Book Title: Dharmdrushtinu Urdhvikarana
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249162/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadaSTinuM kardhIkaraNa [ 11 ] UrdhvIkaraNano artha che zuddhIkaraNa tema ja vistArIkaraNa. dharmadaSTi jemajema zuddha thAya ane zuddha karAya tema ja tene vistAra thAya arthAta mAtra vyaktigata na rahetAM tenuM jemajema sAmudAyika rUpa nirmANa thAya tema tema tenuM UrdhvIkaraNa thAya che ema samajavuM joIe. ene ja Sublimation kahevAmAM Ave che. jijIviSA thA jIvanavRtti ane dharmadaSTi e baMne prANImAtramAM sahabhU. ane sahacArI che. dharma daSTi vinA jIvanavRtti saMtoSAtI nathI ane jIvanavRtti hoya te ja dharmadRSTinuM astitva saMbhave che. Ama chatAM manuSya ane itara jIvajagata vaccenI sthiti nokhI nokhI che. pazu-pakSI ane kIDI-mara jevI aneka prANI jAtiomAM ApaNe joIe chIe ke te te prANuM mAtra pitAnA dihika jIvana arthe ja pravRtti nathI karatuM, paNa te pitApitAnA nAnA-moTA jUtha, daLa ke varga mATe kAMIne kAMI kare ja che. A enI eka rIte dharmavRtti thaI. paNa A dharmavRttinA mULamAM jAtigata paraMparAthI cA AvatA eka rUDha saMskAra hoya che. enI sAthe emAM samajaNa ke vivekanuM tattva vikasyuM nathI hatuM, enI zakyatA paNa nathI hotI; tethI e dharmavRttine dharmadaSTinI kaTimAM mUkI na zakAya. manuSyaprANI ja evuM che jemAM dharmadaSTinAM bIje svayaMbhU rIte paDelAM che. evAM bIjemAM enI jJAna ane jijJAsAvRtti, saMkalpazakti ane sArA-narasAno viveka karavAnI zakita, tema ja dhyeyane siddha karavAne puruSArtha-A mukhya che. manuSya jeTaluM bhUtakALanuM smaraNa anya koI prANImAM nathI. enA jeTale bhUtakALane vAraso sAcavavAnI ane AgalI peDhIone e vAraso vadhArA sAthe ApavAnI kaLA paNa kaImAM nathI. te eka vAra kAMIpaNa karavAne kalpa kare che te tene sAthe ja che, ane pitAnA nirNane paNa bhUla jaNAtAM badale ane sudhAre che. enA puruSArthanI te kaI sImA ja nathI. te aneka navAM navAM kSetrone khoLe ane kheDe che. manuSyajAtanI A zakti te ja tenI dharmadaSTi che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadaSTinuM UrdhvIkaraNa [ 73 paraMtu manuSyajAtimAM atyAre dharmadaSTinA vikAsanI je bhUmikA jaNya che te ekAeka siddha thaI nathI. Ane sAkSI ItihAsa che. eDavarDa ke nAmanA vidvAne dharmavikAsanI bhUmikAone nirdeza TUMkamAM A rIte karyo che- We look out before we look in, and we look in before we look up. De. AnaMdazaMkara dhruve enuM gujarAtI A rIte karyuM cheH "prathama bahirdaSTi, pachI antardaSTi ane chevaTe Urdhva daSTi; prathama IzvaranuM 'darzana bAhya sRSTimAM thAya, pachI antaraAtmAmAM (kartavyanuM bhAna vageremAM) thAya ane chevaTe ubhayanI ekatAmAM thAya." jaina paribhASAmAM ene bahirAmA, antarAtmA ane paramAtmAnI avasthA kahI zakAya. manuSya keya zakitazALI kema na hoya, paNa te skUlamAMthI arthAt dravyamAMthI sUkSmamAM arthAta bhAvamAM pragati kare che. grIsamAM zilpa, sthApatya, kAvya, nATaka, tatvajJAna, gaNita Adi kaLAo ane vidyAone eka kALe adbhuta vikAsa thayele. eve vakhate ja eka vyaktimAM akaLa rIte dharmadaSTi, mANasa jAtane AMjI de eTalA pramANamAM, vikasI. e sekreTise kaLAo ane vighAonuM mUlya ja dharmadaSTinA gajathI badalI nAkhyuM ane enI e dharmadaSTi Aje te comera sakArAya che. yahovAhe mUsAne Adeza Apyo tyAre e mAtra yahUdI lekAnA pUla uddhAra pUratuM hatuM ane bIjI samakAlIna jAtione emAM vinAza paNa sacavAto hato. paraMtu e ja jatimAM Isu khrista pAkyo ane dharmadaSTie juduM ja rUpa lIdhuM. Isue dharmanI badhI ja AjJAone aMdara ane bahArathI zodhI tema ja deza-kALanA bheda vinA sarvatra lAgu karI zakavA jevI udAtta banAvI. A badhA pahelAM paNa IrAnamAM jarathusse navuM darzana ApeluM, je avestAmAM jIvita che. aMdaroaMdara laDI maratA ane jAtajAtanA vahemanA bhegA thayelA Araba kabIlAone sAMdhavAnI ane kAMIka vahemamukta karavAnI dharmadaSTi mahaMmada paigaMbaramAM paNa vikasI. paraMtu dharmadaSTinA vikAsa ane UrvIkaraNanI mukhya kathA te mAre bhAratIya paraMparAone avalaMbI darzAvavAnI che. vedanA uSasa, varuNa ane Indra Adi sUkomAM kavionI sauMdaryadRSTi, parAkrama pratyeno ahobhAva ane koI divyazakita pratyenI bhakti jevAM maMgaLa to vAMcIe chIe, paNa e kavionI dharmadaSTi mukhyapaNe sakAma che. tethI ja teo divyazakti pAsethI pitAnI, pitAnA kuTuMbanI ane pazu Adi parivAranI AbAdInI mAgaNI kare che ane bahu bahu te lAMbuM jIvana prArthe che. sakAmatAnI A bhUmikA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ] daIna ane ciMtanA bhrAhmaNakALamAM vikase che. temAM aihika uparAMta pAralaukika bhAga sAdhavAnA navanavA mArgo cAjAya che. paraMtu, A sakAma dhaSTi samAjane vyApI rahI hatI, tevAmAM ja ekAeka dha dRSTinuM valaNa badalAtuM dekhAya che. kAI tapasvI yARSine sUjhayu ke A bIjA leAkanA sukhabAge vAMvA ane te paNa pAtApUratA ane bahu bahu te parivAra cA janaSada pUratA, tema ja bIjA karatAM vadhAre caDiyAtA, te A kAMI dha bri kahevAya nahi. dhama dRSTimAM kAmanAnuM tattva hoya to te eka adhUrApaNuM ja che. A vicAramAMthI navuM prasthAna zarU thayuM ane ene jAdu vyApaka banyA. I. sa. pahelAnA Amo ke hajAra varSa jeTalA jUnA yugamAM akAma dhaSTinA aneka akhatarA thatA dekhAya che. upaniSado e ja dhadaSTinuM vivaraNa kare che. jaina, bauddha Ade sadhAnA to pAyeA ja e dRSTimAM che. A akAma dhadaSTi e antarAtmadaSTi yA dhavikAsanI bIjI bhUmikA che. AmAM manuSya prathama potAnI jAtane zuddha karavAnA prayatna kare che ane samagra vizva sAthe tAdAtmyabhAva keLavavA mathe che. AmAM aihika ke pAralaukika evA kAI sthUla bhAganI vAMcchAno Adara che ja nahiM kuTuMba ane samAjamAM niSkAmatA sAdhI na zakAya, e vicAramAMthI ekAntavAsa ane anagArabhAvanI vRtti khaLa pakaDe che. ane AvI vRtti e ja jANe niSkAmatA hoya yA vAsanAnivRtti haiAya evI rIte enI pratiSThA jAme che. kAmatRSNAnI nivRtti yA zuddhIkaraNanuM sthAna mukhyapaNe pravRttiyAga ja le che, ane jANe ana jIvavuM e eka pApa ke zApa hoya tevI manovRtta samAjamAM pravero che. Ave vakhate vaLI akAma dhaSTinuM saMskaraNa thAya che. IzAvAsya gheSaNA kare che ke Akhu jagata ApaNA jevA caitanyathI bhareluM che, tethI jyAM jo! tyAM bIjA paNa bhAgI te cheja. vastubhAga e kAI mULagata doSa nathI, e jIvana mATe anivAya che. eTaluM ja karI ke khIjAnI sagavaDatA khyAla rAkhI vana jIve ane krAInA dhana pratye na leAbhAe. prAptakartavya kaya jAe ane jivAya teTaluM jIvavA icche. Ama karavAthI nathI kAI kAmatRSNAnuM baMdhana naDavAnu ke nathI khInne kAI lepa lAgavAnA. kharekhara, IzAvAsye niSkAma dhama dRSTino aMtima artha darzAvI manuSyajAtane dharmAMdRSTinA UIkaraNa tarapha prayANa karavAmAM bhAre madada karI de. gItAnA bhavya mahelanA pAyA IzAvAsyanI ja sUjha che. mahAvIra tAdeya ane temAMthI udbhavatA bIjA doSo nirmULa karavAnI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadaSTinuM UrvIkaraNa [ 7daSTie mahatI sAdhanA karI. buddhe paNa pitAnI rIte evI ja sAdhanA karI. paraMtu sAmAnya samAje emAMthI eTale ja artha jhIlyo ke tRSNa, hiMsA, bhaya Adi deSa TALavA. lekenI deNa TALavAnI vRttie A na karavuM, te na karavuM evA anekavidha nivartaka yA nakArAtmaka dharmo piSmA, vikasAvyA ane vidhAyaka-bhAvAtmaka dharma vikasAvavAnI bAju lagabhaga AkhA dezamAM gauNa banI gaI. AvI dazA hatI tyAre ja vaLI mahAyAna bhAvanA udayamAM AvI. azokanA dharmazAsanamAM enuM darzana thAya che. pachI te aneka bhikSuke pitapotAnI rIte e bhAvanA dvArA pravartaka dharmo vikasAthe jatA hatA. chaThThA saikAnA gujarAtamAM thayela zAntideve te tyAM sudhI kahI dIdhuM ke duniyA duHkhI hoya ane mokSane jhaMkhIe, evo arasika mekSa zA kAmane madhyakALa ane pachInA bhAratamAM aneka saMte, vicAra ane dharmadaSTinA dhake thatA AvyA che, paNa ApaNe ApaNA ja jIvanamAM dharmadRSTinuM je UrdhvIkaraNa joyuM che, ane atyAre paNa joIe chIe, te atyAra lagI vizvamAM thayela dharmadaSTinA vikAsanuM sarvopari sopAna hoya ema jaNAyA vinA rahetuM nathI. gAMdhIjIe sakAma dharmadaSTine te sthAna ApyuM ja nathI, paNa akAma dharmadRSTino khare bhAva samajI, jIvanamAM jIvI, loko samakSa mUkyo che. gAMdhIjI IcchA ane tRSNa e be vaccenuM aMtara barAbara samajyA hoya te rIte vicAre che ane varte che. jyAM citanya hoya tyAM jJAna ane samajaNa hovAnAM . sadasavika keLavavo e ja jJAnanI zuddhi che. evA viveka vinAnuM jJAna baMdhana che. AvuM jJAna baMdhana bane tethI e jJAnanAM dvAre baMdha karavAnA upAye e khare vikAsa nathI. khare vikAsa viveka keLavI, jJAnanI zuddhi karI, tene upayoga karavAmAM che. te ja rIte kAmanA e paNa cetanAne guNa che. e kAmanAne pitApUratI maryAdita karavI, pUla vastuomAM bAMdhI. rAkhavI, tema ja anyane bhinna gaNuM ene poSavI enuM nAma tRSNA. jyAre e kAmanA pitAnA bhalAnI peThe bIjAnuM paNa bhaluM karavAnI dizAmAM vaLe ane vistare tyAre ene koI vipakSa ke dezanI chAyA sparzatI ja nathI, ane tethI te vyApaka matrI banI rahe che. kAmanAmAMthI tRSNanuM jhera dUra thayuM eTale te zuddha IcchA matrIrUpa banI rahe che. A jIvAtmAne svayaMbhU sadguNa che. gAMdhIjIe tRSNAnuM jhera ochuM karyuM, paNa IcchA ke kAmanAne dabAvavA. yA nirmULa karavA prayatna na karyo; UlaTuM, enA zuddhIkaraNanA pAyA upara satya, ahiMsA Adi aneka pravartaka ane nivartaka dharmo vikasAvyA. AnuM ja nAma gItAnI bhASAmAM "dharmAviruddha kAma." Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana ane ciMtana tethI ja ApaNe joIe chIe ke gAMdhIjIe saune paricita evAM vrato, mahAvratonA arthane, sarvahitanI daSTie dareka kSetramAM lAgu paDe che, keTale sUkama artha vikasAvyo che. dharmadaSTinA UdhvIkaraNamAM temane A mahAna phALe che, jenI sAkSI temanA vratavicAra ane temaNe zarU karelI pravRttio Ape che. gAMdhIjI nathI, paNa temanI saMskAramUrti nave rUpe udayamAM AvI che. aparigrahavrata hajAro varSa jeTaluM jUnuM. tenAthI sau paricita ane lAkho le ke tene dhAraNuM paNa kahyuM AvatA. paraMtu bhUdAnanA sthUla pratIka dvArA ene je arthavikAsa vinebAjIe karyo che te dharmadaSTinA UrdhIkaraNamAM eka moTI phALa che. AmAM paNa kAmanA ane IcchAnuM zuddhIkaraNa tema ja sarvasAdhAraNakaraNa che. emAM mUccharUpe kAmano tyAga che, sarva kalyANa sAdhavAnI vyApaka dharmadaSTie kAmanAne svIkAra che. A rIte ApaNe dharmadaSTinA UdhvI karaNanA eka jAtanA yugamAM jIvI rahyA chIe ane evA urvI karaNane pratyakSa samajavAnI sAMvatsarika parvanI ghaDImAM zvAse zvAsa laI rahyA chIe. -prabuddhajIvana, okaTobara 'papa.