Jain Dharm Prakash 1960 Pustak 076 Ank 01

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533898/1

Page #1

જો; રજા 104
- 1
થી !
Sી
( દ ર દ ડાં ,
LET -
ધી કaહ
સી
સી ,
=
=
ક
-- --------
રોજૂિ સોrcuળો, શરદ ઋતુન કરું. જેમ પોતાની ઉપર પાણીને પુણે, તારું રે પાળિયાના ચાંટવા દેતું નથી, તેમ તારા ચિત્તમાં રહેલા રાગને જે વ્યક્તિ વિજાપુરા
તું તદ્દન ટી નાંખ, અને તમામ પ્રકારની
રાગવૃત્તિ આસક્તિથી રહિત બની જા, એ માટે છે સાથે યમ ! ના જાયg I' ગીતમ! ક્ષણ પજ પ્રમાદ ન કરી , ગાડી
किं पण चिसि तीरमागओ। hgt gT mમિત્ત,
: HT મા1િ ,
આ માટે દીરે તરી કરે છે તો વળી કાંઠે છે આવીને કેમ બેસી રહ્યો છે અટકી ૫હ્યો છે. સાથે પાર પહેંચવાને સારુ તવરા કર. હે ગીતમ! સણ પણ પ્રમાદ ન ક૨.,
-- મહાવીર વા |
૧ કપ
-
-
*
*
*
ક: પ્રગટકતા :4 સા રે કે સજા સક
: - - 565,
"
|
BI
-
૪

Page #2

શ્રી જૈન ફર્સ ડકા : ઘઉં" ૭૬ શું
વાર્ષિાહિતક-૧
: ૧ લતીફૂamોશિશr .. ... ' ' (પં. શ્રી ધુરંધરવિજયજી ગણિ ) { ૨ નૂતન વર્ષની છે.'irth
.. ! શ્રી ખેાલચંદ્ર હીરાચંદ “ સાહિત્યચંદ્ર”) ૩ કૂતર affi: ' . " ( નરાજ શ્રી હેમચંદ્રવિજયજી) : ૪ શ્રી જૈન ધર્મે કવાર તે દેશના 1 Sો ( તપ૨વી મુનિરાજશ્રી મારકવિજયજી) ૩ ૫ સૈન ઘરા 777 પાપો ... (સુનિરાજશ્રી મનોવિજયજી } $ ૬ શી સૈન કાશ તું દો .... . (શ્રી દુલાદાસ ત્રિભેવનંદાસ દેશી ) , ૫ ૭.શ્રી સિદ્ધચકેના વાઈ .. . (મુનિરાજશ્રી મનમોહનવિજયજી ) ૮ નૂતન વર્ષાભિનંદન
.... . (શ્રી દીપચંદ જીવાણુલાલ શાહ) . ૬
. (શ્રી મેહનલાલ દીપચંદ ચોકસી) દ ૧૦ ધર્મના અધિકારીની વિશેષતા : (મુનિરાજશ્રી મહાપ્રલવિજયજી ), ૧૦ ૧૧ તીર્થંકરની વિભૂતિ: અતિશય અને પ્રાતિહાર્યો (હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિયા) ૧૩ ૧૨ શ્રી નિરંજન વિનાયક શાહે ' .. .
નૂતન વર્ષ : જ્ઞાનપંચમી મહોત્સવ : પન્ના, " ,
આપણી સભાના માનનીય પ્રમુખ મયત ગીલાલભાઇ મગનલાલ શેઠ તરફથી નૂતન વર્ષના મંગલમ દિવસે સભાના વાડાબંમાં સવારના દુધપાનનો પ્રોગ્રામ જવામાં ખા હતાં, જેને સભાસદ બંધુઓએ સારી સંખ્યામાં લાભ લીધો હતો અને પરસ્પર.. શુભેચછા દર્શાવી જ્ઞા પૂજન કર્યું હતું. શ્રીયુત ભોગીલાલભાઇ પ્રતિવર્ષ આ પ્રમાણે લાવે " ઉઠાવી રહ્યા છે તે અભિનંદનને પાત્ર છે. મા "
કાર્તિક શુદ પ મ ને ગુરુવારના રોજ સભાના મકાનમાં સુંદર રીતે જ્ઞાન -રચના ! ] કરવામાં આવી હતી જેને હજારો ભાઈ બહેનોએ દર્શન-પૂજનનો લાભ લીધા હતા. જે
કાકા કા કાર્તિક શદ છઠ્ઠ ને શુક્રવારના રોજ સવારના નવ કલાકે જ્ઞાન સમીપે પંચજ્ઞાનની પૂજા I ભણાવવામાં આવી હતી, જેને સભાસદ બધુઓ ઉપરાંત અન્ય ગૃહસ્થોએ લાભ લીધો હતે.. ||
E - “ શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશના ગ્રાહક બંધુઓને પણ | શ્રી જૈન ધર્મના પ્રકાશના ગ્રાહક બધુઓને જગ્યાવવાનું કે આપના પાસે સ. ૨૦૧૫ | લવાજમ લેણું થયું છે અને સં.૨૦૧૬ નું વાજમે ચડતર થવા લાગ્યું છે એટલે આપના પાસે હર િ૮- સાડા છ રૂપિયા લઈજ મના લેણાં થાય છે તે વસુલ કરવા માટે આપણા પ્રકાશ
માસિકના નિયમિત લેખક પ્રસિદ્ધ દવિ શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ સાહિત્ય રચેલ Itતન શત્રુંજયાહાર” નામનું ભેટ-પુસ્તકે રવાના થશે. આ પુસ્તકના સહાયક શ્રીયુત દરમચંદ છે, | લાલચમાઈકલકત્તાવાળા ધર્મપ્રેમી અને શ્રદ્ધાળુ છે. આ પુસ્તકમાં લેખકશ્રીએ હળવી ભાષામાં
ષદમાં અત્યારસુધી થયેલા દરેક ઉહારની વિગત દર્શાવી ઉપયોગી માહિતી પૂરી પાડી છે. તેમજ || છે માજી મણું ઉપયોગી સામગ્રી આપવામાં આવી છે. પોસ્ટેજના ૦-૩૦ ૧ળ ૬-11-૦ નું J. મનીઓર્ડર કરનેરને ભેટ પુસ્તક બુક-પટથી મોકલાશે. ૩૦ મી નવેમ્બર સુધીમાં જેમની રકમ || | નહી આવે તેમને વી. પી. ય એકસાવવામાં આવશે, જેથી આઠ આના વિશેષ ખર્ચ થશે. |
" ..

Page #3

પુસ્તક ૭૬ મુ १
જવ વમ પ્રકાશ
કારતક
सतीसूक्तषोडशिका
१३. दमयन्ती
करणं दमयन्ती संशमयन्ती चेतोतलमभिरमयन्ती, विक्रमयन्ती, मणिमलिकमयन्ती, स्वं भ्रमयन्ती गहनवनेऽरं गमयन्ती, हंसमयन्ती । कष्टुं तमयन्ती, विपदमयन्ती, परभवदुरितं कुमयन्ती, चक्रमयन्ती,
વીરસ, ૨૪૮૬ वि. सं. २०१६
यन्ती, संयमयन्ती पुण्यश्लोकं नमयन्ती, श्रीदमयन्ती ॥ १३ ॥
१४. पुप्पचूला
निजतनुवरवर्णाऽधरितसुवर्णा कीरणला स्तनघनकलसा सततं सरसा, रतिवर्जितनाका, कमनपताका, चन्द्रवदननिर्जितराका, समजनि राका । सोदरपरिणीता, मरुता नीता, दर्शनदर्शनतश्चरणं श्रेयोवरणम्, कृतमुनिपतिभक्तिः, केवलशक्तिः, प्रदिशतु शं नियतं पुष्पा - चूलापुष्पा ॥ १४ ॥
( क्रमश: )
--પ. શ્રી કુત્બરવિજયજી ગણિવ

Page #4

નવા નવીન વષે બહું દર મધુર કાવ્યપંકિત પીરસ્યાં, ર જ કે કાવ્યકલા સુણ ગુંથી અલંકાર બેડવિધ વિશ પ્ર૧ગુણ ગાશુ ઉપદેશાત રરપથાળા મધુરી અપીશું, વિવિધ વર્ગ રચનાથી સુંદર ભાવ હૃદય ઉલ્લસિત કરીશું.
ધવચન ગર્ભિત બહુરંગી કધી સુંદરી આગળ ધરશું, શાજી સુભાહિત જિનર્વચનામૃત નનવરંગે રચના કરશે હૃદયતા૨ ન કરવાને મંગલ કે પ લઈ અનુસરશે, આચાચી મુનિ ગવ વિરચિત લેખકલા બેધક અપશુ. પ્રમુદિત હદય બને જિન ધાથી વંદિત કરશે, પંડિત જ્ઞાની વિવિધ કલાધર વાના લે છે એ પશુ કવિજનકેરી કાવ્યકલાને આ માસિકમાં પ્રગતિ કરશે. જિનપતિ ગુણગાયન વિવિઘાકૃતિ સુંદર બધામૃત પીરસીશું. ૩ ગીવણી માગધ ને હિંદી ગુર્જર મધુરી લાલા લખણું, બહુજન પામે ધર્મધને એવા લોકો પ્રગતિ કરશ; માટે આમંત્રો સહુ ઘર ઘર આ માસિકને આદર કરતા, તેથી આનંદમિ વધશે હૃદય પ્રફુલ્લિત સંશય હરતા. ૪ : બાલ વાચે વૃદ્ધો વાચે સહુકે વાચા આદરથી, અ૫ મૃથ્ય ને બહુ ગુણકારી એ છે સગુણ ભાવથકી, હર્ષિત કંઈક થયા છે ગુણિજને રસિક જ્ઞાનગી કે બાલેદુ વિનવે સહુ આદર કરજે બહુ ગુણ તસ ઈ ૫
–શ્રી બદય હીરાચંદ-સત્યચંદ્ર
नूतन वर्षाभिनन्दनः।
. (૩૫=ાતિઃ ). स्याद्वादसिद्धान्तमुधाप्रपायि, जिनेन्द्रधर्माजविकासकारि ।
मनोपिमान्यं समुदेतु जैनधर्मप्रकाशं भुवि राजमानम् ॥१॥
-મુનિ વિના: (૨):~~ ~ ~ા 9)
29ી
ક @

Page #5

( ૯ ઉંa-~-~ -ÉÉ ત્રિ
श्री जैन धरन प्रकाश -- तेज हमेश वृथ्वी पामो
ક
( સિદ્ધચક્ર વર સેવા કાજે......એ રાગ. ) થ-રજિન પાય નમીને, ગૌતમ સ્થાન ધરીજે જી; જૈન ધર્મ પામ્યા તે સાર્થક, ભક્તિ કરીને કીજે
ઉત્તમ દેવની સેવા........શિવસુખ લેવાજી, ૧ નર ભવ આર્ય ક્ષેત્રે જન્મ, ઉત્તમ કુળ જે પામ્યા છે; ધર્મ સામગ્રી મળી અનાયાસે, ભવનાં દુ:ખડાં વામ્યા.........શિવસુખ લેવા. ૨ રમતાં રમતાં રત્ન ત્રણ, માળીયા પૂરવ પુન્યજી;
તેમજ પ્રીતે આરાધે, નહીં કિંચિત્ ન્યૂન...........શિવસુખ લેવા. ૩ પ્રમાદ તજી વિકથા છોડી, ઈન્દ્રિય પંચ વશ રાખજી;
યા માયાની મમતા મૂકી, અમૃત રસને ચાખે.શિવસુખ લેવા. ૪ શક્તિ છને વીર્ય ગોપવવું, જૈન ધર્મ નવિ છ. જેજી; તેજ ખરૂં જે સાત ક્ષેત્ર, ઉધય પરભવ કાજે...........શિવસુખ લેવાજી. ૫ નર ને વૈશવ સાથ ન આવે, તે તે નિશ્ચય જાણેજી; હૃ વખત જે મનુષ્ય જન્મ, મળે એવું નવ માને....શિવસુખ લેવા જ. ૬ મેઘની પેરે દીન દુઃખીનાં, દુ:ખ નિવારે પ્રીતેજી; શક્તિ હોય તે સાતે ક્ષેત્રે, વાવરે વિત્ત રૂડી રીતે........શિવસુખ લેવાજી. ૭ વૃદ્ધી પામે સદા દાનથી, લમીને એહ સ્વભાવજી; હીરજ ધારો ખચ્ચે ન ખૂટે, ભૂલે ન આવ્યો દાવ........શિવસુખ લેવા. ૮ વામાં નૂતન વર્ષ સુ, ભાસ્કર કહે દુઃખ જાય; કે મળીયે બેનર સળને, ધર્મ થી નવનિ થાય............શિવસુખ લેવા. ૯
-તપસ્વી મુનિરાજશ્રી ભારરવિજયજી
v@9920000
000000000000annonmanmanai

Page #6

जैन धरम प्रकाश जय पामो
નૈન ધર્મ એક જગતમાં, શિવસુખને દાતાર,
રત્નત્રયી આરાધતાં, પામે ભવને પાર, ૧ [ રૈન ] તેમનું પ્રથમ જિવને, ગુરૂ પ્રણમી સુપસાય;
ધર્મ ઉત્તમ વતાં, શિવે પૂરી માં જાય. ૨ [ ધર્મ ] ધર્મ ધર્મ સહુ કો કરે, સમજે ન ધર્મ કેય;
સત્ય ધર્મ જબ પામશે, પ્રકાશ અંતર હોય. ૩ [ પ્રકાશ ] રત્ન ચિતામણી સારીખ, માનવ ભવ ગુણખાણ;
પામી સદગુરુ સેવતાં, પામે. ઉત્તમ નાણુ. ૪ [ જ્ઞાન ) અતિ ઉત્તમ જેની, તે પાળે જિન ધર્મ
સમકિત સહુ આરાધતાં, પામે શિવસુખ શર્મ. ૫ [ દર્શન ] પ્રજા જિનવર રાજની, સંઘ ચતુર્વિધ જાણે
દેશનાસમયે જિનવર નમે જે છે સંયમખાણ. ૬ [ચારિત્ર Rાઉસગ્ગ મુદ્રાએ રહી, ધ્યાન ધર સહ કેય;
દુ:ખ દડગ દૂર કરી, મનવાંછિત ફળ હોય. ૭ (ધ્યાન=ત૫] રીત ૧ અષ્ટ નામાવલી, ગણુતાં લાભ અપાર;
મનહર જિનગુણુ સમરતાં, મનમોહન ભવપાર, ૮ [ જાપ ] નનને સફળી છે તેને, પાળે જિનવર અ૭િ;
દાન શિયલ તપ ભાવરૂપ, સત્ય ધર્મ પ્રમા. ૯ [ ધર્મ ] થન કરે તે કરો, જેહથી થાયે કર્મ દૂર,
જન્મ મરણ રે કરી, પામો સુખ ભરપૂર. ૧૦ (ફળપ્રાપ્તિ] પાગલ જે મુજને કહે, છું પાગલ તું જાણે
પા ગલ પાગલ પામતાં, પામીશ અમૃત ખાણ. ૧૧ લઘુતા મોક્ષ જાવાને ગ્રહે, જૈન ધર્મ વર જહાજ પ્રકાશ અંતરમાં કરી, જય પામે મહારાજ. ૧૨ [આશીર્વાદ)
-મુનિરાજશ્રી મનમોહનવિજયજી
૧ નવકારવાળી. ૨ અપ મા-મીઠે પદાર્થ.

Page #7

श्री जैन धरम प्रकाश जयवंतु रहो
શ્રી હીરપ્રભુ વીતરાગ હા ! વીરપ્રભુ વીતરાગ
જૈનધર્મ શિતાજ હા ! પ્રભુ જૈનધમ શિરતા..... નૈનમસ્તકે વંદન કરીએ, રત્નમણી ગુણુખાણુ હા ! રત્નમણી ધમપુર ધર, જ્ઞાની પ્રભુજી, વીરજીનું નિર્વાણુ હા ! વીરજીનુ રટણ કરતાં વીર પ્રભુનુ, ગોતમ કરૈ વિલાપ હા ! ગૌતમ મહાવીર પ્રતિને! રાગ પછીથી, વિરાગમાં પલટાય હા ! વિરાગમાં પ્રકાશ પ્રકટ્યો જ્ઞાનતણા ને, પામ્યા ગોતમ કેવળજ્ઞાન હૈ ! ઊંચા માયામમતા ત્યાગી, શિવસુખ નિર્માણ હા ! રાત શત વંદન ગૌતમને કરીએ, લબ્ધિના ભંડાર હૈા ! લબ્ધિના॰ નૅગમાંડી ફરકાવી પતાકા, અહિંસા ધર્માં થા નભે સૂર વિરાજે, ધ'થી જીવન ચંદન વીર ! કરીએ હજારા,સમતા સુખ રેલાયા હૈ ! તુષા બિંદુ ભક્તિતા જ, જીવનમાં છ ટકાયત હૈ ! જીવનમાં॰ રત રહી નિજ કન્યમાંહી ને, જીવનસાફલ્ય થાય હા!
પામ્યા શિવ૦
સમતા૦
જીવન
સૌરભ૦
લહેરાય હૈ। ! દીપાય હૈ। !
IHORI
( ૫ ) GOOGLE
દ્દોન્ને સુખ, સમૃદ્ધિ ને શાંતિ, સૌરભ સદાચારની પ્રસરાય હો ! કારના શુભ ધ્યાનના, જીવનમત્ર લહેરાય: હૈ ! જીવનમંત્ર૦
–શ્રી દુર્લભદાસ ત્રિભાવનદાસ ડૅાશી 品
અહિંસા
ધર્મથી૰
સિદ્ધચક્રની વધાઈ
સિદ્ધચક્રની વધાઈ માગે છે, ખાજે છે ઘન ગાજે છે. સિદ્ધ નદીશ્વર દ્વીપે અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ, દેવદુ દુભી વાગે છે. સિદ્ધ॰ ઇંદ્રાદિક દેવા હરખી સુવે, ઉત્તમ વાદ્ય બજાવે છે. સિદ્ધ આસા ચૈત્રી શાશ્વત એળી, આય ભૂમિમાં આવે છે. સિદ્ધ સાતમથી પૂર્ણિમા દિવસે, વિજન મહેાત્સવ મનાવે છે. સિદ્ધ મયા શ્રી શ્રીપાળે આરાધી, દૂર ભવી મનમાં લાગે છે, સિદ્ધ ગુરુગમથી જાણી તપ કરવા, વિજનને તે છાજે છે. સિદ્ધ મનોહર સિદ્ધચક્ર સેવતા, મનમેાહુન આંતર ગાજે છે. સિદ્ધ —મુનિરાજશ્રી મનમેાદુર્ભાવજયજી

Page #8

Gigs[jર્ષાભિનંદન
શ્રી તીષચંદ જીવણલાલ શાહ | વિ. સં. ૨૦૧૬ ના વર્ષે “શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ” પંચેતેર વર્ષ પૂર્ણ કરી છેતરમાં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. ગત વર્ષમાં પં. શ્રી ધુરંધરવિજયજી ગણિવર્ય, મુનિરાજ શ્રી હેમચંદ્રવિજયજી, પં. શ્રી સુશીલવિજયજી ગણિવર્ય, મુનિમહારાજ શ્રી મનમોહનવિજ્યજી વગેરેને તેમના પદ્ય-કાજો માટે તેમજ આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજય મહેન્દ્રસૂરિજી, શ્રીચુત મોહનલાલ દીપચંદ શેકસી, શ્રીયુત બાલચંદ હીરાચંદ ‘સાહિત્યચંદ્ર', શ્રીયુત હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડીયા એ મ. એ. તથા ડી. લાગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા વગેરેને તેમના ગદ્ય લેખ માટે આભાર માનવામાં આવે છે અને નૂતન વર્ષમાં પણ તેઓ સર્વને તે ને તે જ સડકાર ચાલું રહેશે તેવી ઈછા સેવીએ છીએ.
ગતવર્ષમાં વિજ્ઞાનની પ્રગતિ કુદકે ને ભૂસકે આગળ વધી રહી હતી. રશિયાએ એક રેકેટ ચંદ્ર ઉપર ઉતાર્યું છે અને બીજા રોકેટને ચંદ્રની આસપાસ અને પૃથ્વીની આસપાસ ફરતું કર્યું છે અને ચંદ્રની બીજી બાજુ, કે જેને આપણે જોઈ શકતા નથી તે બાજુના ફોટાઓ લીધા છે. વળી બે કૂતરાઓને અને એક વાંદરાને લગભગ બસે માઈલ દૂર અવકાસમાં મોકલવામાં અને તેમને જીવતાં નીચે ઉતારવામાં ફતેહમદ થયો છે. રશિયાએ આ વર્ષે એકાદ-બે મનુષ્યને પણ બસે માઈલ દૂર મોકલવાને અને તેમને જીવતાં નીચે ઉતારવાને વિચાર રાખે છે. જે આ યુગમાં વિજ્ઞાનની અપૂર્વ સિદ્ધિ ગણg શકાય. વિજ્ઞાન ક્ષેત્રે રશિયા બીજા રાષ્ટ્ર કરતાં ઘણું આગળ વધી ગયું છે.
ભાવનગરમાં આપણા સમાજની વસતિ વિશેષ પ્રમાણમાં વધતી રહી છે. ભાવનગર વ્યાપાર-ધંધાનું કેન્દ્ર બનતાં દેશ-દેશાવરથી અનેક લેકે ધંધાર્થે આવતા રહ્યા છે. તેના પ્રમાણમાં જીને મારવાડીને વંડે કે પડવા લાગ્યા. લગભગ દશ વર્ષથી ન ઉપાશ્રય બંધાવવાનો વિચાર ચાલી રહ્યો હતો. આ વર્ષે પૂ. પંન્યાસજી કલાસસાગરજી અને પંન્યાસ શ્રી સુબોધસાગરજી મના ઉપદેશથી ન ઉપાશ્રય બંધાવવા માટે લગભગ દોઢ લાખ રૂા. જેટલી રકમ નેધાણી છે. જાના ઉપાશ્રયને સ્થાને ન ઉપાશ્રય બંધાવવાને લાન થયું છે. ભાવનગરની આપણા સમાજની વસતી જોતાં તે સ્થાન પણ ટૂંકું તે પડવાનું તેમ લાગે છે. હવેના સમયમાં ગમે તેટલો મટે ઉપાશ્રય બંધાવશું તે પણ દશ વર્ષ પછી તે ઉપાશ્રય ટ્રકે તે પડવાને જ કેમકે શહેરોમાં જેની વસતિ અસાધારણ રીતે વધતી જાય છે. વળી મહાગુજરાતનું રાજ્ય થતાં ભાવનગરનું અનેક રીતે મહત્વ વધશે તેમજ વસ્તી બહુ જ વધી જશે તેમ જણાય છે તે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ પ્રમાણે વિચાર કરી શહેરના ઉપાશ્રય માં સર્વ કઈ સુખપૂર્વક સાંભળી શકે તેવી જેની પર પૂજ્ય આચાર્ય વેર્યોએ ગંભીર વિચારણા કરવી પડશે, એમ જણાય છે, ઉપાશ્રયનું બાંધકામ વહેલી તકે શરૂ થાય એમ ઈચ્છીએ છીએ.
કલકત્તામાં જાહેર રસ્તા પર માનું વગેરે ન પરઠવવા દેવા માટે જબરે કોલાહલ ઉત્પન્ન થયેલ છે. રસ્તાઓ ડામરના અથવા સીમેન્ટને હોવાથી માત્રુ વગેરે પરઠવવાને લીધે ગંદવાડ

Page #9

અંક ૧
નૂતન વર્ષાભિનંદન
જેવુ' જડ્ડાય છે તેથી બીજી કામની અંદર જૈનોની સ્વચ્છતા સંબધી ટીકા થાય છે. આવી ટીકાએ અટકાવવા માટે પૂજ્ય આચાર્ય મહારાન્તએએ ભેગા થઇ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ પ્રમાણે મેટા શહેરામાં જ્યાં ગટર વગેરેના સાધને છે ત્યાં શું કરવું તેને તરત જ નિય કરવા જરૂરના છે. સરકાર તરફથી ફરજ પાડવામાં આવે તે પહેલાં વખતસર ચેતી જવું એ અમને ચેાગ્ય લાગે છે.
સંવત્ ૨૦૧૪ નું સવત્સરી પર્વ મંગળવારે ઉજવવુ તેવા અમદાવાદના શ્રી જૈન સંઘે ઠરાવ કરેલ તેને બધા આચાયેએ સ્વીકાર કરેલ પણ તે વખતે જન્મભૂમિના પંચાંગને માન્ય રાખવું એવે પ્રબંધ થયેલ છે. પણ તિથિચર્ચાના બન્ને પક્ષના આચાર્યાએ તેને અથ પોતાને ધ એસે તેવા કરેલ હોય તેમ જણાય છે કારણ કે ખાર તિથિને અંગે બન્ને પક્ષનાં આચાર્યમાં હજુ મનભેદ જણાય છે. થાડા દિવસે અગાઉ બન્ને પક્ષના આચાર્ચીના મતગ્યે જન્મભૂમિએ પ્રગટ કર્યા હતા તેમાં આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયપ્રતાપસૂરિજીનુ મંતવ્ય એવુ છે કે પહેલાંની જેમ બાર તિથિએ રાખવી, આચાય શ્રી વિજયરામચદ્રસૂરીશ્વરજીના એવા મત છે કે અચુક વર્ષોમાં અમુક આચાર્યએ સવત્સરી પર્વના દિવસોમાં ફેરફાર કરેલ હતા તેથી અગાઉની ખાર તિથિએમાં ફેરફાર કરવા જરૂરી છે. ઉદયાત્ તિથિ પાળવી એ તેમને ચે.ગ્ય જણાય છે, હાલના સમયમાં ઉદાત એ આઠમા હોય તે બીજી આઠમને દિવસે વ્રત-પચ્ચખાણ કરવાનો નિયમ છે પણ પચીસ-પચાસ વર્ષ પછી કેઇ આચાર્યના મનમાં આવશે કે શા માટે પહેલી આઝમના રે!જ વ્રત-પચ્ચક્ખાણ કરવા નહિ અને તેથી ખાંડ ગામમાં બે બારશ”ની લેાકેાક્તિ લાગુ પડશે. એટલે કે અમુક લોકો પહેલી આમે વ્રત-પચ્ચક્ખાણુ કરશે અને અમુક લેાકેા ખીજી આઠમને દિવસે વ્રત-પચ્ચક્ખાણ કરશે. અત્યારે અન્ય ધી એમાં કોઇ એક વર્ષમાં છે ગોકળ આઠમ ઉજવાય છે માટે હુ'મેશને માટે ખાર તીથીએ સબ ધી કાયમી ઉકેલ શીઘ્ર કરવાની જરૂર છે. આ બાબતમાં અમદાવાદના સંઘ પહેલ કરશે તા બીજા સંઘે તેને અનુસરશે.
ગત વર્ષીમાં ભાવનગરના શ્રી સ`ઘે ભાવનગરમાં વસતા જૈનોની ઠરાવ કર્યો હતેા અને જૈન યુવક સંસ્થાઓના સહકારને લીધે વસ્તી ગયા હતા તેને રિપોર્ટ તપાસતાં માલૂમ પડે છે કે લગભગ પચાસ સ્થિતિ સારી નથી અને તેમાં પાંચ ટકા તે તદ્દન નિરાધાર જેવા છે.
(^ )
ગયે વર્ષે ધાર્મિક શિક્ષણ આપતી પાંચ ધાર્મિક સંસ્થાએ વિચાર્યું કે ધાર્મિક અભ્યાસક્રમ એકસરખો બધી પાઠશાળાઓમાં શીખવવા જોઇએ, પણ તેના કન્વીનર શ્રીયુત્ મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસીએ જાહેર નિવેદન કર્યું છે કે આ સંઘ દ્વારકાએ પહેોંચશે નહિ, હવે મુંબઇની એ સ`સ્થાએ જૈન એજયુકેસન બેડ અને શ્રી જૈન ધાર્મિક શિક્ષણુ સુધ મળાનો એકસરખે ધાર્મિક અભ્યાસકસ નક્કી કરશે તે બધી પાઠશાળાએ તે અભ્યાસક્રમને અનુસરશે, માટે આ બે સસ્થાઓએ ચાર પાંચ ગૃહસ્થાની આ સંબંધમાં નિયમના ઘડી કાઢવા એક કમિટી નીમવી અને જે અભ્યાસક્રમ નક્કી કરે તેને બન્ને સંસ્થાએ અનુસરશે તે આ પ્રશ્ન સહેલાઈથી પતી જશે તેમ જણાય છે. ધાર્મિક ચાપડીએ સસ્તી અને નજીવી કિંમતે વેચવાની અત્યારે બહુ જરૂર છે.
વસ્તી ગણત્રી કરવાને ગણત્રીના પત્રકો ભરાઇ ટકા જેટલા કુટુબેની અત્યારે જીવનઉપયોગી

Page #10

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ક તક
ચીજોના ભાવે કુદકે ભૂસકે વધતાં જાય છે ત્યારે મધ્યમ વર્ગે જીવવું હોય તે તેના યુવકે અને યુવતીઓએ નકામા ખર્ચા ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા લેવી જોઈએ. દાખલા તરીકે હાલમાં સા કે નાસ્તો કરે નહિ, સિનેમા વગેરે જેવા નહિ. વળી તેઓએ નાના નાના હરે શીખી લેવા જોઈએ કે જેથી તેમની વાર્ષિક આવકમાં ઘેડો વધારે થાય. નાના હર શીખવા માટે તે તે શહેરાના સંઘેએ વગર વ્યાજે હારના સાધનો ખરીદવા માટે નાણાંની રકમે ધીરવી. અને હેતું હતું તે રકમ વસુલ કરવી. આજે કલેજની કેળવણીને ખર્ચ મધ્યમ વર્ગને પિસાય તે. નથી તેથી કેલેની ચેપડીઓ ખરીદવામાં અને રી વગેરે ભરવામાં પણ તે શહેરના સંઘેાએ વિદ્યાર્થી અને નાણાની રકમ વગર વ્યાજે ધીરવી અને હપ્તે હપતે તે રકમે વસુલ કરવી, વળી હાઈસ્કૂલમાં ભણતા વિદ્યાથી ઓને રહેવા માટે બોર્ડિગન મકાનો બંધાવવાના કુંડમાં સ્થાએ સારી એવી રકમો ભરવી. જે આ પ્રમાણે કરશું તે જ મધ્યમ વર્ગના વિદ્યાથી કેળવણી લઈ શકશે અને ભાવમાં તેનો ઉદ્ધાર થશે.
પાવાપુરી-સમેતશિખરજીની યાત્રા માટે દરવર્ષે પેશ્યલ ટ્રેને યા તે રીઝર્વ ડબ્બાઓ જાય છે. તેમાં કેટલાક ધંધાદારી પણ હોય છે. આ વર્ષે મુંબઈ જેને સ્વયં સેવક મંડળે આ દિશામાં સારી પહેલ કરી છે અને અશિરે છ જેટલા ભાવિક યાત્રિકોને સુખસગવડતાપૂર્વક યાત્રાઓ કરાવી રહૃાા છે. સ્વયંસેવક મંડળ તેની સેવાભાવના માટે પ્રસિદ્ધ છે અને તેમાં પણ શ્રીયુત મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી જેવા રાહબર હોવાથી યાત્રિકો આનંદ સાથે તીર્થ યાત્રાને અનુપમ લાભ લઇ રહ્યા છે. અમે આવા પગલા આવકારદાયક ગણીએ છીએ.
આપણા સમાજમાં “ સાહિત્ય સંસ્થા તરીકે આ સભાનું સ્થાન સોપ્રથમ છે. આગામે, કથાઓ, ચરિત્રો, કર્મ, તત્ત્વજ્ઞાન, ઉપદેશ, સુભાષિત, પૂજા વિગેરે પ્રકારના અનેક ગ્રંથ આજ સુધીમાં સભાએ પ્રકાશિત કર્યા છે. સમાજમાં સભાનું સ્થાને ગૌરવભર્યું છે. સ્વ. શ્રી કુંવરજીભાઇની તે પ્રણાલિકાને યથાશક્તિ શરૂ રાખવાને અમારો પ્રયાસ છે અને તે સંબંધમાં અમે સમાજના સહકારની અપેક્ષા રાખીએ છીએ. હાલમાં “જૈન રામાયણ”નું મુદ્રણ કાર્ય શરૂ કર્યું છે અને ક્રમશઃ એક પછી એક પુસ્તક પ્રસિદ્ધ કરવાની અમારી
જના છે. જ્ઞાનપ્રચારમાં રસ લેતા ગૃહસ્થાના સહકારની અમે અભિલાષા રાખીએ છીએ; સ્વજનના શ્રેયાર્થે આવા પુસ્તક પ્રકાશન અંગે પત્રવ્યવહુાર કરવાની અમારી વિજ્ઞપ્તિ છે.
અંતમાં આ તન વર્ષ સ લાઇફ મેમ્બરોને, સભાસદ બંધુઓને અને પ્રકાશન ગ્રાહક બંધુઓને સુખરૂપ નીવડે તેવી પરમાત્મા પાસે નમ્ર પ્રાર્થના કરી વિરમું છું
EFFFFFFFFFFFFFF ક અ ધૂ સે સ્વપ્ન MાપEFFFF(૩) EFFFFF
લેખક : શ્રી મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી હમયુગ માને છેલો હપ્ત
પ્રભાવિક જયોતિર્ધરના સંબંધમાં જુદા જુદા મુનિકાર્તિક શુકલ પૂર્ણિમા એ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી મદ્ મુંગાએ વિવિધ પ્રકાર, મનોરમ વાનકીએ સાહિત્યહેમચંદ્રસૂરિને જન્મદિન, અધૂરું સ્વમ પૂરું કરવા રૂપી સુવર્ણકાળમાં પિરસી છે અને એમને માટે સારુ પસંદગી પણ એ જ માસ ઉપર ઉતરી છે. આ ભાગ જ્ઞાનભંડામથિી પ્રાપ્ત થયેલ છે એટલું જ

Page #11

અંકે ૧]
અધૂરું સ્વપ્ન
જેના ભત્તરૂપી
કરેલ છે. એટલે
નના સમય (
નહીં પણ સૂર્યના કિરણો જેવા–અને પુસ્તકરૂપે એ કૃત્રિમ માધયુકત પદવાળી, પરમાર્થને પ્રગટ થવી-પામે છે. આ પ્રકાવિક સતે સાહિત્ય- કહેનારી, સર્વને ભાષારૂપે "રમનારી જિનેની ક્ષેત્ર માં અતિશય પ્રમાણમાં પોતાની વિશિષ્ટ પ્રકારી વાણીનું અમે ઉપાસના કરીએ છીએ. લેખિનીને રમવા દઈ, વિદ્વાનને ચમત્કૃતિ પેદા કરે જેના ભવરૂપી બીજના અને ઉત્પન્ન કરનારા તેવા મૌલિક ગ્રન્થનું સર્જન કરેલ છે. એટલે રાગાદિ ક્ષય થઈ ગયો છે તે બ્રહ્મા હૈ, વિલ હો, તે એમને સમય (સં. ૧૧૬૨ થી સ. ૧૨૨૯) હર હા અથવા જિન છે તેને અમારે નમસ્કાર છે. હમયુગ તરીકે ઓળખાય છે. એ અંગે જે નેધ
ગમે તે સમયે ગમે તે અવસ્થામાં, ગમે તે ઉપબ્ધ થાય છે. એમાંની કેડીક અઠી ઉદાહરણરૂપે
નામથી આપ પ્રખ્યાત છે, પણ જે આ૫ દેવરૂપી રજૂ કરાય છે.
કુલ કથી મુકત હો તે ભગવદ્ ! આપને નમસ્કાર છે. –જે. નવું વયાકરણ, નવું ઇદશાસ્ત્ર, નવું
તેમના જીવનકાળ સિદ્ધરાજ અને કુમાર પાછળના Áયાય, નવું અલંકારશાસ્ત્ર, નવું ચોગશાસ્ત્ર. નવું
રાજયકાળમાં છે. બંનેમાં પિતાને પ્રભાવ તેમણે તર્કશાસ્ત્ર, નવાં જિનચકિત્ર રચેલ છે-નિમવેલા છે-તે કઈ રીતે આ પશે મેક દુર નથી કર્યો ? અનાખ્યા છે. ભારતવર્ષ ના પ્રાચીન વિદ્વાનોના- ગણુનાઅર્થાત ધણી રીતે દૂર કર્યા છે, એમના માટે જેટલા માં જેન વેતાંબરાચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રસૂરિએ ઉ4 પ્રશંસાના મુખ્ય વેરીએ તેટલા ઓછા છે.
સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. સંસ્કૃત સાહિત્ય અને વિક્રમ–સેમપ્રભસૂરિકૃત શતાર્થ કાવ્યની ટીકા દિત્યના દતિહાસમાં જે સ્થાન કાલિદાસનું અને શ્રી –શ્રી હેમચંદ્ર ગુરુ વિદ્યારૂપી સમુદ્રને મથવા
થતા હર્ષના દરબારમાં બાણભટ્ટનું હતું તે સ્થાન ઈસવીસન
ન
ની બારમી સદીમાં ચૌલુકયવંશી સુપ્રસિદ્ધ ગૂર્જર માટેના મદારગિરિરૂપ છે. –ચંદ્રલેખા નાટક
નરેન્દ્રશિરોમણિ સિદ્ધરાજ જયસિંહના ઇતિહાસમાં –સમ્યગૃતનના નિધિ અને ગુવી અવંધિ
હેમચન્દ્રનું છે. વળી કુમારપાળના ઈતિહાસમાં તો વગરના એવા શ્રી હેમચંદ્ર પ્રભુના ગ્રંથમાં જેવું
તેમનું સ્થાન ગુરુશિષ્ય જેવું ગણાય. આવા પ્રખર વ્યાકૃતિનું કૌશલ છે તેવું અમારા જેવા માં કયાંથી હોય?
વિદ્વાને પોતાની લઘુતા દર્શાવતા પૂર્વાચાર્યોની પ્રશંસા અનેકર્થ કેરવકો દી
કરતા જણાવ્યું છે કે-ઉત્કૃષ્ટ મહાકવિ તો શ્રી સિદ્ધ_ગે મ »વીવાસીએના પુણ્યશશિને સનસેનદિવાકરજી,ઉ9 મહાતાર્કિક શ્રી મહેલવાદી, લઈને અસીમ પ્રતિભાથી એક જીવિત ધરનારા ઉત્કૃષ્ટ સંગ્રહકાર શ્રી ઉમાસ્વાતીજી અને ઉત્કૃષ્ટ સરસ્વતી અને સુરગુરુ બંનેને પોતાના શરીરમાં એક વ્યાખ્યાતા શ્રીજિનભદમાશ્રમણ.એ મહાત્માઓને રૂપ કરીને ધારણ કરેલ છે એવા, સ્યાદ્દવાદને સાધનાશ વંદન છે શ્રી હેમચંડ પ્રભુ સદ્દબુદ્ધિના સાગરને જાણવાના સ્વપ્રની વાતો મહાપર્વના વ્યાખ્યાનમાં સાંકળી વિધિ માટે પિતાના શરીરના દ્રષ્ટાંતરૂપ મને થાઓ. લેવાય તો એ આકર્ષણ મેળવે. વિજ્ઞાનયુગ એવા ચિત્ર
–ી મહિલસેનસૂરિ
' જોવા ઈચ્છે છે અને એ મહાત્માઓને જીવન-કવનને – કવિતાની વિશિષ્ટ રચના કરવામાં રસિયા'
અભિલાષી છે. ઊગતી પ્રજાને નિરર્સ વર્ણને અને એવા અન્ય સૂરિઓ ધણુ છે પરુ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિની મેળ વગરની માત્ર ચમતકારી વાતથી સંતોષ નથી વાણી કે જેના થી એક રાજા પ્રતિબોધ પામે છે, તે થતો. દેવત્વ પ્રત્યે પ્રેમ હોવા છતાં દેવતાઈ કરામત અનંખી છે. મેટો પ્રકાશાવાળ બીજા તારાઓ લાખ કરતાં માનવની માનવતા અને પ્રતિભા પ્રત્યે એને ઊગે છે પણ પૂર્ણિમાના ચંદ્ર વગર સાગર વિશેષ પ્રેમ વિશેષ છે. અધૂરા સ્વમને સંકલીત કરી જાગૃત થતો નથી-ઉલાસ પામતો નથી.
પૂણતાનું રૂપ આપવાસ્થવિરાવલીને અદ્યતન -કવિવચન (કુમારપાળપ્રબંધમાં) બનાવવા કઈ ટીકાકાર જન્મે તે કેવું સદ્ભાગ્ય આચાર્યશ્રીની વિશાળ દષ્ટિ–
લે ખાય. આરામ ફળશે ખરી ?
ચંદ્ર વા, અખિી લાખે
ગૃત થતો નથી.

Page #12

ધર્મના અધિકારીની વિશેષતા
મુનિરાજશ્રી મદ્ગાપ્રવિજયજી મહારાજ
એંસારના અનતા પ્રવાસેામાં દુઃખા બેગવ્યા તેમ સુખ પશુ ચિરકાળ અનેક વખત દેવ તે માનવભવમાં ભાગગ્યા પણું કલ્યાણુને પથ સમાયા હાય તે। જથ્થા નથી અને જન્મે હેચ તે જીવનમાં ઉતાર્યા નથી.
સમરત સસારમાં પ્રત્યેક આત્મા પોતાના જન માં સુખ દચ્છી રહી છે. સુખપ્રાપ્તિ અને દુખના નાશ માટે જગતની ચોમેર સતત પ્રવૃત્તિએ ચાલી રહી છે, છતાં સુખનું સ્વપ્ર પશુ આજે દૂરસુદૂર બની રહ્યું છે. આ સ્થિતિનું કારણ એ છે કે સુખના વાસ્તવિક સ્વરૂપની એળખ થઈ નથો-માં તે સુખના સાચા સાધાની સાચી પીછાન થઇ નથી.
અખંડ, અનંત અને સ્વાધીન તે જ યુ સુખ છે. તેના સાધન તરીકે લાડી-વાડી-ગાડી, દેહ, સપત્તિ કે સ્નેહી નથી પરૢ સમ્યગ્દર્શન, સમ્યગ્ જ્ઞાન અને સમ્યયાત્રિ છે. ! રત્નત્રયી જ અભી સાચા સુખ માટે ખરેખર એકાંત અને આત્યંતિક સાધનરૂપ છે.
માનવભવને ષમ્યા પછી તેના ો સદુપયોગ કરવામાં આવે તો તે આત્માને માત્ર આપે છે, ત્યારે તેના દુરૂપયે તે નરકાદિ અધઃપતનનું કારણ બને છે.
માનવભવને પામ્યા પછી રત્નત્રયીની આરાધના માનવતાને અજવાળની અને છે
સહુથી પ્રથમ મેક્ષિપ્રાપ્તિના ચાર દુશ્મ ગામાં માનવપણું અતિશય દુર્લભ છે. નરકમાં કેસનાર યાવત્ મેક્ષમાં મેલનાર માનવપણુ છે.
માનવજીવનમાં ધર્માની સાધના માટે અનેક ગુણામાં જિજ્ઞાસા, મધ્યસ્થત્તિ અને સામર્થ્ય પ્રધાન ભાગ ભજવે છે. મા ધર્મની આરાધનાનું સામ એટલે ગમે તેવા ભ-લાલચેોમાં પણ એક નિશ્ચયમાં ટકી રહેવાની શકિત. ધર્મસ્વરૂપના અનભિજ્ઞ માતપિત્તા અને વજન વિશેના ભવને લીધે કે પ્રતિકૂલ વર્તનાદ-કષ્ટ આપના-ઉપસર્ગો વરસાવનાર કુલપર પરાથી પૂર્તપૂજત દેવેથી જે કરે હિંદુ તે સમ, આ સમર્થ પાના ગુણના અભાવમાં માનવ ધર્માનુષ્કાન કરી શકતો નથી. આ ગુશ્રુતે સમજવા નીચેનુ દૃષ્ટાંત માર્ગદર્શક બની રહેશે,
વિવશ આત્માએ અન ંતકાળથી પરિભ્રમણ કરી રહ્યા છે, એ પરિભ્રમણના નિવારણના અમેષ ઉપાય પૂર્વોક્ત રત્નત્રયી જ છે. આત્મા જ્યાં સુધી ભારે ગ રૂપ કર્માંતે પરાધીન છે ત્યાં સુધી તે દુઃખની જં પર પરાને પ્રાપ્ત કરી રહ્યો છે. આ સ્થિતિમાંથી આત્માને ઉગારી તેના પોતાના સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ કરાવનાર રત્નત્રયી, મુક્તિના શાશ્વતસુખની સાધના માટે ઉપકારક છે.
સ્પાકારમગ્રીના તેજરવી સંક્રમણ્શીલ તિલકના તેજપ્રભામાં સ્નાન કરતાં વિકસિત સુરભી કમલ અનાદિકાળથી ચાઢ્યા આવતા સંસારમાં ધૃવનથી સુશોભિત અને સમૃદ્ધિમાં ઇંદ્રપુરી સાથે સ્પર્ધા કરતુ એક નગર હતું. નામ હતું તેનુ રત્નપુર. તેમાં બદ્દતના અનુયાયી શેઠ શેઠાણી વસતા હતા. તેમને ‘અમર' નામની કુલદેવીની માનતાથી-સેવાભક્તિથી થયેલ અમરદત્ત નામે પુત્ર હતો. તે બાફ્યાવસ્થાને વટાવી કળાસમૂહમાં પાર'ગત બન્યા. પિતાની પ્રેરણાથી બૌદ્ધધર્મોમાં જોડાઇ ગયા છે. યુવાનીના આંગણે પ્રવેશ કરતાં એક બૌદ્ધોની કન્યા સાથે પાણિગ્રહણ પણ થઇ ગયું.
એકદા વસંત ઋતુમાં મિત્રો સાથે વસતક્રીડા કરવા ઉદ્યાનમાં ગયું. ત્યાં અનેક ક્રીડા-સ‘ગીતગીત દેખાવા જોઇ, આનંદ પાની તેમ કેટલીક ક્રીડાએ ( ૧૦ )∞

Page #13

અંક ૧ ||
ધર્મના અધિકારીનો વિશેષતા
cerca
કરી આનંદ અનુભવ્યો ત્યાં એક મુનિરાજને કંઈ બીજા સુખી છો હેરાન કરી મૂકે છે. એ રીતે થાકુળ, દુ:ખી અને પરદેશીને ઉપદેશ આપતા જાણો, તે હેરાનગતિ ભોગવતા તે જ વિલાપ કરે છે પણ મિત્રો સાથે સાંભળવા ગયો. તે પછી વિપ્રનું જન્મદિવસે છૂટકારો મેળવી શક્તા નથી. પાપના પરિણામ સર્વ ધનનાર પામી ગયું હતું. છ માસ થતા માતપિતા પ્રત્યક્ષ જોયા પછી કે ભોગગ્યા પછી કુશળ કાર્ય માં ગુજરી ગયા. પછી જેમ પાળ્યો તે સ્વજને તેના જ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ, અને તેમાં જ અભિરુચિ પાપને લીધે મરી પરવાર્યા ત્યારથી માટે તેની રાખવી જોઈએ. જીવનવૃત્તિ ચાલતી હતી, વર્તમાનમાં તેના શરીરમાં
સુગુરુની વાણીદાર થતા જ દેશમાં મન એકાગ્ર અસંખ્ય મેટા રાગે તીવ્ર વેદના કરતા હતા તેથી બને ત્યારે જ પ્રદીપ સમાન શાસ્ત્રને લાભ મળી શકે છે, હેરાન પરેશાન થઈ રહ્યો . ભૂતપિશાચ પડ્યું. તેથી વિરતિભાવ પ્રકટે છે અને તેમ થતાં આશ્રવને તેના શરીર માં પ્રવેશી વેદના કરતા હતા, જે ખરે ખર રાધ થાય છે. આશ્રાના રાધથી અસાધારણુ તપઅવાઓ હતી. જીવનથી કંટાળી ફાંસે ખાતા તે ફસા બળ પેદા થાય છે, જેથી વિપુલ નિર્જરાનું ક્ષ પ્રાપ્ત થાય પણ તૂટી ગયો જેથી તે જમીન ઉપર પછડાઈ પડ્યો તેને છે, તેથી પરમ અગિપાને લાભ થતાં ભવને પ્રવાહ વૈરાગ્ય થતાં પૂર્વભવનું કારણ પૂછવા મુનિરાજ પાસે અટકી જાય છે, અને શાશ્વત ઉદાર “મેક્ષ” મેળવી આવ્યો હતો. કે પણ તેની હકીકત સાંભળવા શકાય છે. એમ રાખ્રશ્રવણુની વૃત્તિ જ સમસ્ત દાચ બન્યા હતા.
કુશળાનું મૂળ છે. મુનિએ કહેવા માંડયું: હે મહાનુભાવ ! આ આ ધર્મોપદેશ સાંભળતા શ્રોતાવર્ગને પ્રમોદ જમથી પૂર્વના ત્રીજા ભવમાં તું કુદ્ધપુત્ર હતો. થ, પરદેશી દુ:ખી વિપ્રને જાતિસ્મૃતિ થઈ અને એકદા મિત્ર સાથે પરગામ જતાં રસ્તામાં તેને એક શેકને ભારે આ વેગ આવતા અનેરાન ૨ પીકાર્યું. પ્રવાસી મલે, જેની સાથે તને તેવું થયું. તેની પાસે અમરદત્તના મનમાં પણ શુભ સંકલ્પ વૃદ્ધિગત થતાં ધન છે એમ જાણી તે તેનું ગળું મરડી મા દર્શનાવરણનું પડળ ખસતા, આ ઉત્તમ ધર્મ કરવાનું નાખે. પછી આગળ ચાલતા ધનના લેભે તમે તેને દઢ મન થયું. પછી કયાંક પિતાની વીટી ગુમાવી, બંનેને એક બીજાને મારી નાખવાનો વિચાર થતાં સાધુના જ્ઞાનાતિશયને યાદ કરે તો મિત્રો સાથે ઘેર પરસ્પર ઝેરી દારૂ પાયે અને ઝેરી માંસ ખવરાવ્યું, આવ્યું. પરદેશી વિપ્ર અને સાધુ મહારાજનો વેગ જેથી બન્ને મૃત્યુ પામ્યા. તું મરીને નરકે ગમે ત્યાં પિતાએ જા, જેથી અમરકુમારને બહાર જવાને ભય કર દુ: ભેગવી, મનુષ્ય જન્મ પામી હાલમાં આ નિષેધ થયો. પ્રકારનું તું દુ:ખ ભેગવી રહેલ છે.
ત્રીજે દિવસે વીંટી શોધવાના ાને પિતાની - પ્રવે મારી નાખેલ પ્રવાસી ભવનવાસી દેવ બની રજ લઈને અમરદત્ત દાનમાં ગયો. મુનિને વદન તારા ઉપરના દ્વેષના કારણે આવી યાતનાઓથી તને કરી ઉપદેશ સાંભળી જણાવ્યું કે-જીવાદિ અનેક હેરાન કરે છે. તું હેરાન થાય તેટલા માટે ફાંસે તને જાણ્યા વગર ધર્મમાં તcપર માનવ પડ્યું, પણું તે જ તેડી નાખ્યો છે. આ બધું ત ર પૂર્વ દિશા-અસત્ય-પરિગ્રહાદિને તજી શકતો નથી. અમને દુષ્કતનું જ પરિણામ છે.
કહ્યું, મારા પિતા બૌદ્ધમાગી છે. દઢ આગ્રહી છે, અજ્ઞાનથી અંધ બનેલા છ વયર્થ પાપ કરે બીજા ધર્મની વાત સાંભળવા દેતા નથી. તેમના છે અને અંધની પેઠે ભકૂપમાં પડે છે, જયાં ઈષ્ટ- ભયથી સંક્ષેપથી ધર્મ સમજી ગ્રહણું કરવા ઈચ્છું વિગ-અનિરુગાદિદ્વારા સંતાપ પામી ચિરકાળ છું. મુનિએ કહ્યુંઃ મહાનિધિ જે આ જિનધર્મ તૃષા, સુધાદિની વેદનાઓથી પીડાય છે. તેને વળી મહાપુણ્યદયે જ પાળી શકાય છે. અને એ પરમ

Page #14

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ કારતક
અભ્યદયનું કારણ છે, તેમ દિન આવવાનું જ, માતા- દેખાડી હરાવ્યા ને કહ્યું તેને દુ:ખી દુ:ખી કરી નાખીશ. પિતાનો ભય છેડી દે,
માટે સમજી . તે પણ તે ભયે પાપે જ નહિ. અનંતા માતપિતા મળ્યા. સંસારમાં તેમનાથી ભયંકર રોગ ઉતપન્ન કરી દીધા તે પણ અમર જૈનધર્મ. કંઇ આપણુ દુ:ખને પ્રતીકાર – ઉપાય થઈ શક્તો મા સ્થિર રહ્યો-લેટા પણ ચલિત થશે નહિ. નથી. આ પ્રાપ્ત કરેલ જૈનધર્મને તજ નહિ તેમ “ભલે દે પ્રતિકુક થઈ જાય, માતાપિતાદિ ઉપેક્ષા પણ કરવી નહિ.
લે વિમુખ બની જાય, ભલે આ પદાએ આ સમજણથી અમના કુવિકલ્પને વિલય આવે ને હું ર ગાથી ઘેરાઈ જાય, ભલે લમી થઈ ગયો, બધે ભય તજી વિધિપૂર્વક જૈનધમ ચાલી જાય, પણ જૈન ધર્મ તરફની મારી ભકિત સ્વીકાર્યો. સમકિત સહિત શ્રાવકના ઘરે લીધા. ન જ છે અને જિનેતિ તોની વિચારણા છે મુનિએ જણાવ્યુ કે માતપિતાની ચિરકાળ સેવા તે 2.” આ પ્રમાણે એ દટવૃત્તિવાળે, પોતાની અનરા આ લેકને લગતું જ શ્રેય કરી શકે છે, જયારે સારી હોવા છતાં પરમ અમ્યુદય માનતે એકાગ્ર બની જેનધર્મ તે એવું કોઈ કલ્યાણ-મનવાંછિત બાકી જેન મને આરાધવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે દ્રવ્યથી અને નથી રહેતું કે જે ન કરી શકે.
ભાવથી એટલે ઉપરથી બાહ્ય રીતે અને અંદરથી પછી ઘેર આવી અમર ત્રિકાલ જિનપૂજા, સાધુ- અધ્યાત્મિક રીતે એમ બંને પ્રકારના સામે વાળે ભકિત વગેરે જૈનધર્મ આરાધવા લાગ્યું. પિતાએ એ મહાનુભાવ પોતાના નિયામાં સ્થિર પર વયે તે જાણુતા રે ભાઈ કહ્યું-આપણા પૂર્વજોની જતા હતા. અને તેના દિન પસાર થતી હતી. તેવામાં પરંપરાથી ચાલ્યા આવતા બૌદ્ધધર્મને છોડીને બીજે પાપો દય ક્ષીણ થશે. કુલદેવીએ ક્ષમા માગીને તે શાંત ધર્મ પાળે છે તે મારે તારું મેં ન જોવું જોઇએ. થઈ લોકે પશુ વ્યવહારશુદ્ધિથી રાજી થયા તેમની અમરે કહ્યું. પિતાજી ! સેનાની જેમ પરીક્ષા કરીને પાસેથી પુત્રના ગુણગાન ગાથાના શ્રવણુથી માતજ ધર્મ ગ્રંકણું કરવું જોઈએ. તેમાં પૂર્વજોની પર. પિતા પણ આનંદ-પ્રમાદવાળા બન્યા. વિન ન પરાની પ્રધાનતા ન હોવી જે.એ. પ્રાણીવધ, અત્ય, કરતાં હથી વર્તવા લાગ્યા, સસરાએ પુણુ ક્ષમા માગી ચો, આદિ નિષેધક એ પ્રત્યક્ષમાં પણ ફળ પુત્રી મોકલી આપી, દિનબદિન માતાપિતા વિગેરે આપનાર જિનમ અયુકત છે. માટે? જે લોકે લેકોને ધર્મોપદેશદ્વારા જૈનધર્મ ની સન્મુખ કર્યો. આ ધર્મને પાળતા નથી તે માને દુ:ખદાયક આ પ્રમાણે “સામ" નામના ગુણમાં સ્વીથ વિવિધ યાતનાઓ પામે છે પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. અને પરોપકાર કરવાનું અદ્દભૂત બળ છે એમ સમજી ઉત્તમ ધર્મ સ્વીકારનાર નિંદાપાત્ર થતો નથી. માટે ભયના ચોથી મુકત રહીને ‘સામર્થ્ય માં પિતાને આપ નિંદા મેકરત એ ધર્મને સ્વીકારો. આત્મા સ્થાપિત કરવા ઘટે છે, સામ વિનાને
લેકેએ જાણ્યું કે અમારે ઉત્તમ જૈનધર્મ સ્વીકાર્યો માનવી એવા ભયાનક વિનાને દુર કરી શકતો નથી, સસરાએ તેને જણાવ્યું કે “મારી દીકરીનું કામ ચિરકાળ નિર્મળ સમકિતવાળે ગૃહરથધામ પાળીને હોય તે ન ધર્મ તજી દે,” લેશ પણ ક્ષે ભ ન તે અમર દત્ત પ્રાણુત નામના દશમા દેવલેકમાં ઉત્પન્ન અનુભવતાં તેણે પત્નીને પિયર મોકલી આપી. માતા થયા. ત્યાંથી રવી મહાવિદેહમાં જન્મ પામી મોક્ષે જશે. એ જણાવ્યું, “વત્સ ! ભલે તું બીજે ધર્મ પાળ, જિનેકતધર્મની આરાધનામાં ઉપસ્થિત થતા પણ તારો જન્મ અમર દેવીની કૃપાથી એક છે વિને હરાવનાર પિતાની અદ્દભુત ચિત્તની દૃઢતાથી તે તેની પૂજા કર, અમરે ના પાડી તે જાણી, દેવીએ પરમપદ પામી શકે છે. જયારે નબળા મનવાળા ભયંકર સર્પો, દુષ્ટ હાથી, ભૂત-પિશાચાદિના રૂપે કેવળ દુ:ખમાં સબડે છે. સૌ ધર્મની દઢતા પામો.

Page #15

તીર્થકરની વિભૂતિ : અતિશયો અને પ્રાતિહાર્યો [ લેખક ૧: અતિશયો અને પ્રાતિહાર્યોને અંગેનું સાહિત્ય |
( લેખક : પ્રો. હીરાલાલ છે. કાપડિયા એમ, એ. ) સામાન્ય રીતે પ્રાયઃ પ્રત્યેક સંસારી જીવે, આવી કર્યું છે. તેમ છતાં તીર્થકરેના પણ આવિર્ભત પડેલું દુઃખ દૂર થાય અને ભવિષ્યમાં કોઈ પણ ગુણો અનંત છે-જે ક સિદ્ધના અનતગુણ જાતનું દુ:ખ ન પડે એટલે કે સમસ્ત દુઃખાવો કરતાં એ ઓછી છે. આતિક નાશ થાય એમ ઇચ્છે છે એટલું જ નહિ તીર્થકરના આ ગુણે પૈકી જે આગળ તરી પણ સાચું, સંપૂર્ણ અને શા”વસ સુખ સાંપ ડે આવે છે-જે સહેલાઈથી સામાન્ય જનતાના ખ્યાલએવી પુગુ તીવ્ર અભિલાષા સેવે છે અને એ માટે માં આવે તેમ છે- જે એમના પ્રભાવના અલૌકિક એને જે છે તેને પ્રણ કરે છે. અત્યાર સુધીમાં તાના સૂચક છે તેને જેને સંસ્કૃત સાહિત્યમાં દેરાશિના કેટલાયે મહાપુરુષોએ પોતપોતાના સમયથી ૨ “અતિશય,’ ‘અતિશય’ અને ‘અતિશેષક’ અને પરિસ્થિતિને સંકુલમાં રાખીને પિતાના જ્ઞાન અનુસાર પાઈમાં ‘અઈય' તેમ ‘અદમ' કહે છે. આ માર્ગદર્શન કરાયું છે. ઉપદેશ આપે છે- દેશના ગણનાતીત અતિશયોની સંખ્યા અપેક્ષા અનુદીધી છે. એ દેશના સંસારસાગર તરી જવામાં ચાર મિન્ન ભિન્ન રીતે દર્શાવાય છે, એને લઈને હું સહાયક હોવાથી કે સહાયક બનાવી શકાય તેમ આ અતિશયોનો વિચાર નિમ્નલિખિત પાંચ લેખ હોવાથી તેને ‘તાથી કહી શકાય અને સમય સમયના દ્વારા કરું છું. આ દેશનાકારને તેમજ એ દેશનાના વિશિષ્ટ પ્રરૂપકને
(1) અતિશય અને પ્રાતિહાર્યો તે અંગેનું સાહિત્ય, ‘તીર્થકર.' પયગંબર, કે ફેટ (prophet), ઈત્યાદિ
(૨) ચાર મૂલતિશયો. (૩) ચોત્રીસ અતિશયો નામે ઓળખાવી જ દાકાય. જૈન દર્શન પણ ચતું- (૪) આઠ પ્રાતિહાર્યો. (૫) વિશિષ્ટ વિચારમ્ભા ર્વિધ સંધરૂપ તીર્થ સ્થાપનારા અને એકાન્ત હિતકારી *
આ પિકી પ્રથમ લેખ તે જ આ છે એટલે હું દેશના આપનારાને તીર્થકર, તીર્થકર, તીર્થક્ત
ચાર મૂલાતિશ, જિનેશ્વર, જિનવર પતિ, બુદ્ધ ઈત્યાદિ નામે સંબોધે
ત્રીસ અતિશયે અને દેવકૃત
અતિશયો તરીકે ઓળખાવાતાં આઠ પ્રાતિહાર્યોને છે. અને એ જ તીર્થકરના અતિશયે એ આ
લગતાં સાહિત્યની સમય અને સાધન અનુસાર ભાષા લેખમાળાનો મુખ્ય વિષય છે, એટલે હવે હું જ્યાં
દીઠે નીચે પ્રમાણે નેધ લઉં છું:જ્યાં “તીર્થકર' એમ ઉલ્લેખ કરે ત્યાં એ શબ્દની આગળ “જૈનકહેવાની જરૂર જ નથી.
(અ) ચાર મૂલાતિશય અંગેનું સાહિત્ય જૈન દર્શન પ્રમાણે પ્રત્યેક આત્મામાં અનેક સંસ્કૃત- ‘મૂસાતિશય' એ નામ, એની સંખ્યા, અગણિત – અનંત ગુણો રહેલા છે. એ બધાનો એને લગતો ક્રમ તેમજ એની આછી રૂપરેખા એ આવિર્ભાવ સિદ્ધ કર્યો છે અને એનાથી ઓછે અંશે બાબતો સમભાવભાવી હરિભદ્રસૂરિએ અનેકાન્તજયએ કાર્ય સામાન્ય કેવલીઓએ અને તીર્થકરોએ પતાકાની સ્થાપશે વ્યાખ્યા(ખંડ ૧, પૃ. ૪) માં * “તીયકરની વિભૂતિ” એ નામની મારી કવિતા
તે રજૂ કરી છે. “દિગંબર જૈન (વ. પર, અં. ૪)માં છપાઈ છે,
અન્યયોગવ્યવછેરાત્રિશિકા ઉપર મલ્લિ૧ તીર્થ કર’ શબ્દ જૈન તીર્થ કરે માટે જ નહિ. પણ પેણુસૂરિએ શક સંવત્ ૧૨ ૧૪ અર્થાત્ વિ. સં. અન્યદર્શનીય માટે પણ વપરાય છે અને વીતરાગસ્તોત્ર ૨ આને અંગ્રેજીમાં “excellence” કહે છે. એને (પ્ર. ૪ કલેક ૭)માં તીર્થકર શબ્દ આ અર્થમાં વપરાય છે. અર્થ ઉત્કૃષ્ટતા-શ્રેષ્ઠતા છે,
( ૧૪ )

Page #16

બી જૈન ધ
પ્રકાશ
[ કારતુ?
૧૩૪૯માં સ્યાહાજરી નામની જે વૃત્તિ રચી એને નામે તેમજ એની રૂપરેખા, વચન:નિ ના છે તેમાં પૃ. ૩માં ચાર સૂવાતિયાનાં નામ અને ૩૫ બે વાણીના ૩૫ ગુગો) તેમજ અપાયા ૫ર :એની ઉદ્દભવના ઉલ્લેખ છે.
તિશય અને પૂતિકાયનાં વિસ્તાર ૩૪ અ -- કેટલાક ગ્રંથકારોએ પોતાના કે અન્ય કક ગ્રંથની શાને ઉલેખ્યું એમ વિવિધ બા નો રજુ કરી છે સંસ્કૃત વિવરણમાં મૂળ ગ્રંથના મંગલ લેકમાં જે ગુજરાતી-ન્યાવિશારદ ન્યાયાવાયું ય 1. કોઈ તીર્થકરની સ્તુતિ કરાઈ હોય તો તેમને વિજયગણ પંચપરમેષ્ટિગીતા ૪. પર? નાં અંગેનાં વિશેષ કયા કયા માતાનું સપુષ્ટપણે મૂલતિરાની સંખ્યા, અને પૃ પર ૬માં એ ચ: -- સચન કરે છે અને ચાર કરતાં એાછા જણાય તો સંક્ષિપ્ત : પરેખા છે: પી છે, રૂપરે ખામાં નાતિ. જા તેને ઉપલક્ષણથી નિર્દેશ કરાવાની બીના દર્શાવે છે. નીચે મુજબ કેમ રખાયો છે:દા. તે ઉપર્યુક્ત હરિભદ્રસૂરિએ કાતજય
(1) અપીકા પગ માલિશ, (૨) નના િ. પિતાકાને અંગે અને “કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચરિએ (૩) વેચનારાને અને (૪) "તરીકે યોગશાસુની પત્ત વૃત્તિમાં એટલે કે સ્વત અન્યના વિવરણમાં અને મા ગુરિએ હંમઢાત્રિ
૩પ વચનતિશય સંબંધી સાહિત્ય શિકાને અંગે એટલે કે અન્ય ગ્રન્થના વિવરણ પાથ-સમવાય (રુ. ૩૫)માં સર્વ વ73 માં તેમ કર્યું છે.
અતિશયો પાંત્રીસ હોવાનો ઉલ્લેખ છે કે ન સેમસુન્દરસૂરિના શિષ્ય ૨નશેખરસૂરિએ સવિહિ નિશયને અંગે છે. એ ૩૫ અતિરોનાં નામ છે ? (ગા 17 ઉપર વિ. સં. ૧પ૦ ૬ માં રચેલી પત્ત આગમમાં જશુનું નથી એમ આ આગમન :-- વૃત્તિ નામે વિધિકૌમુદી (પત્ર ૧ માં કહ્યું છે કે (પત્ર પદુઆમાં અભયદેવસૂરિએ કહ્યું છે. * શ્રી વીરવિન” એટલાથી જ અપાય.પગ યાતિશય, ધમષસૂરિએ સેળ પામ પતીસજિ : - નાનતિશય, પૂજાતિશય અને વચનાતિશય એ ચારે વાઈગુગળવણ રહ્યુ છે, અને એ દ્વારા જિત્વ, - સૂચવાયા છે.
ના ૩૫ ગુએ અથૉત ૩૫ વેચનાતિશય : ગુવિધા છે. - પા ... મૂલાતિશય કે એ જ અર્થવાચક અતિર૫ તિ જૈનસ્તવસાહ (ભા. 1, પૃ. ૨ ૬.૨ ૬ ૮ ) શય કે અન્ય કોઈ શબ્દનું પોરય સમીકરણ કઈ માં છુપાવાઈ છે, પરંતુ પદ્ય ૪, ૬ અને ૧૬ ગુટક છે. કુતિમ અપાયાનું જાતું નથી. જે એમજ હેય કોઈ ગ્રંથમાંથી વાણીના ૩૫ ગુણેનાં નમ તે પછી એનું નિરૂપણ પાઈયમાં ક્યાંથી હોય?
સંસ્કૃતમાં આપ્યાં છે. આ પછી ચોખંડા કસમાં હિન્દી-શ્રી વિજયાનન્દસૂરિએ (આત્મારામજી એનું સંસ્કૃતમાં સ્પષ્ટીકરણ છે, એ અભયદે નું મહારાજે) રચેલા જૈનતવાદ નામના હિન્દી હોય એમ જણાતું નથી તો શું એ ગમેશ્વક પસ્તકમાં ભા. ૧, પૃ. ૩-છમાં સ્વાતિ શયની સંખ્યા, આનન્દસાગરિનું લખાણ છે ?
૧ આ પૃષ્ઠક “ભાંડારકર પ્રામ્યવિદ્યા સંશોધન અભિધાન ચિતામણી (કાંડ ૧, સે. ૬૫. મંદિર” તરફથી પ્રકાશિત આવૃત્તિનું છે.
૭૧)માં ૩૫ વચનાતશનો નામ અપાય છે અને ૨ અંગ્રેજી અનુવાદ તૈયાર કરવા માટે મનપજાબ- એની પ૪ વિદ્યુત (પૃ. ૨૨)માં એનું સ્પષ્ટીકરણ કેસરી’ શ્રી વિજયવલભસૂરિજીએ અનુરોધ કર્યો હતો
ધ યા હતા છે. એ વિકૃતિ (પૃ. ૨૧)માં “અર્થે વૈવનારરાજાના”
કે એ કાર્ય મેં કહ્યું છે. પરંતુ હજી સુધી તો
આ એ
એ ઉલ્લેખ છે. અપ્રકાશિત છે.
| (ચાલુ) 3 આ “આત્માનંદ જૈન સભા” તરફથી વિ. સં. ૪ આ ગૂર્જર સાહિત્ય સંગ્રહના પ્રથમ વિભાગના ૨૦૧૧માં પ્રકાશિત પંચમ સંસ્કરણનાં પૃષ્ઠક છે. પૃશંક છે. એ વિભાગ ઇસ. ૧૯૩૬ માં પ્રસિદ્ધ કરાય છે.

Page #17

શ્રી નિરંજન વિનાયક શાહ
આપી સભાના માનનીય સેક્રેટરી શ્રી અમરચંદ કુંવર શાહના લઘુ બધુ શ્રી વિનાયક કુંવરજી શાહના સુપુત્ર શ્રી નિરંજન, ૧૯૫૬ માં ઉચ્ચ અભ્યાસાર્થે અમેરિકા ગયેલા અને નીશીગન” યુનિવસીટીમાં અભ્યાસ શરૂ કરી
આત્ર સવા વર્ષના ગાળામાં M. S.ની ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી. તેમની કાર્યકાક્તિથી રજિત થઈ પ્રીન્સીપાલે તેમને ખાસ ફેબ્રુશીપ આપી હતી. જગવિખ્યાત પેઢી એલીસ ગામના કારખાનામાં અનુભવ લઇ તેઓ લંડન ગયા અને ત્યાં ફ્રેન્સન અને પ્રીસીપ્સના કારખાનામાં વિશેષ અનુભવ પ્રાપ્ત કર્યો. ત્યારબાદ બ્રીટીશ કલેકનર સ્વીચગીયર કુ.માં અનુભવ લીધો અને તે જોટીંગ પેઢીની ભાગીદારીમાં મુખખાતે શરૂ થયેલ હિંદુસ્તાન કલાકનર સ્વીચગીયર કુાં.માં ચીફ એન્જીનીયર તરીકે જોડાઇ ગયા છે.
તેમના પિતાશ્રી વિનાયક કુંવરજી શાહુ પણ પુના ઇલેકટ્રીક સપ્લાઇ કુાં.ના મેનેજર છે. તેમણે પણ વિદેશ -યાત્રા કરી ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી. તેમના જ પગલે ચાવી ભાઇ નિરજને પણ સારી કૃતિ ને સુવાસ પ્રાપ્ત કરી છે. તેએ વિદેશ-યાત્રાથી પાછા ફરતાં પુના તથા મુંબઇ ખાતે મેાટા મેળાવડા ચેાજવામાં આવ્યા હતા.
મૂળ વતન ભાવનગર આવતાં તેના અભિનદનાથે એક મેળાવડા શ્રી જૈનધર્મી પ્રસારક સાના ઢાલમાં કાર્તિક શુદી ૯ ને રવિવારના રાજ મારના ચાર કલાકે શ્રી અમરચંદ કુંવરજી શાહ તરફથી ચેાજવામાં આવ્યા હતા, જે સમયે સભાસદે ઉપરાંત આમત્રિત ગૃહસ્થોની વિપુલ પ્રમાણમાં હાજરી હતી
શરૂઆતમાં શ્રી ભાઈચંદ અમચંદ શાહે શ્રી નિરંજન શાહને પરિચય આપતાં જણાવ્યું કે—જાણીતા વિચારક અને સસ્કારી સેામૂર્તિ સ્વ. શ્રી કુવરજી મૂળચંદ શાહુના તેઓ પોત્ર થાય છે. તેએ કેળવણીપ્રેમી હેવા સાથે સામાજિક સુધારાઓના પ્રખર હિમાયતી હતા. તેઓએ ભાઇશ્રી વિનાયકને ઉચ્ચ કેળવણી માટે અમેરિકા માકલ્યા. શાઇશ્રી વિનાયક પણ હચ્ચ કેળવણી પામેલ યુવાન હોવા છતાં સ્વભાવના મિલનસાર અને માયાળુ વૃત્તિવાળા છે. તેમણે પોતાના ચિરંજીવીને પણ ઉચ્ચ કેળવણી માટે પરદેશ મોકલેલ, ભાઈ નિરંજન યશસ્વી કારકીર્દી પ્રાપ્ત કરી, આજે આપણા સૌના શિનદનના અધિકારી બન્યા છે. તેમણે પોતાના અભ્યાસકાળ દરમિયાન અહીંની કોલેજના પ્રિન્સીપાલની ચાહના તો મેળવી જ હતી, પરંતુ અમેરિકામાં જે કેલેજમાં તેએ અભ્યાસાર્થે ગયા હતા ત્યાંના પ્રિન્સીપાલની સારી ચાહના પ્રાપ્ત કરવા ઉપરાંત વાર્ષિક ૧૫૦૦ ડૉલરની ફ્લેશીપ મેળવી હતી. આપબળે આગળ વધી કેળવણી પ્રાપ્ત કરનારા ભારતીય યુવાનામાં ભાઇશ્રી નિરજન મેાખરાના સ્થાને છે. આપણે તેમને સાંભળવા એકત્ર થયા છીએ એટલે તેમને તેમની યશવી કારકીદી બદલ અભિનંદન આપુ છું.
( ૧૫ )*

Page #18

( ૧૬ )
શ્રી જૈન ધમ' પ્રકાશ
[ કારતક
બાદ ભાઇશ્રી નિર ંજને પોતાના પરદેશ-ગમનના ટ્રક પરિચય આપતા જણાવ્યુ કે-ભાષણ કરવા કરતાં પ્રશ્નોત્તરીમાં તમને અને મને બંનેને સારા રસ પડશે, માટે જે જે વિષયમાં પ્રશ્ન કરવા હોય તેના સંબંધમાં હું મારી સમજ પ્રમાણે પ્રત્યુત્તરા જણાવીશ. બાદ અમેરિકાની કેળવણી, ત્યાંના લોકોને આચાર-વિચાર, ધ સ’બધી માન્યત્તા, કાલેજ જીવન, રાષ્ટ્રીયતા, અમેરિકાના વિવિધ પ્રાંતનો ખ્યાલ, ભાષા, તહેવારની ઉજવણી, બાળકે પ્રત્યેના પ્રેમ, જીવનધોરણ, પ્રામાણિકતા, નિયમિતતા, રાજકીય પક્ષે વિગેરે વિગેરે અનેક પ્રકારની માહિતી આપી શ્રોતાજનાને મુગ્ધ કર્યાં હતા.
બાદ શ્રી પરમાણું દે કુંવરજી કાપડિયાએ શ્રી કુંવરજી મૂળચંદના કુટુખીજનાનો પરિચય આપી તેમના કુટુંબની કેળવણીપ્રિયતાને તથા સેવા-ભાવનાને પ્રશસી હતી. ખાદ પૂછાયેલા પ્રશ્નોના ભાઇ નિર’જને માહિતીપૂર્ણ અને છતાં શુદ્ધ ગુજરાતી ભાષામાં જે જવાબ આપ્યા હતા તે સંબધી તેમની માતૃભાષાની કુશળતા વખાણી હતી. ભાવીમાં ભાઈ નિરંજનન વિશેષ અભ્યુદય ઈચ્છી ભારતની વર્તમાન સ્થિતિનું દિગ્દર્શોન કરાવી લોકશાહી રાજતંત્રમાં ભારતે કરેલી અનેકવિધ પ્રગતિનો ખ્યાલ આપ્યો હતો.
ખાદ શ્રી દીપચંદ જીવણલાલ શાહે આમંત્રિત ગૃહસ્થાના આભાર માની, ભાઇ નિરંજનને ફુલહાર પહેરાવ્યા હતા. પ્રાંતે શ્રી અમરચંદ કુંવરજી શાહ તરફથી ચેાજવામાં આવેલ ટી-ફ઼ીન તથા ચા-પાનને ઇન્સાફ આપી આનંદમય વાતાવરણમાં સૌ વિખરાયા હતા.
पुस्तकोनी पहोंच
$.................OORLOG
૧. જ્ઞાનામૃત—રચયિતા યાગનિષ્ઠ આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ. પ્રકાશક શ્રી અધ્યાત્મજ્ઞાન પ્રસારક મંડળ-મુંબઈ. ક્રાઉન સેાળ પેજી સાઇઝ પૃષ્ઠ આશરે ૧૪૦, મૂલ્ય રૂ. ૧,
યનિષ્ઠ આ. શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ તેઓશ્રીના શજને-કાળ્યા માટે સમાજમાં સુપ્રંસદ્ધ છે. તેઓશ્રીએ રચેલા ભજન-પદ-કાવ્યમાંથી ચૂડી-ચૂંટીને એકસે એક પદો-ભજ! આ પુસ્તકમાં આપવામાં આવ્યા છે. છેલ્લે પૂ. આચાર્ય શ્રીનુ સક્ષિપ્તમાં જીવનચરિત્ર આપવામાં આવેલ છે, જે સૌકાત પ્રેરા લાયક છે, પ્રયાસ આવકારદાયક છે.
૨. સવાદિકા—લેખક પેાપટલાલ પુજાભા શાહ-વાંકાનેર. ક્રાઉન સેાળ પેન્ટ સાઇઝના પૃષ્ઠ આશરે ૨૫૦ મૂલ્ય ।. ૧.
આ પુસ્તકમાં વિધવિધ ઉપદેશક સવા રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. ભાષા સરળ હોવાથી ખાળા પણ સહેલાઇથી ભજવી શકે તેમ છે. પ્રયાસ આવકારદાયક છે.

Page #19

૧. શ્રી વીરચંદ પાનાચંદ શાહ પણ આગળ વધી નારીના મેળવનાર વ્યક્તિઓમાં શ્રી બદલાઈવ' નામ બાગાસી હરોળમાં રોકી શકાય. તેઓ જામનાં રાજ્યના સહીયાળા ગામમાં જન્મ્યા હતા અને ક્રમે ક્રમે આગળ વધી ૦૩પમાં બિકા સા હતા. દેશ-વિદેશમાં તેઓછીની પેઢી
- ગત વિજ્યાદશમીના રોજ તેર વર્ષની વયે તેઓ મુંબઈ ખાતે સ્વસ્થ રયા છે, કેળવીના તેઓશ્રી કબર હિમાયતી હતા અને તે માટે તેઓએ પ ક લાખ રા. ટ્રસ્ટ કર્યું હતું. રાજકીય પ્રવૃત્તિમાં સારી ભાગ લેતા અને સેવા એ તેમના દ્રાલેખ બની ગયા હોવાથી છેલ્લા ત્રીશ વર્ષથી નિવૃત્તિ લઈને લોકહિતની જ પ્રવૃત્તિ કરતા હતા. સૌરાષ્ટ્ર સરકારે તેમની જનસેવાની કદર તરીકે સમઢીયાળા ગામને “વીરન' ? એવું નામ આપ્યું છે. - તેઓશ્રી આપ સભાના પેટ્રન હતા અને તેમની સાહિત્યિક પ્રવૃત્તિમાં અને જ્ઞાનપ્રચારના કાર્યમાં સારે ૨૨ લેતા હતા. અને તેમના સ્વર્ગસ્થ આત્માની શાંતિ ઈછી તેમના આજને પર આવી પડેલ આપત્તિ માટે હમદી વ્યક્ત કરીએ છીએ. -
૨. શ્રી ફુલચંદ ખુશાલ પર પહુવાનિવાસી શાહ કુલચંદ ખુશાલભાઈ, ૮૬ વર્ષની વૃદ્ધ વયે તેમના માટુંગાના નિવાસસ્થાને વિજ્યાદશમીના રોજ સ્વર્ગસ્થ થયા છે. તેઓશ્રી ધાર્મિક વૃત્તિવાળા અને મિલનસાર સ્વભાવના હતા. આપણી સભાના વર્ષો થી લાઈફમેમ્બર હતા અને સભાના ઉત્કર્ષ માં ય લેતા હતા. તેમના આત્માની શાન્તિ ઈઝી તેમના આતજ પર દિવસજી દર્શાવીએ છીએ,
**
.
.
' ',
'ન',
તા
.
* * *
*
-
કે,
''
S TIME :
Ste the
પ્રભાવિક પર જ ભાગ ત્રીજી
છે. . . . . . લેખક
મોહનલાલ દીપક ચોકસી શ્રીયુત ચોકસીની સેને ગમી જાય તેવી કલમથી લખાયેલા બે ભાગાની જેમ આ ત્રીજો ભાગ પણ લોકપ્રિય નીવો છે. આ ત્રીજી વિભાગમાં પૂર્વધર ત્રિપુટી, સમ્રાટ ત્રિવેણી અને બધુબેલડીની કથા ગૂંથવામાં આવી છે, જે વાંચતા અદ્ભુત રસ મળે છે. શ્રદ્ધાનો નૂર જેવી આ દરેક કથાઓ અવશ્ય વાંચવા મળ્યુ છે. આશરે સાડાત્રણસો પાનાના સાકા છોઈડીંગના આ ઘંથની કિંમત રૂ. સાડાત્રણ લખે થી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા ભાવનગર
, ,
,
,
,
સામાયિકમાં વાચવા માટે
ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજ્યજી મહારાજનાં સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રયાસ જ્ઞાનસાર-ગુજરાતી અનુવાદ સાથે અવશ્ય વારી મૂલ્ય રૂપિયા ૨-૦-૦ લખે:-શ્રી જેને ધ. સ.-ભાવનેગર
' .''
કે
'
, "

Page #20
Reg. Ne, B, 156 !ii નકલ નેબાવવાનું છે. તો ય . 232 2 કાહકો પૂરતી જયતિ નકલો જ છપાશે . કાઠમણ જૈન શા મારણ, [ શ્રી બિષ િશલા કોપુરુષ ગરિ પર્વ-૭ મું હnષાંતર ! હું વર્ષોથી આ ની નકલ મળતી હેલી.. " કલિકાળસર્વ શ્રીમદ હેમચંદ્રાચાર્ય મહંતરજાની આ અપૂર્વ કૃતિનો રસાસ્વાદ છે માણવાનું રખે ચૂકવા. બળદેવ રામ, વાસુદેવ લક્ષમણ, પતિવાસુદેવ રાવણ, એકવીશ મા તીર્થંકર શ્રી નમિનાથ ભગવંત, ચકવતીએ રિપેણ તથા જયના મોસ ધકર ચરિત્ર, , .. "ઉપદેશક શૈલી અને રસિક હકીકતોથી પરિપૂર્ણ આ ગ્રંથ રાવશ્ય વસાવી લેશો. . ૭અગાઉથી ગ્રાહક થનાર વ્યક્તિએ રૂ. એક મોકલી આપી ગ્રાહકઐર્ણિમાં નામ છે નેધાવી લેવું. Sણ છે વિશેષ નકલ મગાવનાર તેમ જ મું નકમાં નેહી-સ્વજનનું જીવનચરિત્ર છે કે ફોટે મૂકવા ઈચછનાર વ્યક્તિએ પત્રવ્યવહાર કરવો. લખે શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર કા) aksઉંઝ#2-4-882584 - % % ETii 5 : ક, * * * * બાર વતની પૂજા અર્થ-સહિત તેમજ સ્નાત્ર પૂજા કરી - જેના ઘણા વખતથી માગણી રહ્યા કરતી હતી તે શ્રી બારવ્રતની પૂજા અર્થ તેમજ સમજણ સાથેની પ્રગટ થઇ ચૂકી છે. સાથોસાથ નાવપૂજા અને આરતી-ગાળદીવાને પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યું છે, અર્થ સમજીને આચરણ કરવા ચોગ્ય છે. મૂલ્ય માત્ર પાંચ આના ન ધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર જિક લખે: નવપદારાધના માટે કે 30 થી અતિ ઉપયોગી સિદ્ધચક સ્વરૂપદર્શન (સચિત્ર) નવે દિવસની ક્રિયા વિધિ અમાસમણો નવકારવાળી, કાઉસગ, શ્રી સિદ્ધચકબોદ્ધાર - પૂજનવિધાન વિગેરે વિગતે સાથે શ્રી સિદ્ધચકના નવે પદનું સંક્ષિપ્ત સુદ્દાસર સ્વરૂપ છતાં મૂલ્ય માત્ર આઠ આના પર કી લખે શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર મુકણસ્થાન માધના મુમ્બ્રાલય, દાણાપીઠ–ભાવનગર. 1 For Private And Personal Use Only