Atmanand Prakash Pustak 082 Ank 12

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531937/1

Page #1

\\/
પ્રકાશ
555
555
E P 55
પુસ્તક : ૮૩ ]
આત્મ સંવત ૯૧ વીર સ'. (ચાલુ) ૨૫૧૨ વિક્રમ સંવત ૨૦૪૨ આસા
555
5 5
पन्नगे च सुरेन्द्र च कौशिक पादस स्पृशि विर्विशेषमनस्कायः श्रीवीरस्वामिने नमः ॥
555
5
અનેક મહાત્સવા અને પંચકલ્યાણકાના શુભ અવસરે આવીને દેવેન્દ્ર શક્રેન્દ્ર પેાતાના ભક્તિ ભાવ પ્રગટ કરી પેાતાને કૃતકૃત્ય માનતા, તા ભગવાન મહાવીરના હૃદયમાં કઇ રાગભાવ ઉત્પન્ન ન થતા. બીજી બાજું ચંડકેાશિક જેવા ભય કર વિષધર સર્પે તેમના પગે ડ ંખ દીધા તે પણ વીરપ્રભુના મનમાં કોઇ પ્રકારના દ્વેષભાવ ન આવ્યા. એવા સમદર્શી મહાવીરના ચરામાં મારે વારંવાર નમસ્કાર હો.
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.
એકટાભર-૧૯૮૬
[ અંક : ૧૨

Page #2

e
ક્રમ
પૃષ્ઠ
૧૭૩ ૧૭૫
(૨)
અ નુ ક્રમ ણિ કા લેખ
લેખક લમ્પિનિધાન ગુરુ ગૌતમસ્વામી શ્રી વીતરાગની રાગવતી વાણી પૂ. કુંદકુંદસૂરીશ્વરજી મહારાજ સા. શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર
સંકલન : શ્રી હીરાલાલ બી. શાહ દષ્ટિ તેવી સૃષ્ટિ
રમેશ લાલજી ગાલા યુગવીર આચાર્યશ્રી
વિજયવલભસૂરીશ્વરજી રતીલાલ દીપચંદ દેસાઈ મુરબ્બી શ્રી પોપટલાલભાઇની
જીવન ઝરમર શ્રદ્ધાંજલિ
૧૭૭
- ૧૭૯
(૬)
૧૮૪
(૭)
૧૮૭
સભાસદ બધુઓ અને સભાસદ બહેનો, - સવિનય જણાવવાનું કે સ'. ૨૦૪૩ કારતક સુદિ ૧ ને સોમવાર તા. ૩-૧૧ ૮૬ના રોજ બેસતા વર્ષની ખુશાલીમાં મંગળમય પ્રભાતે આ સભાના સ્વ. પ્રમુખ શ્રી શેઠશ્રી ગુલાબચંદભાઈ આણંદજી તરફથી પ્રતિવર્ષ કરવા માં આવતી દૂધ પાટી માં ( ૯ ૩૦ થી ૧૧-૦૦ ) આપશ્રીને પધારવા અમારૂ સપ્રેમ આમંત્રણ છે.
કાતિક સુદિ પંચમીને શુક્રવારે સભાના હાલમાં કલાત્મક રીતે જ્ઞાન ગોઠવવામાં આવશે તે દર્શન કરવા પધારશોજી.
આમ કલ્યાણ અર્થે પૂજા ભણાવવામાં આવી આચાર્ય શ્રી વિજયકમળસૂરીશ્વરજી મહારાજની સ્વર્ગારોહણ તિથિ અંગે ગુરૂભક્તિ નિમિરો તથા આ સભાના ભૂતપૂર્વ ઉપપ્રમુખ સ્વ. શેઠ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ શાહની જન્મ તિથિ હોવાથી તેમના પુત્ર ભાઈ હિંમતલાલ તરફથી સ્વર્ગસ્થના આત્મકલ્યાણ અર્થે ભાવનગર જૈન આમાનદ સભાના લાઇબ્રેરી હાલમાં સ', ૨૦૪૨ના આસો સુદ ૧૦ રવીવારના રોજ શ્રી પંચકલ્યાણકની પૂજા ભણાવવા માં આવી અને પ્રભાવના કરવા માં આવી હતી.
લેખક મહાશયને વિનંતી આ માસિક દર માસની ૧૬મી એ પ્રસિદ્ધ થાય છે તે જૈન ઇતિહાસ, સાહિત્ય તત્ત્વજ્ઞાન વિષે લેખ, નિબ'ધ અથવા કાવ્ય કે કથા તા. ૩૦ સુધીમાં મોકલી આપવી આ ગ્રહભરી વિનતી.
- તત્રી

Page #3

વર્ષ : ૮૩]
આત્માનંદ
મોર
તંત્રી : શ્રી કાન્તિલાલ જે દેશી એમ. એ.
'
વિ. સં. ૨૦૪૨ આસે : આકટોબર-૧૯૮૬
[અક : ૧૨
લાંબંધાળ ગુરુ ગૌતમસ્વામી.
ભ’ડાર
ગુફે અમૃત વર્ષે, લબ્ધિતણા તે ગુરુ ગૌતમ સમરીએ, વાંછિત ફળ દાતાર.
પ્રાતઃકાળનેા સમય એટલે જાગૃતિના સમય, પ્રકાશ ફેલાવવાનો સમય. આવા પ્રકાશમય મંગળ સમયે આપણે જ્ગ્યાતિમય આત્માએનુ સ્મરણ કરીએ છીએ. જેમણે પોતાના આત્મપ્રકાશ રેલાવીને મનના ઘાર અંધકારને દૂર કરી પેાતાના અન્તને અનન્ત પ્રકાશથી જગમગતું કરી દીધું. અરે તેમણે માત્ર પોતાનાજ અંધારાને નહિ પરંતુ સ'સારના ઘેર અજ્ઞાનમય અધકારમાં ભટકતા અને અંધકારમાં ઠોકરો ખાતા પ્રાણીઓની અંદર પણ જ્યાતિ જગાવીને તેમના અંધકારને પણ દૂર કરેલ છે. એવા મહાપુરૂષાનુ આપણે પ્રાતઃકાળે સ્મરણ કરીએ છીએ.
તે અ`ધકાર કેવા હતા? ક્રોધના અંધકાર, અહંકારના અ ંધકાર લાભ લાલચ, માહમાયાના અધકાર, કે જેમાં વ્યક્તિ અનાદિ કાળથી ઠોકર ખાઈને ચાલી રહી છે, તે અધકારને મહાપુરુષાએ ક્ષમાના પ્રકાશ રેલાવી ક્રોધના અંધકારને દૂર કર્યા, વિનમ્રતાના પ્રકાશથી અહુ કારને નાશ કર્યાં. સ તાષરૂપ પ્રકાશથી લાભ-લાલચરૂપી અંધકાર દૂર કર્યો સમ્યગ્રજ્ઞાનના પ્રકાશથી વિકાશના અંધકારના અભેદ્ય કીલ્લા તાડી ભૂમિશાયી કરી દીધા.
આવા પ્રાતઃસ્મરણીય મહાપુરુષોમાં એક છે ભગવાન મહાવીરના પટ્ટ શિષ્ય ગણધર ગૌતમ, શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણની રાત્રીએજ એમનામાં અનન્ત આત્મ-યાતિ જાગૃત થઈ,

Page #4

તેમને કેવળજ્ઞાન થયું અને બાર વર્ષ બાદ બેભાર- ચરણમાં બધા પ્રકારના વિકારો અને અહંકારનો ગિરિ પર તેમનું નિર્વાણ થયું.
ત્યાગ કર્યો. તેમણે શ્રમણસાધનામાં પ્રવેશ કર્યો તે પહેલા ગૌતમ ભગવાન મહાવીરથી ઉંમરમાં મોટા તેઓ વેદવેદાંગના પૂર્ણજ્ઞાતા હતા. શાસ્ત્રાર્થ કર હતા. વ્યક્તિને કોઈ કોઈ વાર પોતાની મોટી વામાં તેઓ અજોડ હતા. અને શ્રમણ-માગ ગ્રહણ ઉંમરનું પણ અભિમાન થાય છે. પરંતુ ગૌતમને કર્યા પછી શ્રુત સાહિત્યના પૂર્ણ જ્ઞાતા બન્યા. ઉંમરનું અભિમાન પણ નહોતું. જ્યારે પણ - તેઓ પૂર્ણતઃ શાન્ત અને વિનમ્ર હતા. તેમના મનમાં જિજ્ઞાસા થતી કે તરતજ એક તેમના મનમાં કદિ પણ અહંકાર પ્રવેશી શકો બાળકની માફક ભગવાન મહાવીરની પાસે પહોંચી નથી. તેમના જીવનમાં કદિ આગ્રહ કે દુરાગ્રહની જતા અને પિતાના પ્રશ્નોનું સમાધાન તેમની વૃત્તિ નહોતી.
પાસેથી મેળવતા. સત્ય સમજવા માટે હંમેશા તેઓ જિજ્ઞાસુ સાચે શિષ્ય તો તેને કહેવાય કે જેણે અહ હતા. સત્ય સમજાય એટલે તેનો સ્વીકાર કરી કારને જડમૂળથી ઉખાડી ફેંકી દીધો હોય લેવાની એમનામાં સ્વાભાવિક વૃત્તિ હતી.
અહંકાર અને શિષ્યવ, અંધકાર અને પ્રકાશની તેઓ ભગવાન મહાવીરના શિષ્ય કેવી રીતે
- જેમ સાથે રહી શકે નહિ. જ્યાં પ્રકાશ છે ત્યાં બન્યા તેનો એક પ્રસંગ છે. એકવાર ભગવાન
* અંધકાર રહી શકે નહિ. શિષ્ય ગુરુની આગળ મહાવીર દેશના આપી રહ્યા હતા. તેઓ ધર્મ
કદાપી ચાલી શકે નહિ. એ તે ગુરુની પાછળ
ચાલે, તેને જ સદા અનુસરે. અને યજ્ઞના નામે ચાલતી હિંસાને વિરોધ કરી રહ્યા હતા. ભગવાનની દેશનાના એ શબ્દ ગીત- ગણધર ગૌતમ પણ જ્યાં સુધી દષ્ટિમાં મને કાન સુધી પહોંચ્યા અને તેમની અહંકાર- પૂર્ણતા ન આવી ત્યાં સુધી ભગવાનના અનુયાયી વૃત્તિ જાગી ઊઠી. તેઓ વિચારવા લાગ્યા, કે રહ્યા. જ્યાં સુધી ભવાન મહાવીર રહ્યા ત્યાં
આ ક્ષત્રિયને ઉપદેશ આપવાનો શું અધિકાર સુધી તેમના અંતેવાસી રહ્યા. તેમનું જી ન છે ? અને વળી એ યજ્ઞનો પણ વિરોધ કરી રહ્યા મહાન હોવા છતાં પણ તેઓ વિનમ્રતાથી પરિ. છે, તો હું એમની પાસે જઈ એમને પરાજિત પૂર્ણ હતા. જ્યારે પણ પોતાનો પરિચય આપ
હોય ત્યારે તેઓ માત્ર એટલું જ કહેતા કે પરંતુ તેઓ સમવસરણમાં પહોંચ્યા અને “હું શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને શિષ્ય છું.” ભગવાન મહાવીરના દર્શન કર્યા કે તરતજ ભગવાન મહાવીરના તીર્થમાં નાના-મોટા, તેમનામાં રહેલો અહંકાર ઓગળી ગયેા. તેઓ વિદ્વાન-સામાન્ય એમ વિવિધ પ્રકારના સાધુવિનમ્ર અને વિનયી બની ગયા. ત્યારે ભગવાન સાવી હતી. તેમાં ગણધર ગૌતમની બધાની મહાવીર પાસેથી બેધ પ્રાપ્ત થયે કે આત્માનું સાથે સમાન દષ્ટિ હતી. જે સંઘમાં કઈ સાધુ સ્વરૂપ, અહિંસાનું સ્વરૂપ અને યજ્ઞનું વાસ્તવિક બિમાર હોય તો ગૌતમ સૌની પહેલા ત્યાં પહોંચી સ્વરૂપ જાણ્યું કે તરત જ તેઓએ પિતાની જાતને જતા અને ખબર અંતર પૂછતા. એમના મનમાં ભગવાન મહાવીરનાં ચરણોમાં સમર્પિત કરી દીધી. અહંકારની ગ્રંથી જ નહોતી. તેઓએ બધી મને
ત્યાર પછી કદી પણ તેમણે જાતિને ગર્વ વિકારની ગ્રંથીઓને ચકનાચૂર કરી દીધી હતી. કર્યો નથી કે કદી વંશ કે કુળનું અભિમાન કર્યું. તેમના મનમાં સન્માનની ભૂખ પણ નહોતી કે નથી. તેમણે જગત ગુરુ ભગવાન મહાવીરના
(અનસ ધાન પેજ ૧૭૬ ઉપર ) ૧૭૪)
[ આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #5

શ્રી વીત,ગળી ચગવંતી, વાણી, gi
ચિંતક : પૂ. કુંદકુદસૂરીશ્વરજી મ. સા.
અંતર્વત પરિણામ દ્વારા થાય છે. જેને પરિણામ ૩ દે! તારા દિલમાં વાત્સલવના ઝરણું ભર્યા. મેલું તો આંખ મિલી. જે પરિણામ નિર્મળ તો હે નાથ ! તારા નયનમાં કરૂણાતણ અમૃત ભર્યા, આંખ નિર્મળ. વિતરાગ તારી મીઠી મીઠી વાણીમાં જાદુ કર્યા. પરિણામ કરૂણાવાસિત ત્યારે બને છે, જ્યારે તેથી જ તારા શરણમાં, બાળક બની આવી ચડયા. જગતના જીની ભાવ-દરિદ્રતા જોઈને હૃદયમાં
'
છે ૧ / અપાર વ્યથા જમે છે. એક સમયમાં સિદ્ધશિલા અર્થ :- હે દેવાધિદેવ ! આપના હૃદયમાં પર પહોંચવાની ક્ષમતાવાળા આત્માને કર્મની સહજ વાત્સલ્ય છલકાય છે. આપના નયનોમાં ઠોકરો ખાતાં જોવાથી શ્રી જિનેશ્વરદેવના આ માકરૂણારૂપી અમૃત ભરેલું છે. પથ્થર જેવા હદયને માં જે કરૂણા ઉભરાય છે તેનું વર્ણન શક્ય નથી. પાણી પાણી કરી નાખે તેવી મીઠી વાત્સલ્યતા પિતાની એકની એક પુત્રને અકાળે મોતના આપની વાણી છે તેથી જ માતાના ખેળામાં
મુખમાં હામાતે જોઈને જે વ્યથા માતાના ખેલતા બાળકની જેમ અમે આપને શરણે હૃદયમાં જમે છે. તેના કરતા અનંતગુણ વ્યથા આવ્યા છીએ.
શ્રી જિનેશ્વરેવના હૃદયમાં જગતના જીવની | સંવેદન :- હે દેવાધિદેવ ! આપના હૃદયમાં દયનીય દશા જોઈને ઉત્પન્ન થાય છે. વિશ્વ માતાનું હૃદય છે. તેમાં વિશ્વના સર્વે જીવો આવી પરમ કરૂણા વ ત સ્વામીની કરૂણામાં તરફ એક સરખું વાત્સલ્ય ધબકે છે. એટલે ભીંજાવોને લહા આપણને મળે છે તે આ પાના રૂંવાડે રૂંવાડે હૃદય છે અને તેમાંથી આપણી ઉક્ત જવળ ભાવિની નિશાની છે. માટે સહજ છવ - વાત્સલ્ય વહે છે એવી આપના મને શ્રી જિનરાજની સેવા ખરેખર ગમે છે. ભક્તોની સમજ યથાર્થ છે.
જેઓ શ્રી એ મારા પાપની ઉપેક્ષા કરી અને કર્મકૃત સંવે ભેદની દિવાલે થી પર અત્મિાના મા રા ઉત્કૃષ્ટ મંગળને જ ભાવ આપે તે શ્રી શુદ્ધ સ્વભાવનું આ દર્શન પરમાત્માને હૃદયભૂત જિનરાજને જે હું હૃદય ન આપી શકું તે હું બનાવવાથી પરમાત્માના હૃદયભૂત જીવો હદયભૂત આ સંસારમાં કોઈને પણ વફાદાર રહી શકું કે બને છે. દયા ધર્મ બને છે. અધમરૂપ હિંસાને કેમ તે સવાલ છે. મનમાંથી દેશવટે મળે છે.
જે જે મારા ભાઈ ! કેવી નિર્મળ કરૂણા - વાત્સલ્ય સાગર હે નાથ ! આપના નયન માં નીતરે છે એ બે નયન માંથી. જેણે ચંડકૌશિકને કરૂણુના અમૃત ભર્યા છે.
ઠા તેમ જ તા. ચંદનબાળાને પરમાત્મપદનું આંખ આત્માની આરસી છે. જે ભાવ ઘેલું લગાડયું. કાઠમાં બળતા નાગને ધરણેન્દ્ર અંદર ઉછળતા હોય છે. તેવી છબિ આંખમાં બનાવ્યા. પડે છે.
સમગ્ર વિશ્વ ઉપર જેનું વર્ચસ્વ છે, તે આમાં અને આંખ વચ્ચે એકવાક્યતાં ત્યારે કરૂણા, ઉત્કૃષ્ટ ભાવ-દયા-સહજ-વાત્સલ્યવંત છે સ્થપાય છે, જ્યારે આંખમાં સર્વાત્મભાવ અંજાય સ્વામી ! મને આ ૫ એવા ગમો છો કે આપને છે. આ અંજન બહારથી નથી થઈ શકતું, પણ નહિ ગમનારા જડના રાગને મહારોગ સમાજ
ઓકટોબર-૮૬
[૧૭૫

Page #6

વામાં હવે મને મુશ્કેલી પડતી નથી. ચૈતન્યનું અ૫ લાગો છે. આપે જે ચિંતા આ આત્માની બહુમાન કરવું એ ધર્મ છે, એ સત્ય આપની કરી છે, જે ભાવ સિવ આત્માઓને આપે છે, કરૂણા ઝીલતાં મને સ્પર્યું છે.
તેને વિચાર કરું છું તે મને આપ પરમ ઉપમીઠી મહેક પાપવિનાશક - કમ વિદારક, કારી હાજાનું શાસ્ત્ર સત્ય સે ટચનું પ્રતીત વાત્સલ્યવંતી, આપની વાણી હે દેવાધિદેવ ! થાય છે. પશુ પંખીઓને પણ આત્મ જોમવંતા બનાવે જીવ માત્રને ચાહનારા હે જિનરાજ ! આપણું છે. તે માનવ એવા મને તે વશ કરે તે સ્વા- શરણું મને જે શાતા આપે છે, તેને લાભ મને ભાવિક છે આ વશીકરણના મૂળમાં રહેલા આ દિનરાત આપની સેવામાં રહેવાની પ્રેરણા કરે છે. પના સહજ વાત્સલ્યને સ્વામિ ? હું કરડે પુગલ સાથે પ્રીત, એ નથી જિનશાસનની વારે નમ
રીત ! શ્રી જિનશાસન તે આત્મપ્રીતિપૂર છે. આત્માનું બહુમાન કરનારી આપની વાણાના માટે આત્મ પ્રીતિવાન બનવા માટે એક તેનું જ અમૃતનું પાન કરવા માટે આજે પણ આપની શરણું અનિવાર્ય છે. આજ્ઞાને સમર્પિત મહાત્માઓ વિદ્યમાન છે એ જગબંધુ શ્રી જિનેશ્વરદેવને હૃદયનાં દેવ આપના વિરહકાળમાં અમારા માટે મેટું આશ્રય બનાવવાનું સત્વ પણ તેમને મન લઈને ભજ. સ્થાન છે.
વાથી જ પ્રગટે છે. ' હે શ્રી જિનેશ્વર દેવ ! આપના સમવસરણમાં
સકળ જીવલોક સાથેના પરેમ સંબંધને દેવે અને માનની સાથે પશુ પંખીઓ પણ સાથવારૂપે ધર્મના દાતાર શ્રી જિનરાજની ભક્તિ હાજર રહીને આપની વાત્સલ્યવંતી વાણીના કરનારા મનમાં સંસાર દાખલ ન થઈ શકે. જેમ
અમૃતનું પાન કરી શકે છે. તે ઘટના જ આપના સતીમાં મનમાં પર પુરૂષ દાખલ નથી થઈ શકતે. નિસીમ પ્રેમને પુરાવે છે.
' હે વહાલાં જિનેશ્વર વીતરાગ ! આપનો રાગ એટલે બાળકને પિતાની જનેતા જેવા મને મારી રગ રગ માં પરિણત થજે ! ક 1
(અનુસંધાન પેજ ૧૭૪નું ચાલુ) મંગલ સમયે તે મહાન્ તિર્ધર ગુરુનું સ્મરણ બીજી કોઈ પણ આકાંક્ષા નહોતી.
કરીએ છીએ. તેમના મહાન જીવન સાગરમાંથી તેમણે ૫૦ વર્ષની ઉંમરે દીક્ષા અંગીકાર નમ્રતાનું સંભવિનાનું, કરુણીનું તેમજ સમર્પણ કરી હતી અને એંશી વર્ષની ઉંમરે તેઓ ભાવનાનું એક બિંદુ પણ જો આપણને મળી કેવળજ્ઞાની થયા. દીક્ષા અંગીકાર કરતા તેમણે જાય, તો આપણું જીવન જ્યોતિથી ઝળહળી ઊઠે. તપસાધના શરૂ કરી દીધી હતી અને તે નિરન્તર આપણે પ્રાર્થના કરીએ કે આ મહાપુરુષના ચાલુ રહી હતી.
જીવનનું આ સૂત્ર આપણું જીવનમાં ઓતપ્રોત તેમના માં અનેક લબ્ધિઓ હતી પણ તેમણે થાય :- “સેવા કરો, જેટલી બને તેટલી સેવા કદી સ્વાર્થ સિદ્ધિ માટે તેનો ઉપયોગ કર્યો નથી. કરે, પણ સેવા લેવાની કામના ન કરો.” જે જરૂર પડી તે જનકલ્યાણ માટે જ તે શક્તિ. મહાપુરૂષનું સ્મરણ આપણા મનને પવિત્ર ઓને ઉપયોગ કરતા. શાસ્ત્રમાં એટલે સુધી બનાવે છે, વાણીને મધુર બનાવે છે, કર્મને વર્ણન છે કે તેમના શરીરને સ્પર્શ કરીને જે પાવન બનાવે છે. હવા વહેતી તેનાથી રોગીઓના રેગ ધર થઈ આવા પરમ પાવનકારી ગણધર ગૌતમજતા. આ એમની અપાર કરુણા, દયા, તેમજ સ્વામીને કોટી કોટી પ્રણામ.. સદ્દભાવનાને જ પ્રભાવ હતે.
હિન્દી ઉપરથી સંકલિત. તેથીજ આપણે સૌ પ્રાતઃકાળના તિર્મય
સંકલનકાર : “રક્તતેજ'

Page #7

શ્રી. 60મ.કા૨ મહામંત્ર પણ
સંકલન : શ્રી હીરાલાલ બી. શાહ
_
_
શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ચૌદ પૂર્વરૂપ વિશાળ ગુણોનું ચક્ર-આલેખન તે સિદ્ધચક્ર-યંત્ર છે. અને
ચાર મુખ્ય ગુણે છે, એ પાંચ-ગુણી અને ચારશ્રતના સારરૂપ મહામંત્ર છે. નવકારના દરેક વિવફા ભેદે, વીસ પદ આલેખન તે વીસ-સ્થાનક અક્ષરોને મંત્રવિદે મહાન મંત્રરૂપ માને છે. ય ત્ર છે. સમ્યગદષ્ટિ જીની વિવિધ પ્રકારની આઠ સંપદા અને નવપદમાં, શ્રી નમસ્કાર પદેના ધર્મ આરાધના અને સમસ્ત પ્રકારની વ્રત ઉપાપાંત્રીશ અક્ષરો અને ચુલિકાના તેત્રીશ અક્ષર સના. તે દરેકનું હાર્દ નમસ્કાર મહામંત્ર છે. મળી અડસઠ અક્ષરોને સંપૂર્ણપણે દેવાધિષ્ઠિત માનેલા છે. જેને સમ્યગુ આરાધનાથી આરાધક સવૅતીર્થનું તીર્થ, સવમંત્ર મંત્ર. સર્વ અષ્ટ મહાસિદ્ધિ અને નવ મહાનિધિ રૂપ બાહ્ય નિધાનમાં શ્રેષ્ઠ નિધાન, એવા મહામંત્ર નવકારનો અને અત્યંતર બંને પ્રકારની સંપદા સે પ્રાપ્ત ત્રિકરણ શુદ્ધિથી ધ્યાન કરવું તે સર્વ શ્રેય પ્રાપ્તિ કરે છે. નવના આંકને અંક શ સ્ત્રીઓ અભંગ ની શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે. જે સંવ મંગલ સમહની અને સર્વોચ્ચ કક્ષાના આંક માને છે.
માંગલિકતાના મહાયરૂપ અજોડ અને શ્રેષ્ઠ
ભાવમંગળ છે. સદેવ, સદ્ગુરુ અને સદુધર્મરૂપ તવત્રયી સાથે જેને પદે સદાકાળ સંકલિત છે.
પૂર્વાદિ ચાર દિશાઓ જેમ અનવધિ છે તે
રીતે નવકારની કાળ-મર્યાદા અનવધિ છે. અનંત સમ્યગદર્શન. જ્ઞાન અને ચારિત્રરૂ૫ રન- ચોવીશી ગઈ અને અનંત ચોવીશી જશે છતાં ત્રયીના પરમ પુનિત પ્રકાશથી જેના સવાંગ દરેક જેમ કાળનું સ્વરૂપ અનાદિ અનંત છે, તેમ અક્ષર પ્રકાશિત છે.
નવકાર મંત્રનું હોવું અનાદિ અનંત છે. જેને સયત અને સમ્યગ ચારિત્રરૂપ બંને અક્ષર દેહ અને અક્ષર દેહની તાકાત બંને અક્ષર પ્રકારના મહાબળી ધના-બળ જેના બંધારણના છે, સદાકાળ વિદ્યમાન છે, અનાદિ અનંત છે. પ્રદેશે પ્રદેશ પ્રસરેલા છે.
શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર તે દરેક સમ્યગુ
ઉપાસના, સાધના અને આરાધનામાં એગ્ય તાકાત દાન, શીયળ, તપ અને ભાવરૂપ ચારે ધર્મનો
ફેલાવનાર કરનાર છે. એ જ નમસ્કાર મહામંત્ર ચતુષ્કોણ સંગમ જેના પ્રાંગણમાં સળગ રીતે
આધ્યાત્મિક તાકાત કેન્દ્રના સંચાલનમાં પૂરતો પથરાએલે છે. સાકાર અને નિરાકાર બને * પ્રકારના વિશુદ્ધ બળના આત્મ-આદેલનથી પુરવઠા પૂરી પાડનાર આંતર પૂરવઠા કેન્દ્ર છે. અલિત તથા ગુણો અને ગુણીઓની અભેદ સમ્યગ રીતે જે નવકાર મંત્ર સમજી શકાય સંકલના સ્વરૂપ શ્રી સિદ્ધચકના નવે પદો અને તે તે દરેક પ્રકારની સમૃદ્ધિથી ભરપૂર અપૂર્વ શ્રી વિશસ્થાનકને વિશે પદે જેમાં સદાય અવિ- ખજાને છે. જેમાં આંતર-બાહ્ય બંને પ્રકારની ચળપણે અવસ્થિત રહેલા છે. પંચ પરમેષ્ટિ ભરપૂર રિદ્ધિઓ ભરેલી છે તે ખજાનાની ગુપ્ત ભગવંતના દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ એ ચાવીઓ ગુરૂગમ દ્વારા સાંપડે છે. અનેક અકળ
ઓકટોબર-૮૬)
[૧૭૭

Page #8

કળની ખુબીઓ શ્રુતધર ગુરુદેવના સહવાસથી આત્માનું જ શુદ્ધ સ્વરૂપ છે. અને પછીના ત્રણ સમજાય છે. પુસ્તકે માર્ગ પ્રતિપાદન કરે છે. પદે શુદ્ધ સ્વરૂપની સાધક અવસ્થાના શુદ્ધ પ્રતિક
જ્યારે માગજ્ઞાતા ગુરુદેવે સ્વયં અનુભવેલ રૂપ છે. ચરણકરણનુગની દષ્ટિએ સાધુ અને માર્ગને મર્મ સમજાવે છે.
શ્રાવકની સમાચારીના પાલનમાં મંગલ માટે શ્રી અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય
છે અને વિM નિવારણ માટે તેનું ઉરચારણ વારંવાર અને સાધુમહારાજ એ પાંચે પરમેષ્ટિ ભગવતો આવશ્યક છે. અનુક્રમે બાર-આઠ-છત્રીસ-પચ્ચીશ અને સત્યા- 1 ગણિતાનુયોગની દષ્ટિએ નવકાર પદોની વીશ ગુણોના ધારક છે. જેના સર્વગુણે ૧૦૮ નવની સંખ્યા- ગણિત શાસ્ત્રના નિયમ પ્રમાણે થાય છે. એ ૧૦૮ ગુણેના ગુણ સમૂહરૂપ શ્રી બીજીસંખ્યા કરતાં અખંડતા અને અભંગનમસ્કાર મંત્રનું સ્મરણ મોક્ષદાયક બને છે. તેનું વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે. તથા નવની સંખ્યા પંચ પરમેષ્ટિ ભગવંતના ૧૦૮ ગુણોને આશ્રયીને નિત્ય અભિનવભાવનું ઉત્પાદન કરે છે. ધર્મતેના જપની માળાને ૧૦૮ પાશ હોય છે. માળા કથાનુગની દષ્ટિએ અરિહંતાદિ પાંચ પરમેદ્વારા શ્રી નવકાર મંત્ર જાપ થતા હોવાથી છઠીઓના જીવન ચરિત્રે અદ્ભુત કથા સ્વરૂપ છે. માળાને નવકારવાળી કહેવાય છે.
ચતુર્વિધ સંઘની દષ્ટિએ નવકાર મંત્ર સૌને મંત્રશાસ્ત્રની દષ્ટિએ નમસ્કાર મહામત્ર સવે એક સાંકળે સાંધનારે તથા બધાઓને સમાન પાપરૂપી વિષને નાશ કરે છે. શાસ્ત્રની
'દરજજે પહોંચાડનાર છે. વ્યક્તિગત ઉન્નતિની
5 દૃષ્ટિએ પદસ્થ ધ્યાન માટે એના પરમ દષ્ટિએ કઈ પણ જાતની બાહ્ય સાધન સામગ્રીના પદનું આલંબન છે. આગમ સાહિત્યની દષ્ટિએ
અભાવે પણે સાધક કેવળ માનસિક બળથી સવ.શ્રતમાં અત્યંતર રહેલ છે તથા ચૂલિકા સર્વોચ્ચ ન્નતિની ટોચે પહોંચી શકે છે, સહિત તે મહા મૃત સ્કંધની ઉપમાને પ્રાપ્ત થયેલ છે. સાહિત્યની દષ્ટિએ એક એક અનિષ્ટ-નિવારણની દષ્ટિએ નવકારનું સ્મરણ અક્ષરની પ્રાપ્તિ માટે અનતાનઃ કમ સપર્ધ. અશુભ કર્મના વિપાકૅદયને રોકી દે છે અને શુભ કોને વિનાશ અપેક્ષિત છે. તથા એક એક અક્ષ- કર્મના વિપાકેદયને અનુકૂળ બનાવે છે, તેથી ૨ના ઉચ્ચારણથી પણ અનંત અનંત કર્મ નવકારના પ્રભાવે બધા અનિષ્ટો ઈષ્ટ રૂપે બદલાઈ રસાણુઓનો વિગમ થાય છે.
જાય છે. ઈષ્ટ-સિદ્ધિની દષ્ટિએ નવકાર શારીરિક એહિક દષ્ટિએ આ જન્મની અંદર પ્રશસ્ત
બળ, માનસિક, આર્થિક વિભવ, રાજકીય સત્તા,
ઐહિક સંપત્તિ તથા બીજા પણ અનેક પ્રકારના અર્થ કામ અને આરોગ્યની પ્રાપ્તિ તથા તેના
ઐશ્વર્ય પ્રભાવ અને ઉન્નતિને આપનાર થાય છે. ગે ચિત્તની પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થાય છે. પરલેકની દષ્ટિએ મુક્તિ તથા મુક્તિ ન મળે ત્યાં સુધી ઉત્તમ
ટૂંકમાં શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ચિત્તની મનુષ્ય-કુળની પ્રાપ્તિ કરાવે છે, તેના પરિણામે
મલિનતા અને દેને દૂર કરીને નિર્મળતા અને જીવને થોડાજ કાળમાં બેધિ, સમાધિ અને ઉજ્જવળતાને પ્રગટાવી આપે છે. સર્વ ઉન્નતિનું સિદ્ધિ મળે છે.
બીજ ચિત્તની નિર્મળતા છે, એ નિર્મળતા શ્રી દ્રવ્યાનુયેગીની દષ્ટિએ પહેલા બે પદો પિતાના નમસ્કાર મહામ ત્રથી સહજ રીતે સિદ્ધ થાય છે.
૧૭૮]
[આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #9

© wષ્ટ તેવી સૃષ્ટિ છે
લેખક : રમેશ લાલજી ગાલા લાયજા મોટા
અવગુણ હોય છે. સર્વ ગુણ તો એક માત્ર ઈશ્વર નિયાના રંગરાગ ઘણા જ જુદા છે કારણ જ હોય છે છતાં અવગુણી ને ગુણ તરીકે જોવામાં એક ને એક દેખાય છે અને બીજાને બીજુ પછી આપણી આંખની કીકીઓનું કામ છે. માણસ ભલે વસ્તુ એક જ હેય.
ગમે તેટલે ખરાબ હોય પણ સામી વ્યક્તિ જે થોડાક સમય પહેલાની વાત છે. એક દિવસ દેષને જોયા વગર ગુણ જેવા લાગે તે ખરેખર કૃષ્ણ મહારાજા સભા ભરી બેઠા હતા, જાતજાતના એને અવગુણી પણ ગુણી લાગે છે, તે ધર્મરાજ અને ભાતભાતના લોકો એકઠા થયા હતા. તેમાં સમદષ્ટિ અથવા સમ્યક દષ્ટિ જીવ છે એ કોઈને કેટલાક વિદ્વાન હતા, કેટલાક મહેનતુ અને ખરાબ ગણતી નથી એટલે એમને માટે બધા કેટલાક આળસુ હતા. આ બધાની વચ્ચે મહા. ગુણી આત્મા છે. રાજાએ ધર્મરાજાને ઉભે કરી પ્રશ્ન કર્યો છે - જ્યારે આપશ્રી મિથ્યાદષ્ટિ અથવા દેવદષ્ટિ ધર્મરાજ ! આજની આ પાંડવેની સભામાં તને વાળા છે તેથી આ પશ્રી બધાને ખરાબ-દેષવાળા કે માણસ ખરાબ લાગે છે? ત્યારે ધર્મરાજે જોઈ શકો છો. એક કહેવત પણ છે કે “થ દુશી નમ્રતાપૂર્વક કહ્યું કે હે મહારાજા ! આ સભામાં દષ્ટિ તાદૃશી સૃષ્ટિ” જેની દષ્ટિ બગડેલી હોય બધા સારા છે, કોઈ પણ મારી નજરે ખરાબ તેને આખી દુનિયા દેશીત જ જણાય છે. દેખાતે નથી. શાબાશ, શાબાશ, ધર્મરાજ
માટે દષ્ટિને પહેલા સુધારવી પછી જ આગળ ચિરંજીવ કહી એને પોતાની પાસે બેસાડો.
" ચાલવું. જ્યાં સુધી આપણામાંથી દોષદષ્ટિ ક્ષય ત્યારબાદ દુર્યોધનને એ જ પ્રશ્ન કર્યો ત્યારે થશે નહિં ત્યાં સુધી આપણે સાચા માનવ બની દુર્યોધને ફરી ફરી સમસ્ત સભા તરફ દષ્ઠિ ફેરવી શકીશું નહીં. સારા માણસ શોધવા ઘણા પ્રયત્ન કર્યો પણ એક કવિએ સાચું જ કહ્યું છે કે, એને કઈ સારા માણસની ભાળ મળી શકી નહિ. અંતે થાકી શ્રી કૃષ્ણ પાસે આવીને કહ્યું કે
જગત જીવ હૈ સવ કર્માધીના, મહારાજા ! મેં આ સભામાં સારો માણસ
અચરજ કહ્યું અનલીના. શોધવા ઘણે પ્રયત્ન કર્યો. પણ હજી સુધી કે ઈ આપ સ્વભાવ મેં રે, અવધૂ. સારો માણસ મારી નજરે પડયે નહિ એટલે
સદા મગન મેં રહેના. હું કહું છું કે અહીં બેઠેલા બધા ખરાબ છે.
ટુંકમાં ખરાબ દષ્ટિવાળે જીવ ક્યારેય જીવન શ્રી કૃષ્ણ દુર્યોધનને પણ પિતાની પાસે વિકાસ કરી શકતું નથી. માટે બીજાના દે. બેસાડી શાબાશી આપી અને પછી બંનેને સબંધી જેવા કરતાં પિતાના જોવા એમાં જ આપણી કહ્યું કે હું આ ! આ પૃથ્વી ઉપર પ્રત્યેક માનવ કમાણી છે.
ઓકટોબર-૮૬)
[૧૭૯

Page #10

યુગવીર આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી
લેખક : રતીલાલ દીપચ'દ દેસાઇ
“હું ન જૈન છું, ન બૌદ્ધ, ન વૈષ્ણવ છું, ન ધ્રુવ, ન હિન્દુ છું, ન મુસલમાન, હું વીતરાગ ધ્રુવ પરમાત્માને શેાધવાના માર્ગે વીચરવાવાળા એક માનવી છું. યાત્રાળુ છુ, આજે સૌ શાંતિની
ચાહના કરે છે, પરંતુ શાંતિની શોધ તા સૌથી
પહેલાં પેાતાના મનમાં જ થવી જોઈએ. ”
ગંભીરતા અને વિનમ્રતાપૂર્વક આચાર્યશ્રીના અતરમાંથી, અમૃતની સરવાણીની જેમ, વહી નીકળેલા આ શબ્દો આચાર્યશ્રીની જુદા જુદા નામાથી ઓળખાતા ધર્મના બાહ્ય સ્વરૂપથી ઊંચે ઉઠીને આત્મધર્માંની પોતાની જાતની ખેાજ ની ઉત્કૃષ્ટ તમન્નાનું સૂચન કરવા સાથે જૈન ધર્મની અનેકાંતવાદની સત્યગામી અને ગુણશ્રાહી ભાવના તેઓના જીવનમાં કેવી આતપ્રોત થઈ ગઈ હતી, એનું દર્શન કરાવે છે,
:૮૦
જૈન ધર્મ જીવન સાધનામાં અહિંસાને પ્રાધાન્ય આપીને વિશ્વભરના જીવા સાથે કેળવવાના આદેશ આપ્યો છે. યુગઢશી આચાય શ્રીએ એ આદેશને ઝીલી લઇને પેાતાના હૃદયને વિશાળ, કરુણાપરાયણ અને સંવેદનશીલ બનાવ્યું હતું. અને સમગ્ર માનવજાત પ્રત્યે સમભાવ કેળવ્યા હતા. કોઈનુ પણ દુઃખ દર્દ જોઇને એમનું અંતર કરુણાભીનું બની જતું અને એના નિવારણના શકય પુરૂષાર્થ કર્યો પછી જ એમને નિરાંત થતી. આ રીતે તે વેશથી જૈનધમ ના ગુરૂ હોવા છતાં અંતરથી તા સર્વાંના હિતચિંતક
વિ. સં. ૧૯૨૭ના ભાઈબીજના દિવસે એમના જન્મ. તેનુ વતન વિદ્યા, કળા અને સ સ્કા
પરિતાની ભૂમિ વડોદરા શહેર. તેમની જ્ઞાતિ વીસા શ્રીમાળી. પિતાનુ નામ દીપચંદભાઇ, માતાનું નામ ઈચ્છાબેન, એમનુ પેાતાનું નામ છગનલાલ. કુટુંબ ખૂબ ધર્મ પરાયણ, એટલે છગનલાલને ઝુલતા ઝુલતા જ ધર્મો સ`સ્કારનું પાન કરવાને સુાગ મળ્યા હતા. દસ-બાર વર્ષની ઉંમર થતાં તે પિતા અને માતા બન્નેની છત્રછાયા ઝુંટવાઇ ગઈ! મરણ પથારીએ પડેલી માતાએ પોતાના પુત્રને આ જન્મમાં તેમ જ જન્માંતરમાં પણ ઉપયોગી થાય એવી શિખામણ આપતા કહ્યુ, કે “ બેટા, અહંતનું શરણ સ્વીકારજે, અને અન ́ત સુખના ધામમાં પહાંચાડે એવા શાશ્વત ત્રીધર્માદાનને જગતના જીવાનુ` કલ્યાણ કરવામાં તારૂં જીવન વિતાવજે.’’
એક આદર્શ લાકગુરૂ જ ખન્યા હતા. અને આવી ઉન્નત ભાવનાના ખળે જ ઉપર મુજબના શબ્દો ઉચ્ચારી શકયા હતા.
છગનને એકલવાયું ન લાગે અને એનુ ચિત્ત પ્રસન્ન રહે એ માટે અને માટા ભાઇ શ્રી હીરાભાઈ અને શ્રી ખીમચંદ્રભાઇ ખૂબ તર્કદારી રાખતા. પણ છગનલાલના જીવ ઇક જુદી જ માટીના હતા. એનુ` ચિત્ત ઘરસ'સારને ત્યાગ કરીને ત્યાગ ધર્મની દીક્ષા લેવા માટે ઝંખી રહ્યુ : કયારે એવા અવસર આવે, અને હું કયારે સાધુજીવન સ્વીકારું...!
[આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #11

અને એવા પુણ્ય અવસર પણ આવી ગયા. વિ. સ’. ૧૯૪૨માં જૈનસંઘના મહાન પ્રભાવક આચાર્ય શ્રી વિજયાનંદસૂરિજી (આત્મારામજી) મહારાજ વડોદરા પધાર્યા. એમની ધ દેશના છગનના અંતરને સ્પર્શી ગઇ. એ ભાગવતી દીક્ષા લેવા તત્પર થઇ ગયા. હવે સંસારનુ' બ ધન એને એક પળ માટે પશુ ખપતું ન હતું. છેવટે, મોટા ભાઇએ અને કુટુંબીજનોની નારાજી વહારીને પણ એણે વિ. સ'. ૧૯૪૩ની સાલમાં રાધનપુરમાં, શ્રી આત્મારામજી મહારાજ પાÀ, મુનિશ્રી હર્ષી વિજયજીનાં શિષ્ય તરીકે, દીક્ષા લીધી. નામ મુનિશ્રી વલ્લભવિષય રાખવામાં આવ્યુ. ભૂખ્યાને ભાવતા ભાજન મળે એમ, છગતના આત્માં ખૂબ આહ્લાદ અનુભવી રહ્યો એક પળ પશુ નિરર્થક વિતાવવાને બદલે તેઓ ગુરૂસેવા અને જ્ઞાન ચરિ ત્રની આરાધનામાં લાગી ગયા. શ્રી આત્મારામજી મહારાજના તેઓ ખૂબ પ્રીતિપાત્ર બની ગયા~ જાણે કાચાની છાયા જ સમજે.!
ત્રણ ચામાસા ગુજરાત અને રાજસ્થાનમાં કરીને તેએ દાદાગુરૂજીની સાથે પંજાબ ગયા ત્યાં એકધારા ૧૯ ચામાસા કરીને પાંજાબના શ્રીસ ધની ધર્મ શ્રદ્ધાને ખૂબ દૃઢ બનાવી. ૧૯ ચામાસામ દાદાગુરૂજીની સાથે જ કર્યા અને, વિ. સ'. ૧૯૫૨માં દાદાગુરૂજીના સ્વર્ગવાસ થતા, ૧૩ ચામામા બીજા મુનિવરો સાથે કર્યા. અંત સમયે જેમ માતાએ હિતશિખામણ આપી હતી, એ રીતે જ દાદાગુરૂજીએ અંતિમ આદેશ મુનિ શ્રી વલ્લભવિજયને કર્યા હતા, કે સમાજના ઉત્કર્ષ માટે ઠેર ઠેર વિદ્યામંદિર સ્થપાવો, અને પજાબને સભાળજો !
જવુ' એ મુનિશ્રી વલ્લભવિજયજીના સ્વભાવમાં જ ન હતું. દાદાગુરૂજીના પારસમણિ જેવા સહવાસને લીધે જીવનમાં ધીરજ, હિ'મત અને સમતાનું જે તેજ પ્રગટયું હતુ., એની જાણે કસોટી થવાની હતી. મુનિ શ્રી વલ્લભવિજયજી પંજાખના શ્રી સંઘની ધ શ્રદ્ધાને દૃઢ કરવાના અને સરસ્વતી મદિરાની સ્થાપનાના કાય માં દચિત્ત બની ગયા. પંજાબ શ્રી સંઘમાં ખાળકાથી લઈને તે વૃધ્ધો સુધી સૌ કોઈનાં અંતરમાં ગુરૂવલ્લભ વસી ગયા તે તેની સંઘના ઉત્કર્ષની આવી ઉમદા ભાવના અને પ્રવૃત્તિને કારણે જ. ગુરૂ વલ્લભનું નામ પડે છે, અને પંજાબના શ્રી સ'ઘનુ' અ'તર આદર અને ભક્તિથી ગદગદ બની જાય છે.
46
ન
ધર્મા ધ ભિકવિના ” – ધર્મ એના અનુય યીએ માં જ ટકી રહે છે એ સૂત્રને ભાવ મુનિ શ્રી વલ્લભવિજયજીના અંતરમાં બરાબર વસી ગયા હતા. વળી, પાતાની દીર્ઘ દૃષ્ટિને કારણે, તેએ પલટાતા સમયના એંધાણ પણુ પારખી શકતા હતા. વળી સંઘની શક્તિને ટકાવી રાખવા માટે અને સમાજના ઉત્કર્ષ સાધવા માટે તેઓએ ત્રણ મુદ્દા નક્કી કર્યા હતાઃ
(૧) સમાજની ઉગતી પેઢીને દરેક કક્ષાનું વ્યાવહારિક તથા ધાર્મિક શિક્ષણ મળતું રહે એવી વ્યવસ્થા કરવી.
(૨) સ`ઘશક્તિને ટકાવી રાખવા માટે જૈન સંઘના બધા ફિરકા વચ્ચે સપ અને સંગઠનની ભાવનાને પ્રોત્સાહન મળે એવુ વાતાવરણ ઉભું કરવુ.
(૩) સમાજને ગરીબ અને મધ્યમવર્ગ આર્થિક ભીંસમાં પિસાઈ ન જાય એ માટે ઉદ્યોગગૃહ જેવી સંસ્થાની સ્થાપના કરવી અને એ માટે માટું ભડોળ એકત્ર કરવું.
..
જેમના ચરણે મુનિ વલ્લભવિજયજીએ પેાતાનું જીવન અને સર્વસ્વ સમર્પિત કર્યુ હતુ, એ વાત્સલ્યમૂર્તિ દાદાગુરૂના સ્વર્ગવાસથી તેઓને ન કલ્પી શકાય એટલા આઘાત લાગ્યા. પણ કુદરતના સહજ ક્રમ પ્રમાણે આવી પડેલ આપત્તિથી હતાશ નિરાશ થઇને નિષ્ક્રિય ખનીજોઈ એ. :
ઓકટોબર ૮૬]
તેએની આ ભાવનાને તેના જ શબ્દોમાં
[૧૮૧

Page #12

“અત્યારે હજારે જૈન કુટુંબ પાસે ખાવા ચૂક્યા હતા. અને હવે તે એ વિચારેને રચનાપૂરતું અન્ન નથી, પહેરવા પૂરતાં કપડાં નથી, ત્મક સ્વરૂપ આપવાની જ જરૂર હતી. આ માંદાની સારવાર માટે અને પોતાના બાળકોને જનામાં મુખ્યત્વે બે બાબતે ઉપર ધ્યાન ભણાવવા માટે પાસે પૈસા નથી. આજે મધ્યમ- કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર હતી; એક તે, જૈન સંઘની વર્ગના આપણું ભાઈ-બહેન દુઃખની ચકકામાં નવી પેઢી વિદ્યાની દરેકે દરેક શાખામાં નિપુણતા પિસાઈ રહ્યા છે. જે મધ્યમ વર્ગ જીવતે રહેશે મેળવે એ માટે શિક્ષણ સંસ્થાઓ કે વિદ્યાથીતે જ જૈન જગત પણ ટકી રહેશે. ધનિક વગ ગૃહો સ્થપાવવા, અને બીજી, સમાજના જરૂરિ. લહેર કરે અને આપણું સાધમી ભાઈઓ ભૂખે યાતવાળાં ભાઈઓ-બહેનને જરૂર પૂરતી પૂરક મરે એ સામાજિક ન્યાય નહીં પણ અન્યાય છે.” સહાય મળતી રહે એ માટે કાંઈક કાયમી વ્યવસ્થા “સંસારનો ત્યાગ કરી, આ વેશ પહેરી, ભગવાન કરવી, જેમકે એ માટે કે હું ફડ એકઠું કરવું મહાવીરની જેમ, અમારે અમારા જીવનની પળે- અને ઉદ્યોગગૃહોની સ્થાપના કરવી. પળનો હિસાબ આપવાનો છે, આત્મશાંતિ અને ગુજરાત તરફના વિહારમાં આ યોજનાને આત્મશુદ્ધિ તો મળતાં મળશે, પણ સમાજ, ધર્મ તેઓએ અગ્રસ્થાન આપ્યું. અને જૈન સ ઘ આ અને દેશના ઉત્કર્ષમાં આ જીવનમાં જે કોઈ ફાળે જનાનું મહત્વ જ સમજે એ માટે અવિરત આપી શકાય, તે આપવાનું કેમ ભૂલી શકાય?” પુરૂષાર્થ આદર્યો તેઓને આ પુરૂષાર્થને લીધે
સાધર્મિક વાત્સલ્યને અર્થ કેવળ મિષ્ટાન્ન જ પંજાબ, રાજસ્થાન, ગુજરાત તેમજ મહાખવડાવવું એ જ નથી, પરંતુ સાધમિક રાષ્ટ્રમાં નાની-મોટી શિક્ષણ સંસ્થાઓ અને ભાઈઓને કામે લગાડીને એમને પગભર બના. વિદ્યાથીગૃહ સ્થપાયા. આ ઉપરાંત સને ૧૯૧૪વિવા, એ પણ ચાચું સાધર્મિક વાત્સલ્ય છે.” ૧૫માં, મુંબઈમાં સ્થપાયેલ અને સમય જતા.
અનેક શાખાઓ રૂપે વિસ્તાર પામેલ શ્રી સેવા, સંગફૂન, સ્વાવલંબન, શિક્ષણ અને
સણ અને મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, એ પણ આચાર્યશ્રીની જૈન સાહિત્યનું પ્રકાશન તથા એને પ્રચાર-આ
પ્રેરણા અને ભાવનાનું જ ફળ છે. પાંચ બાબતે ઉપર જ જૈન સમાજની ઉન્નતિન
આચાર્યશ્રીની પ્રેરણાથી સ્થપાયેલ આવી આધાર છે.”
સંસ્થાઓ ઉત્તરોત્તર વિકાસ સાધી શકી એમાં બને કે ન બને, પણ મારે આમાં એમ એમની દુરંદેશી, સમયજ્ઞતા અને નિર્મોહવૃત્તિને ચાહે છે, કે સાંપ્રદાયિકતા દૂર થાય અને જેન
ફાળે કંઈ જેવો તેવું નથી. દરેક સંસ્થા પિતાના સમાજ શ્રી મહાવીર સ્વામીના નેજા નીચે એકત્ર
ધારાધોરણ પ્રમાણે કામ કરતી રહે એમાં જ થઈને શ્રી મહાવીર સ્વામીની જય બેલે.”
પ્રસન્નતા અનુભવતા. આવી અનાસક્તિ કે આચાર્યશ્રી ખાદી પહેરતા હતા, એ હકીકત અલિપ્તતા અતિવિરલ જોવા મળે છે. પણ તેઓની રાષ્ટ્રભાવનાની સાક્ષી બની રહે આવી જ નિર્મોહવૃત્તિ તેઓએ આચાર્ય પદવી એવી છે.
માટે દર્શાવી હતી. પંજાબના સંઘે તે તેઓને - પંજાબમાં એકધારા ૧૮ વર્ષ સુધી કામ કર્યા છેઠ વિ. સં. ૧૯૫૭માં આચાર્યપદ સ્વીકારવાની પછી જ્યારે તેઓએ ગુજરાત તરફ વિહાર કર્યો આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી, પણ મુનિ શ્રી ત્યારે સમાજના ઉત્કર્ષ માટે, સમયની હાકલને વલભવિજયજીએ વિનમ્રતાપૂર્વક એને ઈન્કાર ધ્યાનમાં લઈને, શું શું કરવાની જરૂર છે કર્યો હતો. આ પછી છેક ચોવીશ વર્ષે, વિ. સ. એ અગેના એમના વિચારે પરિપકવ થઈ ૧૯૮૧માં, પંજાબ શ્રી સંધના આગ્રહને વશ ૧૮૨]
[આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #13

થઈને, લાહોરમાં, તેઓએ આચાર્ય પદનો સ્વીકાર તેઓએ સાફ સાફ ઈન્કાર કર્યો. છેવટે એ બધાના કર્યો હતો.
સ્થળાંતરની ગોઠવણ થઈ ત્યારે જ આચાર્યશ્રીએ વિ. સં. ૨૦૦૬માં, જેન કોન્ફરન્સનું અધિ. દુભાતે દિલે ગુરૂતીર્થ" ગુજરાનવાલાને છેલ્લી વેશન ફાલનામાં મળ્યું ત્યારે, સઘની એકતાના સલામ કરી ! મનોરથ સેવતા આચાર્યશ્રીએ લાગણીભીના સ્વરે જીવનના છેલ્લા દિવસે વીતતા હતા ત્યારે એમ કહ્યું હતું, કે “જે આપણા સંઘની એકતા (વિ. સં. ૨૦૧૦માં ) આચાર્યશ્રી મુંબઈમાં સાધવા માટે જરૂર પડે તો હું મારું આચાર્ય. બિરાજતા હતા. ૮૪ વર્ષની ઉંમર અને ૬૮ પદ છોડવા તૈયાર છુ,” જેન સંઘની એકતા વર્ષના દીક્ષા પર્યાયને લીધે કાયાનો ડુંગર ડોલવા માટેની આ કેવી ભવ્ય ઝખના ! આ જ રીતે લાગ્યો હતો. છતાં મનમાં એક રટણ હતી કે તેઓ ઈચ્છતા હતા, કે જેનોના બધા ફિરકાઓમાં ક્યારે પાલીતાણા જઈને હું દાદાના દર્શન કરૂં પણ એક્તા સ્થપાય
અને પંજાબ ક્યારે પહોંચે ? કાયા ભલેને - આચાર્યશ્રીના સંધનાયક પદની ખરેખરી જર્જરિત થઈ, અંતરને ઉત્સાહ અને ઉમંગ અગ્નિપરીક્ષા થઈ સને ૧૯૪૭માં દેશના વિભા. તે એવોને એવો જ હતો. જન વખતે, ત્યારે આખો દેશ કોમી હતાશનમાં નિરાશામાંથી આશા પ્રગટે, ક્રૂરતા માંથી કરૂણા એરાઈ ગયો હતો, એ ચોમાસું એ.ચાર્ય શ્રી જન્મ, અધર્મમાંથી ધર્મના અભિરૂચિ જાગે એવા પંજાબનાં દાદાગુરૂની નિર્વાણભૂમિ જ રાનવાલા એવા સા૨માણસાઈના, સેવાપરાયણતાના, નમ્ર. શહેરમાં રહ્યાં હતા. દેશ બે ભાગમાં વહેંચાઈ તાના કરૂણા પરાયણતાના તેમજ સમતા શાંતિ ગયા હતા, અને ગુજરાનવાલા પાકિસ્તાનમાં અને સ્વસ્થતાના અનેક પ્રસંગ મૌક્તિકોથી ગયું હતું જૈન સંઘની ચિંતાને પાર ન હતો. આચાર્યશ્રીનું જીવન વિમળ, ઉચ્ચ અને ઉદાતા સંઘે ગમે તેમ કરીને ગુજરાનવાલા છોડીને બન્યું હતું. હિન્દુસ્થાનમાં આવી જવાની આચાર્યશ્રીને આવા એક જાજરમાન પ્રભાવક મહાપુરુષે પ્રાર્થના ઉપર પ્રાર્થના કરી, એ માટે જરૂરી વિ. સં. ૨૦૧૦ના ભાદરવા વદી ૧૦ના દિવસે સગવડ પણ કરી. પણ ગુજરાનવાલામાં સપડાઈ ( તા. ૨૨-૯-૫૪ના રોજ ), વધુ ઉન્નતસ્થાનને ગયેલાં બધા સાધુ સાધ્વીઓ અને જૈન ભાઈઓ માટે અંતિમ પ્રયાણ કર્યું ! બહેનના સ્થળાંતરની પૂરી ગોઠવણ ન થાય ત્યાં એ સર્વમંગલકારી વિભૂતિને આપણી વંદના સુધી પોતાનો જીવ બચાવવા ચાલી નીકળવાનો હો !
સાભાર સ્વીકાર નિરિક્ષણ અને અર્થઘટન લેખક શ્રી પન્નાલાલ ૨. શાહ પ્રકાશક શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, ૩૮૫, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ રેડ. મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪, પૃષ્ઠ સંખ્યા ૧૩૬. કી રૂા. ૪૦.
ઓકટોબર-૮૬].
(૧૮૩

Page #14

• મુરબ્બીશ્રી પોપટલાલભાઈની જીવન ઝરમર :
[ આ લેખ અંગે માહિતી મેળવી આપવામાં પાર્શ્વનાથ જીવદયા મંડળના કાર્યકર્તાઓ અને ખાસ કરીને શ્રી પ્રભુદાસભાએ સહકાર આપેલ તેના અમે ઋણી છીએ.
- ત્રી] સાચા સમાજ સેવક, ધર્માનુરાગી અને વિદ્યાપ્રેમી શ્રી પિપટલાલભાઈને જન્મ સંવત ૧૯૭૦ના શ્રાવણ વદી ચોથને ગુરૂવારે વલભીપુર તાલુકાના કંથારિયા ગામે થયે હતો. તેમના માતુશ્રીનું નામ અંબાદની હતું અને તેમના પિતાશ્રીનું નામ રવજીભાઈ હતું.
તેમના માતુશ્રી તેમજ પિતાશ્રી અને ધર્મપ્રેમી અને સંસ્કારી હતા, અને પિતાના પુત્રની કારકીર્દિ ઉજવળ બને એ દષ્ટિ નજર સમક્ષ રાખીને શ્રી પિપટલાલભાઈમાં બાળપણથી જ સંસ્કાર સિંચન કરવાનું શરૂ કરી તેમના ઉજવળ ભાવીના સ્વપ્ન સેવવા લાગ્યા.
શ્રી પિપટલાલભાઇએ પણ માતા-પિતાના એ સ્વપને સાકાર કરવા જાણે કમર કસી હતી. ‘પુત્રના લક્ષણ પારણામાંથી' એ કહેવત અનુસાર શ્રી પોપટલાલભાઈએ બાળપણથી આકરી કરીને સામને કરી ઉન્નતિના માર્ગે ફચ આરંભી. તેમણે પ્રાથમિક શિક્ષણ વલભીપુરની શાળામાં લીધુ હતું. તે માટે દરરોજ કંથારી આથી ૧૨ કી. મી.નું અંતર કાપી વલભીપુર જતા. શિક્ષણ લેવાની તમન્ના
સિવાય આ કેવી રીતે બને ? હાઈસ્કૂલ કક્ષાને અભ્યાસ સ્વ. પોપટલાલ રવજીભાઈ સત તેમણે અમદાવાદમાં કરેલ. અને ત્યાર બાદ તેમણે મુંબઈ યુનિવર્સિટીની બી. એ.ની પરીક્ષા ૧૯૩૬માં અને બી. ટી.ની પરીક્ષા ૧૯૪૩માં પસાર કરેલી. ગુજરાત વિદ્યાપીઠની વિનીતની પરીક્ષા ૧૯૫૩માં પાસ કરી પોતાનો શિક્ષણ પ્રેમ સદા જાગૃત છે એ બતાવી આપ્યું.
શ્રી પિપટલાલભાઈને ધાર્મિક સંસ્કાર વારસામાં મળેલા અને એ જ રીતે તેમણે પિતાના સંતાનમાં પણ ધાર્મિક સંસ્કારના બીજ રોપ્યા હતા. આવા પ્રબળ ધાર્મિક સંસ્કારને કારણે તેમની ચારે પુત્રીઓએ દીક્ષા અંગીકાર કરવાની અભિલાષા વ્યક્ત કરી અને તેમણે હદયપૂર્વક અનુમતિ આપી અને તેમના દીક્ષા મહોત્સવે સારી રીતે ઉજવ્યા સંયમમાર્ગની અનુમોદના કરી. તેમના પુત્રોમાં પણ ધર્મ સંસ્કારના બીજ રોપ્યા.
ઈ. સ. ૧૯૩૬માં બી. એ. પાસ થયા પછી તેમણે શહેર, તળાજા, મહુવા, સાવરકુંડલા, ભુજ (કચ્છ), તથા નળી આ વગેરે સ્થળાની હાઈસ્કૂલના સનિષ્ઠ શિક્ષક તરીકે સેવા આપી. પિતાની ઉત્તમ શિક્ષણ પદ્ધતી અને છાત્રવાત્સલ્યથી વિદ્યાર્થીઓમાં સારી ચાહના પ્રાપ્ત કરી.
૧૮૪]
આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #15

હતી. સાવરકુંડલાને તેમણે પિતાની કર્મભૂમિ ખબરજ પડે નહિ. ફક્ત વેપારી અને જે ગામના બનાવી હતી. ત્યાં તેમણે હજારો વિદ્યાર્થીઓને અગ્રણી હોય તેજ જાણે. તેમની આ બધી મૂંગી શિક્ષક તરીકે અને પછી આચાર્ય તરીકે શિક્ષણ સેવા હતી. પિતાની પ્રસિદ્ધિની જરાએ આકાંક્ષા સાથે સંસ્કાર આપી સારો યશ મેળવ્યો. આચા- નહિ. સાદે પહેરવેશ અને પૈસા સાથે લઈને જ ચેની નેકરીમાંથી તેઓ ઇ. સ. ૧૯૭૩માં નિવૃત્ત જાય. તદુપરાંત જરૂર પડે તે બીજી સગવડતા થયા. ત્યારબાદ ત્રણેક વર્ષ સાવકુંડલામાં વીતાની સાથે જ હોય. ઈ. સ. ૧૯૭૬ માં ભાવનગર આવ્યા, અને અહીં શહેર, વરતેજ, પાલીતાણા, મઢડા, તળાજા, ભાવનગરમાં તેમણે સમાજ સેવા પરમાર્થે દાઠા, મહુવા, વલભીપુર, સાવરકુંડલા વગેરે સેવાનું કાર્ય અપનાવ્યું.
સ્થળોએ જાતે જઈને તે ગામના સેવાભાવી કાર્ય. શિક્ષકની ને કરી દરમીયાન પણ તેમનું સેવા કરને મળીને સાધર્મિક ભક્તિનું કામ શાંતિથી કાર્ય તે ચાલુ જ હતું પણ નિવૃત્ત થયા પછી પતાવી દેતા. તેઓ પિતાનો લગભગ બધે સમય સેવાકાર્યમાં તીર્થયાત્રા સંઘને અનોખો લાભ :આપવા લાગ્યા ભાવનગરમાં તેમણે નવજાત
ભાવનગરથી શત્રુંજય તીર્થને છરી પાલિત કેચિંગ કલાસ દ્વારા પણ હજારો વિદ્યાર્થીઓને
યાત્રા સંઘ પરમ પૂજ્ય શાસન સમ્રાટ આચાર્ય શિક્ષણ આપી તેમને માનીતા થયા હતા.
મહારાજ શ્રીમદ્ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ તેમના જીવનનું મહત્વનું આકર્ષણ સાધમિક સાહેબના પુણ્ય પ્રભાવ સામ્રાજ્ય તેઓશ્રીના ભક્તિ, મૂંગા પ્રાણીઓની દયા અને સાધુ સાધ્વીજી પરમ આશીર્વાદથી પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મહામહારની ભક્તિ એ મુખ્ય હતા. તેમની ધર્મ. રાજ શ્રીમદ વિજયઅમૃતસૂરીશ્વરજી મહારાજ પરાયણતા પણ પ્રશંસનીય હતી. પોતાની સેવા સાહેબના શિષ્યરત્ન પરમ પૂજ્ય ગણિવર્યશ્રી ભાવના સારી રીતે પાર પાડવા માટે તેઓ દાનવિજયજી મ. ની પ્રેરણાથી ગેડિજી જૈન પાંજરાપોળ, જીવદયા મડળી, શ્રી આમાન - ઉપાશ્રયના ઉપક્રમે અને શ્રી જૈન શ્રેષ મિત્ર સભાશ્રી ગોડીજી જૈન દેરાસર વગેરે સાથે મંડળના સહકારથી તેઓના આજનથી સંઘસંકળાયેલા હતા. અને આ બધી સંસ્થાઓમાં પતિ શ્રી પિપટલાલ રવજીભાઈ સલોત તરફથી તેઓ સક્રિય રીતે કુશળતા પૂર્વક કાર્ય કરી સં. ૨૦૪૧ ના ચિત્ર વદિ ૯ ને શનિવારના મંગલ ઉત્તમ સેવાકાર્યને આદર્શ આપણી સમક્ષ પ્રભાતે શુભ મુહુતે ૧૦૮ યાત્રિકોને છરી મૂકતા ગયા.
પાલિત યાત્રાસંધ નીકળે હતે. જીવદયામાં તેઓ એવા ઓતપ્રોત થઈ ગયેલ
શુભ નિશ્રા :કે જીવદયા માટે કેઈપણ માણસ જરાપણ ધર્મવિરૂદ્ધ બેલે તે તેમનો આત્મા ઉકળી જતા
પરમ પૂજય આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયનયપ્રભ
સૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પરમ પૂજ્ય ગણિવર્યશ્રી અને તેને સાચું સમજાવવા પ્રયત્ન કરતા.
- દાનવિજયજી મ. આદિની શુભ નિશ્રામાં ઘણાજ તેમની સાધર્મિક ભક્તિ કરવાની રીત પણ
ઉત્સાહ ઉમંગથી આ સંઘનું પ્રયાથ થયુ હતું. અજોડ હતી. આપણે તેમાંથી ઘણું શીખવા જેવું છે.
શ્રી સંઘને મંગળ પ્રવેશ:ગામડાઓમાં જઈ જાતેજ સાધર્મિક ભક્ત ચિત્ર વદ પ્રથમ તેરસના દિવસે શ્રી દિગંબર કરતા, કપડા, અનાજ, તેલ, ઘી વગેરે પોતાની જૈન ધર્મશાળાથી સંઘનું સામૈયું થયું હતું. રૂબરૂમાંજ દરેક ઘરે એકલતા, કેણે મેકલ્યા તેની સંઘના ભવ્ય સામૈયા સાથે શ્રી કેસરિયાનગરમાં એકબર-૮૬]
[૧૮૫
-
-
-

Page #16

સંઘ આવેલ. ત્યારે ૫૦ પૂ॰ આચાર્ય ભગવંત ચ'દ્રોદયસૂરીશ્વરજી, ૫૦પૂર્વ જયાન ંદસૂરિજી તથા પૂ॰ ૫'. અભયસાગરજી વગેરે પ્રદેશમાં પધાર્યા હતા. પૂ॰ આચાર્યશ્રીએ તેમજ દાનવિજયજી મ૰એ સ’ધનું પ્રયાણ પ્રવેશ અને તી માળના મહિમા સમજાવ્યેા હતા.
છ'રી પાલિત સઘની મંગલયાત્રાની પૂર્ણાહુતી
થઈ હતી.
૧૮]
મકાન વસાહત :–
જૈન ભાઇઓ એકી સાથે કેમ વસવાટ કરે તે હેતુથી તેને મકાન કેમ અપાવવા તેમજ સરકારી યાજનાને કેમ લાભ લેવા અને સાથે ધાર્મિક શિક્ષણ પણ જળવાઇ રહે તેમજ દેરાસર પુણ સાથે હાવુ' જોઇએ. તેવુ તે કરતા ગયા. છેલ્લે છેલ્લે ૧૭૫ માણસોને મકાન માટેની ચેાજના
પણ કરતા ગયા.
શ્રીસ'ઘ તી માળા :–
ચૈત્ર વદિ બીજી તેરસના શુભ દિવસે શ્રી શત્રુંજય તી ઉપર શ્રી સ’ઘની ઉપસ્થિતિમાં આદીશ્વર દાદાની સાન્નિધ્યમાં સંઘપતિશ્રી પેાપટ
આટલા બધા સેવા કાય છતાં સરળ અને
આપતા રહેશે.
હાલ રવજીભાઇ સàાતને પૂ॰ આચાર્યશ્રીએ નિરાડ ંબરી જીવન આપણને હમેશા પ્રેરણા વિધિ પૂર્વક તી માળ પહેરાવરાવા હતા. પૃ ગણિવર્ય શ્રી દાનવિજયજી મએ સ`ઘના ધ્યેયાંથે અઠ્ઠમતપ કરીને સંઘપતિને માળ પહેરાવવાની વિધિ કરી હતી. આ રીતે સ ઘપતિની વર્ષોની ભાવના પૂર્ણ થતાં આંખમાંથી હર્ષના આંસુ વહેતા હતાં. આ રીતે ભવનગરથી પાલિતાણા
આપણે અંતમાં કહી શકીશુ કે, ન્ય જનની તેની રે,
જેણે કુળ દીપાવ્યું આજરે. 卐
* આઠમે જૈન સાહિત્ય સમારોહ
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયના મત્રી ડી, રમણલાલ ચી. શાહ જણાવે છે કે આઠમા જૈન સાહિત્ય સમારોહ ફેબ્રુઆરી. ૧૯૮૭માં સમેતિશખર (મધુવન, બિહાર) ખાતે જવાનુ નક્કી થયું છે.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય તરફથી યેાજાનારા આ સમારાહમાં ભાગ લેવા ઈચ્છતા વિદ્વાનાને ઈતિહાસ, કલા, શિલ્પ, સ્થાપત્ય ઇત્યાદિ વિષયને લગતા પોતાના લેખમાડામાં મેાડા તા. ૩૧મી ડિસેમ્બર, ૧૯૮૬ સુધીમાં શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગષ્ટ કાંતિમાગ, ગોવાલિયા ટેન્ક, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૩૬ એ સરનામે મોકલી આપવા વિન ંતી છે.
[આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #17

| શ્રદ્ધાંજણિ (
અને શેકની ઘેરી લાગણી અનુભવે છે.
ધમ અને રચનાત્મક તેમજ જીવદયા અને સાધમિક ભાઈઓની સેવા, જીવનનું ધ્યેય બનાવી અને જીવનની છેલ્લી ઘડી સુધી તેઓ તીવ્ર પણે વળગી રહ્યા, અનેક કામના વિકાસ માટે તેઓએ
ઘણી સેવાઓ આપેલી છે, તેમના જવાથી દરેક શોક ઠરાવ
પ્રવૃત્તિને ન પુરાય તેવી ખોટ પડી છે, જેથી,
કાર્યકરને બહાળે સમુદાય, દુઃખની તીવ્ર શ્રી પાર્શ્વનાથ જીવદયા કલ્યાણ કેન્દ્ર ભાવ- લાગણી અનુભવે છે જે કામ માટે તેઓ જીવનનગરની સભા મળી હતી, આ સભામાં મુ. શ્રી પર ઝઝુમ્યા તે કામો એગ્ય દિશામાં વિકાસ પોપટભાઈ રવજીભાઈ સતના અવસાનની નોંધ સાધે એમની સિદ્ધિ યોગ્ય અંજલી હોઈ શકે. લેતા દુઃખ અને શોકની લાગણી અનુભવે છે. આ માટે આપણે બધા એમના જીવનમાંથી
જીવદયા તેમજ સાધમિક ભકિત એ જીવનનું પ્રેરણા લઈ તેમના માર્ગે જવાનો પ્રયત્ન કરીએ ધ્યેય બનાવી જીવનની છેલ્લી ઘડી સુધી તેઓ અને તેમના કુટુંબીજને ઉપર દુઃખ આવી વળગી રહ્યા, અને તેઓએ અનેક કામ માટે પડેલ હોઈ તે સહન કરવાની પ્રભુ શક્તિ આપે. ઘણી સેવાઓ આપી.
અને પ્રભુ સદગત આત્માને શાંતિ આપે તેવી તેમના જવાથી દરેક પ્રવૃત્તિમાં ન પુરાય તેવિ પ્રાર્થના કરીએ છીએ. ખોટ પડી છે. એથી પ્રાર્થનાથ જીવદયા મંડળીના
તુમ જગમેં આયે, તુમ રડે જગ હસે, ભાઈએ દુખની લાગણી અનુભવે છે.
એસી કરણી કર, તુમ હસે જગ રોય. જે કામ માટે તેઓ જીવનભર ઝઝુમ્યા ને
-પ્રભુદાસ શાહ કામ એગ્ય દિશામાં આગળ વધે તજ તેમને ચેય અંજલી હોઈ શકે. આ માટે આપણે બધા તેમના જીવનમાંથી
ભાવનગરને સંસારી પણ માં રહેલે એક
મહાન સંતે એટલે પોપટલાલ રવજીભાઈ લેત પ્રેરણા લઈ તેમના માર્ગે જવાનો પ્રયત્ન કરીએ, અને તેમના કુટુંબીજને ઉપર દુ:ખ આવી પડેલ
એમની ખેટ કદાપિ પુરાવાની જ નથી જ, છેડા
વખતથી ભાવનગરમાં આવી ભાવનગરને કર્મ ભૂમિ હાઈ, તે સહન કરવાની પ્રભુ શકિત આપે,
અને ધર્મભૂમિ બનાવી સેવાને અનેક કામો કર્યા. અને પ્રભુ સદ્દગત આત્માને શાંતી આપે
જીવનની એક એક પળ પરોપકારમય બનાવી તેવી પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
આત્માનંદને પ્રાણ બની ગયા. શ્રી પ્રાર્થનાથ જીવદયા કલ્યાણ કેન્દ્ર
- પાંજરાપોળ, ગૌશાળા, જીવદયા મંડળ હાથીથાન, ખાદી ઉત્પાદન કેન્દ્ર, ભાવનગર
અભયદાન, પશુપાલન, જીવદયાના કામે એમણે શોક ઠરાવ
ભાવનગરમાં રહીને કર્યો. એમનો શાંત સ્વભાવ, ખાદી ગ્રામોદ્યોગ ભંડાર ભાવનગર સંસ્થાના નમ્રતા, વિવેક કદિ વિસરાશે નહિ પ્રભુ એમના કાર્યકર્તાઓની આ સભા મુ. શ્રી પોપટભાઈ આત્માને પરમ શાંતિ આપે એજ અભ્યર્થના. રવજીભાઈ સલતને અવસાનની નોંધ લેતા દુઃખ શ્રી રાયચંદ મગનલાલ શાહ મુબઈ. ઓકટોબર-૮૬]
૧૮૭

Page #18

જીવન એવું જીવી જાણ્યું કે મૃત્યુ પણ શર- ખેટ કદી પુરાશે નહિ. ઈશ્વર સદ્દગતના આત્માને માઈ ગયું, જેઈને મીઠી તસ્વીર તમારી વરસી શાંતિ અર્પે એજ અભ્યર્થના. તમારા વિના પડે છે અને અમારી પ્રભુ તમારા આત્માને તિમિર વનમાં અટવાયેલાં તમારા નવજાત ચિર શાંતિ અર્પે એજ અભ્યર્થના.
પરિવાર અને આપ્તજનેને તમારી યાદનાં અજઆપના મૃત્યુથી કણબીવાડ જૈન પરિવારે વાળા હિંમત બક્ષે એજ ઈશ્વરને પ્રાર્થના. એક સ્વજન અને માર્ગદર્શક ગુમાવ્યો છે. અંધેર ભલે ન હો સ્વર્ગમાં અંધારું જરૂર હશે, લી. કણબીવાડ જૈન પરિવાર નહિતર ખુદ ઈશ્વરને પણ જરૂર શી પડે “દાદાની.”
નવજાત પરિવાર નવતની એ ઝળહળતી જત,
ગાય રૂવે લાખ લાખ અશ્રુધાર અનંત યાત્રા તમે ગણું મહામૂલી, ક્યાં ગયો મુજ પાલનહાર ? ચિરશાંતિ પામ, એજ વ્યથિત,
કેણ દોડશે ભીડ પડયે મુજ કાજ ?
દાન પ્રવાહથી અબુ લુછવા આજ ? હૈયાં કેરી છે સ્મરણાંજલિ......”
ગાયે રડતી અમારી ગૌશાળાને દ્વાર અમારા “દાદા' સંસ્થાના આ જીવન શિક્ષક મુંગી અંજલિ આપતી આંખે અશ્રુધાર શ્રી પોપટલાલ આર. સલોત (સલોત સાહેબ). ભીડ પડતા જે દેડતે ગયે હરિને દ્વાર ને આકરિમક, અચાનક નિધનથી “નવજાત ‘સલેત’ સેવક ગાયને સાચો પાલન હાર કેચિંગ કલાસના શિક્ષકે, કર્મચારીઓ અને
લિ. મુકુંદભાઈ ત્રિવેદી અને વિદ્યાર્થી–જગત ઊંડા આધાતની દુઃખદ લાગણી
મહાજન ગૌશાળા પરિવારના સભ્ય અનુભવે છે.
સાવરકુંડલામાં સ્વ. પોપટભાઈ સલોતને જિન્દગીના અંતિમ શ્વાસ સુધી સ્થિતપ્રજ્ઞ
શ્રદ્ધાંજલી બની સિક્ષણ અને સંસ્કાર આપનાર આ પવિત્ર
ર. આચાર્ય શ્રી પિપટભાઈ સોતને આમાએ છેલા દસકામાં નવજાત પરિવારના શ્રદ્ધાંજલિ અર્પવા તા. ૧૮ના રોજ એક શોકસભા હજાર છાત્રોના જીવનમાં જ્ઞાન શિક્ષણ માર્ગ દર્શન માજી પૂરવઠા ખાતાનાં મંત્રી શ્રી લલુભાઈ શેઠના અને સંસ્કારને પ્રકાશપુંજ પાથરી નવજાત
પ્રમુખપદે મળી હતી. આ શોકસભામાં વકતાપ્રસારી લેક પ્રિયતા પ્રાપ્ત કરી છે.
ઓએ . ની નિષ્ઠા પ્રમાણિકતા વગેરે ગુણોની તેઓની વસમી વિદાયથી સંસ્થાને પડેલી સરાહના કરી સ્વ. ને શેકાંજલિ આપી હતી
સ્વર્ગવાસ નોંધ શ્રી મણીલાલ ફુલચંદ શાહ ઉં. વર્ષ ૭૩ સંવત ૨૦૪રનાં આસેવદ ૫ તા. ૮-૧૦-૧૯૮૬ ને બુધવારના રોજ ભાવનગર મુકામે સ્વર્ગવાસી થયા છે. તેઓશ્રી આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા તેમજ વ્યવસ્થાપક સમિતિના પણ મેમ્બર હતા. તેઓશ્રી મીલનસાર સ્વભાવના તેમજ ધાર્મિક વૃત્તિના હતા. તેમજ સભા પ્રત્યે અપૂર્વ પ્રેમ ધરાવતાં હતાં તેઓશ્રીએ સભાને યાત્રા પ્રવાસ કરવા માટે રૂ. ૨૫૦૦) અંકે પચીશો રૂપીઆ આપેલ હતા. પરમકૃપાળુ પરમાત્મા તેઓશ્રીના આત્માને શાંતિ અર્પે એજ પ્રાર્થના. ૧૮૮૫
[આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #19

સમાચાર–સાર સન્નિષ્ઠ કાર્યકર શ્રી રસીકલાલ નાથાલાલ કારા સ્મૃતિ ફંડ અંગે
નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ
સન્નિષ્ઠ સામાજિક કાર્યકર અને શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા-મુંબઇના મંત્રીશ્રી રસીકલાલ નાથાલાલ કેરા એ જીવન દરમ્યાન આપેલ અમૂલ્ય સમાજ સેવા ઓ ની સ્મૃતિ કાયમ રાખવા તેઓશ્રીને શ્રદ્ધાંજલી અર્પવા તા. ૫-૮-૧૯૮૬ના મળેલ શ્રદ્ધાંજલિ સભા માં “શ્રી રસીકલાલ એન, કારા સ્મૃતિ ફંડ ?? કાયમ કરવાનું જાહેર થતા ૫૧ હજાર જેવી રકમ આ ફડમાં લખ:ઈ છે.
આ ફ'ડની રકમનું વ્યાજ શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા ( મુંબઈ) દ્વારા સમાજ ઉત્કર્ષના કાર્યમાં વાપરવામાં આવશે.
આ મૃતિ ફે ઠને હજીય વિસ્તારવાનું' હોઇ, સૌને સહાય માટે જાહેર વિજ્ઞપ્તિ છે.
* શ્રી આમાનદ જૈન સભા ” ”ના નામના ચેક-રોકડા નીચેના સ્થળે મોકલી ને શ્રી રસીકભાઈ કેરાની સ્મૃતિ ચીરંજીવ બનાવશે. સહકારની અપેક્ષા સાથે.
a લિ. ઉમેદમલજી હજારીમલજી જૈન મંત્રી
માણેકલાલ વી. સવાણી-પ્રમુખ દામજી કુંવરજી છેડા-મંત્રી
અમરચંદ રતનચંદજી ઝવેરી-ઉપપ્રમુખ કાંતીલાલ હરગોવિંદદાસ શાહ-ખજાનચી. ' છે. શ્રી આત્માનંદ જન સભા, ૩૯-૪૧, ધનજી સ્ટ્રીટ મુંબઈ ન’. ૪ ૦ ૦૦૦૩.
કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય નવમ જન્મ શતાબ્દી મૃતિ સંસ્કાર
શિક્ષણ નિધિ-ટ્રેસ્ટ અમદાવાદ આ ટ્રસ્ટ તરફથી વિદ્વવર્ય શ્રી લક્ષમણભાઈ હીરાલાલ ભોજકને અને અધ્યાપક શ્રી શાન્તિલાલ ગુલાબચંદ શાહને શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય સ્મૃતિ ચન્દ્રક અર્પણ કરવાનો એક સમારોહ શ્રી ભાવનગર જૈન સંઘના ઉપક્રમે પૂજ્ય સૂરિવર્ય શ્રી શુભકરસૂરીશ્વરજી તથા પૂજ્ય સૂર્યોદય સૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં તા. પ-૧૦-૮૬ રવિવારના રોજ ઉજવાયા હતા. અતિથિવિશેષ તરીકે શ્રી પ્રતાપરાય ભેગીલાલ ઝવેરી તથા શેઠશ્રી રમણીકલાલ ભોગીલાલ શાહ ઉપસ્થિત હતા. મુખ્ય વક્તા વિવર્ય શ્રી હરિવલ્લભભાઈ ભાયાણી હતા. આ પ્રસ ‘ગે શ્રી લાલભાઈ દલપતભાઈ પ્રાચ્ય વિદ્યામંદિરના વિદ્વય શ્રી દલસુખભાઈ માલવણીયા તથા અન્ય આગેવાનો અને શ્રી વેજલપુર જૈન સંઘના કાર્યકારો ઉપસ્થિત હતા.

Page #20

સંસ્કૃત ગ્રંથ ત્રિશી શલાકાપુરુષ ચરિતમ્ મહાકાવ્યમ્ ૨-પૂર્વ ૩-૪
Atmanand Prakash ]
[Regd. No. G. B. V′31
દરેક લાયબ્રેરી તથા ઘરમાં વસાવવા જેવા અલભ્ય ગ્રંથા
કીંમત
ગુજરાતી ગ્રંથા
કીંમત
શ્રી શત્રુંજય ગિરિરાજ દર્શન વૈરાગ્ય ઝરણા
૬-૦૦
૨-૫૦
30-00
પુસ્તકાકારે (મૂળ સંસ્કૃત) ત્રિશષ્ઠિ શલાકા પુરુષચરિતમ્ મહાકાવ્યમ્ પર્વ ૨-૩-૪ પ્રતાકારે ( મૂળ સંસ્કૃત ) દ્વાદશાર નચચક્રમ્ ભાગ ૧૯ દ્વાદશાર નચચક્રમ્ ભાગ રજો શ્રી નિર્વાણુ કેવલી ભક્તિ પ્રકરણ-મૂળ
જિનદત આખ્યાન શ્રી સાધુ-સાધ્વી ચાગ્ય આવશ્યક ક્રિયાસૂત્ર પ્રતાકારે
પ્રાકૃત વ્યાકરણમ
ગુજરાતી ગ્રંથા
શ્રી શ્રીપાળરાજાના શસ શ્રી જાણ્યુ અને જોયુ
શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ ૨ જો
શ્રી કથારત્ન કાષ ભાગ લે
શ્રી આત્મકાન્તિ પ્રકાશ
શ્રી જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ ૧-૨-૩ સાથે લે. સ્વ. પૂ.આ. શ્રીનિ, કસ્તુરસૂરીશ્વરજી
શ્રી સુમતિનાથ જિંત્ર ભાગ-૧
ભાગ ૨
»
લખા :
૨૦-૦૦ ઉપદેશમાળા ભાષાંતર ધ કૌશલ્ય
નમસ્કાર મહામત્ર
પૂ॰ આગમ પ્રભાકર પુણ્યવિજયજી શ્રદ્ધાંજલી વિશેષાંકઃ પાકુ બાઈન્ડીંગ
ધર્મ બિન્દુ ગ્રંથ
મુક્ત રત્નાવલી
સુક્ત મુક્તાવલી
જૈન દર્શન મીમાંસા
૨૦-૦૦
૪૦ - ૦.
૪૦-૦૦
૧૦-૦૦
૮-૦૦
૫-૦૦
૨૫-૦૦ શ્રી શત્રુંજય તીર્થના પદમાં ઉદ્ધાર
આહું તે ધમ પ્રકાશ
૨૦-૦૦
3000
9-૦૦
૧૪-૦૦
૪-૦૦
આત્માન૬ ચાવીશી
બ્રહ્મચર્ય ચારિત્ર પૂજાદિત્રયી સ ંગ્રહ
આત્મવલ્લભ પૂજન ચૌદ રાજલેક પૂજા
નવપદજીની પૂજા
ગુરૂભક્તિ ગ ́હુલી સંગ્રહ
ભક્તિ ભાવના
૨૦-૦૦
૧૫ ૦૦ હું અને મારી બા ૩૫-૦૦ જૈન શારદા પૂજનવિધિ
તંત્રી શ્રી કાન્તિલાલ જે. દોશી એમ. એ
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનદ સભા, ભાવનગર,
મુદ્ર : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ, આનદ પ્રી. પ્રેસ, સુતારવા, ભાવનગર,
3000
૩-૦૦
6100
૧ ૦–૦ ત
-૫૦
૦-૫૦
3-00
૧-૦૦
૧-૦૦
૧ - ૦
3-00
૧૦૦૦
૧-૦૦
3-00
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ભાવનગર (સૌરાષ્ટ્ર )
૨-૦૦
૧-૦૦
4000
૦-૫૦

Page #21
. સન 2984- 1995 સંતુ 20 = 22 For Private And Personal Use Only