Book Title: Chetan Grantho Author(s): Sukhlal Sanghavi Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf Catalog link: https://jainqq.org/explore/249236/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtana-graMtha [13] sAhityanuM prakAzana eTale prAcIna sAhitya jevA rUpamAM maLI Ave tevA ja rUpamAM pustaka pragaTa karavA ema na samajavuM. je kaMI prAcIna ke arvAcIna sAhitya pragaTa karavAmAM Ave te navA vicArapravAhathI yukta havuM ghaTe ane ema thAya te ja tenI upayogitA kahI zakAya. navA vicArapravAhothI yukta eTale ItihAsane barAbara nyAya ApIne taiyAra karavAmAM AveluM ane vartamAna jIvanane upayogI thaI zake evI daSTivALuM pramANabhUta prakAzana. ane graMthamALA eTale mAtra jaDa purta ja nahi; mAtra pustaka chapAvIne pragaTa karyo javA eTaluM ja enuM kAryakSetra na hoI zake. kharI jarUra te cetana-the taiyAra karavAnI che, ane atyAre te e kArya ja sauthI prathama karavA jevuM che. cetana- eTale graMtha nahi, graMthakAra-vidvAne samajavA. atyAra lagI AvA cetana-2the taiyAra karavA mATe ApaNe zuM karyuM che e vicAre, ane e taraphanI upekSAnuM pariNAma kevuM aniSTa AvyuM che e paNa vicAre. ApaNe--ApaNe A samAja--aMdhazraddhAnA phUpamAM jaI paDyo che. navIna yuganA pravAhAe ApaNI samajaNane kaMIka sateja karI che ane ApaNuM darzanazaktimAM vadhAre karyo che. tethI A aMdhazraddhA ApaNane vadhu samajAvA lAgI che kharI, chatAM e samajaNane anurUpa ApaNI pravRtti nathI e duHkhanI vAta che. mANasa -cetana- --taiyAra karavA mATe zuM karavuM dhaTe ene hajIya ApaNane jeIe te vicAra AvatuM nathI. atyAranI ApaNuM saMsthAo evI jaDataMtra jevI banI gaI che ke temAM mArA jevAnuM Ijekazana kAragata nathI nIvaDatuM. bhAvanagara ane bIjuM sthAnomAMnI paNa saMsthAo chUTI chUTI rahe te koI kAryasAdhaka pariNAma na nipajAvI zake. nAmathI saMsthAo bhale judI judI hoya, paNa kAryanI dRSTie te badhI saMsthAomAM ekarasatA ane ekabIjAnA pUraka thavAnI saMpUrNa sahakAranI bhAvanA hovI joIe. cetanagra-mANase taiyAra karavA hoya te sauthI prathama tenI Arthika Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ] dana ane cita bhUmikA sArI hovI lo. te Arthika bhUmikA nabaLI rahI. te A vijJAnapradhAna yugamAM sAyansa choDI tattvajJAna krANu le? ane ApaNA kSetramAM te ATsa kaoNlejane ja bhAga Ave che, je atyAre Arthika dRSTie nabaLe! che. hajI paNa ene ApaNe nabaLe ja rahevA daI e te| tattvajJAna ke inDAlaoNjInA abhyAsa, je tarapha samAjakalyANanI dRSTie ApaNI cAhanA che, tene krANu apanAve ? mANasa chevaTe bhaNe che te te gulAma thavA mATe nahi, paNa pate potAnI meLe UbhA rahI zake te mATe ja. eTale jo tattvajJAnanA ke inDolojInA abhyAsIonI Arthika bhUmikA sArI na thAya to e kSetramAM prathama puktinA mANasA nahi paDavAnA ane jo thaDa kalAsa ( nIcI kATInA } mANaso ja maLavAnA hoya to evA hajArA mANaso ke evI hajAre saMsthAAthI paNa zuM thaI zake ? O A Arthika bhUmikA sArI thavAnI sAthe sAthe tattvajJAta jevA zuSka lAgatA kSetrane kheDanAranA kAmanuM mUlyAMkana ane tenI vidyAnI pratiSThA paNa thavI ghaTe. atyAre te sthiti kevaLa apradhAna daSTivALI ja pravarte che. emAM mUlyAMkana ke pratiSThAne jANe avakAza ja nathI rahyA. eka sAdo dAkhalo laI e. tamAre ke mAre eka bahena ke dIkarI hoya. tenI cAgya uMmara thatAM e kanyA pAte vara pasaMda karI zake evI na hoya, ane ApaNe enA mATe varatI pasaMdagI karavAnI hoya. vijJAnazAstrI ane tattvajJAnanA abhyAsI vacce varanI pasaMdagI karavAnI haiya te pratiSThA ane artha ane dRSTie vijJAnazAstrInI ja pasaMdagI thavAnI e niHzaMka che. AnA artha e nathI ke tattvajJAnane ApaNe nakAmuM gaNIe chIe. tattvajJAnanI paNa pUrepUrI jarUraAta ApaNe svIkArIe ja chIe. phera mAtra eTale ja ke vyavahAramAM tattvajJAnane je pratiSThA ane Arthika bhUmikA maLavI ghaTe te maLI nathI. paNa have A sthiti vadhu vakhata nabhAvavA jevI nathI, nahi te prathama paMktinA tattvajJAnanA abhyAsInA kSetramAM ApaNuM devALuM ja nIkaLI javAnuM. A mATe ApaNe ApaNI vibhakta zaktione ekatrita karavI dhaTe ane atyAra sudhI dravya ( eTale khAdya vastu) upara je vajana mUkayu che tenA badale bhAva upara vajana ApavuM ghaTe. jo tAttvika kAma na thatuM hoya to kevaLa dravya ( nANyuM) bheguM karavAne ze a che? mane to lAge che ke dareka saMsthAe dravyanI maryAdA rAkhavI ghaTe. jo yogya mANaso nahi hoya to e nANAM zuM karI zakaze? eTale jeTaluM bane teTaluM badhuM nANuM mANasAne-cetana-graMthone Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetana graMtha [721 tayAra karavA pAchaLa kharcavuM ghaTe ane tethI mANasone-cetana-graMthane taiyAra karavA tarapha ApaNI dRSTi nathI te sthiti have te zIgha dUra thavI ja ghaTe. Ama nahi thAya ane jevuM satvahIna, daSTihIna ane binaupayogI sAhitya atyAra lagI ApaNe pragaTa karatA rahyA chIe e ja pravRtti je cAluM rahI te sAce ja mAnaje ke have vakhata evo Avyo che ke sAme paise ApavA chatAM evuM sAhitya koI vAMcaze nahi. kharI vAta to e hatI ke saMzodhananI pAzcAtya pragatinI sAthe sAthe ja lAMbA samaya pahelAM ja UMcA prakAre saMzodhita sAhityane pragaTa karavAnI jarUra hatI. te te na thayuM, paNa have moDA meDA paNa ApaNe jANIe ane jUnA sAthe vartamAna paristhitine samanvaya sAdhIe. jaina samAjamAM jene abhAva che te, jJAna ane jJAnI pratyenI Adara ane bahumAna ke pratiSThAnI vRtti brAhmaNa samAjamAM Aje paNa jovA maLe che. jagadaguru zaMkarAcArya karatAM viziSTa paMDitanuM Asana pahelA mUkavAmAM Ave che, e zuM sUcave che? tame kalakattA yunivarsiTImAM jAo ane vidyAnI pratiSThA zuM e tarata ja tamane samajAze. ApaNe tyAM pratiSThA zuSka kriyAkAMDanI che, jJAnanI nathI e kamanasIbI che. jANe ema lAge che ke ApaNe tyAM jIvatA mANasene ja te paDI gayuM che. A sthiti TALavI ja rahI, ane e TALavAno ekamAtra upAya mANase-cetana taiyAra karavA e ja che. ItihAsane artha ApaNe mAtra prazasti ja karIe chIe. e ApaNI bhUla che. ema mAnavAthI kazuM kAma nahi thAya. emAM te sArA-khoTA, pUrNatAapUrNatA e badhAno samAveza tha joIe. ema karIe te ja navI bhUle karatAM ApaNe aTakI zakIe ane navasarjanamAM jarUrI phALo ApI zakIe. vaLI, TAmAM moTuM dukha te e ke ApaNI pAse je che ene nabhAvavAnI ApaNI vRtti, daSTika taiyArI nathI. ApaNe tyAM saune pitApitAne judo ke joIe che ane e mATe sau pitapotAne gamatI rIte nAnImoTI saMsthAo racavAnI mAyAjALamAM phasAyA che. paNa kharI rIte te have navAM navAM maMdire karAvavAnI mane vRttinA badale saMskAropayogI sAdhane pAchaLa nANAM kharcavAM dhaTe. emAMthI ja navasarjanane anukULa evA mANase-cetanagraMthe taiyAra thaI zakaze. Aje e cetana-graMtha same-eTale ke dakSiNAmUrtivALA zrI. nAnAbhAI bhaTTa je-eka mANasa te ApaNA samAjamAM batAve jenA nAmathI kheMcA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752 ] darzana ane ciMtana Ine vidyAthIo cAlyA Ave. pitAnI AsapAsano ja vicAra karyA kare ane bIje bIje sthaLe je vidyAdhAma Adarza rIte cAlatAM hoya te tarapha dhyAna na ApavuM ane ApaNI junI daSTi mujaba ja navI navI saMsthAo UbhI ryA karavI e barAbara nathI. kharI rIte jyAM jyAM Adarza vidyAdhAma hoya tyAM jaI kAma karI batAvavuM ane tyAMthI sAcI preraNA laI AvavI. e vaDe ja ApaNuM jJAnanI bhUmikA UMcI thaI zake. ApaNe tyAM sUrio ghaNAya che, paNa mAre mana to e ja sAcA suri che ke jeo sArvajanika saMsthAmAM jaI kAma karI zake. aMtamAM mAre eTaluM ja kahevuM che ke tame tamArA putranA samagra bhavi. bane jema vicAra kare che tema je vidyAthI heya--vidyAno atha hoya tenA bhaviSyane paNa tamArA bhAI tarIke ja vicAra karaje. ApaNe tyAgI gaNAtA varganI bhUmikA UMcI karavI hoya ane pachInA yugamAM temanI pratiSThA sAcavI rAkhavI hoya te mAre tamane saune eka ja saMdeza che ke mANase-cetana-grothI ja ApaNuM tyAgIvargane svataH preraNuM maLaze, ane e raste ApoApa taiyAra thavAnI pharaja paDaze. -prabuddha vana, 1 navembara 1947.