Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmistavanA kartA vajasvAmI vize carama tIrthaMkara jina vardhamAna mahAvIranA paTTadhara gaNadhara indrabhUti gautamane udezIne racAyela je thoDAMka stotro maLe che temAM vajasvAmInuM banAveluM manAtuM gautamasvAmistava prAcInatara hovA uparAMta nircanthasarjita saMskRta stotrasAhityanI eka abhijAta kRti paNa che. zArdUlavikrIDita chaMdamAM, dvAdazavRttomAM nibaddha, cAru zabdAvalI ane nirmala bhAvonmeSathI rasamaya banela A karNapezala stavanA kartAno nirdeza mULa kRtimAM to nathI, tema tenA para koI vRtti vA avacUrNi lakhAI hoya-jemAM vyAkhyAkAre kartAnuM emane paraMparAthI jJAta hoya te nAma, vajasvAmI jaNAvyuM hoya to te jANamAM nathI. saMpAdaka (sva) muni caturavijayajIe prastuta stavanA kartA purAtana vajasvAmI mAnavA saMbaMdhanAM kAraNo vize potAnI prastAvanAmAM koI ja spaSTatA karI nathI. saMbhava che ke lipikAromAMnA koIe, koIka pratamAM, stavAnta AvuM noMdhyuM hoya, yA to saMpradAyamAM paraMparAthI A pramANe manAtuM hoya. saMpAdake stotrakartA vajasvAmIne IsvIsananI pahelI zatAbdImAM thaI gayela purAtana AcArya "Arya vaja' mAnyA che, ane saMbhava che ke vartamAna paripATImAM paNa AvI mAnyatA pracalita haze. vastutayA A mAnyatA bhramamUlaka ja che tema aneka kAraNothI siddha thAya che : (1) saMskRtamAM jainonI sau prathama jJAta kRti te vAcaka umAsvAtinuM sabhASya tatvArthAdhigamasUtra che. umAsvAti siddhasenadivAkarathI pUrve thaI gayelA hoI, brAhmaNIya darzanonA sUtro paranA bhASyo bAda thoDAMka varSomAM thaI gayA hoya, tema ja temanI lekhanazailI uparathI ane tattvArthAdhigamanA AMtara-parIkSaNathI je niSkarSo nIkaLe che te jotAM, temano sarAsarI samaya I. sa. 350-400 vaccenA gALAmAM AvI zake tevA aMdAjo thayA hoI, uparyukta stavane pahelI zatAbdImAM mUkatAM pahelAM khUba vicAravuM paDe tema che. umAsvAtinA bhASyamAM kayAMka kayAMka saMskRta padyo udgati che, jenA kalevara ane AtmA jaina hoI emanA samaya pUrve paNa jaino saMskRtamAM lakhatA hovAno tarka karavAmAM Avyo che. paNa paM. sukhalAlajI to prastuta pagho umAsvAtinAM ja mAne che, ane te guptakALa pUrvenAM hoya tema bhAsatuM paNa nathI. mahAyAna saMpradAyanA bauddha dArzaniko-kavijano-azvaghoSa, mAtRceTa, nAgArjunAdi- IsvIsanI pahelI zatAbdInA uttarArdha ane bIjInA pUrvArdhanA gALAmAM, moTe bhAge kuSANa samrATa kaniSkanA samayamAM, thaI gayA che ane teo sI, bauddhomAM saMskRta-lekhananA kSetramAM aJcArI manAya che. prAkRta-parasta jainomAM to umAsvAti tema ja caMdragupta dvitIyanA samakAlIna siddhasena divAkara pUrveno koI ja saMskRta lekhaka ke koI kRti najare caDatAM nathI.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmistava'nA kartA vajasvAmI vize 115 AthI gautamasvAmistavanA kartArUpe Arya vaja hovAnuM to upalabdha tamAma aitihAsika pramANothI viruddha jaIne ja mAnI zakAya. (2) Arya vajanI e kRti hovAnI viruddhamAM to stavamAM ja aneka pramANo che. stavano viziSTa prakAra sAmAsika DhAMco, temAM varatAto mAMjulyano Agraha, mArdava sametanA AlaMkArika lAlityano Dagale ne pagale sparza Ama kAvya-kalevarano samagra vibhAva tema ja zabdonI pasaMdagI, chaMdolaya ane padyaguMphanamAM prAcyatAno pUrNatayA abhAva-tene IsvIsanA AraMbhakALanI kRti mAnavAnI vAta to eka bAjue rahI paNa te prAkSmadhyakAlIna hovAnI paNa nA pADe che ! siddhasena divAkara (IsvIsanI pAMcamI zatAbdI pUrvArdha), hArila vAcaka (pAMcamo-chaThThA saiko), samatabhadra (chaThThI-sAtamI sadI), mAnatuMgAcArya (chaThTho-sAtamo saiko), pUjayapAda devanaMdI (A. I. sa62pa-680), yAkinIsUnu haribhadrasUri tema ja bhadrakIrtibappabhakisUri (AThamuM zataka) ityAdi zvetAMbara-digaMbara saMpradAyanA madhyakAlIna mahAnuM tattvajJa-stutikAronI kRtio sAthe sarakhAvatAM A vAta spaSTa banI rahe che. bIjI bAju vijayasiMhAcAryanI nemistuti (A. I. sa. 1020-50) tema ja solaMkI samrATa kumArapAla(I. sa1144-74)nA samaya pUrve racAI gayelI, kharataragacchIya jinavallabhasUri, jinadattasUri Adi madhyakAnIla mahAt stutikAronI prasiddha jaina stotrAdi racanAo sAthe tulanA karatAM prakRti gautamasvAstiva e ja varganuM, evI ja samasAdhAraNa zailInuM, ane e ja kALamAM racAyeluM che tema turata ja parakhAI Ave che. A stuti-kAvyanI udyotakara-prasannakara guNavattAnI utkRSTatAne lakSamAM laIe to te IsvIsanI 12mI zatAbdIthI to pahelAMnuM, moTe bhAge 11mInA pUrvArdhanuM hovAnI sahasA chApa paDe che. (3) stava madhyakAlIna hovAnuM zailI atirikta tenI bhItara rahelI vastunA parIkSaNathI paNa siddha thAya che. pahelI vAta e che ke stava gaNadhara gautamanI koI prasiddha pratimAne uodhIne racAyuM che. gautama labdhizALI-siddhisaMpanna-munivara hatA tevI mAnyatA to pazcAtkAlIna Agamika sAhityamAM AvI gayelI, paNa teo "cAraNalabdhinA prabhAve durgama evA aSTApadaparvata para pahoMcI, bharatacakrI kArita RSabhAdi caturvizati jinonA prAsAdanI yAtrA karI AvelA evI kiMvadaMtI vizeSe IsvIsananA navamAM zatakathI ja vahetI thayelI, ane tyArathI temano mahimA vadhyo ane e kAraNasara jina tema ja aMbika sarakhI yakSInI mUrtio sAthe temanI pratimAo paNa upAsanArthe banavA lAgI hoya tema jaNAya che. gautamane stavanA prathama padamAM 1008 pAMkhaDIvALA suvarNakamala para Asanastha batAvyA che, je kalpanA spaSTatayA madhyakALanI ja che, ane chellA (12mA) padyamAM je devatAonuM kartAe svazreyArthe AhvAna karyuM che temAM nagezvarI (anusAra sUrimaMtramAM ullikhita mahAlakSmI.)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 ane vIsAyukta "yakSAdhipa'(gaNipiTaka yakSa)nuM smaraNa kareluM che, tema ja zAsanadevatAone paNa tyAM smaryA che. bIjI bAju zAsanadevatAono vibhAva IsvIsanA navamAM zatakanA uttarArdha pahelAM jovAmAM Avato nathI, ne jainomAM atibhujAyukta devonI kalpanA paNa navamAM zatakanA madhyabhAga pUrvenI nathI. AthI prastuta stotra ArSa racanA nathI ja. AvI sthitimAM tene IsvIsananA AraMbhamAM mUkavAnI ceSTA nirAdhAra ja Thare che. kAvyanA raMga-DhaMga tema ja zailIno muddo paNa upara carcA gayA tema madhyakAlIna ja che. Ama stavane 11mI zatAbdInA pUrvArdhamAM mUkavA mATe koI ja bAdhaka pramANa nathI, sau pramANo te nirNayanAM sAdhaka che. - stavanA samayavinizcaya bAda tenA kartA manAtA vajaravAmI saMbaMdhamAM nirNaya levAno rahe che. kartA kharekhara vajasvAmI nAmadhArI koI muni hoya to teo prAcIna Arya vaja to na ja hoI zake : koI bIjA ja, madhyakAlIna, vajAcArya hovA joIe. jema dvitIya zatAbdInA uttarArdhamAM thaI gayelA taraMgavatIkAra pAdaliptasUri pazcAtu e ja nAmadhArI be anya sUrivaro thaI gayA che, jemAM prAcIna Arya vajanA eka ziSya, lATavihArI vajasenanuM abhidhAna dharAvatA madhyayugamAM paNa eka vajana thaI gayA che", tema vajasvAmI nAmayukta bIjA, paNa madhyakAlIna, munivara thaI gayA hovAnI vAta prathama dRSTie to nakArI zakAya nahIM. A saMbaMdhamAM gaveSaNA calAvatAM A anya vajasvAmInI madhyakALa aMtargata bhALa maLe che. temAM purAtanaprabaMdhasaMgraha (15muM zataka)nA be prabaMdho anusAra, kahevAtA dhanezvarasUrinA zatruMjayamAhAbhya (I. sa. 1329 bAda ane I. sa. 1455 pahelAM)nAM vidhAno anusAra, upakezagacchIya kakkasUrikRta nAbhinaMdanajinoddhAraprabaMdha (saM. 1393-I. sa. 1337)nA kathana pramANe, tema ja kharataragacchIya jinaprabhasUrinA kalpapradIpa aMtargata caturazItimahAtIrthanAmasaMgrahakalpanA kathana anusAra vajasvAmIe zatruMjaya para AdinAthanI pratiSThA karelI. uparyukta graMthomAM dIdhela kathAnako anusAra prastuta pratiSThA madhumatI (mahuvA)nA kAvaDi zreSThIe vi. saM. 108 | Isa. paramAM karAvelI. A ullekha jinaprabhasUrinA kalpapradIpa aMdaranA "zatruMjaya tIrthakalpa" (saM. 1385, I. sa. 1329) atirikta I. sa. 1315 pazcAtuM ane 1324 pUrva racAyela vijayacaMdrasUrinI zatruMjaya mahAtIrthatyaparipATikAmAM paNa maLe che. vAghelAkAlIna be saMskRta kRtio, kavi bAlacaMdranuM vasaMtavilAsa (I. sa. 1239 pazcAta turatamAM) ane tenAthI thoDAMka varSo pUrve racAI gayela nAgendragacchIya vijayasenasUriziSya udayaprabhasUrinI sukRtakIrtikallolinI (A I. sa. 1230)*mAM tathA temanA dharmAbhyadayamahAkAvyamAM zatruMjayatIrthanA punaruddhAranI miti to nahIM paNa tIrthanA uddhArakomAM prAgvATakulanA jAvaDanuM nAma gaNAvyuM che.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'gautamasvAmistava'nA kartA vajasvAmI vize uparyukta sAhityanA nirIkSaNathI to eka vAta sunizcita che ke pratiSThA karAvanAra vyakti 'jAvaDa' ke 'jAvaDe zreSThI' ane emanA pitA 'bhAvaDa' sarakhAM abhidhAno prAcIna na hotAM madhyakAlIna ja vyakti jaNAya che. teno nizcaya judA judA kALanA sAhitya ane abhilekhonA adhyayanathI thaI jAya che. pratiSThApaka AcArya vajasvAmI paNa purAtana Arya vajra na hoI zake, ke na to vi saM. 108 vALI miti satya hoI zake. A saMbaMdhamAM sAhityika ullekho 52thI je phalita thaI zake che temAM mukhya muddAo A che : (1) Arya vaje zatruMjaya para pratiSThA karelI tevI vAta AgamomAM to zuM paNa chaThThA zatakanA pUrvArdhathI racAtI AvelI Agamika vyAkhyAoniryuktio, bhASyo, cUrNio, vRttio--mAM vajasaMbaddha ullekhomAM kyAMye noMdhAyelI nathI. eTaluM ja nahIM, vajranI kathA kathanAra bhadrezvarasUrinI kahAvali (I sa 10mI sadI uttarArdha), ke pUrNatallagacchIya hemacaMdrAcAryanA pariziSTaparva (I sanI 12mI zatAbdInuM trIjuM caraNa)nA ''vajracaritra'mAM, ke rAjagacchIya prabhAcaMdrAcAryanA prabhAvakarata (saM. 1334/I sa 1278)mAM dIdhelA vistRta ''vajrasvAmicarita''mAM paNa nathI. AthI spaSTa che ke uparyukta solaMkIkAlIna kartAo, ke jemanI pAse prAcIna sAdhano hatAM, teonI sAme zatruMjaya-AdinAthanA pratiSThApakarUpe Arya vajra hovAnI kalpanA nahotI. 117 (2) zatruMjaya para sau pahelAM jaina maMdironI pratiSThA pAdaliptasUri dvitIya (maitraka yugaH moTe bhAge 7mo saiko--uttarArdha) dvArA thayelI. AgamomAM ke Amika vyAkhyAomAM, tyAM pUrve AdinAthanuM maMdira hovAnuM ke tenuM bharatacakrIe nirmANa kareluM tevI vAta--jenA dazamA zatakanA trIjA caraNamAM racAyela pAdaliptasUri tRtIyanA laghuzatruMjayakalpathI laIne ja ullekho maLe che--tenA aNasAra paNa nathI. AthI IsvIsannA AraMbhakALe Arya vaje tyAM giri para pratiSThA karAvI evI vAta to pAchaLanA yuganA jaina lekhakonI gerasamajaNa, bhaLatuM ja bheLavI mAryAnI hakIkata mAtra hoya tema lAge che ! (3) pratiSThA karAvanAra jAvaMDa zreSThI (jAvaDasAha) tema ja kathAnakomAM apAyela temanA pitAnA bhAvaDa sarakhAM abhidhAno jotAM to teo spaSTa rIte madhyakAlIna vyaktio ja jaNAya che ! prAgdhATa jJAti (poravADa)nA paNa gujarAtamAM dazamA-11mA zataka pUrve kyAMye sagaDa maLatA nathI. (mahuvAnuM IsvI pahelI zatAbdImAM astitva hatuM ke kema te paNa nakkI nathI) . bIjI bAju zatruMjayanA adhiSThAyaka deva kapardIyakSano saMbaMdha kathAnakakAro tyAM joDe che, paNa A kapardIyakSanI kalpanA paNa prAkrmadhyakALathI vizeSa purANI nathI. (4) zatruMjayamAhAtmyamAM tathA tapAgacchIya dharmaghoSasUrinA laghuzatruMjayakalpa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-1 (A. I. sa. 1264) paranI tapAgacchIya zubhazIlagaNinI vRtti (saM. 1518 | I. sa. 1462)mAM 9 jAvaDisaMbaddha apAyela hakIkata bahu sUcaka che. temAM jaNAvyA pramANe to plecchonA soraTha paranA AkramaNa pachI je lokone gulAma tarIke) garjanaka (gajhanA) upADI gayelA temAM A jAvaDasAha paNa hatA ! mAlikane khuza karI, mAMDa potAno piMDa choDAvI, jAvaDasAha mahuvA hemakhema pAchA pahoMcelA. ahIM je AkramaNa vivakSita che te to mahUmada gajhanavInuM jaNAya che.... ane tethI zatruMjaya paranI jAvaDi kArApita pratiSThA kAM to 1026thI thoDuM pUrve vA thoDAM varSa pazcAt thaI hovAno ja saMbhava che. (5) A vAta lakSamAM letAM 14mA zatakanA lekhako pratiSThAnuM je vi. saM. 108 varSa batAve che temAM cotho, moTe bhAge cotho aMka chUTI gayo lAge che. saMbhava che ke A miti AdinAthanA garbhagRhanI kAvaDivALI pratimA paranA lekha parathI, ke maMDapamAM vA aMtarAlamAM mUkAyela enA prazastilekha parathI lIdhI hoya ane temAM cotho AMkaDo ghasAI gayo hoya, vA khaMDita thayo hoya, yA (14mA zatakanA) vAMcanAranI asAvadhAnIne kAraNe je noMdha levAI haze temAM bhramavaza 108no aMka lakhAtAM ane, abhilekhamAM vajasvAmInuM nAma haze te jotAM, temane purANA vajasvAmI mAnI levAmAM AvyA hoya to te banavA joga che. (UlaTa pakSe abhilekhane sthAne koI jUnI graMthaprazastimAM uparanI cothA aMka vagaranI sAla vAMcIne prathama haze te lekhake evI noMdha lIdhI hoya ane pachI gatAnugata e sAla mAnatI AvatI hoya). hajhanAvALI vAta lakSamAM letAM mULa sAla vi. saM. 108nI nahIM paNa vi. saM. 1080 | I. sa. 1024nA arasAnI hovI joIe. kema ke jinaprabhasUrinA kathana pramANe prastuta pratiSThA pachI bIje varSe bohiltho (pleccho ?) AvelA. (hacchanAnuM AkramaNa I. sa. 1025nA aMte ke 1026nA prAraMbhe thayeluM) kadAca ghaTanA Ama na banI hoya to evo tarka thaI zake hajhanAnA AkramaNa pazcAtanA, najadIkanA koIka varSamAM, saM. 1088 (IsvI 1032)nA arasAmAM pratiSThA thaI hoya. Aje to A bAbatamAM sAdhanonA abhAve ekadama nizcitarUpe kaMI kahI zakAya tema nathI. Ama sAdhu jAvaDinA zatruMjayoddhAranA pratiSThApaka AcAryanuM nAma vajasvAmI hoya to te AcArya prAcIna Arya vaja nahIM paNa madhyakAlIna vajasUri hovA ghaTe, ane ahIM carcita gautamasvAmistava jo temanI racanA hoya to te emanA dvArA 11mI zatAbdInA pUrvArdhamAM, kadAca zatruMjaya-pratiSThA bAda turaMtamAM, eTale ke I. sa. 1024 athavA 103ranA arasAmAM thaI hovAno saMbhava che. AgaLa thayelI carcAmAM parIkSaNa parathI stotranI sarAsarI miti IsvIsanI 11mI zatAbdInA pUrvArdhanI hovAnuM je nirNita thAya che te sAthe vajasvAmI (dvitIya) dvArA thayela zatruMjaya-AdinAthanI pratiSThAno Isa. 1024 (ke vikalpa 1032
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmistavanA kartA vajasvAmI vize 119 AsapAsa)no saMbhAvya samaya jotAM barobara meLa besI jAya che. jo ke upalabdha abhilekho, graMthaprazastio avataraNAdimAM A dvitIya vajasvAmIno ullekha nathI maLato, to paNa upara carcita sAhityanA, tema ja sAMyogika pUrAvA lakSamAM letAM, A bIjA vajasvAmI thayA che tema to lAge che ja. sAhu jAvADie A madhyakAlIna dvitIya vaja pAse zatruMjayanI pratimAnI pratiSThA karAvelI te vAta to vAghelAkAlIna tema anusolaMkIkAlIna lekhakonI sAkSI jotAM svIkAravA yogya che. saMbhava che ke A dvitIya vajasvAmI nAgendragacchamAM thayA hoya : prabhAsanA saMbaMdhamAM nAgendragacchanA samudrasUri tathA temanA ziSya, bhuvanasuMdarIkathA(prAkRta : za. saM. 97pa | Isa. 1053)nA racayitA, vijayasiMhasUrino ullekha maLe che. saurASTranA kaMThALa-pradezamAM e kALe mahuvA sudhI, zatruMjaya sudhI, vicaranAra muniomAM A dvitIya vajasvAmI paNa eka hoya ane te nAgendragacchIya hoya to te asaMbhavita nathI. alabatta, A sUcana to kevaLa aTakaLarUpe ja ahIM karyuM che. TippaNa : 1. muni caturavijaya, sarasa, prathama bhAga, pra sArAbhAI maNilAla navAba, amadAvAda 1932, pR. 114-116, 2, ejana, pR. 7-8, A mAnyatA samIcIna che ke mithyA tenI koI jAtanI taratapAsa, pramANonI khoja, ane temAM parIkSaNa Adi karavAmAM AvyAM ja nahIM. 3. juo, (pa) nAthurAma premI, "mAsvAti / samANa tattvArtha," jaina sAhitya ratihAsa, pra. hindI graMtharatnAkara (prAiveTa limiTeDa, muMbaI 156, pR. 52 1. pAdaTIpa 1, 4. juo tattvArthasUtra, saM. paMta sukhalAla saMghavI, zrI pUMjAbhAI jaina graMthamALA-17, caturtha AvRtti, amadAvAda 1977, pR. 19. 5. jo aSTasahasikAprazApAramitAno samaya kharekhara kuSANakALa pUrvano hoya to ema mAnI zakAya ke bauddhomAM saMskRtamAM lakhavAnI prathAnAM kaMI nahIM toye IsvIsannA AraMbhanA arasAmAM maMDANa thayAM hoya. 6. madhusUdana DhAMkI 'mistutikAra vijayasiMhasUri' vize," svAdhyAya, pu22 aMka 1. oNkTobara, 1984, pR. 39-43. (prastuta lekha sAMprata graMthamAM paNa saMkalita thayo che.) 7. juo ahIM lekhAMte apAyela mULa kRtinAM padha 2 thI 8: tyAM mUrtine bhAvAtmaka ja nahIM, dravyAtmaka paNa mAnI che. 8. mane A mAhitI zrI bhadrabAhuvijaya taraphathI maLelI che. emano huM harSapUrvaka RNasvIkAra karuM chuM. 9, ilorAnI jaina guphA samUhamAM "choTA kailAsa' nAmanA ekAma jinAlayanI pratolInI uttara bhittimAM eka atibhUja cakrezvarInI pratimA kaMDArelI che, je navamA zatakanA madhyabhAga pUrvenI nathI. bahu bhujALI mUrtinuM jaina samudAyamAM jovA maLatuM hAla to A kadAca sauthI purAtana dRSTAMta che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 nigraMtha aitihAsika lekha-samuzya-1 10. A saMbaMdhamAM vistArapUrvaka carcA huM mArA "nirvANakalikAno samaya ane AnuSagika samasyAo" nAmanA lekhamAM karI che. juo A graMthamAM pR. 85. 11. caitragathvIya kSemakIrtikRta kalpaTIkA(saM. 1332 | I. sa. 1276)mAM AcArya vijayacaMdrasUrinA traNa ziSyomAM kSemakIrtinA satIrthyarUpeNa vajasena muninuM nAma dIdheluM che : (juo .. B. Gandhi, A Descriptive catalogue of Manuscripts in the Jain Bhandars at Pattan, Vol. 1, Baroda 1937, p. 356) 12, saM. jinavijaya muni, siMdhI jaina graMthamALA, graMthAMka 2, kalakattA 1936, pR. 99-101. 13. zatruMjayamAhAsyamAM I. sa. 1315mAM zreSThI samarasiMha dvArA thayela uddhArano ullekha che, ne jinaprabhasUri A kRtithI ajJAta che. bIjI bAju tenI jUnAmAM jUnI hastaprata saM. 1511 | I. sa. 1455nI 442-Rajasthan Research Institute "A Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts in the Rajasthan Research Institute (Jodhpur Collection) PT. II (A)," (zie muni jinavijaya), jodhapura 1964 (pAna. 282-283), prata kramAMka 2455 5012 rUpe noMdhAyela che. I. sa. 1505nA arasAmAM racAyela e kALe upalabdha tevA prAcIna jaina graMthonI sUcirUpa bRhaTippaNikAmAM A zatruMjayamAhAbhya graMthane "phUTagraMtha" (banAvaTI) kahyo che tevuM (sva) muni kalyANavijayajIe noMdhyuM che : (vIra jainatIrtha" 8, "zakuMjaya-parvata',- vanya-parinIti, jAlora 1966, pR0 285). 14, Ane saMpAdita karI meM pragaTa karI che. juo nircanja prathama aMka, amadAvAda 1995, pR. 34-45. Ane pharIthI sAMprata pustakamAM samAvI levAmAM AvI che. juo ahIM pR. 286. 94. Chimanlai D. Dalal (Ed.), GOS, No. VII Baroda 1917. 16. saM. muni puNyavijaya, yunivarsinica vastupAtraprati saMgha, siMdhI jaina graMthamAlA, graMthAMka 5, muMbaI 1961, pR. 15. 17, dhUNInuMH sA prati dvArA mama: zrIrAmo'pi yudhiSTiro'pi ca zilAdityastathA jAvaDiH / mantrI vAgbhaTadeva ityabhihitAH zatruJjayoddhAriNasteSAmacalatAmiyeSa sukato yaH sadguNAlaGkRtaH / / -sasanavilAsa 24.23 devo dAzarathiH pRthAsutapatiH prAgvATabhUrjAvaDiH / zailAdityanapaH sa vAgbhaTamahAmantrI ca tasyodadhatima / / -sutakIvilina pha66. tato madhumatIjAtajanmanA sattvasadmanA / revatarAmAsai, tavo-tramAtmA che
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmistavanA kartA vajasvAmI vize 1 26 puNyaprApyaM pratiSThApyaM pratiSThApya prabhUtadraviNavyayAt / jyotirasAzmano bimbaM jAvaDenaM nyavezyata / / - thayucanA 772-72. ( dhanyudayamahAkAvya mATe juo siMghI jaina graMthamAlA, graMthAMka 4, muMbaI 1949, saM. muni puNyavijaya, pR. 63), 18. A muddA para vistRta carcA mArA "nirvANakalikAno racanAkALa ane AnuSaMgika samasyAo"mAM thayelI che. 19. muni lAbhasAgaragaNi saM. sitteja-gho, pra. zA. ramaNalAla jayacaMda, kheDA vi. saM. 2026 (I. sa. 1970), pR. 106, 117. zatruMjayamAhAbhyanI aMdaranI vAta meM mArI jUnI noMdhane AdhAre lIdhI che. mULa pustaka A paLe upalabdha na hoI prastuta prakAzana saMbaMdhamAM noMdhavI ghaTe te mAhitI ahIM laI zako nathI. 20. badhA ja graMthakAro jAvaDazAhavALA uddhAranI vAta udayanaputra vAmbhaTTa maMtrIe I. sa. 1155-57mAM karAvela uddhAra pUrvenA uddhArarUpe noMdhe che. 21. sana 1974mAM (sva) paM. aMbAlAla premacaMda zAha sAthe A saMbaMdhamAM mAre vAta thayelI tyAre temaNe paNa mane kahyuM hatuM ke A AMkaDAmAM cotho aMka ghaTe che. 22. kadAca ema banyuM hoya ke mahamUda RjhanInI phojano eka bhAga je mahuvA tarapha gayo haze te zatruMjaya tarapha vaLyo hoya ane AdinAthanuM devaLa khaMDita karatAM puna:pratiSThAnI AvazyakatA UbhI thaI hoya. jAvaDi zAha gajhanIthI chUTIne AvyA bAda cAra pAMca varSe svastha banI, vyApAramAM pharIne sthira thaI, dhana kamAIne pachI ja punaH pratiSThA mATe pravRtta thayA hoya evo saMbhava paNa rahelo che. saM. 1088 | Isa. 1032mAM AbunA vimalamaMtrInA yugAdidevanA devAlayanI pratiSThA thayelI. I. sa. 1083mAM moDherAnA purANA paNa I. sa. 1025-26mAM khaMDita thayelA devAlayane dUra karI tene sthAne hAla che te navA maMdiranA nirmANanuM kArya zarU thayeluM. A sau vAto dhyAnamAM rAkhIe to zatruMjayatIrthano jAvaDikArita uddhAra (I. sa. 1024ne badale) I. sa. 1032 AsapAsa paNa hoI zake. 23. muni puNyavijaya, saMCatalogue of Patm-leaf manuscripts in the santinatha Jain Bhandara, Cambay-- (Part Two), GOS, No. 149, Baroda 1966, pp. 362-366. ni, aibhA1-16
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 22 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-1 zrIvajasvAmiviracitam zrIgautamasvAmistavam (zArdUlavikrIDita chandaH) svarNASTAgrasahasrapatrakamale padmAsanasthaM muni sphUrjallabdhivibhUSitaM gaNadharaM zrIgautamasvAminam / devendrAdyamarAvalIviracitopAsti samastAdbhuta zrIvAsAtizayaprabhAparigataM dhyAyAmi yogIzvaram // 1 // kiM dugdhAmbudhigarbhagaurasalilaizcandropalAntardalaiH ? kiM kiM zvetasarojapuJjarucibhiH kiM brahmaroci:kaNaiH ? / ' ki zuklasmitapiNDakaizca ghaTitA ki kevalatvAmRtai mUrtiste gaNanAtha ! gautama ! hRdi dhyAnAdhidevI mama // 2 // zrIkhaNDAdipadArthasArthakaNikAM ki vartayitvA satAM ki cetAMsi yazAMsi kiM gaNabhRtAM niryAsya tadvAksudhAm / styAnIkRtya kimapramattakamuneH saukhyAni saJcaye ki ? __ mUrtiste vidadhe mama smRtipathAdhiSThAyinI gautama ! // 3 // nIrAgasya tapasvino'dbhutasukhavAtAd gRhItvA dalaM tasyAH svacchazamAmbudhe rasabharaM zrIjainamUrtermahaH / tasyA eva hi rAmaNIyakaguNaM saubhAgyabhAgyodbhavaM __ maddhyAnAmbujahaMsikA kimu kRtA mUrtiH prabho ! nirmalA // 4 // kiM dhyAnAnalagAlitaiH zrutadalairAbhAsisadbhAvanA___'zmoddhRSTaiH kimu zIlacandanarasairAlepi mUrtistava ? / samyagdarzanapAradaiH kimu tapa:zuddhairazodhi prabho ! maccitte damite jinaiH kimu zamendugrAvatazcAghaTi // 5 // ki vizvopakRtikSamodyamamayI ? kiM puNyapeTImayI ? kiM vAtsalyamayI ? kimutsavamayI pAvitryapiNDImayI ? / kiM kalpagumayI marunmaNimayI ki kAmadogdhImayI yA dhatte tava nAtha ! me hRdi tanuH kAM kAM na rUpazriyam ? ||6||
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItamasvAmistava'nA kartA tejasvAmI vize 1 23 kiM karpUramayI sucandanamayI pIyUSatejomayI ki cUrNIkRtacandramaNDalamayI kiM bhadralakSmImayI ? | kiM vA''nandamayI kRpArasamayI kiM sAdhumudrAmayI tyantarme hRdi nAtha ! mUrtiramalA nA'bhAvi kiMkimayI ? ||7|| antaHsAramapAmapAsya kimu kiM pArthyavrajAnAM rasaM saubhAgyaM kimu kAmanIyasuguNazreNI muSitvA ca kim ? / sarvasvaM zamazItagoH zubharuceraujjvalyamAcchidya kiM ? jAtA me hRdi yogamArgapathikI mUrtiH prabho ! te'malA ||8|| brahmANDodarapUraNAdhikayaza:karpUrapArIraja: pujaiH kiM dhavalIkRtA tava tanurmaddhyAnasadyasthitA / ki zuklasmitamudgarairhatadaladuHkarmakumbhakSarad__dhyAnAcchAmRtaveNibhiH plutadharA zrIgautama ! bhrAjate // 9 // kiM trailokyaramAkaTAkSalaharIlIlAbhirAliGgitA? ki votpannakRpAsamudramakarodgArotkarambIkRtA ? 1 ki dhyAnAnaladahyamAnanikhilAntaH kaSTakaSTAvalIrakSAbhirdhavalIkRtA mama hRdi zrIgautama ! tvattanuH // 10 // itthaM dhyAnasudhAsamudralaharIcUlAJcalAndolana krIDAnizcalarocirujjvalavapuH zrIgautamo me hRdi / bhittvA mohakapATasampuTamiti prollAsitAntaHsphura jjyotirmuktinitambinI nayatu mAM sabrahmatAmAtmanaH // 11|| zrImadgautamapAdavandanaruciH zrIvAGmayasvAminI martya kSetranagezvarI tribhuvanasvAminyapi zrImatI / tejorAzirudAttaviMzatibhujo yakSAdhipaH zrIH surA-- dhIzAH zAsanadevatAzca dadatu zreyAMsi bhUyAMsi naH // 12 //