Book Title: Gyannidhi Kridalay
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/090185/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIDAlaya / jJAnanidhi krIr3Alaya niyamAvalI 1. isa khela ko do se chaha khilAr3I khela sakate haiM. 1 khela meM chaha TikaTa hai, una ko khilAr3I samAna rUpa se baoNTa leveM / 3. hama ne 90 praznoM ke / / varga banAye hai / khilADI nirNaya kara leve ki unheM kauna se varga ke praznoM ke AdhAra se khela khelanA hai| ___4. nirNAyaka alaga honA, Avazyaka hai / 5. aMka likhe hue goTa ko nirNAyaka thailI meM bhareM tathA kramaza: eka-eka nikAla kara borDa para uso aMka ke sthAna para rakheM / akoM kA uncAraNa jora se kreN| khilAr3I apane TikaTa kA avalokana kreN| jisa ke pAsa vaha aMka ho, vaha usa kama ke prazna kA uttara deveM / jo sarvaprathama apane sampUrNa praznoM kA uttara degA, vaha vijetA ghoSita kiyA jaayegaa| yadi koI bhI khilAr3I sampUrNa praznoM kA uttara na de sakeM, to adhika uttara pradAtA vijayI hogaa| 6. uparyukta niyamAvalI meM parivartana karanA ho, to khilAr3I sarvasammati se parivartana kara sakate haiN| 7.yadyapi prazno ke / / varga hama ne diye haiM / tathApi anya praznoM ko khilAr3I sarvasammati se svIkRta kara sakate haiM / jaise - jaya, vijaya aura saMjaya khela rahe haiN| tInoM ne do-do TikaTa bA~Ta liye graMtha aura graMthakartA nAmaka varga ke praznoM se de taunoM khela ko khelanA cAhate haiN| jaya ke pAsa jo TikaTa hai, una meM eka nimna prakAra se hai - 15 | 32 | 40 | | | 64 | 80 27 | 46 | 54 85 36 58 18 | 87 nirNAyaka ne sAre aMka likhe goToM ko thailI meM DAlakara eka goTa nikAlI / goTa para 87 aMka thA / usa me goMTa borDa para jahA~ 87 likhA hai, usa para rakha dii| phira usa ne 87 aMka ko ghoSaNA kii| jaya ne Arane pAsa 87 aMka hone kI svIkRti dI / nirNAyaka ne use 87 vA prazna kiyA ! jaya ne uttara diyaa| isa taraha jo aMka jisa ke pAsa hogA, vaha utsara degaa| jisa ke pAsa jo TikaTa hai, usa TikaTa para likhe hue sampUrNa aMkoM kA jA sarvaprathama uttara degA. vaha vijetA zASita kiyA jAyegA muni suvidhisAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 _jJAnanidhi kI DrAlaya | mokAra mahAmantra - umara parameSThI NamokAra mantra paMca parameSThiyoM ko ghaTakhaNDAgama 35 Namo arihaMsANaM paMca paramapTiyoM ke nAma ke AdhAkSA meM kauna mA bIjAkSara banna hai ? 1. jo parama para ma nidhana ho, unheM prathA kahAM haiN| adinidhana mahAmantra kauna sA hai ? .. NamAkAra mantra meM kinhe namaskAra kiyA gayA hai ? NamokAra pantra rUpa maMgalAcaraNa sarvaprathama kisa gratha meM pAyA jAtA hai ? 6 NamokAra mantra meM kitane pada hai? : mAMkAra mantra meM kitane akSara haiM ? K. pAmAMkAra mantra meM kitane svara haiM? 7. NamokAra mantra meM kitanaM vyajana haiM ? || mokAra mantra meM kitanI mAtrAe haiM? / / . zamokAra mantra kA prathama pada kauna sA hai ? / ? zamAMkAra mantra ke prathama pada me kitane akSara hai ? / 3. gapakAra mantra ke prathama pada meM kitane svara haiM? 14. NamokAra mantra ke prathama pada meM kitane vyaMjana haiM? 15 NamAMkAra mantra ke prathama pada meM kitanI mAtrAra hai ? 16 NamokAra mantra kA dvitoya pada kauna sA hai ? 17. NapokAra mantra ke dvitIya pada meM kitane akSara haiM? I NamokAra mantra ke dvitIya pada meM kitane svara hai ? 19 NamokAra mantra ke dvitIya pada meM kitane vyaMjana haiM? . gamokAra maJa ke dvitIya pada meM kitanI mAtrAeM hai ? | mokAra mantra kA tatIya yaTakona sA hai? 11. emokAra mantra ke tRtIya pada meM kitane akSara hai ? 13. paNamAkAra mantra ke tRtIya pada meM kitane svara haiM ? 24. NamokAra mantra ke tRtIya pada me kitane vyaMjana haiM ? 5. NamokAra mantra ke tRtIya pada meM kitanI mAtrA haiM ? 25. NamokAra mantra kA caturtha pada kauna sA hai ? ::. NamAkAra mantra ke caturtha pada meM kitanaM akSara hai ? 2. gApAkAra mantra ka catartha pada me kitane stara haiM ? NamokAra mantra ke caturtha pada meM bittane vyajana hai ? 3. NamokAra mantra ke caturtha pada meM kitanI mAtrAeM haiM ? / gamAMkAra mala kA pacama pada kauna sA hai ? 37. mokAra mantra ke paJcama pada meM kitane akSara haiM ? 11 Namo siddhANe Namo AyariyAgaM 11 pAmo uvajjhAyANaM 2 Namo loe sabba sAhaNa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FRANKS jJAnanidhi krIr3Alaya pada pani raha~ patra meM kiraNa yaMjana hai mada meM kitanI mAtrA hai 7 12. bhanna ke 34. zaMkAra mantra ke 25. zamokAra mana ke .sa. arihantoM ke kitane mUlaguNa hote hai ? 37. siddhoM ke nilaguNa hote hai ? 36. AcArya ke kitane mUlaguNa hote hai 30. upAdhyAyoM ke kitane mUlaguNa hote haiM 411. sAdhuoM ke kitane mUlaguNa hote haiM ? 4. arihantoM kA dhyAna karate samaya kauna se raMga kA cintana karanA cAhie ? 42. siddhoM kA dhyAna karate samaya kauna se raMga kA cintana karanA cAhie ? 4. AcAryoM kA yAra karate samaya phona kA cintana karanA cAhie ? 44. upAdhyAyoM kA dhyAna karate samaya kauna se raMga kA cintana karanA cAhie? 45. sAdhuoM kA dhyAna karate samaya kauna se raMga kA cintana karanA cAhie ? 46. arihantoM kA dhyAna mukhyataH kauna se kendra para karanA cAhie ? 47. siddhoM kA dhyAna mukhyata: kauna se kendra para karanA cAhie ? 48. AcAryoM kA dhyAna mukhyataH kauna se kendra para karanA cAhie ? 49. upAdhyAyoM kA dhyAna mukhyata: kauna se kaMda para karanA cAhie ? kauna se 500 sAdhuoM kA dhyAna mukhyataH kendra para karanA cAhie ? 51. dIkSA- zikSA aura prAyazcitta kA kArya kauna karatA hai ? 52. azarIrI parameSThI kauna se haiM? 5. paramAtmA parameSThI kitane hai? 54. kitane parameSThI antarAtmA hai ? 55. kitane parameSThI piMchI kamaNDala sahita hote hai ? 56. kitane parameSThI kevalajJAnI hote hai ? 57. kitane parameSThI avidhijJAna sampanna ho sakate haiM 58. kitane parameSThI vihAra karate haiM ? 59. kitane parameSThI saMsArI haiM ? (c). kitane parameSThI kaSAya hita hote haiM 61. kitane parameSThI mana sahita hote haiM ? 12. kisane pAMca karane hai ? 201 ***oto 14 36 28 zveta varNa lAla varNa pIlA varNa nIlA varNa zyAma varSA jJAnakendra darzana kendra vizuddha kendra Ananda kendra zakti kendra AcArya siddha 2 tIna tIna do tIna cAra cAra do tIna tIna Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA jJAnanidhi bIhAlaya ( parAkAra mantra kA anAdara kara ke kauna mA cakravartI naraka gayA? subhauma dhakravartI 6! mArakara manna prabhAva meM AkAzagaminI vimA kisa siddha huI ? aMjana ghora 65. ya: kauna thI ? jisa ke NamokAra bAlana se sarpa kA hAra banA ? satI somA 6 parata hue nAga nAginI pArzvanAtha bhagavAna sa mantra sunakara kyA bane ? dharaNendra padmAvatI 67 NamokAra mantra sAla se baiga ta 'jona Age calakara kyA bamA ? rAjA sugrIva 6 NamokAra mantra ke phala se gvAle kA jIpa Age calakara kyA banA ? seTha sudarzana 6) gamokAra mantra ke prabhAva se kisa lie sUlI kA siMhAsana banA ? seTha sudarzana 70. jovandhara ke mukha se ghAmokAra mantra suna kara kuttA kyA banA ? citrAMgada deva 71. vindyazro NamokAra mantra ke prabhAva se kauna banI ? gaMgA devI 72. dRr3hasUrya cora NamokAra mantra ke prabhAva se kahA~ utpanna huA? saudharma svarga meM 23. sItA ke jIva ne pUrva ko kauna sI paryAya meM NamokAra mantra sunA thA ? hathinI ke 74. NamokAra mantra ke prabhAva se kauna sI satI kA cIra bar3hatA gayA ? dopadI kA 75. kauna se guNa ke kAraNa arihanta ko mantra meM prathama sthAna prApta haA hai? hitopadezitva 76. NamokAra mantra kA saMkSipta rUpa vayA hai ? asi A usA 77. NamokAra mantra kisa ke sArabhUta rUpa meM hai ? dvAdazAMga jinavANI ke 78. 'paMca namaskAra stotra kI racanA kisane kI ? A. umAsvAmI jI 79. 'namaskAra mahAmantra stavanam' kI racanA kisane kI ? A, mAnatuMga jI 80. siddha parameSThI kahA~ rahate haiM ? lokAna para 8. NamokAra mantra ke prathama pada se kauna sA bIjAkSara banAtA hai ? hrIM 82. eca parameSThiyoM ke kula mUlaguNa kitane haiM ? 143 83. mokAra mantra kauna sI bhASA meM hai ? prAkRta 84. mokAra mantra kA uccAraNa kitane zvAsAnchavAsa meM karanA cAhie ? K5. NamokAra mantra ke padoM kA dhyAna karanA, kauna sA cyAna hai ? padastha dharmadhyAna K6. mokAra mantra vrata meM kitane upavAsa karane hote hai ? 35 K7. yatratatrAnupUrvo paddhati se mantra ke kitane rUpa banate haiM ? 46 KK. emAMkAra mantra ke racayitA kauna haiM ? koI nahIM 5. + lAkha mantroM kA rAjA kauna sA mantra hai ? NamokAra mantra 31.UTmAkAra mantra kitane prakAra meM bolA jA sakatA hai ? 18432 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIDAlayA / | bhagavAna AdinAtha / %3D -D A .. - - - . --....-- - .. - . . . kA prazna uttara / . vartamAna prAosI ke prathama tIrthava kI hai: bhagavAn AdinAtha 2. bha. AdinAtha kA dUsarA nAma kyA hai ? bhagavAn RSabha deva 3. bha. AdinAtha kI garbhAvataraNa kI tithi kauna so hai ? ASAr3ha kaSNA dvitIyA 4. bha. AdinAtha ke garbhAvataraNa kA nakSatra kauna sA hai ? rohiNI 5. bha. AdinAtha kA janma kaba huA ? caitra kRSNA navamI 6. bha. AdinAtha kA janma nakSatra kauna sA thA ? uttarASAr3hA 7. bha. AdinAtha kI mAtA kA kyA nAma thA ? mahArAnI marudevI 8. bha. AdinAtha ke pitA kA nAma kyA thA ? mahArAjA nAbhirAya pra. mahArAjA nAbhirAya kauna the ? dihaveM kulakara 10.bha. AdinAtha kA janma kahA~ huA thA ? ayodhyA / / bha. AdinAtha kA janma kauna se vaMza meM huA thA ? ikSvAku veza 12. bha. AdinAtha kI kula Ayu kitanI dho ? 84 lAkha varSa pUrva 13. bha. AdinAtha kI avagAhanA kitanI thI ? 500 dhanuSa 14. ma. AdinAtha ke zarIra kA varNa kauna sA thA ? suvarNa ke samAna 15.bha. AdinAtha kA cihna kauna sA thA ? baila 16.bha. AdinAtha ke vairAgya kA kyA kAraNa thA ? nIlAMjanA kI mRtyu 17.bha. AdinAtha kitane varSa gRhasthAvasthA meM rahe ? 83 lAkha varSa pUrva 18.bha, AdinAtha kA jIva kauna se svarga se vyuta ho kara AyA thA ? sarvArthasiddhi 19.bha. AdinAtha ne kitane karmoM kA upadeza diyA ? SaTkarmoM kA 20. bha. AdinAtha ne kitane vivAha kiye? 21.bha. AdinAtha kI patniyoM ke kyA nAma the ? yazasvatI aura sunandA 22.bha. AdinAzma kI dono beTiyoM kA nAma batAo? brAhmI aura sundarI 23.bha. AdinAtha ke usa putra kA nAma batAo, jo cakravartI thA ? bharata 24.bha. AdinAtha ke usa putra kA nAma batAo, jo kAmadeva thA ? bAhubalI 25. bha. AdinAtha ne bAhmI ko kauna sI vidyA sikhAyo ? lipi vidyA 26.bha. AdinAtha ne sundarI ko kauna sI vidyA sikhAyI ? aMka vidyA 27.bha. AdinAya kI dIkSA kaba huI ? caitra kRSNA navamI 28.bha, AdinAtha ko dIkSA kauna se nakSatra meM huI ? usarASAr3hA 29.bha. AdinAtha ke sAtha kitane rAjAoM ne dokSA lI thii| cAra hajAra 30.bha. AdinAtha ne jahA~ dIkSA lI. usa sthAna ko Aja kyA kahate haiM ? prayAga Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bha AdinAtha 3. jina pAlakI meM jJAnanidhi krIr3Alaya se sana meM dIkSA lI thI AdinAtha vana meM gaye, usa kA nAma kyA thA ? 23. TokSA saMta hI prabhu ne kitane upavAsa kA niyama kriyA 31. bha AdinAtha ko kitane dinoM taka AhAra kI vidhi nahIM milI ? 35.bha AdinAtha kA prathama AhAra kahA~ huA ? 36 bha AdinAtha kA prathama AhAra kaba huA ? 37 bha. AdinAtha ke prathama AhAra ke nimitta se kauna sA parva prAraMbha huA ? i) 38. bha. AdinAtha kI prathama AhAra kisane diyA ? 25. bha. AdinAtha ne pahale AhAra meM kyA liyA thA ? AdinAtha chadmastha avasthA meM kitane varSa rahe ? 41. bha. AdinAtha ko kevalajJAna kA huA ? 42 bha. AdinAtha ko kevalajJAna kauna se nakSatra meM huA 4.3.bha AdinAtha ko kevalajJAna kauna se vana meM huA ? 44. bha. AdinAtha ko kaMvalajJAna kauna se vRkSa ke nIce huA ? 45. bha AdinAtha ko kevalajJAna kahA~ huA ? 46. kima ke lie gaNadhara ke abhAva meM bhI ? bhagavAna ko divyadhvani khirI thI ? 47 bha. AdinAtha kevalI avasthA meM kitane varSoM taka rahe ? 48. samavazaraNa ke visarjana ke bAda prabhu kitane kAla taka saMsAra meM rahe the ? siddhArthaka sudarzana chaha mAha ke 55. bha. AdinAtha ne kauna se vRkSa ke nIce baiThakara dIkSA lI 50. bha AdinAtha kA prathama samavazaraNa kahA~ lagA thA ? 57.bha AdinAtha kA rAjyakAla kitanA hai ? 58. bha. AdinAtha ke zarIra meM kitane zubhalakSaNa the ? 59. bha AdinAtha para kisa ne upasarga kiyA thA 7 bha AdinAtha ko garbha se hI kisane jJAna the ? 111.5 AdinAtha ko dIkSA ke kitane kAla bAda mana:paryaya jAna huA thA ? 7 mAha 4 dina hastinApura vaizAkha zuklA tRtIyA akSaya tRtIyA rAjA zreyAnsa ikSurasa [ hajAra varSa phAguna kRzA ekAdazI uttarASAr3hA zakaTAsya vaTa vRkSa parvatAlapura bharata cakravartI 1000 varSa kama | lAkha varSa pUrva 49. bhagavAn ne dIkSA kauna se kAla meM lI ? 50) dIkSA lete samaya bhagavAn kA mukha kauna sI dizA meM thA ? pUrva AdinAtha kA kumAra kAla kitanA hai ? 51. 50. bha. AdinAtha ne kitane varNoM kI sthApanA kI ? 53 bha AdinAtha kauna se samaya meM mokSa gaye ? 54. bha. AdinAtha kA tIrthakAla kitanA hai ? 14 dina sAyaM kAla 20 lAkha varSa pUrva tIna pUrvAhna 5 lAkha koTI sAgara aura eka pUrvAMga ? vaTa vRkSa purimatAla bana (ilAhAbAda) 63 lAkha varSa pUrva 1008 upasarga nahIM huA tIna antarmuhUrta Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya 7 AdinAtha ke rakhane ke bhannna kA nAma kyA thA? dIkSA kA jAte samaya bhagavAna pahale kitana kadama maMDala ne kI jAte samaya bhagavAna jisakI maM hai, usakA nirmANa kisane kiyA thA ? AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane nagara tha AdinAtha ke raNa meM kitane lo ? bha AdinAtha ke samavazaraNa me kitane zrAvaka the ? 1. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitanI zrAvikAe thI ? 69 meM AdinAtha ke samavazaraNa meM kitanI AryikAeM thI ? 71. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane muni the ? 1. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitana tiryaca the ? 72 bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitanI dekha-deviyA~ thI ? 73 bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane avadhijJAnI the ? AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane zikSaka zraM ? 75.bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane mana:paryayajJAnI ? 70. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane 74 vikiyARddhi prAka the ? bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane anuttaravAdI the ? 78. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM kitane muni aMgapUrva ke dhAraka the ? 79. bha AdinAtha ke samavazaraNa meM pramukha gaNadhara kauna the ? 80. AdinAtha ke samavazaraNa meM pramukha zrotA kauna thA ? 81. bha. AdinAtha ke samavazaraNa meM pramukha AryikA kauna thI ? AdinAtha kA samavazaraNa kitanA vistRta thA ? 43. bha. AdinAtha kahA~ se mokSa gaye ? 82. 84. kailAsa parvata kA dUsarA nAma kyA hai ? 85. bha. AdinAtha ke sAtha kitane jIva mokSa gaye ? Ko. bha. AdinAtha kaba mokSa gaye ? 87. bha. AdinAtha kauna se nakSatra meM mokSa gaye ? AdinAtha kauna se Asana se mAM gaye ? 9. bha. AdinAtha ke yakSa kA nAma kyA thA ? 90. bha AdinAtha ke yakSiNI kA nAma kyA thA ? sarvatobhadra 32 kaMdapa kubera 84 20,000 3 lAkha 5 lAkha 3 lAkha 50 hajAra 84 hajAra saMkhyAta asaMkhyAta 9000 4150 207500 E 20750 4750 vRSabhasena bharata cakravartI brAhmI 12 yojana kailAsa parvata aSTApada 1 hajAra mAgha kRSNA caturdazI uttarASAr3hA paryakAsana gomukha cakrezvarI sUcanA ina praznoM ke uttara ke lie maiMne AdipurANa, zAstragAra mabhuccaya evaM harivaMza purANa Adi ko AdhAra banAyA makalanakartA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kra0 I. 2. jJAnanidhi krIr3Alaya 3. 4. bhagavAna mahAvIra prazna bha. pAzrvanAtha ke kitane varSa bAda bha. mahAvIra hue ? bha. AdinAtha ke kAla meM mahAvIra ke jIvako kyA nAma milA thA ? bha mahAvIra kA garbhAvataraNa huA, yaha tithi kauna sI thI ? bha. mahAvIra kA garbhAvataraNa huA, vaha nakSatra kauna sA thA marIci ASAr3ha zuklA SaSThI uttarASAr3hA nakSatra ? 5. bha. mahAvIra kA janma kaba huA ? 6. caitra zuklA trayodazI uttarAphAlgunI trizAlA 7. 8. bha. mahAvIra kA janma nakSatra kauna sA thA ? bha mahAvIra kI mAtA kA kyA nAma thA ? trizalA mahArAnI kA dUsarA nAma kyA thA ? bha. mahAvIra ke pitA kA nAma kyA thA ? 10. bha. mahAvIra ke kitane nAma the ? priyakAriNI mahArAjA siddhArtha 9. 11. indra ne bhagavAn kA kauna sA nAma rakhA thA ? 12. mAtA ne bhagavAn kA kauna sA nAma rakhA thA ? 13. saMgamadeva ne bhagavAn kA kauna sA nAma rakhA thA ? 14. saMjaya - vijaya muni ne bhagavAn kA kauna sA nAma rakhA thA ? 15. bhagavAn mahAvIra kA janma kauna se nagara meM huA thA ? 16. bhagavAn mahAvIra ne kauna se vaMza meM janma liyA thA ? 17. bhagavAn mahAvIra kI kula Ayu kitanI thI ? 18. bhagavAn mahAvIra kI kula avagAhanA kitanI thI ? 19. bhagavAn mahAvIra ke zarIra kA varNa kauna sA thA 20. bhagavAn mahAvIra kA cihna kyA thA ? 1 21. bhagavAn mahAvIra ke vairAgya kA kAraNa kyA hai ? 22. bhagavAn mahAvIra kitane varSa ghara meM rahe the ? 23. IsavI san ke kAlAnusAra mahAvIra uttara 2.511 varSa kA janma kaba huA thA ? 24. bhagavAn mahAvIra ke nAnA kA kyA nAma thA ? 25. bhagavAn mahAvIra kA jIva kauna se svarga se cyuta ho kara AyA thA ? 26. bhagavAn mahAvIra kI jaba dIkSA huI, taba kauna sI tithi thI ? 27. bhagavAn mahAvIra kI jaba dIkSA huI, taba kauna sA nakSatra thA ? 28. bhagavAn mahAvIra ke sAtha kitane rAjAoM ne dIkSA lI thI ? 24. bhagavAn mahAvIra kI dIkSA kaura se bana meM huI thI ? 30. jisa pAlakI meM baiThakara mahAvIra vana meM gaye, usa kA nAma kyA thA ? 31. dIkSA lete hI prabhu ne kitane upavAsa kiye the ? 32. bhagavAn mahAvIra kA prathama AhAra kauna se nagara meM huA thA ? 5 vIra varSamAna mahAvIra sanmati kuNDalapura nAthavaMza 72 varSa se kucha kama 7 hAtha suvarNa ke samAna siMha pUrvabhAva kA smaraNa 30 varSa 30 mArca, IsA pUrva 599 rAjA ceTaka acyuta svarga se magasira vadI dazamI hasta aura uttarA phAlgunI kisI ne bhI nahIM paMDavana 'candraprabhA tIna kulagrAma meM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya 22. bhagavAna mahAvIra kI prathama AhAra kisane diyA thA ? 3. bhagavAn se pahale AhAra meM kyA liyA thA 7 29. bhagavAna mahAvIra udAstha avasthA meM kitane varSa rahe the ? bhagavAna mahAvIra para kisane upasarga kiyA thA ? 37. bhagavAn mahAvIra para kahA~ upasarga huA thA ? 38. jisa zmazAna meM upasarga huA thA, usa kA kyA nAma thA ? 35 sAtyakI ne mahAvIra kA kyA nAma rakhA thA ? 1. sAtyakI bhagavAna mahAvIra kA kauna lagatA thA ? 41. bhagavAn mahAvIra kI jaba kaMvalajJAna huA, taba una kI umra kyA thI ? 42. bhagavAn mahAvIra ko kevalajJAna kauna sI nagarI meM huA thA ? 4.3. bhagavAn mahAvIra kA kevalajJAna kauna se bana meM huA thA ? 44. bhagavAna mahAvIra ko kevalajJAna kauna sI nadI ke kinAre huA thA ? 45. bhagavAn mahAvIra ko kevalajJAna kauna se vRkSa ke nIce huA thA ? 46. bhagavAn mahAvIra ko jaba kevalajJAna huA, usa samaya kauna sI tithi thI ? 47 bhagavAn mahAvIra ko jaba kevalajJAna huA, usa samaya kauna sA nakSatra thA ? 48. bhagavAn mahAvIra kI divyadhvani kitane dina nahIM khirI ? 49. bhagavAn kI prathama divyadhvani kahA~ khirI ? 50. bhagavAn mahAvIra kI prathama divyadhvani 'kaba khirI 2 51. sAvana vadI ekama ko jainaloga kauna sA parva manAte haiM ? 52. bhagavAn mahAvIra ke yakSa kA nAma kyA thA ? 53. bhagavAn mahAvIra ke dakSiNI kA nAma kyA thA ? 54. bhagavAn mahAvIra kevalI avasthA meM kitane dina rahe the ? 55. dIkSA lete hI prabhu ko kauna sA jJAna huA thA ? 56. bhagavAn mahAvIra kA vivAha kisa ke sAtha huA thA ? 57. bhagavAn mahAvIra ke jIba ne kisa bhava meM samyaktva grahaNa kiyA thA ? 58. samavazaraNa ke visarjana ke bAda prabhu kitane kAlataka saMsAra meM rahe the ? 55) bhagavAn mahAvIra kA divya sandeza kauna sA hai ? (x), AtmA ke viSaya meM rAjA zreNika ne kitane prazna prabhu se puche the ? 1. bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitane gaNadhara the ? 62 bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitane kevalI ? 6. bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitane Avaka kularAjA ne khIra 12 varSa sAtyakI rUr3a ne ujjaina meM atimuktaka ativIra mauserA bhAI ri sAlavRkSa vaizAkha zuklA dazamI 42 varSa jRmbhika gA~va meM manohara vana meM RjukulA hasta 66 dina vipulAcala parvata para sAvana yadI ekama vIra zAsana jayantI parva mAtaMga siddhAyanI 30 varSa mana:paryaya jJAna ye bAlabrahAcArI the siMha ke bhava meM 2 dina jIo aura jIne do 60 hajAra [1 700 eka lAkha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IMR jJAnanidhi krIr3Alaya - 11. bhagavAna mahAvIra ke samyazANA meM kitano zrAvikAeM tho? tIna lAgnu ra bhAvAna mahAvIra meM samvagaNa meM kitano AryikA bho ? 3 hajAra 17 bhagavAn mahAvIra ka samavazaraNa meM kitane muni tha. 14 hajAra tA bhagavAna mahAvIra ke mamavazagaNa meM kitane tiyaMca va ? saMkhyAta (3. bhAvAna pahAvIra ke samavazaraNa meM kitanI deva- deviyAM thI ! asaMkhyAta () bhagavAna mahAvIra hai samavazaraNa meM kihare azcimAnI the? 13010 | bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitane zikSaka (upAdhyAya) the ? 0900 7] bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitane mana.parthayazAnI the ? 51) 72. bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa meM kitanaM vikriyARddhi dhAraka the ? 3. bhagavAn mahAvIra ka samavazaraNa meM kitane anuttaravAdI the? 400 14. bhagavAna mahAvIra ke samavazaraNa ma kitane muni aMgapUrva ke dhAraka the ? 300 75. bhagavAna mahAvIra ke samavazaraNa meM pramukha gaNadhara kauna the? gautama gaNadhara 71. bhagavAn mahAvIra ke samavazaraNa me pramukha zrotA kauna thA ? rAjA zreNika 77. bhagavAna mahAvIra ke samavazaraNa meM pramukha AryikA kauna thI ? AryikA candanA 78. bhagavAna mahAvIra kA prathama samavazaraNa sthala kauna sA thA ? rAjagRhI 79. bhagavAn mahAvIra kA mathapa samavazaraNa kitanA vistRta zyA? eka yojana 8. bhagavAna mahAvIra kahA~ se mokSa gye| pAvApura 81. bhagavAn mahAvIra ke sAtha kitane jIva mokSa gaya? koI nahIM 82. bhagavAna mahAvIra kaba mokSa gaye ? kArtika kRSNA amAvasyA 6.3. bhagavAna mahAvIra kA nirmANa kalyANaka kisane manAyA ? indra deva evaM gaNadharoM ne 84. bhagamAn mahAvIra mokSa gaye. usa samaya kauna sA nakSatra thA? svAti 85. bhagavAna mahAvIra ke mokSa gamanoparAnta paMcamakAla kaba AyA ? 3 varSa,sAr3he ATha mAha 6 bhagavAn mahAvIra ke mokSa gamanoparAnta kitane kevalI hue ? 87. bhagavAn mahAvIra ke mokSa gapanoparAnta kittane zrutakevalI hue ? 5 88. bhagavAna mahAvIra kauna se Asana se mokSa gaye ? khaDgAsana 89. vartamAna meM kina kA toryakAla cala rahA hai? bhagavAn mahAvIra kA 9940. bhagavAna mahAvIra ke nirvANa kI smRti meM kauna sA tyauhAra manAyA jAtA hai ? dIpAvalI sUcanA ina praznoM ke uttara ke lie maine uttarapurANa, zAstrasAra samudhyaya evaM nirvANa bhakti Adi ko AdhAra banAyA hai| saMkalanakatA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kra0 I 2. 3. 4. 5 (1. 7. jJAnanidhi krIr3Alaya 8. --- jaina tIrthakSetra prazna kSetra kise kahate haiM ? kSetra ke kitane maMda hai ? kauna se ? calatIrtha kise kahA jAtA hai samrATa khAravela kA zilAlekha kauna se kSetra para pAyA jAtA hai ? 9. 1500 varSa prAcIna vaha kauna sA kSetra hai, jisa kA jirNoddhAra A. mahAvIrakIrti jo kI preraNA se huA ? 8) mandiroM se yukta kauna sA kSetra hai, jo TIkamagar3ha ke pAsa hai ? 10. pAr3AzAha dvArA banAye gaye 28 mandiroM se yukta kSetra kauna sA hai ? 11. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ anekoM bahumUlya pratimAeM haiM ? 12. gommaTa svAmI kI 37 phITa U~cI mUrti kauna se kSetra para virAjamAna hai ? uttara pavitra sthAnoM kAM 2. siddhakSetra atizaya kSetra sAdhuoM ko kauna se kSetra kA darzana karane se naraka tirthacAyu nahIM baMdhato ? sammedazikhara bhagavAna AdinAtha ne jahA~ dIkSA lI, usa sthAna kA nAma kyA par3A? prayAga jisa zilA se eka karor3a muni mukti ko prApta hue. usa kA kyA nAma hai ? koTizilA udayagiri baMdhA jI paurA pacarAI kAraMjA beNUra cittor3agar3ha khaNDagiri udayagiri ponnuramalai Urjayanta parvata aSTApada 13. jahA~ unnata kIrtistaMbha itihAsa ko dharohara hai, usa kSetra kA kyA nAma hai ? 14. ur3isA prAnta meM kauna se kSetra haiM ? 15. kundakunda AcArya kI caraNa pAdukA kahA~ virAjamAna hai ? 16. giranAra parvata kA dUsarA nAma kyA hai ? 17. kailAsa parvata kA dUsarA nAma kyA hai ? 18. pAvAgiri kSetra kA dUsarA nAma kyA hai ? 19. kuNDalagiri kSetra kA dUsarA nAma kyA hai ? 200. nayanAgiri kSetra kA dUsarA nAma kyA hai ? 21. muktAgiri kSetra kA dUsarA nAma kyA hai ? 22. bAvanagajA kSetra kA dUsarA nAma kyA hai ? 23. zAntinAtha bhagavAn kI vizAla mUrti se yukta kalA ko dRSTi se zreSTha tIrtha kauna sA hai ? 24. kolhuA pahAr3a kA aba dUsarA nAma kyA rakhA gayA hai ? 25. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ padmAvatI 'kA vizAla mandira prasiddha hai ? 26. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ prAcIna 11 - OMna konI rezindigiri meMdragiri calagiri khajurAho pArasagiri humacA padmAvatI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12 jJAnanidhi krIDAlaya : grathA kA vizAla bhaNDAra hai ? muDaviDhI 27 usa kSetra kA nAma batAo. jahAM A kundakunda ke AzarvAda se pASANa kI devI kI pratimA mAlo , giranAra 28 uma kSetra kA nAma batAo.jahA~ bharata cakravartI naM 72 jinAlaya banAya the ? kailAsa parvata 29. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ meM pArzvanAtha kI pratimA kA pArasa pairava nAma se pukArA jAtA hai ? kolhuA pahAr3a 30. usa kSetra kA nAma batAo.jahA~ sama se bar3A eka zilAlekha pAyA jAtA hai ? bijauliyA 31 usa kSetra kA nAma batAo,jahA~ 11vIM sadI kA vizAla pArzvanAtha mandira Aja bhI hai ? caMvalezvara 32. namatkAra jI kSetra kahA~ hai ? savAI mAdhopura 32. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ upAdhyAya parameSThI kI pratimA hai ? 34. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn. AdinAtha kA prathama AhAra haA thA ? hastinApura 35. usa kSetra kA nAma atAo, jahA~ bhagavAn bAhubalI kI atizayakArI pratimA hai? pravaNabelagolA 16 usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn mahAvIra kA prathama upadeza huA ? rAjagRhI 37. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ sabase bar3I pratimA hai? bAvanagajA 38. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ padma prabhu bhagavAn kI atizayakArI mUrti hai ? padmapurA 39. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ candra prabhu bhagavAn kI atizayakArI mUrti hai? tijArA 4). usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ mahAvIra bhagavAn kI atizayakArI mUrti hai ? mahAvIra jI 41 usa kSetra kA nAma batAo, ahA~ cintAmaNi pArzvanAtha kI atizayakArI mUrti hai ? kacamera 42. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ antarIkSa pArzvanAtha ko atizayakArI mUrti hai? zirapura 43. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se zrutapaMcamI parva prAraMbha huA ? aMkalezvara 44. usa kSetra kA nAma batAo, 'jo bhagavAn AdinAtha kI atizayakArI pratimA hai " RSabhadevAkezarIyA jI) 45. ayodhyA nagarI meM kilane tIrthaMkaroM kA janma huA ? 46 mithilA meM kauna-kauna se tIrthakarAM kA janma huA ? mallinAtha jI, naminAtha jI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hama jJAnanidhi krIr3Alaya 13 47. banArasa meM kauna kauna manorthakagaM kA janma huA? supArzvanAtha jI, pArzvanAtha jA .. usa kSetra kA nAma alA, jahAM tona sIrthakaroM kA janma huA thA ? hastinApura 49. usa kSetra kA nAma bagAA. jahA~ bhagavAn mahAvIra kA janma huA thA ? kuNDalapura 10. usa kSetra kA nAma batAo adA~ bhagavAna vimalanAtha kA janma huA thA ? kAmpala jI 51. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn vAsupUjya kA janma huA thA ? campApura 52. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ bhagavAn saMbhavanAtha kA janma huA thA ? zrAvastI 53. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn padmaprabhu kA janma huA thA ? kauzAmbI 54. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ bhagavAn candramAmu kA janma huA thA ? candrapurI 55. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn suvidhinAya kA janma huA thA ? kAkandI 56. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ bhagavAn zItalanAtha kA janma huA thA ? bhadrapura 57. usa kSetra kA nApa batAo. jahA~ bhagavAn zreyAnsanAtha kA janma huA thA? siMhapurI 58. usa kSetra kA nAma batAoM, jahA~ bhagavAn dharmanAtha kA janma huA thA ? ratnapurI 59. usa kSetra kA nAma batAA, jahA~ bhagavAn munisuvratanAtha kA janma huA thA ? rAjagahI 60. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ bhagavAn neminAtha kA janma huA thA ? saurIpurI 61. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ bhagavAn bAhubalI kA janma huA thA ? ayodhyA 62. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ A. samantabhadra ne piNDa se pandaprabhu prakaTAye ? banArasa 63. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ munisuvratanAtha bhagavAn kI atizayakArI pratimA hai ? 64. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se bhagavAna mahAbora mokSa ya? pAvApura 65. usa kSetra kA nAma batAzra, uhA~ se bhagavAna vAsupUjya mokSa gaye ? mandAragiri thth. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se bhagavAn paiThana Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |TAPAjhAnanidhi krIDAlAyA neminAtha mokSa gaya? giranAra 67 uya kSetra kA nAma banAo. jahA~ ma bhagArAna AdinAtha gokSa gaye ? kailAsaparvata (14. usa kSetra kA nAma batAA. jahAM se nAthakara mokSa gaya? sammedazikhara - isa iMna kara lAo. jahA~ meM bhagavAna rAma mAkSa gaya ? mAMgItuMgI A# usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ meM tIna pANDava mAkSa gye| zatrujaya 71. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ saM jambUsvAmI mokSa gaye mathurA 72. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se seTha sudarzana pokSa de? gulajArabAga (paTanA) 73. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se hanumAna mokSa gaye 7 mAMgItuMgI 74. usa kSetra kA nAma batAo, ahA~ se dezabhUSaNa, kulabhUSaNa mokSa gaye ? vuthalagiri 75. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se naMga-anaMgakumAra mokSa gaye ? sonAgiri 76. usa kSetra kA nAma batAo. jahAM se gautama gaNadhara mokSa gaye ? guNAvA jo 77. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se lava-kuza mokSa gaye? pAvAgar3ha 78. usa kSetra kA nAma batAA, jahA~ se indajIna-kumbhakarNa mokSa gaye ? bAvanagajA 79. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se gurudattAdi muni mokSa gaye ? doNAgiri 82. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se bhagavAn bAhubalI jI mokSa gaye? podanapura KI. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ saM varadattAdi muni mokSa gaye ? resindigiri 82. usa kSetra kA nAma batAo. jahA~ se pradhumna kumAra mokSa gaye ? giranAra 85. usa kSetra kA nApa batAo, jahA~ se sAta balabhada mokSa gaye? gajapaMthA 43. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se do cakravartI aura dasa kAmadeva mokSa gaye ? siddhavarakUTa 85. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se suvarNabhadrAdi cAra muni mokSa gaye ? pAvAgiri 86. usa kSetra kA nAma batAo. ahA~ se madanakumAra puni mokSa gaye ? AhAra jI 87. usa kSetra kA nAma batAo, jahA~ se sADhe tIna karor3a mani mokSa gaye ? muktAgiri 88. toryakSetra ke darzana kA phala kyA hai? asaMkhyAta guNI karma nirjarA 45. vizeSa rUpa se siddhakSetra kitanA bar3A hai ? 45 lAkha yojana (]. zAzvata siddhakSetra kauna - sA hai ? sammedazikhara sUcanA NamAkAra mantra ke viSaya paM vistRta jAnakArI prApta karane ke lie pa pU. yuvAmuni suvidhisAgara jI mahArAja ke dvArA nirikhana rahasyoM kA bhaNDAra mahAmantra NamokAra nAmakA kRti avazya paDhe / / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma jJAnanidhi krIDAlaya 15 parva evaM vratotsava kA prazna uttara / . pranyata ATha dinAM meM Ane gale zAzvata ___ kA 77 hai : aSTamI, caturdazI 1. dazalakSaNa parva kA dUsarA nAma kyA hai ? payuSaNa parva ATAhnikA parva kA dUsarA nAma kyA hai ? nandIzvara parva + dazalakSaNa parva eka vAI meM kitanI bAra manAyA jAtA hai ? tIna 5. molahakAraNa pada eka varSa meM kitanI bAra manAyA jAtA hai ? tIna 6. 32 dinoM taka manAyA jAne vAlA parva kauna sA hai ? solahakAraNa parva 7. bhagavAn zrAdinAtha ke prathama AhAra ka nipina se kauna sA parva prAraMbha huA ? akSaya tRtIyA 4. 7000 muniyoM ke upasarga nivAraNa va AhAra ke nimitta se kaura sA parva prAraMbha huA? rakSAbandhana 5. bhagavAna mahAvIra jayanto kaba manAI jAtI hai ? caitra zuklA terasa 1) prazyama zAstra pUjana kI smRti meM kauna sA' parva manAyA jAtA hai ? zrutapaMcamI / / RSi paMcamI parva kaba manAyA jAtA hai ? bhAdrapada zuklA paMcamI 17. bhAdrapada zukla caturdazo ko kauna sA parva manAyA jAtA hai ? ananta caturdazI 15 bhagavAn mahAvIra ke nirvANa kI smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai? dIpAvalI 14.eka varSa meM aSTAlikA parva kitanI bAra AtA hai ? tIna 15. bhagavAna pArzvanAtha ke nirmANa kI smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? mukuTasaptamI |6.sAvana zuklA ekama ko jaina loga kauna sA parva manAte haiM ? vIrazAsana jayantI parva 17.rakSAbaMdhana parva kA dUsarA nAma kyA hai ? salUnA parva | 8. azvina kRSNA ekama ko jaina loga kauna sA parva manAta haiM ? kSamAvANI parva 19. bhAdrapada zuklA paMcamI ko kauna sA parva manAyA jAtA hai ? RSipaMcamI 1. kArtika zukla paMcamI ko kauna sA parva manAyA jAtA hai ? jJAnapaMcamI 21.sugandha dazamI parva kaba manAyA jAtA hai? bhAdrapada zuklA dazama 12. ratnatraya parva sAla meM kitanI bAra AtA hai ? tIna 23. roTalIja parva kA dUsarA nAma kyA hai ? triloka tIja parva 24. jaTha jinavara parva mana meM mAha meM panAga jAtA hai , japTha pAha 25. jaina loga ghAgapaMcamI parva ke dina kona mA vrata karate hai : garUr3a paMcamI vata 16. ni:zAlA aSTamI paTa kara AtA hai ? pAdapada zuklA apTaH 7 akSayaphala dazanI. parva kalA AlA hai ? sAvana zuklA dazA kokirana payamo parva kA AtA hai ? ApAr3ha kRSNA paMcA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16 jJAnanidhi krIDAlaya REAL PL nirdoSa sapnapo parva kapa AtA hai ? bhAdrapada zuklA sAtamA 1). paTakA tarasa parva kanya manAyA jAtA hai ? bhAdrapada zuknA trayodazA 31. bhAdrapada kRSNA SapTI kA kauna mA parva manAyA jAtA hai ? candana yaSThI parva 32.makara saMkrAnti parva kaba manAyA jAtA hai ? 14janavarI 33. vasanta Rtu ke Agamana para kauna sA parva manAyA AtA hai? vasanta paMcamI 34. phAlAna kRSNa caturdazI ko kauna mA parva manAyA jAtA hai ? mahAzivarAtri 26.phAlguna mAsa ke antima dina ko kauna sA parva manAyA jAtA hai ? holI 36. rAma ke janmadivasa para kauna sA parva manAyA jAtA hai ? rAmanavapI 37.nAga kI pUjA kisa parva para kI jAtI hai ? nAgapaMcamI 38. bhAta TIkA yA yamadvitIyA kA dUsarA nAma kyA hai? bhaiyA dUja 39.vijayAdazamI kA dUsarA nAma kyA hai? dazaharA 40.ghuDale tyohAra kA dUsarA nAma kyA hai ? zItalA aSTamI 41.devazAyanI ekAdazI parva kauna se mAha meM AtA hai ? ASAr3ha mAha meM 42. gaMgA dazaharA parva kauna se mAha meM AtA hai ? jeSTha mAha meM 43.kRSNa janmASTamI parva kaba manAyA jAtA hai ? bhAdrapada kRSNa aSTamI 44.devotthAna ekAdazI kaba manAyI jAtI hai ? kArtika zuklA ekAdazI 45.kArtika kRSNa caturthoM ko mahilAyeM kauna sA parva manAtI haiM ? karavA cautha 46.govardhana pUjA parva kaba manAyA jAtA hai? kArtika zuklA pratipadA 47. gaNeza caturthoM parva mukhyataH kahA~ panAyA jAtA hai ? mahArASTra 48.viThoyA parva kahA~ manAyA jAtA hai ? mahArASTra 49.gaNagaura parva kahA~ manAyA AtA hai ? sattara bhArata 50.vaizAkho parva kahA~ manAyA jAtA hai? uttara bhArata 51.lohar3I parva kahA~ manAyA jAtA hai ? paMjAba va hariyANA 52.bacchabArasa parva kahA~ manAyA jAtA hai ? 53. bhagelIbihu parva kahA~ manAyA jAtA hai ? asama 54.pogala parva kahA~ manAyA jAtA hai ? . Andhra,karnATaka va tamilanADu 55.chaTha parva kahA~ manAyA jAtA hai ? bihAra aura pUrvI usara pradeza 56. pArasI loga navavarSa ke avasara para kauna sA parva manAte haiM? nauroja 57 jarathukTra ke janmadivasa ke avasara para kauna sA parva manAyA jAtA hai ? khoradAdasAla 58. jarathukTa ke puNyatithi ke avasara para kauna sA parva manAyA jAtA hai ? jarathustrano 5). pArasiyoM kA kRSi AdhArita parva kauna sA hai? gahambarsa 60. pArasI loga varSAnta ke 10 dinoM meM kauna sA parva manAte hai? phrAvAra degana 61 purAtana pArasI navavarSa para kauna sA parva manAte hai ? paTeTI 62. pAramo loga 2 mArca ko kauna sA tyohAra manAtaM hai ? jamazeda navarAja 6.IsAmasIha ke janmadivasa ke rUpa meM kauna Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya svA parva manAyA jAtA hai ? 1. IsAmasIha ko salIba para laTakAne ko smRti me kauna sA evaM mandAyA jAtA hai ? 15. IsAmasIha kiM punarjIvita hone ko smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? manAta he 6. eka navambara ko IsAI lAga kauna sA pa 657. pUrvaoM kI smRti meM IsAI loga kauna sA parva manAte haiM 68. bakarIda kA dUsarA nAma kyA hai ? (1) musalamAnoM kI dRSTi meM zAMka kA mAha kauna sA hai ? 70). musalamAnoM kI dRSTi meM vratAM kA mAha kauna sA hai ? 71. kaMvala bhAratIya musalamAna kauna sA parva manAta hai ? 72. hajarata muhammada kI smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? 73. hajarata muhammada ke janmadivasa kI smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? Ida 74. hajarata muhammada ke jJAna prApti kI smRti meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? 75. caitra kI pUrNimA ko baMgAla meM kauna sA parva manAyA jAtA hai ? 76. caitra mAsa meM bihAra ke AdivAsI loga kona sA syohAra manAte haiM ? 77. bhASapada mAsa meM bihAra ke AdivAsI loga kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 14. yahUdI loga navavarSa ke prathama divasa para kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 79. yahUdI loga mizra se mukti kI smRti meM kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 80. yahUdI loga IzvarIya camatkAra kI smRti meM kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 81. yahUdI loga prasthAna kI smRti meM kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 82. yahUdI loga prAyazcita divasa ke rUpa meM kauna sA tyauhAra manAte haiM ? 83. buddha jayantI kaba manAI jAtI hai ? 84. sikkha loga guru parva kaba manAte hai ? 85. yahUdiyoM ke hunakkA athavA canukkA parva kA dUsarA nAma kyA hai ? 6. gur3I par3avA kA parva kauna se rAjya meM manAyA jAtA hai ? 87. navavaror3a parva kauna se rAjya meM manAyA jAtA hai ? 44. kAnavAla parva kauna se rAjya meM manAyA jAtA hai 89 ugAdI parva kauna se rAjya meM manAyA jAtA hai ? 57 mahAkuMbha parva kitane varSo meM eka bAra AtA hai ? krisamasa guDa phrAya De IsTara Ala seMTas oNla solsa De Ida ula juhA muharrama ramajAna zabe barAta bArA vaphAta -ula-mIlAda una navI Ida ula phitara Dola pUrNimA sarahula 17 karama zAha zAha pAsa ovara pUrIma zukkoha yoma kipura vaizAkha ko pUrNimA ko vaizAkha kI prathama tithi ko prakAza parva mahArASTra kazcira govA karnATaka 12 varSo me Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jJAnanidhi krIr3Alaya khela ke maidAna saM kra prazna 1. 2. kheloM kA pramukha uddezya kyA hai ? hAMko meM kitane khilAr3I hote haiM ? krikeTa meM kisane khilAr3I hote haiM ? Tebila Tenisa meM kitane khilAr3I hote haiM ? 1. 4. 5. vaoNlIbAla meM kitane khilAr3I hote hai ? {1. besabaoNla meM kitane khilAr3I hote hai ? vATarapolI meM kitane khilAr3I hote haiM ? 4. 8. aisosiyezana phuTabaoNla meM kitane khilAr3I hote hai ? gabI phuTabAla meM kitane khilAr3I hote haiM ? 11. bAskeTa baoNla meM kitane khilAr3I hote haiM ? / / baiDamiMTana meM kitane khilAr3I hote haiM ? 12. jasapAla rANA kisa khela meM prasiddha hai ? 13. gIta seThI kisa khela meM prasiddha hai ? dhyAnacanda kisa khela meM prasiddha hai ? 14. 15. pele kisa khela meM prasiddha hai ? 16. liyaNDara pesa kisa khela meM prasiddha hai ? 17. mAika TAisana kisa khela meM prasiddha hai ? 18. ke. mAtezvarI kisa khela meM prasiddha hai ? 19. vizvanAtha Ananda kisa khela meM prasiddha hai ? 20 Andre AgAsI kisa khela meM prasiddha hai ? 21 Ananda naTarAjana kisa khela meM prasiddha hai ? 22. balavindara siMha kisa khela meM prasiddha hai ? 23 bhAgyazrI thipse kisa khela meM prasiddha hai ? 24. bhUpindara ThAkura kisa khela meM prasiddha hai ? 25. arcanA popaTa kisa khela meM prasiddha hai ? 26. Deniyala copar3A kisa khela meM prasiddha hai ? 27. pappU yAdava kisa khela meM prasiddha hai ? 28. bhArata ne haoNko olaMpika kitanI bAra jItA ? 24 bhArata ne krikeTa kA vizvakapa kama jotA thA ? 37 droNAcArya puraskAra diyA jAtA hai ? 31. phuTabaoNla kA vizvakapa nagara bara jItane vAlA deza kauna sA hai ? 31. bhArata kA rASTrIya khela kauna sA hai ? uttara zArIrika evaM mAnasika vikAsa 11 / / 1 yA 2 f pra 7 11 13 r 1 yA 2 nizAnebAjI biliyarDas haoNkI phuTabaoNla Tenisa mukkebAjI bhArottolana zataraMja Tenisa daur3a zaoNTapuTa zataraMja phuTabaoNla baiTamiMTana golpha kuztI 8 bAra 1983 meM khela prazikSakoM ko brAjila haoNkI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 10 jADo krikeTa ragavI phuTola barpha para haoNkI sAMDo kI lar3AI vemabaoNla krikeTa Tebila Tenisa phuTabaoNla zataraMja haoNkI phuTabAla korTa DAyamaNDa riMga bUla borDa ME jJAnanidhi krIr3Alaya 23 jApAna kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 1 AsTreliyA kA rASTrIya khata kona sA hai ? 35 skAMda naiNDa kA rASTrIya stutra kauna sA hai ? 36. kanADA kA rASTrIya khanna kauna sA hai? 37. spara kA rASTrIya khela kauna sa hai ? 3. arikA kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 39 iglaiNDa kA rASTrIya khAna kI 'sA hai ? 5. cora kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 4. maleziyA kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 42. rUsa kA rASTrIya khela kauna sA hai? 43. pAkistAna kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 44. brAjIla kA rASTrIya khela kauna sA hai ? 45. Tenisa ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 46. besabaoNla ka khela parisara ko kyA kahate hai ? 47. mukkebAjI ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? +. tairAkI ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 49. Tebila Tenisa ke khela parisara ko kyA kahate haiM? DA. bAuliMga ke khela parisara ko kyA kahate hai ? 51. jUr3A ke khela parisara ko kyA kahate hai ? 52. ghur3asavArI ke khela parisara ko kyA kahate haiM? 53. krikeTa ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 54. bAulsa ke khela parisara ko kyA kahate hai ? 55. ragabI ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 56. tIraMdAjo ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 57. ethaleTiksa ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? 58. phuTabAla ke khela erisara ko bayA kahate hai? 5). sAikiliMga ke khela parisara ko kyA kahate haiM ? (HD. zivAjI hA~kI sTeDiyama kahA~ hai ? 61. IDana gAIna kahA~ hai? 62. nezanala sTeDiyama kahA~ hai ? 6... olapika kheloM kA prAraMbha kahA~ huA thA ? 4. eziyAI kheloM kA prArabha kahA~ huA thA ? 6,5 raNajI TrAphI kisa khela se sambandhita hai ? thh DuraNDa kapa kisa khela se sambandhita hai / 6. iMgsi kapa kisa khela se sambandhita hai ? Ins. gaphaika TrApho kisa khela se sambandhita hai ? (ii. zAmasa kapa kisa khana saM sambandhita hai ? aili maiMTa erInA philDa sInsa pica reMja Traika phIlDa veloDrama naI dillI kalakattA bambaI ethesa (yunAna meM ) bhArata meM krikeTa phuTabAla Tenisa haoNkI baiDamiMTana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jJAnanidhi krIr3Alaya 700 eMz2arA kapa kisa khela se sambandhita hai ? biliMgTana TrApha kisa khela se sambandhita hai ? 12 bAnI kisa khela se sambandhita hai ? AralakSya kapa kisa khela se sambandhita hai ? 74 prAranA bleka kapa kisa khela se sambandhita hai ? 75 DarbI kisa khela se sambandhita hai ? polo naukA daur3a veTa liphTiMga mahilA Tebila Tenisa purUSa Tebila Tenisa ghur3adauDa havAI daur3a pratiyogitA golpha Fa Tr.. karama kapa kisa khela se sambandhita hai ? 77. rAiDara kapa kisa khela se sambandhita hai ? 78 'laMga sthinara' yaha zabda kisa khela se hai S humA chAuna madda kisa khela se sambandhita hai ? K(). sTika' yaha zabda kisa khela se sambandhita hai ? KJ. liTila mAsTara ko upAdhi meM kauna prasiddha hai ? 82. haoNkI ke jAdugara kI upadhi se kauna prasiddha hai ? 8.3 ur3anaparI ko upAdhi meM kauna prasiddha hai ? 84. 'aMgAla kA TAigara' isa upAdhi se kauna prasiddha hai ? 85. rAvalapiNDI eksapresa kI upAdhi se kauna prasiddha hai ? 6. bhArata kA vaha kauna sA krikeTa khilAr3I hai, jisa ne TesTa meM sarvAdhika vikeTaM lI 2 87. bhArata kA vaha kauna sA krikeTa khilAr3I hai. jisa ne eka TesTa me / vikeTeM lI 7 44. bhArata kA vaha kauna sA krikeTa khilAr3I hai, jisa ne vana haM me sarvAdhika zataka banAye ? sunIla gAvasakara mejara dhyAnacanda pI. TI. uSA saurabha gAMgulI zoeba akhtara kapiladeva anila kuMbale sacina teNDulakara maheza bhUpati jJAnanidhi 89 bhArata ke yaha kauna khilAr3I haiM, jinhoMne Tenisa kA yugala maiNDa slaima jItA ? liNDara pesa 90 Ae abhI jo khela rahe haiM, usa khela kA nAma kyA hai ? phuTabAla haoNkI "muktaka" cApalUsI calatI apanApana jatAne ke lie / kasameM khAte dIvAnagI dikhAne ke lie // saccA pyAra aura baphAdArI kahA~ hai, Ajakala bAde hai sunane aura sunAne ke lie || i 1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya graMtha aura graMthakarttA kra0 graMtha kA nAma graMthakartA 34. uttarapurANa 1. satprarUpaNA sUtra 2. patra khaNDAgama 3. kaSAya pADDa 4. tilAya paNNa nI A. puSpadanta jI A. bhUtabali jI jI guNadhara A. yativRSabha jI 5. bhagavatI ArAdhanA A. zivArya jI A. 11. padma purANa 36. gadya cintAmaNI 37. varAga caritra 38. dharma parIkSA 39. yazastilaka (10). pradyumna caritra 41. pANDava purANa 11. kArtika yApekSA 7. pUlAccAra 4. samayasAra 5. tattvArtha sUtra |(). ratnakaraNDa 15. paramAtma prakAza 16. jJAnArNava 17. dravyasaMgraha zrAvakAcAra / / sarvArthasiddha 12. rAjavAsiMka A. samantabhadra jI A. pUjyapAda jI 46. AyajJAna A. akalaMka jI 47. vasunandi kA vidyAnanda jI 13. AptaparIkSA zramityAcAra 14. prameyakamala mArtaNDa A. prabhAcandra jI 48 saMgIta samayasAra A. yogIndradeva jI A. zubhacandra jI A. nemicandra jI A. mANikyanandi jI A. svAmI kumAra jI A. ghaTTakera jI A. kundakunda jI A. umAsvAmI jI 20. prameyaratnamAlA 21. jaMbUdIva paNNattI 22. dhyAna sUtrANi 23. kSepaNAsAra 24. AlApapaddhati 25. nyAyadIpikA 26. cAritrasAra 27 mUlAcAra pradIpa 28. sammai sutta 79. AcArasAra 3) lokavibhAga 31. gaNitasAra samUha 32. vyAkhyAprajJapti 3.3. AdipurANa 18. parIkSAmukha A. 19. puruSArtha siddhayupAya A. amRtacandra jI A. anantavIrya jI A. padmanaMdi jI A. mAghanandi jI A. mAdhavacanda jI A. devasena jI dharmabhUSaNA jI A. cAmuNDarAya jI A. sakalakIrti jI A. siddhasena jI A. vIranandi jI A. sarvanandi jI A. mahAvIra jI A. bappadeva jI A. jinasena jI A. guNabhadra jI A. raviSeNa jI A. vAdIbhasiMha jI A. jaTAsiMhanandi jI A. amitagati jI campU A. somasena jI A. mahAsena jI A. yazakIrti jI 42 perU mandara purANa A. vAmadeva jI 43. pArzvanAtha caritam A. vAdirAja jI 44. vAgarthasagraha purANa A. parameSThI jI A. vajanandi jI 45. navastotra A. bhaTTavosarI jI 21 49 laghu sarvajJa siddhi 50. sAvaya zramma dohA 51. cheda piNDa 52. nayacakra A. vasunandi jI A. pArzvadeva jI A. anantakIrti jI A. lakSmIcandra jI A. indranandi jI 53. rAddhAnta 54. cUr3AmaNi 55. sumati saptaka 56. athazabdavAcya 57. bhadrabAhu caritra 158. yogamArga 59. siddhAMtasAra 60. rAmakathA 61. vAdamahArNava A. pallavAdI A. Aryadeva jI A. varddhadeva jI A. sumatideva jI A. vakragrIva jI A. ratnakIrti jI A. somadeva jI A. jinacandra jI A. kIrtidhara jI A. abhayadeva jI 62. prAkRta vyAkaraNam A. zrutasAgara jI 63. jalpaniNaMsa A. zrIdatta jI 64. vAdanyAya A. kumAranandi jI 65. trilakSaNakadarzana A. pAtrakesarI jI fifi, zrutabindu A. candrakIrti jI 67. alaMkAra cintAmaNi A. ajitasena jI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jJAnanidhi kI DrAlaya 6 pramANa prabhaya || tAsAna taraMgaNI A. jJAnabhUpaNa jI kAlakA A. narendrasena jI | ...sAra samunmaya A. kulabhada jI h) dhyAnamva A. bhAskarasandi jI4.vizva locana 7. ArAdhanA sapanara A. ravicandra jI kAza .dharasana jI 71.desammammA . supra kI ..: gita ! sAra A. RSiputra jI 72 tantrAnuzAsana A. nAgasena jI [55 sudharma dhyAna pradIpa A.sudharmasAgara jI 73.dAna zAsanam A. vAsapUjya jI | . jJAnAmRtasAra A. kunthusAgara jo 74.vrata tithi nirNaya A. siMhanandi jI| 7.zAsana 75.kAtantra rUpamAlA A. zaryavarma jI / catusvizikA muni madanakIrti jI 76. sUkti muktAvalI A. somaprabha jI | 44. sammeda zikhara 77.vizva tantra prakAza A. bhAvasena jI mahAtmya muni devadatta jI 78 riSTa samuccaya A. durgadeva jI |45.yogasAra saMgraha muni gurUdAsa jI 7) kalyANa kArakama A. ugrAditya jI .pAhuDa dohA muni rAmasiMha jI 40.sajjana citta vallabha A. malliSeNa jI SALALA sUcanA ina graMthoM kI vizeSa jAnakArI prApta karane ke lie avazya par3heM. 'muni zrI sudhidhisAgara jI mahArAja ke dvArA likhita kRti "zrutasAgara darpaNa" sampAdaka %3-- ---- - .. AviSkAra evaM AviSkAraka / kra0 AviSkAra AviSkAraka / moTarakAra oNsTina 2. helIkopTara bekeTa 3. panaDubyo buzavela 4. TelIskopa gailIliyo 5. sAikila maikamilana 6. gulvArA moNTa grophara 7. rAipa rAiTara zolja 1. havAI uhATa, rAiTa bradarsa 7. miliTarI svindana | TelIphona grAhama baila III. mAikrophona bArlinara 12. priMTIMga presa keksaTana 13. vidhut balba eDIsana 14. sTIma injana jemsa vATa 15. phAuNTana pena vATaramaina 16. baoNla pAinTa pena lAuDa 17. sIpeNTa espaDina Is. paramANu bama oNTohaoNna 19. gaisa iMjana DAimalera 200 silAI mazIna ho | 2 / plAivuDa imainuala nomalla Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sephTI rejara 22. vidyuta baiTarI 21. maDAra 31 tAra kA tAra 32. rivAlvara 33 sephTI laiMpa 31. kaimarA 35. mazInagana 36. prezara kukara 37. bairomITara 34. vAyaralaisa 39. bijalI 40. sTenalesa sTIla 41. ilekTronika kampyUTara 35. TrAnjisTara 26. phaTApha 37 raMgIna phoTogrAphI ganariyala lipamaina 28. prAmophona eDIsana " dharmAmITara 30 TelIvijana 42. TAipa 43. vIviMga mazIna jaise nyUmeTika TAvara 45. Antarika jvalana iMjana 46. jaiTa propalasana 47. lAino TAi 18 jor3a lagAne kI mazIna jJAnanidhi krIr3Alaya 57. TAMkoja 58. mAnasika saMgaNa 51. pAvaralUma 52. mAikroskopa 53. relave iMjana 54. tar3ita cAlaka gileTa volTA rAbarTa grAsana zoklI ela kyUre 55. 'DAyanAmAiTa 50. laoNuDa spIkara phArana hAiTa je. ela. beyarDa mAkoMnI kolTa DevI "jIsa gethiMga Ineza pApina TorIselI mArakonI eDIsana beyarale ekarTa meMsilI beMsaTana ke Danalapa DIjala phraiMka viTila maragemthalara 49. phaisakogrApha 50 eara kaMDIzaniMga kArakara kArTarAiTa jeDa. jainasana sTIpheMsana beMjAmina phraiMkalina alphreDa nobula eDIsana dhAvaDa 59. paramANu siddhAna DAlTana (((). jAtigata paitRkatA paiDala 1. sApekSatA siddhAta AinsTIna 62. rekhAgaNita yUklIDa 63. jalannAyu vijJAna DI. ena. vAdiyA 64. blIciMga pAuDara TeneNTa 65. reDiyama . gurutvAkarSaNa 67. oNksIjana fig. insulina 61), paMsilina 70. beMcaka kA TIkA klorophArma 71. 72. baikTIriyA 73. DI. DI. TI. re 74. eksa 75. sailyulAiDa 76. sTaeNthiskopa 77. sepTA ma isina 78. esapirina 79. gati kA niyama - 2.3 lI. DI. phaoNresTa pAdAma kyUri nyUTana je. bI. prosTale vaiTiMga alakjeNDara phlemiMga 87. paMkhA 44. solara sisTama 47. dakSiNI dhruva 94). uttarI dhruva jenara TerIsana lyUvina haoNka jaiDalara rauMjana gurathare lAinaka seksamena pAskala jagadIza candra bosa 84 prAkRtika cayana DAravina DAlTana 85. bahu anupAta 8. girataM piNDo kA niyama Dresara kaipalara 80. prakAza grahaNa snela 4 / vidyut apaghaTana phairADe 82. gurutvAkarSaNa nyUTana 83. ApekSika ghanatva ArkamiDIja nyUTara vhIlara kopana nikasa amaranDasena rAbarTa piyarI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 kra0 kyA hai ? 1. vizAla aitihAsika jaina mUrti 2. candranAtha jaina mandira 3. kailAsa mandira 4. jAmA masjida 5. seTa kaitholika varca 6. jagannAtha mandira 7. kArla ko guphAe 6 baisenikA Apha bApa jIsama jJAnaniSi kI hatya bhArata meM kahA~ kyA hai? kahA~ hai ? zravaNabelagolA muDabidrI elorA dillI govA 5. taTa mandira 31. vIra pahAr3I / / kAmAkhyA mandira 12. rAnI satI kA mandira 13. svarNa mandira 14. bhartRhari guphA 15. mAnamandira 16. merIna DrAiva 17. mUla gakuTI vihAra 18. iMTinikala gArDena 19. mahArAjA pailesa 20. lAla bAga pailesa 2 / vAma kI mUrtiyA~ 22. bIbI kA makabarA 23. zAlImAra bAga 24.mugala gArDena 25. gola gumbaja 26. tAjamahala 27 viSaya memoriyala 28. jaganivAsa pailesa 24). elopaiTA 30. cAgmora 3. kuna daravAja purI kArle paNajI mahAbalIpuram bihAra zarIpha guvAhATI jhuMjhanUM amRtasara ujjaina gvAliyara bambaI sAranAtha zivapura (kalakattA) maisUra indaura vAgha (ma.pra.) auraMgAbAda zrI nagara naI dillI bIjApura AgarA kalakattA udayapura bambaI haidarAvAda jI 32 Ananda bhavana 33. geTave Apha iNDiyA 34. Dala jhIla 35. biralA plenaToriyama 36. sahastra dhArA 37. blaika pagoDA 38 zAnti niketana 35. sAMcI stUpa 40. havAmahala 41. iMDiyana myujiyama 42. nizAta bAga 43. raoNka gArDena 44. rAjaghATa 45. jayavilAsa mahala 46. hAvar3A brija 47. lakSmI vilAsa pailesa 48. ha~giMga gArDena 49. jantara-mantara 500. choTA bar3A imAmabAr3A 51. jahA~gIra ArTa gailarI 52. vijaya ghATa 53. mArbela rAksa 54. khusaro bAga 55. vUlara jhIla 56. rejiDeMsI 57. DAlja myujiyama 58. dazAzvamegha ghATa 15. TAbara Apha sAileMsa 6(). navAba mahala 6. zAntivana 62. lakSmaNa jhUlA 6.3. pIcholA jhIla ilAhAbAda bambaI bambaI kalakattA deharAdUna koNArka vIrabhUma sAMcI jayapura kalakattA zrInagara caMDIgar3ha naI dillI gvAliyara kalakattA bar3odarA bambaI naI dillI lakhanaU bambaI naI dillI jabalapura ilAhAbAda kazmIra lakhanaU naI dillI vArANasI bambaI bhopAla naI dillI RSikeza udayapura dillI jayapura 64 kutubamInAra 65. risTI pailesa phatehapura sikarI (1) khvAjA sAhiba kA daragAha ajamera Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67.sAbaramatI Azrama (4.najara bAga pailesa 6) priMsa Apha valsa myUjiyama 30.cA~da bIbI mahala 71 kIrti staMbha 7 mahArANA pailesa 73.rAmabAga pailesa 74.mAlAbAra hilsa 75.TAigara hila 76.kanherI guphAeM 77.golaghara jJAnanidhi krIDAlaya : 257 ahamadAbAda | 7.lAla bAga . vegalora bar3odarA 15.sAnAra jaMga myujiyama haidarAbAda 8.vijaya cauka naI dillI bambaI 81.sanasaMTa pvAMiTa mAuMTa AbU ahamadAnagara 82.chittara pailesa jodhapura cittoDagaDa 43.mahAlakSmI resakorsa babaI udayapura 84.lAlagar3ha pailesa 'bar3odarA jayapura 85.nezanala lAichero kalakattA bambaI 86.sukhanA jhIla caMDIgar3ha dArjiliMga 87.bhArata bhavana bhopAla borIvalI 88.jhUlatA mInAra ahamadAbAda 'paTanA 89.selyulara jala porTa bleyara 1 90.koDiyAra pailesa tiru anaMtapuram -- -- - ----- - -- sUcanA isa se pUrva muni zrI ke dvArA saMracita 'AdhyAtmika kIr3Alaya' (mUlya-35/- ru.) prakAzita ho cukA hai| Age bhI vidyut krIDAMgana, vikhyAta jAdugara, bhAratIya tIrthadarzana Adi khela zIghra hI prakAzita ho rahe haiN| vizeSa jAnakArI prApta karane ke lie athavA khela prApta karane ke lie hama se patra vyavahAra avazya kreN| - pattA - sampAdaka: bharatakumAra indaracaMda pApar3IvAla ena 9 e 115,49/4 zivanerI kaoNlonI - siDako auraMgAbAda 431003 (mahA.) phona (0240) 381061 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ka0 jJAnanidhi krIDAlaya bhArata deza evaM usa kA pariveza prazna kisa rAjA ke nAma se isa deza kI bhArata kahA jAne lagA ? bharata cakravartI ke pitA kA kyA nAma thA ? I. . 3. bhAratIya rASTrIya dhvaja kauna sA hai ? 4. 7. 8. bhAratIya rASTrIya gIta kauna sA hai ? 5. bhAratIya rASTrIya gAna kauna sA hai ? 6. bhAratIya rASTrIya pakSI kauna sA hai ? bhAratIya rASTrIya pazu kauna sA hai ? bhAratIya rASTrIya puSpa kauna sA hai ? 5. bhAratIya rASTrIya svataMtratA divasa kauna sva hai? (I) bhAratIya rASTrIya gaNataMtra divasa kauna sA hai ? / / bhAratIya rASTrIya rAjacihna kauna sA hai ? 12 bhAratIya rASTrIya paMcAMgakonasA hai ? 13. bhAratIya rASTrIya vRkSa kauna sA hai ? 14. bhAratIya rASTrIya phala kauna sA hai 15. bhAratIya rASTrIya vAkya kauna sA hai ? uttara bharata cakravartI bhagavAn AdinAtha tiraMgA dhvaja vande mAtaram jana-gaNa-mana mora vyAghra kamala 15 agasta 26 janavarI azoka cakra zAkavat azoka Ama satyameva jayate 16. bhAratIya rASTrIya mudrA kauna sI hai ? 17. bhAratIya rASTrIya bhASA kauna sI hai ? 18. bhAratIya rASTrIya lipi kauna sI hai ? 19. bhAratIya rASTrIya rAjadhAnI kauna sI hai ? 21. bhAratIya rASTrIya smAraka kauna sA hai ? 21. bhAratIya rASTrIya khela kauna sA hai ? 22. bhArata kA kSetraphala kI apekSA bar3A rAjya kauna sA hai ? 23. bhArata kA kSetraphala kI apekSA choTA rAjya kauna sA hai ? govA 24. bhArata kA janasaMkhyA ko apekSA choTA rAjya kauna sA hai ? sikkima 25. bhArata kA janasaMkhyA kI apekSA bar3A rAjya kauna sA hai ? uttarapradeza 26 bhArata kA ghanI AbAdI vAlA rAjya kauna sA hai ? rupayA hindI devanAgarI naI dillI tAjamahala haoNkI madhyapradeza kerala e. o. hyUma sukumAra sena 27. bhAratIya rASTrIya kaoNgresa kI sthApanA kisane kI thI ? 28 bhArata meM prathama cunAva Ayukta kauna hue ? 29. bhArata meM prathama nobela puraskAra vitA vaijJAnika kauna hue ? candazekhara veMkaTa rAmana 30. briTena meM uccAyukta niyukta kiye jAne bAle prathama bhAratIya kauna the ? vI. ke. kRSNamenana 31. briTena ke hAusa Apha kAesa ke sadasya nane vAle pahale bhAratIya kauna the ? dAdAbhAI naurojI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAmanidhi krIDAlaya 27] 21. bhAratIya gASTrapati kA sarakArI nivAsa sthAna nIna kA rASTrapati bhavana 21. bhArata meM mA se macAI para sthita ddhayama kahA~ hai siyAcina a. bhArata meM sabase bar3A rAjamArga kona sA hai ? nAgANasI meM kanyAkamA 25. bhArata meM maba se nAr3A ralavaM garimaNDala ko maM rAjya 4. uttarapradeza meM 36 bhArata kA hindI bhASIya prathama samAcAra patra kona yA hai . 'udanta mArtaNDa 3. bhArata meM sarvaprathama halAI DAka sevA kahA~ se kahA~ taka vi, ilAhAbAda se naino 15. bhArata kI prathama javita pariyojanA kahAM prArabha huI zA? zivasamudrama , 349. bhArata kI pramukha vAyuyAna sevA kA ayA nAma hai iMDiyana eara lAiMsa 4. bhArata meM saba se bar3A registAna kahA hai ? zAra ( rAjasthAna) 1. bhArata ke sainika ko kyA kahA jAtA hai? javAna 42. bhArata ko kendrIya baiMka kauna sI hai? rijarva baiMka oNpha iNDiyA 13. bhArata meM guTanirapekSa zikhara sammelana kA haA hai ? mArca 1983 44. bhArata meM rAjyapAla kI niyukti kauna karatA hai ? rASTrapati 45. iMgliza cainala pAra karapa vAlA pahalA bhAratIya puruSa kauna thA ? mihira sena 46. bhAratIya senA ke kitana aga haiM ? tIna 47. bhAratIya kendrIya vyavasthApikA sabhA kA kyA kahate haiM? maMsada 48. bhArata ko uttara dizA meM kauna sA parvata hai ? himAlaya 49. bhArata kI uttara dizA meM kauna sA deza hai ? cIna 51. bhArata kI pUrva dizA meM kauna sA deza hai ? baMgalA deza 51. bhArata kI pazcima dizA meM kauna sA deza hai? pAkistAna 52. bhArata kI dakSiNa dizA meM kauna sA mahAsAgara hai ? hinda mahAsAgara 53. bhArata kI dakSiNa-pazcima dizA meM kauna sA sAgara hai ? araba sAgara . 54. bhArata kI dakSiNa-pUrva dizA meM kauna sA deza hai ? baMgAla kI khAr3I 55. bhArata para AkramaNa karane vAlA pahalA yuropIya kauna thA ? sikaMdara 56. bhArata sarakAra kI riporTa ko kyA kahate hai ? zveta patra 57. janasaMkhyA kI dRSTi se bhArata kA kauna sA krama hai ? dvitIya 58. bhArata kI saba se kaMtro parvata coTI kauna sI hai ? kaMcanajaMghA 59. bhArata meM pinakoDa kitane akoM meM hotA hai ? 60. bhArata meM nirmita prathama panaDubbI kA kyA nAma hai ? zAlkI 61. bhArata ke dvArA kauna saM prakSepAsva kA pahale prayoga kiyA gayA ? pRthvI 62. bhArata kI pramukha samAcAra ejensI kauna sI hai? pI.TI.AI (6.3. bhArata meM bolI jAne vAlI kula bhASAe kitano haiM ? 1652 fr: bhAratIya sarakAra kA prathama vidhi adhikArI kauna hotA hai ? mahAnyAyavAdI 65. svatatra bhArata ke prathama rASTrapati kauna the ? DaoN. rAjendra prasAda 61. svataMtra bhArata ke prathama pradhAnamantrI kauna the ? paM. javAharalAla neharU 67. svataMtra bhArata ke prathama uparASTrapati kauna the ? DaoN. rAthAkRSNA 6. svataMtra bhArata ke prathama upapradhAnamantraH kauna the? saradAra vallabha bhAI paTela Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jJAnanidhi krIr3Alaya (34) svataMtra bhArata ke prathama bhAratIya gavarnara janarala kauna the? 711 svataMtra bhArata meM prathama mahilA rAjyapAla kauna thI ? 71. svataMtra bhArata meM prathama mahilA rAjadUta kauna tho cakravartI rAjagopAlAcArya sarojinI nAyaDU vijayAlakSmI paNDita rASTrapati 35 varSa 1952 meM 72 bhArata meM tInoM senAoM kA pradhAna kauna hotA hai ? 73. rASTrapati kA cunAva karane vAlI saMsthA kA nAma kyA hai ? nirvAcana maNDala 74. rASTrapati pada ko nyUnatama umra sImA kitanI hai ? 75. bhArata meM pahalA AmacunAva kaba huA thA ? 76. bhAratIya rAjyoM ke vilayana kA zreya kise prApta hai ? 17 bhAratIya saMvidhAna ke lekhana meM kitanA samaya lagA ? 78. bhArata kI pramukha guptacara saMsthA kauna sI hai ? 79. zikSaka divasa kina kI smRti meM manAyA jAtA hai ? 4. bhArata meM janagaNanA varSa kaba manAyA gayA ? 81. bhArata meM nobela puraskAra vijetA kitane hue haiM ? 82. bhArata kA sarvocca sammAna kauna sA hai ? 83. bhArata kA prathama upagraha kauna sA hai ? saradAra vallabhabhAI paTela 2 varSa 11 mAha 18 dina sI. bI. AI. 'DaoN. rAdhAkRSNan 1872 meM 84. 'bhArata kumAra'' kI upAdhi kise prApta huI hai ? 85. bhArata kI "kokilakaNThA' kise kahA jAtA hai ? 86. bhAratIya prathama mahilA pradhAnamantrI kauna thI ? chaha bhArata ratna AryabhaTTa manoja kumAra latA maMgezakara zrImatI indirA gAndhI tIna 87. bhAratIya dhvaja meM kitane raMga haiM ? 88. svataMtratA divasa ke avasara para rASTrIya dhvaja kauna phaharAtA hai ? 45. gaNataMtra divasa ke avasara para rASTrIya dhvaja kauna phaharAtA hai ? 90. prAcIna kAla meM bhArata ko kyA kahA jAtA thA ? pradhAnamantrI rASTrapati sone kI cir3iyA "muktaka" sUkhe per3oM meM kabhI phala nahIM hote / sAre praznoM ke kabhI hala nahIM hote / / jindagI meM hara ghar3I sukha cAhane vAle, mUrakha hara ghar3I meM sukha ke pasna nahIM hote / / I Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya svAsthya jagata 5. eka nAkhUna ke barAbara zarIra meM kitane roga hote haiM ? 6. hamAre zarIra meM khUna kI mAtrA kitanI hotI hai ? 7. hamAre zarIra meM nAkhUna kitane hote haiM ? 8. hamAre zarIra meM tvacAe~ ki 9. kauna sA viTAmina garma karane para naSTa hotA hai ? to haiM kra0 prazna 1. zItala peyoM meM kauna so jaharIlI vAyu hotI hai ? 2. ucca raktacApa va hRdayaroga kA pramukha kAraNa kyA hai ? kolesTrAla kA bar3hanA 3. hamAre zarIra meM kitanI haDDiyA~ haiM ? 4. hamAre zarIra meM kitane marmasthAna hai ? 14. manuSya kI sAdhAraNa zvasana dara kitanI hai ? 15. zarIra meM mAsTara mandhi kise kahA jAtA hai ? 16. phephar3e, yakRta, gurde Adi kI kAryapraNAlI ko kauna niyamita banAtA hai ? 13. moTApA kisa kI adhikatA ke kAraNa hotA hai ? 11. kauna se viTAmina jala meM ghulanazIla haiM ? 12. manuSya ke rudhira meM zarkarA kI mAtrA sarvAdhika kaba hotI hai ? 13. zarAbI vyakti meM kauna se viTAmina kI kamI hotI hai ? viTAmina 17, tvacA vyAdhiyoM se pratirodhaka kSamatA utpanna karane vAlA khanija kauna sA hai ? 18. 'khanija samrATa' upAdhi kise prApta hai ? 19. mastiSka kI kAryapraNAlI ko unnata karane uttara kArbanaDAioNksAiDa 206 108 96 lagabhaga 5/6 lITara 20 27. kainsara roga kA kAraNa kyA hai ? 28. atisAra roga kA pracAra kisa ke dvArA hotA hai ? 29. saba se pahalI enTIyAMTika kauna sI hai viTAmina I vasA ke kAraNa viTAmina B aura C 29 bhojana ke turaMta bAda prati minaTa 15 se 18 bAra piTyUTarI lavaNa gandhaka poTesiyama ke lie kauna sA khanija Avazyaka hai ? vasA 20. kisa kI kamI se asthi sambandhi roga hote haiM ? 21. UrjA evaM USmA kA mukhya strota kyA hai ? 22. zarIra ke vikAsa meM mahatvapUrNa bhUmikA kisa kI hai ? proTIna kI 23. mirgI kA dUsarA nAma kyA hai ? apasmAra 24. lakavA kA dUsarA nAma kyA hai ? pakSAghAta 25. kaNThamAlA yA gvAyara roga kA dUsarA nAma kyA hai ? gheMghA 26. DiplopiyA roga kA kAraNa kyA hai ? phaoNsphorasa kailsiyama nazIlI davAoM kA sevana kozikAoM meM asAmAnya vRddhi hona makkhiyoM ke dvArA penIsIlina Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 jJAnanidhi ko DAlaya kA / / amitha meM kauna sA navANa patrAMdhika mAtrA meM hogA hai ? kailziyama phAspheTa 1. gahUM meM gaMdAna kA pratizata kitanA hA ? | 32. isalina kA prayoga kisa ke ilAja kiyA jAnA hai, madhumeha 55 lAla raktakaNoM ko kama se kauna mA raMga hotA hai ? enImiyA 3.1 potiyAbinda kauna se aga se sabandhita rAMga hai ? A~khoM se 35. pAyariyA kauna me aga se sambandhita roga hai ? dA~toM se is. pina kahA~ ekatra hotA hai ? pisAzaya meM 37. zarora kA kauna sA aMga saoNsa kA oNksIkrayA karatA hai ? phephar3e 35. panariyA bImArI kA prabhAva kisa para par3atA hai ? jigara para 21 viTAmina M kise kahate hai ? phaoNlika amla 10 bhojana meM lauha tatva kI kamI se kauna sA roga hotA hai ? enImiyA 1. manuSya ke zarIra meM adhikAMza bhojana kahoM pacatA hai ? choTI AMta meM 42 viTAmina K kA mukhya kArya kyA hai? rakta kA skaMdana karanA +2. gaThiyA ke rogiyoM ko mukhyataH kauna so vastu nahIM khAnI cAhiye ? carbIyukta vastu +4. masudoM ko bImArI kI rokathAma kisa viTAmina se hotI hai ? ( 15. proTIna kA sarvAdhika strota kisa se prApta hotA hai ? soyAbina 46. nikonimAiDa viTAmina kA dUsarA nAma kyA hai ? viTAmina P (pI) 47. viTAmina e kI kamI se kauna sI bImArI mukhya rUpa se hotI hai ? ratauMdhI 48. viTAmina bI kI kamI se kona sI bImArI mukhya rUpa se hotI hai? berI-berI 49 viTAmina sI kI kamI se kauna sI bImArI mukhya rUpa se hotI hai ? skI 50. viTAmina DI kI kamI se kauna sI bIpArI mukhya rUpa se hotI hai ? rikeTa 51. viTAmina I kI kamI se kauna yI bomAro mukhya rUpa se hotI hai ? garbhapAta 52. viTAmina ke kI kamI se kauna sI bImArI mukhya rUpa se hotI hai ? yakRta kI vikRti 53. viTAmina eka kI kamI se kauna sI bImArI mukhya rUpa se hotI hai ? peziyoM meM kSINatA 54 enImiyA ko utpana karane vAlaM kITANu kauna se hote haiM ? TIniyA soliyama 55. malariyA ko utpanna karane vAlaM kITANu kauna se hote haiM ? proTojoA 51 kAlAjAra ko utpanna karane vAle kATapaNa kauna se hAra ? lIzamAniyA DonovAnI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanidhi krIr3Alaya 57 55. paMcala ko utpanna 20). vargAdika ko utpanna utpanna niyA ko utpanna karane vAle koTa kaTA se hote hai baikTIriyA hai 2 vAle kahate hai ? vaisilasa dubarakulAI enTa amIbA ho ? viSANu 6. ''vaidyavidhAna N' nAmaka jaina Ayurveda graMtha ke lekhaka kauna hai ? A. pUjyapAda jI "kalyANakAraka" nAmaka jaina Ayurveda graMtha ke lekhaka kauna haiM 16. madhumeha se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 654 kSaya se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 15. nimoniyA se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai 60 gaThiyA se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 67. DipthIriyA se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 04. TAiphAiDa se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 69. goiTara se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai 11. meninajAiTija se kauna sA aMga prabhAvita hotA hai ? 71. viTAmina e ko prApta karane kA pramukha strota kyA hai ? 72. viTAmina bI ko prApta karane kA pramukha svAMta kyA hai ? 73. viTAmina sI ko prApta karane kA pramukha svAMta kyA hai ? 14. viTAmina DI ko prApta karane kA pramukha strona kyA hai ? 75. viTAmina I ko prApta karane kA pramukha strota kyA hai ? 766. viTAmina ke ko prApta karane kA pramukha strota kyA hai ? 77. sigareTa pIne se mukhyataH kauna se roga hote haiM ? 78. viTAmina e kI adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 79. viTAmina bI ko adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 80. viTAmina sI kI adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 4. viTAmina ho kI adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 32. viTAmina I kI adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 8.3. viTAmina ke kI adhikatA se kauna sI bImArI hotI hai ? 64 para strI sevana evaM vezyAsaMvana se kauna sA mahAroga hotA hai ? Kx. khuna kA na jamanA kauna mo bImArI hai ? 5 sabase adhika Ayasa kisa phala meM hotA hai ? X1. nIma kitane viSANuoM se banAtA hai? A. ugrAditya jI kloma phephar3e va ase phephar3e aMgoM ke jor3a galA A~ta 31 thAirAiDa graMthi suSumnA aura mastiSka TamATara cAvala kI bhUsI A~valA sUryakiraNa gehU~, nAriyala dAneM kSaya evaM kainsara jigara kA kharAba honA vamana honA gaThiyA gurde kharAba honA raktastrAva rakta kA na jamanA eDas macchara kATanA 85 maleriyA roga kA mukhya kAraNa kyA hai ? 8. rAta ko bhojana karane se mukhyata kauna sA roga hotA hai ? ajIrNa 87. AyoDinako kamI se kauna sA roga hotA hai ? gheMdhA himophiliyA kelA 200 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jJAnanidhi krIr3Alaya : : muni zrI kA pravacana sAhitya : mUlya 5.00 / kra0 pustaka kA nAma kaida meM pha~sI hai AtmA 2. dharma aura saMskRti susta zeroM aba to jAgo e ve-lagAma ke dhor3e ! sAvadhAna 5.00 30.00 75.00 * muni zrI ke dvArA racita vidhAna sAhitya, kra0 pUlya 13.00 17.00 - - pustaka kA nAma kalyANa mandira vidhAna bhaktAmara stotra vidhAna jinaguNa sampatti prata vidhAna roTasIja vrata vidhAna ravinata maNDala vidhAna - 16.00 - - 11.00 13.0 - - - * muni zrI dvArA anuvAdita graMtha . - / . . . - - ka0 mUlya 12.00 1 2. pustaka kA nAma sambotha paMcAsikA ratnamAlA jJAnAMkuzam pramANa prameya kalikA 25.00 - - 25.00 - 21.00 - - - - - .. . ... . .. ... .. .. .. .. ..