Book Title: Diksha
Author(s): Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Z_Paryushan_Parva_na_Vyakhyano_004696_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249632/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA Aje dIkSAno viSaya hAtha dharavAmAM Avyo che. paMDita sukhalAle kahyuM ke dIkSAno mukhya hetu jIvanazuddhi che. ane Aje huM te jIvanazuddhi upara bolavA mAguM chuM. samyagujJAna, samyagadarzana ane samyaga cAritrae mokSamArga che. prathama manuSyane amuka bAbatanuM jJAna thAya che, pachI tenuM darzana thAya che eTale ke tenA para pUrNa zraddhA jAme che-te emaja che, e daDha vizvAsa thAya che, ane pachI te pramANe cAritra-vartana thAya che. sarpa Dase che, evI ApaNane daDha zraddhA che, tethI sarpathI dUra bhAgIe chIe. paNa evI daDha zraddhA dharmanA siddhAMtamAM nathI, asatyathI ApaNuM AtmApara malIna paDade paDe che, ane tethI AtmAne sAkSAtkAra thatA nathI, evuM ApaNe zAstrathI jANIe chIe, paNa tevo daDha vizvAsa nathI, tethI ApaNe ghaNIvAra asatya bolavAne dorAIe chIe. mATe jJAne cAritrarUpe pariName te vAste jJAna ane cAritra vacce zraddhAnA aMkoDAnI jarUra che. jJAnane moTe bhAge magaja sAthe saMbaMdha che. darzana-zraddhAne, hRdaya sAthe saMbaMdha che, je vastu ApaNane magajathI kharI lAgI ane ApaNuM hadaye paNa svIkArI te bAbata jarura ApaNe karavAnA. jJAnI Ama karavAthI A phAyado thAya che, ema jJAnavaDe vicAryA kare, paNa jo tenA hRdayamAM sTIma-varALa na bharAya te jJAna ekaluM zuM kare? prAcIna samayamAM guruo ziSyone ekeka sUtrapara vicAra karavAne ekAMtamAM mokalI detA. teo jyAM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA sudhI te sUtra pUrNa rIte na samaje tyAM sudhI sUtranuM satya jyAre samajAya tyAre te pAMca mahAvratA, hiMduonA pAMca yama, saMbaMdhamAM lakhatAM zrI patajali RSi lakhe che ke-- 125 dhyAna karatA hatA. te pAchA pharatA hatA, jeneAnA bauddhonA paMcazIlanA ane ahiMsA siddha thaI tyAre kahevAya ke jyAre te ahiMsaka puruSanI hAjarImAM sAmA manuSyanA vera virAdha jatA rahe. tevIja rIte satyanI siddhi thaI tyAre kahevAya ke jyAre manuSyane vacanasiddhi prApta thAya. arthAt te manuSya je khele te pramANe thAya. madrAsanI hAIkAnA eka jaje 40 varSa sudhI satya vicAravAne, satya khAlavAnA ane satya AcaravAnA prayatna karyAM hatA, jenA pariNAme tenAmAM amuka kresamAM satya zuM che, te pArakhavAnI AMtara zakti khIlI hatI, ane tenA nyAya baMne pakSa svIkAratA hatA. tevI ja rIte asteya vratanI siddhi thatAM aneka ratnAnI tene prApti thAya. brahmacaryanI siddhi thatAM tenAmAM apUrva aLakti prakaTe. ane aparigraha vrata siddha thatAM tenAmAM pUrvajanmasmRti thAya. ATalI prastAvanA pachI jIvanazuddhine vAste zuM Avazyaka che, tenA vicAra karIe. dazavaikAlika sUtra lakhe che ke dharma e utkRSTa maMgaLa che, ane tenAM sAdhane ahiMsA saMyama ane tapa che.'ahiMsA eTale kAinI hiMsA na karavI e tenA niSedhAtmaka artha che, paNu ahiMsAnA nizcayAtmaka arthamAM vizva taraphnA prema AvI jAya che. ahiMsA eTale samAM rahelA jIvanane jovuM, tene mAna ApavuM, ane te jIvana kA rUpamAM prakaTa thayuM che, te rUpa tarapha najara na karatAM te jIvanane chAvuM e ja vizvaprema che. A vizvaprema khIlavavAne cAra bhAvanAe sahAyaka tarIke svIkAravAmAM AvI che. te prameAda, maitrI, kAruNya ane upekSA-mAdhyasthya che. guNAnurAga kulaka jaNAve che ke, jenA hRdayamAM guNAnurAga-pramAdabhAva che te tIrthaMkara padavI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne sudhInI eka paNa evI ucca sthiti nathI ke jene prApta na karI zake. amuka manuSyamAM amuka guNa khIlele joIne ApaNuM hRdayamAM AnaMda utpanna thato hoya to te sUcave che ke tenAmAM prakaTa thayelI mahattA joI ApaNumAM aprakaTa rahelI mahattA bahAra AvavA Icache che; mATe jyAM guNa, jJAna, zakti vageremAM ApaNane utkarSa lAge, tyAM ApaNe aMtarAtmA prasanna thavo joIe. ApaNuM samAna kakSAnA jIvo pratye ApaNe mitrIbhAva rAkhavo joIe, ane ApaNAthI jJAnamAM, guNamAM, zaktimAM utaratI sthitinA jIvo pratye ApaNuM hRdayamAM kAruNya athavA dayA prakaTavI joIe. jeo durAgrahane laine satyanA virodhI banyA hoya tevA pratye ApaNe madhyastha bhAva rAkhavo. temanI prazaMsA karavAthI asatyane piSaNa maLe, ane temanI niMdA karavI e ApaNuM ucca svabhAvane zobhe nahi, mATe tevI sthitinA jIvonA saMbaMdhamAM madhyasthabhAva rAkhavo e ja ucita che. vaLI jIvanazuddhi vAte cAra dRSTione samajavAnI jarUra che. temanAM nAma dezadaSTi, guNadoSadaSTi, guNadaSTi ane AtmadaSTi athavA samadaSTi che. doSadaSTivALAne to jyAM tyAM avaguNu ja jaNAya che. guNadoSa dRSTivALo jIva keInA guNa jue, tenI prazaMsA kare, paNa chevaTe evo eka deSa batAve ke te manuSyanA guNa DhaMkAI jAya ane sAMbhaLanAranA hRdaya upara tenA doSanI chevaTanI chApa paDe. trIjI daSTi je guNadaSTi che, tevI daSTivALo manuSya dareka manuSyamAM, banAvamAM ke vicAramAM sAruM zuM che, te tarapha najara rAkhe, ane sAruM zuM che tenI prazaMsA kare. doSa samaje paNa tene ja kare, te saMbaMdhamAM mAna dhAraNa kare. have guNadaSTi karatAM paNa eka AgaLanuM pagathiyuM Ave che ke jyAM manuSya AtmadaSTivALe athavA samadaSTivALo bane che. ApaNe sarva jIvone kema cAhI zakatA nathI? tenuM kAraNa AtmadaSTi Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA 127 athavA samadaSTine abhAva athavA nyUnatA che. AtmadaSTi khIlavavAmAM prathama dharma vikharUpa thAya che. je manuSya amuka dharmane ja mAne che, te bIjA dharmavALA tarapha samabhAvadaSTithI joI zakato nathI, tethI te temane yogya rIte cAhI zakato nathI. svadezaprema e kuTuMbaprema karatAM ke nagaraprema karatAM ke prAMta pratyenA prema karatAM mahAna che, ane manuSyajAtine moTe bhAga hajI te sthitie pahoMcato jAya che, paNa svadezaprema je bIjA dezanA loko pratye dveSa ke abhAva utpanna karavAnuM kAraNa bane to te svadezaprema paNa maryAdita hAI AtmadaSTi khIlavavAmAM aMtarAyabhUta bane che. tevI ja rIte manuSyanuM bhaNatara ane teNe meLavelI DIgrIo je tene tenA mAnavabaMdhuothI alaga banAve to te bhaNatara ane te DIgrIo paNa AtmadaSTi khIlavavAmAM aDacaNa rUpa bane che. AtmadaSTivALo athavA samabhAvI athavA jIvanapremI chava to dareka jIvane cAhe che. te bhedo tarapha dRSTi nahi karatAM darekanI pAchaLa rahelA jIvanane jue che ane cAhe che. prArzvanAtha prabhue kamaTha ane dharaNendra bane upara A dRSTithI samabhAva rAkhyo hato. kamaThe temane upasarga karyA, ane dharaNe temane sahAya ApI, chatAM pArzvanAtha prabhunI daSTi baMne upara samAna hatI, kAraNake te baMnenI pAchaLa raheluM jIvane joI rahyA hatA. jyAre manuSya AvI AtmadaSTi khIlave che, tyAre te sarvatra jIvanane jue che, ane sarva tarapha premabhAva rAkhI zake che, ane koI tene zatru ke virodhI nahi hovAthI ane sarva tenA mitra hovAthI te sAcI zAMti prApta karI zake che. - jIvanazuddhi mATe bIje mahAna guNa pAMca indriyanA viSayothI parAkhatA che. zAstro pokArI pokArIne kahe che ke IkiyAnA viSayo kSaNika sukha ApavAvALA che, duHkhagati che, parAzrayI che, te maLyA pachI paNa bIjA sukhanI AMkAMkSA rahe che. ApaNe Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna anubhava paNa te ja bAbata jaNAve che tyAre karavuM zuM? bhagavaddagItA je manuSya IdriyonA viSayone AhAra Apato nathI, tenAthI te viSa dUra bhAge che, paNa temAM rasa rahI jAya che. idriAnA viSAthI dUra bhAgavAthI vAsanAne upazama thAya che, paNa tene kSaya thato nathI. saMsArI manuSya viSayamAM racyopacyo rahe che ane yati saMsArathI bhaya pAmI viSayothI dUra bhAge che. baMnemAMthI ekene kharI zAMti maLatI nathI. dhAro ke tame bhojana karavA beThA che, thALI sArI rasavatIthI bharelI che. Aje jamavA mATe zIkhaMDa purI che. zIkhaMDa tamane atipriya che. tame jamavA beThA cho, tamAro hAtha zIkhaMDa tarapha laMbAvavAnI chellI paLamAM che. te vakhate tame te zIkhaMDane vADako bhANAmAMthI bahAra mUkI de. tamArI cha Idriyane ghaNuM duHkha thaze. te vakhate te indriyane jaNuM ke tAre svAmI chuM ane tane AjJA karuM chuM ke Aje tuM te khAIza nahi. A pramANe prayoga karavAthI vastu pratyenI indriyanI Asakti ochI thatI jaze. jyAre tame kaI karNapriya madhura saMgIta sAMbhaLavAne beThA he, uttama bhajana lalakArAtuM hoya te vakhate ubhA thaIne cAlavA mAMDe. A rIte tame zravaNavRtti upara dhIre dhIre jaya meLavatA jazo. AvI rIte pAMce IndriyenA saMbaMdhamAM samajapUrvaka prayoga kare, ane tame temanA para jaya meLavI zakaze. ane A prayoga karatAM karatAM evI sthiti Avaze ke jyAM vastunA saddabhAve temaja abhAve tame eka sarakhI manavRtti rAkhI zakaze. ApaNane ApaNuM potAnA baLanI-AtmabaLanI khAtrI nathI tethI ApaNe zatrune meTuM sthAna ApIe chIe ane tenA AgaLa namI jaIe chIe. je vAsanA upara tame jaya meLavavA mAgatA ho, te vAsanAne kSudra gaNo. eka mahApuruSe setAnane moha rAjAne kahyuM Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA 129 ke "jA ! mArI pAchaLa cAlyo jA. tuM laDavA je zatru nathI." ApaNe to karmanI ATha prakRti ane tenA 158 bheda ane tenA nAnA nAnA aneka bhedanI gaNatrI karI ApaNI AtmazaktinuM bhAna bhUlI gayA chIe. aMdhakAra game tevuM moTuM hoya ane game teTalA varSathI cAlyuM AvyuM hoya, paNa eka dIvAsaLI prakaTatAM te samagra aMdhakAra nAza pAme che, tevI rIte sAcI samaja prakaTa thatAM anaMtI karmavarganuM tarata ja nAza pAmavA mAMDe che. AtmAnI zaktino khyAla lAvo. aho ! anaMta vIryo'yamAtmA vizvaprakAzakaH / trailokyaM cAlayatyeva dhyAnazaktiprabhAvataH // A anaMta zaktivALo AtmA vizvane prakAza ApavA samartha che, ane pitAnI dhyAnazaktinA prabhAvathI traNe jagatane halAvavA samartha che. A AtmabaLano khyAla lAvI manuSya pAMca indriyo tathA mana upara jaya meLavavAno prayatna karavo joIe. ApaNe kahIe chIe ke saMtoSa samAna sukha nahi. A vicArano ghaNo durupayoga thayo che. bAhya vastuo, athavA sAdhananA saMbaMdhamAM manuSya amuka parigrahanI maryAdA kare, ane saMtoSa mAne to te vAjabI gaNAya, ane te khAsa IrachavAyogya che, paNa Atmika vikAsanA saMbaMdhamAM to jyAMsudhI pUrNatA prApta na thAya, tyAM sudhI asaMtoSa rahevAne-rahevo ja joIe. jene ucca sAdhya nathI, te game te pagathiye saMtuSTa thaI besI jAya che. paNa jenuM sAdhya kharekhara ucca che, te to pragati karyA ja kare che, eka pachI eka vRtti ane kaSAya upara jaya meLavato jAya che, ane chevaTe AtmasAkSAtkAra kare che. AjanA divasane viSaya dIkSAne hatA. te saMbaMdhamAM huM eka ja bAbata kahevA mAguM chuM. svAmI vivekAnaMde eka sthaLe kaheluM ke Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jagadahitAya Atmano mokSAya AtmAnaM juhomi svAhA / jagatanA hitane khAtara ane AtmAnA melane khAtara huM mArI jAta arpaNa karuM chuM. dIkSAmAM paNa A be hetu rahelA che. jeo dIkSA le che, teone hetu paNa-pitAne mekSa ane jagatanuM hitajoIe. ghaNuM anubhavIonuM evuM mAnavuM che ke manuSya jeTale aMze mukta thayo hoya, teTale aMze bIjAnI sArI sevA karI zake. mATe parepakAra karavA vAste paNa jIvanazuddhinI AvazyakatA che. vyakti sudharI eTale samaSTi sudharI, kAraNa ke samaSTi e paNa vyaktionA samudAya sivAya bIjI koI alaga vastu nathI. mATe te jIvanane zuddha banAvo bane te dvArA bIjAnI sevA kare. tA. 27-8-30 maNilAla nathubhAI dozI