Book Title: Gyanchandrakrut Sanskrut Nibaddha Revatitirth Stotra
Author(s): Agarchand Nahta, M A Dhaky
Publisher: Z_Aspect_of_Jainology_Part_2_Pundit_Bechardas_Doshi_012016.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230132/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnacaMdrakRta saMskRtabhASA-nibaddha "zrIraMvatatIrtha stotra (sva.) agaracaMda nAhaTA ane madhusUdana DhAMkI (sva.) paM. becaradAsa dezI jaina mahAtIrtha ujajyantagiri viSayaka purANI jaina tIrthamAlAtmaka sAhitya racanAo prakAzita karavAnI pahela karavAmAM eka hatA. emaNe tapAgacchIya ratanazekharasUriziSya hemahaMsasUrinI jUnI gujarAtImAM racAyela bahumUlya kRti -"giranAra caitra vADI" (A. vi. saM. 1515 i.sa. 1459) - purAtattva aMka 3 (caitra 1976, pR. 291-322 %)mAM prakAzita karelI. emanAthI eka varSa pUrve vijayadharmasUri dvArA eka bIja tapAgacchIya muni - ratnasiMhasUri ziSya - dvArA "giranAra tIrthamAlA" emanA aitihAsika daSTie atyaMta upayukta prAcIna tIrthamAlA saMgraha (bhAvanagara saM.1978 . sa. 1922)mAM pragaTa karelI. (pR. 33-37.) (.) paM. dezI Ama A kSetramAM be agracAriomAMnA eka heI, tema ja hemahaMsasUrinI caityaparipATInA AdhAre temaNe giranAra tIrtha sabadhe je gaveSaNa karI che te e viSaya anulakSIne sau prathama ja hoI, ujajayantatIrtha vize chellAM keTalAMka varSo daramyAna prApta thayelI (paNa adyAvadhi aprakAzita) saMskRta ane jUnI gujarAtImAM racAyelI keTalIka kRtio ahIM emane smaraNAMjali rUpe prastuta thaI rahI che. ahIM rajU thaI rahelI kRtiomAM sauthI purANI kRti jJAnacaMdranI che. vasantatilakA chandamAM nibaddha A saMskRta DizikAne saMgrahakAre (vA lipikAre) "giranAra caitya-paripATI stavana" evuM zIrSaka ApyuM che, je kRtinI aMdaranI vastune lakSamAM rAkhIne apAyuM hoya tema lAge che, paNa mULa kartAne te "ujajyantagiritIrtha stotra" vA "revatagiritItha-stotra" abhipreta hoya tema lAge che. prAnta padyamAM racayitAe potAnuM "jJAnendu" abhidhAna prakaTa kareluM che; paNa pitAnA ga7 ke paraMparA vize kaMI jaNAvyuM nathI. stotramAM maMtrIzvara vastupAla ane maMtrI badhu tejapAle giri para nirmANa karAvela kapano ullekha heI kartA I. sa. 1232-1234 bAda ja lakhI rahyA hovAnuM sUnizcita che. paNa be jJAnacaMdra jANamAM che. eka te rAjagachIya vATIndra dharmaghoSasUrinI paraMparAmAM thaI gayelA amaraprabhasUrinA ziSya, jemaNe saM. 1378-I. sa. 1322mAM abuMdagiri para delavADAnI vizva vikhyAta vimalavasahImAM bhaMga pazcAta punaHpratiSThA karelI.' bIjA te parNamika guNacandrasUri ziSya, jemaNe harSapurIyagarachane rAjazekharasUrinI ratnAvatArikA para prastuta sUrinA anurodhathI TIppana raceluM. A bIja paM. jJAnacandrane samaya AthI IsavIsananA 14mA zatakanA madhyamAM paDe che, ane e kAraNasara teo rAjagacchIya jJAnacandrathI eka peDhI pAchaLa thayelA. Ama najIkanA samayamAM thaI gayelA A be jJAnacandromAMthI sAMprata stotra kenI racanA haze te vize Ama te nirNaya kare kaThaNa che, paNa delavADAnI saM. 1378nI vimalavasahI prazastimAM vacce vacce prayojita vasantatilakA paghonA cholaya tema ja zailI-parAgane dhyAnamAM rAkhatAM carcA heThaLanuM revatagiri-stotra A rAjagachIya jJAnacandranI, ane ethI I. sa. 1320-1325nA arasAnI racanA heI zake. kRtinuM saMprati saMpAdana prathama saMpAdake ghaNAM varSo pahelAM eka jUnI prata parathI utArI lIdhela pAnA parathI karyuM che. prasiddha purAtattvavettA evaM saMskRta bhASA-vizArada zrIkRSNadeve ene lakSapUrvaka tapAsI lipikAre dAkhala karelA akSara ane vyAkaraNa deSane nivAryA che ane kaIka koIka sthaLe akSara UDI javAthI thayela chandobhaMga dUra karyo che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAnacaMdrakRta saMskRtabhASA-nibaddha "zrIraivatatIrtha stotra stotra ujajyanta mahAtIrtha anulakSita heI temAM svAbhAvika ja tIthanAyaka jina ariSTa nemine pradhAnatA apAI che; emane tathA raivatagirine mahimA prAraMbhanAM pAMca paghomAM kahyo che. te pachI vAbhadamaMtrI kArita, giranAra para caDhavAnI padyA (pAjA) vize AlaMkArika kahI, kramazaH giristhita arcanIya sthAne ne ulekha karyo che. jemAM (kAzmIranA) zreSThI ratna tathA madana dvArA (ambikAnA prasAdathI) maLela nUtana biMbanI pratiSThA (I. sa. 934), tathA sajajana maMtrI dvArA punardhArita (I. sa. 1129) neminAthanA purANaprasiddha mULa maMdira atirikta (maMtrI tejapAlakArita) "kalyANatraya" jinAlaya (A. I. sa. 1234), (depAla maMtrI kArita) devendra mar3a5 (I. sa. 1232) ane samI pavatI rahela punita prAcIna gajendrapAdakuDa, sacivezvara vastupAle karAvela sametazila ane aSTApadanI racanA sahita AdinAthane "vastupAla vihAra" (I.sa. 1232), rAjImatinI guphA, ambAzikharasthita giranAra-adhiSThAtrI yakSa ambikA, ane ambA zikhara pachInAM avalokanAdi zikharo, sahastrasahakAravana (sahassAmravana, sesAvana), tema ja lAkhArAma ema te sthAne mAM pratiSThita nemijinanI caraNa-pAdukAone vaMdana daI, stotranI samApti karI che. stotrakArane A racanA be anivArya maryAdAo vacce rahIne karavI paDI che. emanuM dhyeya ene caityaparipATI rUpe rajU karavAnuM hoI temAM paurANika-aitihAsika vyaktionAM, tema ja tIrthAzrita mandirAdi racanAonAM vizeSa nAme cheDI zakAya tema nahotuM. vastutayA tenI pradhAnatA rahe che. bIjI bAju teo madhyayuganA mukhya bhAganI samApti pazcAta thayA che. AthI emanuM kavitA-sAmarthya ane bhASAnuM AbhijAtya agAunA kartAo jevuM hovAne saMbhava ocho che; ane chatAMya jJAnacandra A bane maryAdAo pAra karI stotrane eka saphaLa sajana rUpe ghaDI zakayA che. sAdhAraNatayA kavitAmAM vividha varNa yukta vizeSanAmonI upasthiti ene AkArane asuSka banAve che; ane pazcAta kALanI kRtiomAM sAmAnyataH girAvaibhava ane kalpakatAne sAva abhAva nahIM toye ekaMdara saMguSkanamAM ghaNI vAra adedarApaNuM varatAya che; jyAre ahIM te sAruMye stotra sulalita padAvalithI suzRMkhala banI Rjagatie vahetuM lAge che; ne sAthe ja padomAM cAturI ane suruci samatola pramANamAM vaNAyelAM rakhAya che. to bIjI bAja alaMkArane akAraNa proga, vastu-nirUpaNamAM vRthA vistAra ke hAziyArInAM pradarzanathI mukta rahyAM che. samagra racanA AthI athapUrNa banavA uparAMta sucAru, bhAvavAhI, sughaTita ane vyavasthita banI zakI che. ATalA guNa dharAvatI hovA chatAM ene asAdhAraNa racanA te kahI zakAya nahIM; topaNa te sarasa ane karNa pezala jarUra banI che. caudamA zatakamAM thayelA kavi jJAnacandranI kAvyasUjha ane AvaData vize prastuta stotrathI saheje ja Uco khayAla baMdhAya che; ane temanI A kAvyakati uttara madhyakALanA prAraMbhanI uttama jaina stakAtmaka racanAomAM sthAna laI zake tema che. pAdaTIpo 1. munirAja zrI jayantavijayajI, zrI abda-prAcIna-jana-lekhasaMdeha, (AbU-bhAga bIje), zrI vijayadharmasUri jaina graMthamALA, pR.40, ujajaina vi. saM. 1994 I. sa. 1938, lekhAMka 1, pR. 7. 2. mohanalAla dalIcaMda dezAI, jaina sAhityane saMkSipta itihAsa, muMbaI 1932, kaMDikA 642, pR. 437. 3. rAjazekhara sUrinA prabandhakozanI miti saM. 1405 I. sa. 1349 che; ane temaNe munibhadranuM saMzodhana saM. 1410 I. sa. 1354mAM karyuM che. (dezAI ejana). AthI pauNimAgachanA samakAlika jJAnacandrane paNa e ja sarAsarI samaya gaNAya. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIraivatagiritIrtha-stotram saurASTra-rASTra-vasudhA-vanitA-kirITa ____ kalpojayantagiri-mauli-maNIyamAna / nemIzvara jinavara prayataH praNaumi saubhAgya-saurabha-subhAvita-vizvavizvam / / 1 / / svAmin smara prasaratha smarakAndhakAra pratyUSa bhAskara surAsura-sevyapAdaH / zrIraivatAcala sadodita vizvadIpa jjayortimaya prazamayAmayama taraM naH // 2 // duHkarma zarma midura galita mamAdya prodyanmanoratha-taruH phalitazca sadyaH / mAnuSya-janmaduravApyamabhUtkRtArtha yallAghavI kSaNapatha tvamupAgatosi // 3 // zrInemi-niSkramaNa-kevala-mokSarUpa __kalyANa[ka]traya-pavitrita-bhUmibhAgaM / tIrthAdhirAjamabhiSiMcatiyattaDitvAt tatsarpi garjita mahorjita tUrya rAyaH // 4 // rAjImatI bala sanAtana saukhyalakSmI / sAMgatya gauravamaho! gabhitA jiteza / vizvatrayI prabhavatA bhavatA tathApi tyakte tyajAyata mudhaiva janaH praghoSaH // 5 // padyAmIvAdya dalitI kila siddhisaudha sopAna-paddhatimivehasadAdhirohan / bhavyA janaH smarati vAgbhaTadevama tri rAjanya nemi jina yAtraka dharmabandhAH // 6 // AtIya kAMcanabalAnaka to'mbikAyA ___ stoSyena ratnamayabiMbamanayametat / ratnaH purohita nivezitamuddadhAra tIrtha bhavAbdhi-patayAlumivajIvam // 7 // caityaM ciraMtanamidamadanoddadhAra ___ zrIsajjanaH sukRtasajjanasajjadhayaH / sauvarNa-kubha-maNi-toraNa-ratnadIpa yadaivatAdri-kaTake paTakAyatIva // 8 // Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnacaMdrakRta saMskRtabhASA-nibaddha "zrIraMvatatIrtha stotra ratnAni tAnyapi caturdaza yatpurastA nnUnaMjagattRNamulApati na spRzati / vizvaikaratna bhavatA tavatAtmajena manye samudravijayena jitaH samudraH // 9 // mAhAtmyasya bhaNitu bhuvanAtizAyi zrIrevatasya na tu vAgadhipaH kimIzaH / nemIzvarasya vijinAMtara vairiNopi preyAnabhUt samavasRtyaNubaMdhato yaH // 10 // kalyANakatrayajinAlaya bhUtrayepi nemiM namAmi caturAnanasa jnaabh| devendramaNDapa jinAnatha divya kuNDa daurgatyatApamalahAri gajendrapAda // 11 / / zatruayAbhidha girIza kRtAvatAra _zrIvastupAlasacivezavihArasAra / sammetacaitya bhavanena yugAdideva maSTApadena ca niviSTamaha namAmi // 12 // rAjImatI kila sa nirjhara kandarAyA maNi nemi-virahAdi-vazo cayantI / ambeva yAtrakajane duritApahantrI divyAMbakA jayati kAmita-kAmadhenu // 13 // va de'valokazikhare tamariSTanemi vaiSamyamAk zikharazekharatAmitau tau / pradyumna zAmba munikevalino dizaMtA vuccairmahodayapada tu yathA tatheti // 14 // zrImAn sahasrasahakAravanena lakSA -rAmeNa nemipadapaMkaja-pAvitena / tIrthAtmakaH zucirayAM kSitibhRtsamantAt jIyAnnizAsvapi sadoSadhidIpadIptaH / / 15 / / jJAnendu rugvidita vaidyasurendra vanya vizvAbhina dya yaduna'dana sammadeta / stotraM paThannidamananyamanAH sutIrtha ___ yAtrAphala' zubhamatila bhate sthito'pi // 16 // iti zrIgiranAracaityaparipATIstavanam vihitaM zrIjJAnacaMdrasUribhiH /