Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 15 jJAnanaya ane kriyAnayanI vaktavyatA jJAnanaya-A naya kahe che ke-samyagadarzanacAritrAdi grAhya che, mithyAtva, ajJAna, avirati vigere agrAhya che ane svargavibhUti vigere upekSA karavA gya che. uparokta grAhya, agrAhya ane upekSA karavA yogya padArtha jANyA chatAM, tenA prApti, parihAra ane upekSA karavAnI IcchAvALAe temAM pravRttirUpa yatna kare joIe. e pramANe sarva vyavahAranuM kAraNa jJAna che. aihika ke pAralaukika phaLanA athae sArI rIte jANelA arthamAM ja pravRtti karavI joIe, anyathA pravRtti karavAmAM phaLane visaMvAda jaNAya che. pApathI nivRtti, kuzaLapakSamAM pravRtti ane vinayanI prApti-e traNeya jJAna Ape che tathA dIkSA prApta karelA, utkRSTa tapa ane cAritravALA sAdhu chatAM paNa teone jyAM sudhI samasta jIvAdi vastusamUhane sAkSAtkAra karAvanAruM kevaLajJAna utpanna nathI thatuM, tyAM sudhI temane mokSaprApti nathI thatI. "je jenA vinA na bane te tenuM kAraNa che." arthAta kriyA jJAna vinA na hoya tethI kiyA e jJAnanuM kAraNa che. jema bIjAdi vinA aMkura nathI thatAM tethI te tenuM kAraNa che, tema sala puruSArthanI siddhi paNa jJAna vinA thatI nathI mATe te tenuM mukhya kAraNa che. A naya cAra prakAranA sAmAyikamAMthI samyatvasAmAyika ane zrutasAmAyika-e bene ja mAne che, kemake-te banne jJAnAtmaka hovAthI te ja mukhyatve karIne mekSanA kAraNa che. dezavirati ane sarvavirati sAmAyika A naya nathI mAnate, kemake te jJAnanuM kArya hovAthI gauNabhUta che.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jI. a. jaina granthamAlA kriyAnaya-A naya kahe che ke-grAhya, agrAhyAdi artha jANyA chatAM puruSAnI siddhi icchanArAe pravrutyAdi rUpa kriyA karavI joIe. matalama ke-padArtha jANyA chatAM paNa kriyA ja sAdhya-sAdhaka che. jJAna tA kriyAnuM upakaraNa hAvAthI gauNa che. kevaLajJAna utpanna thayA chatAM paNu, bhagavaMta zrI arihaMtadevane jyAM sudhI sa`ka rUpa Indhanane bALI nAMkhavAne agninI jvALAnA samUha samAna zailezI avasthArUpa kriyA prApta thatI nathI, tyAM sudhI mukti prApta nathI thatI. " je jenI pachI tarata ja thanAruM hAya te tenuM kAraNu che. " jema anya avasthA pAmela pRthvI Adi sAmagrI pachI tarata ja thanAra aMkura tenuM kAraNa che, tema sarva purUSArtha siddhi paNa kriyAnI anaMtara ja thAya che; mATe kriyA ja sa puruSAOsiddhinuM pradhAna kAraNa che. A naya cAra prakAranA sAmAyikamAMthI dezavarati ane saviratine ja mAne che, kemake-kriyArUpe te muktinuM pradhAna kAraNa che. samyaktva ane zruta sAmAyika te tenA upakArI mAtra hAvAthI gauNabhUta hAvAne lIdhe nathI mAnatA. 106 ] ziSya-bhagavan ! A anne pakSamAM yukti jaNAya che, teA pachI emAMthI satya tattva karyuM ? guru-svataMtra sAmAnya-vizeSavAdI dhAe nayAnI paraspara viruddha vaktavyatA sAMbhaLIne sarva nayAne saMmata je tattvarUpe grAhya hoya te muktinuM sAdhana che, arthAt cAritrarUpa kriyA ane jJAnAdi guNu e ubhaya (jJAna-kriyA) vaDe je sAdhya hoya te meAkSasAdhaka che, paNa emAMthI ekale koI pakSa mAkSasAdhaka nathI. jJAnanayavAdI kahe che ke- je
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 107 jenA vinA na thAya te tenuM kAraNa che." AmAM tadavinAbhAvitvarUpa hetu asiddha che, kemake jJAna mAtrathI ja puruSArthasiddhi nathI evuM kyAM paNa jaNAtuM nathI. jo ke dAha-pAka Adi karavAnA athane dahanAdinA jJAna mAtrathI ja dAhAdika kAryasiddhi thatI nathI, paraMtu agni lAva, tene kuMka, saLagAvo vigere kiyA paNa karavAmAM Ave te ja te dAhAdi kAryanI siddhi thAya che. zrI tIrthakara bhagavata paNa mAtra kevaLajJAnathI ja mokSa sAdhe che ema nahi, sAthe yathA khyAtacAritrarUpa kriyA paNa hoya che. mATe sarvatra puruSArtha siddhinuM kAraNa jema jJAnasiddha thAya che, tema kriyA paNa tenuM kAraNa siddha thAya che, kemake-tenA vinA puruSArthasiddhi thatI nathI, mATe e hetu anekAntika che. e ja pramANe kriyAnayavAdIe je jenA pachI thanAruM hoya te tenuM kAraNa che, ItyAdi prayogamAM "je jenA pachI thanAra" rUpa hetu kahela che, te paNa asiddha ane ekAntika che; kAraNa ke strI-bhakSya-bhega AdinA kriyAkALamAM jJAna hoya che. tenA jJAna sivAya temAM pravRtti ja thaI zake nahi. e ja pramANe zelezI avasthAmAM sarva saMvararUpa kriyAkALe paNa kevalajJAna hoya che. tenA sivAya tenI prApti nathI hotI mATe e hetu asiddha che. vaLI jema uparakta hetu mukti Adi puruSArthanA kAraNarUpe kriyAne siddha kare che tema jJAnane paNa kAraNarUpe siddha kare che, kAraNa ke-tenA vinA puruSArthanI siddhi kyAMI thatI nathI, mATe e hetu anekAtika che. vastutaH "jJAna-kiyA" ubhayathI ja muktisAdhya che, paNa bhinna bhinna eka ekathI sAdhya nathI.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 ] zrI jI. e. jaina granthamAlA "kiyA binA jJAna nahi kabaha, kriyA jJAna binu nAhi; kriyA pAna deu milata rahetu he, jye jalasa jalamAMhi." ziSya-bhagavan! je jJAna-kiyA pratyekamAM prApta karAvavAnI zakti nathI, te tenA samudAyamAM kyAMthI hoya? jema retInA pratyeka kaNamAM tela nathI hotuM tema tenA samudAyamAM paNa nathI hotuM, tevI rIte ahIM paNa pratyeka jJAna ne kriyAmAM paNa muktiprApaka zakti je nathI, te bannenA samudAyamAM paNa na hovI joIe. guru-je sarvathA prakAre e pratyekanI muktimAM anupakAritA kahevAmAM Ave te tuM kahe che tema thAya, parantu tema nathI. ahIM pratyekanI muktimAM dezapakAritA che ane samudAya thatAM saMpUrNa upakAritA thAya che, mATe samudita jJAnakriyA ja muktinuM kAraNa che. viveka dharma zuM che ane adharma zuM che, puNya zuM che ane pApa zuM che, nitya zuM che ane anitya zuM che, satya zuM che ane asatya zuM che, pavitra zuM che ane apavitra zuM che, sukha zuM che ane duHkha zuM cheA vastuonA mULa svarUpane jyAre buddhi saMpUrNa pRthakkaraNa bAda yathArtha anubhava karAve, tyAre samajavuM ke viveka jAgyo che. saMkSepamAM jaDa-cetananuM bhedajJAna te viveka. A be vastumAM uparanI badhI vastu AvI jAya che.