Book Title: Bhagwan Mahavir
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Z_Sangiti_004849.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249397/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. bhagavAna mahAvIra sarvadharmasamabhAvI athavA binasAMpradAyika ApaNI sarakAra bhagavAna mahAvIranI pacIsamI nirvANazatAbdInuM ujamaNuM A varSe karavAnI che e prasaMga sarakAra mATe ane bhAratanI prajA mATe ghaNo AnaMdadAyI ane preraka che. A agAu sarakAre bhagavAna buddhanI paNa nirvANazatAbdInI ujavaNI ghaNI zAnadAra rIte bhAre umaMgathI karelI. A eka suMdara zirasto che ke bhAratanA uttamottama Adarza puruSonI janmajayaMtI athavA nirvANatithi UjavIne te te mahApuruSonuM prajAne smaraNa karAvavuM, temanA guNonuM samUhakIrtana karavAnA prasaMgo UbhA karavA tathA temanuM smaraNa kAyama Take evI prajA-jAgRtinI ke prajAne hitakara nIvaDe evI koI ne koI pravRtti sarakAra kare athavA sarakAra ane prajA baMne maLIne yathAzakti kare; tema karIne te te mahApuruSo prati sarakAra ane prajA potapotAnI kRtajJatA vyakta karavAnI taka meLave. je sarakAra ke prajA guNAnurAgI che ane kRtajJatAnA guNane varelI che tenI to ukta rIte vartavAnI anivArya pharaja che ja. kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdra racela yogazAstranI vRttinA prAraMbhamAM ja Alekhela kathAno mukhya AdhAra ane anya kathAono paNa AdhAra laI prastuta lakhANa lakhuM chuM. yogazAstramAM bhagavAna vIrane "yoginAtha" evuM vizeSaNa ApIne yAda karela che. A bhAratabhUmi upara je je yoginAtha thayelA che teo badhA ja sAdhAraNa mAnavanI bhUmikA uparathI ja pUrNa samadarzI thayelA che, sthitaprajJanI bhUmikAne pAmelA che ane gItAjImAM sthitaprajJanA je je lakSaNo batAvelAM che te tamAma lakSaNothI alaMkRta thayelA che. je manuSya pUrNa samadarzI hoya, sthitaprajJa hoya te pUrNapaNe vitarAga ja hoya che, anAsakta ja hoya che ane teNe yoganI sAdhanAnuM dhyeya ukta rIte pUrNapaNe siddha karela hoya che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 * saMgIti koI paNa uccatama dhyeyane pUrNapaNe meLavatAM ghaNo lAMbo kALa jAya che tema vIrabhagavAnane paNa vItarAganI bhUmikAne-sthitaprajJatAnI bhUmikAne prApta karavAnuM dhyeya siddha karatAM sAro evo lAMbo kALa lAgela che. "bhaNatAM paMDita nIpaje, lakhatAM lahiyo thAya", "mAro di karma zatram vidati ? A nyAye bhagavAnane potAnA pUrvajIvanamAM ghaNI-ghaNI sAdhanAomAMthI pasAra thavuM paDeluM. emanA Ama to na gaNI zakAya eTalA janmo thayelA kahevAya che. paNa emAMthI bhagavAnanA jIvananI kathA lakhanAre mukhya-mukhya chavvIsa janmonI ja kathA kahelI che. prastutamAM e chavvIse janmonI kathA lakhavI nathI, paNa e janmomAMthI je janmamAM bhagavAne potAnI sAdhanA tarapha pagalAM bharyA te janmano thoDo paricaya ApI pachI temanA pUrNasiddhiprAptivALA chellA jIvananI eTale vIra bhagavAnanA jIvananI jhAMkhI batAvavAnI che. (1) prathama bhAvamAM bhagavAnanA jIvanuM nAma nayasAra hatuM. te jaMgalamAM lAkaDAM kApavA gayo hato. teNe potAnA mANasone evI sUcanA ApelI ke je vRkSo taddana jaraTha thaI gayAM hoya, lagabhaga sukAI gayA jevAM thaI gayAM hoya temane ja kApavAnAM, bIjAMne nahIM. (2) lAkaDAM kApatAM kApatAM kharo bapora thaI gayo ane sUraja mAthe Avyo, tyAre nayasAra ane tenI AkhI maMDaLI eka ghaTAdAra vRkSanI nIce bhojana levA beThI. eTalAmAM tyAM becAra zramaNanigraMtho AvI pahoMcyA. A zramaNo tApa ane thAkane lIdhe herAna-parezAna thaI gayelA jaNAtA hatA. Ama acAnaka zramaNone AvelA joIne nayasAra pote savinaya temanI pAse pahoMcyo, ane temane thAkelA joIne vinaMti karI ke "Apa vizeSa thAkelA cho tethI A chAyAdAra vRkSanI nIce thoDo ArAma karo ane pachI amArI bhojana-sAmagrImAMthI je Apane khapatuM hoya te laIne bhojana karo. pachI ApanI sAthe vigatathI vAta karIza." pachI zramaNoe ArAma karIne bhojana lIdhuM ane vaLI thAka utAravA vizeSa ArAma karyo. (3) tyArapachI zramaNono thAka UtarI gayelo jANIne nayasAre temanI pAse jaIne savinaya praNAma karIne pUchyuM ke "A ghora jaMgalamAM mANasono saMcAra bhAgye ja thAya che. temAM Apa zI rIte AvI pahoMcyA?zramaNoe kahyuM ke "mahAnubhAva! ame eka sArthavAhanA saMgha sAthe hatA, paNa daivayoge ame judA paDI gayA ane pachI to rasto ja bhUlI gayA. cAlatAM cAlatAM Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, bhagavAna mahAvIra 03 tApe ane thAke ame parezAna thayA, ane thayuM ke rastA bAbata koI mANasa maLe to tene pUchIe. paNa ghaNuM cAlyA pachI paNa koI manuSya to dekhAyo nahIM, paNa lAkaDAM kApavAnA avAjo saMbhaLAyA; tethI te dizA tarapha ame vaLyA ane cAlatA cAlatA A jaMgalamAM AvI pahoMcyA chIe. have amAre vizeSa khoTI thavuM poSAya tema nathI. tethI tame rasto batAvo to ame jaladI ravAnA thaIne pelA amArA saMghanI sAthe thaI jaIe. saMgha paNa ATalAmAM ja kyAMka bhojana karavA beTho haze." nayasAre namra bhAve kahyuM ke, ''Apa taiyAra thaI jAo. huM mArA mANasone sUcanA ApIne AvI jAuM chuM." nayasAra doDato jaI Avyo ane pachI zramaNonI sAthe temane rasto batAvavA nIkaLyo. kharo rasto AvatAM ja teNe zramaNone kahyuM ke ''A dhorImArga che ane have Apa A raste padhAro, ane AzA che ke tamArA saMghano tamane jarUra samAgama thaI jaze." munione thayuM ke A bhAI vizeSa saraLa che ane ke sArI zikhAmaNonA grAhaka supAtra che ema vicArIne potAthI chUTA paDatA nayasArane saddharmanAM be vacana saMbhaLAvyAM. nayasAra te amRtamaya vacanone sAMbhaLIne munione praNAma karI pAcho pharyo ane jyAM tenI maMDaLI kAma karatI hatI tyAM pahoMcI gayo. maMDaLIe lAkaDAM kApI, temane vaherIne nAnA kaTakA karI gADIo bharI lIdhI hatI ane sUrya namato jato hato ethI potAne sthAne javAnI taiyArI paNa karI lIdhI hatI. eTalAmAM nayasAra AvI pahoMcyo ane teonI maMDaLI potAne sthAne pahoMcI gaI. A vAtamAM 1, 2 ane 3 aMko karelA che. pahelA aMkamAM sUkAM jhADone ja kApavAnI AjJA Apela che, e uparathI nayasArane vRkSo paNa Atmavat priya hatAM evuM sUcana thAya che ane sAthe ja nayasAramAM rahelI sarvajIvamaitrIno khyAla Ave che. bIjA aMkamAM zramaNone AvatA joIne nayasArane je vicAra Ave che te uparathI saMtajano pratye teno kevo ane keTalo badho sadbhAva che te spaSTa jaNAya che, ane 3jA aMkamAM te bhAre sadbhAva sAthe saMtone bhojana Ape che, tethI teno atithi taraphano bhAre vinayayukta sadbhAva tarI Ave che. sAthe ja temanI hakIkata jANI laIne temane TheTha dhorImArga sudhI pahoMcADavA jAya che ane nayasArane yogya samajIne munio be dharmavacana tene saMbhaLAve che. nayasAra potAnI caryA e vacano pramANe goThavIne potAnuM jIvana pAvana karavA lAge che. ukta traNe bAbatomAM nayasAra, mahAvIra bhagavAnanA bhavamAM je pUrNa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 saMgIti maitrIvRttine-pUrNa samabhAvane meLavavAno che, tenAM bIja samAyelAM che; ane nayasAra je yoginAthanuM pada pAmavAno che te yogasAdhanAnI zarUAta paNa dekhAya che. have nayasAra teNe prApta karela yogasAdhanAne dhIre dhIre sAdhato sAdhato chevaTa yoginAtha thAya che. A vacagALAnA janmomAM tenI yogasAdhanAmAM kaSAyo dvArA vino to Ave che, chatAM te yogasAdhanAne choDato nathI, paNa dhIre dhIre vikasAvato jAya che ane chevaTe vikasela sAdhanA dvArA kharA arthamAM yoginAtha bane che. AcAryazrI hemacaMdrajI kahe che ke : zrI vIrano jIva nayasAranA bhavathI pharato pharato ane potAnI cittazuddhinA vikAsane vadhArato vadhArato tathA cittazuddhirUpa yoganI sAdhanAmAM AvatAM vighnone haThAvato haThAvato prANata nAmanA svargamAM puSpottara nAmanA vimAnamAM devarUpe janmyo, ane e devabhava pUro thaI gayA pachI devanA dehane tajIne siddhArtharAjAne ghare trizalArANInI kukSimAM, jema koI rAjahaMsa suMdara sarovaramAM Ave, tema Avyo. zrI vIrano jIva trizalA rANInI kukSimAM AvyA pachI rANIne ghaNAM ja suMdara ane vividha zubha bhAvinAM sUcaka evAM cauda svo AvyAM. temAM sauthI pahelo rANIe svapnamAM siMhane joyo, pachI hAthIne, tyAra pachI anukrame vRSabha, abhiSekanI kriyAthI yukta lakSmIdevI, sugaMdhayukta tAjI mALA, caMdra, sUrya, mahAdhvaja, pUrNakuMbha, vikaselAM padmonuM sarovara, sarispati samudra, vimAna, ratnarAzi, nidhUma agni. rANIe rAjAne potAne AvelAM svapnonI hakIkata jaNAvI eTale rAjA rAjI thayo ane bolyo, ke ApaNe ghera koI uttama jIva Avela che, je ApaNA kuLamAM dIvA jevo thaze. pachI garbhane yathAvidhi ucheratI rANIe yathAkAle putrane janma Apyo ane potAnA vaMzanI vRddhinuM kAraNa A putra che, ema samajIne mAtApitAe putranuM nAma vardhamAna pADyuM. vardhamAna dhIre dhIre zuklapakSanA caMdranI jema vadhavA lAgyo. bhaNavA javAnI uMmare pahoMcela vardhamAnakumArane rAjArANIe dhAmadhUma karIne nizALe bhaNavA besADyo, nizALiyAone mIThAI vaheMcI tathA bhaNavAnAM sAdhano pATI, pena, pustako uparAMta sarasa kapaDAM paNa vaheMcyAM. upAdhyAyajIno paNa sarasa rIte satkAra karyo : zAladuzAlA ApI upAdhyAyajIne moTo thALa bharIne mIThAI ApI. nizALamAM vardhamAnakumAra tamAma bIjA nizALiyAo sAthe mitrabhAve ekarasa thaI gayA. pote koI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra 05 rAjakumAra che e vAtanuM emane mahattva na lAgyuM paNa brAhmaNonA, kSatriyanA ane vaizya tathA zUdro eTale kArIgara- ema tamAma varganA nAnAmoTA vidyArthIo sAthe teo bhaLI gayA. sAthe vAMcavuM, dAkhalA karavA, vArtAone samajavI vagere teo te vidyArthIo sAthe ja karavA lAgyA. je dAkhalo bIjA vidyArthIne na AvaDe ke agharo lAge, tene vardhamAnakumAra potAnA buddhibaLe jhaTa gaNI ApatA ane vidyArthIone bhAre acaMbAmAM nAkhI detA. keTalIka vAra to vRddha upAdhyAyanuM kAma paNa teo mukhya chAtra tarIke saMbhALI letA. nizALa chUTatAM sau potapotAne ghera jatA, tyAre vardhamAnakumAra vRddha upAdhyAyane ghare pahoMcADavA tenI sAthe TheTha tenA ghara sudhI jatA ane pachI potAnI DelIe pahocatA. rAjA-rANI baMne temanI rAha jotAM besI rahetAM ane pUchatAM ke A ApaNA pADozamAM raheto kAtyAyana to kayArano nizALethI ghera AvI gayo che, tyAre beTA ! tane kema vAra lAgI ? vardhamAnakumAra mAtAjIne kahetA ke "mAtAjI ! mArA upAdhyAya vayovRddha che eTale temanI sAthe jaIne temane ghera pahoMcADI Avyo eTale ghaDIadhaghaDI moDuM thaI gayuM." dIkarAnI gurubhakti jANIne mAtA-pitA vizeSa khuza thatAM. pachI kumAra jamI karIne ArAma karatA, bAda ghare saMgItakAro AvatA eTale saMgIta sAMbhaLatA, ane saMgItamAM rasa jAmato hovAthI saMgItane paNa zIkhavA prayatna karatA. divasa DhaLatAM chAMyo thatAM potAnA dosta mitro sAthe bahAra upavanamAM ramavA nIkaLI paDatA. eka vAra AmalI pIpaLInI ramata cAlatI hatI ane chokarAo badhA jhADa upara ThekaThekA karatA hatA ane ramatamAM tanmaya thaI gayA hatA, evAmAM akasmAtuM vRkSa upara eka moTo bhoriMga dekhAyo. eTale ramanArA chokarAo to jhADa uparathI TapoTapa nIce paDavA lAgyA. A joI vardhamAne dhIraja ane hiMmata sAthe sApane pakaDIne dUra dUra pheMkI dIdho, eTale pAchI ramata jAmI ane cagI. chokarAo mAMhomAMhe kahevA lAgyA ke "A vardhamAna to bhAI bhAre hiMmatavALo che ne bIkaNa to leza paNa nathI. bhAre jabaro che." jayAre sau ghera pAchA pharyA tyAre keTalAka chokarAoe vardhamAnanAM mAtAjI pAse AvI tenI hiMmatanI, nirbhayatAnI vAta karatAM pelA sarpanI vAta kahI saMbhaLAvI. mAtA to sAMbhaLIne bhAre khuza thaI, paNa tene thoDI AzaMkA AvI ke AvA jokhamanuM kAma vardhamAne nahIM karavuM; ema vicArIne badhA chokarAo potapotAne ghare pahoMcyA pachI vardhamAnane pAse bolAvIne potAno vicAra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. saMgIti jaNAvyo. tyAre vardhamAna bolyo ke "he mAtAjI, tame jANatA nathI ke vardhamAna kSatriya bacyo che ? kSatriya eTale satata trAyate-AphatamAMthI bacAve te. eTale e to meM mAro dharma bajAvyo che, e vize tamAre ciMtA na karavI. ane kadAca daivayoge deha paDI jAya to paNa kSatriya potAno dharma cUke kharo ? jo cUke to pachI kSatriya zAno?" have mAtA zuM kahe ? vAta rAjA pAse pahoMcI. e paNa rAjI thayA ane putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI e kahevatane yAda karI kSatriyANIne kahyuM ke ""tamAre mUMjhAvAnI jarUra nathI. vIra puruSanAM to AvAM ja lakSaNa hoya." pachI to bIjo paNa Avo bhayano prasaMga AvI paDyo, paNa nIDara vardhamAna temAMthI pote to bacyA ja, paNa bIjA badhAne paNa bacAvyA. have to bhaNIgaNI bAjaMdA thayA, saMgItamAM paNa pravINa thayA, ghoDesavArI, tIraMdAjI vagere kSatriyone ucita badhI vidyAomAM paNa vardhamAna ekkA thayA. have temanI uMmara zaheramAM bhamavA jevI ane lokonA jIvananuM nirIkSaNa karavA jevI thaI hatI. eTale ekalA ekalA zaheramAM judA judA lattAomAM pharavA nIkaLe ane lokonI paristhitino abhyAsa kare. loko rAjakumAra Avyo jANI tenI adaba jALavIne vAta kare, tyAre vardhamAna kahetA ke "ApaNe badhA ja ekasarakhA mAnavI chIe ane ekabIjAnAM sukhaduHkhanI vAto jarUra karI zakIe chIe." jyAre lokoe vardhamAnakumArano paraduHkhabhaMjana svabhAva jANyo tyAre to teo niHsaMkoca bhAve potAnA hRdayanAM kamADa kumAra pAse kholI nAkhatA. kheDUta lokonI tathA bIjA majUrI karanAra lokonI dIna dazAnI vAta sAMbhaLI vardhamAna bhAre duHkhI thatA ane Ano upAya zodhavA prayatna karatA. kumAra bhAre vicakSaNa, vizeSa pratibhA-saMpanna ane bhAre vicArazIla hatA. keTalIka vAra to savAranA ekalA upavanamAM jaIne ciMtana-manana paNa karatA rahetA. ema karatAM vakhata vItavA lAgyo ane kumArane pratIti thaI ke jeTalI sukhasAmagrI vadhu, teTaluM prajAne mAthe duHkha vadhAre. garAsadAra to kAMI kamAto nathI, mahenata karato nathI paNa ezaArAma ane gAnatAna tathA bIjo vaibhava mANe che. prajA kara bharIbharIne tUTI jAya che ane keTalIka vAra garAsadAranA-jamInadAranA amaladAro dukALa jevA varasamAM paNa kara vasUla karIne potAnA mAlikane khuza kare che ane prajAnI sthiti tarapha koInuM dhyAna jatuM nathI. Ama vicAramAM ne vicAramAM vardhamAna ghaNI vAra udAsa banI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra 0 7 jatA ane A vaibhavavilAsathI virakta rahevAnuM vicAravA lAgyA. mAtApitAne paNa Ano kAMI aNasAra AvavA lAgyo. teo Ano khulAso meLavavA tatkALa to tatpara na thayAM, paNa jayAre vardhamAne gAnatAnamAM bhAga levo choDI dIdho ane bIjA khAnapAna vagerenA samAraMbhomAM paNa gerahAjara rahevA lAgyA tathA sAdhAraNa bhojanathI saMtuSTi mAnavA lAgyA, tyAre to vahAlA putrane pAse besADIne mAtA badhuM ja pUchavA lAgI. tyAre vardhamAne pote je joyuM hatuM te badhuM ja kahI saMbhaLAvyuM ane "AvI paristhitimAM mAre jamInadArI nathI karavI" evo paNa potAno vicAra spaSTa rUpe mAtAne ane pachI pitAne paNa jaNAvI dIdho. mAtApitA putranA vicAro sAMbhaLI ane tenI kSatriyavaTa sAcA arthamAM joIne khuza khuza thaI gayAM ane gaLagaLAM paNa thaI gayAM. A pavitra pravRttithI vardhamAnane aTakAvavAnuM mana temaNe na ja karyuM, paNa eTaluM to iccharyuM ke potAnA jIvatAM sudhI game tema karIne vardhamAnakumAra jamInadArIne saMbhALI le ane pachI tene je ThIka paDe te kare. vardhamAnakumAra mAtApitAnA asAdhAraNa bhakta hatA ane roja mAtApitAnI sarva prakAre sevAmAM tatpara rahetA. nokaro hAjara hovA chatAMya mAtA ke pitA kAMI kAma cIMdhe eTale tarata pote ja karI AvatA; nokara to Ave tyAre kharA. Ama vardhamAnakumAra mAtApitAnI sevAmAM ghaNo ja AnaMda anubhavatA ane vicAratA ke mahApuNyano yoga hoya to AvAM mAtApitA maLe, ane mAtApitA paNa hRdayathI samajatAM ke prabaLa puNyano yoga hoya to ja AvuM putraratna sAMpaDe. vardhamAne to have lagabhaga nirNaya ja karI lIdho hato ke huM mArI koI paNa aMgata pravRtti mATe koIne duHkhanuM nimitta thavA cAhato ja nathI. A sthiti tyAre ja thaI zake, jayAre huM jUnA tapasvIonI peThe sAdhanAnA mArge caDuM, dehakaSTane jarA paNa na gaNakAruM ane ciMtana-manana dvArA mArAmAM je hajI thoDI ghaNI vAsanAo paDI che temane bALIne khAkha karI dauM, ane anAsaktabhAva pUrNa paNe keLavI sukhaduHkhamAM, mAnaapamAnamAM, bhUkhatarasamAM tathA game tevA pratikULa ke anukULa saMyogomAM tadana samacitta rahI dhyAna, ciMtana, manana, dehakaSTa vagere dvArA vItarAgabhaya-krodhanI bhUmikAne pUrNapaNe prApta karuM to ja mane brahmavihArano akhaMDa AnaMda maLe. eka tarapha vardhamAnakumAra bharajuvAnImAM ukta prakArano vicAra karI rahyA che, tyAM bIjI tarapha mAtApitA vRddha avasthAne kAraNe have khakhaDI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 * saMgIti javAne lIdhe devagati tarapha prayANa karI gayAM. ethI have temane rAjamahelamAM eka kSaNa paNa rahevuM kaSTakara thayuM ane jamInadArImAM lezamAtra rasa na rahyo. eTale temaNe aThThAvIsa varSanI uMmare potAnA bhAIne jamInadArI soMpI dIdhI. paNa mAtApitAnA avasAnano tAjo ja ghA hovAthI temanA bhAI naMdivardhane vardhamAnakumArane vinaMti karI ke, "bhAI ! A to ghA upara mIThuM bhabharAvavA jevuM thAya che. tame mArI sthiti to juo." karuNALu vardhamAnakumAra bhAInI lAgaNI joIne tenA kahevA mujaba eka tapasvInI peThe gharamAM rahyA. paNa pachI bhAInI anumati meLavI ane jamInadArImAM je kAMI potAno bhAga hato te laI janatAmAM vaheMcI dIdho ane bhAInI tathA jJAtavaMzIya svajanonI saMmati meLavI trIza varasanI bharajuvAna vaye vardhamAnakumAra ekAkI sAdhanA mATe cAlatA thayA. lokoe vardhamAnakumArane bALakanI jema sarvathA avarsa joIne prAcIna paraMparAne dhyAnamAM rAkhI temanA khabhA upara eka kImatI vastra mUkI dIdhuM. paNa jemane sAdhanAnI dRSTie potAnA dehanI paNa paravA na hatI teo vastra tarapha zuM kAma jue? AcAraaMga-sUtramAM temanI sAdhanAnuM je svAbhAvika ane nirbheLa varNana maLe che te uparathI spaSTa jaNAya che ke temaNe e vastranI gaDI paNa khullI nahIM karelI; jema vastrane lokoe nAkhela tema ja te vastra khabhe paDI raheluM ane vardhamAnakumAra to yathAjAtarUpe (kudaratI sthitimAM) ja magadhanI ke vihAranI bhUmimAM viharavA lAgyA. teo prathama vizAlAnA jJAtakhaMDathI nIkaLI pAsenA ja karmAra gAmamAM sAMja thatA pahelAM pahoMcI gayA. jyAre temaNe divasane cothe pahore pravrayA svIkArI tyAre evo saMkalpa karelo ke AjathI sAvadha pravRttino mAre tyAga che. karmAra gAma pahoMcI gAmanA parisaramAM ja AvelA koI ekAMta sthAnamAM teo UbhA UbhA dhyAna-samAdhi karavA lAgyA. game tevuM ekAMta sthAna hoya to paNa AjubAju aneka khetaro ane vADIo AvelAM hatAM. sAMjano samaya hovAthI joke tyAM koIno pAdasaMcAra na hato, paNa khetaro vagere hovAthI tyAM koI ne koI manuSya ke pazuo hovAno saMbhava kharo. eTale jyAM zrI vimAna-zramaNa dhyAnastha UbhA hatA, tyAMthI koI gopAla nIkaLyo ane vIra vardhamAnazramaNane yathAjAtarUpe tyAM ekAMtamAM jALA pAchaLa UbhelA joIne te grAmINane ekadama acAnaka roSa caDI Avyo ane te yathAjAta zramaNane upadrava karavA lAgyo. zramaNa to dhyAnastha ja hatA; na halyA na calyA ane Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra - 9 emanA dhyAnamAM koI pharaka paNa na paDyo. pachI vardhamAna zramaNa zvetAMbI nagarI tarapha vicAravA lAgyA. teo vizAlAmAM rAjakumAra hatA tyAre temaNe zvetAMbI taraphanA pradezamAM pravartatA eka bhayaMkara upadravanI vAta sAMbhaLI hatI. emane thayeluM ke e upadrava TALavo joIe; paNa e vakhate to evo moko temane sAMpaDyo nahIM. have to pote te upadravane dUra karI zake ema che; eTaluM ja nahIM, paNa upadravanA nirAkaraNano prasaMga temanI sAdhanAmAM bhAre sahAyaka thAya tema che. pahelAM sAMbhaLeluM tenA karatAM zvetAMbI taraphanA mArge prayANa karatAM A paraduHkhabhaMjana zramaNe lokono kakaLATa vadhAre jANyo ane pravAsIone, sArthavAhanA saMghone, pazupAlone tathA mUMgA pazuone ane pakSIone thato prANanAzaka upadrava teoe pratyakSa joyo. atyAra sudhImAM seMkaDo mAnavono nAza thaI gayelo, ane pazuo tathA pakSIonA nAzano to koI sumAra ja na hato. Ama chatAM te pradezano koI rAjA ke vyavasthApaka adhikArI A upadravane nivArI zakato na hato. A upadravanA nAza mATe prANonI bAjI lagAvavI paDe tema hatuM. ethI moTA moTA baLiyA paNa lAcAra banI gayA hatA. bhAvi bhagavAna zrI vardhamAnazramaNe A upadravano nAza karavAno daDha saMkalpa karyo ane tamAma lokonI nA chatAM teo jyAM upadravakArI caMDakauzika sarpa raheto hato tyAM gayA ane tyAM eka derInI pAse dhyAnasamAdhi lagADI ane merunI peThe acaLa rIte dhyAnastha UbhA rahyA. evAmAM caMDakauzika pharato pharato tyAM AvI caDyo. ene thoDuM acaraja thayuM ke mArA pradezamAM Aja sudhI mANasa to zuM paNa eka cakaluMya pharakI zakatuM nathI, tyAM A mANasa ahIM kyAMthI AvI caDyo ? AvI to caDyo paNa te to mastanI peThe dhyAnastha thaIne sarvathA nirbhaya banIne ahIM aDola Ubho che. A badhuM joIne ciMDakauzikano ahaMkAra ghavAyo, ane te pracaMDa krodhI hovA chatAMya A paristhiti joIne vaLI vizeSa jhanUne caDyo ane potAnI viSama javAlAothI bharelI najara teNe pelA dhyAnastha zramaNa tarapha pheMkI; paNa e to paththara upara pANInI jema sarvathA niSphaLa nIvaDI. eTale caMDakauzika vadhAre roSe bharAI tenA viSamaya mukha dvArA saMtapuruSane bacakAM bharavA lAgyo. chatAMya zAMtamUrti evA e dhyAnastha saMta paNa tenI para kazI asara na thaI. eTale teno saghaLo garva gaLI gayo ane dhIre dhIre svastha thaIne te vicAravA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 * saMgIti lAgyo ke Ama kema? tene lAgyuM ke bhayaMkara pracaMDa roSanI sAme zAmaka zakti paNa teTalI ja balavatI che. te vadhAre svastha thaI vicAravA lAgyo. eTale tene dhyAnastha mAnI bhagavAna vIre potAnI amRtamaya zItaLa vANI dvArA saMbodhyo ke he "caMDakauzika, "budhyasva budhyasva'- samaja samaja. tuM pracaMDa krodhanI vRttine lIdhe A sthiti anubhavI rahyo che ane haju paNa A vRttine nIM choDe ane zAMtinA mArga bhaNI nahIM vaLe to tArI vizeSa durdazA thavAnI che." A sAMbhaLatAM ja tene zAMti anubhavavA jevuM lAgavA mAMDyuM, ane e saMta puruSe caMDakauzikanA pUrvajanmanI kathA kahI saMbhaLAvatAM tene potAno pUrvajanma AbehUba najara sAme khaDo thaI gayo. ethI e saMta tarapha vizeSa AkarSAyo ane potAnI ceSTAo dvArA teNe saMta samakSa potAnI bhUla kabUla karI ane AjathI koI paNa prANIne jarA paNa na pajavavAnI teNe pratijJA karI. ane e to potAne koI na jue ema rahevA lAgyo. Ama zramaNa varSamAne potAnA prANanI paNa paravA rAkhyA vinA eka AtmAne durgatithI bacAvI lIdho, ane te parisaranI AsapAsanA tamAma lokono eka bhAre bhaya dUra thayo che tenuM AnuSaMgika (peTA) pariNAma pedA thayuM. jayAre vardhamAnakumAra potAnI jamInadArI saMbhALatA hatA, tyAre A caMDakauzikanA julamanI vAta te pradezanA kheDUto, majUro, pravAsIo ane pazupAlakone mukhe temaNe sAMbhaLI hatI, ane te ja vakhate temane A julamano pratikAra karavAnuM sUjheluM. paNa te vakhate mAtApitA vidyamAna hatAM ane teo AvA mRtyunA jokhamI kAma mATe tene nahIM ja javA de ema samajIne temaNe A vAta potAnA manamAM ja saMgharI rAkhelI, jeno nikAla temaNe potAnA AtmabaLa dvArA karyo. Ane lIdhe kSamAzakti tathA ahiMsAzaktinA apAra baLano temane jAta-anubhava thayo, ane potAnI yogasAdhanA have dhAryuM pariNAma jarUra nipajAvavAnI enI savizeSa khAtarI thaI. A pachI temaNe AvA ja pracaMDa rAkSasI baLa dharAvatA ane mANasone vizeSa upadrava karanAra zUlapANi nAmanA yakSane paNa samabhAvamAM sthApita karyo hato. e rAkSasI yakSanI ghAtakI vRttithI loko "trAhi, trAhi' thaI gayA hatA; paNa evI koInI tAkAta na hatI ke e narapizAca yakSano sAmano karI zake. vardhamAna zramaNa A paristhiti joIne, lokoe ghaNuM vAravA chatAM, tenA rahevAnA sthAne gayA ane tyAM ja AkhI rAta dhyAnamAM pasAra karI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra * 11 pachI to pelA caMDakauzikanI jema ja A garviSTha yakSa paNa bhAre kopAyamAna thayo, ane vividha prakAre potAnuM baLa ajamAvIne dhyAnI bhagavAna zrI vardhamAnasvAmIne AkhI rAta herAna parezAna karI mUkaDyA ane jIva laI levA sudhInA bhayAnaka utpAto macAvyA. paNa A to zAMtamUrti na hale, na cAle, na bole. jema aDaga UbhA hatA tema ja UbhA rahyA. rAta pUrI thavA AvI chatAM yakSa jarA paNa kAmayAba na thayo tyAre te paNa A mANasa vize vicAravA lAgyo ke hajI sudhI meM Avo koI mAIno lAla joyo ja nathI. yakSa vadhAre zAMta thayo, tyAre A saMtapuruSe tene thoDI samaja ApI ane jIvanane saphaLa karavAnI rIta paNa samajAvI. pachI to yakSe bhAre pazcAttApa sAthe zramaNanI kSamA mAgI ane temanA upadeza pramANe jIvanacaryA goThavI prasannatAthI rahevA lAgyo. ahIM A yakSane upadezano lAbha maLyo ane AjubAju vasatI tamAma vastIne zAMti anubhavavAno AnaMda thayo. jema naravIra kRSNa kaMsa vagerene haNI lokomAM zAMti phelAvatA tema A mahAtmA potAnA AMtarazAstra kSamAnA baLe, maitrIvRttine baLe tathA pUrNa adveSabhAve AvA duSTa lokono pratikAra karI pariNAme zAMti pedA karavAmAM nimitta banatA hatA. vardhamAna zramaNavare dIkSA lIdhA pahelAM jayAre potAnI tamAma milakata lokomAM vaheMcI lokone nyAla karI dIdhA, tyAre eka garIba brAhmaNa dhana meLavavA paradezamAM bhaTakI rahyo hato. te pAcho pharyo ane eka kANI koDI paNa na lAvI zakyo, tyAre brAhmaNIe tene khUba phiTakAra Apyo ane kahyuM ke "jayAre jJAtanaMdana vIra vardhamAnakumAra dhanano varasAda varasAvatA hatA tyAre he abhAgiyA ! tuM kema na AvI pahoMcyo? jo to kharo A ApaNA ja pADozI mahAdaridra hatA teo have khUba majAmAM rahe che ane tenAM chokarAMchokarIo rUpA-sonAthI ladAyelAM che." paNa have zuM thAya? tema chatAM brAhmaNInA phiTakArane lIdhe duHkhI duHkhI thayelo te somila brAhmaNa te taddana yathAjAta rahenAra bhikSunI zodhamAM temanI mAhitI meLavI je raste teo gayA hatA te raste thaI temanI pAse pahoMcI gayo. jatAM ja e brAhmaNe temanA vipula dAnanI vAta yAda karI ane pote atyaMta kaMgALa hovAthI temanI pAse kAMIka yAcavA Avela che e vAta jaNAvI. yathAkAta digaMbara) bhikSue kahyuM ke ""he mahAnubhAva, huM to yathAjAta bhikSu chuM. tamane ApavA jevuM mArI pAse kazuM ja nathI. paNa tamAre Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - saMgIti joItuM hoya to A eka vastra mAre khabhe paDyuM che te laI jAo." brAhmaNa to khuza khuza thaI gayo ane e vastra upADIne cAlato thayo. ane vecIne sAruM evuM dhana e brAhmaNe meLavyuM ane sukhe rahevA lAgyo tathA brAhmaNIe dIdhelA upAlaMbhane hitakara mAnavA lAgyo. juo to kharA, saMtanI asAdhAraNa Atmavat sarvabhUteSunI AcaraNamaya vRtti ! pote dareka prakAranuM kaSTa sukharUpa mAnI prasanna rahe che ane bIjAnAM duHkho ocho karavA niraMtara kALajI rAkhe che. A rIte vIra vardhamAna zramaNe bhUkha-tarasa, TADha, tApa, zaradI vagerenAM aneka kaSTo sahetAM sahetAM potAnI janmabhUmimAM ane AsapAsanA bIjA pradezomAM vihAra karyo, ane AvI paDatAM kaSTo hajI ochAM che ema vicArI anArya pradezamAM paNa teo pharavA lAgyA. tyAMnA loko avicArI ane krUra hovAthI temane vadhAre duHkho ApavA lAgyA ane temanA upara DAghiyA kUtarA choDavA lAgyA. Ama tevuM mahtaM(dahakaSTanuM moTuM phaLa che)nA niyama pramANe teo aneka pratikULa uparAMta bAdhaka paNa anukULa evI aparaMpAra pIDAo sahetA sahetA potAnA dhyeyanI tadana najIka pahoMcI gayA. temaNe bhUkha, tarasane, TADha-tApa vagerene paNa jItI lIdhAM hatAM. viSayone to temaNe kyAranA dUra-sudUra karI dIdhA hatA. paNa viSayagata rasa paNa temano sarvathA nAza pAmyo hato. zarUzarUmAM zarIra, indriyo ane mana temanA upara hukama choDatAM te have UlaTuM banI gayuM; eTale have to temanA upara zrIvardhamAna bhagavaMtano AtmA hukama choDe tyAre ja te gatimAnuM thaI zake evI sthitie teo pahoMcI gayA. eka tapa eTale ke bAra varSa sudhI Ama potAnI sAdhanA prakhara rIte karyA pachI teo brahmavihArano AnaMda mANavA lAgyA; jene yogazAstranI bhASAmAM ke gItAjInI bhASAmAM "prasAda' kahevAmAM Ave che tevo prasAda (prasannatA) temanA romeromamAM vyApI gayo. A sAdhanAne pariNAme dakSa ane medhAvI evA teo gatatRSNa, anAsakta, vItarAga, sthitaprajJa, samadarzI banI cittaprasannatAnI bhUmikAe barAbara betALIsa varSe pahoMcI gayA; eka rIte kahIe to teo muktanI bhUmikAne varI cUkyA. A samayanI temanI sthitinuM varNana AcArya hemacaMdra A pramANe karela che : bhagavAna vardhamAnasvAmI caMdra jevA zItaLa, tapatejathI sUrya samAna, gajarAja jevA zauMDIryavALA, meru jevA nizcala, pRthvI jevA sarvasaha, samudra Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra 0 13 jevA gaMbhIra, siMha jevA nirbhaya, agni jevA jAjavalyamAna, varAhanA ziMga jevA ekAkI, mahAbalIvadanI jevA sthAma(jorAvarI)vALA, kAcabA jevA gukheMdriya, sApanI jevA eka daSTivALA, SoDazAvarta zaMkhanI jema koI jAtanA lepa vinAnA, suvarNanA jevI deDakAMtivALA, pakSInI jema sarvathA mukta, AtmAnI peThe asmalita gativALA, AkAzanI peThe koI AdhAra vinAnA, bhAraMDa pakSInI peThe apramatta, kamaLanI peThe sadA kharaDAyA vinAnA, zatru-mitra, sonuM-DheruM, paththara-maNi tathA bhava ke mukti e badhAmAM sarvathA samAna vRttivALA banI gayA; ane karuNAnA to eka moTA bhaMDAra samA evA te bhagavAna vIravardhamAna have pachInAM trIsa varSa bhUtalamAM viharI potAnAM vacanAmRto dvArA prajAnuM ajJAna dUra karatAM karatAM apApA nagarImAM pahoMcyA. tyAM paNa upadezarUpa zAMtimaya megha varasAvI pUrNa zAMtine pAmyA. Ama botera varSa sudhI teo pAvana jIvana jIvI gayA. e vAtane Aja pacIsaso varasa vItI gayA chatAM teo bhAratanI prajAnA manamAM tAjA ja jhaLahaLI rahyA che. teo potAnI amRtavarSI dezanA dvArA janajIvana zAMtimaya bane ane manuSyamAtra viveka keLavI zAMtisukha anubhave ane krame krame tRSNAno saMyama karI, tRSNAno tyAga karI temanI jema brahmavihAre vihare e mArga ApaNane cIMdhI gayA che. ApaNe jeTaluM e mArge kharA arthamAM cAlIzuM teTaluM jarUra zAMti-sukha anubhavIzuM. temanI A pacIsasomI zatAbdI UjavavAno mukhya udeza e che ke ApaNe temanA pAvana jIvananA prasaMgonuM yathAzakti anukaraNa karIne pAvana thaIe. - akhaMDa AnaMda, Dise. - 1974