Jain Dharm Prakash 1975 Pustak 091 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/534057/1

Page #1

मोक्षार्थिना पत्यहं ज्ञानवृद्धिः कार्या ।
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
વૈશાખ
વૈશાખ
૨ કી
.
પુસ્તકે ૯૧ મું
વીર સંવત
૨૫૦૧
અંક ૭-૮
૭ મી જુલાઇ
વિ. સંવત
૧૯૭૫
૨૦૩
ST,
માનિ
ન
જ
- - પ્રગટ કર્તા -:શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા :: ભા વ ન ગ ર.

Page #2

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ વર્ષ ૧ મું : પાર
વાર્ષિક લવાજમ: પોસ્ટેજ સહિત ૬-૫૦.
अनुक्रमणिका
લેખક ૧. શ્રી મણિભદ્ર દેવની સ્તુતિ
સ્વ. મા. શામજી હેમચંદ દેસાઈ ૩ ૨. શ્રી જય શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ લેખક : શરણાથી ૩. શ્રી જૈન રામાયણ
...શ્રી ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્રમાંથી ૫ ૪. ધર્મ દત અને સુરૂપાની કથા .શ્રી ધમિલકુમાર ચરિત્ર ભાષાંતરમાંથી ૭ ૫. માર્ચ ૧૯૭૫માં લેવાયેલ એસ.એસ.સી પરીક્ષા ૬. હકીલે પાપી
...લે. આચાર્ય અશોકચંદ્ર સૂ મ. ૯ ૭. ઈટ અને ઇમારત
... અમરચંદ માવજી શાહ ૯. સ્વર્ગવાસ નોંધ
૧૧ ૧૦. કવિ ચકવતિ શ્રી જયશેખરસૂરિજી ફાગુ ...સં. મુનિ શ્રી કલાપ્રભસાગરજી મ ૧૨ ૧૧. સિરસામધ્ય એણુ વંદામિ
લે સ્વ. ડાયાભાઈ મેતીચંદ વકીલ ૧૩ ૧૨ ગુરૂ પટ્ટાવલી ચૌપાઈ સંબંધી સપષ્ટીકરણ .. લેશ્રી અગર ચંદનાટા ૧૩. વિશ્વ માન્ય ધર્મ
.... શાહ ચતુર્ભુજ હરજીવનદાસ ૧૫ ૧૪. વિવેક
....શાહ ચતુર્ભુજ હરજીવનદાસ ૧૬
૧૦
મારી પાસે એક શિષ્ય છે. કે જેને શિખવવું એ ભારેમાં ભારે કામ છે અને શિક્ષણ આપવાથી હું તમારું વિદ્યાર્થીઓનું) કે હિંદનું કે માનવ જાતનું ભલું કરી શકીશ અને તે શિષ્ય હું પિતેજ છું જેને હું મારૂ મન કહું છું.
મહાત્મા ગાંધી
IIIIRR
W207

Page #3

વજનવમ પ્રકારની
પુસ્તક ૨૨ મું | અંક ૭-૮
વૈશાખ-જેઠ
વીર સં. ૨પ૦ | વિક્રમ સં. ૨૦૩૧
-
શ્રી મણિભદ્ર દેવની સ્તુતિ
*
ધારેલું સહુ કામ સિદ્ધ કરવા. છે દેવ સારા તમે; ને વિને સઘળા વિનાશ કરવા, છે શકિતશાળી તમે. સેવે જે ચરણે ખરા હૃદયથી, તેને ઉપાધિ નથી; એવા શ્રી મણિભદ્ર દેવ તમને, વદુ ઘણું ભાવથી.
દેવા સુખ સમસ્ત ભકતજનને, જે છે સદા જાગતા; સેવાના કરનારના પલકમાં, કષ્ટો બધા કાપતા. સિદ્ધિ સર્વ મળે અને ભય ટળે, આપે સદા સન્મતિ; એવા શ્રી મણિભદ્ર દેવ નમતા, આનંદ થાયે અતિ.
–સ્વ, માસ્તર શામજી હેમચંદ દેસાઈ

Page #4

શ્રી જય શખેશ્વરા પાર્શ્વનાથ
( ગયા 'કથી ચાલુ )
લેખક ઃ શરણાથી
ઋષભદેવ તા પેાતાના શરીર ઉપર પણ નિરપેક્ષ એવા માનપણે વિહરવા લાગ્યા. તેમજ સાધુએને કેમ વહેરાવવુ, વિગેરેનો વિધિ કે! નહી જાણતુ હાવાથી ત્યાં જ્યાં ભગવાન જતાં ત્યાં ત્યાંના લેકે ભગવાનને કાઈ ઘેડા હાથી લક્ષ્મી વસ્ત્રાને કન્યાએ અલકા વગેરે આપતું હતું ! પણ ભગવાન તેમાનુ કશુ પણ ગ્રહણ કરતા નહી. અને અતરાય કર્મના ઉદયથી આહાર મળવા ન લાગ્યું કરેલું કઇ અવશ્ય ભગવવુ પડે છે. આવા મહાન જૈન ધર્મના આદ્યસ્થાપક શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનને પણ કમ ભેળવવું પડયું તે સામાન્ય માનવીનું કર્મો પાસે શું ગજું. ભગવાનની સાથે રહેલા કચ્છ અન મહા કચ્છ આદિ અન્ય સાધુએ ભુખનુ દુઃખ સહન કરવાથી તાપસ અની ગયા આવા વિકટ સમયમાં મિ-વિનમિ દાદાજીની આજ્ઞા પૂર્ણ કરીને વિનિતા તરફ જવાને વરથી ધસ્યા જતા હતા જે કતિહાસ પ્રથમ પ્રકરણમાં વહી ગયા છે. વરસ દિવસ પર્યંત ઋષદેવને આહાર વગર રહેવુ પડ્યુ તે પછી ઋષભદેવ ગજપુરનગરમાં આવ્યા ત્યાં બાહુબલીના કુમાર સેમયશાનું રાજ્ય હતું. તેમના પુત્ર શ્રેયાંશકુમારને ભગવાનના વેશ જોતા જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. જાતિસ્મરણ જ્ઞાનથી વહેરાવવાનેા વિધિ જાણીને તે વખતે કન્નુરસના ઘડાએ હાજર હતા તે ભગવતને ખોલવામાં વહેરાવ્યા અને ભગતે તે દિવસે (વૈશાખ શુદ ૩) વરસી તપનું પારણું કર્યાં તે દિવસ ધન્ય દિવસ બની ગયા. તે દિવસનું દાન અક્ષય થવાથી તે દિવસ અક્ષય તૃતીયા”ના નામથી પ્રસિદ્ધ થયા. જે આજે પણ ચાલ્યા આવે છે.
'
શ્રી શું ખેચવાઘ નોંધાય સદૈવાકોટિન નંબન
સર્વે લોકોને દાન દેવાને! વિધિ શ્રેયાંસે જાતિસ્મરણ જ્ઞાનથી શીખવ્યા. તે પછી લોકે સાધુએને નિર્દોષ આહાર વહેારાવવા લાગ્યા.
એવી રીતે ત્રીજા આરાના અતમાં અને ઋષભદેવના રાજયકાળમાં આ ભરતક્ષેત્ર સાક્ષાત મહાવિદેહ ક્ષેત્ર હાય તેવું થઈ પડયું.
f-(૪)-H

Page #5

શ્રી જેન રામાયણ
-- કિ
ગામડા ન
.
(ગયા અંકથી ચાલુ
કરી ત્રિષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્રમાંથી
આ પ્રમાણે પાપના પર્વતરૂપ તે પર્વતથી યાજ્ઞિક બ્રાહ્મશાએ હિંસાત્મક યુ પ્રવત્તાંવ્યા છે, તે તમારી અટકાવવા ચોગ્ય છે.” આવાં નારદનાં વચન અંગીકાર કરી સત્કારપૂર્વક તેને વિદાય કરીને રાવણે મતરાજાને ક્ષમા આપી. મત રાવણને નમીને બે –“હે સ્વામી !
આ કૃપાનો ભંડાર પુરુષ કોણ હતો કે જેણે આ પાપમાંથી અમને તમારી પાસે નિવૃત્ત કરાવ્યા ?” આવા તેના પ્રશ્નથી રાવણ નારદની ઉપતિ કહેવા લાગ્યા –
પ્રશ્નચિ નામે બ્રાહ્મણ હતા તે તાપસ થયો હતો, છતાં કૃમી નામે સ્ત્રી સગર્ભા થઈ એક વખતે તેને ઘેર સાધુઓ આવ્યા તેમાંથી એક સાધુ બોલ્યા કે- તમોએ સારના ભયથી ચુડવા- ત્યાગ કર્યો છે તો બહુ સારું કર્યું, પણ ફરી વાર સ્ત્રીને સંગ રાખીને વિષયમાં ચિત્તને લુબ્ધ કરો છો, ત્યારે ગૃહવાસથી આ વનવાસ શી રીતે શ્રેષ્ઠ ગણાય ?” તે સાંભળી બ્રહારુચિ એ જિનશાસનનો સ્વીકાર કરીને દીક્ષા લીધી અને તે કુમી પરમ શ્રાવિકા થઈ મિથ્યાત્વને છોડી ત્યાં જ રહીને તેણે એક પુત્રને જન્મ આપ્યો. તે પુત્ર જન્મસમયે રૂદન કર્યું નહોતું તેથી તેનું નામ નાદ પાડ્યું એકદા તે કુમ બીજે ગઈ હતી તેવા સમયે જ દેવતાએ તેના પુત્રને હરી લીધે. એટલે પુત્રશોકથી તેણે ઇંદુમાળા નામની આ ર્યા પાસે જઈને દીક્ષા લીધી, ભક દેવતાઓએ તે પુત્રને ઉછેર્યો અને શાસ્ત્ર ભણાવ્યાં પછી અનુક્રમે તેને આકાશગામિની વિદ્યા આપી. શ્રાવકનાં અણુવ્રત ધરતે એ પુત્ર યૌવનવયને પ્રાપ્ત થયો. મસ્તક પર શિખા રાખવાથી એ યતિ કે ગૃહસ્થ ગણાતું નથી. તે નારદ કલહ જેવાને આકાંક્ષી છે, ગીત અને નયને શોખીન છે અને હંમેશાં કામદેવની ચેષ્ટાથી રહિત છતાં અતિ વાચાલ અને અતિ વત્સલ છે, વીર અને કામુક પુરુષની વચ્ચે તે સંધી ને વિગ્રહ કરાવે છે, હાથમાં છત્ર, અક્ષમાળા અને કમંડલુ રાખે છે અને પગમાં પાદુકા પહેરે છે, દેવતાઓએ તેને - + જેમાં રાજાને હોમ કરવો તે રાજસૂય યજ્ઞ.
-(૫)

Page #6

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
વૈશાખ-જેઠ ઉછેર્યો છે તેથી તે પૃથ્વીમાં દેવષિના નામથી પ્રખ્યાત છે અને પ્રાયઃબ્રહ્મચારી અને
છાચારી છે.” આ પ્રમાણે નારદની વાર્તા સાંભળી મત રાજાએ પોતે અજ્ઞાનથી કરેલા યજ્ઞના અપરાધને ખમાવ્યું. પછી મત રાજએ કનકપ્રભા નામની પિતાની કન્યા રાવણને આપી અને રાવણ તેની સાથે પરણ્યો.
પવનની જે બળવાન અને મોટા પરાક્રમવાળે રાવણ મરુત રાજાના યજ્ઞને ભંગ કરીને ત્યાંથી મથુરાનગરીએ આવ્યું. મથુરાને રાજા હરિવહન શિવની ત્રિશૂળધારી મધુ નામના પુત્રની સાથે રાવણની સામે આવ્યું. ભક્તિથી આવેલા હરિવહનની સાથે કેટલીક વાર્તા કર્યા પછી રાવણે પૂછ્યું કે “આ તમારા પુત્રને ત્રિશૂળનું આયુધ કયાંથી? પિતાએ ભ્રકુટીની સંજ્ઞાથી આજ્ઞા આપી, એટલે મધુ મધુરતાથી બોલ્ય-“આ ત્રિશુળનું આયુધ મારા પૂર્વજન્મના મિત્ર અમરેદ્ર મને આપેલું છે. એ આપતી વખતે ચમરે કહ્યું હતું કે ધાતકીખંડ દ્વીપના રાવત ક્ષેત્રમાં સતદ્વાર નગરને વિષે સુમિત્ર નામે એક રાજ પુત્ર અને પ્રભવ નામે એક કુળપુત્ર હતા. આ બંને વસંત અને મદનની જેમ મિત્ર હતા. તેઓ બાલ્યવયમાં એક ગુની પાસે કળાભ્યાસ કરતા હતા અને અશ્વિનીકુમારની જેમ અવિયુક્તપણે સાથે રહીને ક્રિીડા કરતા હતા. જયારે સુમિત્રકુમાર યુવાન થઈને નગરમાં રાજા થયા ત્યારે તેણે પિતાના મિત્ર પ્રભવને પિતાની જે સરખી સમૃદ્ધિ - વાળો કર્યો. એક વખતે સુમિત્ર રાજા અશ્વથી હરાઈ કોઈ મહાઅરણ્યમાં ગયો. ત્યાં એક પલ્લી પતિની વનમાળા નામની પુત્રીને પરણ્ય. તેને લઈ રાજા પિતાના નગરમાં વ્ય, એટલે ઉત્કૃષ્ટ રૂપ-વનવાળી તે વનમાળા પ્રભાવના જોવામાં આવી. તેનું દર્શન થયું ત્યારથી કામપીડિત થતે પ્રભવ કૃષ્ણપક્ષના ચદ્રની જેમ દિવસે દિવસે કુશ થવા લાગે. તેને મંત્રતંત્રથી અસાધ્ય રીતે અતિ કૃશ થતે રાજા સુમિત્રે કહ્યું- હે બાંધવ ! તારા દિલમાં જે ચિંતા કે દુઃખ હોય તે ખુલ્લા રીતે જણાવ પ્રભવ કહ્યું- હે વિભુ ! તે તમને કહી શકાય તેમ નથી, કારણ કે તે મનમાં રહ્યું છે તે પણ કુળને કલકિત કરે છે.” જ્યારે રાજાએ અતિ આગ્રહથી પૂછ્યું ત્યારે તે બોલ્યા કે- તમારી રાણી વનમાળા ઉપરને અનુરાગ તે જ મારા દેહની દુર્બળતાનું કારણ છે' રાજાએ કહ્યું-તારે માટે રાજયને પણ ત્યાગ કરૂં, તે આ સી કેણ માત્ર છે ? આજે જ એ સ્ત્રી ગ્રહણ કર.' આ પ્રમાણે કહી તેને વિદાય કરીને તેની પછવાડે જ રાત્રિના પ્રારંભમાં સ્વયંતીની જેમ વનમાળાને તેને ઘેર મોકલી. તેણે આવીને પ્રભવને કહ્યું- “તમને દુઃખી જઈને રાજાએ મને તમને સેંપી દીધી છે, માટે હવે મારા પ્રાણધાર થઈને મને આજ્ઞા આપો. મારે પતિની આજ્ઞા બળવાન છે. મારા સ્વામી તમારા માટે પ્રાણને પણ છેડી દેવા તૈયાર છે, તે મારા જેવી દાસી કે માત્ર છે? તે હવે તમે ઉદાસ થઈને કેમ જુએ છે ?' પ્રભવ બોલ્ય–અરે ! મને નિર્લજને ધિક્કાર છે!
(ક્રમશ:)

Page #7

ઉપદેશક કથાસંગ્રહ (૧) ધર્મદત્ત અને સુરૂપાની કથા [ કમિવ અને સ્ત્રીચરિત્ર વિષે] .
“હે મિત્ર ! ચિરકાળથી હું આ નગરને રહેવાસી છું. અમુક સમય બહાર ફરીને પાછે પક્ષી જેમ પિતાના માળામાં આવે તેમ મારે વતન આવું છું તું મારા પ્રિય મિત્ર છે, તે મારી મિત્રાઈ ભુલ ના. કેઈ વખતે સંકટ આવે ત્યારે મને સંભારજે, ને હું તને એક અમૂલ્ય વસ્તુ આપું છું તે લે” એમ કહી તેને થોડા જવ આપ્યા.
“ આ યવનો શો ગુણ છે?” ધર્મદર પૂછયું.
જે સાંભળ. આ રહસ્ય કોઈની આગળ કહેતે નહીં આપણી મિત્રતાની નિશાનીસૂચક આ યવ જાણજે હે મિત્ર ! મંત્રવડે પવિત્ર કરેલા આ યવ જળવડે સિંચન કર્યા છતાં ઝટ ઊગે છે, ફળે છે, જેમ અત્યુઝ પુણ્ય-પાપનું તરત ફળ મળે તેમ આ જલદી ઊગે તેવા છે.” એમ કહીને વરચિ મિત્રને યવ આપી પોતાનાં બાળા-ચાને અને પ્રિયાને જેવાને આતુર થયા છતા પિતાને ઘરે ચાલ્યા ગયે. ધર્મદત્ત પણ યવ પિતાની સ્ત્રીને આપી રાજદરબારમાં જવાને ચાલ્યા.
રાજયોગ્ય ભેટ લઈને સદાચારી એ ધર્મદત્ત રાજગઢના સિંહદ્વાર સુધી આવ્યો તેણે દ્વારપાળને જણાવવાથી તે રાજા પાસે ગયો દ્વારપાળે રાજાને નમીને કહ્યું: “હે દેવ ! કોઈ એક ઈશ્ય આપના દર્શનની ઈચ્છાએ સિંહદ્વારે ઉભે છે”
તેને ઝટ લાવ” રાજાએ હુકમ કર્યો.
ભમરે જેમ સુગંધથી આકર્ષાય તે પુષ્પ તરફ જાય, તેમ વેત્રી ( દ્વારપાળ ) શ્રેષ્ઠી સુતને સભામાં તેડી લાવે ધર્મદા રાજસભામાં આવી સિંહાસન આગળ રહેલા પાદપીઠ ઉપર ભેટ મૂકીને રાજાને નમ્યું. રાજાની પાસે એક આસન મૂકેલું હતું તેની ઉપર રાજાની આજ્ઞાથી બે ને બન્ને વાર્તાલાપ કરવા લાગ્યા. ભક્તિ અને સનેડમય વાણીએ તેણે રાજાને ખુશ કર્યો, જેથી રાજાએ તેને કર માફ કર્યો. “જગતમાં ગુણીજન કયાં પૂજાને પામતા નથી ?” રાજાએ તેને કહ્યું કે જ્યાં સુધી તમે અહીં રહે ત્યાં સુધી તમારે મારી કચેરીમાં દરરોજ આવવું.” રાજાને આદેશ તેણે અંગીકાર ર્યો.
રાજાએ પ્રસન્ન થઈને શ્રેષ્ઠી સુતને નગરની મધ્યમાં રહેલા ત્રણ ભૂષિકાને પ્રસાદ રહેવાને આપ્યું. ત્યાં રહીને તે નગરના વ્યાપારીઓ સાથે ક્રિયવિકય કરવા લાગ્યા. એમ વ્યાપાર રોજગાર કરતાં ધર્મદત્તને ગંગદત્ત નામના એક નીચ જન સાથે મિત્રતાની ગાંઠ બંધાણી તે મિત્રાઈ ભિલ ને રંભાની જેમ, રાહુ ને ચંદ્રમાની માફક, બિલાડી ને હંસની પેઠે અને અગ્નિ ને વૃક્ષની માફક જણાવા લાગી કે તેને ઘણો સમજાવ્યો કે “એ ધૂ–ઠગારા અને કુર ચિત્તવાળા સાથે તમારે મિત્રતા ન હોય, એની સબત તમને એગ્ય નથી.” છતાં પણ તેણે ત્યાગ કર્યો નડિ. (ચાલુ ૯ મા પાને)
-(૭)-

Page #8

માર્ચ ૧૯૭૫માં લેવાયેલ એસ. એસ. સી. પરીક્ષામાં
ભાવનગર કેન્દ્રમાં તથા જૈન જ્ઞાતિમાં
પ્રથમ આવેલ શ્રી હરેશ કાતિલાલ શાહ
શ્રી હરેશ કાન્તિલાલ શાહ ૭૦૦ માંથી ૫૮૨ ગુણ (૮૩ ૧૪ ટકા) મેળવી ભાવનગર કેન્દ્રમાં પ્રથમ આવેલ છે, તેઓએ જસવ - સિંહજી કેલરશીપ મેળવેલ છે. ઘરચાળા હાઈસ્કૂલના તેજસ્વી વિદ્યાર્થી વાણિજ્યને અભ્યાસ કરી C. A થવાની મહત્વકાંક્ષા સેવે છે. તેઓ જૈન ઇતિહાસ અને ધાર્મિક અભ્યાસમાં ઉડે રસ ધરાવે છે, તેઓ આપણી સભાના સેક્રેટરી શ્રી દીપચંદભાઈ જીવણલાલના પૌત્ર થાય છે
તૃતીય આવેલા કુ. શૈલા નવિનચંદ્ર શાહ
શૈલા નવિનચંદ શાહ ૭૦૦ માંથી ૫૬; ગુણ (૮૦ ૧૬ ટકા) મેળવી ભાવ ગર કેદ્રમાં તૃતીય આવેલ છે ઘરશાળા હાઇસ્કુલની
અતિ તેજસ્વી વિદ્યાર્થીની અત્યાર સુધીની તમામ પરીક્ષાઓમાં પ્રથમ આવેલ છે તેને ધાર્મિક અભ્યાસમાં ફોડે રસ છે તેઓ વિજ્ઞાનનો અભ્યાસ કરી. ડેકટર બનવાની ઈચ્છા રાખે છે, અને તે આપણી સભાના સેક્રેટરી શાહ દીપચંદ જીવણલા ની ભાણેજ થાય છે.
છે.
સાધર્મિક ભકિત હજુ આપણે સાધર્મિક ભક્તિ પ્રત્યે ઘણા ઉદાસીન છીએ આપણે આપણા નાણાને એક ટકો પણ પૂરો સાધર્મિક ભક્તિ પ્રત્યે ખર્ચતા નથી સાધર્મિક પ્રત્યેની ઉદાસીનતાએ ભવિષ્યમાં ખતરનાક પરીણામ લાવશે અને આપણા સાધર્મિક બંધુઓ જૈન ધર્મથી વિખુટા પડી જશે. અને એ રીતે આપણી શકિત (જેની શકિત ઓછી થશે.
–બળવંત (૮)-

Page #9

હઠીલો-પાપી
લેટ આચાર્યદેવશ્રી અશોકચંદ્રસૂરિજી મ. સા(ડહેલાવાળા) ત્રીજો પ્રકાર હઠીલો પાપી છે. આ વર્ગ પાયને પાપ સમજે છે. દુઃખી થાય છે. છતાં પણ તે પાપાચરણ છે ડી શકતા નથી તેની દશા મધનાં લેશે મહાને લાખતાં રીંછ જેવી હોય છે
મધ ઘણું ગરમ હોય છે. તે પણ છે તેમાં મોટું નાખે છે. દાઝે છે છતાં તે ફરી મેહુ નાખે છે. એવી જ રીતે હકીલે પાપી પાપ વડે માર ખાય કે-નુકશાન સહન કરે તે પણ તે પાપથી પાછો હઠતા નથી. અને ફરી તેવીજ પ્રવૃત્તિ આદરે છે. જુગારી અને વ્યસની જાણે છે કે વ્યસનનાં કારણે અને જુગારના કારણે તેઓ પાયમાલ થાય છે. છતાં પણ તેઓ પોતાની ટેવને છેડી શકતા નથી. વ્યભિચારી માનવી વિચારે છે કે વ્યભિચાર વડે હું આર્થિક રીતે તેમજ શારીરિક રીતે ઘસાઈ રહ્યો છું: આબરૂનું લીલામ થાય છે. આમ જાણવા છતાં તે વ્યભિચાર છેડી શકતું નથી આ વ્યસનની ગુલામીની વાત થઈ હઠીલા પાપીનાં બીજા પણ ઘણા કિસ્સાઓ મળી આવશે. ન્યાતનાં શેઠીયાઓ જાણતા હોય કે કેટલાક નિયમો ગરી: અને રાંડરાંડના નિઃસાસા અપાવનારા છે. છતાં પણ તેઓ શેઠાઈના અભિમાનને પિષવા તેમાં ફેરફાર કરતાં નથી લેભી જાણે છે કે કઈ મરીને પશે સાથે લઈ ગયે નથી છતા પણ તે પૈસાને સદુપયોગ કરી શકતા નથી.
આ બધા પ્રકારે એવા પાપીઓના છે કે તેઓ પાપ કરે છે. એમ જાણવા છતાં પણ એવા હઠીલા બની ગયા હોય છે કે તેઓ પાપને મુકી શકતા નથી. કુતરાની પૂંછડી વાંકી હોય તે વાંકીને વાકી જ રહે છે તેને જમીનમાં દાટી રાખવામાં આવે અને પાછી કાઢવામાં આવે તે પણ તે વાંકીને વાંકી જ રહે. તેવી રીતે આ પ્રકારના પાપી નુકશાન ભોગવે ચિંતા સહન કરે તે પણ પાછા તેના તેજ આ પ્રકાર ઘણેજ ભયંકર છે.
ધર્મદત્ત ન હોય ત્યારે પણ કપટનું મંદિર એ તે ગંગદત્ત સુરૂપની સાથે હાસ્યવિનોદ કરતે ડ્રા-મશ્કરીમાં સમય વીતાડતે હતા. તે જાણતાં છતાં પણ સરલાયા ધર્મદત્ત તેને રોકતે નહીં, કેમકે “જે સાધુ હોય છે તે બીજાને સાધુ જ જુએ છે. ' અવસર પામીને તે ગંગદત્ત સુરૂપમાં લુબ્ધ થયે તેમની વચમાં કઈપર આમન્યા રહી નહીં. લેકેથકી તેનું દુશ્ચરિત સાંભળીને અજુ એ ધર્મદત્ત વિચારવા લાગ્યો કે “લેકે બીજાનાં કાર્યમાં નાહક દખલ કરનારા હોય છે. પિતાને ઘરે જમતાં છતાં તે પરની નિંદામાં તત્પર જણાય છે. અમારા બન્નેની મિત્રતા તેઓ સહી શકતા નથી અને તેથી મારા પણ દેષ બોલવામાં તેઓ મણા રાખતા નથી.”
(ક્રમશઃ) -(૯)

Page #10

ઇંટ અને ઇમારત
લેખક : અમરચંદ માવજી શાહ. મહાવીર પ્રાસાદ વીસ વીરહમાન પ્રાસાદ બાબુની જૈન ધર્મશાળાને જર્ણોદ્ધાર આમ એક સાથે ચોતરફ જીર્ણોદ્ધારનું મહાન કાર્ય શરૂ થઈ ગયું. પાણીની સગવડ માટે ‘શાંતિકુંડ આ બધી યોજનાઓમાં શ્રીમાનોની મોટી રકમની મદદો તેમજ ભાવનગર શેઠ ડેસાભાઈ અભેચંદની પેઢીની, ગોડીજી દેરાસર મુંબઈથી મદદ મળી ને આ વિકાસ ચાલુ થયા. યાત્રિકોનું આવાગમન વધ્યું જે વિદ્યાર્થીહ માટે પૂ શેઠશ્રી ભેગીલાલભાઈ સાહેબ શેઠશ્રી મેહનલાલ તારાચંદ તથા કમિટીના સભ્યોએ મુંબઈમાં મોટુ ફેડ જુજ દિવસમાં કર્યું. ભોજનશાળાની તિથિઓ માટે શેડ વાડીલાલ દેવચંદ અમદાવાદવાળા તથા શેઠ પરશોતમ માવજીભાઈ સાંગાણાવાળાએ જહેમત શરૂ કરી જીર્ણોદ્ધારના કાર્યમાં શેઠ વીરચંદભાઈ કરશનદાસ વી. તથા શેઠ ખાંતીલાલ અમદચંદની દેખરેખને માર્ગદર્શનથી આ જિનાલયે તૈયાર થયા. તેની પ્રતિષ્ઠા સંવત ૨૦૧૦ ના વૈશાખ સુદી ૫ ના ખુબજ ભવ્ય નિર્ભય થઈ તેજ પ્રસંગ અગાઉ તેજ નિમિત્તે મારી નિમણુક શ્રી તાલધ્વજ જેન વેઠ તીર્થ કમિટીમાં મુનીમ તરીકે થઈ ને હું પિષ સુદી ૧૩ ના ભાવનગરથી તળાજા આવી સુકાન સંભાળી લીધું વ્યવસ્થીત પ્રચારને વ્યવસ્થાથી સારી ઉપજ થઈ બાળ જીનાલય ખાતે તુટે હતે, કુંડમાં તટો હતે બીજા પેઢીને ચાલુ ખાતાઓમાં તુ હતું તે બધા વ્યવસ્થિત થઈ ગયા. હજુ આ સંસ્થામાં જીણોદ્ધારના કામે ઘણું બાકી હતા. નૂતન બાવન જીનાલયની દેરીએ થયેલી પરંતુ મઠારકામ, આરસકામ બધું બાકી હતું બાબુની ધર્મશાળા બહુજ જર્જરીત થયેલી હતી. તેને પશ્ચિમ ભાગ કપાણ માં હતા તે કપાણ મકાન પાડીને આપી દીધું પણ જણાવવા માટે પૈસાની ખેંચ હતી એટલે પ્લીથ કમાનો કરી રાખી મુકી જનાઓ કરી પણ તેમાં કાંઈ મદદ મળી નહિ, - પૂજ્ય કુંવરજીભાઈ આણંદજી ભાવનગરમાં જ્યારે હું હતું અને પાંજરાપોળની નિભાવની નાની નાની વૈજનાઓ કરતે અને તેમાં સારી સફળતા મળતી મુંબઈમાં શ્રી જીવદયા મંડળમાં પૂજ્ય લલુભાઈ દીપચંદ ઝવેરી તથા રા. બ. જયંતિલાલ માકર પણ આવી નાની એજનાઓથી સારી રકમ મેળવતા ત્યારે તેઓ જણાવતા કે “અમરચંદ નાના કળીયે વધુ જમાય એ વાકય મારા મનમાં તે રમતુ હતુ પણ મારા કાર્યમાં પણ મેં વણી લીધેલું હતું.
ઈટયજ્ઞ” નામથી એક નાની યોજના યાત્રિકો સમક્ષ જુ કરી. રૂા. ૨૦ માં એક હજાર ઈ કોઈ રૂા. ૫આપે તે પણ લેવા શરૂ કર્યા આ યોજનાઓને યાત્રાશુઓને ખુશ કરી દીધાને બેત્રણ હજાર જમા થઈ ગયા.
(ક્રમશઃ) -(૧૦)

Page #11

.
સ્વર્ગવાસ નાંધ
ઉંઝા ફાર્મસીવાળા શેઠ ભોગીલાલભાઈ નગીનદાસ સંવત ૨૦૩૧ નાં ફાગણ શુદ ૧૨ ના રોજ અમદાવાદ મુકામે સ્વર્ગવાસની નોંધ લેતા અમા ઉંડી દીલગીરી વ્યકત કરીએ છીએ. તેઓ આયુર્વેદના વિકાસમાં તેમના માટેા ફાળે છે તે આધ્યાત્મીક દીર્ઘદ્રષ્ટી અને ઉચ્ચ બુદ્ધી પ્રતિભા ધરાવતા હતા. તેએ ધાર્થિંક પ્રકૃતિ ધરાવતા હતા અને શ્રામદ્ રાજચંદ્રજીના અનન્ય ભક્ત હતા. તેના અવસાનથી આપણે એક આયુર્વેદપ્રેમી અને ધાર્મિ ક દયાળુ અને બાહેશ વહીવટકર્તાની આપણને ખેટ પડી છે આપણી સભાના સભ્ય. એને ભેટ આપવા માટે ઘણા વર્ષોથી તેમના તરફથી પંચાગે મેાકલાય છે તે આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા આવી પડેલી આફત સહન કરવાની પ્રભુ તેમના કુટુ ખીજનાને શકિત આપે તેએના આત્માને પ્રભુ શાંતિ અર્પે તેવી પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
.
.
.
મેમ્બરખી મુકામે ડૉ. વલ્લભભાઈ નેણશીભાઈ મેતા તા. ૩-૫-૭૫ સવત ૨૦૩૧ના ચૈત્ર વદ ૮ ને શનીવારના રોજ સ્વર્ગવાસની નોંધ લેતા અમે ઉંડી દીલગીરી વ્યક્ત કરીએ છીએ આપણી સભાના ઘણા વર્ષોંથી આજીવન સભ્ય હતા. તે અમારા માસીકમાં અવાર-નવાર ધાર્મિક તેમજ આયુવેદિક લેખે લખતા હતા. તેએના અવશાનથી જૈન સમાજે એક મહાન તત્તચિંતક તથા ધાર્મિક ભાવનાવાળા રા ́ારિત્રી પુરૂષની ખેટ પડી છે. અમે તેમના આત્માની પરમ શાન્તી પ્રાીએ છીએ.
F-(૧૧)-ř
* શ્રીમંતાઈનું
પ્રદર્શન
હજુ સુખી ગણાતા ઘણા લેકે પેાતાને ત્યા જ્યારે લગ્ન પ્રસંગ જેવા પ્રસંગે આવે છે. ત્યારે કમસે કમ લગભગ રૂપીયા પચ્ચાસ હજાર સુધીના લગ્નના ખર્ચા અથવા તેથી અધીક પણ કરતા હાય છે. આ લે હવે સમજે અને ખેાટા ખર્ચાએ બંધ કરે તે એ લેકેાની સમાજ ઉપર એક મેટી સેવા કરી ગણાશે. એ રીતે એ સમય સુચક નદ્ધિ પણ સમય સુચક બન્યા ગણાશે.
~મળવત

Page #12

સિરસામથ્થ એણ વંદામિ
સ્વ. ડાયાભાઈ મોતીચંદભાઈ વકીલ આ પદ અઠ્ઠાઈ જેસુ સુત્રના છેલા પદમાં રમાવે છે તેમાં અઢીકાપમાં અને પાર કર્મ ભૂમિમાં જે સાધુઓ અને મુનિરાજે હેય તેને વંદના કરવામાં આવી છે. તે સાધુઓનું વર્ણન આપવામાં આવ્યું છે. રજોહરણ એટલે ઓ (ચરવળા) વિ. ધારણ કરવાવાળા છે પાંચ મહાવ્રતને ધારવાવાળા છે. અઢાર હજાર શીષણ રથને ધારાવાળા છે (આનું વર્ણન વિરતા પુર્વક બીજે આપવામાં આવ્યું છે.) અખંડ ચરિત્રને ધારણ કરવાવાળા છે. એવા સાધુઓને લલાટ વડે થકી વડે અને મસ્તક વડે પ્રણામ કરવામાં આવ્યા છે આ સૂત્ર ફકત બાવકને જ બોલવાનું કહ્યું છે.
પાક્ષિક ચોમાસી અને સ વત્સરિક પ્રતિક્રમણના પાક્ષિક પ્રતિક્રમણની વિધિ પૂરી થતાં ચાર ખામણું બેલવામાં આવે છે તેમાં પહેલા બે અને ચોથા ખામણાને એને પણ ઉપર જણાવેલું ૫૬ બાલવામાં આવે છે તેને ભાવાર્થ પણ ઉપર જણાવ્યા મુજબને છે. જયારે 'જામાં મિચ્છામિ દુકક ડેમ ખેલાય છે. સાધુઓને લગતું જાવ ત કેવિ સાહુ સૂત્ર પણ આપણામાં જોવામાં આવે છે. એ મૂત્રમાં પણ પાંચ ભરત, પાંચ ઐરાવત અને પાંચ મહાવિદેહમાં ચોથે પંદર કર્મ ભૂમિમાં પણ વિચરતા હોય તેમને નમસ્કાર કરવામાં અાયા છે.
વિશેષ માં ઉપર જણાવેલું મૂત્ર જાંવત કેવિ સાદુ વાળ અને જાવંતિ ચઆઈવાળુ મૂત્ર પણ વંદિતા સૂત્રની ૪૫ અને ૪૪ ગાથાઓમાં પણ જોવામાં આવે છે તે સર્વે સાધુઓને મન મચન અને કાયાથી વંદન કરવામાં આવ્યું છે.
ત્રીજા વિશેષ ઈચ્છામિ ખમાસમણ સૂત્રમાં પણ એજ ભાવાર્થ સમાયેલો છેવિશેષ છામિ ખમામ મણવાળી સુગુરૂમાં પણ મુત્રમાં પણ લગભગ એજ ભાવો સમાવાય છે મારાથી બન્યા સૂત્રો ઉપર મુજબ જણાવ્યા છે બાકીના રહી ગયેલા સૂત્રો ઉપર વિશેષજ્ઞો પ્રભાવ પાડશે એવી આશા રાખું છું.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય
વિદ્યાર્થિની શિષ્યવૃત્તિ ઃ ૧૯૭૫ સને ૧૯૭૫ ના માર્ચ માં લેવાયેલ ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યની એસ.એસ.સી. ની પરીક્ષામાં સૌથી વધુ ગુણ પ્રાપ્ત કરનાર અને કેલેજમાં ઉચ્ચ અભ્યાસ ચાલુ રાખનાર વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક એક જૈવ વિદ્યાર્થીનીને રૂા. ૩૦૦/-ની શ્રીમતી લીલાવતી ભોળાભાઈ મોહનલાલ ઝવેરી જેને વિદ્યાર્થિની શિષ્યવૃત્તિ આપવાની છે એ અંગે નિયત અરજીપત્રક શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય ઓગષ્ટ કાંતિ માગ', મુંબઈ-૩૬ ઉપર આવેલ કાર્યાલયેથી મળશે. જે સ્વીકારવાની છેલ્લી તારીખ ૩૦મી જુલાઈ છે.
કા-(૧૩)

Page #13

ગુરૂ પાવલી ચૌપાઈ સંબંધી સ્પષ્ટીકરણ
લે- શ્રી અગર ગંદનાહટા મુદ્રણ કી ગલતી કે કારણ કુછ મહત્વપૂર્ણ અશુદ્ધિયા કાપડિયા કે લેખમેં છપ ગઈ હૈ જેસે વર્ધમાનસૂરિકી જયદ્ર વર્તમાનસૂરિજીનપટમ સૂરિકી જગહ જિનપ્રસન્નસૂરિ પૃષ્ઠ ૫૪ જિનદતસૂરિ કી જગહ જિનદતસૂરિ, જિનવન સૂરિકા સાકાર ઉડ ગયા છે !
પ્રથમ જિનેધર રિકે બાદ નીચે વિવરણ દેતે હ જિનચંદ્રસૂરિકા નામ છૂટ ગયા હે .
અંતમે કાપડિયાજીને લિખા હે “આવિ અને લગભગ આટલી તે પ્રાચીન કઈ પાવલી, ગુવાદિલી પદ્યમાં ગુજરાતી મેં છે કેમ તે હાલ તુરત હું શોચ કરું છું ! દરમ્યાનમાં કોઈ સહુદય સાસાર ન એની ખબર હોય તે તે મેતે સુચવાં કૃપા કરે”
અતઃ મેં ઉનકે યહ સૂચના કરના ચાહતા હે કી એસી એક નહીં અનેક ગુવલિયાં પ્રાપ્ત છે. હમારે સંપાદિત એસી ચાર પાંચ રચનાએ કેવલ ખરતર છકી ૧૮ વી ૯ એવં ઈસસે પલે કી પ્રકાશિત હૈ ચુકી છે. સબસે પહલી રચના હમારે ઉક ગ્રન્થ કે પૃષ્ઠ ૧ મેં શ્રી જિનપ્રભસૂરિ ગુરુ પરંપરા કે નામ સે ૧૫ વીં શતાબ્દી કે પ્રારંભ કી છપી હે વેસે ઇસસે પહલે કી ભી ખરતર ગુરુવર્ણન છપે પૃષ્ઠ ૨૩ સે ૩૩ મેં છપે હું ૧૫ વીં શતાબ્દી કી ઉતરાદ્ધકી રચના ખરતર ગ૭ પટ્ટાવલી કે નામ સે પૃષ્ઠ ૪૩ સે ૪૮ મેં ઇપી છે.
કાપડિયાને ૧૮ વી શતાબ્દી કી જિયગુરૂ પટ્ટાવલી કે લક્ષ કરકે પહ લેખ લિખા હે ઉસી તરહ કી ૧૮ વીં શતાબ્દો કી હી પાંચ અન્ય રચનાતું હમારે બંથ કે પૃષ્ઠ ૨૧૫ સે ૨૮૮ મેં છપી હે અપ્રકાશિત રચનાએ કુછ ઔર ભી હમે પ્રાપ્ત હું તથા અન્ય ગઝ કે ભી મિલેંગી . અતઃ એસી ગુરુ પટ્ટાવલી નામક રચનાઓ કે એક લેબી પરંપરા રહી છે
કાપડિયાઓને ઉસ ભાષાકી રચના ગુજરાતી માની હૈ પર વાસ્તવ મેં વહ રાજસ્થાની હી હે કોંકી સં, ૧૬૬૯ મેં રાજસુંદરને સ્વયં ઈસકી પ્રતિ દેવકુલન પાટન અર્થાત મેવાડ કે દેલવાડે મેં શ્રાવિકા ભવ દે કે લિએ લિખી છે અતઃ ઈસકા રચના એ વ લેખન રાજસ્થાન મેં હી હુઆ હે .
જેસા કી રાજસ્થાની પધમે લીખી હુઈ ખરતરગુર્વાવલિય પટ્ટાવલી કે સંબંધ મેં મેને ઉપર લિખા હે વેસી કઈ છેટી બડી રચના પટ્ટાવલી સમુચ્ચય ભાગ ૨ મેં પ્રકાશિત હો ચુકી હૈ
(ક્રમશઃ) -(૧૪)

Page #14

(ગયા અંકથી ચાલુ ) વિશ્વમાન્ય ધમ
(દાહરા ) સજજનતા સેંઘી મળે
પંચ પ્રસંસા સાંભળી દૂ જ ન તા ૬ લાભ
જગ જન મન ફુલાય મનુષ્યત્વ મે શું મળે
સત્યા સત્ય નવ પારખે પાપ પશુ સુલભ૧૭૩
આખર નિદે સુકાય ૧૭૬ સેવાની વાત એક
ચુંક ચુડી ને ચાંદલે કરે સજજન જગમાય
૫ તી વૃ તા નું ઘન વાત એકની વાત છે
ગાડી વાડી ધન બંગલે કરે દુર્જન જગ હાય૨૭૪ નારી કુ ભાર્થી મન....૧૭૭ ભય પથારી શું પડે?
નારી બુદ્ધિી પાનીયે સજજન નર જગ માંય
છા તી બુ દ્ધી ન ૨ લુંટે કેણ અપરી મહી
સતિ બુદ્ધી શીર ચાટલે જંગલ મંગલ જો ય...૧૭૫
લીંગ બુદ્ધી નર ખાર...૧૭૮ રચ્યતા : શાહ ચતુર્ભુજ હરજીવનદાસ (ક્રમશઃ)
પાવન પંથમારિકા કે લિયે લેખ, નિબન્ધ ઈત્યાદિ”
ભગવાન મહાવીરકી પશ્ચીસવી નિર્વાણ શતાબ્દી મહોત્સવ કે પુનિત અવસર પરે, શ્રી મહાવીર પરિષદૂ હુબલી દ્વારા શીઘહી પાવન પંથ' નામક એક સુંદર વ સચિત્ર પુસ્તિકા (સ્મારિકા) કા પ્રકાશન હે રહા હૈ, જિસકા મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય જૈન ધર્મ-તત્વ વ સાહિત્ય કા પ્રચાર વ પ્રસાર કરના ઔર સમગ્ર જૈન સમાજમેં એકતા, બધુત્વ એવમ સૌહાદિતા કે બઢાવા દેના હૈ .
અતઃ આપ સબ મહાનુભાવો સે નમ્ર નિવેદત હૈ કિ ઇસ પ્રકાશ્ય રમારિક કે લિયે ભગવાન મહાવીર વ જૈન ધર્મ સબંધિત લેખ, કવિતા, જીવન ચરિત્ર. નાટક ભાષ્ય પ્રેરક પ્રસંગ, ફોટો, એતિહાસિક જૈન ભગ્નાવશેષ, ખંડહર ગુફાઓં, જીર્ણ-શિણું પુરાતન ઐય, વિહાર ઈત્યાદિકી જાનકારી ઔર આધુનિક સંદર્ભ મેં જૈન સિદ્ધાન્ત કી આવશ્યકતા ઈત્યાદિ વિષય પર મૌલિક લેખ લિખ કર નીચે લિએ પતે પર ભેજ કર અપના અમૂલ્ય સહયોગ દે ! યહ સ્મારિકા જનસાધારણ મેં નિઃશુલ્ક વિતરીત કી જાયેગી !
અધ્યક્ષ શ્રી મહાવીર પરિષદ ૨૬, કચગારલી. હુબલી-૨

Page #15
No Reg. B.V.-37 ( દિનાનાથ દયાળ નટવર હાથ મારો મુકશોમાં–એ રાગ ) ઉધમ કમ સમાન, મન તું માન સુખ દુઃખ જીવનમાં.... ઉદ્યમ–એ ટેક સુખ ભોગવતાં જે આવડે તે દુઃખે નવ ગભરાય તે ધરે હિંમત જે દુઃખમાં તે નવ ઉભરાયે સુખમાં તે.... ઉદ્યમ–૧ ખાય ધુળ કરીને ધાન્ય ને ગરીબ કે શ્રીમંતમાં કાઢે દેષ નશીબ દુઃખ, ઉધમ વિણ હિંમતમાં તે... ઉદ્યમ–૨ ખાય ધાન્ય કરી ને ધૂળને ગરીબ કે શ્રીમંતમાં અથક સુખ જીવન વધે, નશીબ વિણ કીંમતમાં તે ઉદ્યમ-૩ સુખમાં દુઃખને રાખીયે, દુઃખમાં સુખને રાખીએ તે સુખદુઃખ અનુભવ ભાખીએ સ્વ પર ચતુર વિવેકમાંતે....ઉદ્યમ–૪ રચયીતા : શાહ ચતુર્ભુજ હરજીવનદાસ ક FFFFFFFFF Eaa નવકારનું મ ગલાચરણ EEEE નવકાર સમો કોઈ મંત્ર નથી એના સમ એકે તંત્ર નથી જેની આદી કે અંત નથી નવકાર ગણે નવકાર ગણે રચયીતા : સ્વ. મા. શ. હે. દેશાઈ છે 1 વર્ષથી નિયમિત પ્રગટ થતુ જૈન સમાજનું જૂનામાં જુનું ધાર્મિક ને નૈતિક માસીક * શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ - હંમેશા વાંચવાનો આગ્રહ રાખો - વાર્ષિક લવાજમ માત્ર 6-50 પૈસા --: લખો :- - શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા- ભાવનગર પ્રકાશક: જયંતિલાલ મગનલાલ શાહ, શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર. મુદ્રક : ફતેચંદ ખોડીદાસ ગાંધી, શ્રી અરૂણોદય પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ-ભાવનગર, For Private And Personal Use Only