Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya nemicandra siddhAntidevaracita vyasaMgraha '(mULa pATha ane gujarAtI anuvAda) saMkalana niraMjanA vorA lavidA AMtararASTrIya jainavidyA adhyayana kendra gUjarAta vidyApITha 'amadAvAda-380 014
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra prakAzana zreNI pu.-2 AcArya nemina siddhAnidevaracita dvavyasaMgraha (mULa pATha ane gujarAtI anuvAda) saMkalana niraMjanA vorA ITS pat, AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra' gUjarAta vidyApITha amadAvAda-380 014
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: zaileza kodarabhAI paTela kA. kulasaciva gUjarAta vidyApITha amadAvAda-380014 (c) gUjarAta vidyApITha prathama AvRtti : mArca 1998 prata : 1,050 kiMmata 3,20.00 jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya amadAvAda-380014
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ purovacana 1920mAM mahAtmA gAMdhI dvArA, rASTrIya zikSaNa saMsthAnA rUpamAM gUjarAta vidyApIThanI sthApanAnI sAthe ja, vidyApIThanA purAtattva maMdiramAM bhAratIya saMskRtinA gahana adhyayananA uddezathI prAkRta-pAli vagere prAcIna bhASAo tathA jaina-bauddha darzanonA kSetramAM zikSaNa, saMzodhana, anuvAda vagerenI pravRttiono savizeSa AraMbha thayo, jenA vikAsamAM muni jinavijayajI, paMDita sukhalAlajI, AcArya dharmAnaMda kosaMbI vagere bauddha-jaina vidyAnA prakhara vidvAnoe potAnuM amUlya yogadAna ApyuM. 1993nA eprilamAM gUjarAta vidyApIThamAM AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendranI sthApanA thaI. ahIM jainadarzananA kSetramAM adhyayana-adhyApananA kAryano paNa AraMbha thayo che. jaina tatvaciMtanamAM AtmA, paramAtmA, loka, karma vagere dArzanika tattvo vize gahana adhyayana ane sUkSma vivecana karavAmAM AvyuM che. te sAthe jIva ane jagatanI utpatti, vizva sAtheno manuSyano saMbaMdha, prakRtinI ghaTanAomAM rahelI vyavasthA vagere vize paNa tAtvika ciMtana karavAmAM AvyuM che. vizva paramezvaranuM sarjana hovAnI mAnyatAno jainadharma svIkAra karyo nathI. samagra vizva bhinna bhinna vyomAMthI sarjAyuM hovAnuM jainadarzana jaNAve che. dravyanA mukhya be prakAra che: jIva ane ajIva. A baMne nitya, asukha, saha-astitva dharAvatA ane svataMtra che. ajIvanA pAMca prakAra che. pugala, dharma, adharma, kALa ane AkAza. vizva gatizIla che ane sthira nathI; te satata parivartanazIla che. pratyeka padArtha vikAra ane sAyane pAtra hovA chatAM ane parivartana pAmavA chatAM, potAnI sattA jALavI rAkhe che. nemicaMdrata prastuta graMtha 'dravya saMgrahamAM atyaMta saMkSepamAM jainadarzana anusAra sRSTinA svarUpa ane udbhava vizenA siddhAMtonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, jIva, ajIva-pudgala, dharma, adharma, kALa ane AkAza vize vyavahAranaya ane nizcayanayanA saMdarbhamAM sUtrAtmaka nidarzana karavAmAM AvyuM che. pAMca astikAya, sAta tattvo, nava padArtho, mokSamArga, paMca parameSThI ane dhyAnanA svarUpanuM paNa ati saMkSepamAM chatAM samagradarzI Alekhana thayuM che. zailInI sUtrAtmakatA - A graMthanI viziSTa siddhi che. AjanA yugamAM je sAmAjika cetanA, sahiSNutA ane saha-astitvanI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakatA che, tene mATe pratyeka dharmanuM samanvayAtmaka ane vaijJAnika dRSTie adhyayana thAya e jarUrI che. prastuta graMtha jainadarzananA sRSTinA svarUpa vizenA vaijJAnika dRSTikoNano suSu paricaya Ape che. AMtararASTrIya jainavidyA adhyayana kendranAM saMyojaka DaoN. niraMjanA vorAe 'dravyasaMgraha'nI mULa prAkRta gAthAo (tenA saMskRta rUpAMtara sahita) sAthe, teno gujarAtI anuvAda ApIne A saMkalana taiyAra karyuM che, temanA A stutya prayAsane huM AvakAruM chuM. jainavidyAnA abhyAsIone te upayogI banI raheze tevI apekSA che. 4 goviMdabhAI rAvala kulanAyaqa, gUjarAta vidyApITha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvakAra gUjarAta vidyApIThe jaina abhyAsa kendranI yojanA karIne jaina dharmanA siddhAMtonA adhyayana tathA prasAraNa mATe eka umadA maMca pUro pADyo che. :: A kendranA upakrame jaina vidyA mATeno eka abhyAsakrama paNa taiyAra thayo che, thaI rahyo che, te eka mahattvapUrNa bInA che. AvA abhyAsakrama dvArA jaina-ajaina aneka jijJAsuone jaina dharmanA vizvamaMgalakara siddhAMtono paricaya thaze ane e rIte temanA tema ja teo dvArA ghaNA badhA janonA jIvanamAM ahiMsA, abhaya, anekAMta tathA aparigrahanA ajavALAM patharAze. A abhyAsakrama-aMtargata tathA paMcAstikAya; je graMtho digaMbara AmnAyane anusaratA che, zaurasenI prAkRta bhASAmAM gAthAbaddha racAyelA che, ane jaina tattvajJAnanuM vizada tathA sugama pratipAdana Ape che, teno saraLa-subodha anuvAda, pUrve thayelA anuvAdone AdhAre, kendranA vartamAna niyAmaka viduSI bahena prA. DaoN. niraMjanAbahena vorAe karyo che, ane have te graMthasvarUpe prakAzita thaI rahyo che, te ghaNA ja harSanI vAta gaNAya. niraMjanAbahenanA anuvAdo huM akSaraza: joI tapAsI gayo chuM, ane mane lAgyuM che ke graMthonA gahana viSayone vidyArthIo barAbara tathA spaSTa samajI zake te rIte prastuta karavAmAM temaNe dhArI saphaLatA prApta karI che. AvA tattvajJAnanA graMthone ATalA saraLarUpamAM rajU karavA badala teone ghaNAM ghaNAM abhinaMdana ghaTe che. AzA rAkhIe ke A badhA graMthono pUrepUro lAbha jijJAsu abhyAsArthIo leze ane tattvajJAna-pathanA rasika pathika thavAmAM teo gaurava anubhavaze. zrI yazobhadra zubhaMkara jJAnazALA jaina sosAyaTI, godharA (paMcamahAla) zIlA vijaya 30 jUna, 1997
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAstAvika - jainadarzana anusAra vidhva nitya che, te Izvara dvArA nirmita nathI, paNa jIva, pudgala, AkAza, dharma, adharma ane kALa - e cha dravyomAMthI sarjAyuM che. vizvanAM bhinna bhinna svarUpo A dravyonAM saMghaTana - vighaTanane kAraNe jovA maLe che. temAMthI jIva caitanya dharAve che, ane anya pAMcaM dravyo caitanyarahita hovAne kAraNe tene ajIva kahevAmAM Ave che. eTale sRSTi mukhyatve jIva ane ajIva dravyo dvArA racAyelI che. ' * zrI nemicaMdra muni dvArA racita prastuta graMtha dravyasaMgrahamAM jainadarzana dvArA svIkRta cha dravyonuM sUtrAtmaka nirUpANa thayuM che. tenI sAthe pAMca astikAya, sAta tatvo, nava padArtho, mokSamArga, pAMca parameSThI ane dhyAnanuM saMkSepamAM pratipAdana karyuM che. graMthAraMbhamAM ja che dravyonuM Alekhana hovAthI graMthanuM nAma 'vyasaMgraha rAkhavAmAM AvyuM che, paraMtu jaina tavadarzana saMbaMdhita anya mahatvanAM pAsAMonuM paNa sUtrAtmaka Alekhana thayuM che. saMthakAra: graMthanI aMtima gAthA dvArA prastuta graMthanA kartA muni nemicaMdra hovAnuM jANI zakAya che. jene paraMparAmAM nemacaMdra nAmanA aneka vidvAna thayA hovAnuM jANavA maLe che. gomaTasAra, trilokasAra, labdhisAra-kSapaNAsAra jevA mahatvanA graMthonA racayitA nemicaMdra che, temane "siddhAntacakravatI'nI padavI ApavAmAM AvI hatI. temano samaya I. 970 lagabhaga mAnavAmAM Ave che. temanA uparokta graMtho vize I. nI 16mI sadImAM nemicaMdra nAmanA ja vidvAne "jIvatatvapradIpikA" nAmanI saMskRta TIkA lakhI che. vidvAnonA matAnusAra dravyasaMgrahanA kartA nemicaMdra uparokata baMne nemicaMdrathI bhinna che. gomaTasAra vagere graMthonA kartA nemicaMdra potAne siddhAnAcakravatI' tarIke oLakhAve che, jyAre dravyasaMgrahakAra potAne tanusUtradhAra' (alpaNa) kahe che. dravyasaMgraha para TIkA lakhanAra zrI brahmadeve dravyasaMgrahakAra mATe siddhAnidevA' zabdano vAraMvAra upayoga karyo che. A baMne nemicaMdranA graMtha pratipAdana, guruparaMparAno ullekha jainadarzananA siddhAnta saMbaMdhI mAnyatAo vageremAM jaNAtI bhinnatAo tathA samayanI daSTie ekabIjAthI judA hovAnuM jaNAya che. vasunadi siddhAntideve potAnI kRti "upAsakAdhyayana (gAthA 543)mAM potAnA guru tarIke nemicaMdrano ullekha karyo che. A nemicaMdra nayanadinA ziSya hovAnuM paNa jaNAyuM che. A nemicaMdra dravyasaMgrahanA kartA hovAnuM mAnavAmAM Ave che. vasunanTie temane "siddhAnideva' tarIke oLakhAvyA che, tema dravyasaMgrahanA saMskRta TIkAkAra brahmadeve pAga nemicaMdrane siddhAntideva tarIke ullekhita karyA che. ane vasunadinI keTalIka
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthAonI emANe je rIte vyAkhyA karI che, te uparathI khyAla Ave che ke vanadinA gura nemicaMdrane ja teo dravyasaMgrahanA kartA tarIke svIkAre che. - nayanadi, nemicaMdra tathA : vasunanTi - e traNenI guruziSya paraMparA siddhAniMdavanI padavIthI vibhUSita che. nayanadi siddhAntidevanA ziSya ane vasunadi briAntidevanA guru nemicaMdra A . dravyasaMgrahanA kartA hovAnuM mAnavAmAM Ave che. samaya: nemicaMdranA guru nayanandie "sudaMsaNacarila' nAmano graMtha saM 110 mAM pUrNa karyo hovAno ullekha che. eTale saMvata 1100mAM hayAta hovAnuM mAnI zakAya. tene AdhAre nemicaMdrano samaya saM. 1125nI AsapAsano ke bAramI sadInA pUrvArdhano mAnI zakAya. . . sthAna : TIkAkAra brahmadevanA matAnusAra te samayanA mALavAmAM AvelA Azrama nAmanA nagaramAM nemicaMdrae potAnA graMthonI racanA karI hatI. digambara sAhityamAM A sthaLano vAraMvAra ullekha Ave che. te samayanA soma nAmanA rAjarANInA anurodhathI nemicaMdrae ladhu dravyasaMgraha' ane 'bRhad dravyasaMgrahanI racanA karI hatI. dravyasaMgrahanI racanA paddhati : dravyasaMgrahamAM kula 58 gAthAo che. tenI bhASA prAkRta che. graMthakAre A gAthAonuM viSaya anusAra vibhinna adhikAromAM vibhAjana karyuM nathI, paNa dravyasaMgrahanA TIkAkAra brahmadeve emAM traNa adhikAra ane traNe adhikAronI aMtargata AMTha attarAdhikAra sUcavyA che. prathama adhikAramAM kula 27 gAthAo che ane tene padravya - paMcAstikAya - pratipAdaka nAma ApyuM che. temAM traNa aMtarAdhikAra che. prathama aMtarAdhikAranI cauda gAthAomAM jIvadravyanuM nirUpaNa che. prathama gAthAmAM maMgalAcaraNa tathA RSabha jinendra dvArA pratipAdita jIva - ajIva e be mULa dravyono nAmanirdeza che. bIjI gAthAmAM jIvadravyanuM cetanava, upayogamayatA, amUrtatA, kartRtva, svadehapariNAmatva, bhostRtva, saMsAritA, siddhatva ane svabhAvagata. UrdhvagamananAM lakSaNonuM nirUpaNa che. traNathI cauda gAthAomAM jIvanAM A lakSaNono paricaya Apyo che. bIjA aMtarAdhikAranI ATha gAthAomAM pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kALa - e pAMca ajIva dravyonuM varNana che. trIjA aMtarAdhikAramAM pAMca gAthAo che. temAM pAMca ajIva dravyonA astikAya svarUpanuM kathana che. - dvitIya adhikAranuM nAma "sapta tattva-nava padArtha pratipAdaka che. temAM 11 gAthAo ane be aMtarAdhikAra che. prathama aMtarAdhikAramAM aThAvIsathI saDatrIsamI gAthA sudhI jIva, ajIva, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa e sAta tattvanuM svarupakathana che. bIjA adhikAramAM ADatrIsamI gAthAmAM uparokta sAta tattvomAM puNya ane pApa - e be tattvone umerIne - mokSamArgamAM kula nava tatvo hovAnuM jaNAvyuM che ane puNya - pApanA svarUpano nirdeza karyo che. trIjA adhikAramAM vIsa gAthAo che - tenuM nAma "mokSamArgapratipAdaka' che, temAM
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa be aMtarAdhikAra che. ogaNacALIsathI chetALIsamI gAthA sudhInA prathama aMtarAdhikAramAM vyavahAra ane nizcayanaya anusAra baMne prakAranA mokSamArganuM pratipAdana che. suDatALIsathI sattAvana sudhInI gAthAnA bIjA aMtarAdhikAramAM dhyAna, dhyAnanuM AlaMbana, maMtrajApa, pAMca parameSThInuM nirdezana che. graMthanI aMtima - aThThAvanamI gAthAmAM graMthanA samApananuM sUcana ane kartAnI vinamratA sUcita thAya che. A pramANe graMthakAre kevaLa aThThAvanagAthAomAM ja jainadarzananA anekavidha siddhAntono saMkSepamAM paNa suNa paricaya Apyo che. tethI ja dravyasaMgrahanA TIkAkAra brahmadeve tenI gAthAone sUtra ane tenA kartAne "bhagavAna" kahIne temanI prazasti karI che. . ladhu dravyasaMgraha ane bRhad dravyasaMgraha : nemicaMdra munie "laghu dravyasaMgraha ane bRhad dravyasaMgraha' - ema dravyasaMgrahonI racanA karI che. TIkAkAra zrI brahmadeve paNa A baMne dravyasaMgrahono ullekha karyo che. jaina sAhityamAM A prakAranA laghu ane bRhad graMthonI racanA karavAnI paraMparA anyatra paNa jovA maLe che. sAmAnya rIte ema mAnavAmAM Ave che ke laghu dravyasaMgrahamAM keTalIka gAthAo umerIne bRhaddhavyasaMgrahanI racanA karavAmAM AvI che. paraMtu baMne graMthonI gAthAonuM parIkSaNa karatA khyAla Ave che ke bRhad dravya saMgraha laghu dravyasaMgrahanuM bRhad rUpa nathI. laghu dravyasaMgrahanI 8,9,10,11,12 tathA 14mI gAthAo sivAyanI anya gAthAo bRhad dravyasaMgrahamAM maLatI nathI. baMne dravyasaMgrahanI racanA svataMtrarUpathI karavAmAM AvI che, ane nirUpaNanI daSTie paNa baMne graMtha bhinna che. baMnenA AraMbhanI maMgalAcaraNanI gAthA tathA aMtima gAthAo paNa vibhinna che. bIjI mahattvanI hakIkata e che ke laghu dravyasaMgrahamAM enuM nAma dravyasaMgraha nahi paNa "patya-lakakhaNa-karAo gAhAo' (padArthalakSaNakAriNI gAthA) ApavAmAM AvyuM che. joke aMtanA puSikAvAkyamAM 'laghu kAvyasaMgraha' nAmano ullekha che. paNa bRhad dravyasaMgrahamAM "davyasaMgahamiNa- ema spaSTarUpe dravyasaMgraha' nAma ApyuM che. nemicaMdra muninI kRtio : muni nemicaMdrane nAme bRhad dravyasaMgraha ane laghu dravyasaMgraha e be kRtio maLe che. dravyasaMgrahaviSayaka TIkAo: 1. dravyasaMgraha vize saMskRtamAM zrI brahmadevanI TIkA maLe che, te bahu vistRta ke saMkSipta nathI. TIkAkAre pratyeka gAthAnA padonuM sArarahasya vizadatAthI samajAvyuM che. te sAthe AcArya kundakunda, samantabhadra, pUjyapAda, akalaMka, guNabhadra, nemicandra siddhAntAcakavartI, zubhacaMdra, yogIndudeva ane vasunaMdi siddhAntideva vagere vidvAnonA graMthomAMthI aneka uddharaNo ApIne potAnI bahuzrutatAno paricaya paNa Apyo che. TIkAnI bhASA saraLa ane prAsAdika che. brahmadeve A TIkAne 'vRtti' nAme oLakhAvI che. brahmadeva saMskRta, prAkRta ane apabhraMzanA abhyAsI vidvAna hatA ane
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamano samaya vi. saM. 1150thI 1175nI AsapAsano mAnavAmAM Ave che. temaNe anya kRtionI racanA paNa karI che. 2. paMDita jayacaMdajI chAvaDAe I. sa. 1806mAM dravyasaMgraha - vacanikA nAme dravyasaMgraha para vivecanA dazyabhASA-rAjasthAnImAM lakhI che. ane te mATe brahmadevanI saMskRta TIkAno AdhAra lIdho che. dravyasaMgrahanI gAthAonI vyAkhyA karavAnI sAthe temaNe te gAthAono copAIbaddha padyavAda paNa Apyo che - jene 'dravyasaMgrahabhASA'- nAma ApyuM che. A uparAMta dravyasaMgrahano aneka bhASAmAM anuvAda paNa thayo che. prastuta kRti taiyAra karavA mATe zrI gaNezaprasAda varmI jaina graMthamAlA-16, aMtargata prakAzita, zrI darabArIlAla koThiyA (prAdhyApaka, kAzI hindu vizvavidyAlaya, virANasI) saMpAdita dravyasaMgrahano mukhyatve AdhAra lIdho che, teno huM RNabhAve svIkAkaruM chuM dravyasaMgraha'nA prastuta saMpAdanane DaoN. ramaNikabhAI zAha (apakSa, prAkRta vibhAga, gujarAta yuni.) ane pUjya sAdhvIzrI surekhAzrI mahArAja sAhebe jhINavaTathI tapAsuM che ane jarUrI sUcano paNa ApyAM che, te aMge temanI paNa AbhArI chuM. vidyArthIo ane jijJAsu abhyAsIone saraLa mArgadarzana maLe te uddezathI dravyasaMgrahanuM A saMpAdana taiyAra karyuM che. niraMjanA vorA AMtararASTrIya jainavidyA adhyayana kendra gUjarAta vidyApITha amadAvAda-380 014
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amukha prAstAvika krama adhikAra 1. SaDvavya-paMcAstikAya-pratipAdaka - maMgalAcaraNa - jIvadravyanuM svarUpa 2. * * ajIva dravyanuM svarUpa pAMca astikAya sapta tattva-nava padArthapratipAdaka * * sapta tattvanirUpaNa - puNya-pApa 3. mokSamArgapratipAdaka anukramaNikA - mokSamArgapratipAdana * dhyAna-dhyeya paMcaparameSThI * - dhyAnanuM svarUpa lakSaNa samApana pariziSTa dravyasaMgrahanI prAkRta gAthAo 10 gAyA 1thI 27 1 2thI 14 15thI 23 24thI 27 28thI 39 28thI 37 38 39thI 58 39thI 46 47thI 49 50thI 54 55thI 57 58 14 23 26 26 34 *6 * ! 35 45 48
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' che nama: | davyasaMgraha zrI neziyana siddhAnideva viracita prathama adhikAra maMgalAcaraNa (1). jIvamajIvaM davvaM jiNavaravasaheNa jeNa NiddhiDhaM / deviMdaviMdavaMdaM vaMde taM savvadA sirasA // 1 // jIvamajIvaM dravyaM jinavaravRSabheNa yena nirdiSTam / devendravRndavandhaM bande taM sarvadA zirasA // 1 // jIva ane ajIva dravyanuM jemaNe nizcana nuM che (ane) je devendrAdisamUhathI vaMkti che, te parama jinavarane huM zirathI (zira namAvIne) vaMdana karuM chuM .'' . zrI akSabhadeva jinendrane praNAma karIne jIva ane ajIva e be mULa dravyono nirdeza karyo che. jIvanuM svarUpa (2) . jIvo uvaogamao amutti kattA sdehprimaanno| bhottA saMsAratyo siddho so vissasoDDhagaI // 2 // jIva: upayogamayaH amUrtiH kartA svdehprimaannH| mor saMsI siddhaH vizvanA kartari 2
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ je upayogamaya che, amUrta che, kartA che, svadeha-parimANa che, bhoktA che, saMsAramAM sthita che, siddha che ane svabhAvathI Urdhvagamana karanAra che, te jIva che. 2. prathama gAthAmAM varNita be dravyomAMthI ahIM prathama jIva dravyanuM varNana ApavAmAM AvyuM che. jIvanAM nava lakSaNo anusAra tenAM svarUpanuM vyAkhyAna karyuM che. AgaLanI gAthAomAM A pratyeka lakSaNanI samaja ApavAmAM AvI che. jIvanuM lakSaNa (3) tikkAle cadupANA iMdiyabalamAu ANapANo ya / vavahArA so jIvo NicchayaNayado du cedaNA jassa // 3 // trikAle catuH prANAH indriyaM balaM AyuH AnapAnazca / vyavahArAt sa jIvaH nizcayanayataH tu cetanA yasya / / 3 / / jenA traNe kALamAM indriya, baLa, Ayu ane zvAsocchvAsa e cAra prANa hoya che, te vyavahArata: jIva che, paraMtu nizcaya nayAnusAra jene (jJAna ane darzanarUpa) cetanA che (te jIva che). 3 pratyeka vastunA be rUpa hoya che : eka tenuM mULa svarUpa ane bIjuM tenA uparathI taiyAra thayeluM arthAt nakalI - jene jainadarzana anusAra naiRRyika ane vyavahArika kahe che. jemAM parinimattanI apekSA nathI, mAtra svApekSa che, te tenuM mULa ke asalI svarUpa che. tene paramArtha, bhUtArtha, vAstavika ane naiRRyika paNa kahe che. paraMtu jemAM parinimattanI apekSA rahe che, arthAt panimittathI vyavahata thAya che te nakalI svarUpa che. tene aparamArtha, abhUtArtha ane vyavahAra paNa kahe che. 2
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ahIM jIva dravyano vicAra nizcaya ane vyavahAra baMne naya dvArA karavAmAM Avyo che; jIvamAM cetanA paranimittApekSa nathI, te tenuM svAbhAvika svarUpa che. tethI te jIvano paramArtha prANa che, ane te jIvamAM sarva kALe (bhUta, bhaviSya ane vartamAna)mAM vidyamAna hoya che. paraMtu ikiyAdi cAra prANajulakarmanA nimittathI hoya che, paNa te jIvamAM ja hoya che. tethI te vyavahAradaSTie prANa kahevAya che.' indriyonI apekSAe jIvanA pAMca prakAra che : 1. ekendriya jIva : jemanI kevaLa eka ja sparzendriya hoya che te ekendriya jIva che. dA.ta. vRkSa vagere sthAvara jIvo che , 2. dviIndriya jIva : be IndriyavALA jIva. jemane sparzendriya ane stranA (jIbha) - e be Indriyo hoya che te hIndriya jIva che zaMkha vagere. 3. trIndriya jIva : jene sparza, rasanA ane zANa e traNa indriyo che te trIndriya jIva che. dA.ta. kIDI, mAMkaDa, maMkoDA vagere 4. caturindriya jIva : jene sparza, rasamA, ghANa ane cakSu e cAra Indriyo che e caturindriya jIvo che. dA.ta. mAkhI, bhramara, vIMchI vagere. 5. paMcendriya jIva : jene sparza, rasanA, ghANa, caluM ane zrotra e pAMca indriyo che, te paMcendriya jIva che. dA.ta. manuSya, siMha, deva vagere paMcendriyamAM paNa keTalAka jIva samanaska hoya che keTalAka amanaska manarahita hoya che. gAthAmAM sAmAnya rIte Indriya, baLa, Ayu ane zvAsocchavAsa e cAra prANonA ullekha che. paNa ahIM indriya dvArA pAMce sparzAdi indriyo nihita che. baLa dvArA kAyabaLa, vacanabaLa ane manobaLa e traNa baLano nirdeza che. Ama pAMca indriyo, traNa baLa, Ayu ane zvAsocchavAsa (5+3+1+1) ema kula 10 dasa prANa che.. . upara. pAMca prakAranA jIvonuM varNana che. temAM ekendriya jIvanA sparzendriya, kAyabaLa, Ayu ane zvAsocchavAsa e cAra prANa che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dviIndriya jIvanA uparokata cAra prANa uparAMta rasanA Indriya ane vacanabaLa e be vadhArAnA prANa hoya che, tethI tenA kula cha prANa che. trIndriya jIvanA uparokta cha prANa uparAMta eka dhrANendriya umerAtA kula sAta prANa hoya che. - caturikriya jIvanI catu-Indriya hoya che, te sahita uparanA sAta prANa arthAt kula ATha prANa hoya che. paMcendriya jIvamAM uparokta ATha prANa uparAMta zrotrendriyasahita kula navA prANa hoya che. je paMcaniya jIva manarahita hoya che temanA nava prANa hoya che. paraMtu je paMcendriya jIvonuM mana hoya che (manuSa, deva, nArakI ane aAdi tiryaMca) temane uparanA nava prANI ane manobaLa sahita kula dasa prANa hoya che. upayoga (4) .: upaogo dukSippo daMsaNaNApaM ca saNaM cdudhaa| cakkhu acakkhU ohI saNamadha kevalaM geyaM // 4 // upayogaH dvivikalpa: darzanaM jJAnaM ca darzanaM caturdA / cakSuH acakSuH avadhiH darzanaM atha kevalaM jJeyam // 4 // upayoganA be prakAra che : darzana ane zAna. darzananA cAra prakAra cahyu, acalu, avadhi ane kevaLadarzana jANavA. 4. zAna ane darzanarUpa cetanAne upayoga kahe che. tenA be prakAra che : eka darzanopayoga ane bIjo jJAnopayoga. darzanopayoganA cAra prakAra A pramANe che : 1. cakSudarzana : cakSu-indriya dvArA vastunuM sAmAnya avalokana thAya che, te cakSudarzana upayoga che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. acasudarzana : cakSu-Indriya sivAya spardhAdi cAra indriyo tathA manathI vastu vizenuM je sAmAnya AbhAsarUpa jJAna prApta thAya che te acakSudarzana che. 3. avadhidarzana : Indriyo ane mananI apekSAnI sahAya vagara ja AtmA dvArA rUpavAnapI-padArthonuM, (pudgala athavA pudgala saMbaMdhI jIvanuM) je sAmAnya jJAna thAya che te avadhidarzana che. 4. kevaladarzana : Indriyo ane mananI apekSA vagara ja kevaLa AtmA dvArA samasta caraacara padAthonuM je yugapata sAmAnya grahaNa (jJAna) prApta thAya che te kevaLadarzana che. prathama traNa darzana zAnathI pUrve thAya che, jyAre kevaLadarzana kevaLa jJAnanI sAthe ja thAya che. jAnopayoganA prakAra (5) NANaM aTThaviyappaM madi-suda-ohI aNANa-NANANi / maNapajjayakevalamavi paccakkhaparokkhabheyaM ca // 5 // jJAnaM aSTavikalpaM matizrutAvadhayaH ajJAna-jJAnAni / mana: iva gari pratyakSa-parokSamehUM mati, zruta ane avadhi (e traNa jJAna) samyagU ane mithyA ema be prakAranA tathA mana:paryAya ane kevaLa - e pramANe jJAnanA ATha prakAra che. temAM pratyakSa ane parokSa evA be bheda che. 5. jJAnopayoganA ATha bheda che. mati, mRta ane avadhi.A traNa samyaka (yathArtha) rUpa ane mithyA (ayathAthI rUpa - ema be prakAranA hoya che. jyAre te sama daSTa (yathArtha jJAta) hoya che tyAre samagra jJAna kahevAya che ane miA daSTi (ayathArtha jJAta) hoya che tyAre ajJAna ke mithyAjJAna kahe che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA jJAnatva ane ajJAnatvanuM kAraNa Agamika samyag darzana athavA teno abhAva che. AgaLanAM baMne jJAna mana:paryAya ane kevaLa samyag jJAnarUpa che, kAraNa samyak dRSTine kAraNe ja te samudbhave che. Ama ATha prakAranA jJAnanuM A rIte vibhAjana thaI zake che : 1. mati - jJAna 2. mati - ajJAna 3. zruta- jJAna 4. zruta- ajJAna 5. avidha -. jJAna 6. avidha - ajJAna 7. mana:paryAya jJAna 8. kevaLa jJAna A ATha jJAna pratyakSa ane parokSa ema be bhAgamAM vaheMcAyelA che. mati-jJAna, mati-ajJAna, zruta-jJAna ane zruta-ajJAna e cAra jJAna parokSa che, kAraNa ke emAM indriyAdinI apekSA rahe che. jyAre avadhi jJAna, avadhi-ajJAna, mana:paryAya ane kevaLa e cAra pratyakSa che, kAraNa ke te cAre indriyAdi nirapekSa tathA vizada hoya che. avadhi-ajJAnane vibhajJajJAna paNa kahe che. ubhayanayathI upayoganuM lakSaNa (6) aTTha cadu NANa daMsaNa sAmaNNaM jIva- lakkhaNaM bhaNiyaM / vavahArA suddhaNayA suddhaM puNa daMsaNaM gANaM // 6 // aSTacaturjJAnadarzane sAmAnyaM jIvalakSaNaM bhaNitam / vyavahArAta, zuddhanayAt zuddha puna: varNana jJAnam|| 6 / / . ATha prakAranA jJAna ane cAra prakAranA darzanane vyavahAra naya anusAra, *
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema ja vizuddha jJAna ane darzanane zuddha naya anusAra jIvanuM lakSaNa kahevAyuM che. 6. ATha prakAranuM jJAna ane cAra prakAranuM darzana - A bAra prakAranA upayogane jIvanuM sAmAnya lakSaNa mAnavAmAM Ave che. saMsArI gRhastha ke mukta - sarva prakAranA jIvonuM A sAmAnya lakSaNa che. A mata vyavahAra nayano che. zuddha naya eTale ke paramArthata: to jIvanuM lakSaNa to zuddha (kevaLa) jJAna ane zuddha (kevaLa) darzana ja che. kevaLajJAna ane kevaLadarzana e baMne upayoga kSAyika hovAthI anaupAdhika che. ane caitanyarUpathI anAdi - ananta che. paraMtu ti, zruta, avidha Adi daza upayoga kSAyopazamika hovAthI aupAdhika (karmanimittika) che ane sAdi sAnta che. A pramANe upayogane baMne naya anusAra jIvanuM lakSaNa mAnavAmAM Ave che. prathama daza prakAranA upayoga mati, zruta - Adi saMsArI jIvonuM lakSaNa che. kevaLa jJAna ane kevaLa darzana A be prakArano upayoga mukta jIvonuM lakSaNa che. ane mAtra upayoga arthAt caitanya sarva prakAranA jIvonuM sAmAnya lakSaNa che. (4,5 ane 6 gAthAmAM upayoganuM varNana che) jIva-mUrtika ane amUrtika (7) vaNNa rasa paMca gaMdhA do phAsA aTTha NicchayA jIve / No saMti amukti tado vavahArA mutti baMdhAdo || 7 || vargA: rasA: padma, nyau Dhau, sparza: aSTau, nizvayAt nIve no santi amUrti: tata:, vyavahArAt mUrti:, vanyata: || 7 || : pAMca varNa, pAMca rasa, be gandha ane ATha sparza-nizcaya naya anusAra jIvamAM nahi hovAthI te amUrtika che, ane karmabaMdhana hovAne kAraNe vyavahAra 7
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya pramANe (jIva) mUrtika che. 7. vastuta: zuddha svarUpanI daSTie jIvamAM pAMca rUpa, pAMca rasa, be gaMdha ane ATha sparza - pudgalanA A vIsa guNomAMthI eka paNa guNa nathI tethI te amUrta che. paraMtu karmabaMdhane kAraNe vyavahAra naya anusAra te mUrta svarUpa dharAve che. paramArthanI daSTie vicAra karavAmAM Ave to eka dravyanA guNadharma bIjA dravyamAM hovAnuM saMbhavita nathI. e daSTie pudgala(jIva)nA je rUpAdi guNa che, ke jene kAraNe tene mUrta kahevAmAM Ave che, te guNa jIva dravyamAM . hovAnuM saMbhave nahi. ane tethI jIva amUrta che. paraMtu sAMsArika avasthAmAM koI paNa jIva pudgalakarmanA saMbaMdhathI rahita, nathI. jevI rIte japAkusumanA sAnnidhyathI sphaTika maNimAM raktimAM - lAla raMganI AbhA dazyamAna thAya che tevI rIte pugalanA rUpAdi guNono jIvamAM AvirbhAva thayelo jaNAya che. A daSTie jIva mUrtika che. jIva anAdikALathI karmabaMdhathI yukata hovAne kAraNe jIva tathA pugalakarmamAM ekatva hoya che. paNa AzleSAtmaka vibhAjana karI zakAya tevuM hoya che. A pramANe jIvanA mUrta tathA amUrta svarUpa vizeno vicAra vyavahAra ane nizcaya - ema baMne naya dvArA karavAmAM Ave che. pAMca rUpa : nIla, pIta, zukla, kRSNa ane lAla pAMca rasa : tIkho, kaTu, khATo, madhura ane kaSAya be gaMdha : sugaMdha ane durgadha ATha sparza : mRdu-kaThaNa, guru-laghu, zIta-uSNa, snigdha-rUkSa jIva kartA che. (8) puggalakammAdINaM kattA vavahArado du nnicchydo| cedaNakammANAdA suddhaNayA suddhabhAvANaM // 8 // .
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudgalakarmAdInAM kartA vyavahArataH tu nizcayataH / cetanakarmaNAM AtmA zuddhanayAt zuddhabhAvAnAm / / 8 // vyavahAra naya anusAra jIva pudgalakaryAdino, nizcaya naya anusAra cetana karmono ane zuddha naya pramANe zuddha bhAvono kartA che. 8. vyavahAra naya pramANe AtmA jJAnavaraNAdi dravya-kama tathA gAthokta Adi zabdathI varNita audArikAdi traNa zarIro ane AhAra vagere cha paryAktione yogya pudgalarUpano kama ane bAhya ghaTapaTAdino kartA che. paraMtu, azuddha nizcaya naya pramANe te rAgAdi bhAvarUpa karmono kartA che. tathA zuddha nizcaya naya anusAra kSAyita ananta jJAna - sukhAdi zuddha bhAvono kartA che. jIvanuM bhoktAsvarUpa (9) vavahArA suha-dukkhaM puggalakammapphalaM pbhuNjedi| . AdA NicchayaNayado cedaNabhAvaM khu Adassa // 9 // vyavahArAt sukhaduHkhaM pudgalakarmaphalaM prabhukte / AtmA nizcayanayata: cetanabhAva khalu AtmanaH // 9 // : vyavahAra naya pramANe AtmA pudgalakarmanA phaLarUpa sukha-du:khane bhogave che, paNa nizcaya naya anusAra potAnA cetanabhAva(jJAnAnaMda)ne anubhave che. 9. vyavahAra naya pramANe jIva sarva prakAranAM karmonA pariNAmarUpa sukha - du:kha vagereno anubhava kare che. paraMtu nizcaya naya pramANe potAnA ja jJAnAnandAdi svabhAvano asaMdigdha bhoktA che. kAyika sukhadu:khane bhogavato nathI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanuM svadehaparimANatva (10) aNuguru- deha - pamANo uvasaMhArappasappado cedA / asamuhado vavahArA NicchayaNayado asaMkhadeso vA // 10 // aNugurudehapramANaH upasaMhAraprasarpataH cetayitA / asamudghAtAt vyavahArAt nizcayanayataH asaMkhyadezo vA // 10 // A cetana jIva samudhdAta avasthA sivAya, vyavahAra nayanI apekSAe saMkoca ane vistArane kAraNe, nAnA ke moTA potAnA deha - pramANa hoya che. ane nizcaya naya anusAra te asaMkhya pradezavALo che. 10 vyavahAra naya pramANe jIva svadehaparimANa sahita hoya che. saMkoca ane vistAra pAmavAnA dharmone kAraNe nAnA ke moTA zarIramAM jIva te zarIranA pramANamApa barAbara hoya che, na aNuvat hoya che, na vizALa. zarIramAM sarvatra vyApaka hoya che. zarIramAM sarvatra sukhadu:kharUpa AtmaguNonI upalabdhi thAya che. samuddAta eka vizeSa kALa athavA kriyAvizeSa avasthA che, jemAM AtmAnuM astitva zarIranI bahAra paNa upalabdha thAya che. AtmA potAnuM vizeSa prayojana siddha karavA nija zarIranI bahAra paNa nizcita samaya sudhI astitva dhAraNa kare che. paraMtu A samuddhAtanI kriyA sarva manuSyo mATe sarvadA siddha hotI nathI. A paristhita sivAya jIva haMmezA potAnA zarIranA pramANa anusAra rahe che. jIva saMsArI che. (11) : puti-khAteyavAna vaLavI viviyAvADI vigatigacadupaMcavakkhA tasajIvA hoMti saMkhAdI // 11 // pRthivIjalatejovAyuvanaspatayaH vividhasthAvaraikeMndriyAH / dvikatrikacatuHpaJcAkSAH trasajIvAH bhavanti zaGkhAdayaH // 11 // 10
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ : pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspati A vividha prakAranA sthAvara ekendriya jIva che. vIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya zaMkha (kIDI, bhramara, manuSya) Adi trasa jIva che. 11. : saMsAramAM paribhramaNa karavAne kAraNe jIva saMsArI che. saMsArI jIva be prakAranA che. eka sthAvara ane bIjA trasa. pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspati A pAMca prakAranA jIva sthAvara che. pRthvI vageremAM aMkurotpAdananI zakti vidyamAna che, tethI te jIva che ema jANI zakAya che. vijJAnanI dRSTie paNa te sajIva che. A ekendriya jIva hovAnuM kahevAyuM che. trasa jIva cAra prakAranA che : 1. zrIndriya 2. trIndriya 3. caturindriya 4. paMcendriya cauda jIvasamAsa (12) samaNA amaNA NeyA paMcediya NimmaNA pare savve / bAdara-suhameiMdiya savve pajjatta idarA ya // 12 // samanaW: mana: velA: paMndriyA: nirmanaW: je sarve vAlphiAsUniyA: sarve paryAptA: to II 22 .. , paMcendriya jIvone saMzI-asaMzI (ema be prakAranA) tathA anya sarva (jIvo) ne asaMzI jANavA. ekendriyanA bAdara ane sUkSma (evA be bheda) che. A sarva paryApta ane aparyApta hoya che. 12. . paMcendriya jIva be prakAranA hoya che. eka prakAranA evA jIva che ke jemane mana hoya che, temane samanaska athavA saMzI kahevAmAM Ave che. ane bIjA prakAranA te che ke jemane mana nathI, temane amanaska athavA asaMjJI kahe che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcendriya sivAyanA anya sarve jIvo amanaska hoya che. ekendriya jIvanA paNa bAdara ane sUkSma evA be bhAga paDe che. A pramANe paMcendriyanA be, ekendriyanA be ane vikalatraya (kIndriya, trIndriya ane caturindriya) traNa che - ema kula sAta bheda thayA. A sAta prakAranA jIva paryApta ane aparyApta ema be prakAranA hoya che. tethI sarva jIvonA cauda (14) bheda niSpanna thAya che. tene ja jIvasamAsa kahe che. kAraNa A samagra jIvasamudAya A cauda vibhAgomAM ja vibhAjita che. ubhaya nayathI saMsArI jIvanuM svarUpa (13) maggaNa-guNaThANehiM ya caudasahiM havaMti taha asuddhnnyaa| viSNeyA saMsArI sabve suddhA du suddhaNayA // 13 // mArgaNAguNasthAnaiH caturdazabhiH bhavanti tathA azuddhanayAt / viddo : saMsAH sarve rAH haju sunavat II 22 azuddha nayanI apekSAe cauda mArgaNA, cauda guNasthAna ane cauda jIva samAsone kAraNe (dvArA) jIva saMsArI che. ane zuddha nayanI daSTie sarva jIva zuddha ja che, ema jANavuM joIe. 13. ' gAthA 12mAM je pramANe cauda jIvasamAsonI apekSAe saMsArI jIvonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, te pramANe A gAthAmAM 14 mArgaNAo ane 14 guNasthAnakonI apekSAe, alabatta, azuddha nayanI daSTithI tenI saMbhAvanAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. yathArtha rIte to sarva saMsArI jIvo zuddha svarUpanI daSTie jIvasamAsAdinA vyapadezathI rahita che ane mAtra eka jJAyaka - cetanasvabhAvathI yukta che. 14 mArgaNAo ane 14 guNasthAno A pramANe che : 14 mArgaNA : gati, Indriya, kAya, yoga, veda, kaSAya, jJAna, saMyama, darzana, vezyA, bhavyatva, samyakatva, saMjJA, ane AhAra.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A 14 dvAro vaDe athavA vAromAM jIvonuM anveSaNa karavAmAM Ave che. tethI temane mArgaNA eTale ke anveSaNasthAna kahevAmAM Ave che. 14 guNasthAno : guNasthAno uttarottara vRddhi karAvanAra sthAno che. te A pramANe che : mithyAtva, sAsAdana, mizra, avirata, dezavirata, pramatavirata, apramatavirata, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, sUkSmasAparAya, upazAnamoha, kSINamoha, saMyogakevalI ane ayogakevalI. siddha ane Urdhvagamanano svabhAva (14) NikkammA aTThaguNA kiMcUNA caramadehado siddhaa| loyaggaThidA NiccA uppAdavayehiM saMjuttA // 14 // niSkarmANaH aSTaguNAH kiMcidUnAH caramadehataH siddhAH / noyitA nityA: utAvyAkhyAM saMyuI | 4 | ATha karmothI rahita, ATha guNothI sahita ane aMtima zarIrathI thoDuM nAnuM svarUpa dharAvanAra, nitya ane utpAda - vyaya sahita siddho lokAkAzanA agra bhAga para virAjamAna che. 14. jJAnAvaraNAdi dravyakarma, audArika zarIrAdi nokarma ane rAgAdi bhAvakathI je rahita che, samyatvAdi ATha guNothI je sahita che, je zarIrathI teo mukta thayA che, tenA karatAM thoDuM nAnuM svarUpa dharAve che, lokAkAzanA zikhara para virAjamAna che tathA utpAda ane vyayapariNAmathI yukta hovA chatAM paNa muktirUpa dhovyasvabhAvano je kyAreya paNa tyAga karatA nathI, te siddha che. A gAthAmAM jIvanA siddhasvarUpanuM varNana che, paraMtu tenA UrdhvagamananA svabhAvanuM spaSTa nirUpaNa nathI, paraMtu A gAthAnA pUrvArdhamAM jIvanA 'siddhatva adhikAranuM ane uttarArdhamAM 'Urdhvagamana adhikArano nirdeza hovAnuM sUcavAyuM che. (saMskRta TIkAkAra brahmanemidata dvArA).
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza - A cAra prakAranAM baMdhanothI sarva rIte rahita banIne mukta jIva svabhAvata: upara tarapha gati kare che. anya karmabaMdhanothI yukta sarva jIvo vidizAone choDIne, cAre dizAo, upara ane nIcenI tarapha gamana kare che. mukta jIva svabhAvata: Urdhvagamana kare che, tenAM aneka kAraNo che. teno pUrva janmono abhyAsa tene Urdhva prati gati karavA prere che, jevI rIte kuMbhAra cAkane lAkaDIthI goLa pheravavAnuM baMdha kare topaNa pUrva saMskAravaza te goLa pharyA kare che. bIjuM kAraNa e che ke te asaMga - saMgarahita banI jAya che. jevI rIte mATInA lepathI Alipta tUmaDuM, lepa dUra thatAM ja svabhAvata: pANInI upara AvI jAya che. trIjuM kAraNa e che ke tenuM karmabaMdhana ucchinna thaI jAya che. jevI rIte eraMDanuM bIja, koSa phATatA ja ekadama uparanI tarapha jAya che.. cothuM kAraNa e che ke mukta jIvana Urdhvagamana karavAno svabhAva ja che. jevI rIte agninI javALAo nivRta pradezamAM uparanI tarapha ja jAya che. A bAra gAthAomAM jIva dravyanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ajIva dravya (15) ajjIvo puNa Neo puggaladhammo adhamma aayaasN| kAlo puggala mutto ruvAdiguNo amutti sesA du|| 15 // ganI punaH zeraH punaH dharma adharma: gAram naH punaH mUrtaH hAri: amUrtA roSA: tu II 29 IL pudgala, dharma, adharma, AkAza tathA kALa e pAMca prakAranA ajIva dravyomAM rUpa, rasa, gabdha ane sparzathI yukta hovAne kAraNe pugala mUrtika che ane anya zeSa dravyo amUrtika che ema jANavuM. 15. ; ahIM ajIva dravyanuM varNana karavAmAM AvyuM che. tenA pAMca prakAra che : 14
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. pudgala 2. dharma 3. adharma 4. AkAza pa. kALa A dravyomAMthI pudgala rUpothI sahita. tethI te mUrta eTale ke dRzyamAna che, paraMtu anya sarve amUrta che. pudgala dravya (16) so baMdho sumo thUlo saMThANabhedatamachAyA / ujjodAdavasahiyA puggaladavvassa pajjAyA / / 16 / zabdaH bandhaH sUkSmaH sthUlaH saMsthAnabhedatamazchAyAH / udyotAtapasahitAH pudgaladravyasya paryAyaH / / 16 / / zabda, baMdha, sUkSmatA, sthUlatA, AkAra, bheda, aMdhakAra, chAyA, udyota ane Atapa e sarva pudgala dravyanA paryAya che. 16. ahIM pudgalanA svarUpa vize vistArathI nirUpaNa karyuM che. zabdabaMdha Adi pudgalanA pariNAmasvarUpa che, tethI te sarve paudgalika che. zabdanA be prakAra che : eka bhASAtmaka ane bIjo abhASAtmaka. bhASAtmaka zabdanA paNa be prakAra che : 1. akSararUpa : saMskRta, prAkRta, apabhraMza, hindI vagere pracalita bhASAo, je lokavyavahAra mATe prayojAya che te akSarAtmaka bhASAo che. 2. anakSarAtmaka : krIndriya vagere tiryaMca jIvonI bhASA tathA sarvajJano divya dhvani - baMne anakSarAtmaka bhASA che. abhASAtmaka zabdanA paNa be prakAra che. 15
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. prAyogika : prayogathI - prayatna dvArA utpanna karavAmAM AvatA dhvanine - zabdane prAyogika kahevAmAM Ave che. saMgItanA vividha vAjiMtrono avAja prAyogika che. tenA traNa tata, vitata, dhana ane suSira evA cAra bheda che. vINA vagereno dhvani, tata, tabalAno zabda vitata, maMjIrA vagereno zabda dhana ane baMsarI vagerenA komaLa svarane suSira kahevAmAM Ave che. 2. vaiRsika zabda svAbhAvika rIte thatA meghAdinA avAjane vaiRsika abhASAtmaka zabda kahe che. zabdanA prakArone A pramANe joI zakAya : zabda bhASAtmaka abhASAtmaka akSararUpa anakSarAtmaka prAyogika vaiRsika bandha : tenA be prakAra che : pudgala pudgalanuM saMyukta thavuM ane pudgala tathA jIvanuM saMyukta thavuM. mATI vagereno je piMDarUpa baMdha che te pudgala pudgalano baMdha che. temAM mATI ane pANInuM mizraNa che. jIvanI sAthe je karma tathA nokarmano baMdha che te jIva ane pudgalanA saMyogathI thayelo jIvAjIvano baMdha che. vAstavika rIte A pugalanA nimitte hovAthI paudgalika ja che. paraMtu vyavahAra naya anusAra te AtmAno baMdha paNa kahevAya che. sUkSmatA : tenA paNa be prakAra che : ApekSika ane anapekSika sapharajana karatAM bora ane bora karatAM caNA AkAramAM nAnA che, tethI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM ApekSika sUkSmatA che. paNa paramANu svAbhAvika rIte ja sUkSma che, tethI temAM anapekSika sUkSmatA che. sthUlatA : sthUlatA paNa ApekSika ane anapekSika ema be prakAranI che. caNAthI bora ane borathI sapharajana kadamAM moTuM che, tethI te ApekSika sthUlatA che. paNa lokavyApta mahAtkaMdha - AkAzamAM svAbhAvika skUlatA che. eTale te anapekSika che. AkAra : trikoNa, catuSkoNa, goLa, ardhagoLa vagere AkAra ke saMsthAna che. bheda : padArthanA TukaDA, jhINo bhUko vagere bheda che. aMdhakAra : daSTine rokanAra aMdhakAra che. chAyA : vRkSAdine kAraNe chAMyaDo thAya che te tathA manuSyonA paDachAyAne chAyA kahe che. * udhota : AgiyA tathA caMdramAnA zItaLa prakAzane ughAta kahe che. Atapa : sUrya tathA sUryakAnta vagere maNirUpa pRthivIkAyamAM je uSNa prakAza hoya che, te Atapa kahevAya che. A sarva pudgalanA vikAra che, tethI paudgalika che. dharmadravya (17) gaipariNayANa dhammo puggalajIvANa gamaNasahayArI / toyaM jaha macchANaM acchaMtA Neva sA NeI / / 17 / / 17
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatipariNatAnAM dharmaH pudgalajIvAnAM gamanasahakArI / toyaM yethA matsyAnAM agacchatAM naiva sa nayaMti / / 17 / / gatikiyAmAM pariNata pudgala ane jIvone gamana karavAmAM je sahakArI (ba) che te dharmadravya che, jevI rIte pANI mAchalIne (gati karavAmAM sahakAra Ape che), paNa gatirahitane te laI jatuM nathI. 17. jIva ane pudgala e be gatizIla dravya che. zeSa cAra dravyo agatizIla che. A pramANe naMti karanArA jIva ke pugalone gati karavAmAM je sahAyarUpa bane che, te dharmadravya che. jevI rIte pANImAM cAlatI mAchalIone gati karavAmAM pANI sahAyarUpa bane che. paraMtu dharmadravya agatizIlane gati karAvavA mATe preraka banatuM nathI, je gati kare che tene mATe ja te sahakArarUpa bane che. vRddhanI lAkaDI ke relavenA pATA vRkSane ke relagADIne cAlavAmAM sahAyarUpa bane che, paNa temane cAlavA preratA nathI. dharmadravya jIva pulonI gatimAM apreraka nimitta che, preraka nathI. vRddhanI lAkaDI ke relavenA pATA vagere apreraka nimittanAM udAharaNa che. adharmadravya (18) ThANajudANa adhammo puggalajIvANa tthaannshyaarii| chAyA jaha pahiyANAM gacchaMtA Neva so dharaI // 18 // sthAnayutAnAM adharmaH pudgalajIvAnAM sthAnasahakArI / chAyA yathA pathikAnAM gacchatAM naiva saH dharati / / 18 / / sthAnatva (sthiratA) icchatA pudgala ane jIvone sthira banavAmAM je sahakArI thAya che te adharmadravya che, jevI rIte (vRkSanI) chAyA pathikane (vizrAma mATe) rokAvAmAM sahAyabhUta bane che, paNa gatizIlane (gati karavA icchanArane) te rokatuM nathI. 18. 18
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva ane pudgala jyAre potAnI gatine aTakAvIne rokAvAnI IcchA kare che temane mATe sarvamAnya evuM sahakArIkAraNa je dravya che te adharmadravya che. jIva ane pugala potAnI gatizIla avasthAmAM rahevA icchatA hoya, temane rokAvAnI IcchA na hoya to adharmadravya temane baLapUrvaka rokatuM nathI. vRkSanI chAyA grISmakALamAM rastethI pasAra thatA vaTemArgune rokavA mATe sahAyakArI bane che paNa te svayaM preraNA karIne temane rokatI nathI. tevI rIte dharmazALA yAtrIo mATe ane relve sTezana relagADIne sthira thavA mATe, rokAvA mATe sahakArI kAraNa che, paNa te apreraka sahakArI kAraNa che. AkAzadravya (19) avagAsa-dANa-joggaM jIvAdINaM viyANa aayaasN| jeNDaM logAgAsaM allogAgAsamidi duvihaM // 19 // avakAzadAnayogyaM jIvAdInAM vijAnIhi AkAzam / jainaM lokAkAzaM alokAkAzaM iti dvividham // 19 // jIvAdine avakAza ApavAmAM AkAza (dravya) samartha che tema jinendra dave kahyuM che. tenAM lokAkAza (ane alokAkAza ema be prakAra che. 19. jIva, pudagala, dharma, adharma ane kALane avakAza ApavAmAM je dravya samartha che te AkAzadravya che, evuM jinendra bhagavAne pratipAdana karyuM che. tenA be bhAga che. lokAkAza ane alokAkAza. lokAkAzamAM jIva-ajIva sarva dravyo AvelAM che. lokAkAza ane alokAkAza (20) dhammAdhammA kAlo puggalajIvA ya saMti jaavdiye| mArA so no to para gomutto | 20 ||
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAdharmo kAla: pudgalajIvAH ca santi yaavtike| mAro la: noTa tata: parata: gatoH : II 20 | dharma, adharma, kALa, pudgala ane jIva A pAMca dravyo jayAM hoya che, te lokAkAza che ane tenAthI parane alokAkAza kahyuM che. 20 jeTalA AkAzamAM dharma, adharma, kALa, pudgala ane jIva dravya hoya che teTalA AkAzane lokAkAza kahe che. ane tenI AgaLanA ananA AkAzane alokakAza kahe che. jyAM jIvAdi padArtha Alokita thAya che, arthAt jovAya che te loka che, ane jyAM jIvAdi padArtha upalabdha nathI hotA, kevaLa AkAza ja che, te aloka che. loka asaMkhyAta pradeza che. ATalA alpa kSetramAM anaMta jIva, anA pugala, asaMkhyAta kAlANu dravya, asaMkhyAta'- asaMkhyAta pradezovALA dharma ane adharma kevI rIte samAviSTa thaI zake evo prazna paNa upasthita thAya che. tenA pratyuttararUpe jaNAvavAmAM AvyuM che ke AkAzamAM avagAhanazakti che. e zaktinA baLathI sarva padArtho asaMkhyAta pradezI lokAkAzamAM samAI jAya che. je eka moTA pradIpanA prakAzamAM anya nAnA dIpakono prakAza samAI jAya che athavA rAkhathI bharelA ghaDAmAM ghaNI soyo ane UMTaDInuM dUdha samAI jAya che. kAladravya (21) davvaparivaTTarUvo jo so kAlo havei vvhaaro| pariNAmAdIlakkho vaTTaNalakkho ca paramaTTho // 21 // drazyaparivarta: : : : mavet vIra: 1 pariNAmAdilakSyaH vartanAlakSaNaH ca paramArthaH // 21 // dravyanA rUpamAM je parivartana thAya che ane samayaghaTikAdirUpe te
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAradaSTie kAla che. vartamAnarUpa - sUkSma pariNamana rUpe nizcayakALa che. 21. kALadravyanA be prakAra che : eka vyavahArakALa ane bIjo paryAyakALa. je samaya kalAka, divasa, mAsa, varSa AdirUpa che ane dravyanA parivartanamAM sahAyarUpa che te vyavahAradaSTie kALa che. dravyamAM navInatA-jIrNatA" e rUpaparivartana che. godoha, pAka Adi kiyA che. jayeSThatva, kaniSThatvarUpa, paratvAparatva dvArA jANI zakAya che, te sarva vyavahArakALa che. svayaM upAdAnarUpe pariNamatA padArthone pariNamanakriyAmAM je sahakArI thAya che, te "vartanA" che. A rIte sahakArI bananAra dravya nizcayakALa che. te padArthonA pariNamanamAM evI rIte sahakArI bane che, jevI rIte kuMbhAranA cAkanI nIcenI zilA cAkanA pariNamanamAM sahakArI bane che. athavA jevI rIte zItakALanA adhyayanamAM adhyetAne mATe agni sahAyaka bane che. jevI rIte gati, sthiti ane avagAhanamAM nimittarUpa kamaza: dharma, adharma ane AkAza che, tema sarva dravyone pariNamana thavAmAM vartanA kAraNarUpa che. nizcaya naya pramANe kAla AgurUpa che, skaMdha jevuM samUhAtmaka athavA AkAza ke dharma - adharma jevuM akhaMDa dravya nathI, khaMDa - khaMDa aNurUpa che. retInA kaNonI jema svatva gumAvyA sivAya sAthe rahI zake che. kAladravyanI saMkhyA (2) loyAyAsapadese ekkekke je ThiyA hu ekkikkaa| rayaNANaM rAsImiva te kAlANu asaMkhadavvANi / / 22 / / lokAkAzapradeze ekaikasmin ye sthitAH hi ekaikAH / ratnAnAM rAziH iva te kAlANava: asaMkhyadravyANi / / 22 / / 21
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokAkAzanA eka eka pradeza upara eka eka kAlANu ratnonA rAzinA samAna (pRthak, pRthak) sthita che. A kAladravya asaMkhyAta che. (22) lokAkAzanA eka eka pradeza upara eka eka kAlANu sthita che. ratnonA DhagalAmAM rahelA pratyeka ratnanuM potAnuM alaga astitva hoya che, tema A dareka kAlANu alaga alaga hoya che. tenI saMkhyA lokAkAzanA pradeza jeTalI arthAt asaMkhyAta che, te saMkhyAta ke anaMta nathI. tenuM kAraNa e che ke anaMta jIva ane anaMta pudgala bhinna bhinna svabhAvanA hovA chtAM asaMkhyAta pradezI lokAkAzamAM sthita che. dharma ane adharma dravya paNa talamAM rahelA telanI jema lokAkAzamAM ja vyApta che. tethI A sarva dravyanA pariNamanamAM sahAyarUpa bananAra kAlANune asaMkhyAta mAnavuM ja ucita che. lokAkAzanI bahAra vidyamAna anaMta AkAzanA pariNamanamAM lokAkAzamAM sthita kAlANuo ja sahAyaka bane che. kAraNa ke AkAza akhaMDa dravya che. ane tenuM (kALadravyanuM) niyAmaka AkAzanuM akhaMDatva ja che. jevI rIte eka lAMbA tAranA eka bhAgamAM kaMpana thAya to te kevaLa samagra tAramAM phelAI jAya che. A mUrta dravyanuM sthULa dRSTAnta che. AkAza dravya to amUrta che. tethI temAM eka sthaLe pariNamana thatA sarvatra pariNamana thavAnI saMbhAvanA che. ane te samasta pariNamanomAM eka ja kAlANu dravyanuM sahakArI hovuM sarvathA ucita che. dravya ane astikAyano bheda (23) evaM chanbheyamidaM jIvAjIvappabhedado davvaM / uttaM kAlavittaM NAdavvA paMca atthikAyA ya / / 23 // evaM SaDbhedaM idaM jIvAjIvaprabhedataH dravyam / uktaM kAlaviyuktaM jJAtavyAH paJca astikAyAH tu / / 23 // A pramANe jIvAjIvanA prabhedathI dravyanA cha prakAra kahevAyA che. temAMthI 22
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlidravya sivAyanA (zeSa) pAMcane astikAya jANavA joIe. 23. graMthanA AraMbhamAM dravyonA mukhya be prakAra - jIva ane ajIva hovAnuM jaNAvyuM che. te potAnA avAjora bhedanI apekSAe kula cha prakAranA che. te cha dravyomAMthI, kALa sivAyanAM pAMca dravyo astikAya che. astikAyanuM svarUpa ane nAmanI sArthakatA (24) saMti jado teNede asthi tti bhaNaMti jiNavarA jamhA / kAyA iva bahudesA tamhA kAyA ya asthikAyA ya // 24 // santi yatastena ete asti iti bhaNaMti jinavarA: yasmAt / / kAyA iva bahudezAstasmAt kAyAzca astikAyAzca // 24 / / (A pAMca dravyo) che tethI sarvazadeve tene "asti' (hovuM ke che) evI saMjJA ApI che. ane te kAyanI jema aneka pradezovALA che tethI te kAya" (kahevAya che). ane tethI 'astikAya' (kahevAya che) 24. kAla sivAyanAM pAMca dravyone "astikAya" zA mATe kahe che, tenuM kAraNa A gALAmAM ApavAmAM AvyuM che. temAM kahevAyuM che ke A dravyo che tethI jinavara sarvazadeve temane "asti' evI saMjJA ApI ane te kAyanI jema bahu pradezovALA hovAthI temane kAya'nI saMjJA paNa ApavAmAM AvI. A pramANe "asti' ane 'kAya" baMne hovAthI A pAMca dravyo "astikAya kahevAya che. paNa kAla' dravyanuM astitva hovA chatAM, 'asti' hovA chatAM teno eka ja pradeza che, kAyanI jema tenA bahupradeza nathI, tethI tene astikAyanI saMjJA ApavAmAM AvI nathI. dravyonI pradezasaMkhyA (25) hoMti asaMkhA jIve dhammAdhamme aNaMta AyAse / mutte tiviha padesA kAlassego Na teNa so kAo // 25 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanti asaMkhyA: jIve dharmAdharmayoH anantAH AkAze / marte trividhAH pradezA: kAlasyaiko na tena sa kAyaH // 25 // jIva, dharma (tathA) adharmamAM asaMkhya, AkAzamAM anaMta ane mUrtimAM traNa prakAranA (saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta) pradezo hoya che. kAlamAM eka ja pradeza hoya che, tethI te kAya" nathI. 25. jIva, dharma ane adharma - A traNa dravyomAM darekanA asaMkhyAta asaMkhyAta pradezo che. AkAzanA anaMta pradezo che. mUrta arthAt pudgala dravyomAM traNe prakAranA pradezo hoya che - arthAt saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta pradezo hoya che. eTale ke koI pulanA saMkhyAta pradeza hoya to koI pudgala - skaMdhanA asaMkhyAta ke anaMta pradezo hoya che. paraMtu kAla - dravyano eka ja pradeza che, tethI te kAya nathI, arthAt bahupradezI nathI. pudagalano paramANu (26) eyapadeso vi aNU NANAkhaMdhappadesado hodi| . bahudeso uvayArA teNa ya kAo bhaNaMti savvaNhU / / 26 // ekapradezaH api aNuH nAnAskandhapradezataH bhavati / bahudeza: upacArAt tena ca kAya: bhaNanti sarvajJAH // 26 // aNu eka pradezI hovA chatAM nAnApradezarUpa skaMdhonA kAraNarUpa prApta hovAthI te upacArathI bahupradezI che, tethI sarvajJadeva tene kAya" kahe che. 26. paramANumAM eka pradeza hovA chatAM paNa skaMdharUpa hovAnI zakti dharAve che. tethI te paramANune paNa upacArathI bahupradezI mAnIne tene kAya kahevAmAM Ave che. te kAraNathI tene astikAya mAnavAmAM Ave che. pugala paramANu pANa kAlANanI jema ekapradeza che, bahupradezI nathI. ahIM paramANune astikAya mAnavAmAM Ave che, paNa kAlANune astikAya 24
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnatA nathI tenuM kAraNa e che ke kAlANa to bIjA kAlANuo sAthe saMyukta thavA chatAM, ratnonA DhagalAmAMnAM ratnonI jema pRthaka pRthaka ja rahe che. te ekarUpa - tAdAtmaprApta - banatA nathI. paNa pugala paramANu bIjA saMzleSa paramANuo ke skaMdha sAthe saMyukta thavAthI tenI sAthe ekarUpa banI jAya che, tAdAtma sAdhI le che, skaMdhapariNatine prApta thAya che. saMzleza avasthAmAM te pRthaka rahetA nathI. pugala paramANumAM bahupradezI DhaMdharUpa pariNamananI yogyatA hovAthI sarvajJae upacArathI tene astikAya kahyA che. ane kAlANa saMyukta thavA chatAM skaMdharUpe pariNata thatA nathI tethI tene upacArathI paNa astikAya kahyA nathI. pradezanuM lakSaNa (27) jAvadiyaM AyAsaM avibhAgIpuggalANuvaTTaddhaM / taM khu padesaM jANe savvANuTThANadANarihaM / / 27 // yAvatikamAkAzamavibhAgipudgalANvavaSTabdham / .. taM khalu pradezaM jAnIhi sarvANusthAnadAnAham / / 27 // jeTalA AkAzamAM eka avibhAgI pugala paramANu rahe, teTalA AkAzane pradeza jANo, te pradeza sarva paramANuone paNa avakAza ApavAmAM samartha che. 7. A prakAranI avagAhanazakita AkAzamAM vidyamAna che, tethI asaMkhyAtapradezI lokamAM anaMtAnaMta jIva ane tenAthI paNa anaMtagaNA pudgala temAM avakAza prApta karI le che. 25
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya adhikAra sapta tattvanuM nirupaNa (28) Asava baMdhaNa saMvara Nijjara mokkhA sapuNNapAvA je / jIvAjIvavisesA te vi samAseNa pabhaNAmo // 28 // AmravabandhanasaMvaranirjaramokSAH sapuNyapApA: ye| jIvAjIvavizeSAH tAn api samAsena prabhaNAmaH / / 28 // puNya ane pApathI saMyukta Asava, bandha, saMvara, nirjarA (ane) mokSa - e jIvAjIvanI vizeSatA che. temane paNa ahIM saMkSepamAM kahevAmAM Ave che. 28. Asava, baMdhana Adi svataMtra nathI, paraMtu te jIva ane ajIva padArthanA saMyoga tathA viyogathI niSpanna pariNAmarUpa hoya che. Asava vagere sAta tattvo jIvAjIvanA ja vizeSa bheda che. temAM pApa ane puNya umerAtAM kula nava tattvo bane che. jIva ane ajIvanA saMyojanathI baMdha thAya che. tenAthI karmanuM Agamana thAya che, te Asava che. karmane rokavuM te saMvara che. karmano aMzata: nAza thavo te nirjarA che ane sarvathA nAza thavo te mokSa che. A kamoM zubha hoya to te 'puNya' ane azubha hoya to "pApa" kahevAya che, jenAthI sukha duHkhAdinI anubhUti thAya che. Ama, jIvAjIvanA paryAya-vistArarUpa AsavAdi dravyo che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvAsava ane dravyAsava (29). Asavadi jaNa kammaM pariNAmeNappaNo sa viNNeo / bhAvAsavo jiNutto kammAsavaNaM paro hodi // 29 // Astravati yena karma pariNAmenAtmanaH sa vijJeyaH / bhAvAnavo jinoktaH karmAsavaNaM paro bhavati / / 29 // AtmAnA (rAgAdirUpa) pariNAmathI je karma utpanna thAya che, tene jinendrae bhAvAsava kahyuM che, tenAthI bhinna konuM utpanna thavuM te dravyAsava che, tema jANavuM joIe. 29. Asava eTale ke karmAgamananA be prakAra che : - 1. bhAvAsava 2. dravyAsava AtmAno je rAgadveSAdi pariNAmano ke jene kAraNe jJAnAvaraNAdi karma AtmAmAM praveze che, te pariNAmasvarUpa karma bhAvAsava che. ane jJAnAvaraNAdi karma pudgalonuM Agamana dravyAsava che. AsavanA bheda (30) micchattAviradipamAdajogakodhAdao'tha vissnneyaa| paNa paNa paNadasa tiya cadu kamaso bhedA du puvassa // 30 // mithyAtvAviratipramAdayogakrodhAdayo'tha vijnyeyaaH| paJca paJca paJcadaza trayazcatvAraH kramazo bhedAstu pUrvasya // 30 // pAMca mithyAtva, pAMca avirati, paMdara pramAda, traNa yoga ane cAra kaSAya e pahelAnA (bhAvAvanA) bheda jANavA joIe. bhAvAvanA kula 32 bheda ahIM varNavyA che. mithyAtva : jIvAdi vize viparIta zraddhA e mithyAtva che. ekAMta, viparIta, vinaya, ra7.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMzaya ane ajJAna e pAMca mithyAtva che. avirati : 'sAvadatyAga" rUpa vrato virati che tenAthI viparIta hiMsA, corI, jUTha, kuzIla ane parigraha e pAMca mahApApo te avirati che. pramAda : AtmAnI jJAnaprAptinA mArge AgaLa vadhavAnI je sabhAnatA che, jAgRti che teno lopa karAve te pramAda che, AtmAne jJAnamArgethI yuta karAvanAra pramAda che. tenA paMdara prakAro che : cAra vikathA, cAra kaSAya, pAMca IndriyonA viSayo, nidrA ane sneha e paMdara pramAda che. yoga : AtmAno karma sAthe jenAthI saMyoga thAya che te yoga che. tenA traNa prakAra che : 1. mana 2. vacana 3. kAyA. - kaSAya : "kaSa" eTale saMsAra ane "Aya" eTale vRddhi thavI. saMsAranI vRddhi jenAthI thAya te kaSAya che. tenA cAra prakAra che : 1. krodha 2. mAna 3. mAyA 4. lobha A 32 bhedone kAraNe AtmAmAM karmono Asrava thAya che. te AtmAnA vibhAva (azuddha) pariNAmarUpa hovAthI bhAvAva kahevAya che. dvavyAsavanuM svarUpa ane bheda (31) NANAvaraNAdINaM joggaM jaM puggalaM samAsavadi / davvAsavo sa Neyo aNeyabheo jiNakkhAdo // 31 // 28
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvaraNAdInAM yogyaM yat pudgaladravyaM samAsavati / dravyAsavaH sa jJeyo'nekabhedo jinAkhyAtaH // 31 // jJAnAvaraNa Adi(dravya kama)ne yogya je karmavargaNArUpa pudgala dravyono Asrava thAya che, tene dravyAsa jANavo. jinendrae tenA aneka bheda kahyA che. 31. AtmAmAM pudgalakanuM Agamana thavuM te dravyAsava che. tenA mULa ATha prakAra che : 1. jJAnAvaraNa 2. darzanAvaraNa 3. vedanIya 4. mohanIya 5. Ayu 6. nAma 7. gotra 8. aMtarAya temAMthI jJAnAvaraNanA pAMca, darzanAvaraNanA nava, vedanIyanA be, mohanIyanA aThAvIsa, AyunA cAra, nAmanA trANu, gotranA be ane aMtarAyanA pAMca bheda che. Ama, kavyAsavanA kula ekaso aDatALIsa prakAra che. bhAvabaMdha ane dravyabaMdha (32) bajjhadi kammaM jeNa du cedaNabhAveNa bhAvabaMdho so| kammAdapadesANaM aNNoNNapavesaNaM idaro // 32 // badhyate karma yena tu cetanabhAvena bhAvabandhaH sH| karmAtmapradezAnAmanyonyapravezanamitaraH // 32 // AtmabhAvane kAraNe je karma baMdhAya che te bhAvabaMdha che. tathA jIva ane karma
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ puddagalonuM (nIra - kSIranI jema) paraspara ekarUpa thaI javuM te dravyabaMdha che. 3ra. jenAthI karma baMdhAya che, te baMdha che. te dravyathI ane bhAvathI ema dvividha che. cetananA bhAvo eTale ke rAgAdi pariNAmothI je karma baMdhAya te bhAvabaMdha che tathA karma ane AtmAno paraspara anupraveza thavo te dravyabaMdha che. baMdhanA prakAra ane kAraNa (33) payaDiTThi aNubhAgappadesabhedAdu caduvidho bNdho| jogA payaDipadesA ThidiaNubhAgA kasAyado hoMti / / 33 / / prakRtisthityanubhAgapradezabhedAt tu caturvidho bandhaH / yogAtprakRtipradezau sthityanubhAgau kaSAyataH bhavataH / / 33 // prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza e bhedathI baMdhanA cAra prakAra che. prakRti ane pradeza (baMdha) yogathI ane sthiti tathA anubhAga (baMdha) kaSAyathI thAya che. 33. ahIM dravyabaMdhanA prakAra ane dravyabaMdha thavAnuM kAraNa batAvyAM che. dravyabaMdhanA cAra prakAra che : prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha. jJAnAvaraNa vagere karmomAM jJAnAdi AtmaguNone rokavAno je svabhAva che, te prakRtibaMdha che. baMdhane prApta thayelAM karmo jyAM sudhI jIvanI sAthe rahe che, tene sthitibaMdha kahe che. A karmomAM nyUnAdhikatAnA pramANAnusAra phaLa ApavAnI je vizeSa zakti che te anubhAgabaMdha che. pratikSaNe jeno Asrava thAya che tevAM karmonI saMkhyAnuM nAma pradezabaMdha che. temAMthI prakRti ane pradezabaMdha yoga arthAt mana- vacana-kAyAnA vyApArathI saMbhave che. ane sthiti tema ja anubhAgabaMdha kodhAdi kaSAyone kAraNe udbhave che. 30
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvasaMvara ane dravyasaMvaranuM svarUpa (34). cedaNapariNAmo jo kammassAsavaNirohaNe heU / so bhAvasaMvaro khalu davvAsavarohaNe aNNo // 34 // cetanapariNAmo yaH karmaNaH Amravanirodhane hetuH / sa: mAvasaMvara: ravanuM drAvarodhanoDaH || 3 || AtmAnuM je (zuddha) pariNAma karmanA AsavanA nirodhamAM kAraNarUpa che te bhAvasaMvara che ane je dravyAsavano nirodha thAya che te anya (eTale ke dravyasaMvara) che. 34. * saMvarano artha che rokavuM. AtmAnuM je zuddha pariNAma karmanA Agamanane roke che te bhAvasaMvara che. ane te kamanuM rokAvuM te dravyasaMvara che. . . karmanA Asavane rokavAnA heturUpa je cetana pariNAma che te bhAvasaMvara che. dravyAsavane roke che te dravyasaMvara che. bhAvAsavanA kAraNarUpa mithyAtva, avirati vagere che, tenAthI viparIta evA samyakatva - virati vagere zuddha upayogarUpa cetana pariNAma e bhAvasaMvara che. A bhAvasaMvaranuM vrata niyama - saMyama vagere rUpe varNana thAya che. bhAvasaMvaranA prakAra (35) vadasamidIguttIo dhammANupehA parIsahajao y| cArittaM bahubheyA NAyavvA bhAvasaMvaravisesA // 35 // vratasamitiguptayo dharmAnuprekSAH parIpahajayazca / cAritraM bahubhedaM jJAtavyA bhAvasaMvaravizeSAH // 35 // vrata, samiti, gupti, dharma, anuprekSA, pariSaha ane cAritrane aneka prakAranA bhAvasaMvaranA vizeSa bheda jANavA joIe. 35.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrato pAMca che : 1. ahiMsA 2. satya 3. corI na karavI 4. brahmacarya 5. aparigraha samiti : tenA paNa pAMca prakAra che : IrSA, bhASA, eSaNA, AdAna ane nikSepa. gupti : tenA traNa prakAra che : manogupti, vacanagupti ane kAyagupti. dharma : dharma dasa che : uttama kSamA, uttama mArdava, uttama ArjAva, uttama satya, uttama saMyama, uttama zauca, uttama tapa, uttama tyAga, uttama Akicanya ane uttama brahmacarya. - anuprekSA : tenA bAra prakAra che : anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucitva, Asava, saMvara, nirjarA, loka, bodhidurlabha ane dharma. pariSahajaya : tenA kSudhA, tRSA, ThaMDI, garamI, DAMsa-macchara, jIrNa vasrAdi, arati, carcA, niSadayA, zayyA, Akroza, kaTuvacana, vadha, yAcanA, alAbha, roga, tRNasparza, mela, sattAra-puraskAra, prajJA, ajJAna, adarzana vagere bAvIsa prakAra che. cAritra : cAritranA pAMca prakAra che. sAmAyika, chedo prasthAnama, parihAravizuddhi, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta. A pramANe pAMca vrato, pAMca samiti, traNa gupti, daza dharmo, daza anuprekSA, bAvIsa pariSaha ane pAMca cAritra ema bhAvasaMvaranA kula 62 bheda che. A vratAdinA pAlanathI ni:saMzaya karmonA Agamanano nirodha thAya che. nirjarA (36) jaha kAleNa tatreNa ya bhuttarasaM kammapuggalaM jeNa / bhAveNa saDadi NeyA tassaDaNaM yedi NijjarA duvihA / / 36 / / 32
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathAkAlaM tapasA ca bhuktarasaH karmapudgalo yena / bhAvena saDati jJeyA tassaDanaM ceti nirjarA dvividhA / / 36 / / yogya samaye tapa dvArA jenuM phaLa bhogavAI gayuM che tevAM karma pudgala, AtmAnA bhAvane kAraNe kharI paDe che, te bhAvanirjarA, ane karma pudgalonuM kharI paDavuM te dravyanirjarA che. A pramANe nirjarAnA be prakAra jANavA. yathAkALe udaya pAmIne je karmonuM phaLa bhogavAI jatAM ke tapa dvArA kharI paDe che ke naSTa thAya che te nirjarA che. karmaphaLano nAza thavo te nirjarA che. tenA be prakAra che : bhAvanirjarA ane dravyanirjarA. AtmAnA je bhAvothI karma-pudgala sthiti pUrI karIne potAnuM phaLa bhogavAI jatAM kharI paDe che tene bhAvanirjarA kahe che. A pramANe thatA karmakSayane savipAka bhAvanirjarA kahe che ane tapa dvArA je karmapudgalono kSaya thAya che tene avipAka bhAvanirjarA kahe che. karmapudgalonuM kharI paDavuM te dravyanirbhara che. tenA paNa savipAka dravyanirjarA ane avipAka dravyanirjarA evA be bhAga che. mozanuM svarUpa ane prakAra (37) savvassa kammaNo jo khayahedU appaNo hu prinnaamo| Neo sa bhAvamukkho davavimokkho ya sammapuhabhAvo // 37 // sarvasya karmaNo yaH kSayaheturAtmano hi pariNAmaH / .. jJeyaH sa bhAvamokSo dravyavimokSazca karmapRthagbhAvaH // 37 // sarva karmonA kSayanA heturUpa je AtmAnuM pariNAma che, tene bhAvamAM jANavo ane AtmAthI dravyonuM pRthaka, thavuM tene dravyamokSa. AtmAnA sarva azuddha paryAyano nAza thavo ane pUrNa zuddha paryAyanuM pragaTa thavuM te mokSa che. sAmAnya rIte sarva prakAranAM kamAMthI rahiti azarIrI AtmAnI AtyaMtika, svAbhAvika ane anupama kevaLa jJAnAdi gugothI yukta 33
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasthAvizeSane mokSa kahevAmAM Ave che. - ahIM bhAva ane dravyanI daSTie mokSanA be prakAra jaNAvavAmAM AvyA che. je bhAvothI samasta kamano kSaya thAya che, te bhAvamokSa che. ane te kamanuM AtmAthI pRthaka thavuM te dravyamokSa che. pupya ane pApa (38). ' suhaasuhabhAvajuttA puNNaM pAvaM havaMti khalu jiivaa| ... sAduM suddAu gAme govaM puSpa pAni pAva nA 28 || zubhAzubhabhAvayuktAH puNyA pApA bhavanti khalu jIvAH / sAtaM zubhAyurnAma gotraM puNyaM parANi pApaM ca // 38 // A zubha bhAvothI yukta jIva puNya-jIva ane ane azubha bhAvothI yukta jIva pApa - jIva che. sAtavedanIya, zubha Ayu, zubha nAma, ane zubha gotra te puNya che ane anya (karma) pApa che. jIva be prakAranA che : puNyarUpa ane pAparUpa. je jIva zubha bhAvothI yukta che te puNyarUpa jIva che ane je azubha bhAvothI yukta jIva che te pAparUpa jIva che. ahIM puNya ane pApanI vyAkhyA paNa ApavAmAM AvI che. " je sAtavedanIya, zubha Ayu, zubha nAma ane zubha gotrarUpa karyo che te puNyarUpa che. tathA asAtavedanIya, azubha Ayu, azubha nAma ane azubha gotra e cAra karyo pAparUpa che. e noMdhapAtra che ke aghAti karmo puNya ane pApa baMne svarUpanA che, paraMtu sarva ghAtikarma pAparUpa ja che. 34
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya adhikAra vyavahAra ane nizcaya mokSamArga (39) sammaiMsaNaNANaM caraNaM mokkhassa kAraNaM jANe / vavahArA Nicchayado tattiyamaio Nio appA // 39 // samyagdarzanaM jJAnaM caraNaM mokSasya kAraNaM jAnIhi / vyavahArAnizcayatastatrikamayo nija AtmA // 39 // vyavahAra nathI saman darzana, zona ane cAritra kathA nizcaya naya anusAra A traNe rUpa potAnI AtmA ja mokSanoM kAraNarUpa che ema tame jANo. vyavahAra ane nizcaya naya anusAra mokSamArga be prakArano che. eka vyavahAra mokSamArga ane bIjo nizcaya mokSamArga. samyaka darzana, samyaka jJAna ane samyaka cAritra A traNeno samUha ke jene 'triratna" kahevAmAM Ave che - te vyavahAra mokSamArga che. paraMtu potAno AtmA, je A triratnarUpa che, te ja nizcaya naya anusAra mokSamArga che. arthAt A triratna - bhedaratnatraya ja vyavahAra mokSamArga che ane abhedaratnatraya nizcaya mokSamArga che. tethI bhedAbhadAtmaka ratnatrayane mokSanA kAraNarUpa jANavo joIe. nizcaya anusAra AtmA ja mokSamArga che. (40) rayaNattayaM Na vaTTai appANaM muittu aNNadaviyamhi / tamhA tattiyamaiu hodi hu mokkhassa kAraNaM AdA / / 40 / / 35
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnatrayaM na vartate AtmAnaM muktvA'nyadravye / tasmAttatrikamayo bhavati khalu mokSasya kAraNamAtmA // 40 // A ratnatraya AtmA sivAya anya dravyomAM hotAM nathI tethI A traNa ratnamaya AtmA ja kharekhara mokSanA kAraNarUpa bane che. 40. AtmAthI atirita ratnatraya anya acetana dravyomAM upalabdha nathI. AthI, ratnatrayasvarUpa AtmA ja nizcayanaya pramANe mokSanuM kAraNa kahevAya che. samyagdarzana (41) jIvAdIsadahaNaM sammattaM rUvamappaNo taM tu / durabhiNivesavimukkaM gANaM sammaM khu hodi sadi jamhi // 41 // jIvAdizraddhAnaM samyaktvaM rUpamAtmanastatu / durabhinivezavimuktaM jJAnaM samyak khalu bhavati sati yasmin // 41 // . jIvAdi tatvomAM zraddhA (pratIti) hovI te samyagdarzana che, tene kAraNe ja jJAna saMzayavimukta banatA kharekhara samyaka bane che ke je AtmAnuM ja svarUpa che. 41. jIvAdi tatvomAM 'A che', "A prakAranuM che evI nizcala, nirmaLa, daDha zraddhA, rUci ane pratItinuM hovuM te ja samyagadarzana che. te hovAthI jJAna aneka prakAranA saMzayothI vimukta bane che ane te samyakajJAna kahevAya che. jyAM sudhI samagradarzana thatuM nathI, tyAM sudhI saMzayothI rahita banI zakAtuM nathI, tethI samyakatvanuM mahatva savizeSa che. samyaga jJAnanuM svarUpa (42) saMsayavimohaviSmamavivajjiyaM appprsruuvss| gahaNaM sammaMNANaM sAyAramaNeyabheyaM tu // 42 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMzayavimohavibhramavivarjitamAtmaparasvarUpasya / grahaNaM samyagjJAnaM sAkAramanekabhedaM ca // 42 // saMzaya, vimoha ane vibhramathI rahita AtmAnuM ane parasvarUpanuM grahaNa karavuM te samyajJAna che, te sAkAra, savikalpa ane aneka bhedathI yukta che. padArthanA AkAra dvArA - udAharaNa tarIke "A ghaTa che' ityAdi vikalparUpa jANavuM te jJAnanuM lakSaNa che. saMzaya, vimoha ane vibhrama A traNa mithyA jJAnathI rahita banIne AtmasvarUpa ke paraspararUpane yogya rIte jANavuM te samyagujJAna che. te vastusvarUpano yathArtha nizcaya karAve che - tethI tene sAkAra arthAt savikalpa kahyuM che. A jJAna matijJAna vagere aneka prakAranuM che. - jenuM 'upayoga" vize vicAra karatA vistArathI varNana karavAmAM AvyuM che. ahIM mokSamArganuM nirUpaNa hovAthI zrutajJAna vivakSita che, kAraNa ke zrutajJAna ja mukhyatve AtmA ane parasvarUpanuM mumukSune jJAna Ape che. A zrutajJAna dvAdazAMga svarUpa che, tathA tenA aMgapraviSTa ane aMgabAhya ema mukhya be prakAra che. aMgapraviSTanA paNa AcArAMga vagere 12 prakAra che. darzanopayoganuM svarUpa (43) jaM sAmaNNaM gahaNaM bhAvANaM Neva kaTumAyAraM / avisesidUNa aDhe daMsaNamidi bhaNNae samae // 43 // yatsAmAnyaM grahaNaM bhAvAnAM naiva kRtvA''kAram / avizeSayitvA'rthAn darzanamiti bhaNyate samaye // 43 // AkArAdino bheda ke vizeSatArahita, padArthonuM je sAmAnya grahaNa che tene darzana kahevAmAM Ave che. 43 "A trikoNa che', "A corasa che' vagereno bheda karyA vagara je nirvikalpa 37
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte padArthanuM grahaNa karavAmAM Ave che, te darzana che, je jJAna pahelA udbhave che. jJAna ane darzananI bhinnatA darzAvatA ahIM jaNAvyuM che ke sAkAra savikalpa grahaNa jJAna che. ane nirAkAra - nirvikalpa grahaNa darzana che. 'A ghaTa che', 'A paTa che', 'A kRSNa che', 'A zukla che' - vagere rIte padArthomAM bheda karyA vagara je temanuM sattAvalokarUpa sAmAnya grahaNa che te 'darzana' che. tathA vikalpane kAraNe 'A ghaTa che', 'A paTa che' - ema je vizeSarUpe grahaNa thAya che te jJAna che. arthAt vikalparahita grahaNa thAya che te darzana che ane ghaTAdino vikalpa hoya to tene jJAna kahevAmAM Ave che. A darzana samyagdarzanathI paNa bhinna che. darzana sAmAnyAvalokana che ane samyagdarzana samyak zraddhArUpa che. bIjuM darzana sarva jIvo mATe sAmAnya che paNa samyagdarzana kevaLa samyak dRSTi prApta jIvone ja thAya che. ane darzana mokSamArgamAM anupayogI che, jyAre samyagdarzana mokSamaAmAM upayogI che. darzana ane zAna (44) daMsaNapuvvaM gANaM chadumatthANaM Na doNNi uvaogA / khuzavaM khamhA vRtti-khAde khuzavaM tu te vo vi // 44 || darzanapUrva jJAnaM chadmasthAnAM na dvAvupayogA / yugapat yasmAt kevalinAthe yugapattu tau dvAvapi // 44 // - alpajJAnIone jJAnanI pUrve darzana thAya che, baMne upayogo yugapat hotA nathI, jyAre kevalI (saMjJA) mATe baMne upayoga yugapat hoya che. 44. alpaprajJone darzana ane jJAnopayoganI kramaza: prApti thAya che, baMne upayoga ekasAthe pragaTa thatA nathI. prathama darzana thAya che, pazcAt jJAna thAya che, kAraNa ke temanA mATe A baMne upayoga kSAyopazamika hoya che. paraMtu 38
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJane A baMne upayoga ekasAthe thAya che, kramaza: nahIM. kAraNa ke baMne upayogone baMne AvaraNono abhAva ekasAthe thAya che. vyavahAra cAritra ane tenA bheda (45) asudAho viNivittI suhe pavitI ya jANa cArittaM / ... vadasamidiguttirUvaM vavahAraNayA du jiNabhaNiyaM // 45 // azubhAdvinivRttiH zubhe pravRttizca jAnIhi cAritram / vratasamitiguptirUpaM vyavahAranayAttu jinabhaNitam // 45 // . azubha(prakriyAo)mAMthI nivRtti ane zubha(kriyAo)mAM pravRtti vyavahAra naya anusAra, tene cAritra jANo, ke je vyavahAra naya anusAra vrata - samiti - guptirUpa che ema jinadeve kahyuM che. 45 . hiMsA, asatya-bhASANa, corI, kuzIla, parigrahAsakita, daMbha vagere azubha pravRttiono tyAga karavo ane jinapUjA, dAna, paropakAra, vaiyAvRtya vagere zubha kAryono AraMbha karavo temAM joDAvuM - tene vyavahAra naya anusAra jinadeve cAritra kahyuM che. pAMca vratonuM AcaraNa, pAMca samitionuM pAlana ane traNa guptionA ArAdhanarUpa A cAritranA tera prakAra jaNAvavAmAM AvyA che, athavA dezacAritra ane sakalacAritranI daSTie vyavahAracAritranA be prakAra mAnavAmAM Ave che. dezacAritra traNa prakAranuM ane anya daSTie bAra prakAranuM che. tenA traNa bheda A pramANe che : ANuvrata, guNavrata ane zikSAvrata. tathA bAra prakAra A pramANe che : pAMca aNuvrata, trANa guNavrata ane cAra zikSAvrata. ahiMsA, satya, aucArya, brahmacarya ane parigrahapramANa A pAMca aNuvrata che. divrata, dezavrata ane anarthadaNDavrata A traNa guNavrata che. sAmAyika 39
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhopavAsa, bhogopayoga ane atithi saMvibhAga A cAra zikSAvrata che. A pramANe dezacAritranA bAra prakAra che. A sarva cAritranA prakAra gRhastho mATe che. sAdhuonuM cAritra sakalacAritra kahevAya che. je aThAvIsa mULa-guNarUpa che. tenuM niraMtara pAlana karIne yathAkhyAta cAritra prApta karavA mATe teo prayatnazIla rahe che. ahIM A pramANe vyavahAracAritranuM saMkSepamAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. nikAvayAritranuM lANa (46) bahirabhaMtara kiriyAroho bhavakAraNappaNAsaDheM / gANissa jaM jiNuttaM taM paramaM sammacArittaM // 46 // bahirabhyantarakriyArodho bhavakAraNapraNAzArtham / jJAnino yajjinoktaM tatparamaM samyakcAritram / / 46 // bhava (utpattinA) kAraNanA nAza mATe jJAnIo dvArA bAhya ane AvyaMtara kriyAono je nirodha karavAmAM Ave che te ja jinendra dvArA kathita nizcaya samyaka cAritra che. 46. AMtarika ane bAhya vRtti - pravRttiono sarvathA tyAga karIne AtmAmAM sthira thavuM te ja nizcaya samyaka caritra che, je mahAmunio mATe ja vizeSata: saMbhavita che. saMsArathI mukta thavA mATe jJAnIjano sarva prakAranI vAcika, kAyika ane mAnasika pravRttiono tyAga karI de che. temanuM A AcaraNa nizcaya samaka cAritra che. jyAM sudhI kAyika - vAcika ane mAnasika vyApAra cAlu rahe che tyAM sudhI AtmAmAM sthira thavAnuM saMbhavita nathI ane te vagara nizcaya cAritra siddha karI zakAtuM nathI.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAnanA mAsanuM mahatva (47) duvihaM pi mokkhaheDaM jhANe pAuNadi jaM muNI NiyamA / tamhA payattacittA z2yaM jhANaM samanbhasaha / / 47 / / dvividhamapi mokSahetuM dhyAnena prApnoti yanmunirniyamAt / tasmAtprayatnacittA yUyaM dhyAnaM samabhyasata // 47 // munijano niyamapUrvaka dhyAna karIne baMne prakAranA (nizcaya ane vyavahAra) mokSanA kAraNane prApta kare che. tethI tame prayatnacitta thaIne samyaka prakAre dhyAnano abhyAsa karo. 47. nizcaya ane vyavahAra baMne mokSamArganI prAptinuM mukhya sAdhana dhyAna che. munijano dhyAna dvArA pUrvokta baMne prakAranA mokSamArgane prApta kare che. tethI tame dhyAnano sagaka prakAre abhyAsa karo. bAnasiddhino mArga (48). mA mujjhaha mA rajjaha mA. dUsaha iTThaNiTThaaDhesu / thiramicchaha jai cittaM vicittajhANappasiddhie / / 48 // mA muhyata mA rajyata mA dviSyata iSTAniSTArtheSu / sthiramicchata yadi cittaM vicitradhyAnaprasiddhayai // 48 // .. 'padasthaM maMtravAkyasthaM piNDasthaM svaatmcintnm| rUpasthaM sarvacidrUpaM rUpAtItaM niraJjanam // iti // 48 // aneka prakAranA dhyAnanI sAdhanA (siddhi) mATe cittane sthira karavA icchatA ho to ISTa ane aniTa padArthomAM mohana pAmo, Asakta na thAo (ane) va na karo. 48. moha, rAga ane dveSa dvArA cittanI ekAgratA saMbhavI zakatI nathI, tethI moha-rAga-dveSano tyAga ati Avazyaka che. 41
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka prakAranA dhyAnanI sAdhanA siddha karavI hoya to sAMsArika saMbaMdho ane cIjavastuo pratyenI Asaktino tyAga karavo jarUrI che. dvividha mokSamArga mATe dhyAna mukhya sAdhana che. dhyAna eTale cittanI ekAgratA. eTale dhyAnanI sAdhanA mATe cittane ekAgra karavuM, sthira karavuM Avazyaka che. paraMtu ISTa - aniSTa vastuo pratyenA rAga - dveSa ke mohane kAraNe citta ekAgra thaI zakatuM nathI. jyAM sudhI ISTa vastuo pratyeno moha ane rAga tathA aniSTa vastuo pratyeno dveSa manamAM raheze tyAM sudhI cittanI caMcaLatA dUra thaI zakaze nahi. caMcaLa citta ekAgra thaI zakatuM na hovAthI dhyAna siddha thatuM nathI. ane dhyAna siddhi vagara vividha mokSamArganI prApti paNa asaMbhava che. tethI dhyAtA mATe moha, rAga ane dveSa A traNa AtmakalyANa eTale ke dhyAna mATe vighnarUpa zatruothI potAnI rakSA karavI anivArya che. to ja te vividha prakAranA dhyAnanI sAdhanA karI zake che. dhyAnanA cAra prakAra che: Adra, raudra, dharma ane zukla, temAM AraMbhanA adra ane raudra dhyAna saMsAranA kAraNarUpa che, tethI te tyAjya che. ane dharma tathA zukla dhyAna mokSanA kAraNarUpa hovAthI upAdeya che. dharmadhyAnanA cAra prakAra che : AjJA - vicaya, apAya - vicaya, vipAka - vicaya ane saMsthAna - vicaya. potAnI maMdabuddhi hovAthI, upadekhA na hovAthI, karmano udaya thavAthI ane padArthonA sUkSma thavAthI - temanA hetuo ane daSTAnto dvArA nirNaya na thaI zakavAne kAraNe sarvajJa - praNIta Agamane pramANarUpa mAnIne A A pramANe ja che, jina anyathAvata banI zakatA nathI'. e pramANe jinota AjJAthI e sUkSma padArthono nizcitarUpathI svIkAra karavo - te AjJAvicaya nAmanuM prathama dharma dhyAna che. sanmArgathI Tyuta thatA jIvone joIne, temanA sanmArgathI apAya (yuta) thavA aMgenA hetunuM ciMtana karavuM te apAyaricaya nAmanuM bIjuM dharma dhyAna che. athavA A prANI mithyA darzana, mithyA jJAna ane miththA cAritrathI kevI rIte mukta thaze - te pramANe niraMtara ciMtana karavuM te apAya - vicaya dharma - dhyAna che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvarANAdi karmonA dravya, kSetra, kAla, bhava ane bhAvanimittaka phaLanA anubhava prati upayoganuM hovuM vipAkaviya dharma dhyAna che. lokanA AkAra ane svarUpanuM niraMtara ciMtana karavuM te saMsthAnavica dharma dhyAna che. A dharma dhyAnathI saMsAra, zarIra ane bhogothI virakitano bhAva daDha thAya che tathA AgAmI karmonA saMvara ane saMcita karmonI nirjarA thAya che. zula dhyAnanA paNa cAra prakAra che : pRthakatvavitarka, ekatvavitarka, sUkSmakriyApratipatti ane suparatakriyAnivRtti. pRthakatvavitarka - dhyAnamAM vitarka ane vicAra baMne hoya che. vizeSarUpe tarka karavo te zrutabhAvane vitarka kahe che athavA artha, vyaMjana tathA yoganA parivartanane vicAra kahe che. je dhyAnamAM zubha ane zuddha mAnasa vikalponI sAthe dravyathI paryAya ane paryAyathI dravya, eka mRtavacanathI bIjuM kRtavacana ane bIjA bhRtavacanathI prathama athavA anya kRtavacana tathA kAryayoga para upayogane sthira karavAmAM Ave te vicAra nAmanuM prathama zukla dhyAna che. A dhyAnathI mohanIyanI karma- prakRttiono upazama kare che athavA kSaya kare che. A dhyAnano dhyAtA vitarka ane vicArayukata manathI moharUpI vRkSane cirakALamAM chede che. ekatvavitarka nAmanA dvitIya zukala dhyAnathI dhyAtA samUla mohanIya kamano nAza kare che, ke je kamoM anaMtagaNI vizuddhione kAraNe jJAnavaraNanI sahAyabhUta prakRtionA baMdhana roke che, te karmonI sthitine jUna athavA naSTa kare che. te dhyAtA zrutajJAnanA upayogathI yukta che. paraartha, vyaMjana ane yoganI saMkrAntithI rahita che, nizcala manavALo, kSINa- kaSAya ane vaidUryamaNinI samAna nirUpalepa che. te dhyAna siddha karIne saMsAramAM puna: Avato nathI. A dhyAnathI zeSa traNa ghAtika - jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyano nAza ane kevaLa jJAnanI prApti thAya che. sayogI jinapuruSa, jyAre antarmuhUrta AyuSya zeSa rahe che tathA vedanIya, nAma ane gotra karmanI sthiti AyuSyanI samAna hoya che tyAre sarva prakAranA vacanayoga, manoyoga ane bAdarakAyayogano tyAga karIne tathA 43
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkSmakAyayogano Azraya laIne,je dhyAnano abhyAsa kare che te sUkSmakriyApratipatti nAmanuM trIjA prakAranuM zukla dhyAna che. e sayogIjananuM AyuSya antarmuhUrta hoya paNa zeSa karmonI sthiti adhika hoya to te AtmAnA atizaya vizeSa eTale kevalIsamuddhAta dvArA zeSa karmonI sthitine zeSa AyuSyanI samAna karIne sUkSmakAyayoga dvArA sUkSmakriyApratipapatti dhyAnano AraMbha kare che. vyuparatakriyAnivRtti athavA samucchinnakriyAnivRtti nAmanA cothA zukla dhyAnamAM jJAnInI samasta kriyAo sUkSma paNa - virata banI jAya che - sarva prakAranI kriyAonuM upazamana thaI jAya che. A dhyAnamAM sarva prakAranA karmabaMdhanA Asava rokAI javAthI tathA zeSa sarva aghAtikono nAza karavAnI zakti utpanna thavAthI kevalI puruSa saMsAranA du:khamAMthI vimukti apAvanAra yathAkhyAta cAritra, jJAna ane samyagdarzanarUpa sAkSAta mokSakAraNane prApta karI le che. A pramANe zukla dhyAna dvArA zuddhAtmA parinirvANane prApta kare che. A dhyAna baMne mokSanA heturUpa bane che. gAthokta 'vicitradhyAna' pada dvArA padastha, piNDastha, rUpastha ane rUpAtIta e cAra prakAranA dhyAnano paNa nirdeza thAya che. maMtravAkyonuM dhyAna padastha, AtmAnuM ciMtana piNDastha, samasta cidrUpanuM dhyAna rUpastha ane niraMjananuM ciMtana rUpAtIta dhyAna che. dhyAna mATenA maMtra (49) paNatIsasolachappaNacadudugamegaM ca javaha jhAeha / parameTThivAcayANaM aNNaM ca gurUvaraseNa / / 49 / / paJcatriMzat SoDaza SaT paJca catvAri dvikamekaM ca japata dhyAyata / parameSThivAcakAnAmanyacca gurupadezena // 49 // 44
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ parameSThIvAcaka pAMtrIsa, soLa, cha, pAMca, cAra, be ane eka akSaravALA maMtrono athavA gurU dvArA upadezita anya maMtrono paNa jApa karo ane dhyAna karo. 49 prasiddha navakAra maMtra pAMtrIsa akSarano che, "arihanta siddha AIriya uvajajhAya sAhu - A soLa akSarano maMtra che, 'arihanta siddha', "oma nama: siddhabhya' - temAM cha akSara che. asi A usA' mAM pAMca, arihantAmAM cAra, siddhamAM be ane oma(ka) athavA hIM mAM eka akSara che. A maMtrano japa athavA dhyAna karavAM joIe. athavA gurUnI AjJAthI siddha cakra vagere maMtrono jApa athavA dhyAna karavA joIe. maMtrasmaraNa tathA dhyAnathI Aloka tathA paralokamAM iSTa phaLanI prApti thAya che, arahaMta paraeTI (50) tharvavApho raMga-suda-na-vari-mo suhadehatyo appA suddho ariho viciMtijjo // 50 // naSTacatutikarmA drshnsukhjnyaanviirymyH|| zubhadehastha AtmA zuddha arhadvicintanIyaH / / 50 // jeNe cAra ghAtikamono nAza karyo che, je anaMta) darzana, sukha, zAna (ane) vIrya (e cAra guNavizeSo)thI yukta che; je zubha (paramaudArika divya) zarIramAM sthita che, (a) zuddha (arthAt doSarahita) che te ahaMnta che, teo dhyAnArha che. 50. jeNe cAre ghAtikano sarvathA nAza karyo che, anaMta darzana anaMta jJAna, anA sukha ane anAvIye - A cAra guNAvizeSane - anAcatuSTayane prApta karI lIdhA che. zubha eTale ke parama audArika divya zarIramAM sthita che; sudhA vagere aDhAra doSothI rahita hovAne kArAge zuddha che. te AtmA ahaMta parameSThI che. teo dhyAna karavA yogya che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha parameSThInuM svarUpa (51) NaTThaTThakammadeho loyAloyassa jANao daTThA / purisAyAro appA siddhoM jhAha loya - siharattho / / 51 / / naSTASTakarmadeho lokAlokasya jJAyako draSTA / puruSAkAra AtmA siddho dhyAyeta lokazikharastha: / / 51 / / jeNe ATha karmarUpI dehano nAza karyo che. je loka - alokane jANanAra (ane) daSTA che; puruSAkAra che; loka-zikhara para birAjamAna che te AtmA siddha che. (temanuM) dhyAna karo. 51. AtmaguNane rokanAra pudgalavizeSane karma kahe che. A karmone kAraNe jIva svataMtra thaI zakato nathI. karmaphaLanI paraMparAmAM te parAdhIna banI rahe che. A karmo traNa prakAranAM che : dravyakarma, bhAvakarma ane nokarma. jJAnAvaraNAdi ATha karma dravyakarma che. rAga-dveSa - mohAdi AtmavikAra bhAvakarma che. ane zarIrAdi bAhya pudgala nokarma che. je AtmA A traNe prakAranAM karmothI rahita che; je loka ane alokano jJAtA tathA dRSTA che; aMtima zarira karatAM thoDA nAnA AkAravALo che ane lokanA agra bhAgamAM sthita che te siddha parameSThI che. temanuM dhyAna karavuM joIe. AcArya parameSThI (52) daMsaNa - NANa - pahANe vIriyacArittavaratavAyAre / appaM paraM ca juMjai so Airio muNI jheo / / 52 / / darzanapradhAne vIryacAritravaratapa AcAre / AtmAnaM paraM ca yunakti sa AcAryo muniryeyaH / / 52 / / je muni darzana, jJAna, vIrya, cAritra (ane) uttama taparUpI AcAramAM potAne ane anyane joDe che. te AcArya dhyAnArha che. 52. 46
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ je mahAtmA pote darzanAcAra, jJAnAcAra, vIryAcAra, cAritrAcAra ane tapAcAranuM pote paNa pAlana kare che ane anyane paNa temAM prere che. te AcArya parameSThI che. te AcArya parameSThInuM dhyAna karavuM joIe. upAdhyAya parameSThI (53) jo rayaNattayajutto NiccaM dhammovaesaNe nnirdo| so uvajjhAo appA jadivaravasaho Namo tassa / / 53 // yo ratnatrayayukto nityaM dharmopadezane nirtH| sa upAdhyAya AtmA yativaravRSabho namastasmai // 53 // je ratnatrayathI yukta che, nitya dhamapadezamAM saMlagna rahe che, yatIzvaromAM paNa zreSTha che te AtmA upAdhyAya che, temane amArA namaskAra ho ! 53. je samadarzana, samyakajJAna ane samyaka cAritrarUpa ratnatrayathI yukta che, zobhita che; je sadA dharmano upadeza kare che ane viziSTa jJAnI hovAne kAraNe saMghanA munivaromAM paNa zreSTha che te AtmA upAdhyAya parameSThI che. temane amArA dravya ane bhAvarUpa - ema baMne prakAranA namaskAra che. sAdhu paraeTI (54) daMsaNa-NANa-samaggaM maggaM mokkhassa jo hu cArittaM / sAdhayadi NiccasuddhaM sAhU sa muNI Namo tassa / / 54 // darzanajJAnasamagraM mArga mokSasya yo hi cAritram / sAdhAna nityazuddhaM sAdhuH so munirnamastasmai / / 54 / / je muni mokSanA mArgarUpa darzana, (ane) jJAnayukta nitya zuddha cAritranI sAdhanA kare che te sAdhu che, tene amArA namaskAra ! 54..
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ je muni saMpUrNa samaka darzana, samyak jJAna ane samacAritrarUpa mokSamArganI sAdhanA kare che te sAdhu parameSThI che. te sarva dvArA dhyAna karavA yogya che, temane amArA vinamra namaskAra che. nizcaya bAnanuM lakSaNa (55) jaM kiM ci vi ciMtaMto NirIhavittI have jadA sAhU / laddhaNa ya eyattaM tadAhu taM tassa NicchayaM jhANaM / / 55 / / yatkiJcidapi cintayannirIhavRttirbhavati yadA saadhuH| . labdhvA caikatvaM tadA''hustasya nizcayaM dhyAnam / / 55 // je koI (vastu) nuM dhyAna karatA sAdhu jyAre (samasta) spRhAothI rahita banI jAya che ane cittanI ekAgratA prApta kare che tyAre tenuM te (dhyAna) nizcaya dhyAna kahevAya che. pUrNatayA nirvikalpa banIne, ekAgra cittathI jyAre sAdhu dhyAna kare che, tyAre te tenuM nizcaya dhyAna kahevAya che. cittane ekAgra karIne jyAre koI paNa dhyeya vastunuM - dravya athavA paryAya vagerenuM ciMtana karatA karatA sAdhu jyAre samagra icchAothI rahita, nispRhI banI jAya che tyAre te nizcaya dhyAnanI prApti kare che. A utkRSTa koTinuM dhyAna manAya che. vAstavika rIte jyAM sudhI citta ekAgra na bane tyAM sudhI nirvikalpa avasthA prApta thaI zakatI nathI ane jyAM sudhI nirvikalpa avasthA sAdhya banatI nathI tyAM sudhI nizcaya jJAna maLavuM durlabha che. ata: nizcaya dhyAnanI prApti mATe cittane ekAgra karIne sarva vikalpono tyAga karavo jarUrI che. 48.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama dhyAnanuM lakSaNa (56) mA ciTThaha mA jaMpaha mA ciMtaha kiMci jeNa hoi thiro| appA appammi rao iNameva paraM have jhANaM / / 56 // mA ceSTata mA jalpataM mA cintayata kimapi yena bhavati sthiraH / gAtmA Stmani ta meva dhyAna mati | ladda I. ceSTA na karo, kaMI paNa bolo nahIM, ciMtana karo nahIM jethI AtmA AtmAmAM sthira (ane) tallIna bane che. A ja parama dhyAna che. 56. munijano - AcAryo dhamapadeza ApatA kahe che ke tame zubhAzubha ceSTArUpa koI karma na karo, zubhAzubha vANI-vyApAra na karo ke zubhAzubha manovikalparUpa koI mAnasika kriyAo paNa karazo nahIM! A pramANe sarva prakAranA kAyika, vAcika ane mAnasika vyApArono nirodha thavAthI AtmA sthira banIne ane jJAnAnaMdasvabhAvavALA nijatmAmAM tanmaya thaze. A rIte AtmAnuM AtmAmAM tallIna thavuM te ja utkRSTa dhyAna che - nizcaya dhyAna che ane sAkSAt ratnatrayasvarUpa mokSamArganI prApti mATeno upAya che. dhyAnanuM kAraNa (57) tava suda vadavaM cedA jhANa raha dhuraMdharo have jmhaa| tamhA tattiya NiradA talladdhIe sadA hoha / / 57 // tapaHzrutavratavAn cetA dhyAnarathadhurandharo bhavati yasmAt / tasmAttatrikaniratAstallanthyai sadA bhavata / / 57 // . tapasvI, zrutavAna ane vratavAna cetAtmA dhyAnarUpI rathanI dhurAne dhAraNa karanAra bane che, tethI te (dhyAnanI) prApti mATe te traNemAM sadA lIna banI raho. 57. 49
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ , vyutavAna ane vratavAna AtmA dhyAnarUpI rathane laI javA mATe samartha bane che. arthAt te dhyAnanI siddhi sAdhI zake che. tethI je sAdhako dhyAnasiddhi icchatA hoya temaNe A traNa - 5 - zruta ane vratamAM sadA lIna rahevuM joIe. tapa-zruta ane vrata dvArA ja dhyAna siddha karI zakAya che. je sadA anazanAdi taponuM AcaraNa kare che, kRtAbhyAsamAM lIna rahe che ane saMyamanI ArAdhanA kare che, te ja vastuta: dhyAtA banI zake che - ane dhyAnanI prApti karI zake che. raMthakartAnuM nivedana (58) davvasagahamiNaM muNiNAhA dosa-saMcaya-cudA suda-puNNA / sodhayaMtu taNu-sutta-dhareNa NemicaMdamuNiNA bhaNiyaM jaM // 58 // dravyasaMgrahaminaM muninAthA: doSasaMcayacyutAH zrutapUrNAH zodhayantu tanusUtradhareNa minecandramuninA bhaNito yaH // 58 // meM alpajJAnI nemicaMdramunie je A dravyasaMgrahanI racanA karI che, temAM rahelA doSasamUhane zrutaniSNAta munipravaro zuddha kare. 58. A aMtima gAthA dvArA graMthakAra zrI nemicaMdra siddhAntideva namratApUrvaka jaNAve che ke temAM aneka rIte nyUnatAdi doSo hovAnI saMbhAvanA che. to mada-mAtsaryAdi doSothI rahita ane zrutamAM vidvAna zreSTha munijano te doSone dUra karIne tene zuddha kare. A pramANenA graMthakAranA parokSa nivedanathI A graMthanI samApti thAya che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa dravyasaMgrahanI prAkRta gAthAo jIvamajIvaM davvaM jiNavaravasaheNa jeNa NiddhiDhaM / deviMdaviMdavaMdaM vaMde taM sacadA sirasA // 1 // jIvo uvaogamao amutti kattA sdehprimaanno| bhottA saMsArattho siddho so vissasoDDhagaI // 2 // tikkAle cadupANA iMdiyabalamAu ANapANo y| vavahArA so jIvo NicchayaNayado. du cedaNA jassa // 3 // upaogo duviyappo daMsaNaNANaM ca daMsaNaM cdudhaa| cakkhu acakkhU ohI daMsaNamadha kevalaM NeyaM // 4 // NANaM aviyappaM madi-suda-ohI annaann-nnaannaanni| maNapajjayakevalamavi paccakkhaparokkhabheyaM ca // 5 // aTTha cadu gANa daMsaNa sAmaNNaM jIva-lakkhaNaM bhaNiyaM / vavahArA suddhaNayA suddhaM puNa daMsaNaM gANaM // 6 // vaNNa rasa paMca gaMdhA do phAsA aTTha NicchayA jIve / No saMti amutti tado vavahArA mutti baMdhAdo // 7 // puggalakammAdINaM kattA vabahArado du nnicchydo| cedaNakammANAdA suddhaNayA suddhabhAvANaM / / 8 // vavahArA suha-dukkhaM puggalakammapphalaM pbhujedi| AdA NicchayaNayado cedaNabhAvaM khu Adassa // 9 // aNuguru-deha-pamANI upasaMhArappasappado cedaa| asamuhado vavahArA NicchayaNayado asaMkhadeso vA // 10 // puDhavi-jala-teyavAU- vaNapphadI vivihyaavreiNdii| . vigatigacapaMcavakkhI tasajIvA hoti saMkhAdI // 11 // samaNA amaNA NeyA paMcediya NimmaNA pare scce| bAdara-suhameiMdiya sabce pajjatta idarA ya / / 12 / / maggaNa-guNaThANehiM ya caudasahiM hani naha asuddhnnyaa| viSNeyA saMsArI sacce suddhA da suddhaNayA / / 1 / /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ . NikkammA aTThaguNA kiMcUNA caramadehado siddhaa| loyaggaThidA NiccA uppAdavayehiM saMjuttA // 14 // ajjIvo puNa Neo puggaladhammo adhamma AyAsaM / kAlo puggala mutto ruvAdiguNo amutti sesA du // 15 // saddo baMdho suhumo dhUlo sNtthaannbhedtmchaayaa| ujjodAdavasahiyA puggaladavvassa pajjAyA / / 16 / / .. gaipariNayANa dhammo puggalajIvANa gmnnshyaarii| . toyaM jaha macchANaM acchaMtA va sA NeI // 17 // ThANajudANa adhammo puggalajIvANa tthaannshyaarii| chAyA jaha pahiyANAM gacchaMtA NevA so dharaI // 18 // avagAsa-dANa-jogaM jIvAdINaM viyANa aayaasN| jeNhaM logAgAsaM allogAgAsamidi duvihaM // 19 // dhammAdhammA kAlo puggalajIvA ya saMti jaavdiye| . AyAse so logo tatto parado alogutto // 20 // dacaparivaTarUvo jo so kAlo havei vvhaaro| pariNAmAdIlakkho vaTTaNalakkho ca paramaTTho // 21 // loyAyAsapadese ekkekke je ThiyA hu ekkikkA / rayaNANaM rAsImiva te kAlANu asaMkhadavANi / / 22 // evaM chanbheyamidaM jIvAjIvappabhedado dabvaM / uttaM kAlavijuttaM NAdavyA paMca atthikAyA ya // 23 // saMti jado teNede asthi tti bhaNaMti jiNavarA jmhaa| kAyA iva bahudesA tamhA kAyA ya atthikAyA ya // 24 // hoMti asaMkhA jIve dhammAdhamme aNaMta AyAse / . . . . mutte tiviha padesA kAlassego Na teNa so kAo // 25 // eyapadeso vi aNU NANAkhaMdhaSpadesado hodi / bahudeso uvayArA teNa ya kAo bhaNaMti savvaNha // 26 // jAvadiyaM AyAsaM avibhAgIpuggalANubaTTaddhaM / taM khu padesaM jANe saJcANuTThANadANarihaM // 27 // . Asava baMdhaNa saMbara Nijjara mokkhA sapuNNapAvA je| jIvAjIvavisamA ne vi gamAseNa pabhaNAmo // 28 // - 52 .. .
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asavadi jaNa kammaM pariNAmeNappaNo sa viSNeo / bhAvAsava jitto kammAsavaNaM paro hodi / / 29 / micchattAviradipamAdajogakodhAdao'tha viNNeyA / paNa paNa paNadasa tiya cadu kamaso bhedA du puvvassa // 30 // NANAvaraNAdINaM joggaM jaM puggalaM samAsavadi / davyAsabosa yo aNeyabheo jiNakkhAdo // 31 // bajjhadi kammaM jeNa da cedaNabhAveNa bhAvabaMdho so / du kammAdapadesANaM aNNoSNapavesaNaM idaro // 32 // payaDiTThi aNubhAgappadesabhedAdu caduvidho bNdho| jogA payaDipadesA ThidiaNubhAgA kasAyadoM hoMti / / 33 // cedaNapariNAmo jo kammassAsavaNirohaNe heU / so bhAvasaMvaro khalu davvAsavarohaNe aNNo / / 34 / / vadasamidIguttIo dhammANupehA parIsahajao ya / cArittaM bahubheyA NAyavvA bhAvasaMvaravisesA / / 35 / / jaha kAleNa taveNa ya bhuttarasaM kammapumgalaM jeNa / bhAveNa saDadi yA tassaDaNaM yedi NijjarA duvihA || 36 || savvassa kammaNo jo khayahedU appaNo hu pariNAmo / Neo sa bhAvamukkho davvavimokkho ya sammapuhabhAvoM // 37 // asubhAvatA puNaM pAvaM havaMti khalu jIvA / sAdaM suhAu NAmaM godaM puNNaM parANi pAvaM ca // 38 // sammarddasaNaNANaM caraNaM mokkhassa kAraNaM jANe / vavahArA Nicchado tattiyamaio Nio appA // 39 // rayaNattayaM Na vaTTai appANaM muttu aNNadaviyamhi / tamhA tattiyama hodi hu mokkhassa kAraNaM AdI // 40 // jIvAdIsaddahaNaM sammattaM rUtramappaNo taM tu / durabhiNivesavimukkaM NANaM sammaM khu hodi sadi jamhi // 41 // saMsayavimohavigbhamavivajjiyaM appaparasarUvassa / gahaNaM sammaMNANaM sAyAramaNayabheyaM tu / / 42 / / jaM sAmaNNaM gahaNa bhAvANaM Neva kaTTumAyAraM / avisesiNa aTThe daMsaNamidi bhaNNae samae // 43 // 13
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasaNapuvvaM gANaM chadumatthANaM Na doNNi uvogaa| jugavaM jamhA kevali-NAhe jugavaM tu te do vi / / 44 // asudAho viNivittI suhe pavittI ya jANa cArittaM / badasamidiguttirUvaM vavahAraNayA du jiNabhaNiyaM / / 45 // bahirambhaMtara kiriyAroho bhvkaarnnppnnaasddhN| . gANissa jaM jiNuttaM taM paramaM sammacArittaM / / 46 / / duvihaM pi mokkhaheuM jhANe pAuNadi jaM muNI nniymaa| . ... tamhA payattacittA jUyaM jhANaM samanbhasaha / / 47 / / mA mujjhaha mA rajjaha mA dUsaha innitttthaddhesu| ... thiramicchaha jai cittaM vicittajhANappasiddhIe // 48 // paNatIsasolachappaNacadudugamegaM ca javaha jhaaeh| parameTThivAcayANaM aNNaM ca gurUvaeseNa / / 49 / / NaTThacaghAikammo dNsnn-suh-nnaann-viiriy-mio| suhadehattho appA suddho ariho viciMtijjo // 50 // NaTThaTThakammadeho loyAloyassa jANaMo daTThA / purisAyAro appA siddho jhAeha loya-siharattho / / 51 / / daMsaNa-NANa-pahANe vIriyacArittavaratavAyAre / appaM paraM ca juMjai so Airio muNI jheo / / 52 // jo syaNattayajutto NiccaM dhammovaesaNe nnirdo| .. so uvajjhAo appA jadivaravasaho Namo tassa // 53 / / dasaNa-NANa-samaggaM maggaM mokkhassa jo hu cArittaM / sAdhayadi NiccasuddhaM sAhU sa muNI Namo tassa / / 54 // jaM kiM ci vi ciMtaMto NirIhavittI have jadA saahuu| .... laddhaNa ya eyattaM tadAhu taM tassa NicchayaM jhANaM / / 55 // mA ciTThaha mA jaMpaha mA ciMtaha kiMci jeNa hoi thiro| appA appammi rao iNameva paraM have jhANaM / / 56 / / . tava sudaM vadavaM cedA jhANa raha dhuraMdharo have jmhaa| tamhA tattiya giradA talladdhIe sadA hoha / / 57 // davvasagahamiNaM muNiNAhA dosa-saMcaya-cudA sud-punnnnaa| sodhayaMtu taNu-sutta-dhareNa NemicaMdamuNiNA bhaNiyaM jaM // 58 / / .
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
_