Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Eી
!
[S
જાણ
I | JI | | Uા | gg | | J.
| .
( [][ ] 3 s[g
J710 Jogi Sી sle DIET -
|s
| J |
I J K LOEJ Bg , ઇ [e i!NJgs
[ 155.Jge |1ગાક !
) 02 Jy7s Syllabus!*
ણી ડા) Jogi re les g 9] [ p]] ]]] 3151 21) gsr]]).
- 150g |
1 |ી
પીડ, સર્વજ્ઞ જિનેશ્વર-ભગવડતાએ કહેલો ધર્મ
- મંગળરૂપ છે એજ લકત્તમ છે.
3 =
કાજ
Pres . S921 Jan 31 (1 Bags-111cs | get
SSC 155 ISSISSIPPS: su's luces los Deres nagu p isicie 90 90
bara heights Bess 295 ble
પુસ્તક : ૮૬
અને
STD.
આત્મ સંવત ૯૪ 9 વીર સંવત ૨૫૧૪ વિક્રમ સંવત ર૦૪૫
'
LET
';
અંક : ૮
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ક્રમ
૧
૨
3
*
૫
લેખ
શ્રુત સ્થવિર જયવાદ:
'દ
"
સુયથેરયવાએ ’
સ્નેહ મધન
આત્મા વિષે થાડુક
સ્વાધ્યાય
પંચામૃત
www.kobatirth.org
અ નુ ક્રૂ મ ણિ કા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક
પતિ શ્રી અમૃતલાલ ભેાજક
સ, પ. પ્રદ્યુમ્નવિજયા ગણી
શ્રીમતી પ્રવિણા મૂકેશકુમાર શાહ
શ્રીમતી મધુબેન નવીનભાઈ શાહ
સકલન : હીરાલાલ ખી. શાહ
પૃષ્ઠ
૧૧૭
For Private And Personal Use Only
૧૨૫
૧૩૦
૧૩૧
ટાઈટલ-૩
શ્રી નવસ્મરણાદિ સ્તેાત્ર
સન્દાહનું પ્રકાશન
શ્રી નવસ્મરણાદિ સ્તત્ર સન્દેહનુ' મુનિ શ્રી ચરણવિજયજી મહારાજ દ્વારા સ`પાદન કરાવી વિ. સ. ૧૯૯૨માં આ સભા તરફથી પ્રકાશન કરવામાં આવ્યુ હતું. સુ'ર—સુઘડ સ્પષ્ટદેવનાગરી લિપિમાં પ્રિન્ટ હેાવાથી સમગ્ર ભારતમાંથી તેની માંગણી આવતા તેનુ પુનર્મુદ્રણ કરીને પ્રગટ કરેલ છે. મજમુત પ્લાસ્ટીક કવર સહીતની આ સુંદર પુસ્તિકા દરેક જૈનના ઘરમાં વસાવવા જેવી છે. કિંમત રૂા. ૭-૦૦ છે. એક સેા પુસ્તિકાઓ રોકડેથી ખરીદનારને ૨૦ ટકા કમીશન આપવામાં આવશે. શ્રી જૈન આત્માનં સભા ખારગેટ, ભાવનગર-૩૬૪ ૦૦૧
વાર્ષિક ઉત્સવ
શ્રી જૈન આત્માનદ સભાના ૯૩ મે વાર્ષિક ઉત્સવ શ્રી તાલધ્વજગિરિ ઉપર સવત ૨૦૪૫ના જેઠ સુદ ૮ને તા. ૧૧-૬-૮૯ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતા. આ પ્રસંગે સવારમાં શ્રી તાલધ્વજગિરિ ઉપર રાગરાગણી પૂર્વક પૂજા ભાવવામાં આવી હતી, સભ્યાની સખ્યા સારી હતી.
શ્રી સભાના આવેલ સભ્યાની સવારે સાંજે સ્વામીભક્તિ કરવામાં આવી હતી,
આવતા અક
આત્માન' પ્રકાશને આવતા અ'ક તા. ૧૬-૮-૮૯ના રોજ બે માસના સંયુક્ત અક તરીકે બહાર પડશે.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
१५
:८६] *
:८
-
भानइतनी : श्री silene. शा मेम. मे. भान६ सस्ती : . हा सिसास वश मेम.मे.; मेम.मे. वि. स. २०४५ २-न-८८
* [२ पण्डित श्री अमृतलालभोजक रचितः ॥ श्रुतस्थविर जयवादः ॥ ॥ सुयथेरजयवाओ॥
जंबूविजया जयंतु सया । (जंबूबहोंतेरी ) सं-पं. प्रद्युम्नविजयो गणी जयउ जयजीवकल्लाणकारओ महमई महावीरो । वरवद्धमाणणामो समणो भवणासणो भयवं ॥१॥ तह जयउ तस्स परमोवयारकरणेकलद्धमाहप्पं । सव्यजियरक्खणेणं ताणं वरसासणं रम्मं ॥२॥ वीरवराओ भगवओ दुवालसंगी इ निम्मिया जेहिं । तह धारिया य जेहिं ते भयवंता सयाकालं ॥३॥ गणहरसोहम्माई एक्वारस गणहरा तहा अण्णे । तप्पट्टपरंपरया जयंतु सुयधारया सव्वे ॥४॥जुम्म।। के के सुमरामि अहं अणेयसयवरिसअंतरालम्मि । नामग्गाहममेहो जे भयवंता महाभागा ॥५॥ संभूया महरिसिणो महामहा जे य सत्थपारगया। पवयणपभावया तह तवस्सिणो देहनिखेक्खा ॥६॥ निज्जुत्ति-भास-चुण्णी-वित्तिप्पभिईणो णेयगंथा य । अंगाइसुयग्गहणे हत्थऽवलंब करेमाणा ॥७॥ रइया जेहि य सुयथेरभदंतेहिं दंतदेहेहिं । अपरिमिउवयारयरा महाजसा ते य भयवंता ॥८॥
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
दसणपभावयाई सत्थाई महत्थयाइँ विविहाई । निज्जूहियाइँ जेहिं महपण्णा ते य भयवंता ॥९॥ आगमहअत्थग्गहणे उवयारकराइँ पयरणाईणि । तह य रइयाइँ जेहिं महामुणी ते य सुयथेरा ॥१०॥ धम्मकह-कव्वरूवा णेगा महकाय-लहुयकाया य । तह गंथा जेहिं कया महमइणो ते य निग्गंथा ॥११।। थुइ-थोत्ताई जेहिं तिहुयणनाहेसु भचिजयणाई । रइयाई बिउलाई ते समणां संतहियया य ? ।।१२।।अट्ठहिं कुलयं ।। उवसत्ता वरवइणो महाणिणाया तहा य अण्णाया। सव्वे जयंतु सययं आचंदऽकं धरणिवीढे ॥१३।। अर्ज सिरिविक्कमनिवनामंकियवच्छराओ तीयम्मि । वरिससए संभूया जे जे उवयारया संता ।।१४।। मुणिणो गणिणो पुज्जा पन्नासुवझायया य आयरिया । तित्थुन्नइ-संघुन्नइ करा य सड्ढुन्नइकरा य ।।१५।। वरसालहंजियाहं वरतोरणसोरियाई तुंगाई । जिणनाहमंदिराई जाणुवएसप्पभावणं ॥१६॥ सड्ढेहि निम्मियाई तह पोसहसालपभिइभवणाई। वरगंथमंडियाई च नाणभवणाई गाई ।।१७।। सत्तण्हं खेत्ताणं साहम्मिगिहीण सीदयंताणं । तह सव्वजीवअणुकंपयाए हेउं भदतेहिं ॥१८।। जेहि य सड्ढुन्नइकारयाई गाई विजभवणाई। गाम-नयरेसु निम्मावियाई ववहारसिक्खत्थं ॥१९॥ एए मुणि-गणि-पन्नासुवझाया तह य चेव आयरिया । सब्वे जयंतु सवयं आचंदउकं धरणिवीढे ॥२०॥सत्तहिं कुलयं॥ अह पट्टमाणसमए महाविभूई महातवस्सी य । छहसणमम्मविऊ जिणआगममम्मविउणो य ॥२१॥
[ આત્માનં પ્રકાશ
८]
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
विहरंता गुणवंता महइमहाराणजोगवता । सुमणा समणभदंता जबूविजया जयतु सया ॥२२॥जुम्म। सिरिविजयसिद्धिसूरीण सिस्सपरिवाडिपत्तमाहप्पा । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयतु सया ॥२३॥ देहेण य धम्मेण य मुणिवरसिरिसुवणविजयपुत्ता य । सुमणा समणभदंता जबूविजया जयंतु सया ॥२४॥ देहेण य धम्मेण य ममहरसिरिअज्जियाए जे पुत्ता । सुमणा समणभदता जंबूविजया जयंतु सया ॥२५॥ जाणं गच्छायरिया महइमहासंतरससमावन्ना । गणवच्छल्ला य सिरीभ करसरिणो पुज्जा ॥२६॥ विजय ते जयवंता समाहिजुत्ता महापभावा, ते । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयंतु सया ॥२७॥जुम्म। वायगवरवसहाओ महुवज्झायाओ तिसयवरिसेसु । सिरिजसविजयगणीओ गएसु छप्पन्नया जाया ॥२८॥ जे खलु अणण्णसरिसा ते वइवइणो महाणिणाया व । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयंतु सया ॥२९॥जुम्म॥ सर जुग-नह-ऽच्छि (२०४५)संखे विक्कमनिववच्छरम्मि बट्ट माघसियपक्खदसमीतिहीएँ बुहवारजुत्ताए ॥३०॥ सिरिसिद्धखेत्तसन्निय पालीताणा'ऽहि हाणनयरम्मि । णेगाऽऽयरियाण तहा चउविहसंघस्स निद्देस ॥३१॥ अणुमन्नेउ जेहिं अंगीकरियं च पयजुयं सिलु । 'दंसणपभावय-स्सुयथेर'ऽहिहाणं अकामेहिं ॥३२॥ ते नाणजोगिणो तह अपमत्ता मत्तमाणमयमहणा । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयंतु सया ॥३३॥चउहि कलावयं।। सक्कय -पायय-पाली-तिविट्ठभासाविसारया जे य । तह आंग्लभासविउणो विउगणबहुमाणणिज्जा य ॥३४॥
-
शुन-१८८५]
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
१२० ]
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संतिजुया खत्तिजुया मद्दवगुणभूसिया य ते पुज्जा । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयंतु सया ||३५|| जुम्मं ॥ अण्णष्णदेसविसा सिक्खत्थं एंति जान निस्साए । सुमणा समणभदंता जंबूविजया जयंतु सया ॥ ३६ ॥ सुराणं एया जयवायपरूवियाओ गाहाओ । छत्तीसं रइऊणं भत्तिवसा पेरिओ अहयं ||३७|| एत्थं निद्दिद्वाणं सुयथेराणं विसेसवुत्ततं । सिरिजंबू विजयाणं साहेमि पमोयस जुत्तो ||३८|| जुम्मं ॥ पन्नाणप्पवरेहिं पुण्णनिहीहिं तहा गुणन्नूहि । आगमपहाय रेहि सुय - सीलमहोयहीहिं च ॥३९॥ मज्झ गुरूहिं विक्खायजसेहिं च नाणजोगीहि । आजम्मसत्थसं सोहणेक्कलक्खे हिं पुज्जेहि ॥४०॥ नानादिट्ठसमन्नयबुद्धीहि पत्तविस्स कित्ती हिं । वइवर विउवर सिरिपुण्ण विजयनामेहि थेरेहिं ॥ ४१ ॥ छ सविन्नाणे अणण्णअहिगारिणं मुणेऊणं । संसोहण - संपायणकज्जं संसइय जाण ॥४२॥ समसज्झ सुमहंत दुवालसअरनयचक्कगंथस्स । सिरिमल्लवाइरइयरसचंतं दुखगाहस्स ॥४३॥ तं अणुमन्नेऊण य जेहि कयं सव्वओ य संपुष्णं । सोहणा कज्ज जंबूविजयाण ताण नमो ॥ ४४ ॥ छहिं कुल ॥ अण्णं च मे गुरूहिं थेरभदतेहिं पुण्णविजएहि । वर संत 'पवत्तय' पयभूसियसिरिक तिविजयाण ॥४५॥ सिरसागं विउसाणं समणाणं चतुरविजयनामाणं । सिस्सेहिं णेगगंथागाराणुद्धारएहिं च 11811 निज्जुत्ति-भास - चुण्णी - वित्तिसमेयाण सुत्तगं थाणं । सुद्धाऍ वायणाए विणिच्छयत्थं समारद्ध ॥४७॥ कज्जं अइसुमहतं संसोहणरूवयं च समसज्झ । चिरकाला वेख तह जिणआगमभत्तिजुत्ते हि ||४८ || ण्यक्कज्जनिमित्तं अणहिलपुर - खं भतित्थनयरेसुं । चिरकालं ठाऊण य गंथा अवलोइया तेहिं |४९ ||
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
नियगच्छायरियाणं थेराणं विजयवल्लहाणं च । तत्तोऽणुन्नं लढे जेसलमेरुम्मि गंतूणं ॥५०॥ अइउग्गविहारेण तत्थत्थो गंथसंगहो विउलो । दुवरिससमयं ठिच्चा निरिक्खिओ नाणभत्तीए ।।५१।।सत्तहिं कुलय।। पत्थुयकाजनिमित्तो मुद्दणविसओ महंत अत्थवओ। जो सो पडिवन्नो तह महामणेहि सुसडेढहिं ॥५२॥ सिरिम-महावीरविज्जालयस्स मंतीहि संघसाहेजा । इय वायणाए सुदी आगमगंथाण प्रारद्धा ॥५३॥जुम्म।। एयम्मि समयम्मि वयवुइढाणं च नाणवुड्ढाण । देहऽवसाण जायं मुणिवरसिरिपुण्णविजयाण ॥५४॥ एत्थतरम्मि कम्हियि समए मुणिपुण्ण विजयपुज्जेहिं । सेट्टिवरं सिरिकत्थूरभाइनाम कहियमासी ॥५५॥ सिरिजंबूविजयाण विउसत्तं तह य चेव साहुत्त । तेमेव निमित्तेण सोयसभाए निवेइयं तु इम ॥५६॥ सेट्ठीहि सिरिकत्थूरभाइनामेहि दीहदंसीहि । सिरिम-महावीरविज्जालयस सचालयाण पई ॥५७। " सिरिपुण्णविजयमुवइआरद्धाणं समग्यकज्जा । अहिगारिणो अणण्णा जंबूविजया मुणीवरा णं" ॥५८॥चउ ह कलावयं।। एयणुसारेण तो तेसि विजालयस्स मंतीणं । विनचि मन्नेउं अंगीकरिओ मुणिवइहिं ॥५९।। सिरिजंबविजएहि संसोहणपमिइओ समग्गो जे । जिणआगमसंबद्धो कज्जभरो नाणइड्ढीहिं ॥६०॥जुम्म।। इय नामकज्जनिरयाण ताण मुणीपुगवाण थेराणं । पुणरुत्तं होउ नमो जंबूविजयाण सयकाल ॥६१॥ एत्थुत्ता मम गुरूणो जयंतु मुणिपुण्णविजयनामाणो । जेहि कया सुद्वीए चिता पढमं खु सत्थाणं ॥६२॥
'वट्टमाणसंवच्छरसयगे'इइ सेसो ।
गुन-८८
[११
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
१२२ ]
www.kobatirth.org
एयाओ गाहाओ रहउं परमप्प भोयभरमुइओ | हरिसाऊ रियहियओ भोजककुलओ अहं बाल ॥६॥ सिरिहेमचंद - गिरिधर - मोहनलालण लालणिलज्जो य । परपोत्त-पोत- पुत्तो अणहिलपुरवासओ ठकुरो ||६४॥ हरकुंवरिसुओ अहुणा अहम्मदाबादनयरकयवासो । अमओ य पंचहत्तरिवरिसो सिढिल गलट्ठीओ || ६५ || आगमपहायराण मुणिव सिरि पुष्णाविजयनामाणं । गिहिभावठिओ सिस्सो विउजणविणयम्मि वट्टतो ||६६ || नियजीवियसाहलं वहेमि रोमं चचेंचइयअंगो । मण व साहलं तह सरीर साहलयं च तहा ॥ ६७ ॥ पंचहिं कुलयं ॥ सर - जुग - नह-sच्छि (२०४५) सखे विकमसंवच्छरम्मि वर्द्धते । माघस्त बहुलएक्कारसीए सणिवार जुत्ताए ।।६८।। नाणीण मेहसीणं जयवायपरूवियाओ एयाओ । गाहाओ रइयाओ अमरणं अप्पयसेयत्म || ६९ ॥ | जुम्मं ॥ जयउ सिरिसं घभट्टारओ पयाम विसेसपयरिसओ । तित्थयरवदिओ जो आचंदकं वदणीवीढे ॥ ७० ॥ सव्वाणं जीवाण होउ महामंगल च महसोक्ख । अत्थु सिरी अपमेया सुहंकरा, भारई जयउ ॥ ७१ ॥ फ्र
उवरुत्तवच्छरस्स य फग्गुणमासस्स सुद्धपक्खस्स । सोमदिवस जुत्ता तिहीऍ इ य सतमीए ॥१॥ अमरणं अमरणं समप्पिओ एस रायनयराओ ।
आगम्म
सिद्धखेते
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जयवाओ पुज्जहत्थे ॥२॥ 'थेर भद' सिरिज बूविजय हत्थेसु' इइ नेयं ॥
मंगल महाश्रीः
एतद्रचनाकर्तुः 'अमृत'स्य स्वहस्तोऽयम् ॥
|| कल्याणमस्तु ॥
5
For Private And Personal Use Only
[આત્માનંદ પ્રકાશ
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
S
પંડિત, શ્રી અમૃતલાલ ભોજક રચિત
શ્રુતસ્થવિર જયવાદ જ સુયથેરજયવાઓ :
જંબૂવિજ્યા જયંતુ સયા (જબૂબહોતેરી) સં.-પં. પ્રધુમ્નવિજય ગણી
આ કૃતસ્થવિરજયવાદ નામની ૭૨ જેટલી ગાથાની નાની રચના છે. રચના ભાવપૂર્ણ છે. ભાવવાહી છે. તેને સંક્ષેપમાં પરિચય આવવાને અહીં ઉપક્રમ છે.
આ સૈકામાં સંસ્કૃત-પ્રાકૃત કગાથાની રચનાને પ્રવાહ પાતળો થઈ ગયો છે. વિરલ કહી શકાય તે બન્યો છે. ગુજરાતી પદ્યબદ્ધ રચનાની વાતે પણ ખાસ સાંભળવા મળતી નથી. સર્જનની દિશા જ જાણે દેવાઈ ગઈ હોય તેવું ભાસે છે. વીતેલા ભૂતકાળના નજીકના જ ત્રણ તબક્કા આપણી આંખ સામે તરે છે. વિ. સં. ૧૯૫૦ થી વિ.સં ૨૦૦૦ આ ૫૦ વર્ષમાં સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ગ્રન્થનું સર્જન વ્યાકરણ, સાહિત્ય, સર્જન ન્યાય, આગમ, કર્મ ગ્રન્થ વગેરે વિષયમાં વિપુલ પ્રમાણમાં થયેલું મળે છે. તેની પહેલાના ૧૫૦-૨૦૦ વર્ષમાં રાસા સાહિત્ય સ્તવન, છંદ-દુહા, લાવણી, ચોક, બારમાસા, પૂજા, ઢાળીયા વગેરે ગુજરાતી પદ્યસાહિત્યને નેધપાત્ર ફાલ આપણને સાંપડે છે. અને તેની પહેલા એટલે કે જગદ્ગુરુ શ્રી હીરવિજયસૂરિજી મહારાજના સમયમાં અષાઢ શ્રાવણમાં જેમ નદી-નાળા-તળાવ-કૂવા બધા પાણીથી ઉભરાવા લાગે તેમ બધાં જ સાહિત્યપ્રકારોમાં સંસ્કૃત, પ્રાકૃત ગૂજરાતી સુદ્ધામાં શતાધિક ગ્રો, રચનાઓ આપણને મળે છે. સર્જન એ એ સમયમાં સહજ-સર્વજનસુલભ જણાય છે.
આજે જ્યારે આ સર્જકતા રહીસહી બની ગઈ છે ત્યારે પંડિત શ્રી અમૃતલાલ મોહનલાલ ભેજક આપણુ પાસે એક પ્રાકૃત ગાથામય રચના લઈને આવે છે. પ્રાકૃત ભાષાના ગણ્યાગાંઠયા જે પારગમી વિદ્વાનો આજે છે તેમાં પં. શ્રી અમૃતભાઈનું નામ પહેલી હરોળમાં મૂકી શકાય. પૂજ્ય આગમપ્રભાકર શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજના વરદ હાથ નીચે અને નેહભીની નજર સામે તેઓએ પ્રાકૃત ભાષાના સંખ્યાબંધ ગ્રન્થનું સંપાદન સાધન કર્યું છે. આજે ઢળતી ઉંમરે પણ કેઈપણ વિદ્યાકીય ચર્ચા-વિચારણામાં તેઓ તમને જુવાન જ લાગે. તેઓ તે ડાયરાના માણસ છે. તેઓ જેટલાં જુના છે તેટલાં આપણાં શ્રી સંઘમાં જાણીતા નથી. પણ તેઓ પાસે પ્રાકૃતભાષાને અનુભવપૂર્ણ તલાવગાહી વિદ્યાને વારસો છે. તે આપણી ગૌરવપૂર્ણ પ્રાચીન પરંપરાને જીવંત રાખે છે. તેમણે કરેલા પ્રાકૃત ગ્રન્થના સંપાદન ઉપર કઈ ઉડતી નજર ફેરવે તે પણ તેની ઊંડી આગવી સૂઝના અને ઊડીને આંખે વળગે તેવા અત્યન્ત પરિશ્રમના અહેભાવજનક દર્શન થયા વિના નહીં રહે.
આ રચનાનું નિમિત્ત એક ઉત્તમ પ્રસંગ છે. વર્તમાન શ્રીસંઘમાં પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી ભુવનવિજયા તેવાસી સ્વનામધન્ય, સ્પૃહણીયચરિત મુનિરત્ન શ્રી જ બૂ વિજયજી મહારાજને જુન-૮]
[૧ર૩
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પૂજ્યપાદ બાપજી મહારાજના સમુદાયના પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયભ'દ્રકરસૂરીશ્વરજી મહારાજની આજ્ઞાથી કેસરિયાજીનગર પાલિતાણામાં પદપ્રદાન થયું. વિ.સ. ૨૦૪૫–મહા સુદિ દશમીના શુભદવસે દનપ્રભાવક અને શ્રુતસ્થવિર એ પદથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા. પદવી વગેરેથી યેાજને દૂર રહેવાની ઇચ્છા છતાં શ્રીસ'ધની ભક્તિ-લાગણીના કારણે જ તેઓએ પદના સ્વીકાર કર્યાં. આ હું વર્ષીક પ્રસ ંગને, વિદ્યાતપના બહુમાનને હૃદચાલ્લાસથી પ્રમુદિત થઈ વધાવનારાઓમાં ૫. શ્રી અમૃતભાઈના નંબર પહેલા છે. એ વધામણીની સામે તેઓએ પેાતાના હૃદયનાં ઉલ્લાસનું ગાન કર્યું છે.
શરૂઆતની ગાથાઓમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીર મહારાજાની સ્તુતિ કરીને સુધર્મોસ્વામી ભગવાનથી જે પટ્ટપર પરા શરૂ થઈ એ પરપરાના જે અનેક નામી-અનામી જાણીતા અને અજાણ્યા સ્વદેહ પ્રત્યે પણ નિહી તપસ્વીએ, નિયુક્તિ-ભાષ્ય-ણિ-વૃત્તિ આદિની રચના કરનારા, દનપ્રભાવક ગ્રન્થાની રચના કરનારાથી લઈ સ્તુતિ-સ્તોત્રાદિની પણ રચના કરનારા ગ્રન્થકાર મહર્ષિઓને સભારી. સાતે ક્ષેત્રને સતત નવપલ્લવિત રાખનારા પ્રભાવસ’પન્ન, પ્રાજ્ઞપુરુષોને જય ઇચ્છયે છે અને એ રીતે એ ભાવની ૨૦ ગાથા પછી મૂળ વિષય ઉપર આવે છે. મુનિરત્ન શ્રી જ'ભૂવિજયજી મહારાજના જયવાદ શરુ કરે છે. તેના પિતા પુણ્યશ્લોક મુનિ શ્રી ભુત્રનવિજયજી, માતા ભદ્રમૂર્તિ સાધ્વી ગણુશણુગાર સાધ્વીજી શ્રી મનહરશ્રીજીનું વર્ષોંન કર્યું છે. તે પછી પૂજ્યપાદ ઉપાધ્યાયજી શ્રી યજ્ઞેશવિજયજી મહારાજની યાદ કરાવે તેવી પ્રજ્ઞા-પ્રતિમાના દર્શન દનપ્રભાવકજીમાં થાય છે તેવા ઉલ્લેખ કરીને અને એ રીતે તેઓના ગુણસમૂહનું ગાન કરતાં--કરતાં છત્રીસ ગાથા સુધી પહેાંચીને જાણે સમાપન કરતાં હોય તેમ લાગે છે. પણ વળી હૃદયમાં ભક્તિના જુવાળ આવે છે અને વળી પડિતજી પેાતાના સ્નેહમૂર્ત્તિ ગુરુ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજને સ`ભારીને જયવાદના દોર આગળ લખવે છે. શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ યાદ આવતાં તેમને પ્રવૃત્તકરત્ન શ્રી ક્રાંતિવિજયજી મહારાજ અને શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ જેને ગુરુજી તરીકે સબેષતાં તે શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ પણ યાદ આવી જાય છે. શ્રી અમૃતભાઈએ ઠેઠ બાલ્યાવસ્થાથી જ આ શિષ્ય -ગુરુ અને દાદાગુરુની ઉષ્મા અને હૂંકારી છાયામાં સંશોધનવિદ્યાના એકડો ઘૂટ હતા એટલે એની સ્મૃતિ તે શ્વાસ સાથે જ સધાયેલી છે. તેએની વાતેામાં એમના પ્રત્યેના આદર અને કદર તે। સતત નીતરતાં જ હોય છે. દ્વાદશાર નયચક્ર જેવા મૂર્ધન્ય ગ્રન્થરત્નનુ‘ સપાદન દનપ્રભાવકજીએ આગમપ્રભાકરજીના નિર્દેશથી જ કરેલું. એ વાતનુ સ્મરણ કરીને ૬૨ ગાથામાં આ વિષયનુ સમાપન કરે છે અને ૬૩ થી ૭૩ ગાથામાં પેાતાના પિતાપ્રપિતા અને પિતામહને તથા માતા હરકુવરને સભારે છે. અને ઊંડી કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરે છે. ૭પ વર્ષના પોતે શ્રી સંધ ભટ્ટારકના જયવાદ ઇચ્છે છે. અને અન્તે આ જયવાદ અમદાવાદ શ્રી પાલીતાણા આવી વિ.સં. ૨૦૪પ ફાગણુ સુદિ સાતમના દિવસે પૂજય શ્રુતવિર શ્રી જ વિજયજી મહારાજને સ્વહસ્તે અર્પણ કર્યાંના ઉલ્લેખ કરીને નાની આ રચનાને પૂર્ણ કરે છે.
એક પ્રાસંગિક ઘટનાને કવિતામાં મઢીને તેને ચિર'જીવ સ્વરૂપ આપીને પડિતજીએ ભાવિ ગુણાનુરાગી જીવા માટે પણ અતિ મૂલ્યવાન કાર્ય કર્યુ છે. વિદ્વત્ જગત તેવુ સદા ઋણી રહેશે. પં. પ્રદ્યુમ્નવિજય.
૧૨૪ ]
[આત્માતઃ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
44
www.kobatirth.org
“સ્નેહ બંધન”
લે. : શ્રીમતી પ્રવિણા મૂકેશકુમાર શાહુ-ભાવનગર
મુનિ આદ્ર કુમાર
જીવન એક સાધના છે. પરમાત્મા અને આત્માની એકાત્મકતા સાધીને જીવનને સાધ્ય કરવું એ જ જૈન ધર્મનો આદેશ છે. કદાચ જૈન ધર્મીમાં જ નહીં પરંતુ સમરત વિશ્વના પ્રત્યેક ધર્મના સદેશમાં આજ આદેશ અભિપ્રેત છે;
,,
અહિંસા, સચમ, તપના ઉપદેશ અને આચરણ દ્વારા ધર્મગુરુઓએ ભગવાન મહાવીરના સંદેશને આ ભૌતિકયુગમાં પણ ગુંજતા રાખ્યા છે. આ સદેશના ગુંજનમાં કથા સાહિત્યના કાળા ગણના
પાત્ર છે.
કથા કેવળ મનાર‘જન નથી, ગમ્મત સાથે જ્ઞાન આપવાનું માત્ર એ એક માધ્યમ નથી પરંતુ સ્થા સાહિત્ય એ વ્યક્તિના જીવનની સાથે સાથે સસ્કૃતિ સ'સ્કાર અને વ્યક્તિ તથા સમાજજીવનનું પ્રતિબિંબ છે . આ પ્રતિબિંબ માનવીને આત્માભિમુખ બનવા પ્રેરે છે. નૈતિક મૂલ્યોનુ મુલ્યાંકન મુલવવાનું સ શ્રેષ્ઠ સર્વસ્વીકૃત એવું કોઇ માધ્યમ હાય તા તે કથા છે.
આવુ જ શાશ્વત સુખ પ્રાપ્ત કરનાર રાગ અને ત્યાગમાં ઝુલી અંતે ત્યાગ માગે પ્રયાણ કરનાર સ્નેહયાગી આ કુમારની કથા જૈન સાહિત્યમાં સુવર્ણ પૃષ્ઠમાં અંકાયેલી છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાળમીંઢ પથ્થરના અસભ્ય થરને ભેદતા અને ઝ ર ણ રૂ ૫ વહેતા નિર્મળ જળ ના પ્રવાહુને કેટકેટલી કઢીન સાધના કરવી પડી હશે. પાષાણના વકઠાર હૈયા વધતા એ શુદ્ધ જળબિંદુએ કેટકેટલીવાર નિરાશ થઈ પાછા હશે ! અંતે એકનિષ્ઠ પ્રયત્નના પ્રતાપે આર્દ્રતાએ ચિરવાંછિત વિજય મેળવ્યો અને આસપાસની વેરાન ભૂમિને લીલીછમ બનાવી દીધી.
વળ્યા
આર્દ્ર કુમારના જન્મ પણ એમાંજ પ્રતિકૂળ સયેાગોમાં થયા હતા. તેનુ હૈયુ શ્રદ્ધા અને પવિત્રતાથી ભીંજાયેલુ હતુ પણ આસપાસ અનાએકતાના કિઠનમાં કિઠન થર પથરાયેલા પડયા હતા. આર્દ્ર કુમારની બળવતી શ્રદ્ધાએ અના ભૂમિમાં પણ રસાતા રેલાવી ભાગ વૈભવની ભૂમિને પોતાના સંસ્કાર મળે વિશ્વ વિખ્યાત મનાવી.
નિમિત્ત તા સામાન્ય હતું. પણ એ નિમિત્તે કુમારના છુપા ભાવે જગાડયા. મહામ`ત્રી અભયકુમારે રાજગૃહીમાંથી માકલેલી એક જિન પ્રતિમા જોતા જ આર્દ્રકુમારના નિર્મળ ચિત્તમાં પૂર્વભવના સંસ્મરણા ઉભરાયા.
આ
જૈન કથા સાહિત્યમાં દષ્ટિપાત કરતા જણાય છે. કે તેમાં અનેક આત્માએએ સમ્યગ્દર્શન, સમ્યગ્ ચારિત્ર્ય અને સમ્યજ્ઞાનની નિર્મળ આરાધના કરી અજન્મા, અને અમર બની ગયા, એમના અનંત સુખ પ્રગટી ગયા. આજ સુધીમાં અનંત આત્માએ આ રીતે સ દુ:ખામાંથી અને સ પાપામાંથી સદા માટે મુક્ત થઈ ગયા એટલુ જ નહિં પણુ એમ! પોતાના નિમિત્તથી સંભવિત સદુઃખ અને સર્વ પાપોમાંથી સ જીવાને પણ મુક્ત કરી દીધા અને શાન્ધત નિર્વાણપદ પામી ગયા.
જુન-૮૯]
પ્રથમ તે। આભૂષણની ઈચ્છાએ અભયકુમારે મેકલેલી પેટી ખેાલી ત્યાં દેદીપ્યમાન જિનપ્રતિમા દષ્ટિ સન્મુખ ખડી થઇ. પ્રથમ તેા અનાર્ય દેશવાસી કુમારે ભારતવર્ષમાં પહેરાતું આ એકાદ જાતનુ’ આભરણ હશે તેમ માનીને વારંવાર ફેરવી જોઇ અંગ પર પહેરવા પ્રયાસ સેવ્યા પણ એમા સફ
૧૨૫
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ળતા ન મળી. પછી જ સાચું મને મંથન શરૂ થયું. ઉપજ્યા કે જ્યાં નથી વીતરાગ ધર્મ કે નથી તે પૂવે” મેં કેઈક સ્થળે જોયું છે એવી તરંગશ્રેણી એ ભવનિસ્તાર કરવામાં સાધનરૂપ ધમને ઉપદેશક. પ્રવતી, ધારણાના નાના પ્રકારે મસ્તિષ્ક પ્રદેશમાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાનના પ્રભાવથી ભુલાયેલે ભૂતકાળ ઝંઝાવાતના વાયરા માફક ઘૂમી વળ્યા, આખરે નેત્ર આગળ ખડે થયો. રાજવૈભવ, સુખોપભોગ, જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થતા જ પિતાને પૂર્વ સાંસારિક ગડમથલ એ બધામાંથી તેને રસ ઉડી ભવ જે.
ગયે. તે કલાના કલાકો સુધી જિન પ્રતિમાનું ઘડીભર આદ્રકુમાર અનાર્યભૂમિમાંથી જાણે ધ્યાન ધરવા લાગ્યા. ઉંચકાઈને આર્યભૂમિમાં આવી ગયા હોય આદ્રકુમારની આવી ઉદાસીન અવસ્થા અનુભવી અને કેઈ અનેરી સૃષ્ટિમાં વિહરતા હોય તેવું તેના પિતાને ધ્રાસકો પડે. કુમારને કેઈએ દશ્ય નેત્રો સામે જોવા લાગ્યા. તેનો પૂર્વભવ મેળવ્યો હોય અથવા કેઈએ તેની પર કારણ સિનેમાના ચલચિત્રોની માફક તેના ચક્ષ સમીપ કર્યું હોય એવો વહેમ ગયા. આદ્રકુમારને રમી રહ્યો.
પહેલાની જેમ રસ લેતે કરવા રાજાએ ઘણા ઘણા
ઉપાય અજમાવ્યા પણ તેની કંઈ અસર ન થઈ. આતે વીતરાગ ભગવાનની પ્રતિમા, એ ભગ વાને ઉપદેશેલી, આત્માનો ઉદ્ધાર કરનારી પ્રવજ્યા
અહર્નિશ ચિંતા રહેતી કુમાર છાને માને મેં પૂર્વભવે મારી પત્ની સહિત ભાવપૂર્વક સ્વીકા
નાસી ન જાય તે માટે પાંચસો સુભટો તેની રેલી અને સાધુ-સમુદાયમાં રહી મેં વર્ષો સુધી
આસપાસ પહેરો ભરવા લાગ્યા. પરંતુ જે છુટવા
માટે જ જીવે છે તેને કેણ બાંધી શકે ! ને. નિરતિચાર પૂર્વક શુદ્ધ જીવન ગાળ્યું તેવી જ રીતે મારી એ ભવની પત્ની બંધુમતીએ પણ પવિત્ર
વત્સલ પિતાની બધી જ યુક્તિઓ નિષ્ફળ બનાવી આર્યાઓના સમુદાયમાં રહી સાધ્વી જીવન પસાર
આદ્રકુમાર એક રાતે છાનોમાનો વહાણમાં ચડી કર્યું.
બેઠો અને આર્યભૂ મિના કિનારે ઉતર્યો.
એ પવિત્ર ભૂમિ પર પગ મૂકવા જ જા . પરંતુ સાધુ જીવનમાં એક ભૂલ થઈ ગઈ અને એ ભૂલે કિનારે આવેલી ને કાને ભર સમુદ્રમાં
સ્મરણ જ્ઞાનથી નિરખેલ દશ્ય તાજુ થયુ. દીક્ષાની ધકેલી દીધી. સંસારના વિષરૂપ સમજીને વિસારી કંગના બળવત્તર બની. નિરાબાધ સુખ, શાશ્વત્ મૂકેલા વિષયને સાધ્વી જીવનમાં નિષ્કલંક જીવન
શાંતિ અથવા પરમપદની પ્રાપ્તિ એજ તેનું પ્રધાન જીવતી બંધુમતીને જોતા ફરી માણવાના કેડ
દયેય બન્યું. યાગ, વૈરાગ્ય અને તપશ્ચર્યાના માગે ઉપજ્યા. મનમાં ઉદ્દભવેલી આ વાતનો ઇશારો એ પ્રયાણ કરવા તેનું દિલ વારંવાર પોકારી ઉડત. પવિત્ર સાધ્વી બધુમતીને કાને જતા એને વિચાર અંતરની ઝંખનાને શાંત કરવા તેણે પોતે જ આ કે- “જે સૃષિ મર્યાદા તેડે તે જાતમાં જૈન મુનિને વેશ પહેરી લીધો. ચારિત્ર ગ્રહણ ઉભુ રહેવાનું સ્થાન જ ન મળે એટલે અનશન વખતે આકાશવાણીમાં સંભળાયું કેદ્વારા પ્રાણનું બલિદાન દઈને “સાધુને પિતાની “કુમાર ! તારે દીક્ષા લેવાની વાર છે હજી સાધુતાને ખ્યાલ કરાવે.” આમ વિચારી તે ભોગાવળી કમ બાકી છે માટે ઉતાવળ ન થા” અનશન કરી કાળધર્મ પામી સ્વર્ગે સિધાવી. પણ પણ તેણે કોઈની સલાહ કે સૂચના ન માની મનથી જેણે સાધુવ્રત ખંડિત કરેલું છે એવા હે પિતાના નિર્ણયમાં આગળ વધ્યા કાયાનું દમન પાછળ રહ્યો. અને દેખાદેખીથી અનશન કરી સ્વર્ગે કરતા મનેવિકારને રાધતા આદ્રકુમાર આર્યભૂમિમાં ગયા. પણ એ ભૂલના પ્રતાપે એવી ભૂમિમાં વિહરવા લાગ્યા.
૧૨૬
[ આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સમય સમયનુ` કામ કર્યે જ જાય છે, એની ગતિમાં રજ માત્ર સ્ખલન નથી થતુ. તેથી જ “ અઘટિત ઘટયતિ ઘાતિ। ’’ એવી ઉપમા આપવામાં આવી છે. એક દિવસે તેઓ મગધદેશના વસંતપૂર ઉદ્યાનમાં કાર્યાત્સગ કરી રહ્યા હતા. એટલામાં યાંના શ્રેષ્ઠીની કન્યા શ્રીમતી પેાતાની કેટલીક સખીઓ સાથે ક્રીડાથે ત્યાં આવી. શ્રીમતી હજી કુંવારી જ હતી સખીઓથી છૂટી પડી તે આ ધ્યાનસ્થ મુનિ પાસે આવી દૂરથી આ તપસ્વીની મુખમુદ્રા જેના પૂરાળ પ્રદીપ્ત થયા. એ એકીટસે ધ્યાનસ્થ મુનિ સામે àઇ રહી. શ્રીમતીના હૃદયમાં નવીન અંકુરનો પ્રાદુર્ભાવ થયા કે “પર તો આ ધ્યાનમગ્ન મુનિને જ” મુનિની કુમારમૂર્તિ
તેના માનસપટમાં અકાઈ ગઈ
આ કુમાર હજી કાયાસમાં જ્યાં નાં ત્યાં સ્થિર હતા. આખું ઉપવન એ ચેાગમાં સૂર મેળથતું હતું પણ એ શાંતિ કે રસેયના સગીતને સાંભળવાની ધીરજ શ્રીમતીમાં ન હતી. મ'ત્રમુગ્ધની જેમ તે એકદમ આવી મુનિના ચરણમાં ઝુકી પડી. ઘેાડીવારે આદ્ર કુમારે આંખા ખેાલી અને શ્રીમતી સામે નિહાળ્યુ. પુણ્યના પરમાણુએ જ જાણે દેહ ધરી યાગમાગ થી ચલિત કરતા હોય એમ ક્ષણવાર લાગ્યુ. એક વખતના રાજવૈભવ યાદ આવ્યો. આર્યભૂમિ:ાં આવ્યા પછી આવે! ઉપસર્ગ થશે એવી તે તેમને કલ્પના પણ ન હતી. તેાફાની પવનને લીધે સયમના સઢ ચિરાતા હોય તેમ લાગ્યું પોતે કેટલા નિળ છે, પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગની સામે લડવામાં કેટલા કાયર છે તે સમાયુ'. પોતાના મુસ્તાક ર હૈ ના રા યા ગી
મી ઉપર જ
પ્રતિકાર ન કરી શકયા. છુટવાનું મન છતાં પગ પા ખેંચી ન શકયા. કહેવાયુ છે કે કાન્તા ના સુમેળ વદિત સર્જનમત । ત્યાગની દીક્ષા લેતી વખતે દેવેના નિષેધને ન ગણકારનારા તપસ્વી પોતાની દુ॰ળતા જોઈ રહ્યા. પગે પડતી શ્રીમતીને અનાદર કરવાનુ સાહસ તે શી રીતે કરી શકે ? તેણે પોતાના અળના સંચય કરવા માંડયા. શ્રીમતીએ ફરી એકવાર આકુમારની સામે જોવાના પ્રયત્ન કર્યાં. મુનિ પણ જાણે સ્વપ્નની કોઇ સુંદરીને નિહાળતા હાય એમ વિહલ પણે તેની સામે જોઇ રહ્યા. વચના કરતા પણ એ દૃષ્ટિમાં અજબ અ હતા. અંતર અંતરને ઉકેલતુ. હાય ત્યાં શબ્દનું શું ગજું ? પૂર્વભવના યુગયુગના એ
સ્નેહીઓ માંડ માંડ એકબીજાને મેળવી શકયા હેાય એવી તૃપ્તિ ઉભય આત્માએએ અનુભવી.
પણ એક મુનિ અબળાની વિનંતી સ્વીકારે એ
પાન્ડાના પર ક્ષણવાર તિરસ્કાર આવ્યા પણ રાગ સામે તેનું કંઇ ના ચાલ્યું. તે 'મુનિના ચરણમાં પોતાનું સર્વસ્વ અર્પવા ચાલી નીકળી. વિશુદ્ધ પ્રેમબળ, અણુતા એ તેના શસ્ત્ર હતા. મુનિને વવુ એ તેનું ધ્યેય હતું.
શું સંભવિત છે...? “ નાસ્તિ રાગ સમે। રિપુ’'સપાટી પરના તફાન નીચે ગભીર શાંતિ અને તૃપ્તિ દેખાયા. શ્રીમતીની જેમ આકુમારના મા એટલા સરળ ન હતા. એ રાગ અને ત્યાગ વચ્ચે ઝુલવા લાગ્યા. વૈરાગ્ય અને ભાગની વચ્ચે એક મહાસાગર ઘુઘવતા હતા. મળના ઉપાસક માટે ખીન્ન બધા માર્ગ અધ હતા. આખરે તે શ્રીમતીને
જુન−૮૯]
[૧૨૭
આજ સુધીમાં શ્રીમતિએ અનેક મુનિવરોના સ્વાળ કર્યા હતા. તેમના ધર્મોપદેશ સાંભળ્યા હતા. પણ ઉદ્યાનમાં બાનરય રહેલી અદ્ર કુમારની મૌન મૂર્તિએ તેને જેવી દીન અને પરવશ બનાવી હતી તેવી દશા તે તેણે પહેલા કોઇવાર અનુભવી ન હતી. યૌવનનીઉદાસતાને ચરણ નીચે ચાંપા ભલભલા તપસ્વીને તેણીએ તાપમાં તપતા અને કમા જોયા હતા. આજ સુધી તેના અંતરનો એક તાર પણ નહાતા કપ્યા. પણ આ કુમારમાં એવું શું હતુ કે તેને જોતા જ શ્રીમતીના બધા તાર એકી સાથે ઝઝુઝણી ઉડયા ! શ્રીમતીને મુનિના વેશ કેવળ આવરણનુલ્ય ભાસ્યા. યુગયુગની આરા ધનાનું ધન એ આવષ્ણુ પાછળ છુપાયેલું... હાય તેમ એને લાગ્યું.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ત્યાગ કરી પેાતાની સાધના પૂરી કરવા ચાલી નીકળ્યા, સ્નેહના પરાજય થયા અળનો વિજયધ્વજ ફ્રકા.
શ્રીમતી આજ સુધીના ઐચ્છિક સ’યમના પ્રતાપે ઔત્સુકય અને આવેગને પચાવી ચુકી હતી. સ્નેહીની ખાતર ઝુરવામાં જે અનન્ય વ્હાણુ છે તેનો આસ્વાદ લઈ ચુકી હતી. આ કુમાર એ કર્યાં,મામાં નવા વિદ્યાર્થી હતા એવુ પણ કંઈજ ન ચરણે હતું. તેમણે પણ ઘણીવાર યાગના આદર્શોનુ ચિંતન કરતા વસ્તુતઃ શ્રીમતીનું જ ધ્યાન ધર્યું હતું. ભાગ્યે જ એવી પળ હશે કે જે વખતે તેણે શલ્યની જેમ ખુચતા એ કાંટાને ઉખેડીને ફેંકી દેવાના પ્રયત્ન નહી કર્યાં હાય, ગમે તેમ પશુ તે સામર્થ્યના પુજારી હતા. અને સર રીતે સ પુરુષ હતા, છતા જે સૌન્દર્ય લાલિત્ય અને સુકુ મારતા પાસે સામર્થ્ય પોતે આવીને દીનભાવે આત્મનૈવેદ્ય ધરી જાય ત્યાં આ કુમારની બળાત્કાર સાધના નિષ્ફળ નિવડે એમાં શુ આશ્ચર્ય !
અનાદર પામેલી શ્રીમતીએ જરાયે કલ્પાંત ન
કર્યું. કંગાળ નારીની જેમ કાલાવાલા પણ ન અણુતાએ તેનુ ધ્યેય હતુ તે મુનિના પેાતાનું સર્વસ્વ ધરી ચુકી હતી. તેને સ્વીકાર થાય યા ન થાય એ તેને જેવાનુ જ ન હતુ. અને સ્નેહના સ્વીકાર થવા જ જોઈ એ એવા આગ્રહ શા સારું? સ્નેહની સાધનામાં નિવડેલી નારી પિતૃગૃહે પાછી ફરી.
નિષ્ફળ
એ પ્રસગ ઉપર માર માર વસતના
વાયરા
વહી ગયા, પ્રકૃતિએ કઇં કઈ નવા સાજ સજ્યા અને ઉતાર્યો. સ્મરણ અને વિસ્મરણના અખંડ પ્રવાહમાં અસ`ખ્ય પ્રેમ પ્રસગે ઘડાયા અને પાછા અનંતતામાં ભળી ગયા પણું શ્રીમતીએ પેાતાને આદશ ન તજ્ગ્યા. સ્નેહમાં દૃઢ આસ્થા રાખી રહી તેની સ્નેહ સાધના અતુટ રહી. વસ્તુમાત્રને જીણુ અનાવતા કાળ એ સ્નેહી હૃદય પર પેાતાનો પ્રભાવ
ન આંકી શકયા. વ્રતને કાંઈ અવધન હાય. ભવેશ-શ્રીમતી પાસે આવી તેમણે પેાતાના ભવના સ્નેહીને બાર વરસ શી વિસાતમાં....?
એક માત્ર આર્દ્ર કુમારના દર્શનની વાંછાથી રોજ જ્ઞાનશાળામાં એસી દરેક મુનિનું સ્વાગત શ્રીમતી પાતે કરે છે. કોઈ કાળે પણ મુનિઓના સમુદાયમાં આ કુમાર આવી ચઢશે એ આશા ઉપર જ તેનુ
જીવન અવલ એ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એ પરમ આકાંક્ષિત પળ પણ એક દિવસે પાસે આવી પહેાંચી. તે દિવસે રાજની જેમ શ્રીમતી મુનિના આગમનની રાહ જોતી બેઠી હતી, પેાતાની દૃષ્ટિ વડે ભૂમિને પ્રમતા આ કુમાર બહુ જ મદ્રગતિએ તે જ દાનશાળા તરફ આવતા હતા. કોઇએ કમ્પ્યુ નહીં. હાય કે દાન લેવા આવતા મુનિ અહીં પોતાના જ આત્માનું દાન આપી સ’સારના સ્નેહને અભિન’દશે. બ'નેએ પરસ્પરને દૂરથી જોયા અને પિઝાન્યા.
૧૨૮
જે શ્રીમતી એક વખતે ઉદ્યાનમાં આવી પગે પડી હતી અને પખીને પણ યા આવે તેમ કરગરી હતી જેને ત્યાગ કરવામાં આદ્ર કુમારે પેાતાના સામર્થ્યનો વિજય. માન્યા હતા તે જ
ચરસ ચિત ત્યાગ, વૈરાગ્ય અને સત્યમ સ॰સ્વ ધરી દીધુ ! ! !
શ્રીમતી સહુ સ`સાર સુખ ભોગવતા કેટલાક વર્ષ વીત્યા ત્યાં એ દંપતીને પુત્ર સુખ જોવાના વેગ સાંપડયે।. સુંદર અંગોપાંગ અને મનોહર મુખાકૃતિવાળા બાળકને અને પુર્વક ઉછેરવા લાગ્યા. એ રીતે સંસાર જન્ય સુખેામાં તલ્લીન બન્યા. પણ આ કુમારના અતરના એક ખુણામાં ફકીરીની ચિરાગ આછી પાતળી સળગતી જ રહી. માહની જે આંધિએ મુનિના પવિત્ર વેષને ઉતરાવ્યે હતા. એ આપે આપ ચાહે તે વર્ષોના વહેવાથી કે ચાહે તે અનુભવની ચક્કીમાં પીસાવાથી ગમે તે કારણે એ આંધી ક્ષીણુ થવા માંડી. ભોગાવળી કર્મના ઉદય પૂર્ણ થઈ ગયેા હાથી તે હવે નામશેષ થવા માંડયું. આ કુમારનું પતન એ પવિત્ર આત્માનું કેવળ પદ્યસ્ખલન હતુ પ્રાત:કાળ
આત્માનંદ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થતા સંસારના મનુષ્યો જાગે અને ગઈ કાલના એ બાર વર્ષ પણ પાણીના રેલાની જેમ વીતી અધુરા કામ બમણા બળથી કરે તેમ આદ્રકુમાર ગયા અને એક પુણ્ય મુહૂતે આદ્રકુમાર સૌની પણ ભેગનિદ્રામાંથી જાગૃત થયા, ગભ્રષ્ટતા તેમને સમ્મતિ લઈ મહાવીરના માર્ગે ચાલી નિકળ્યા. પ્રત્યેક પળે ડંખવા લાગી. શ્રીમતી પણ તેના ગૌશાળા જેવા તકવાદીઓ, તાપસ જેવા માર્ગમાં કંટકરૂપ ન રહી પણ બાળક પ્રત્યેને મેહ જડભરત અને કુરમાં કુર લુંટારાઓને પણ આ આદ્રકુમારના યોગમાર્ગમાં ઘડીક અંતરાયરૂપ બન્યા કુમારે પ્રતિબધી મહાવીરના શાસનનો મહિમા
એક દિવસ આના જ નિશ્ચયમાં ચર્ચા કરતા ફેલાવ્યો. કરતા શ્રીમતી એ બાળકને કહ્યું કે, “તારા પિતા મેઘની જેમ નિરંતર વરસતા અને વાયુની જેમ ચાલ્યા જશે ” ચાલ્યા જશેને અર્થ બાળક ન અપ્રતિબદ્ધપણે વિહરતા આદ્રકુમારના ઉગ્ર તપ સમયે પણ બાળક એટલું સમજ્યો કે માતા અને વૈરાગ્ય જોઈ ભલભલા તપસ્વીઓ પણ આશ્ચર્યઉદાસ છે અને માતાને મદદ કરવા તેને બાળચિત મુગ્ધ બની જતા. વનમાં પશુપંખીઓ પણ એ યુતિ સુઝી આવી અને સૂતરના તારથી પિતાને ભવ્ય મૂર્તિને નીરખી પિતાના રાગદ્વેષ વીસરતા. બાંધી રાખવાનો ઉપાય અજમાવ્યો.
કહેવાયું છે કે “મજબૂતમાં મજબૂત બંધનોને આદ્રકુમારે પોતાના અંગે વીંટળાયેલા આંટા તેડીને ફેંકી દેવા એ કંઈ બહુ દુર્ઘટ નથી, પણ ગયા. બધા મળીને બાર થયા. તાંતણાના એક સ્નેહના કાચા સૂતરના તાંતણા છેદીને બહાર નીકએક અટા બદલ એક એક વરસ સંસારમાં રહેવાને ળવું એ જ ખરેખરૂ દુર્ઘટ છે.” આદ્રકુમારે તે ફરીથી નિશ્ચય કર્યો. એ રીતે કાચા સૂતરના પણ કરી બતાવ્યું. સર્વ પાપપુંજને બાળી-ભમ્મી તાંતણે આદ્રકુમારને બીજા બાર વરસ સુધી બાંધી ભૂત કરી કેવળજ્ઞાન પામી અને મુક્તિને વર્યા. રાખ્યા. નિર્મળ સ્નેહના દુબળ બંધનમાં પણ આવા મહાગીને કેટિ કેટિ વંદન. કેટલું સાચ્ચે હોય છે !
પુસ્તક પ્રકાશન અંગે પ. પૂ. મુનિ પ્રવર શ્રી અંબૂવિજયજી મહારાજ સાહેબ શ્રી ત્રિષષ્ટિ શલાકા પુરુષ ચરિત્ર પર્વ ૮-૯ના પુસકનું સંપાદન કરવાના છે શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા તે પુસ્તકનું પ્રકાશન કરશે. તે અંગેના કામકાજ માટે નીચેના સભ્યોની પેટા કમિટિ નીમવામાં આવી છે.
૧ શેઠશ્રી હિંમતલાલ અનોપચંદ મોતીવાલા ૨ શેઠશ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ ૩ શેઠશ્રી નગીનદાસ હરજીવનદાસ
સ્વર્ગવાસ નોંધ શ્રી અનંતરાય હરીલાલ શેઠ (ઉં.વ. ૧૮) તા. પ-૬-૮૯ના રોજ મુંબઈ મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે. તેઓશ્રી આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા, ધાર્મિક વૃત્તિવાળા અને મિલનસાર સ્વભાવના હતા. તેમના કુટુંબીજને પર આવી પડેલ દુઃખમાં અમે સમવેદના પ્રગટ કરીએ છીએ. તેઓશ્રીના આત્માને પરમ શાંતિ મળે એવી પ્રભુ પાસે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
જુન-૮૯
[૧૨૯
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમા ઉષે થોડુંs
લેખિકા - શ્રીમતી મધુબેન નવીનભાઈ શાહ-ભાવનગર
આત્મા વસ્તુને કર્તા નહિ પણ દષ્ટા સાક્ષી ચિત્તને આત્મામાં એકાગ્રપણે સ્થાપીને અશુભરૂપે છે, આત્મ સ્વરૂપમાં વીટાઈ જવું. એકાકાર ચિત્ત વૃત્તિઓને નિરોધ કરે તે ઉત્તમ સાધન છે. થવું તે સાચું વ્રત છે. આત્મ સ્વરૂપમાં એકાગ્રતા ચિરકાળથી દઢ થયેલા વિદ્યાના સંસ્કારોને કારણે થવી તે સાચું તપ છે. અને આમ સ્વરૂપમાં ચિત્ત આત્મ તત્ત્વથી દૂર રહે છે. પરંતુ તેજ વસવું તે સાચો ઉપવાસ છે. છેલ્લે આત્મ સ્વરૂપમાં ચિત્ત જ્ઞાનથી વાસિત થતાં દ્રવ્ય મુદ્રામાં રહેલ સમભાવે સ્થિર રહેવું તે સાચી સામાયિક છે. આત્મ દ્રવ્યને જુવે છે. - દશ્યને અદશ્ય કરવું અને અદશ્યને દશ્ય કરવું આપણે ચારરૂપે સ્વહૃદયમાં આત્મચિંતન તે જ દિવ્ય દષ્ટિ છે. આ દિવ્ય દષ્ટિથી આપણે ચિંતવવું જોઈએ. આત્મામાં સ્થિર થવું જોઈએ.
(૧) નામદેવ :- મહાવીર. ઋષભદેવ એવું નામ આત્મા વિષે વિચાર કરતાં મેં શું કરું ?
લેવું તે નામ ન. મારે શું કરવાનું બાકી છે ? અને મારે કરવી (૨) સ્થાપના દેવ :- મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ તે ગ્ય કર્યું તપ હ કરતો નથી તે પ્રમાણે પ્રાત:
સ્થાપના "ન. કાળે જાગી પ્રતિલખના કરવી તે આત્મસ્વરૂપ સમજવાની ચાવી છે.
| (૩) દ્રવ્ય દેવ – તીર્થકર નામકર્મ નિકાચીત
કરે ત્યારથી કેવળજ્ઞાન ન થાય ત્યાં મહાન આત્માઓ શરીર–દેહ બે કારણને
સુધી દ્રવ્ય જીન. લઈને ધારણ કરે છે. - (૧) સંચીત કર્મો ભોગવવા માટે અને (૨) (૪) ભાવ દેવ :- સમવસરણમાં દેશના આપતા જેના કલ્યાણ અથે),
ભાવજીને કહેવાય છે. સિદ્ધક્ષેત્ર અથવા જીવનું પોતાના સ્વરૂપમાં સાચવવા જેવા આમાનજક પ્રકારે સાચ. રહેવું તેને વિષે નમન કરવું તે નિર્માણ ગાન વીનેજ પરમાત્મા બની શકાય છે. આ આત્માને
સાચવવા માટે મનને અંકુશમાં લેવું જોઈએ. મનને
અકુશમાં લેવાનો ઉપાય “ નમો ” છે જેમકે પરમતીર્થ એટલે પિતાનું જ શુદ્ધ મન છે
નમે અહંતાણું-હું શ્રી અરિહંત ભક્ત છું, હ વિશુદ્ધ જ્ઞાન સ્વરૂપ આત્મ દ્રવ્ય છું અને ઉકુ વચન (પ્રવચન) જિનવચન, જિનાગમ,
તેમ ૧૦૮ વાર બોલવું. આમ મન જ્યારે પોતાનું જિન સિદ્ધાંતમાં અતિશય સ્વસ્થ રહેવું તેને
મટીને શ્રી અરિહંત પરમાત્મા બને છે ત્યારેજ
આવ્યા હાલમાં આવે છે. પરમાનંદ કહેવાય છે.
આ મનુષ્ય રૂપી પૃથ્વીને વિષે જીવ શુકલ છો હે આત્મન , પરમેશ્વરથી જુદા જુદા ધ્યાનરૂપ અગ્નિવડે કમરૂપી ઇંધણને બાળીને સુંદર ભો માટે, શા માટે શ્રેમ કેમ કરે છે? જે તે. એવા સત્ અલ્સ પરથી શાસ્ત્રમાં ગએલા એવા આત્માને થોડાક પ્રસંશા કરે તો સંપત્તીએ તે પરમપદને પામે છે.
(અનુસંધાન પાના નં. ૧૩૨ ઉપર)
કહેવાય છે
૧૩૦ ]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“પાંદટાય" સંકલન : શ્રી હીરાલાલ બી. શાહ
જીવનયાત્રામાં ભેજન અને પાણીની માફક અંગે પ્રશ્ન કરે તેને પ્રતિષ્ઠા કહેવાય છે. વાધ્યાયને પણ એક અનિવાર્ય કાર્ય માનવામાં (૩) પરિવતા – વાંચી લીધેલા પાઠને ફરીથી આવે છે. જીવન જીવવા માટે ખોરાક અને પાણી વાંચો તેને પરિવતના કહેવાય છે. () અનુપ્રેક્ષા:અને સશાસ્ત્રની જરૂર પડે છે. રાક અને પાણી વાંચેલા પાઠને ગંભીરતાથી અને ઊંડાણથી વિચા આપણને જીવન આપે છે જ્યારે સશાસ્ત્રને સ્વા. ર અને તેનું ચિંતન અને મનન કરવું તેને દયાય અપગને જીવન જીવવાની કળા આપે છે. અનુપ્રેક્ષા કહેવાય છે. (૫) ધર્મકથા :- તે પાકને સ્વાધ્યાયમાં વ્યવહારમાં ઉપયોગી થાય તેવા સારા વિચાર્યા પછી કે બીજાને તે પાઠ આપે અથવા પુસ્તકનો જ ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
તેનો ઉપદેશ આપ તેને ધર્મકથારૂપ સ્વાધ્યાય સ્વાધ્યાય ચિંતામુક્ત થવા માટેની એક જડી. કહેવાય છે. અઢી છે. જયારે આપા મન ઉદ્યોસ બની જાય છે. શારાનું શિક્ષણ આપણે પાંચ કારણે માટે મને આનાથી ઘેરાઈ ગયું હોય છે, મન મુંઝાતું લેવું જોઈએ. (૧) જ્ઞાનની વૃદ્ધિ માટે - જીવ અને સે લ અનુભવતું હોય છે, વિનો અને વિ અને જીવ દ્રવ્યોનું જ્ઞાન મેળવવા માટે (૨) દર્શન તિથી મન ચિતાયુકત હોય ત્યારે મને બધી વૃદ્ધિ માટે :- વીતરાગ સર્વસની વાણમાં પિતાની આજથી હટાવીને સ્વાધ્યાયમાં જોડી દે. સ્વા- શ્રદ્ધા કાયમ માટે સ્થિર કરવા (૩) ચારિત્ર વૃદ્ધિ દયની આંધી તમારા મનને બધી જ ચિંતાઓથી માટે :- આચરણમાં શુદ્ધિ લાવવા માટે (૮) મકા કરી દેશે. મનમાં કે સદ્દવિચારનું ચિતન કષાયેનું શમન કરવા માટે :- કેધ, માન, માયા, ચા હોય તેવી શુભ લાગણી ઉપજ થી. લાભ અને રાગ, દ્વેષ પાતળા કરવા માટે (૫)
છ પ્રકારના અભ્યતર તપમાં વાધ્યાય એક પદાર્થોનું યથાર્થ જ્ઞાન કરવા માટે - ધર્મ અને પ્રકારનો અત્યંતરે તપ છે. સ્વાધ્યાય દ્વારા માનવી અધમ, સત્કમ અને દુષ્કર્મ, પુણ્ય અને પાપ, અનેક જાની સંચિત કરેલા કર્મોને નષ્ટ કરી વગેરે બાબતનું યથાર્થ જ્ઞાન શાના શિક્ષણથી
ખે છે. સ્વાધ્યાય વખતે મનને છળકપટ વિહીન થાય છે. શાસ્ત્રોનું શિક્ષણ મેળવવું અને તેને નિશ્ચલ બનાવવું પડે છે. સ્વાધ્યાયથી ચિત્તમાં સ્વાધ્યાય કરો આપણું પિતાના ઉદ્ધાર માટે પરમ એકાગ્રતા, નિસ્પૃહતા અને શાંતિ આવે છે. આવશ્યક છે.
સ્વાધ્યાય એ ધર્મ છે. સ્વાધ્યાયથી આપણું આવી રહેલા કાળ ખૂબ જ વિચિત્ર છે. આવી કાન અને દશન નિર્મળ બને છે. અને ચારિત્રનો હેલા યુગમાં આપણે સમાજને ઉન્નત કરવો હોય વિકાસ થાય છે. સ્વાદાયના પાંચ પ્રકાર છે. (૧) તે સ્વાઇ.ના સંસ્કાર દરેક દરેકે ઘરમાં શરૂ કરે. વાચના :- વાચનાથી સ્વાઇટ: યિની શરૂઆત થાય તમારા બાળકોને દરરોજ પાઠશાળામાં ભણવા મેકછે. ગુરુદેવ પાસેથી પાઠ લેવા, અને વાંચો તેને લીધે સ્વાધ્યાયના સંસ્કાર રોપિ. તમે પોતે નિયવાંચના કહે ગાય છે. (૨) બપૃહા :- વડને મીત ધામક પુસ્તકો વાંચીને સ્વાધ્યાયમાં પ્રવૃત્ત પછી શંકા થઈ હોય અથવા મુલાઈ ગયું હોય તે થાઓ,
જુન-૨૯]
૧૩૧
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાળક હોય કે વૃદ્ધ, યુવક હોય કે યુવતી, આત્માનું કલ્યાણ થાય છે.
જ્ય જિનેન્દ્ર તવંગર હોય કે ગરીબ સૌએ નિત્ય નિયમ રૂપે – ધામીક પુસ્તક વાંચીને સ્વાધ્યાયને પોતાની દિન (અનુસંધાન પાના નં. ૧૨૯નું ચાલુ) ચર્યાનો એક નિયમ બનાવે, દરેકે દરેક ઘરમાં શી વિસાતમાં છે? તારા પરમ તેજની અંદરના પિતાની યથાશક્તિ પ્રમાણે ધાર્મિક પુસ્તકો વસાવે વિશાળ સામ્રાજ્ય વ્યાપી રહ્યું છે અને દરરોજ નિયમીત તેનું વાંચન શરૂ કરે મોક્ષમાં રહેલા એવા જિન પરમાત્માના સ્વરૂપ અને સ્વાધ્યાય કરો. આજે લગભગ ઘેર ઘેર મન સાથે જોડાયેલો જે યોગ તે નિરાલંબન યોગ કહેમેળ રહેતો નથી. માનસિક ટેન્શન રહે છે, અનદ્રા થાય છે. હવે ગ–એટલે મનગ, વચનયાગ, રહે છે તે બધી વિકૃતિઓને એક જ સચોટ કાયયોગ, જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રનું આ મામજ ઉપાય છે ધાર્મિક પુસ્તકોનું વાંચન અને સ્વાધ્યાય. રમમાણ એટલે કે આત્માનું આત્મામાં (ખુદનું સ્વાધ્યાયથી આલેકમાં અને પરલેકમાં આપણે ખુદમાં) મિલન.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય તરફથી જુદા જુદા ફંડ દ્વારા
અપાતી લોન-સ્કેલરશીપ (1) શ્રી સારાભાઈ મગનભાઈ મોદી લોન સ્કોલરશીપ ફંડ
માધ્યમિક શાળાના ધોરણ ૮ થી ૧૧માં અભ્યાસ કરતાં વિદ્યાર્થીઓ વિદ્યાર્થીનીઓ માટે અરજી પત્રક ભરીને મોડામાં મોડું સંસ્થાના સરનામે તા. ૩૦-૬-૧૯૮૯ સુધીમાં મોકલવા. (g) શ્રી સારાભાઈ મગનભાઈ મેંદી ઉચ્ચ અભ્યાસ શિષ્યવૃત્તિ ટ્રેટ
એસ. એસ. સી. પરીક્ષામાં બીજી ભાષા સંસકૃ હોય, શ્રી જૈન વેતામ્બર એજ્યુકેશન બઈની ધાર્મિક પરીક્ષા પસાર કરવાની શરતે, કેલેજમાં ઉચ્ચ અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ વિદ્યાથીનીઓ માટે અરજી પત્રક ભરીને મોડામાં મોડું સંસ્થાના સરનામે તા. ૩૦-૬-૧૯૮૯ સુધીમાં મેકલવી. (૪) શ્રી ખેડા જૈન વિદ્યાર્થી ઉચ્ચ શિક્ષણે લોન-સ્કોલરશીપ ફંડ
ગામ ખેડાના વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન વિદ્યાર્થીઓ અને વિદ્યાર્થીનીઓને એસ. એસ. સી. પછીના ઉચ્ચ અભ્યાસના ઉત્તેજનાથે લેન રૂપે સહાય આપવામાં આવે છે. અરજી પત્રક ભરીને મોડામાં મોડું સંસ્થાના સરનામે તા. ૨૧-૮-૮૯ સુધીમાં મેકલવા.
અરજી પત્રક મંગાવતી વખતે ક્યા ફંડનું અરજીપત્રક જોઈએ છે તેનો પણ નિર્દેશ કરે દરેક ફંડ માટે અલગ અલગ અરજીપત્રક ભરવાનું છે. ઉપરોકત દરેક ફંડના અરજી પત્રક મેળવવાનું અને મોકલવાનું સ્થળ :
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય ઓગસ્ટ કાંતિ માર્ગ, મુંબઈ– ૪૦૦ o૩૬
૧૩૨
આમાનંદ-પ્રશ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
66
0
પંચામૃત
શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પ્રભુની ઉપદેશધારાની અમૃત કણિકા
સંગ્રા. ભાનુમતી દલાલ
""
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧) આત્મા અનાદિ છે :- આત્મા અનાદિ છે, તેમજ અનત છે, આત્માની ઉત્પત્તિ પણ નથી અને મરણ પણ નથી આત્મા ત્રણેયકાળમાં શાશ્વત છે,
(૨) આત્માના ગુણા :– પ્રત્યેક આત્માના મૂલ સ્વરૂપમાં અન’તજ્ઞાન– અનંતઃ'ન- અનંત ચારિત્ર અને અનંત વીર્યંના ગુણા રહેલા છે.
deadlm hasnamt A
(૩) આત્માના સ્વભાવ :- કર્મીના અધ કરવા, માંધેલા કર્મોના ફળને ભાગવવા અને એ ક ફળે ભાગવવા માટે ચારાશી લાખ જીવયેાનિમાં વાર’વાર પરિભ્રમણ કરવુ', તત્ત્વષ્ટિએ આત્માના આ સ્વભાવ નથી. પરંતુ વિશ્વના સભાવા જાણવા, જોવા અને પેાતાના સ્વરૂપમાં રહેવુ' એજ મૂલ સ્વભાવ છે,
(૪) આત્માનું સ્વરૂપ :- પાણીની સપાટી ઉપર રહેવુ. પણ તળીએ ન જવુ' એ જેમ તુ બડીના સ્વભાવ છે. તેમ વિશ્વના અગ્રભાગે સિદ્ધશિલા ઉપરના ભાગમાં રહેવુ' અને પેાતાના અન"ત સ્વરૂપનુ અનંત સુખ અનતકાળ પર્યંત ભાગવવુ એજ આત્માનુ થથા સ્વરૂપ છે.
મ
*||7||
Scopio
(૫) સાચું સુખ :- સેાનાની સાંકળી, મેાતીની માળા, અને હીરાના હાર ભલે ન હેાય, સાત અથવા સિત્તેર માળની હવેલી અને તેમાં સુવર્ણના હિંચકે ભલે આત્માને પેાતાના જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રના અક્ષય હાય ત્યાં જ સાચું સુખ છે.
ખજાના
ન હેાય પણ જ્યાં વિદ્યમાન
Dr
[પૂ॰ આ૦ શ્રી વિજયધર્મસૂરિજી લિખીત પુસ્તિકામાંથી સાભાર] (૬) પ્રભુ મહાવીરની સમષ્ટિ :
पन्नगे च सुरेन्द्रे च कौशिके पादसं स्पृशि । निर्विशेष - मनस्काय श्री वीरस्वामिने नमः ॥
3 SIMS
ચકૌશિકે ોષબુદ્ધિથી પગના અંગુઠામાં ડંખ દીધા અને ઈન્દ્રમહારાજાએ ભકિતભાવથી ચરણમાં નમસ્કાર કર્યાં, આમ પરસ્પર વિાધી અને પ્રસગા છતાં જેમના મન અને કાયા જરાએ અસ્વસ્થ ન બન્યા અર્થાત ચડકૌશિક નાગ ઉપર ન તા રોષ કર્યાં અને ઈન્દ્ર ઉપર ન તે પ્રસન્ન થયા. બન્ને પ્રસગેામાં જેએ સમાન ભાવે રહ્યા એવા વીતરાગ શ્રી વીરપ્રભુને
નમસ્કાર હાજો. [યાગશાસ્ત્રમાંથી]
For Private And Personal Use Only
10 Te Jeans s
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanand Prakash b Regd. G. BV. No. 31 આ તિરસ્કાર નાશક નમસ્કાર 1 2 3 પૂ૦ પં શ્રી ભદ્રંકરવિજયજી છે. નમસ્કોર એકબીજાનો પરિચય પ્રાપ્ત કરવાનું પરમ સાધન છે. ! '' કMS એકબીજાનું ઉચિત સન્માન કરવું તે શાક્ત કર્તાય છે. IS - 3 નમસ્કાર બીનજરૂરી છે, અનાવશ્યક છે, એમ માનનાર અવિચારક છે, તે હૃદયની દરિદ્રતાને સૂચવે છે, પોતાનામાં રહેલી શ્રેષ્ઠતાની ખામીને સૂચવે છે. ) 0 ગુરૂજનને નમસ્કાર કરવામાં, અપમાન, દીનતા કે નાનાપણ' નથી. શ્રેષ્ઠ પુરૂષ જ બીજાને પિતાથી શ્રેષ્ઠ માનીને નમસ્કાર કરે છે અને એમાંજ મોટપ રહેલી છે. ગુવા | }}} 1 ધર્મ શા કહે છે કે મહાપુરૂષના ચરણોમાં એક દિવ્ય આત્મશક્તિ પ્રવાહિત હોય છે. તે નમસકાર કરનારને અતિ લાભપ્રદ અને પુણ્યપ્રદ નીવડે છે. એ કારણે ગુરૂજનનો નમસ્કાર, માનવ જીવનનું શ્રેષ્ઠ કતવ્ય મનાય છે. જીવ દ્રવ્યના તિરસ્કાર રૂપી ઝેરને સમગ્ર મનમાંથી નિચાવી નાંખવાનું અદ્વિતીય સાધન નમસ્કાર છે. . .. . * તિરસ્કાર કરવાથી, તિરસ્કાર કરનાર સ્વયે તિરસ્કૃત થાય છે. અર્થાત્ આપમેળે આત્મભાવથી ભ્રષ્ટ થાય છે, ગેય પદાર્થોનો તિરસ્કાર એટલે જ્ઞાનસ્વરૂપ પિતાના આત્માનો જ પરિણામે તિરસ્કાર છે. ગ ] [ { } 1]"; ; ; gs, જ્યારે વિવેકપૂર્વકના નમરકારથી, નમસ્કાર કરનારમાં આત્મભાવ પ્રગટે છે. આત્મપ્રીતિ પ્રગટે છે. [/] બીજા પ્રત્યેની કઠોરતાનુ નમસ્કાર દ્વારા કેમળતામાં રૂપાંતર થાય છે, તેથી પરસ્પર વચ્ચે સાચી નીકટતા સધાય છે. e બત્રીસે દાંત કઠોર છે, તીક્ષણ છે, તે બધાંની વચ્ચે એક જીભ, દીઘ કાળ સુધી હેમખેમ રહી શકે છે, તેનું કારણે તેની સ્વાભાવિક કમળતા છે. મૃદુતા છે. તેમ નમસ્કાર નિષ્ઠ આત્મા પણ આ સંસારમાં કઈ જીવને ખેદ પમાયા સિવાય ધમ ધ્યાનાદિમાં સ્વસ્થ રહી શકે છે. કુ Susajp/ne : ) , , ઇ .) ર 55s ફરાર શf Jn) | I. SC _451 Songs 1350 ત‘ત્રી , શ્રી કાન્તિલાલ જે. દોશી એમ. એ. - ઘી ડિ-. E પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર, ddb0 5j0JME 30. BIS4] મદ્રક : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ આનદ પ્રી. પ્રેસ, સુતારવાડ, ભાવનગર. For Private And Personal Use Only