Book Title: Bhashya aur Bhashyakar
Author(s): Mohanlal Mehta
Publisher: Z_Yatindrasuri_Diksha_Shatabdi_Smarak_Granth_012036.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211598/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASya aura bhASyakAra DaoN. mohanalAla mehatA.... AgamoM kI prAcInatama padyAtmaka TIkAe~ niyuktiyoM meM 6490 gAthAe~ haiN| paMcakalpa-mahAbhASya kI gAthAsaMkhyA 2574 ke rUpa meM prasiddha haiN| niyuktiyoM kI vyAkhyAna-zailI bahuta gUr3ha hai| vyavahArabhASya meM 4629 gAthAe~ haiN| nizIthabhASya meM lagabhaga evaM saMkocazIla hai| kisI bhI viSaya kA jitane vistAra se 6500 gAthAe~ haiN| jItakalpabhASya kI gAthAsaMkhyA 2606 hai| vicAra honA cAhie, usakA usameM abhAva hai| isakA kAraNa yahI oghaniyukti para do bhASya haiM jinameM se eka kI gAthAsaMkhyA 322 hai ki unakA mukhya uddezya pAribhASika zabdoM kI vyAkhyA tathA dUsare kI 2517 hai| piNDaniyukti-bhASya meM 46 gAthAe~ haiN| karanA hai, na ki kisI viSaya kA vistRta vivecn| yahI kAraNa thASyakAra hai ki niyuktiyoM kI aneka bAteM binA Age kI vyAkhyAoM kI sahAyatA ke saralatA se samajha meM nahIM aatii| niyuktiyoM ke upalabdha bhASyoM kI pratiyoM ke AdhAra para kevala do gUDhArtha ko prakaTa rUpa meM prastuta karane ke lie Age ke AcAryoM bhASyakAroM ke nAma kA patA lagatA hai| ve haiM AcArya jinabhadra ne una para vistRta vyAkhyAe~ likhanA Avazyaka smjhaa| isa aura sNghdaasgnni| AcArya jinabhadra ne do bhASya likhe - vizeSAvazyakabhASya aura jiitklpbhaassy| saMghadAsagaNi ke bhI padyAtmaka vyAkhyAe~ likhI gaIM ve bhASya ke rUpa meM prasiddha haiN| do bhASya haiM - bRhatkalpa-laghubhASya aura pNcklp-mhaabhaassy| niyuktiyoM kI bhA~ti bhASya bhI prAkRta meM hI haiN| AcArya jinabhadra bhASya AcArya jinabhadra' kA apane mahattvapUrNa graMthoM ke kAraNa jisa prakAra pratyeka Agama grantha para niryakti na likhI jaina-paramparA ke itihAsa meM eka viziSTa sthAna hai| itanA hote hue jA sakI usI prakAra pratyeka niryakti para bhASya bhI nahIM likhA bhI Azcarya isa bAta kA hai ki unake jIvana kI ghaTanAoM ke gyaa| nimnalikhita Agama granthoM para bhASya likhe gae haiM - 1. viSaya meM jaina-granthoM meM koI sAmagrI upalabdha nahIM hai| unake Avazyaka 2. dazavaikAlika 3. uttarAdhyayana 4. bRhatkalpa 5. janma aura ziSyatva ke viSaya meM paraspara virodhI ullekha milate paMcakalpa 6. vyavahAra 7. nizItha 8.jItakalpa 9. oghaniryakti haiN| ye ullekha bahuta prAcIna nahIM hai apitu 15vIM yA 16vIM 10. pinnddniyukti| zatAbdI kI paTTAvaliyoM meM haiN| isase yaha siddha hotA hai ki AcArya jinabhadra ko paTTaparaMparA meM samyak sthAna nahIM milaa| ___ Avazyaka sUtra para tIna bhASya likhe gae haiM - 1. mUlabhASya unake mahattvapUrNa granthoM tathA unake AdhAra para likhe gae vivaraNoM 2. bhASya aura 3. vishessaavshykbhaassy| prathama do bhASya bahuta ko dekhakara hI bAda ke AcAryoM ne unheM ucita mahattva diyA tathA hI saMkSipta rUpa meM likhe gae aura unakI aneka gAthAe~ AcArya-paramparA meM sammilita karane kA prayAsa kiyaa| cUMki vizeSAvazyakabhASya meM sammilita kara lI giiN| isa prakAra vizeSAvazyakabhASya ko tInoM bhASyoM kA pratinidhi mAnA jA isa prayAsa meM vAstavikatA kI mAtrA adhika na thI ata: yaha sakatA hai, jo Aja bhI vidyamAna hai| yaha bhASya pUre AvazyakasUtra svAbhAvika hai ki vibhinna AcAryoM ke ullekhoM meM matabheda ho| para na hokara kevala usake prathama adhyayana sAmayika para hai| yahI kAraNa hai ki unake saMbaMdha meM yaha bhI ullekha milatA hai ki eka adhyayana para hote hue bhI isameM 3603 gAthAe~ haiN| va ve AcArya haribhadra ke paTTa para baitthe| dazavaikAlikabhASya meM 63 gAthAe~ haiN| uttarAdhyayanabhASya bhI bahuta AcArya jinabhadrakRta vizeSAvazyakabhASya kI prati zaka choTA hai| isameM kevala 45 gAthAe~ haiN| bRhakalpa para do bhASya haiM saMvat 531 meM likhI gaI tathA valabhI ke eka jaina-maMdira meM - bRhat aura lghu| bRhadbhASya pUrA upalabdha nahIM hai| laghubhASya samarpita kI gii| isa ghaTanA se yaha pratIta hotA hai ki AcArya aarurururururuvaarN-ord Ramanananda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- yatIndra surismArakagrantha - jaina Agama evaM sAhitya - jinabhadra kA valabhI se koI saMbaMdha avazya honA caahie| AcArya nAgendra, candra, nivRtti aura vidyaadhr| Age jAkara inake nAma se jinaprabha likhate haiM ki AcArya jinabhadra kSamAzramaNa ne mathurA meM bhinna-bhinna cAra prakAra kI paramparAe~ pracaliti huI aura unakI nAgendra, devanirmita stUpa ke deva kI ArAdhanA eka pakSa kI tapasyA dvArA candra, nivRtti tathA vidyAdhara kuloM ke rUpa meM prasiddha huii|6|| kI aura dImaka dvArA khAe hue mahAnizItha sUtra kA uddhAra kiyaa| ina tathyoM ke atirikta unake jIvana se saMbaMdhita aura isase yaha siddha hotA hai ki AcArya jinabhadra kA saMbaMdha valabhI koI vizeSa bAta nahIM miltii| hA~, unake guNoM kA varNana avazya ke atirikta mathurA se bhI hai| upalabdha hotA hai| jItakalpacUrNi ke kartA siddhasenagaNi apanI DaoN. umAkAMta premAnaMda zAha ne aMkoTaka-akoTA gA~va se cUrNi ke prAraMbha meM AcArya jinabhadra kI stuti karate hue unake prApta huI do pratimAoM ke adhyayana ke AdhAra para yaha siddha guNoM kA isa prakAra varNana karate haiM - kiyA hai ki ye pratimAe~ I. san 550 se 600 taka ke kAla kI ___'jo anuyogadhara, yugapradhAna, pradhAna jJAniyoM se bahumata, haiN| unhoMne yaha bhI likhA hai ki ina pratimAoM ke lekhoM meM jina jana sarva zruti aura zAstra meM kuzala tathA darzana-jJAnopayoga ke para AcArya jinabhadra kA nAma haiM, ve vizeSAvazyakabhASya ke katI mArgarakSaka haiN| jisa prakAra kamala kI sagaMdha ke vaza meM hokara kSamAzramaNa AcArya jinabhadra hI haiN| unakI vAcanA ke anusAra bhramara kamala kI upAsanA karate haiM, usI prakAra jJAnarUpa makaraMda eka mUrti ke padmAsana ke pichale bhAga meM 'OM devadharmoyaM ke pipAsu muni jinake mukharUpa nirjhara se pravAhita jJAnarUpa nivRttikule jinabhadravAcanAcAryasya' aisA lekha hai aura dUsarI mUrti / amRta kA sarvadA sevana karate haiN| ke AbhAmaMDala meM 'OM nivRttikule jinabhadra vAcanAcAryasya' aisA lekha hai| ina lekhoM se tIna bAteM phalita hotI haiN|1. sva-samaya tathA para-samaya ke Agama, lipi, gaNita, chanda AcArya jinabhadra ne ina pratimAoM ko pratiSThita kiyA hogA 2. aura zabdazAstroM para kie gae vyAkhyAnoM se nirmita jinakA unake kula kA nAma nivRttikula thA 3. unheM vAcanAcArya kahA anupama yazapaTaha dasoM dizAoM meM baja rahA hai| jinhoMne apanI anupama buddhi ke prabhAva se jJAna, jJAnI, hetu, pramANa tathA gaNadharavAda jAtA thaa| cU~ki ye mUrtiyA~ aMkoTTaka meM milI hai, ataH yaha bhI kA savizeSa vivecana vizeSAvazyaka meM granthanibaddha kiyA hai| anumAna lagAyA jA sakatA hai ki usa samaya bhar3auMca ke AsapAsa bhI jainoM kA prabhAva rahA hogA aura AcArya jinabhadra ne isa kSetra jinhoMne chedasUtroM ke artha ke AdhAra para puruSavizeSa ke pRthakkaraNa ke anusAra prAyazcitta kI vidhi kA vidhAna karane vAle meM bhI vihAra kiyA hogaa| uparyukta ullekhoM meM AcArya jinabhadra ko kSamAzramaNa na kahakara vAcanAcArya isalie kahA gayA hai ki jItakalpasUtra kI racanA kI hai| aise para-samaya ke siddhAntoM meM nipuNa, saMyamazIla zramaNoM ke mArga ke anugAmI aura kSamAzramaNoM paramparA ke anusAra vAdI, kSamAzramaNa, divAkara tathA vAcaka ekArthaka zabda mAne gae haiN| vAcaka aura vAcanAcArya bhI ekArthaka meM nidhAnabhUta jinabhadragaNi kSamAzramaNa ko namaskAra ho|" haiM, ata: vAcanAcArya aura kSamAzramaNa zabda vAstava meM eka hI isa varNana se aisA pratIta hotA hai ki jinabhadragaNi AgamoM artha ke sUcaka haiN| inameM se eka kA prayoga karane se dUsare kA ke advitIya vyAkhyAtA the, 'yugapradhAna' pada ke dhAraka the, tatkAlIna prayojana bhI siddha ho hI jAtA hai| pradhAna zrutadhara bhI inakA bahumAna karate the, zruta aura anya zAstroM AcArya jinabhadra nivRttikala ke the| isakA pramANa uparyukta ke kuzala vidvAn the| jaina-paramparA meM jo jJAna-darzanarUpa upayoga lekhoM ke atirikta anyatra nahIM miltaa| yaha nivRttikula kaise kA vicAra kiyA gayA hai, usake ye samarthaka the| inakI sevA meM prasiddha huA, isake lie nimnAMkita kathAnaka kA AdhAra liyA aneka muni jJAnAbhyAsa karane ke lie sadA upasthita rahate the| bhinna-bhinna darzanoM ke zAstra, lipividyA, gaNitazAstra, chaMdaHzAstra, jA sakatA hai| zabdazAlA Adi ke ye anupama paMDita the| inhoMne bhagavAna mahAvIra ke 17veM paTTa para AcArya vajrasena hue the| vizeSAvazyakabhASya aura jItakalpasUtra kI racanA kI thii| ye unhoMne sopAraka nagara ke seTha jinadatta aura seThAnI IzvarI para-siddhAnta meM nipuNa, svAcArapAlana meM pravaNa aura sarva jaina ke cAra putroM ko dIkSA dI thii| unake nAma isa prakAra the - zramaNoM meM pramukha the| uttaravartI AcAryoM ne bhI AcArya jinabhadra Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yatIndra sUri smArakagranya - jaina Agama evaM sAhitya - kA bahumAnapUrvaka nAmollekha kiyA hai inake liye inakI racanA AcArya jinabhadra ne kI hai, yaha bhI mAnanA hI pdd'egaa| bhASyasudhAmbhodhi, bhASyapIyUSapaMthodhi, bhagavAn bhASyakAra aisI sthiti meM inakI TIkA bhI milanI cAhie, parantu bAta aisI duHSamAndhakAranimagnajinavacanapradIpapratima dalitakuvAdipravAda, nahIM hai| AcArya jinabhadra dvArA prAraMbha meM kI gaI vizeSAvazyakabhASya prazasyabhASyazasya kAzyapIkalpa, tribhuvanajanaprathitavacanopa kI sarvaprathama TIkA meM athavA koTyAcArya aura maladhArI hemacandra niSadvedI, sandehasandohazailazRMgabhaMgadambholi Adi vizeSaNoM kA kI TIkAoM meM ina gAthAoM kI TIkA nahIM miltii| itanA hI nahIM prayoga kiyA gayA hai| ina gAthAoM ke astitva kI sUcanA taka nahIM hai| AcArya jinabhadra ke samaya ke viSaya meM muni zrI ina pramANoM se yahI siddha hotA hai ki ye gAthAe~ AcArya jinavijayajI kA mata hai ki unakI mukhya kRti vizeSAvazyakabhASya jinabhadra ne na likhI hoM apitu usa prati kI nakala karane-karAne kI jaisalamera sthita prati ke aMta meM milane vAlI do gAthAoM ke vAloM ne likhI hoN| aisI sthiti meM yaha bhI svataH siddha hai ki ina AdhAra para yaha kahA jA sakatA hai ki isa bhASya kI racanA gAthAoM meM nirdiSTa samaya racanAsamaya nahIM apitu pratilekhanasamaya vikrama saMvat 666 meM huii| ve gAthAe~ isa prakAra haiM - hai| koTyAcArya ke ullekha se yaha bhI nizcita hai ki AcArya paca satA igatIsA sagaNivakAlassa vttttmaannss| jinabhadra kI aMtima kRti vizeSAzyakabhASya hai| isa bhASya kI to cettapuSiNamAe budhadiNa sAtimi nnkkhtte|| svopajJa TIkA unakI mRtyu ho jAne ke kAraNa pUrNa na ho skii| rajje Nu pAlaNapare sI (lAi) ccammi nnrvrindmmi| yadi vizeSAvazyakabhASya kI jaisalamera sthita ukta prati valabhINagarIe imaM mahavi... mi jinnbhnne|| kA lekhana samaya taka saMvat 531 arthAt vikrama saMvat 666 mAnA jAe, to vizeSAvazyakabhASya kA racanA samaya isase pUrva muni zrI jinavijayajI ne ina gAthAoM kA artha isa prakAra hai hI mAnanA pdd'egaa| yaha bhI hama jAnate haiM ki vizeSAvazyakabhASya - zaka saMvat 531 (vikrama saMvat 666) meM valabhI meM jisa samaya AcArya jinabhadra kI aMtima kRti thI aura usakI svopajJa TIkA zIlAditya rAjya karatA thA usa samaya caitra zuklA pUrNimA, budhavAra bhI unakI mRtyu ke kAraNa apUrNa rahI, aisI dazA meM yadi yaha aura svAti nakSatra meM vizeSAvazyakabhASya kI racanA pUrNa huii| mAnA jAe ki jinabhadra kA uttarakAla vikrama saMvat 650-660 paM. zrI dalasakha mAlavaNiyA isa mata kA virodha karate haiN| ke AsapAsa rahA hogA. to anacita nahIM hai| unakI mAnyatA hai ki uparyukta mata mUla gAthAoM se phalita nahIM AcArya jinabhadra ne nimnalikhita graMthoM kI racanA kI hai| hotaa| unake matAnusAra ina gAthAoM meM racanAviSayaka koI 1. vizeSAvazyakabhASya (prAkRta . padyA) 2. ullekha nahIM hai| ve kahate haiM ki khaMDita akSaroM ko hama yadi kisI vizeSAvazyakabhASyasvopajJavRtti (apUrNa-saMskRta-gadya) 3. maMdira kA nAma mAna leM, to ina donoM gAthAoM meM koI kriyApada nahIM bRhatsaMgrahaNI (prAkRta - padya) 4. bRhatkSetrasamAsa (prAkRta-padya 5. raha jaataa| aisI avasthA meM usakI zaka saMvat 531 meM racanA huI, vizeSaNavatI (prAkRta-padya) 6. jItakalpa (prAkRta-padya) 7. aisI nizcayapUrvaka nahIM kahA jA sktaa| adhika saMbhava yaha hai ki jIta kalpabhASya (prAkRta padya) 8. anuyogadvAracUrNi (prAkRtavaha prati usa samaya likhI jAkara usa maMdira meM rakhI gaI ho| isa mata gadya) 9. dhyAnazataka (praakRt-pdy)| antima grantha arthAt kI puSTi ke lie kucha pramANa bhI die jA sakate haiM - dhyAnazataka ke kartRtva ke viSaya meM abhI vidvAnoM ko saMdeha hai| 1. ye gAthAe~ kevala jaisalamera kI prati meM hI milatI haiM, anya kisI prati meM nhiiN| isakA artha yaha haA ki ye gAthAe~ sadhadAsagANa mUlabhASya kI na hokara prati likhI jAne tathA ukta maMdira meM rakhI saMghadAsagaNi bhI bhASyakAra ke rUpa meM prasiddha haiN| inake do| jAne ke samaya kI sUcaka hai| jaisalamera kI prati maMdira meM rakhI gaI bhASya upalabdha hai- bRhatkalpa-laghubhASya aura paMcakalpa mhaabhaassy| prati ke AdhAra para likhI gaI hogii| muni zrI puNyavijayajI ke matAnusAra saMghadAsagaNi nAma ke do 2. yadi ina gAthAoM ko racanAkAlasUcaka mAnA jAe, to AcArya hue haiM - eka vasudevahiMDi prathama khaNDa ke praNetA aura Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yatIndra sUri smArakagrantha - jaina Agama evaM sAhitya dusare bRhatkalpa-laghubhASya tathA paMcakalpa-mahAbhASya ke prnnetaa| ke praNetA, jinakA nAma abhI taka ajJAta hai, bRhatkalpacUrNikAra ye donoM AcArya eka na hokara bhinna-bhinna haiM, kyoMki vasudevahiMDi- tathA bRhatkalpavizeSacUrNikAra se bhI pIche hue haiN| isakA kAraNa madhyama khaNDa ke kartA AcArya dharmasenagaNi mahattara ke kathanAnusAra yaha hai ki bRhatkalpalaghubhASya kI 1661vIM gAthA meM pratilekhanA vasudevahiMDi-prathama khaMDa ke praNetA saMghadAsagaNi 'vAcaka' pada se ke samaya kA nirUpaNa kiyA gayA hai| usakA vyAkhyAna karate vibhUSita the, jabaki bhASyapraNetA saMghadAsagaNi 'kSamAzramaNa' hue cUrNikAra aura vizeSacUrNikAra ne jina AdezAMtaroM kA arthAt padAlaMkRta haiN|10 AcArya jinabhadra kA paricaya dete samaya hamane pratilekhanA ke samaya se saMbaMdha rakhane vAlI vividha mAnyatAoM dekhA hai ki kevala padavI-bheda se vyakti-bheda kI kalpanA nahIM kA ullekha kiyA hai, unase bhI aura adhika naI-naI mAnyatAoM kI jA sktii| eka hI vyakti vividha samaya meM vividha padaviyA~ kA saMgraha bRhatkalpa-bRhadbhASyakAra ne uparyukta gAthA se saMbaMdhita dhAraNa kara sakatA hai| itanA hI nahIM, eka hI samaya meM eka hI mahAbhASya meM kiyA hai, jo yAkinImahattarAsUnu AcArya zrI vyakti ke lie vibhinna dRSTiyoM se vibhinna padaviyoM kA prayoga haribhadrasUriviracita paMcavastuka prakaraNa kI svopajJavRtti meM upalabdha kiyA jA sakatA hai| hai| isase yaha spaSTa pratIta hotA hai ki bRhatkalpa-bRhadbhASya ke kabhI-kabhI to kucha padaviyA~ paraspara paryAyavAcI bhI bana praNetA bRhatkalpacUrNi tathA vizeSacUrNi ke praNetAoM se pIche hue jAtI haiN| aisI dazA meM kevala 'vAcaka' aura 'kSamAzramaNa' padaviyoM haiN| ye AcArya haribhadrasUri ke kucha pUrvavartI athavA samakAlIna ke AdhAra para yaha nizcayapUrvaka nahIM kahA jA sakatA hai ki ina haiN| aba rahI bAta vyavahArabhASya ke praNetA kii| isa bAta kA ra padaviyoM ko dhAraNa karane vAle saMghadAsagaNi bhinna-bhinna vyakti kahIM ullekha nahIM milatA ki vyavahArabhASya ke praNetA kauna haiM the| muni zrI puNya vijayajI ne bhASyakAra tathA vasudevahiMDikAra / aura ve kaba hue haiM? itanA hote hue bhI yaha nizcayapUrvaka kahA AcAryoM ko bhinna-bhinna siddha karane ke lie eka aura hetu diyA / jA sakatA hai ki vyavahAra-bhASyakAra jinabhadra ke bhI pUrvavartI hai12 hai. jo vizeSa balavAna hai| AcArya jinabhadra ne apane vizeSaNavatI isakA pramANa yaha hai ki AcArya jinabhadra ne apane vizeSaNavatI grantha meM vasudevahiMDi nAmaka grantha kA aneka bAra ullekha kiyA / grantha, meM vyavahAra ke nAma ke sAtha jisa viSaya kA ullekha hai| itanA hI nahIM apitu vasudevahiMDi prathama khaNDa meM citrita kiyA hai, vaha vyavahArasUtra ke chaThe uddezaka ke bhASya meM upalabdha RSabhadeva-carita kI saMgrahaNI gAthAe~ banAkara unakA apane grantha meM hotA hai|13 ise sahaja hI anumAna lagAyA jA sakatA hai ki samAveza bhI kiyA hai| isase yaha siddha hotA hai ki vasudevahiMDi vyavahArabhASyakAra AcArya jinabhadra se bhI pahale hue haiN| prathama khaNDa ke praNetA saMghadAgaNi AcArya jinabhadra ke pUrvavartI jaina sAhitya kA vRhada itihAsa, haiN|19 bhASyakAra saMghadAsagaNi bhI AcArya jinabhadra ke pUrvavartI hI haiN| bhAga 3 se sAbhAra anya bhASyakAra sandarbha AcArya jinabhadra aura saMghadAsagaNi ko chor3akara anya 1. gaNadharavAda : prastAvanA, pR. 27-45 bhASyakAroM ke nAma kA patA abhI taka nahIM laga pAyA hai| yaha to 2. vividhatIrthakalpa, pR. 19 nizcita hai ki ina do bhASyakAroM ke atirikta anya bhASyakAra bhI hue haiM, jinhoMne vyavahArabhASya Adi kI racanA kI hai| manizrI 3. jaina-satya-prakAza, aMka 196 puNyavijayajI ke matAnusAra kama se kama cAra bhASyakAra to hue 4. vahI hI haiN| unakA kathana hai ki eka zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa, 5. paM. zrI dalasukha mAlavaNiyA ne ina zabdoM kI mImAMsA isa prakAra dUsera zrI saMghadAsagaNi kSamAzramaNa, tIsare vyavahArabhASya Adi ke / kI hai"prArambha meM 'vAcaka' zabda zAstra-vizArada ke lie vizeSa praNetA aura cauthe bRhatkalpa bRhadbhASya Adi ke racayitA - isa pracalita thaa|....aacaary jinabhadra kA yuga kSamAzramaNoM kA yuga rahA prakAra sAmAnyatayA cAra Agamika bhASyakAra hue haiN| prathama do hogA , ataH sambhava hai ki unake bAda ke lekhakoM ne unake liye bhASyakAroM ke nAma to hameM mAlUma hI haiN| bRhatkalpa-bRhadbhASya Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatIndra sUri smArakagrantha - jaina Agama evaM sAhitya - 'vAvanAcArya ke sthAna para 'kSamAzramaNa' pada kA ullekha kiyA ho|" 11. vahI, pR. 20-21 - gaNadharavAda : prastAvanA, pR. 31 12. vahI, pR. 21-22 6. jaina gurjara kavio, bhA. 2, pR. 669 13. sIho sudADha nAgo AsaggIvo ya hoi aNNesiM / 7. jItakakalpacUrNi, gA. 5-10 (jItakalpasUtra : prastAvanA, siMho migaddhao tti ya hoi vsudevcriymmi|| sIho ceva sudADho, jaM rAyagihammi kavilabaDuo tti| pR.6-7) sIsaD bavahAre goyamovasamio sa nnikkhNto|| 8. gaNadharavAda : prastAvanA, pR. 32-33 - vizeSaNavatI, 33-34 9. yaha cUrNi anuyogadvAra ke aMgala pada para hai jo jinadAsa kii| sIho tiviTTha nihato, bhamiuM rAyagiha kabali bddugtti| cUrNi tathA haribhadra kI vRtti meM akSarazaH uddhRta hai| jiNavara kahamamaNubasama goyamobasama dikkhA y|| 10. niyuktilaghubhASya - vRtyupeta - bRhatkalpasUtra (SaSTha bhAga) : - vyavahArabhASya 192 prastAvanA, pR. 20