanuM jIvanadhoraNa ucca che. rahevAnuM dUra dUra che. moTarakAra vagara pahoMcAya nahIM. navI peDhI vadhu tejasvI che, paNa ene dharma tarapha vALavA mATe mahenata levI paDe ema che. bhArata bahAra vasatA jainonI potAnI sthAnika keTalIka samasyAo che. videzamAM vasatA mAtra jaino ja nahIM, videzIo mATe paNa dharmapracAranuM saMgIna kArya thaI rahyuM che. aneka amerikano zAkAhArI banyA che. tyAM jainomAM dharmajAgRti have tyAM dharmapracArArthe ghaNA badhA mahAnubhAvo bhAratathI javA lAgyA che. prAcIna kALamAM jyAre bauddha dharma bhArata bahAra potAnA phelAvA mATe 2AjyAzraya meLavIne ane te vagara paNa je pracaMDa jhuMbeza AdarI hatI tevuM kaMI jaina dharma karyuM hoya ema jANavAmAM nathI. jaina dharma bhAratamAM ja sImita rahyo. samudranI pAra javAnuM eNe vicAryuM ja nahIM. ene mukhya bhaya e hato ke samudranI pele pAra pracAra karavA javAthI dharma enA mULa svarUpamAM raheze nahIM. keTalAMye samAdhAno karavAM paDaze. eno e bhaya sAco hato. A muddA upara paNa bauddha dharmamAM matabhedo UbhA thayA hatA ane ethI ja mULa svarUpanA bauddha dharmane anusaranAra hInayAna paMthavALA kahevAyA ane thoDIghaNI chUTachATa sAthe bauddha dharmano bhArata bahAra pracAra karavAmAM mAnavAvALA mahAyAna paMthanA kahevAyA. bauddha dharmamAM mAMsAhAra ane madyapAna nahotAM. paNa eziyAI dezomAM TheTha cIna, koriyA ane jApAna sudhI tyAMnI mAMsAhArI ane madyapAna karanArI prajAmAM bauddha dharma phelAyo, paraMtu e prajAo mAMsAhAra ne madyapAna karatI rahI. eTale bauddha dharma tyAM enA mULa svarUpamAM rahyo nahIM. bauddha, islAma ane khristI dharme lokone samajAvIne, rAjyAzraya meLavIne te dvArA, zAstranA jore ke garIbone khorAka, kapaDAM, davA vagere dvArA phosalAvIne je rIte dharmapracAra karIne potAnA dharmanA lokonI saMkhyA vadhAravAnuM dhyeya rAkhyuM hatuM ane haju paNa keTaleka aMze 2khAya che. evI rIte jaina dharme potAnI saMkhyA vadhAravAnuM dhyeya rAkhyuM nathI. jaina dharma vizvanA ghaNAM dezomAM hAla je phelAyo che te tyAMnI sthAnika prajAe dharmAtara karavAthI nahIM,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharma vezvika stare 303 paNa jeno moTI saMkhyAmAM videzomAM Thera Thera jaIne vasyA che eTalA mATe che. eTaluM spaSTa samajI levuM joIe ke dharmAtaranI pravRtti dvArA kRtrima rIte potAnI saMkhyA vadhAravAmAM jaina dharma mAnato nathI. AthI ja jaina dharma duniyAno eka prAcIna dharma hovA chatAM enuM pAlana karanArAonI saMkhyA duniyAnI vasatinA aDadhA TakA jeTalI paNa nathI. so-doDhaso varSa pahelAM jaino bhArata bahAra javA lAgyA hatA. mukhyatve dariyAI mArge teo jatA. zeTha motIzAhanAM vahANo A bAju baharIna ane jhAMjhIbAra sudhI ane pUrvamAM brahmadeza, malAyA, sumAtrA ane cIna sadhI jatAM. enjinathI cAlatI sTImaro AvyA pachI eDana, kenyA, TAnjhAniyA, mADAgAskara sudhI hiMdIono vyavahAra vadhI gayo ane temAM jaino paNa tyAM javA ane vasavATa karavA lAgyA hatA. jUnA vakhatamAM pUrva AphrikA karatAM barmA, malAyA tarapha jaino vadhu jatA. tyAra pachI yugAnDA, keniyA, tAnjhAniyAmAM ghaNA jaino jaIne rahyA. A pradezonI AbohavA lagabhaga bhArata jevI. ziyALAmAM tyAM atizaya ThaMDI nahIM ane barapha paDe nahIM. eTale raheNIkaraNI paNa bhArata jevI rahI hatI. keTaleka sthaLe jenoe saMghanI sthApanA karI ane maMdira, upAzraya vagere dharmasthAnakonI paNa sthApanA karI hatI. potAnAM saMtAnone gujarAtI zIkhavA maLe ane bhAratIya saMskAra sacavAI rahe eTalA mATe teoe keTaleka sthaLe potAnI alaga zALAo paNa cAlu karI hatI. doDhaso-baso varSa pahelAM pAzcAtya vidvAnomAM evI gerasamaja hatI ke bauddha dharma e ja jaina dharma che. baMnenA ahiMsAnA siddhAntane kAraNe tathA anya keTalIka samAna bAbatone kAraNe Ama banavuM svAbhAvika hatuM. paraMtu jema jema pAzcAtya vidvAno vadhu abhyAsa karatA gayA ane harmana jekobI, glAsenApa, harbarTa vorana vageree jaina dharma vizenAM pustako lakhyAM te pachI yuropamAM jaina dharma ane bauddha dharma e be judA svataMtra dharmo che evI gaNanA thavA lAgI. jo ke jaina dharma nAmano eka dharma che evI mAhitI cIna, raziyA sahita duniyAnI poNA bhAga karatAM vadhu vasatine haju paNa nathI. videzamAM vasatA jainono eka moTo prazna zAkAhArano che. tyAM vasatA koIka jaino zuddha zAkAhArI nathI rahyA e vAtano prAmANikapaNe svIkAra karavo joIe. jUnI peDhI karatAM tyAM janmelI navI peDhImAM mAMsAhAranuM pramANa thoDuM vadhAre che evuM paNa sAMbhaLyuM che. mAMsAhAra karatAM paNa madirApAnanuM pramANa vadhu
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 che ane madirApAna karatAM kAMdA, baTATA, lasaNa vagere anaMtakAya-abhakSyanuM pramANa vadhu che. evA badhA loko pratye ekadama tiraskAranI lAgaNI dharAvavI yogya nathI. sahAnubhUtipUrvaka emanI paristhitino abhyAsa thavo joIe. keTalIka jAgRti AvI che tenI anumodanA karavI joIe. koIpaNa dharmanI prajA vyavasAyArthe jyAre sthaLAMtara kare che tyAre sthAnika vAtAvaraNano enA para prabhAva paDyA vagara raheto nathI. bhagavAna buddhe mAMsAhAra ane maMdirApAna na karavAnI bhalAmaNa karI hatI, paraMtu e dharmano pracAra dhaNo badho thayo hovA chatAM samagra eziyAmAM bauddhadharmI prajA ghaNuM kharuM mAMsAhArI ane maMdirApAna karanArI rahI che. emanI sarakhAmaNImAM jainonI sthiti ghaNI ja sArI che ane chellA be dAyakAmAM zAkAhAra mATe sabhAnatA vadhI che. videzamAM vasatA keTalAye jaino zuddha zAkAhArI che, maMdirApAna karatA nathI, eTaluM ja nahIM covihAra kare che, upavAsa AyaMbila kare che, paryuSaNamAM upavAsa, aThThama, aThThAI vagere tapazcaryA kare che. pUjA, sAmAyika, pratikramaNa paNa kare che. dhArmika zikSaNanA tyAM vargo paNa cAle che ane dhyAnanI zibiro paNa yojAya che. jinatattva paryAvaraNa eka evI bAbata che ke jenI sAcavaNImAM jaina dharmanuM yogadAna TheTha prAcIna samayathI vartamAna samaya sudhI sauthI vizeSa rahyuM che. ochAmAM ochuM pANI vAparavuM, anAjano bagADa na thavA devo, vRkSo kApavAM nahIM, vAhanano maryAdita upayoga karavo, nAnAM jIvajaMtuonI paNa hiMsA na thavA devI, raheNIkaraNImAM aparigraha ke alpa parigrahanA vratane lIdhe saMyamamAM rahevuM, kudaratI zaktiono vinAza na karavo vagere dvArA jaina dharma prAkRtika naisargika vAtAvaraNamAM ochAmAM ocho hastakSepa kare che. jaina sAdhuo ane temAM paNa digaMbara munio to paryAvaraNanI jALavaNImAM AdarzarUpa gaNAya. jaina sAdhu jevuM jIvana duniyAmAM anya koI dharmamAM nathI. jaina dharma vizenA graMthonI videzomAM AraMbhamAM jeTalI muzkelI hatI teTalI have rahI nathI. tyAM mAdhyama mukhyatve aMgrejI bhASAnuM rahyuM che. tyAM vaselA jUnI peDhInA mANaso aMgrejI uparAMta gujarAtI, hiMdI vagere bhASAmAM lakhAyelA graMtho vAMcI zake che. paraMtu navI peDhIne to aMgrejImAM ja sAhitya joIe. chellA cAra-pAMca dAyakAmAM bhAratamAM ane videzomAM aMgrejI bhASAmAM jaina dharma vize vividha dRSTibiMduthI lakhAyelA nAnA moTA graMthonI saMkhyA vadhatI gaI che. tyAM keTalAMka senTaromAM jaina graMthAlayo paNa thayAM che. ane have to .
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharma vaizvika stare inTaraneTa para ghaNI badhI mAhitI sAMpaDe che. videzomAM ghaNAM senTaro khAsa karIne paryuSaNa parva daramiyAna bhAratathI vyAkhyAtAone nimaMtraNa Ape che ane temanA jJAnano lAbha meLave che. jUnI peDhInA mANaso potAnAM saMtAno mATe veLAsara jAgRta thayA ethI AphrikA, jApana uparAMta iMglenDa, amerikA, beljiyama, siMgApora, maleziyA, dubaI, hoMgakoMga vagere ghaNe sthaLe jainatvanI havA sArA pramANamAM prasarelI che. jaina saMgho, jaina senTaro, jaina esosiezano, jaina sTaDI sarkalo, jaina samAja, jaina varlDa, yaMga jainsa vagere judA judA nAmathI ghaNI saMsthAo ane enAM pheDarezano sakriyapaNe kArya karavA lAgyAM che ane keTalAMkanAM to varSe be varSe moTA pAyA para adhivezano paNa yojAvA lAgyAM che. maMdiromAM pratiSThAnA prasaMgo, sAlagIrI vagere paNa yojAya che. AvA koI prasaMge tyAM upasthita hoIe to tyAM kevuM vAtAvaraNa jAme che eno pratyakSa anubhava thAya. dharmanA pracAramAM mahattvanI vAtane be vibhAgamAM vaheMcI zakAya. eka to enA tattvajJAnanA ane nItidharmanA siddhAnto ane bIjuM eno AcAradharma. tattvajJAna ane nItidharmanA siddhAnto potAnA kSetranI bahAra paNa sAcavI zakAya che, jo enA puraskartAo samartha jJAnI mahAtmAo hoya to. AcAradharmanA pAlanamAM prAdezika AbohavA tathA upalabdha sAmagrI anusAra pheraphAra karavAnI AvazyakatA UbhI thAya che. bhAratanI AbohavA ekaMdare evI che ke vadhumAM vadhu ThaMDI ane vadhumAM vadhu garamImAM, bahAra khullAmAM ughADA page ane nagna zarIre digaMbara muni mahAtmAo vihAra karI zake che. paraMtu teone mATe A rIte iMglaeNnDa, yuropa, amerikA, keneDA, jApAnamAM vicaravuM azakya che. eTale teo jAya nahIM, ane jAya to AcAradharmamAM chUTachATa levI paDe. zvetAmbara sAdhuo mATe paNa A vAta eTalI ja sAcI che. bhAratamAM grAma, nagara, AvAsa eTalAM najIka che ke eka sthaLethI bIje sthaLe pAdavihAra karI zakAya. yuropa, amerikAmAM vAhanano upayoga karyA vagara chUTako nathI. gocarIAhAranA niyamo tyAM na ja sacavAI zake. eTale mahAvratadhArI jaina sAdhusAdhvIo videzamAM na jAya e ja ucita che, je jAya tenAmAM zithilAcAra AvyA vagara rahe nahIM. jyAM sAdhu - sAdhvIno yoga na hoya evA pradezomAM, videzomAM temaja bhAratamAM, lokonA dharmapAlanamAM zithilatA ke pramAda Ave ane pratyakSa 305
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 jinatattva mArgadarzananA abhAve anya dharma tarapha vaLI javAnuM mana thAya. videzomAM dharmapracAranI A eka moTI maryAdA che. gRhastha paMDito ane vyAkhyAtAono sAdhu-sAdhvI jeTalo prabhAva na ja paDe e dekhItuM che. videzomAM bhautika pralobhano eTalAM badhAM hoya che ke sAdhu-sAdhvI hoya to temanI paNa kasoTI thAya. have sAdhu ane gRhastha vacce zramaNa-zramaNIno varga taiyAra thayo che ane temanA dvArA sAruM kArya thaI rahyuM che. paNa haju vizeSa prayAsanI AvazyakatA che. dareka dharmamAM enA tattvasiddhAnto ane AcAra-niyamo sAmAnya rIte paraspara saMlagna hoya che. siddhAntonA AdhAre AcAranA niyamo ghaDAtA hoya che. emAM keTalAka niyamo moTA ane prANavAna hoya che ane keTalAka dezakALAnusAra parivartanazIla hoya che. jaina dharmamAM enA tattvasiddhAntanI sAthe AcAradharmanA niyamo ghaNI gADha rIte saMkaLAyelAM che. AthI ja dharmapracAra karavA jatAM AcArano sadaMtara lopa thAya te iSTa manAyuM nathI. videzomAM jyAM jeno vasyA che tyAM bhogasAmagrInI vipulatA che tathA vividha prakAranAM sAdhanasagavaDa che. indriyArtha padArtho eTalA badhA tyAM che ke bhogavavA mana lalacAya e kudaratI che. evA vAtAvaraNamAM sarerAza manuSyomAM dharmano raMga amuka hada sudhI ja jIvanamAM Utare e svAbhAvika che. dharmanA nItiniyamo tyAM sacavAya, paNa AtmatattvanI UMDI sAdhanA bahu jUja loko. karI zake. jemaNe evI AdhyAtmika sAdhanA karavI che te to duniyAnA koIpaNa khUNAmAM rahIne karI zake che. ekAMta ane asaMgapaNuM bhAre puruSArtha mAgI le che. jaina dharma AtmalakSI dharma che. AtmajJAna, AtmasAkSAtkAra, samyagdarzana dvArA potAnA ja AtmAne mokSagatimAM pahoMcADavA mATeno dharma che. lokonAM bhautika sukhasagavaDa vadhe e enuM mukhya dhyeya ja nathI. tyAga, vairAgya, saMyama, jJAna-dhyAna, kaSAyamukti ityAdimAM mAnavAvALo jaina dharma hovAthI, dharmapracAra karI saMkhyA vadhAravAnuM lakSa eNe rAkhyuM nathI. AthI ja jaina dharmanA AcArapAlanamAM keTalAMka parivartano vakhatovakhata AvyAM tema chatAM eNe potAnuM mULa tAtvika svarUpa sAcavI rAkhyuM che. jaina dharmanA vaizvika stara vizenA keTalAka muddAonI ahIM sAdhAraNa chaNAvaTa karavAmAM AvI che. samagra viSayano abhyAsa to vividha dRSTikoNathI AMkaDAo sAthe thaI zake. - eka avAstavika tarka karavAmAM Ave che ke dhAro ke duniyAnI tamAma prajA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharma vaizvika stare 307 jaina dharma pALatI hoya ane jaina dharmanA AgamagraMtho - zAstragraMtho naSTa thaI gayA hoya evI eka sthiti hoya ane bIjI bAju duniyAmAM eka paNa mANasa jaina na hoya chatAM enA AgamagraMtho- zAstragraMtho sacavAyA hoya evI bIjI sthiti hoya to A be sthitimAMthI kaI sthitine iSTa gaNavI ? mane lAge che ke zAstragraMtho nahIM hoya to trIjI cothI peDhIe jainatattvano lopa thavA lAgaze, paraMtu zAstragraMtho bacI gayA hoya to moDo vahelo pharI jaina dharmano udaya avazya thAya. jaina dharma jAtane gumAvIne jagatane meLavavAmAM mAnato nathI.