Book Title: Dada Guruo ke Prachin Chitra
Author(s): Bhanvarlal Nahta
Publisher: Z_Manidhari_Jinchandrasuri_Ashtam_Shatabdi_Smruti_Granth_012019.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211159/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA guruoM ke prAcIna citra [bhaMvaralAla nAhaTA] Arya saMskRti meM guru kA pada atyanta mahatvapUrNa hai| meM, logoM ke gharoM meM dAdAsAhaba ke citra hajAroM kI paramAtmA kA paricaya karAne vAle tathA Atmadarzana karAne saMkhyA meM hAtha ke bane hue pAye jAte haiM aura aba yaMtra yuga vAle guru hI hote haiM / yoM to guru kaI prakAra ke hote haiM para meM to eka-eka prakAra ke hajAroM ho jAya, yaha svAbhAvika jainadarzana meM unhoM sadguru ko sarvocca sthAna diyA gayA hai hai| isa lekha meM hameM dAdA sAhaba ke jIvanavRtta se sambandhita jo AtmadraSTA haiN| jisane mArga dekhA hai vahI mArga dikhA citroM kA saMkSipta paricaya karAnA abhISTa hai jisase hamAre sakatA hai kyoMki dIpaka se dIpaka prakaTa hotA hai| hajAroM isa kalAtmaka aura aitihAsika avadAna para pAThakoM kA bujhe hue dIpaka koI kAmake nahIM, jAgatI jyoti eka hI vihaMgAvalokana ho jAya / vizva ko Alokita kara sakatI hai| bhagavAna mahAvIra ke jo tattva vyAkhyAna dvArA yA lekhana dvArA so pRSThoM pazcAt aneka sadaguruSoM ne jaina-zAsana kA udyota kiyA meM nahIM samajhAyA jA sakatA use eka hI citraphalaka ko hai va dharma ko bacAkara akSuNNa rakhA hai| paMcamakAla meM aise dekha kara yA dikhAkara AtmasAt kiyA va karAyA jA sakatA 2004 yugapradhAna kSAyika draSTA puruSa hoMge aisA zAstroM hai| citra-vidhAoM meM bhitticitroM kA sthAna sarvaprathama meM varNana hai| kharataragaccha meM kaI yugapradhAna sadguru hue hai| prAgaitihAsika kAlIna guphAoM ke ADe TeDhe aMkana haiM jinameM cAroM dAdA-guruoM kA nAma bar3e Adara ke sAtha se lekara ajantA, ilorA, sittanavAsala Adi vikasita liyA jAtA hai, unakI hajAroM dAdAvAr3iyAM aura mUrti, kalAdhAmoM aura rAjamahaloM, seThoM-ra IsoM ke gharoM va mandiracaraNa-pAduke Adi Aja bhI pUjyamAna haiM / dAdAvAr3iyoM ke bhitti-citra bhI apanI kalA-sampatti ko Atmadarzana prApti ke lie sadguru kI pUjA-bhakti cirakAla se saMjoye hue cale Arahe haiN| dAdAsAhaba ke anivArya hai| ataH bhakta loga AtmakalyANa ke uddezya jIvanavRtta saMbandhI citra adhikAMza mandiroM tathA dAdAse guru-bhakti meM saMlagna rahane se niSkAma sevAphala avazya vAr3iyoM meM hI pAye jAte haiM / jIrNoddhAra Adi ke samaya prApta karate haiN| jaise dhAnya ke lie khetI karane vAle ko prAcIna citroM kA tirobhAva honA anivArya hai / para isa ghAsa to anAyAsa hI upalabdha ho jAtI hai, usI prakAra paramparA kA vikAsa hotA gayA aura Aja bhI mandiroM, puNya-prAgbhAra se ihalaukika kAmanAeM bhI pUrNa ho hI dAdAvAr3iyoM meM jIvanavRtta ke vibhinna bhAvoM vAle citroM jAtI haiN| pUjana-ArAdhana ke lie jisa prakAra pratimA- kA nirmANa honA cAlU hai / bokAnera, rAyapura, bhadrAvatI, pAdukAdi Avazyaka hai usI prakAra citra-pratikRti bhI darzana udarAmasara, bhadrezvara Adi aneka sthAnoM ke bhitticitra sundara ke lie va vAsakSepa pUjAdi ke lie Avazyaka hai| tIrthakara va darzanIya haiM / citrAvalI ke sAtha guru-mUrti pAdukAoM ko rakhane kI dAdAsAhaba ke citroM meM dUsarI vidhA kASThaphalakoM prathA prAcIna kAla se calI AtI hai| Aja bhI mandiroM kI hai jinakA prArambha zrI jinavallabhasUrijI, zrI jinadatta Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrijI ke citroM se hotA hai| isake bAda kalikAla ke prArambha se maMtra, saMtra khAmnAya garbhita aneka prakAra ke sarvajJa hemacandrAcArya kumArapAla eTaM vAdidevasUri-kumudacandra ke vastra-paTa citra pAye jAte haiN| tIrthapaTTa, sUrimantra paTTa zAstrArtha ke bhAva vAle kASThaphalaka pAye jAte haiM / dAdA- va varddhamAna vidyA paTTa meM bhI guruoM ke citra hai| hamAre sAhaba ke citrita-kASThaphalakoM kA paricaya zrI jaina zvetA- saMgraha kA zrI cintAmaNipArzvanAtha paTTa jo saMvat 1400 ke mbara paMcAyatI mandira, kalakattA ke sArddha zatAbdI smRti- AmapAsa kA hai, citrita hai| usameM zrItaruNaprabhasUrijI grantha meM maiMne prakAzita kiyA hai para eka mahattvapUrNa kASThaphalaka mahArAja aura unake ziSya kA mahatvapUrNa citra aMkita haiN| jisapara zrI jinadattasUrijI aura tribhuvanagiri ke yAdava gata do DhAI sau varSoM meM dAdAsAhaba ke svataMtra citra rAjA kumArapAla kA citra hai aura jo jesalamera ke bar3e bane hue milate haiM jo mandiroM, dAdAvAr3iyoM, upAzrayoM, bhaNDAra meM thA para aba zrI thAharUzAha ke bhaNDAra meM logoM ke makAnoM aura rAjamahaloM taka meM TaMge hue pAye jAte vartamAna hai, aba taka prApta kara prakAzita na kara sakane kA haiN| una citroM meM dAdAsAhaba ke jovana carita kI mahatvahameM kheda hai| pUrNa ghaTanAeM citrita haiN| bIkAnera durga-sthita mahArAjA purAtattvAcArya ninavijayajI ke 'bhAratIya-vidyA' ke gajasiMhajo ke mala gajamandira meM zrIjinacandrasUri siMdhIjI ke saMsmaraNAMka meM evaM hamAre yugapradhAna jinadattasUri (caturthadAdA) aura ambara bAdazAha ke milana kA citra lagA grantha meM prakAzita citra bhI usa samaya ke AcArya va zramaNa- haA hai| isake atirikta yati jayacandajI ke saMgraha meM, zramaNI varga ke nAmollekha yukta hone se mahattvapUrNa haiN| hamAre zrI jinacAritrasurijI ke pAsa, badrIdAsajI ke mandira abhaya jaina granthAlaya - zaMkaradAna nAhaTA kalAbhavana kA citra kalakattA meM, pUraNacandra jI nAhara ke saMgraha meM paMcanadI ina saba citroM meM prAcIna hai jo dAdAsAhaba ke AcArya pada sAdhana ke evaM lakhanaU, jIyAgaMja Adi aneka prApti 1166 se pUrva arthAt saM0 1150 ke Asa-pAsa kA sthAnoM meM prAcIna citra pAye jAte haiN| unhIM ke anukaraNa hai / purAtana citrakalA kI dRSTi se ye upAdAna atyanta meM tapAgaccha ya zrImAn hIra vijayasRrijI mahArAja aura mUlyavAna haiN| akabara milana ke citra bhI pichale pacAsa varSoM meM banane ___ kASThaphalakoM ke pazcAt granthoM meM citrita pUrvAcAryoM ke prArambha hue haiN| prasiddha vaktA va lekhaka munivarya zrI vidyAcitroM meM hemacandrAcArya-kumArapAla ke citroM ke pazcAt vijayajI mahArAja ne apane lakhanaU cAturmAsa meM sarvaprathama khaMbhAta bhaNDAra sthita zrIjinezvarasUri ( dvitIya ) kA hIravijayasUrijI aura akabara kA citra nirmANa karAyA thaa| citra atyanta mahatva kA hai jo hamAre aitihAsika jana kAvya kharataragaccha meM cAroM dAdAsAhaba evaM jinaprabhasUrijI saMgraha meM mudrita hai| tatpazcAt kalpasUtra, zAlibhadra caupAI aura sulatAna muhammada bAdazAha ke milana sambandhI jitane Adi granthoM meM zrI jinarAjasUri, zrI jinaraMgasUri Adi ke citra pAye jAte haiM unameM lokapravAda aura smRti doSa se eka citra upalabdha haiN| siMghIjI ke saMgraha ke zAhI citrakAra kA jIvanavRtta dUsare se sambandhita samajhakara ghaTA viparyaya zAhivAhana citrita zAlibhadra caupAI ke aitihAsika citra aMkita ho gayA hai para hameM yahA~ usake aitihAsika vizlekAlpanika na hokara asalI hai / aThArahavIM-unnIsavIM zatI ke SaNa meM na jAkara lokamAnyatA aura zraddhA-bhakti dvArA vijJapti-patroM meM jainAcAryoM ke saMkhyAbaddha citra saMprApta haiM jo nimita citroM kA paricaya denA hI abhISTa hai| aitihAsika dRSTi se atyanta mahattvapUrNa haiM / pandrahavIM zatAbdI sau varSa pUrva jayapura ke rAmanArAyaNajI tahabIladAra Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] ke rAste meM rahane vAle gaNeza musabbara ( citrakAra ) ko baMgAla meM bulAyA gayA aura usane bAlUcara va kalakattA meM lagabhaga pandraha varSa rahakara saikar3oM jainacitroM kA nirmANa kiyaa| ve citra kalAsamRddhi meM apUrva aura mUlyavAna haiM / yadi una samasta citroM kA sAMgopAMga varNana likhA jAya to saikar3oM peja ho sakate haiM para hama yahAM kevala dAdAsAhaba Adi ke citroM kA hI saMkSipta paricaya de rahe haiM / 1 zrI abhayadevasUrijI - yaha citra 73417 iMca kA hai / isa citra meM dAhinI ora nagara kA dRzya hai jisake tInoM ora parakoTA aura do daravAje dRSTigocara hote haiM / nagara ke tIna svarNamaya zikhara vAle jinAlayo para dhvajAdaNDa suzobhita hai| sAmane pauSadhazAlA meM zrI abhayadevasUrijI mahArAja virAjamAna haiM jinake samakSa zyAmavarNavAlI zAsanadevI upasthita hai jisake sunahare jarI ke vastra va mukuTa alaMkArAdi pahane hue haiN| zAsana devI nau kokar3I sulajhAne ke lie AcAryazrI ko de rahI hai / bAhara abhayadevasUrijI mahArAja apane daza ziSyoM ke sAtha vihAra karake jA rahe haiM / sAtha meM ATha zrAvaka tathA do bAlaka bhI cala rahe haiM / sUri mahArAja eka palAza vRkSa ke nIce jayati huaA stotra dvArA prabhu kI stavanA karate haiN| pAsa meM 6 sAdhu baiThe haiM aura sAta zrAvaka khar3e haiM / jaMgala meM jahAM gAya kA dUdha bharatA thA, staMbhana pArzvanAtha svAmI kI pratimA prakaTa hotI hai / eka zrAvaka ke hAtha meM pratimA hai / phira siMhAsana para virAjamAna karake zrAvaka loga svarNakalazoM se abhiSeka karate haiM / do zrAvaka prabhuko nhavaNa karAte haiM, cAra zrAvaka kalaza liye khar3e haiM / eka zrAvaka phira prabhu kA nhavaNa jala lAkara sUrijI ke Upara chIMTatA hai jisase roga nivAraNa ho jAtA hai / pRSThabhUmi meM khajUra, tAr3a, Amra, azokAdi ke vRkSa vidyamAna haiM / maidAna aura TIloM para kahIM-kahIM hariyAlI chAI huI hai / citra paricaya meM nimnokta vAkya likhe hue (1) 1 zAsana devatAne kokar3I 6 donI ( 2 ) zrI abhayadevasUri ( 3 ) pozAla ( 2 ) abhayadevasUri ( 3 ) 1 jayatihuaNa stavanA karI zrI thaMbhaNA pArzvanAthajI pragaTa bhayA jamIna se, NavaNa karAyA 4 pakhAla chIMTatA roga gayA raktapittIkA / (2) zrI jinadattasUri, zrI jinakuzalasUri - yaha citra 75X17 iMca kA hai jisameM donoM dAdA gurutroM ke citroM meM vibhinna bhAva haiM / citra ke vAma pArzva meM zrI jinadattasUrijI mahArAja virAjamAna haiM jinake samakSa 52 vIra [18] evaM pRSThabhAga meM 64 yoginI ( 24 ) avasthita haiM / gurudevake Age sthApanAjI evaM hAtha meM mukhavastrikA hai / dUsarA paMcanadI kA bhAva hai jinake taTapara pA~ca mandira bane hue hai / pA~coM pIra gurudeva ke samakSa karabaddha khar3e haiN| tIsarA ajamera ke upAzraya kA hai jisameM gurudeva apane 6 ziSyoM ke sAtha pratikramaNa kara raheM haiM aura kar3akatI huI bijalI ko pAtra ke nIce dabA dete haiN| cauthA bhAva gurudeva ke nagara praveza kA hai, ghor3e ke nIce dabakara mare hue mugalaputra ko tIna musalamAna uThAkara lAte haiM / vRkSa ke nIce baiThe hue gurudeva use maMtrazakti se jilA dete haiM / pA~ca musalamAna karabaddha khar3e haiM / gurudeva ke pRSTha bhAga meM pA~ca ziSya baiThe haiM gurudeva ke vihAra meM pIche chatradhArI vyakti va nau ziSya dikhAye haiM, sAmane 16 zrAvaka cala rahe haiM jinakI pagar3I para zirapeca ba~dhe hai, lambe zveta jAme pahina kara kamarabaMda va uttarAsana lagAyA huA hai / pA~cavA~ bhAva zrIjitakuzalasUrijI se sambandhi mAlUma detA hai / nagara ke madhya meM gurudeva upAzraya meM pravacana kara rahe haiM / pA~ca sAdhu sAmane khar3e haiM, sAta zrAvaka beDe hue vyAkhyAna suna rahe haiM, bhakta kI dukhabharI pukAra suna kara DUbatI huI naukA ko kinAre ke dRzya meM hAtha ke sahAre se tirA dete haiM / citrakAra ne citra paricaya rUpa kucha bhI nahIM likhA hai / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 52 / 3 zrI jinacandrasUri ( akabara pratibodhaka)- (3) dAdA zrI jinaprabhasUrijI kAjI kI TopI akabara yaha citra 74 // X 16 // inca lambA hai| isameM nagara ke (?) ke darabAra meM / cAra daravAje haiM jinameM do donoM ora va do pAsa-pAsa hI zrI jinaprabhasUri mugala kI TopI utArI AsamAna suM dikhAye haiN| nagara ke kucha makAna va guMbajadAra masjida haiM vadhA su bhAva / tathA upAzraya kA bhAva bhI dikhAyA hai| nagara ke madhya meM (4) dAdA zrI jinacandrasUrijI thAlI AkAza meM zAhI durga-rAjaprAsAda hai jisake bAhara do saMtarI paharA akabara ke darabAra meM / zAsana devI dvArA thAlI kA pradAna / de rahe haiM / mahala ke bA~yeM kakSa meM caukI para zrI jinacaMdra- zrI jina maNIyAlA candrasUrijI candramA ugAyo thAla car3hAsUrijI va unake pRSTha bhAga meM 7 ziSya baiThe haiM / sAmane kara, so bhAva / siMhAsana para bAdazAha baiThA hai jisake poche cAravyakti paMkhA, (5) zrI jinadattasUrijI ujjaina nagarI thAMbha phAr3a pothI kiraNiyA-Adi rAjacinhadhArI tathA do umarAva baiThe haiN| nikAlI / sAmelA karake ujjaina nagarI meM padhArate haiM / sUrijI ke pAsa eka kAlI bakarI aura do zvetaraMga ke bacce (6) zrI jinadattasUrijI mulatAna meM pAMca nadI pAMca khar3e haiM / mahala ke dUsare kakSa meM bhI isI bhAva kA citra hai para pora vaza kiyaa| sUrijI aura samrATa ko AsamAna kI ora dekhate dikhAye (7. zrI jinakuzalasUrijI mahArAja dariyAva meM jagata haiM jisase mAlUma hotA hai ki kAjI kI TopI vAlA bhAva seTha ko jahAja tirAyo / citrita karanA citrakAra bhUla gayA hai| upAzraya (8) zrI jinadattasUrijI bAdazAha suM bhaisA ke mukha suM kakSa meM zAsanadevI sarijI ko thAla arpita karatI hai jise bAta karAI so bhaav| AsamAna meM sthita candrodaya dekha kara saba loka vismita ho jIyAgaMja ke zrI saMbhavanAtha jinAlaya meM 274 15 jAte haiN| upAzraya meM cAra sAdhu va eka zrAvaka bhI vidya- sAija ke do citra lage hue haiM jinameM eka zrI jinadattamAna hai / khar3e hue tIna zrAvakoM meM eka vyakti hAtha U~cA sUrijI aura dUsarA zrI jinakugalamUrijo ke jIvanavRtta se karake amAvasyA kA candrodaya batA rahA hai| nagara ke saMbandhita hai| zrI jinadattasUrijI ke citra meM bAvana vIra, bAhara azvArohI va UMTa savAra donoM ora daur3ate hue jA causaTha yoginI; paMcanadI-paMcapIra, binalI vaza kIdhI, uccanagara, bar3anagara, aMbar3a hAthe akSara Adi ke 7 bhAva haiN| jIyAgaMja ke zrI vimalanAthajI ke mandira sthita dAdA zrI jinakuzalasUrijI ke citra meM 'jIhAjatArI' ke bhAva ke jI ke mandira meM kAThagolA se Aye hue nimnokta mahatva- atirikta eka meM yuddha citra, eka meM nagara ke upAzraya meM pUrNa citra lage hue haiN| ye citra bhI yazasvI citrakAra virAjamAna gurudeva va bAhya dRzya bhI haiM para citra paricaya gaNeza ke banAye hue haiN| paricaya isa prakAra likhA hai : nahIM diyA hai| (1) kalama gaNeza caterA kI sAkIna jayapura Thi, kalakattA ke zrI mahAvIra svAmI ke maMdira meM bhI cAracAMda gola daravAjA khejar3A ke raste rAmanArAyaNajI tavIla- pAMca citra haiN| jinameM eka choTA citra maNidhArI jinacandrasUrijI dAra ke pAsa'bAvana vIra causaTha jogano" dAdA zrIjinadata- aura sAmane bAdazAha (rAjA madanapAla) apane musAhiboM ke sUrijo / sAija 18422 / sAtha hai| cA~dA-candrapura ke jinAlayastha dAdA deharI meM (2) ajamera meM bijalI pAtra ke noce| magivArojI mahArAja kA vitra lagA huA hai| yoM choTe Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTe bahuta se dAdA sAhaba ke prAcIna citra pAe jAte haiN| isa paTTikA ke bAMye aura dAhine bhAga meM citrita lakhanaU meM bhI dAdA sAhaba ke citra dekhe smaraNa hai| dRzyoM ke do khaMDa haiN| ina donoM khaNDoM meM jinadatasUrijI prAcIna citrakalA ke citroM kA paricaya dene ke pazcAt kI vyAkhyAna-sabhA kA Alekhana hai| isake Ara vAle usI ke anukaraNa meM vartamAna ke yazasvI aura bhArata-vizruta citra-khaNDa meM madhyameM zrI jinadattasUri virAjamAna haiM aura citrakAra zrI indradUgar3a kA banAyA huA vizAla aura kalA- unake sammukha paM0 jinara kSita baiThe hai| jinarakSita ke pIche pUrNa citra kalakattA-dAdAvAr3I meM lagA huA hai jisameM bar3e do zrAvaka haiM evaM zrIjinadattasUrijI ke pRSTha bhAga meM eka dAdAsAhaba ke jIvanavRtta se sambandhita kaI bhAva citrita zrAvaka aura do zrAvikAe baiThI haiN| nIce vAle citrahaiM / vyAkhyAna vAcaspati muni zrI kAntisAgarajI ne pahale khaNDa meM madhya zrIjinadattasUri aura unake sammukha zrIgaNabhAMdakajI meM mitti-citra banavAye the aura tatpazcAt 'zrI samudrAcArya aura unake pIche eka muni aura eka zrAvaka baiThA jina-guru-guNa-sacitra puSpamAlA' pustaka meM ikaraMge aura hai| jinadattasUri ke pRSTha bhAgameM do zrAvaka baiThe haiM / tiraMge citroM kA bhI prakAzana karavAyA hai jisameM cAroM sUrijI ke sAmane sthApanAcAra rakhe haiM, jinapara 'mahAvIra' dAdA sAhaba ke 24 tiraMge evaM 2 kASTa phalaka citra prakAzita akSara likhe hue haiN| hue haiN| ___ isa citrAvalI se vidita hotA hai ki yaha sacitra gagivarya hemendra nAgarajI ke patrAnusAra sUrata meM zrI jina- kASThamaTTikA zrIjinadattasUrijI ke nijI saMgraha kI kisI dattasUri jJAnabhaNDAra meM katipaya citra lage haiM jinameM tAr3apatrIya pustaka kI hai| kisI bhakta zrAvaka ne unheM kisI 174 17 iMca ke (1) kSamAkalyANopAdhyAya va munnA bar3e aura mahatvapUrNa grantha ko likhAkara bheMTa kiyA thA, jisake Upara kI yaha eka sundara citrAlaMkRta paTar3I hai / lAla joharI va (2) jina lAbhasUrijI kA citra do DhAI sau saMbhava hai ki isameM Alekhita strI puruSa isa grantha ko bheTa varSa prAcIna haiM / eka bar3e citra meM bIca meM jinacandrasUrijI, karane vAle zrAvaka parivAra ke hI makhya vyakti ho| dAhinI ora abhayadevasUrijI, bAMI tarapha jinavallabhasUrijI haiM / dUsare meM varddhamAnasUrijI (madhya meM), jinezvarasUrijI mAravAr3a ke vikramapura ke zreSThI devadhara nirmApita ( dAhine ) aura buddhi sAgarasUrijI (bAMye) haiN| eka citra jinAlaya meM sUrijI ne eka bhavya mahAvIra prabhu-pratimA kI maNidhArIjI kA hai jisameM bAdazAha sAmane khar3A dikhAyA pratiSThA kI thii| saMbhava hai ki isa citrapaTTikA meM isI gayA hai| cauthe dAdA zrI jinacandrasUrijI ke citra meM akabara pratiSThA-prasaMgakA Alekhana ho / kyoMki sUrijI ke samakSa milana kA bhAva citrita hai| ye citra 55-60 varSa purAne haiM sthita sthApanAcArya para "mahAvIra" nAma likhA huA hai| aura zrI jinakRpAcandrasUrijI ke upadeza se bane hue haiN| kadAcit isI devadhara ne isa paTTikA ke sAtha vAle grantha aura bhI dAdAsAhaba va dUsare kharataragacchAcAryoM ke ko likhA kara sUrijI ko samarpita kiyA ho aura isa citra upAzrayoM Adi meM paryApta pAye jAte haiM jinheM paTTikA meM ukta prasaMgake smAraka-svarUpa citrAina kiyA zodhapUrvaka prakAza meM lAnA cAhie / gayA ho| jaina sampradAya meM aise prasaMgoM ke nimitta pusta kAdi lekhana va citrapaTTikAdi ke Alekhana kI pravRtti ati mani jinavijayajI ke prakAzita jinadattasarijI ke prAcAna kAla se calA A rahA hai| citramaya kASThaphalakake tIna blaoNka 'bhAratIya vidyA'-nibandha hama ise vikrama kI bArahavIM zatI ke aMtima aura saMgraha meM prakAzita hue haiM / inameM se jinadattasUri sambandhI do terahavIM zatAbdI ke prArambha ke citrAlekhana kI pratIka.. blaoNka yahAM prakAzita kara rahe haiN| inakA vivaraNa munijI nizcita rUpase mAna sakate haiM, itanI prAcIna anya koI ne isa prakAra diyA hai : sundara citrAkRti adyApi hameM upalabdha nahIM hai| Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zimijAkSitA ki runtasyA mahAdAra zrI jinadatta sUri aura paMDita jinarakSita isakA zrI jinadattasUri aura guNasamudrAcArya [ zrI jinadattasUri sevAsaMgha ke saujanya se ] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinadattasUrijI ke citroM meM prAcInatama athavA na aave| citra ke madhya rUMDa meM donoM ora borDa tathA madhya dUsare zabdoM meM kahA jAya to isa zailI kI prAcIna kASTha- meM phUla banAyA hai jisake bIca meM chidra hai jo tADapatrIya paTTikA kA citra jo yahAM prakAzita kiyA jA rahA hai, natha ko DorI pirokara bAMdhane meM kAma AtA thA / zrI jinadattasUri ke AcArya pada prApti ke pUrva kA hai| citra ke dUsare rUNDa meM sAdhviyoM kA upAzraya hai / paTTa yaha phalaka citra hamAre ''seTha zaMkaradAna nAhaTA kalAbhavana" para pravattinI vimalamati baiThI huI haiM jinake pRSTha bhAga meM bhI meM surakSita hai| pIThaphalaka suzobhita hai / sAmane do sAdhviyA~ baiThI huI haiM ___ yaha kASThapaTTikA 34116 ica kI hai| isake cAroM jinake nAma 'naya zrI sAdhvI' aura 'nayamatim' likhA huA ora borDara hai| isa citra ke tIna khaMDa haiN| prathama khaMDa hai| tInoM ke bIca meM sthApanAcAryajI rakhe hue haiM, sAdhvIjI meM AcArya zrIguNasamudra aura sAmane hI Asana para soma- ke pIche eka zrAvikA Asana para baiThI huI hai jisapara usakA candragaNi ! zrIjinadattasUri ) beTe hue haiN| AcAryazrI ke nAma naMdIsIra (vikA) likhA huA hai| citraphalaka kA pRSTha bhAga meM pITha-phalaka hai aura zrI somacandragaNi ke nahIM kinArA TUTa jAne se jor3A huA hai| hai isase unakA dIkSAparyAya meM bar3A honA pramANita hai| isa sacitra kASThapaTTikA kA samaya-isameM zrIjinadatta. donoM ke madhya meM sthApanAcArya jI haiM. donoM ke pAsa rajoharaNa sarijI ke dIkSAnAma likhA huA hone se saM0 1166 ke hai, donoM eka goDA UMcA aura eka goDA nIcA kiye hue pUrva kA to hai hii| isameM Aye hue sAdhu-sAviyoM ke nAma pravacanamudrA meM Amane sAmane baiThe haiN| donoM ke zveta "gaNadharasAddhazataka vRhadvRtti" meM nahIM milate ata: AcArya vastra haiN| pada prApti se pUrva zrIjinadattasUri jI ke AjJAnuvartinI jo AcArya zrI ke pIche eka zrAvaka baiThA hai jisakI dhotI sAdhviyA~ thIM, unakA nAma prApta honA aitihAsika dRSTi se jAMghiye kI bhAMti hai| kaMdhe para uttarIya vastra ke atirikta bhI mahatvapUrNa hai| hamArI rAya meM isa kASThapaTTikA kA koI vastra nahIM hai jo usa samaya ke alpavastra-paridhAna ko samaya saM0 1150 ke Asa-pAsa kA hai / sUcita karatA hai| zAvaka ke gale meM svarNahAra hai aura aprakAzita mahatvapUrNa kASThaphalaka eka goDA UMcA karake karabaddha baiThA hai, usake pRSTha bhAga meM jesalamera ke zrIjinabhadrasUri jJAnabhaMDAra meM jo zrIjinado zrAvikAeM bhI isI mudrA meM haiM, jinake gale meM hAra va dattasUri jI aura narapati kumArapAla kI mahatvapUrNa sacitra hAthoM meM cUr3iyA~ aura kAnoM meM bar3e-bar3e karNaphUla hai| vastra kASThapaTTikA thI, vaha abhI thAharUsAha ke bhaMDAra meM rakhI sabake raMgIna aura chIMTakI bhA~ti hai, kezapAza kA jUr3A bAMdhA huI hai| use dekhakara hamane jo saMkSipta vivaraNa noTa kiyA huA hai| zrAvaka ke maror3I huI patalI mUcha aura Thor3I thA use yahA~ diyA jA rahA haike bhAga ko chor3akara alpa dAr3hI hai| zrAvaka ke khule isa citra paTTikA para '9 narapati kumArapAla bhaktimastaka para ghane bAloM kA girdA hai| rastu" likhA huA hai| isa phalaka ke madhya meM navaphaNA __somacandragaNi ke pRSTha bhAga meM do vyakti baiThe haiM jinakI pArzvanAtha kA jinAlaya hai jisakI saparikara pratimA ke veSabhUSA bhI uparyukta zrAvakoM ke sadRza hI hai| citra zailI ubhayapakSa meM gajArur3ha indra aura donoM ora cAmaradhArI meM tatkAlIna prathAnusAra netra kI tIkhI rekhAe' aura donoM avasthita haiN| dAhinI ora do zaMkhadhArI puruSa khar3e haiN| A~kha isalie dikhAyI hai ki citra meM ekAkSIpana kA doSa bhagavAn ke bAyeM kakSa meM puSpa-caMgerI lie hue bhakta khar3e haiM, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisake pIche do vyakti nRtya karate hue evaM do vyakti vAdya- sthita sAdhu kA nAma paM0 brahmacandra hai| pRSTha bhAga meM do maMtra lie khar3e haiN| jinAlaya ke dAhinI ora zrI jinadatta- rAjapuruSa haiM jinakA nAma citra ke uparibhAga meM "sahaNapa sUri jo kI vyAkhyAna sabhA hai| AcAryazrI ke pIche do (la' va anaMga likhA hai / sAdhvIjI ke sAmane bhI bhakta zrAvaka evaM eka ziSya narapati rAjA kumArapAla baiThA sthApanAcArya aura unake samakSa do zrAvikAe~ hAtha jor3e huA hai| rAjA ke sAtha rAnI va do paricAraka vidyamAna khar3I haiM / gaNadharasAIzataka vRhaddhRtti ke anusAra pArzvanAtha haiM / AcArya zrIMjinadatta sUrijI kA paricaya citrakAra ne ke nadaphaNoM kI prathA zrIjinadatasUrijI se ho pracalita huI "zrIyugapradhAnAgama zrImajinadatta sUrayaH // 6 // likhA hai| thii| narabhaTa meM navaphaNA pArzvanAtha pratimA kI pratiSThA jinAlaya ke bA~yeM tarapha zrIguNasamudrAcArya vidyamAna haiM sUrijI ne kI thii| vaha jinAlaya Age calakara mahAtIrtha jinake sAmane sthApanA cAraMjI va caturvidha saMgha hai| tri ke rUpa meM prasiddha ho gyaa| INHETANS somacandrANi (zrIjinadattamuri) aura guNasamudrAcArya [ zaMkaradAna nA haTA kalAbhavana, bIkAnera se ] Iood AjJAnuvartinI sAdhvI nayazro aura nayamatI