Book Title: Girnar Chittpravadi
Author(s): Vidhatri Vora
Publisher: Z_Aspect_of_Jainology_Part_2_Pundit_Bechardas_Doshi_012016.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230071/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra cettapravADi sa. vidhAtrI veArA ajJAta kartAnI A kRti kevaLa paccIsa gAthAnI ja che, chatAM tInA itihAsanI dRSTie mAhitIsabhara hAI, mahattvanI che. sAdI ane saraLa evI A racanA sAhityika dRSTie khAsa naiAMdhapAtra nathI, teA paNu prAsa (ekAda sthAnApavAda sivAya) tUTatA na heAvAthI geya ane suvAcya che; chaMda 'deAdhaka' che. maMtrIzvara vastupALanA giranAranA zilAlekhA (saM. 1288/I. sa. 1232), maMtrIzvaranA kulaguru nAgendragacchIya vijayasenasUri kRta reva'giri rAsa' (A. saM. 1288/I. sa. 1232]o, dharmAMdhASasUri kRta 'giranAraka5' (13mI zatAbdInuM trIju caraNu) jinaprabhasUri racita 'raivatakalpa' ane anya racanAe (teramA zatakanA aMta ane caudamA zatakanA prAraMbha),3 ajJAta kartAnA pethaDarAsa' (A. sa'. 1360/I. sa. 1304),4 devasUri kRta 'samarArAsu' (A, sa'. 1371/I. sa. 1315),5 - Adi racanAmAM giranAranA jainamadira vize noMdha maLe che. ekadare te A sau giristha tI bhavanA vizenI noMdhAmAM samAna kathA maLe che. A sivAya humaDu sa kRta giranAra cetta paripATI (A. sa. 1515/I. sa. 1459),7 ane ratnasihasUri ziSye racelI giranAra tI mAlA' (A. saM. 1523/I. sa. 1467)mAM uparyukta racanAomAM apAyela sAmagrI uparAMta paMdaramA zatakamAM giranAra paramadhAyela khInna pazu keTalAMka maMdirAnA ullekha che. A badhI ja kRtionuM samAMtara paThana rasaprada ane neMdhanIya banI rahe che, AgaLa vizeSa carcA karatAM pahelAM sAMprata kRti vize thADI prArabhika vigatA joIe, sAMprata prati pATaNuMnA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAMnI zrIsaMdha jainabhaMDAranI kramAMka 3132, DA. 114nI che. 'aqhudAcala vinatI saMgraha Adi vinatI saMgraha' evuM A pratinuM zISa ka che, jenA chellA patramAM prastuta kRti 'giranAra cetta pravADi' nAme che. pratinuM mApa 2.5 x 11.5 patra 8 che. sarAsarI dareka patramAM 18 lITI ane daraika lITImAM 57 akSara che. pratinI lekhanazailI sALamA zatakanI che; paripATI jUnI gujarAtImAM niSha che. A kAvyamAM racanA saMvata ApeleA nathI para'tu, hemaha Mse giranAra cetta paripATI'mAM ane ane ratnasiMhasUri ziSye giranAra tIrthaMmALA'mAM - paMdaramI sadImAM baMdhAyelAM je traNa madire ullekha karyAM che, e madirAnA ullekha A kAvyamAM karavAmAM AvelA nathI. e traNa maMdiro te narapAla sauMdhavI, samarasiMha-mAlade, ane bhubhava zANurAjanAM che. e samayanA prakhyAta A madirA A kAvyanI racanA sataye hajI baMdhAyelAM nahi heAya. uparAMta bhASAnI dRSTie paNu A kRti AgaLanI ene mukAbale vahelI racAyelI lAge che. eTale ke paMdaramI sadInA prAraMbha kALanI ke e pahelAMnI A kRti sabhavI zake. pratinA antabhAge "jayAnaMdaNue lakhyuM" ema noMdha che. A samayamAM thaI gayelA jayAna gaNi te tapAgacchIya sAmatilakasUrinA ziSya jayAnaMdasUri hovA joIe jemane vavAsa sa. 1441/I. sa. 1385mAM thayeA che. A vAta dhyAnamAM laIe te A kRti te pahelAMnI hAya. kartA kAI jaina yAtrika kavi che ane temanA samaya AgaLa nirdezelA hemaha`sanI pAse haze ema temaNe ApelI nAMdhA ane kRtinI sarAsarI bhASA uparathI jaNAya che, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. vidhAtrI vArA 129 tIrthATananI dRSTithI lakhanAra A kavi vAcakane, 'jINu prAkAra' (uparakATa)thI taLeTI sudhI thaI, giranAra upara javAnI pAja sudhImAM vacce AvatAM sthAnAnI jANa karAve che. uparakoTanA taLapradezamAM AvatAM tyAM ma`trI tejapALe vasAvela 'tejalapura, maMtrIe potAnI mAtAnA nAma parathI karAvela 'kumAra sarAvara', pArzvanAthanuM ma dira (AsaDarAja vihAra) tema ja uparakeTamAMnuM 'mahAvIra svAmI'nuM maMdira, dAmeAdara kuMDane kAMThe kALamedha kSetrapAlanuM sthAnaka vagere teAMdhI giranAranI pAja upara caDhatAM anya avalAkanA noMdhe che. sau prathama giranAra caDhavAnI pAjanA nirmAtA vize mAhitI ApatAM paripATI kartA kahe che, ke khAhaDe (vAgbhaTTa maMtrIe) e samarAvI. jyAre rava'tagirirAsa'mAM aMkhaDa maMtrIe karAMvyAne ullekha che.10 have kavi kATanI TuMka pAse AvI paheAMcatAM, dUrathI dekhAtAM daherAMnAM suvaNu maya daMDakaLazane nirdeza kare che; ane ratnAzrAvake teminAthanA biMbatA jIrNAhAra karAvyA e anuzrutine ullekha kare che. pachI tyAM AgaLa ApApAmaDha'ne ullekha kare che. A racanA zuM haze e muddo vivAdAspada banyA che, jeNI carcA agAu purAtattva (bhA.1 pR. 308-309)mAM 5. dhyeyaradAsa dozIe karelI che. pa`DitajIe tyAM kAI prapAnA sabadha kalpyA che. ti e pachI kavi koTa aMtagatanAM madirAnI vAta kare che. temAM sau prathama tIrthaMdhiya neminAtha ane jamaNIbAjue rAjImatInuM daheruM ane neminAthanuM 'kalyANutraya'nuM sacivezvara vastupALe karAvela1 maMdira, gajapAda (kuMDa), nAgajharA mArajharA...ne ullekha, tatirikata vastupAlakArita zatru jayAvatAra zrI AdIzvaranuM bhavana, vIrajitendra (satyapurAvatAra), vIsa jina sAthe sametazikhara ane caturviM jita sAthenA aSTApada prAsAda, tema ja marudevI ane bharatezvaranAM devagRhene ullekha paNa kare che. tyAra pachI rathanemine namaskAra karI, lakhAvana (sa'. lakSArAma) ane sahasAvana (zaiSavana/sa. sahasrAmravana),12 tarapha jatAM pahelAM, avaleAkana zikhara (gurudattAtraya), zAmbha (geArakhanAtha) ane pradyumna (AdhaDanAtha) zikharAne praNAmI pachI sahasrabindugukA (vartImAna sAtapuDAnI jagyA ?) ane caMdraguphA joIne chevaTe yAtrAnI phaLazruti ApI, kavi kRti samApta kare che. A kRti vAMcyA pachI, e eka sthAnanI pIchAnanA prayatna karI jovA jarUrI bane che. (1) sahasrabindu guDhDhA H (kaDI 24.) e atyAre jyAM sAtapuDAnI jagyA che, te ja mATe bhAge hAI zake, kATathI abAjI zikhara javAnA rastAmAMthI vaccethI A rastA phaMTAIne 'sAtapuDA' tarapha jAya che, ane bIjo je kALakA' tarapha jAya che, e akhAjIthI gArakhanAtha javAnA rastAmAMthI phaTAI jAya che. sAtapuDA ke sahasrabiMduguphAnI vAta karIe tA kATathI theADu upara caDhIne DAkhIbAjue paththaracaTTI javAya ane jamaNIbAjue jaTAzaMkaranI dharmazALA pAsethI thADuM nIce UtarIne javAya che. moTI moTI zilAenA khanelI, zaMku AkAranI bakhAla jevuM che emAM nIce e zilAomAMthI satata TapakayA karatA pANIne lIdhe moTA khAkhAcIyA jevu thayuM che. (A khAkhAcIyu' unALAmAM paNa pANIthI bhareluM rahe che) eTale 'sahasrabindu' nAma vyAjakhI che ane mATI mATI sAta jeTalI zilAonI banelI e jagyA haiAvAthI atyAre 'sAtapuDA' nAma pracalita thayuM haze, ene rastA pagathIyAM vagaratA che ane tyAMnuM vAtAvaraNu AlAdaka che, 17 - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra cettapravADI kALakA (kaDI 4)-- 2. have bIjo rastA je kALakA' tarapha jAya che, e kALakAnuM sthAnaka paNa guphA jevu' che. ene kAvya pracalita ca'draguphA heAvAnuM anumAna karavAnuM mana eTalA mATe thAya che ke, ene rastA sahasrabinduguphA sAthe samAMtara ja phrUTAya che ane dareka kAvya A banne guDhDhAnA sAthe sAthe ullekha kare che. e sivAya ene mATe, sAtapuDA mATe ApyuM evu* joradAra khIju pramANu nathI. 130 bharatezvara (kaDI 15-17) ~~~ 3. ApaNI A paripATImAM bharatezvarA ullekha che, te paNa khIje nathI, tema ja satyapurAvatAra vIrajinendrano ullekha paNa thADAka apavAda sivAya kAMya maLatA nathI. pAja. (kaDI. 6) -- 4. giranAranI pAja mATe sAmAnya mata abaDe te samarAvyA che. prastuta kAvyamAM bAhaDe te badhAvyAne ullekha che. 13 atyAre paNa eka bIjo rastA kharadevI pAsethI jAya che. pAda TippaNI 1. prAcIna gUrjara kAvyasaMgraha (kAvyamALAnuM pustaka 13muM) saMpA. sI. DI. dalAla, vaDAdarA I. sa. 1920 - pR. 1. 2. ejana, Appendix 7 p. 19. . 3. ejana. Appendix 5 P. 15. 46. ejana. Appendix 10 p. 24. 46. ApaNA kavio' -- le. ke. kA. zAstrI amadAvAda - 1946, pR. 166-167. 5. prA. 3, kA. sa, bhAga 13 pR. 34 (navamI bhASA.). 6. A sivAya paNa vastupALa-tejapALanI prazastimAM giranAranA temaNe karAvela jinAlaye Adi racanAonA ullekha maLe che. 7. purAtattva bhAga 1 amadAMvAda sa. 1978,, pR. 293, 8. prAcIna tImALA saMgraha bhA. 1; saMpA. zrI vijayadhasUri, bhAvanagara, sa. 1972, pR. 33. 9. prA. tI. saM, pR. 57nI pAdaTIpa, 10. prA. 3. kA. saM, pR. 2. 11. anya kRtimAM ate zilAlekha temaja bIjA pramANeA dvArA e bAbata siddha che ke e madira tejapALe badhAvyuM che. 12. 5. becaradAsa dezI, pR. 294-295. 13, jaina tIrtha sasa'grahuM bhA. 1., amadAvAda 1953, pR. 125-126. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra cettapravADI samaravi sAmiya sAmalau maDAtIratha giranAragire kuyara sAvara kalasa bhare nhavaNu vilevaNa pUja karI ta giranAraha talahaTIya johAriya jugAdi-jiSNu tIche trisalAdevitaNuka bhAvivi bhagatiddhi bheTiya e tahi sehuliya seAvanarekhana+ lahiya e kAlamegha-kSetrapAla bAhuDadeviDi visamau mAraga sama ki paravatuM paravaha` bhaviya jiNi giri vAdya gahagahiya manu joI UNu hera maNaharaNa da'Dakalasa sAvannama e ravaigiri liyAmaNuu nemi jijJesara paNamii e AdaeNsiU aMkhikataNuU bAvIsama tIthayarI sA pAgali phiratI dehuriya kivi biMba re jItra tU'ya devahu' dAhiNi dehUriya siddhiramaNisiM tIhu nara vastiga ma'triRsikAriva prahi UThevizu paNamisika nAgara nAhIu merajhare kalasa bharevi gama e aMkhika hIi dharava tIratha thru savevi 1 tejalapura pahu pAse jima hui vidhana-viNAsA 2 je jIraNa-prAkAre te jAI bhatrapAre 3 bhavI' nayaNANu de sAmI vIra jiSNu do 4 deva dAmAdara nAmii sahu bahu ArAmiiM 5 navI karAvI pAja giranAraDu girirAja sayala zaliyu pIya'te girivara sahiri caDa'te Ujaligiri vilAsa amheM mani pUgI Asa jasa siri jAdavarAu hiMi dhareviSNu bhAu ratanihiM ANI biMba jisa avila`be ApApAmaDha mAhi te sabve ArAhe je rAImai nama'ti sahIyA avihaDa huMtI devahu paya kIya seva kalyANutraya deva amiu kuMDa paDichaMdo haeNvisi nemi jiSNu dA 14 7 . ra 9 10 11 12 13 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra cittapravADI eka jIbha kima vannaIe vastigamaMtrI-vicAre ujajaligiri jiNi nimnavIyA sijhuMjaya-avatAro riNamai pAsaI saMmeyasihare vIsa jiNuMda mese DAbaI pAsaI cauvIsa jiNa aSTApada praName pAchali megali Aruhiya mADI chaI marUdevi pUjisu bharathesari-sahiya kusamaI karaMDa bharevi 17 saMghaha sAmidhu je karae vighana taNau apahAro phali nAlIyare bheTII e kavaDu jakha paDihAro 18 tI che achaI ravimae maNineura moDaMta kajajala baMne aMsale je pratibadhIya rAyamAe baMdhava kerau nemi jimaNuI pAsaI dehuriya vaMdisu se rahUmi ula vaula nimmAlIya pADala jUhI jAI kuda-macakaMdaha sahIya tahi sehaI vaNarAya saMghaha vidana-viNAsaNIya TAlaI alI[] savi DheIsu navajanAlIyara Agali aMbika devi tAhiM Agali avaleNasihari sAmi-pajUna name siddhi viNAyaga se lahaI e je sAhasaI saMpanuM dekhIya lakhArAma-vanuM suyaDauM sahasArA mu sahasabiMdu gupha joIyae caMdra guphA abhirAmu 24 INi pari revaIgirisihare cettapravADi kare te tIratha jyAtrA taNuu phale tInara nizcaI huMte 25 | iti giranAra catta-pravADi jayANaMdagaNi lakhitA ,