Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકા)
(મ સં. ૮૧ (ચાલુ) વીર સં. ૨૫૦ ૨
વિક્રમ સં. ૨૦૩૨ અષાઢ
વા ષિ ક લવાજમ રૂા. છ
છેવીરવાણી
૯
૦
जयं चरे, जय चिठे जयमासे जयं सए । जय भुजन्तो भासन्तो पावं कम्म न बन्ध इ ।।
સાધક વિવેકથી ચાલે, વિવેથી ઊભે રહે, વિવેકથી બેસે, વિવેકથી સૂવે, વિવેકથી ખાય અને વિવેકથી બેલે તે તેને પાપકર્મનું બંધન ન થાય.
60 0 0
..........
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
પુસ્તક : ૭૩ ]
જુલાઈ : ૧૯૭૬
[ અંક : ૯
For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
I[૪lણેશ
લેખ.
લેખક
પૃષ્ટ
શ્રી જય તિલાલ મો ઝવેરી ૧૫૫ શ્રી મનસુખલાલ તા. મહેતા ૧૫૬
૧ પૂ. આ, શ્રી બુદ્ધિસાગરજી સ્મૃતિ (કાવ્ય) ૨ કરુણાની પરાકાષ્ટા ૩ મંગલ ભગવાન વીરો
યાને શ્રી મહાવીર જીવન જ્યોત ૪ સુખપ્રાપ્તિને માગ” ૫ સમાચાર સંચય
( પ્રસ્તાવનામાંથી ) ૧૬૧
કલાવતી વેરા ૧૬૪
११७
2.
વાર્ષિક લવાજમ છ રૂપિયા
છે.
આ સભાના નવા માનવતા પેટન સાહેબ |શ્રી પ્રતાપરાય બેચરદાસ શેઠ ( કટકવાળા એન્ડ કાં) મુંબઈ
monenarenrennenmanananana
સભાને વાર્ષિક ઉત્સવ આ સભાના ૮૦મો વાર્ષિક ઉત્સવ જેઠ વદી ૮ રવિવાર તા. ૨૦ ૬-૭૬ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યા હતા. આ પ્રસંગે સ્વ. શેઠ મુળચંદ નથુભાઈ તરફથી સભાના લાઈબ્રેરી હાલમાં સવારના ૧૦-૦૦ કલાકે રાગ-રાગણીથી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. સારી સંખ્યામાં ભાઈએ એ હાજરી આપી હતી અને પ્રભાવના પણ કરવામાં આવી હતી.
આવતા અંક પર્યુષણ અંક અમારે આવતે અંક પયુ પણ અક તરીકે તા. ૨૦-૮-૭૬ના રોજ બહાર પડશે ૯ તે સૌ લેખક ભાઈઓને વિનંતી કે તેમના લેખે તા. ૧૦-૮-૭૬ સુધીમાં મોકલી આપે.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ સભાના નવા માનવતા પેટ્રન
સિરોહી નિવાસી હાલ થરંગસીટી શ્રી દલીચંદ પૂનમચંદ શાહ
જીવનની ટૂંકી રૂપરેખા
પિંડવાડા સ્ટેશનથી બે માઈલ દૂર વાયવ્યમાં ઝાડેલી નામે એક પ્રાચીન ગામ આવેલું છે અને તેનાથી ૧૪ માઈલ દૂર પશ્ચિમમાં જૈનોનાં અનેક મંદિરોની નગરી સિરોહી આવેલી છે. મારવાડની નાની પંચતિથી યાત્રામાં જતા યાત્રિકે અચૂક સિરોહીના પ્રખ્યાત મંદિરના દર્શન કરે જ છે. સિરોહી ઐતિહાસિક પુરાણી નગરી છે અને ઈ. સ. ૧૫૪૪માં આપણા મહાન આચાર્ય શ્રી હીરવિજયસૂરીશ્વરજીને આ નગરીમાં આચાર્ય પદવી અપાયાને ઉલેખ છે. કહેવાય છે કે આ પ્રસંગે ત્યાં સોનામહોરની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી. આવા પવિત્ર તીર્થધામરૂપ સિરોહી નગરીમાં સં. ૧૯૬૮ના આસો સુદ ૧૪ શુક્રવાર તા. ૨૫-૧૦-૧૯૧૨ના શ્રો દલીચંદભાઈને જન્મ થયો. તેમના પિતાશ્રીનું શુભ
નામ પૂનમચંદ અને માતાનું નામ પાકુબેન. શ્રી દલીચંદભાઈએ પોતાની બાલ્યાવસ્થા સિરોહીમાં જ પસાર કરી અને પ્રાથમિક અભ્યાસ પણ ત્યાં જ કર્યો પચીસ વર્ષની યુવાનવયે પિતાનું ભાગ્ય અજમાવવા શ્રી દલીચંદભાઈ કર્ણાટક પ્રાંતના ગદગ શહેરમાં આવ્યા અને પોતાના પરમ પુરૂષાર્થ અને સતત પ્રયત્ન વડે આ શહેરમાં અપૂર્વ સફળતા પ્રાપ્ત કરી. ત્યાં જ સ્થિર રહીને કમીશન એજન્ટ અને અન્ય ધંધામાં પ્રામાણિકતા અને નીતિના કારણે અપૂર્વ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી. | કોઈ પણ માણસ જયાં સુધી કોઈ વસ્તુ માટે પરિશ્રમ ન ઉઠાવે, ત્યાં સુધી વસ્તુ તેની આગળ આવી પડતી નથી, આ વાત શ્રી દલીચંદભાઈ સારી રીતે સમજતા હોવાથી તેમને સફળતા પ્રાપ્ત થતાં વધુ સમય ન લાગે. પછી તે success follows success એટલે કે સફળતા જ તેની પાછળ સફળતા લાવે છે તેમનામાં તક તકાસવાની સાવધાનતા, તકને પકડી લેવાનું કૌશલ્ય, નૈતિક હિંમત અને દૃઢ મને બળ ના કારણે આજે તે કર્ણાટક અને સર્વત્ર શાહ દલીચંદ પૂનમચંદની પેઢીએ અગ્રસ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. મોટા ભાગે એવું બનતું' જોવામાં આવે છે કે જ્યાં ધન છે ત્યાં ધર્મ નથી, જ્યાં ધર્મ છે ત્યાં ધનના વખા છે. શ્રી દલીચંદભાઈના જીવનમાં ધર્મ અને ધન બનેને સમન્વય થયેલ છે. આવું બનતુ કવચિત જ જોવામાં આવે છે.
શ્રી દલીચંદભાઈનું સમગ્ર જીવન સંયમી અને ધર્મનિષ્ઠ છે. ધર્મના સંસ્કારે તો તેમને તેમની માતા તરફથી ગલથુથીમાં જ મળ્યાં છે. હંમેશા નિયમિત સેવા પૂજા સામાયિક તેમજ
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવકના આચારોનું અક્ષરશઃ પાલન તેઓ કરે છે. તેમનું જીવન વૈરાગ્યપ્રધાન છે અને જીવન તેમજ સંસારનું સ્વરૂપ તેઓ સમજી શક્યાં છે. સંસારની અસારતા, વિષયની નિગુણુતા, ભેગેની ભયકતા, કામની કુટિલતા તેમજ દેડની ક્ષણ મંગુરતા અને ઇન્દ્રિયાની માદકતાને તેમને સચોટ ખ્યાલ છે, તેથી તેમના જીવનમાં વૈરાગ્યની પ્રધાનતા હોય, એ તે સ્વાભાવિક છે.
શ્રી દલીચંદભાઈના લગ્ન તેમની પંદર વર્ષની વયે સિરોહી નિવાસી શાહ હું સરાજજી ગાંધીની સુપુત્રી મૂળબાઈ સાથે થયા હતા. કહેવાય છે કે Like attracts the like અર્થાત્ જે જેવું હોય તેવા પ્રત્યે તેનું ખેંચાણ થાય છે. ઘણી વાર લગ્નના પાત્રમાં પતિ પત્નીનું જોડાણ પણ આ નિયમ અનુસાર થતુ જોવાય છે. શ્રી દલીચ દભાઈ જેવા ધર્મનિષ્ઠ અને નિષ્ઠાવાન છે, તેવા જ તેમના પત્ની મૂળખાઈ છે. સંસ્કાર અને સૂઝ માત્ર અભ્યાસથી પ્રાપ્ત નથી થતાં, એ તો સંતાનને વારસામાં મા બાપ તરફથી જે પ્રાપ્ત થતા હોય છે. શ્રી મૂળબેન ભારે સંયમી અને તપસ્વી છે. જ્ઞાની પુરૂષાએ તપને અચિન્તનીય પ્રભાવ અને મહિમા કહ્યો છે. માનવ જીવનની સાચી સાર્થકતા તો સકામ નિજરાવાળા તપશ્ચરણમાં જ રહેલી છે. શ્રી મૂળબેને પણ આ વાત લક્ષમાં રાખી ઉપધાન, વરસી તપ, અઠ્ઠાઈ તેમજ અનેક નાના મોટા તપ કરી જીવનને સાર્થક કયું છે. પતિના પુરુષાર્થની સાથેસાથે પત્નીના તપ અને સુભાગ્યને જો સમન્વય થાય, તે જીવનમાં ચારે તરફથી સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, તે વસ્તુ શ્રી દલીચંદભાઈ અને તેમના પત્ની મૂળબેનના જીવન પરથી જોઇ શકાય છે. - શ્રી દલીચંદભાઈ અને શ્રી મૂળબેનના સુખી દાંપત્ય જીવનના ફળરૂપે એક પુત્ર છે જેનું નામ શ્રી કાંતિલાલભાઈ શ્રી કાંતિલાલભાઈએ પણ વેપારી લાઈનને અભ્યાસ કરી બી.કોમ.ની ઉચ્ચ ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી છે અને ગદગમાં ઈન્કમ ટેક્ષ, સેલટેક્ષના કામની સ્વતંત્ર પ્રેકટીસ કરે છે. શ્રી કાંતિલાલભાઈને ત્યાં ત્રણ પુત્રો અને ત્રણ પુત્રીઓને પરિવાર છે. | ઈ સ. ૧૯૬૨માં ગદગમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના નૂતન જિનાલયની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે શ્રી દલીચંદભાઈએ અત્યંત ઉલ્લાસ અને આનંદપૂર્વક સકળ સંઘને આમંત્રી નવકારશી જમણ આપ્યું હતું. વરસેથી ગદગમાં રહેવા છતાં તેમના મૂળ વતન સિરોહી પ્રત્યેના પ્રેમ અને લાગણી તેવા જ છે. તેમના પત્ની શ્રી મૂળબેનની અડ્રાઈ પ્રસંગે સિરોહીમાં સકળ સંઘને આમંત્રણ આપી નવકારશી જમણ આપ્યું હતું, તેમજ પોતાના ઘરે પારણું પધરાવ્યું હતું. તે જ વરસમાં એટલે કે ઈ. સ. ૧૯૬૬માં સ્વર્ગસ્થ આચાર્યદેવ વિજયલમણસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં શ્રી દલીચંદભાઈએ સિરોહીમાં ઉપધાન તપ કરાવેલ તેમજ ઉપધાનની પ્રથમ માળા તેમના પત્ની શ્રી મૂળને પહેરવાને અપૂર્વ લહાવો લીધો હતો. તે સમયે પૂજ્યપાદ આચાર્ય લમણુસૂરિજીના પટ્ટધર શિષ્ય પંન્યાસ શ્રી કીતિચંદ્ર(હવે આચાય)જીને આચાર્ય પદવી આપવાને ભવ્ય સમારંભ યોજાયો હતો. ભારતના તમામ જૈન તીર્થસ્થાનની યાત્રા શ્રી દલીચંદભાઈએ કરી છે અને ઉદારતાપૂવ ક શુભ કાર્યોમાં પોતાના ધનને ઉપયોગ કરે છે,
શ્રી દલીચંદભાઈ જેવા સૌજન્યશીલ, ધર્મનિષ્ઠ મહાનુભાવ આ સભામાં પેટ્રન તરીકે જોડાયા તે બદલ અમે આનંદ અને ગૌરવ અનુભવીએ છીએ અને આવા અનેક શુભ કાર્યો તેમના હાથે થાય એવી શુભેચ્છા સાથે વિરમીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
A
?
હકક
છે
If this wધો
વર્ષ : ૭૩ | વિ. સં. ૨૦૩૨ અષાઢ : ઈ. સ. ૧૯૭૬ જુલાઈ ! અંક : ૯ તંત્રી : શ્રી મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા ૦ સતત્રી : શ્રી કાન્તિલાલ જગજીવનદાસ દોશી
પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરજી
સ્મૃતિ
peppeoppingapoor
વંદન કરૂં પ્રેમથી, પૂજે તમારા પાય; બુદ્ધિ સાગર સમરું સદા, જેથી કંચન કાયા થાય. વંદન કરૂં સંત પુરૂષ સાચા હતાં, જેન જ્ઞાની જગમાંય; યોગીશ્વર તે હતાં, ગુણ તેમના ગવાય. વંદન જૈન સાહિત્ય શિરોમણી, રત્નાકર ગણાય; વીર વાણી હૃદયે હતી, અંતર ઉજવળ જણાય. વંદન કરૂં સાદુ જીવન ગાળતાં, મનડામાં મલકાય; ઐકયતાના સુકાની તે હતા, કીતિ જગે ગવાય ચંદ્ર જેવા શિત તેથી જગમાં જે વખણાય; તેમને નમવા સ્નેહથી, જયંત ઝવેરી લલચાય. વંદન
nિadooooooooooxરું
રચયિતા : જયંતિલાલ મોહનલાલ ઝવેરી-અમદાવાદ
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1
1
+
+ *'
, '
| giri
કરણની પરાકાષ્ટા
લે મનસુખલાલ વ૨. ધ હતા આ અવની પર કઈ કઈવાર પૂર્વભવના સંતે કાંઠા પર ચડી જઈ તુમ્સ જ પિવી ગભ્રષ્ટ છે પણ જન્મ લઈ પોતાના ગત બાઈને હાથ પકડી લઈ કહ્યું“રી! તું ભવની અધૂરી સાધના પૂર્ણ કરે છે, પણ આવા કેણ છે? અને શા માટે આપઘાત કરી રહી જીવોને ઓળખવાનું કાર્ય ભારે કઠિન છે. તેથી છે ? આત્મઘાત એ તે મડાપાપ છે. આ રસ્તે જ કેઈએ સાચું જ કહ્યું છે કે, “ભગત ભૂખે દેહને અંત લાવી શકાય છે, પણ તેથી કાંઈ મરે, જગત હાંસી કરી મોજ માણે ? આવા કમનો અંત નથી આવી શકતા. એ તો તારે જીવ જ્યારે આ અવની પરથી વિદાય થાય નવો દેહ ધારણું કરી ભેગવવા જ પડવાના ! છે, ત્યારે લેકેને તેઓની સિદ્ધિને સાચો દુઃખથી ભાંગી પડવાને બદલે વ્યક્તિ માટે ખ્યાલ આવે છે, પણ એ બધું તે રાંડ્યા પછીના દુઃખને ભેળવી લેવાની શક્તિ કેળવવી જોઈએ. ડહાપણ જેવું છે.
જેના ભાગ્યમાં આગળ વધવાનું નિર્માણ થયું - સૌરાષ્ટ્રમાં આજથી લગભગ અઢીસો વષ હોય, તેને જ દુઃખ આવે છે. માનવ જીવન પૂર્વે આવી એક વિભૂતિ થઈ ગઈ. તેનું નામ આ
આ અત્યંત કીમતી છે અને એને જીવી જવામાં તે હતું મૂળ. જન્મ થયો હતે લુહાર જ્ઞાતિમાં.
ડહાપણ છે. માનવ જીવન જીવતાં ન આવડે
- એવા એ પછી કાગડા -કરી એ જ પરંતુ માનવનું મહત્ત્વ તેના કુળ કે જ્ઞાતિના કારણે નથી, પરંતુ તેના ગુણોને કારણે છે. એ
જન્મ લેવો પડે છે. જેણે જીવન માગ્યું તે જ
જીવનનો અંત લાવી શકે અને માનવજીવન મૂળે ઈતિહાસમાં સંત મૂળદાસના નામે વિખ્યાત તે આપણને ઈશ્વરે આપ્યું છે. તેથી આપઘાત થઈ ગયે. તેના જીવનના એક કરુણ પ્રસંગની કરી અકાળે જીવનનો અંત લાવવામાં તે નરી આ અદૂભુત કહાણી છે.
કાયરતા છે. તેમાં માનવ જીવનની શભા નથી સંત સદા મા ના કાદવકીચડથી પણ હોય છે.” ઓલપ્ત રહ્યા હતા અને એક નદી કાંઠે પેતાને
ના બાઈ ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડતાં બેલીફ આપે મને આશ્રમ કરી ત્યાં સાધના કરતા હતા. રાત્રિને 2
દીકરી કહી, પણ ગાપુ! હું તમારી પુત્રી થયા ને છેલ્લા પહોરે જાગ્રત થઈ નદી કાંઠે જઈ ધ્યાનમાં
લાયક નથી રહી. મારા માટે હવે ૧ જેવું મગ્ન થઈ જતા. કૃષ્ણ પક્ષની એક કાળી રાતે અંધકાર હજુ દૂર નહતે થે, ત્યારે આશ્રમમાંથી
નથી રહ્યું. હું તે પાપનું મૂળ રૂપ બની ગઈ બહાર નીકળતી વખતે, આશ્રમમાં દર આવેલા છે. હું વિધવા છું, યૌવન અને વાસનાને કુવા તરફ ઝડપથી કોઈ વ્યકિતને જાતા જોઈ હું સો
હું સામનો ન કરી શકી અને પતિત બની. અટલે સંતને આશ્ચર્ય થયું કે અત્યારમાં કૂવા
મારા પેટમાં બાળક આકાર લઈ રહ્યું છે, અને તરફ કેણ જઈ રહ્યું હશે? સંત પાછા ફર્યા
- આ વાત લેકના જાણવામાં આવતાં તેઓ મને
આ અને જો નજીક આવતાં કાંઠા પર ઉભી રહેલી જીવતી સળગાવી નાખશે. હું જીવવાને નહિ એક યુવાન બાઈને કૂવામાં ઝંપલાવવાની તૈયારી પણ મરવાને જ લાયક છું. આ ભૂમિ પર હવે કરતાં જોઈ
હું ભાર રૂપ છું. મને આ રસ્તે જ મરવા દો! ૧૫૬ :
આમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપે જ કથામાં એક વખત કહેલું કે ફાટી ભાગ્ય બાંડું આપ્યું. આવા કમભાગ્યને હું ગયેલા દૂધનો કશો અર્થ નથી રહેતા તેને તે જીરવી લેત પણ એક શયતાનનાં વિશ્વાસઘાત ઉકરડે જ ફેંકી દેવું રહ્યું.”
અને દગાના કારણે મારી આ વલે થઈ. શિકારી સતે તેને આશ્વાસન આપતાં કહ્યું: “દીકરી. જેમ એક હરિણીની પાછળ પડે તેમ મારી તારાથી મહાપાતક થયું છે તે સાચું, પણ
પાડેશમાં રહેતા એક છેલબટાઉ અને રંગીલે પાપને ભાર લઈ આ રીતે મરી જવાથી તે યુવાન મારી પાછળ પડયે મેં બચવા પ્રયત્નો એકને બદલે બે મહાપાતક થશે. ભગવાને તને ના કર્યો પણ એક કાળી રાતે મારા વાડામાં જે બાળક આપ્યું છે, તેને અકાળે મારી નાખ. હું શૌચ કરવા ગઈ ત્યારે તક ઝડપી તેણે વાને તને કે મ નથી ર થઇ તે શવ મને પકડી અને મારી એકલતા, એકાત અને જોઈતું ન હતું, પણ હવે જે થયું છે તે મિો શરમનો લાભ લઈ મારું શીલવત ખંડિત કર્યું. પણ કઈ રીતે થઈ શકે ? માનવ જીવન નદીના
આ મારું પહેલું પતન. તેની ચાલાકી જેવું છે. નદીને પ્રવાહ અને માનવજીવન એ
અને ચતુરાઈએ મને છેતરી અને એવા દઢ બંનેમાં સમાનતા છે. નદીનો પ્રવાહ જેમ કદી
વિશ્વાસ મારામાં ઉત્પન્ન કર્યો કે તે મારી સાથે સીધે નથી હૈ, મિ દી તે વાહી માફક
લગ્ન કરશે. આવી ધશ્રદ્ધાના કારણે પછી તે માનવજીવનમાં પણ કયાંક ળાંક, કયાંક પછી
હું કીચડમાં વધુ અને વધુ ઝૂંપતી ગઈ. આવા ડાટ, કયાંક ભરતી ને કયાંક ઓટની માફક
પાપાચારને કારણે અંતે ન બનવું જોઈએ તે દુઃખ અને વેદનાના અનુભવ થયા જ કરવાના.
બન્યું અને મને ગર્ભ રહી ગયે, નાહે ચાર અને એક બીજી વાત-કંચનને શુદ્ધ થવા જેમ
માસ થયા અને મારા દેહની કાંતિ અને છાતીને :(ગ્નમાં તપવું પડે છે, તેમ માણસને સારા
ઉભાર વધતાં બહાર નીકળવાનું બંધ કરી, બનવા માટે તેની કિંમત રૂપે અસહા વેદના,
ઘરમાં જ કેદી માફક રહેવા લાગી, રાતે વાડામાં આઘાત અને દુઃખ પણ સહેવા જ પડે છે.
પેલે નાપાક દરરોજ મને જવાની ફરજ તેથી નાહિંમત કે હતાશ થવાની જરૂર નથી.
પાડત. પતન પામેલી સ્ત્રીને, પછી તે તેનું પણ હવે તારી વિસ્તૃત કહાણી મને કહે, તે
પતન કરનાર પુરુષના હાથનું રમકડું બની તને સહાયરૂપ બનવા શક્ય એવા પ્રયત્નો હું નથી હોતો. સ્ત્રીને જ હોય છે. મેં તેને તાત્કાલિક
જવું પડે છે, કારણ કે પતનને ભય પુરુષને કરીશ.”
લગ્ન કરી લેવા વિનતિ કરી ત્યારે તે દૂતે કહ્યું: એ બાઈનું નામ સુંદર હતું અને નામ “પાપનું ફળ તે નારીને ભેગવવાનું હોય છે, પ્રમાણે જ તે સુંદર હતી. વિધવા માતાની મારી જેવા ભ્રમને તેમાં શું લાગે વળગે? એકની એક પુત્રી હતી. બાહ્ય લગ્ન થયેલા સધવા માટે એક ધ, વિધવા માટે અનેક, અને દિલમાં હજુ કામવાસનાનો જન્મ થાય આમ છતાં તું કહે તે તારા માટે ગર્ભપાતની તે પહેલાં તે ક્રર વિધિએ તેને રંડાપ દવા લાવી આપું!' એની વાત સાંભળી મને આપ્યા ગરીબ માબાપને ત્યાં જ જમેલી આ ધરતીકંપના જેવો આંચકો લાગ્યા. જીવનમાં કમનસીબ સુંદરીને અનહદ રૂપ આપી વિધાતાએ તે દિવસે મેં જાણ્યું કે જગતમાં ઈ વધુમાં તેની કુ મારી જ કરી હતી રડતાં રડતાં વધુ હિંસક પ્રાણીની જાત હોય તે તે પુરુષના હિંબક લરની સુંદરીએ તેમ કથની કહેતા રૂપમાં રહેલા આવા નરાધમો અને શયતાને જ કહ્યું: “બાપુ! ભગવાને મને રૂપ આપ્યું પણ છે. ગર્ભપાત કરવા પણ મેં અનેક ઉપાય જુલાઈ, ૧૯૭૬
: ૧૫૭
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અજમાવ્યાં, પણ પાપમાં ભારે ભારે છે, તેને પ્રકારના મૃત્યુને લાયક છું', તે જ માગે મને સંતાડવા ગમે તેટલા પ્રયત્નો કરીએ, પણ તે તે મરવા દે. ” છાપરે ચઢીને પોકારે છે. મારું પાપ પ્રકાશમાં સતે હસીને જવાબ આપ્યો: “પુત્રી ! આવતાં લોકો મને જીવતી જ સળગાવી દેશે.
માન અને સન્માન તે મેં બહ માણ્યાં અને બાપુ! હવે આપ જ કહો, મારા માટે આ રીતે તેનો તે હવે મને થાક લાગે છે. કીર્તિમરવા સિવાય અન્ય માર્ગ જ કયાં છે?” આબરૂ-માનપાનમાં સુખ માનનાર ભલે તે
સુંદરીની કરુણ કહાણી સાંભળી સંત મૂળ બધું પ્રાપ્ત કરે, પણ હું તેમાં કશું સુખ જોઈ દાસનું હૃદય દ્રવી ઊઠયું. સુંદરી પ્રત્યે વાત્સલ્ય શકતા નથી આ જગત તે પોલુ છે અને ભાવ જાગતાં તેને વિચાર આવ્યું કે મારે તેમાં પ્રાપ્ત થતાં માન. અકરામ અને કીતિ પણ પિતાને જ આવી એક પુત્રી હોત અને સંજો પિોલાં છે. હવે તે હું તારો પિતા થયો અને ગોનો ભોગ બની સંદરી જેમ માગ ચૂકી હેત, મારી આજ્ઞા માનવી તે તારે ધર્મ થયા. તે હું શું તેને આમ મરવા દેત? તેની પિતાની આજ્ઞાનુસાર વર્તન કરનાર પુત્રો માટે સંવેદના જાગી ઊઠી, વ્યથાએ તેને ઘેરી લીધો રૌરવ નરક નહિ, પણ સ્વર્ગ જ નિર્માણ થાય ત્યારે અંતરના ઊંડાણમાંથી તેને પ્રેરણા જાગ્રત છે. જીવનમાં અને સર્વત્ર આન દ જ પ્રાપ્ત થયે થઈ જેનાથી તેનું સમગ્ર ચિત્તતંત્ર હચમચી છે, પણ કુદરતના કાનુન મુજબ વિધાતા જેને ઊડયું. આવા પ્રસંગે પિતાને સાચો ધર્મ અલૌકિક આનંદને સાર સેપે છે, તેણે અપાર સમજી લઈ તેણે કહ્યું: “પુત્રી ! આંતરિક વેદનાને અનુભવ પણ જગામાંથી વિદાય થતાં દૃષ્ટિએ આપણા સંબંધ પિતા-પુત્રી જે પહેલાં લેવા પડતો હોય છે.” રહેશે, પણ બાહા દૃષ્ટિએ તારા પાપ માટેની ભાગ્યચકની ભૂલ ભૂલામણીનો ભેદ પારજવાબદારી હું મારે શિર લઉં છું, એટલે કે ખરે ભારે કઠિન છે. સુ દરી આશ્રમમાં સત જગત સમક્ષ આપણે પતિ-પત્ની છીએ એમ મળીદાસ સાથે રહેવા આવી ગયા પછી, તેને મનાવવું પડશે. લેકે પછી તેને સળગાવવાને સંત મૂળદાસથી જ હરામના હમેલ રહ્યાં છે, બદલે જરૂર હશે તે મને જ સળગાવશે. હું તે વાત પ્રગટ થતાં વાર ન લાગી. આમે ય પિતે જ જયારે આ પાપ કબૂલી લઉં ત્યારે જન સમાજમાં કોઈ સારી વાતની જાહેરાત તારો દોષ તે ગૌણ બની જાય છે.” સંતની વાત સાંભળી સુંદરીના હૃદયને
૧ સંત મૂળદાસના આ જીવન પ્રતંગને કવિ
ના હથિ કલાપીએ પોતાના કાવ્યમાં વણી લેતાં કહ્યું છે કે : ભારે આઘાત અને આંચકો લાગ્યો. કરુણા
કીતિ ને સુખ માનનાર ભાવે તેણે કહ્યું : “બાપુ! એક પાપ તે મેં
સુખથી કાતિ ભલે મેળવો, કર્ય'. હવે તમારા જેવા નિરપરાધી દેવ જેવા કીર્તિમાં મુજને ન કાંઈ સુખ છે. પુરૂષને દોષિત બનાવી, તમારી કીતિને કલંક
ના લેભ કાતિ તણે ; પહોંચાડવાનું અધમ પાપ હું કઈ રીતે કરી પિલું છે જગ તે નક્કી જગતની શકું? તમે શું એમ ઈચ્છે છે કે હું રૌરવ
પેલી જ કાતિ દીસે, નરકમાં પડું? અરે, આવું પાપ કરૂં તે તે પિલું આ જગ શું થતાં ત્યાં પણ મારી પ્રવેશ કઠિન બની જશે. હું જે
જગતની કીર્તિ સહેજે મળે.
૧૫૮ :
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થતાં સમય લાગે છે, પણ કેઈનું દુષ્કૃત્ય કે દેવશી ભગત અને નાથા પટેલે માણેક પાપ તે આગની માફક જોતજોતામાં ચારે બાજુ શેઠાણીને વિનતિ કરી કે તેણે કોઈ પણ રીતે પ્રસરી જાય છે. ગઈ કાલે સંત મૂળદાસને આશ્રમમાં સુંદરીને સંપર્ક સાધી સાચું રહસ્ય પૂજનારાએ જ વાત કરવા લાગ્યા કે આ જાણી લેવું જોઈએ. કુદરતે પુરૂષને બે ચક્ષુઓ મૂળા લુહારના ભગવા વસ્ત્રો તે નરી ઠગબાજી આપ્યા છે, પણ સ્ત્રીઓને આવી બાબતમાં બે છે અને અધમ કૃત્યની કુટિલતા ઢાંકવાનું એક ચક્ષુઓ ઉપરાંત ત્રીજુ એક આંતક ચક્ષુ પણ સાધન છે. ગામના લોકોએ સભા ભરી અને આપેલ છે. સુંદરીના પતનની બાબતમાં માણેક સાધુતાના દંભી અંચળા હેઠળ વાસના સંતોષીને શેઠાણીને મૂળથી જ પેલા છેલબટાઉ પર શંકા લેક સાથે છેતરપિંડી કરનાર ધૂર્ત મૂળા હતી જ. તેથી આશ્રમમાં જઈ સુંદરીને વિશ્વાલહારના આશ્રમને આગ લગાડી તેને બાળી સમાં લઈ તેને કહ્યું: “દીકરી! તારા પતન નાખવાને તેમજ તેની ભિક્ષા બંધ કરવાને માટે સાચો જવાબદાર પેલે છેલબટાઉ તે નિર્ણય લેવામાં આવ્યા. સંત મૂળદાસની મોજ કરે છે, અને નિર્દોષ સંત પર માછલા વાતમાં કાંઈક છૂપું રહસ્ય હોવાની પાકી શંકા છેવાય છે, તેનું તને કાંઈ થતું નથી ?” ગામની ત્રણ વ્યક્તિઓને હતી. એક તે દેવશી ભગત, બીજા નાથા પટેલ અને ત્રીજી નગર, સુંદરીએ તમામ હકીકત જેમ બની હતી શેઠની વિધવા માતા માણેક શેઠાણી. તેમ કહી સંભળાવી અને ગદ્ગદ્ સ્વરે કહ્યું;
સંત તે મારા પિતા છે અને આ બાબત માણેક શેઠાણી યુવાનવયે વિધવા થયા હતા અંગે મને ચૂપ રહેવા તેમણે આજ્ઞા આપી છે. અને તે અરસામાં જ યુવાન સંત મૂળદાસે હવે કહે, આવા પિતાની આજ્ઞાનું હું કઈ ગામમાં આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી. રાત્રે રીતે ઉલ્લંઘન કરી શકું? આશ્રમમાં કથા વંચાતી અને એક રાત્રે કથામાં
થોડા દિવસ પછી ગામ લોકોનું ટોળું નિયમિત જનાર માણેક શેઠાણીનો પગ આશ્ર.
સરઘસ આકારે આશ્રમ બાળવા નીકળ્યું. મમાં મચકોડાઈ જવાના બહાનાં નીચે રાત
ટોળાની આગેવાની પેલા કુકમ અપરાધી છે ત્યાં જ રહી ગયા. સંતની પાછળ મુગ્ધ બની જનાર માણેક શેઠાણીએ, તકને લાભ લઈ અટકીજલ
બટાઉએ જ લીધી હતી. સમાજમાં સફેદ ઠગો જ યુવાન મૂળદાસને પિતાની જાગ્રત થયેલી કામ ધર્મ ધુરંધરોની માફક દાંભિક દેખાવ કરતાં વાસનાને તૃપ્ત કરવા આજીજી કરી પણ એ ફરતા હોય છે, અને જે પેલું હોય તેને સાચા સંતે ઉપદેશ આપી તેને સમજાવી દીધું અવાજ માટે આવતા હોય છે, એ કાંઈ કે માનવ જીવનનું સત્વ તે તેના ચારિત્ર અને કુદરતને જ નિયમ લાગે છે. ટોળું આશ્રમના શીલમાં રહ્યું છે. તે ગુમાવ્યાં પછી તેનામાં પ્રવેશદ્વાર પાસે પહોંચ્યું એટલે અંદરથી દેવશી અને પશુમાં માત્ર શરીર પૂરતો જ ફરક રહે ભગત, નાથા પટેલ અને માણેક શેઠાણી બહાર છે. ત્યારથી માણેક શેઠાણીના જીવનનું પરિ. આવ્યા. માણેક શેઠાણું તે એક જાજરમાન વર્તન થયું અને તે એક આદર્શ વિધવા જીવન પ્રૌઢ નારી હતા અને ગામ લોકો તેમની ભારે જીવવા લાગ્યા. ઉતરતી વયમાં સંતના પતનની આમન્યા જાળવતા, ટેળાની સામે જોઈ કોમળ આવી વાત માણેક શેઠાણી કઈ રીતે સાચી અને કરુણ સ્વરે તેમણે કહ્યું: “મહાનુભાવે ! માની શકે?
મને કહેતાં ક્ષોભ અને સંકેચ થાય છે, પણ
જુલાઈ, ૧૯૭૬
: ૧૫૯
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુંદરીના પાપને સાચો જવાબદાર તે તમારે પાપીને સેંપી દેવા પ્રાર્થના કરી ત્યારે પ્રેમાદ્રિ આગેવાન પિલે રંગીલે છેલબટાઉ છે. સંત ભાવે લોકોને સમજાવતાં સંતે કહ્યું: “મહાનુ મૂળદાસજીએ તે આપઘાત કરતી સંદરીને ભાવો! તિરસ્કાર-નફરત અને ધૃણા તે પાપ બચાવવા અર્થે જ આ પાતક પોતાના શિરે પ્રત્યે હોય, પણ પાપી પ્રત્યે તો કરુણા અનુકંપા બહારી લીધું છે. ”
અને ક્ષમા જ શોભે. વધુ પાપી પ્રત્યે વધુ દયા.”
આ રીતે સંતે પેલા પાપીને બચાવી લીધે. ચારે બાજુ હાહાકાર ફેલાઈ ગયો અને સૌ પેલા છેલબટાઉ ઉપર તૂટી પડ્યાં. છેલબટાઉ
સંવત ૧૮૩૫ના ચૈત્ર શુદિ નોમના દિવસે આશ્રમમાં ઘૂસી જઈ સંતના પગ પકડી બેસી
અનેક લેકના રૂદન અને ડૂસકાં વચ્ચે આ મહાન
સંતે અમરેલીમાં સમાધિ લઈ સ્વેચ્છાપૂર્વક ગયો અને કરગરતે બોલ્યા: “મહાત્મા! હું જીવનલીલા સંકેલી લીધી. અમરેલી શહેરની અધમ અને મહાપાપી છું, આપ જ માત્ર અને મધ્યમાં ટાવર પાસે આજે પણ “મૂળદાસની બચાવી શકે તેમ છે.' લોકોએ સંતને એ જગ્યા દષ્ટિગોચર થાય છે.
Dom
બીજાના આનંદ માટે કરવામાં આવેલી મહેનત ખુદ આપણને આનંદ આપે છે. ”
ગોળ અને ચિરસ સળીયા & પટ્ટી તેમજ પાટા
= વિગેરે મળશે == ધી ભારત આયર્ન એન્ડ સ્ટીલ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ
રૂવાપરી રેડ : ભા વન ગ ૨ ટેલીગ્રામ : આયર્નમેન
( ઓફિસ
૩૨૧૯ 1ી. ૪િ૫૫૭
(
,0,,૫૬૫૦
સીડેન્સ પપ૨૫
૧૬૦ :
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મંગલ ભગવાન વીરા
યા ને
શ્રી મહાવીર જીવન જ્યાત
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ શ્રી પાર્શ્વચંદ્રગચ્છના પરમ વિદુષી સાધ્વી શ્રી સુનંદાશ્રીજી મહારાજની સુશિષ્યા સુપ્રસિદ્ધ લેખકા સાધ્વીશ્રી વસંતપ્રભાશ્રીજી (સુતેજ)એ લખેલ ‘મંગલ ભગવાન વીરેં। યા તે શ્રી મહાવીર જીવન જ્યેાત' નામના લગભગ પચીસ ક્ર્માંને ગ્રંથ તાજેતરમાં શ્રી પાર્શ્વચંદ્ર ગચ્છ જૈત સોંધમુંબઈ તરફથી બહાર પાડવામાં આવેલ છે. યુગવીર આચાર્ય દેવ શ્રી વિજયધમ સૂરીશ્વરજી તરફથી પણ પ્રસ્તુત ગ્રંથને આશીર્વચન અને શુભેચ્છા' પ્રાપ્ત થયા છે.
"
આપણે ત્યાં દિન-પ્રતિદિન ખાદ્ય તપનું પ્રમાણ વધતુ અને વધતુ જ જાય છે, જે પ્રશ ંસનીય અને અનુમેદનીય છે, પરંતુ આવા તપની સાધના દ્વારા જે સાધવાનું છે તે તેા આંતર શુદ્ધિ છે. આ બાબતમાં આપણે ગૌરવ કે અભિમાન લઇ શકીએ તેવું જોવામાં આવતું નથી. પ્રસ્તુત ગ્રંથી પ્રસ્તાવના લેખકે બઘુ અને આભ્યંતર તપ પર પ્રસ્તાવનામાં વિષ્ટિ સમજણ આપી છે તેમજ વર્તમાન કાળમાં તપગચ્છના સાધ્વીજીઓની જે શાચનીય પરિસ્થિતિ પરીવર્તી રહી છે તેના દુ:ખદ ખ્યાલ આપ્યા છે. જે નીચે આપવામાં આવેલ છે. )
‘તપ’ છે. પણ તપના મુખ્ય બે ભેદ છે : એક ખાદી અને બીજુ આભ્યંતર. જેમાં શારીરિક ક્રિયાની પ્રધાનતા હૈાય અને જે બાહ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષા વાળું હેવાથી ખીજાએ જોઈ શકે તે ખાધુ તપ તેથી ઉલટું જેમાં માનસિક ક્રિયાની પ્રધાનતા રહેલી છે તે આભ્યંતર તપ છે. માહ્ય તપનું મહત્ત્વ પણ આભ્યંતર તપની પુષ્ટિમાં ઉપયેગી થવાની દૃષ્ટિએ જ મનાયેલુ' છે. બાહ્યતપ એ દમન છે, સાધના છે પણ તેનાથી જે સિદ્ધ કરવાનુ છે તે શમન-એ આભ્યંતર તપ છે. આપણે ત્યાં ખાદ્ય અને આભ્યંતર તપની વ્યવસ્થા ઉત્તમેાત્તમ છે. આભ્યતર તપમાં જીવન શુદ્ધિ શકય બને છે. મહર્ષિ પત આધ્યાત્મિક બળ કેળવવા માટે શરીર-મન-જલિએ ચેાગસૂત્રમાં તપને ક્રિયાયેાગ કહ્યો છે ઇન્દ્રિયને તાવણીમાં તપાવાય છે, તે તે બધું જ અને તેથી ક્રિયાયેાગથી જુદા રાજયગ સ્વીકા
ભગવાનના પચીશમા ભવમાં (ન ંદન રાજાના ભવમાં) ચારિત્ર ગ્રહણ કર્યુ તે જ દિવસથી જીવનપર્યંત એટલે કે એક લાખ વર્ષ સુધી માસક્ષમણુના પારણે માસક્ષમણની કઠેર તપશ્ચર્યા ચાલુ રાખી હતી. એટલે અતિમ ભવની સાડા બાર વર્ષની તપશ્ચર્યાની સરખામણીમાં તે પચીશમા ભવની તપશ્ચર્યાં દીર્ઘ કાલની હતી. પરંતુ અંતિમ ભવની તપશ્ચર્યામાં વિશિષ્ટતા એ હતી કે ભગવાને તપની સાથે સાથ આંતરદૃષ્ટિ ઉમેરી બાહ્યતપને અંતર્મુખ બનાવ્યુ. બાહ્યતપ એ સાધન છે અને તેનું સાધ્ય જીવનના અંતમળ ફેંકી દેવાના છે આમ તા વાસનાએને ક્ષીણુ કરવા અર્થે જોઇતુ
જુલાઇ, ૧૯૭૬
ઃ ૧૧
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રે પડ્યો છે. આપણે ત્યાંના તપની વ્યવસ્થામાં ભગવાન મહાવીરના ઉપાસકોની જે વાતે આવે કિયાગ અને જ્ઞાન બંનેનો સમાવેશ છે, તેમાં જેટલે અધિકાર શ્રાવકને બતાવ્યું થઈ જાય છે. ભગવાનના પાછલા ભવની છે, તેટલે જ અધિકાર શ્રાવિકાઓને પણ તપશ્ચર્યા અને અંતિમ ભવની તપશ્ચર્યા વચ્ચેનો બતાવ્યા છે. દાંપત્ય જીવનમાં પતિ અને પત્નીને આ ભેદ ધ્યાનમાં રાખવા જેવો છે. તપ એ જે વ્રતે આપેલા છે, તેમાં કોઈ ભેદભાવ જોવામાં જીવન શુદ્ધિની અણમૂલ સાધના છે, અને દેવ આવતું નથી. એવું જ વલણ ભગવાને પુરૂષ લકની પ્રાપ્તિ નહિ પણ જીવન શુદ્ધિ, સફટિક સ્ત્રીના મહાવ્રતની બાબતમાં પણ અપનાવેલું છે.” જેવું નિર્મળ ચારિત્ર એ જ તપની સાચી સિદ્ધિ
શ્રી લિગે સિદ્ધા” “પુલિગે સિદ્ધા” છે. દેવલેકમાં તે આપણે જીવ અનેકવાર ચક્કર મારી આવ્યા છે, પણ તેનાથી જન્મ- કહીને મુક્તિમાર્ગમાં પણ સ્ત્રી પુરુષને સમાન મરણના ચક્કરનો અંત નથી આવ્યો. એ અંત અધિકાર જ આપેલા છે. ભગવાને જેમ શ્રાવમાટે જીવન શુદ્ધિ જ પ્રાપ્ત કરવી રહી. કોને ધર્મલાભ કહેવરાવ્યા છે, તેમ શ્રાવિકા જીવન શુદ્ધિ એ જ મોક્ષમાર્ગની પ્રાથમિક એને પણ ધર્મલાભ કહેવરાવ્યા છે. ભગવાનની ભૂમિકા છે. આવા સફળ સાધકે માટે જ પર્ષદામાં પુરુષ જેમ શકાના સમાધાન માટે શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાચાર્ય “ગશાસ્ત્ર” (પ્રકાશ પ્રશ્નોત્તરી કરી શકો, તેમ સ્ત્રીઓ પણ કરી ૧૨–૫૧)માં જણાવ્યું છે કે “ભલે મોક્ષ થય શકતી. ખુદ ભગવાને પોતે જ ચંદનબાળાને કહેવાય કે ન કહેવાય પરંતુ જે પરમાનંદ પ્રવ્રજ્યા આપી તેને પ્રવતિ'ની પદે સ્થાપી મળે છે તેને અનુભવ તે થાય જ છે. એ સાધ્વીસઘની વ્યવસ્થા પી. પરમાનંદની આગળ સંસારના તમામ સુખ અક્તિમાર્ગમાં મહત્તા તો સાધનાની છે, તુચ્છ જેવાનહિ જેવા લાગે છે.”
વેશ-જાતિ-લિંગનું કશું મહત્વ નથી. સ્ત્રી જે ભગવાન મહાવીરના જન્મ સમયે નારી વાસનાની પુતળી હોત, નરકની ખાણ હેત જગતની વિડંબનાને ખ્યાલ આપતાં સાચું જ (અજાયબી તો એ છે કે સ્ત્રીને નરકની ખાણ ચિત્ર આપતાં લખ્યું કે “નારી વર્ગ પુરુષની કહેનાર મૂખ પતે એ નરકની ખાણમાંથી પરતંત્રતા રૂ૫ બેડીમાં જકડાઈ ભારે પરેશાની ઉત્પન્ન થયો છે એ વાત ભૂલી જાય છે.) અગર ભેગવી રહ્યો હતો ! પુરુષે પિતાના પાશવી મોક્ષમાર્ગમાં બાધક હોત તે નારીને સમાન હક્ક બળથી નારી જાતિને વિડંબવામાં બાકી નહતી આપી ભગવાને સાધ્વીસંઘની સ્થાપના ન કરી રાખી! છડેચોક નારીબજાર ભરાતા અને સ્ત્રીઓનું હોત! શાસ્ત્રોમાં તે સંસારી જીવનમાં પણ નારી જાહેર લીલામ થતું !! સતીઓનું સતીત્વ લુંટાતું! જાતને “સહધર્મચારિણી” અને “રત્નકુક્ષિનારીઓનું નારીત્વ! પુરુષના પાશવી બળ- ધારિણી” તરીકે ઓળખાવી છે. ગિરનારની તળે ચગદાયેલી નારીએ પિતાની સ્વતંત્રતા ગુફામાં મુનિ રથનેમિ જ્યારે ચારિત્રથી વિચલિત ભૂલી ગઈ હતી” (ગ્રંથ પાનું ૩૫ર).
થયા ત્યારે સાધ્વી રાજીમતીએ જ તેને જે તે મહાન ક્રાંતીકારી ભગવાન મહાવીરે નારી મરજી મ” અર્થાત્ ચારિત્રહીન જીવતર કરતાં જાત અંગે માનવ જગતને નવી જ દષ્ટિ આપી મૃત્યુજ શ્રેયસ્કર છે, એવો ઉપદેશ આપી બચાવી છે. જૈન ધર્મની દષ્ટિએ નર અને નારી બંનેને લીધા હતા. સિંહગુફાવાસી મુનિરાજ પતનને દરજજો સમાન છે. ઉપાસક દશાંગ સૂત્રમાં માર્ગે જતાં શુદ્ધ શ્રાવિકા કેશાએ જ ચાલાકી
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અને યુક્તિપૂર્વક તેમને બચાવી લીધા હતા. ચીજ એક જ છે, આવું માનનારા આપણે જેને આવા તો અનેક દાખલાઓ જોવામાં આવે છે. આપણી સાધ્વીજીઓ અને શ્રાવિકાઓ પ્રત્યે
વિદ્વાન મુનિ શ્રી નેમિચંદ્ર તેમના એક આવો ભેદભાવભર્યો વર્તાવ કેમ રાખી શકીએ? લેખમાં નગ્ન સત્ય જાહેર કરતાં લખ્યું છે કે સાધ્વીજીઓને વ્યાખ્યાનો અધિકાર નહિ, “પુરુષ પિતાની વાસને પર જ્યારે કાબુ રાખી દીક્ષા આપવાનો અધિકાર નહિ, પ્રતિષ્ઠાદિ ક્રિયા શકતે નથી, અથવા પુરુષની દષ્ટિમાં સ્ત્રીને કરાવવાનો અધિકાર નહિ, આ અને આવી અનેક
ઈને જ્યારે વિકાર આવ્યો ત્યારે તેણે પોતાની પ્રથાને હવે અંત આવી જ જોઈએ. દષ્ટિ કે વાસનાને વશ કરવાને બદલે તેમજ આવી આવી વાતને ટેકો આપતાં વિધાન પિતાની ઇન્દ્રિ અને મન પર અંકુશ રાખ શોધી કાઢવા એ પણ આપણી અવૃત્તિનું જ વાને બદલે નારીની નિંદા કરવાનું શરૂ કર્યું. માત્ર પ્રતીક છે. પ્રધાનતા નથી તે પુરુષની તેમાં દોષ સ્ત્રીને નહિ પણ પુરુષનો છે. સ્ત્રીને કે નથી તે સ્ત્રીની. પ્રધાનતા તે વ્યક્તિના શુદ્ધ નીચા દરજજાની બતાવીને પિતાની જાતને અને નિર્મળ ચારિત્રની છે, પછી ભલે તે પુરુષ ઊંચા દરજજાની બતાવવામાં પુરૂષના અહંકાર હોય કે સ્ત્રી હોય ! સિવાય શું છે? કયા ગુણમાં પુરુષ સ્ત્રીથી અનેક બાબતમાં સાધુઓ અને સાધ્વીજીચડિયાત છે? સુરા, સુદરી, ઘુત, સત્તાલાલસાના એની સંસ્થા વચ્ચે ભેદભાવભર્યું વર્તન રખાય ચક્કરમાં ફસાયેલે પિતાને નારીજાતિ કરતાં છે, તેના પરિણામે સાધુ સંસ્થામાં દિન-પ્રતિદિન ચઢિયાત હોવાનો દાવો ભલે કરે પણ એ શિથિલતા વધતી જતી જોવામાં આવે છે, ત્યારે દાવા પોકળ છે.”
આપણું સાધ્વીજી મહારાજનું ચારિત્ર નિષ્કલંક આપણે ત્યાં સારીઓ માટે આજે પણ
અને ઉજજવલ છે. અભ્યાસની તેમ જ બીજી
અનેક બાબતમાં જે સાધ્વીજીઓ પ્રત્યે ઉપેક્ષા કેટલીક અનિચ્છનીય નીતિ રીતિ ચાલી રહેલી
ન સેવાય, ઓરમાયું વર્તન ન દાખવાય, તે જોવામાં આવે છે. જેનોના વિધવિધ ફિરકાઓમાં આજે પણ આપણે ત્યાં ચ દનબાળા અને મૃગાઆજે અનેક વિદ્વાન અને વિદુષી સાથ્વી વતીની નાની આવૃત્તિઓ પ્રાપ્ત થઈ શકે તેવું છે. સ્થાનકવાસી, તેરાપંથીઓમાં અનેક સાધ્વી છે. જે ઉત્તમ છે તેને ઉત્તમ તરીકે ઓળખવામાં જીએ પાટ પર બેસી વ્યાખ્યા આપે છે. શરમ કે લજ્જા શા માટે થવા જોઈએ? મૂર્તિપૂજકેમાં પણ શ્રી પાધચંદ્રગ૭, અંચલ- આપણા મહાન આચાર્ય શ્રીમદ્દ હરિભદ્રસૂરિજી ગચ્છ, ખરતરગચ્છ, સુધર્મગ૭ વગેરે ગામો જેવાને એ યુગમાં સાધ્વીજી યાકિની મહસાધ્વીજી વ્યાખ્યાન આપે છે. પરંતુ તપ ત્તરાએ જ પ્રતિબોધ્યા હતા. એટલું જ નહિ ગચ્છના સાધ્વીજીઓની સ્થિતિ જુદી છે. પણ ભાગવતી દીક્ષા લીધા પછી એ સાધ્વીજીને તેઓમાંથી કઈ કઈ વ્યાખ્યાને જરૂર આપે માતા સ્થાને સ્થાપી એ મહાન આચાર્યો લખેલા છે. પણ તે સામે સૂગની દષ્ટિએ જોનારા અનેક ગ્રંથોમાં પોતાના માટે મહત્તરા યાકિનીસુત” રૂઢ અને જુનવાણી મહાનુભાવે આજે પણ “ધર્મપુત્ર” એવું વિશેષણ વાપરી સમગ્ર સાથ્વી આપણે ત્યાં પડેલા છે. આત્માની દષ્ટિએ સ્ત્રી સમુદાયનું ગૌરવ વધાર્યું છેઆપણે આપણું અને પુરુષ વચ્ચે કોઈ મૂળભૂત ફરક નથી, જે ભૂતકાળના ઈતિહાસમાંથી કશું જ નથી શીખતાં ભેદ છે તે તે માત્ર શરીરને છે, પણ અંદરની એવું શું નથી લાગતું ?
જુલાઈ ૧૯૭૬
; ૧૬૩
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુખપ્રાપ્તિનો માર્ગ
લેખક : જેમ્સ એલન
અનુવાદકકલાવતી વોરા જે દિવસે મનુષ્ય એ સમજવા લાગ્યો કે છે. જે પિતાના મન પર કાબૂ રાખી શકે છે માણસ જાતે જ પોતાનો ઉદ્ધારક કે રક્ષક થઈ તે રાજાએથી પણ અધિક બળવાન છે અને જે શકે છે, તે પોતે જ પિતાના દે. નિબળ. પિતાની જાતને બધી રીતે કાબૂમાં રાખી શકે તાઓ કે પાપનો નાશ કરી શકવા સમર્થ છે, છે તે દેવેથી પણ શ્રેષ્ઠ છે. તેની પોતાની અંદર જ સર્વ અજ્ઞાનતાનું અને જે માણસ પોતાની ઈન્દ્રિયોનો ગુલામ છે તેથી દુઃખનું કારણ રહેલું છે, તે દિવસ ખરે. તે જ્યારે એમાંથી છૂટવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ ખર માનવજીવનના ઈતિહાસને ધન્ય અને એમ સમજે છે ત્યારે તે માણસની જેમ માથું ચિરસ્મરણીય દિવસ છે. મનુષ્યનું મન જ શાંતિ ઊંચુ કરી કહે છે “હવે હું મારી ઇન્દ્રિયને કે શુભ તનું ઉદ્ગમ સ્થાન છે. મનમાં સ્વામી બનીશ, એને ગુલામ નહિ રહું.” ઊગતા સ્વાર્થપૂર્ણ વિચારે, અપવિત્ર વાસનાઓ જ્યાં સુધી માણસ પોતાના અંતરને શુદ્ધ અને ત્યાગરહિત કાયે સર્વ પ્રકારનાં દુઃખો કરવાનો પ્રયત્ન નહિ કરે ત્યાં સુધી તેને ચિર પેદા કરનારાં ઝેરી બીજ છે. પવિત્ર ઈચ્છાઓ સ્થાયી શાંતિનો માર્ગ નહિ મળે. સંપૂર્ણ સત્યપ્રીતિ અને સારા કાર્યો આપણું કલ્યાણ સ્વાધીનતાથી અને જ્ઞાનથી જ પૂર્ણ શાંતિ અને કરનારાં અમૃતબીજ છે. માણસ જ્યારે અહંકાર કલયાણમય જીવનની પ્રાપ્તિ થાય છે. છોડી દે છે ત્યારે શાંતિ અને સંતોષને જેમાં જે આપણે રાજ એક કલાક એકાંતમાં નિવાસ છે એ પવિત્ર સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
ચૂપચાપ એકાગ્ર બની નૈતિક બાબતે અને જે પિતાને પવિત્ર બનાવશે તે પોતાનાં જીવનમાં તેનું સ્થાન એ વિષે વિચાર કરીએ અજ્ઞાનને આપોઆપ નાશ કરશે. જે પિતાની તે આત્મવિકાસ કરવામાં આપણને ખૂબ મદદ જીભ પર કાબૂ રાખી શકે છે તે વિદ્વાનની મળશે. એનાથી સ્થાયી શક્તિ અને શાંતિ મળશે સિભામાં ચર્ચામાં વિજયી થનાર કરતાં પણ શ્રેષ્ઠ અને તર્કયુક્ત તથા ન્યાયપૂર્ણ વિચાર કરતાં
મહાવીર જીવન જયેત (પજ ૧૬૩થી ચાલુ) પૂ. સાધ્વી શ્રી વસંતપ્રભાશ્રીજી મહારાજે લેખિકા સા વીશ્રીને મને અંગત પરિચય જૈન તેમજ જૈનેતર સમાજને ઉપયોગી થઈ નથી, પરંતુ તેમના ગુરુ પરમ વિદુષી પૂ. પડે એ રીતે શાસ્ત્રને વફાદાર રહી ભગવાન શ્રી સુનંદાશ્રીજી મહારાજશ્રીથી હું સારી રીતે મહાવીરનું જીવન ચરિત્ર આલેખ્યું છે તે માટે પરિચિત છું. તેઓશ્રી દીર્ઘ દષ્ટા, વિચારક અને હું તેઓશ્રીને ફરી ફરી મારા હાર્દિક અભિનંદન અભ્યાસી છે. આવા ઉત્તમ કોટિના ગ્રંથની આપું છું, અને અમૂલ્ય રત્ન રૂપી આવા અનેક પ્રસ્તાવના લખવાનું કાર્ય પૂ. સાધ્વીશ્રી સુનં. ગ્રંથ તેઓશ્રી આપણને આપ્યા કરે એવી દાશ્રીજી મહારાજે મને સોંપ્યું તે માટે હું શુભેચ્છા દર્શાવું છું.
તેમને અત્યત ઋણી છું. ( મ ગલ ભગવાન વીર અને મહાવીર જીવન જ્યોત 'ની પ્રસ્તાવનામાંથી)
આ માનદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
આપણે શીખીશું. ગભરાતાં ગભરાતાં કામ ન કરવુ'. ખધી શક્તિ વાપરીને કામ કરવું, નિ:સ્વાર્થ અને વ્યવસ્થિત જીવન વિતાવવું, હૃદયના આવેશેાને જીતેા, દરેક કામ નૈતિક સિદ્ધાંતને લક્ષમાં લઈ કરો, એની વચમાં આપણી લાલસાએ ન આવવા દે. એ વાતના વિશ્વાસ રાખે। કે સમય થતાં કાર્ય આપે।આપ પૂરૂ થશે. માત્ર આપણે એ નિયમિતરૂપે કરવુ જોઇએ.
સામાન્ય મનુષ્યા એવી શાંતિ નથી મેળવતા કારણ તે એને સમજતા કે એળખતા જ નથી. તેઓ ભૂલે અને પવિત્ર કાર્યોથી અ'ધ બનેલા હોય છે. તેએ જ્યાં સુધી અપવિત્ર કાર્ય ને છે।ડવા તત્પર નહિ બને ત્યાં સુધી તેએ ત્યાગ દ્વારા પ્રાપ્ત થતી શાંતિને ઓળખવા પણ નહિ પામે. જ્યાં સુધી તે વાસનાએને વળગેલા છે ત્યાં સુધી તેમને જ્ઞાન પ્રત્યે પ્રેમ નહિં જાગે, આપણે બીજાના દુ:ખે ઘેાડા પણ દુ:ખી થઈએ તા કહી શકાય કે આપણે અન્યાય નથી ઇચ્છતા, મહે.આપણુ' દુઃખ સ'પૂર્ણ રીતે આપણી મૂર્ખતા કે દુષ્કૃત્યેનુ પરિણામ જ હોય છે, બહારથી નાખેલુ હેતુ નથી. આપણે જાતે જ સંકટ લઇએ છીએ. કેઈ ફરજિયાત રીતે એ નાખી નથી જતું. જો એમ ન હેાત અને મનુષ્ય ખરામ કામ કરી એના ફળથી બચી જતા હાત અથવા એનુ ફળ કોઈ બીજા નિર્દોષને ભાગથવુ પડતુ હેાત તા આ પૃથ્વી પર ઈશ્વરી ન્યાય જેવુ' ક્રશ' હેાત જ નહિ, અને એવા ન્યાય વગર તે એક ક્ષગુ માટે દુનિયા ચાલી ન શકે, પ્રલય થઈ જાય.
જેમ જેમ આપણે પૂર્ણતાની નજીક જતા રહીશું તેમ તેમ ભૂલે એછી થશે અને નત પણ એછી પડશે. માટે આગળ વધતાં રહેવું.
સત્ય રાજા છે. શુદ્ધ જીવન એ એના હીરાજડિત મુગટ છે. હૃદયની શાંતિ એ એના અધિકાર છે અને મનુષ્યના જીવ એનુ સિહાસન છે. દરેક હૃદયમાં એ રાજા છે. એક અત્યાચારી જે સવ ઝૂંટવી લે છે એનુ નામ છે સ્વા. એની સેના છે વાસના, ધૃણા, ઈર્ષા અને ઝઘડાના વિચારા તથા કાય. બીજો સાચે હક્કદાર અને ન્યાયી રાજા છે એ છે સત્ય. પવિત્રતા, નમ્રતા, શાંતિના વિચારો વગેરે એની સેના છે. તમે કયા રાજાને નમા છે, કયા રાજાને મનમાં રાખો છે એ ન જાણતા હા તેચે તે તમારી અંદર છે જ.
જેના હૃદયમાં સત્યનુ રાજ છે અને જે પેાતાને એને ભક્ત બનાવી શકે છે તે ધન્ય છે. તે અમર જીવન પ્રાપ્ત કરે છે. બાહ્ય વસ્તુ માત્ર નિશાની છે. અંદરની ભૂલે અને અપવિ ત્રતાએને નાશ કરવાથી જ સત્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. જ્ઞાન અને શાંતિ પ્રાપ્ત કરવાના ખીજો કાઈ માગ નથી.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞાનપૂર્ણાંક મેળવેલી શાંતિ જ સ્થિર હાય છે. તફાન આવ્યા પહેલાંની શાંતિ એ ખર શાંતિ નથી. જે પૂરતા જ્ઞાન અને ભવ પછી મળે છે તે જ સાચી શાંતિ છે.
જુલાઇ, ૧૯૭૬
અહારથી મનુષ્ય બીજાને લીધે દુ:ખી થતા હાય એમ દેખાય છે. એ ભ્રમ છે અને તે બ્રમ જ્ઞાનથી નષ્ટ થાય છે. મનુષ્ય બહારની સ્થિતિનુ પરિણામ નથી. બહારની સ્થિતિ મનુષ્યના પરિણામે છે.
માણસ દુ:ખી થાય છે કારણ તે સ્વાથ પૂરા કરવા ઇચ્છે છે. અને પરમા`થી દૂર ભાગે છે. સ્વાર્થીને ચાહે
માટે પેાતાના ભ્રમાને ચાહે છે અને એ ભ્રમા જ તેને બાંધી રાખે છે. દુનિયામાં એક સત્કૃષ્ટ સ્વતંત્રતા છે જેને મનુષ્ય પાસેથી કેઈ ઝૂંટવી લઈ શકતું નથી; ખરે તે પોતે ઈચ્છે છે તા એને છોડી દઈ શકે છે. અનુ-એ સ્વતંત્રતાનુ ખીજું નામ છે પ્રાણી માત્ર ઉપર પ્રેમ રાખવા અને તેમની સેવા કરવી.
For Private And Personal Use Only
: ૧૫
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમાં જ દુનિયાની બધી સ્વતંત્રતા આવી ધૃણા, અહંકાર, ક્રૂરતા, પર નદા, વેર, જાય છે. આ સ્વતંત્રતા ગુલામ અને રાજા ક્રોધ, અત્યાચાર અને ખુશામત વગેરે શરીરનાં બંનેને સરખી જ મળી છે. જે એ સ્વાધીન કાર્યો છે. જેટલાં તમે તમને પવિત્ર બનાવશે તાને ઉપયોગ કરશે તે બીજા બંધનેથી એટલાં જ તમે બીજાને ઉપકારી થઈ શકશો. છૂટી જશે, એને અત્યાચારી કશું નહીં સત્યનું જ્ઞાન જ તેને વ્યવહાર કરતાં શીખવે કરી શકે. એ એને રોકી નહીં શકે, એ છે. સત્યને વ્યવહાર ધીરે ધીરે થાય છે. પહેલાં સ્વતંત્રતાના ઉપયોગથી રાજા શુદ્ધ ન્યાયપરાયણ બાળકની જેમ પ્રેમ કરતાં શીખવું જોઈએ. બની જશે. એને સુખભેગના બંધનમાં રાખવા જેમ જેમ એમાં ઉન્નતિ થશે તેમ તેમ અંતઃવાળી પરિસ્થિતિ તેને પિતા તરફ ખેંચી નહીં કરણમાં પ્રકાશ ફેલાતો જશે પ્રેમને દૈવી તત્વ શકે. ને ત્યારે એ ખરે રાજા બની જશે. સમજીને એને અનુસરીને આપણા વિચારે,
જેને શાંતિ મળી છે તેની વ્યાકુળતા, ભય, વચન અને કાર્યોને ગઠવીએ તે પૂર્ણપણે નિરાશા અને અશાંતિ જતાં રહ્યા છે. પછી તે પ્રેમ કરતાં આવડશે. જાતને બરાબર જોતા ગમે તે પરિસ્થિતિમાં મુકાય તેની શાંતિ ટકી રહે અને જે કાંઈ કરે તે જે કદાચ સ્વાર્થ જ રહેશે. તે દરેક વસ્તુને બુદ્ધિથી અને યોગ્ય પ્રેરિત હોય તો નિશ્ચય કરો કે આવું બીજી રીતે વાળી તેડી અનુકૂળ કરી લેશે. કેઈ વાર નહીં કરું. આમ કરવાથી ધીરે ધીરે તમે બાબત એને દુઃખી નહીં કરી શકે. કેઈએને નમ્ર અને નિસ્વાર્થી બનતા જશે અને તમારે હાનિ નહીં પહોંચાડી શકે કારણ તેણે એ માટે સહુને પ્રેમ કરવો સરળ બનશે, અને અવિનાશી તવ સાથે સંબંધ બાંધી દીધો છે. એ પોતાના જ હૃદયમાં દૈવી તત્વની ઝાંખી થશે. તવ પર કઈ પરિવર્તનને પ્રભાવ નથી પડતો. આ હૃદયને પ્રકાશ જ્યાં લઈ જાય ત્યાં
આવા અપરિવર્તિત સિદ્ધાંતનું જ્ઞાન તે જ વિશ્વાસપૂર્વક જાવ. પોતાની નિર્મળતા જાણી સાચું શાંતિદાતા જ્ઞાન છે. એ પવિત્રતા, ભલાઈ લેવી હંમેશા લાભદાયક છે. કારણ એનું જ્ઞાન જ અને પરોપકારના અભ્યાસથી પ્રાપ્ત થાય છે. એમાંથી બહાર નીકળવા પ્રેરશે અને એ જ એ જ જ્ઞાનથી તે અમર, અવિનાશી તો નિઃસ્વાથી પ્રેમ તરફ લઈ જશે. ભવિષ્યને
અંધકારમય ન જુઓ. એવી કશી કલપના જ સાથે એકતા સાધે છે.
ન કરવી સારી છે, પણ કરવી જ હેય તા પ્રેમ, નમ્રતા, સભ્યતા, મને નિગ્રહ, ક્ષમા- ઉજ્જવળ ચિત્ર જ કપે અને હંમેશાં પિતાનું શીલતા, ધર્ય, દયા, સ્વદેષ નિરીક્ષણ આ બધું કર્તવ્ય નિઃસ્વાથ રીતે અને ઉત્સાહથી કરો. આત્માનું કાર્ય છે. શરીર તે ખુશામત કરે છે, પ્રત્યેક દિન એના પ્રમાણમાં સુખ અને શાંતિ આત્મા જ ઠપકે આપે છે. શરીર આંધળાની લાવશે અને ભાવિ માટે તેને સંગ્રહ થશે, જે જેમ ઈન્દ્રિયોને તૃપ્ત કરે છે. આત્મા અને તમને સુખી બનાવશે. વ્યવસ્થિત બનાવે છે. શરીર ગુપ્તતા ઈચ્છે છે. ભૂલ સુધારવાને સૌથી સારો ઉપાય આત્મા તે સદાયે ખુલે ને શુદ્ધ રહે છે. કર્તવ્યનું પાલન એ જ છે કેઈ લાભની આશા શરીર પોતાના મિત્ર દ્વારા પણ હાનિ પહોંચી રાખ્યા વગર બને તેટલા બીજાને રાજી રાખવા હોય તે યાદ રાખે છે, જ્યારે આત્મા કટ્ટર પ્રયત્ન કરે, મધુર વચન બેલે, અને પ્રસંગે શત્રુને પણ માફ કરી દે છે. શરીર અશિષ્ટ પરોપકાર કરે. કેઈ અપકાર કરે કે કટુવચન બને છે. આમાં મૌન કૃપાળુ હોય છે. શરીર કહે ત્યારે બદલો લેવાની કેશિષ ન કરે. મિજાજી છે, આત્મા શાંત છે.
આ છે સુખપ્રાપ્તિ માર્ગ
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧ સમાચાર સંચય છે
યોગનિષ્ઠ આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજીની
સ્વર્ગારોહણ તિથિની ઉજવણીને ભવ્ય સમારંભ મુંબઈમાં કેટ શ્રી શાંતિનાથજી જૈન દેરાસરના ઉપાશ્રય હેલમાં જેઠ વદ ૩ તા. ૧૪-૬-૭૬ સોમવારના અધ્યાત્મજ્ઞાન પ્રસારક મંડળ દ્વારા પરમ પૂજ્ય આચાર્ય વિજય મહિમા પ્રભસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં ચેગનિષ્ઠ આચાર્ય સ્વ. શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજીની ૫૧ મી સ્વર્ગારોહણ તિથિને ભવ્ય સમારંભ ઉજવવામાં આવ્યું હતું. શરૂઆતમાં સંસ્થાના એક ટ્રસ્ટીએ અને પછી સંસ્થાના પ્રમુખ ડો. રમણલાલભાઈ શાહ તેમજ ઉપપ્રમુખ શ્રી ગૌતમલાલ શાહે સ્વર્ગસ્થ આચાર્યશ્રીના જીવનકાર્યો તેમજ તેમણે બજાવેલી અપૂર્વ સાહિત્ય સેવાને ખ્યાલ આપ્યા હતા.
આચાર્યદેવ શ્રી વિજયમહિમાપ્રભસૂરીશ્વરજીએ સ્વર્ગસ્થ આચાર્યશ્રીના જીવન પરથી લે જોઈને બેધ અંગે વિસ્તૃત માર્ગદર્શન આપ્યું હતું. આ પ્રસંગે સુપ્રસિદ્ધ સાહિત્યકાર મુનિશ્રી નિરંજનવિજયજીએ પણ પોતાનું વિદ્વતા પૂર્ણ વ્યાખ્યાન આપ્યું હતું.
શ્રી ગૌતમલાલ શાહે આભાર વિધિ કરી હતી.
ભાવનગર–અત્રેના શ્રી જન સંઘની ધાર્મિક શિક્ષણ સમિતિ તરફથી ઈ. સ. ૧૯૭૬ના મે માસમાં બહેને માટે ૨૧ દિવસના એક “ધાર્મિક સંસ્કાર અધ્યયન સત્ર”નું આયજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ અધ્યયન સત્ર દરમિયાન ધાર્મિક શિક્ષણનું અધ્યાપન અને માર્ગદર્શનનું કાર્ય પૂ. સાધ્વીજી મહારાજ સાહેબ શ્રી હર્ષપ્રભાશ્રીજીએ સંભાળ્યું હતું. તેમના અધ્યાપનની શૈલી ખૂબ જ રેચક અને પ્રભાવશાળી તેમજ વિદ્વત્તાપૂર્ણ હતી. આ ૨૧ દિવસ દરમિયાન બહેનેએ ઘણું સુંદર સંસ્કાર તેમ જ ધાર્મિક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા છે. એ અધ્યયન સત્રના સંચાલનમાં જુનાગઢથી ખાસ આ કાર્ય માટે પધારેલા ધર્માનુરાગી કુ. ચંદનબેન ટી. દલાલ એમ.એ.,એમ.એડ.ને ફાળો પણ મહત્ત્વનું હતું. તેઓએ અધ્યયન સત્રને રસમય અને વ્યવસ્થિત બનાવવામાં ખૂબ રસ લીધું હતું, અને બહેનેના જીવનમાં અંગત રસ લઈ શિસ્ત અને ધર્મભાવના જાગ્રત રહે તેવા પ્રયત્ન કર્યા હતા, અધ્યયન સત્રમાં એસ.એસ.સી. તેમજ કોલેજના બહેને મળી કુલ ૨૧૭ બહેનેએ લાભ લીધો હતો. આ સત્રને સફળ બનાવવા માટે શેઠશ્રી મહાસુખરાય હીરાચંદ શાહ (મહુવાવાળા) અને અન્ય ગૃહસ્થની આર્થિક સહાય અને પ્રેરણા અનુમોદનીય છે. સત્રને અંતે પરીક્ષા લઈ લગભગ ૧૫૦૦ રૂપિયાના ઈનામે વહેંચાયા હતા.
જુલાઈ, ૧૯૪૬
૧૬૭
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સભાના સમાચાર
ભાવનગર--શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા તથા શ્રેયસ જૈન મિત્ર મ`ડળના સંયુક્ત ઉપક્રમે મે માસમાં ૨૧ દિવસના એક જ્ઞાન-મત્રનુ' આયે।જન કરવામાં આવ્યું હતું. આ જ્ઞાનસત્રમાં શ્રી કાન્તિલાલ જે. દેશી એમ એ.એસ.ટી.સી. તથા શ્રી પન્નાલાલ પી. મહેતાએ અધ્યાપન કાર્યોં તથા સ`ચાલન કર્યુ હતુ. એસ.એસ.સી. અને કોલેજના વિદ્યાર્થી ભાઈ એએ આ જ્ઞાન-સત્રમાં * જૈન દČન ' તેમજ આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય નું જીવન અને કવન ' એ વિષયેાના ઘનિષ્ઠ અભ્યાસ કર્યાં હતા. જ્ઞાન-સત્રને અંતે તા. ૧૩-૬-૭૬ તે રવિવારના રાજ પરીક્ષા રાખવામાં આવી હતી. તેમાં નીચેના ભાઇએ સૌથી સારા ગુણુ પ્રાપ્ત કરી ઇનામ મેળવવાને પાત્ર થાય છે.
"
૧ વારા વસ ́તરાય મણીલાલ
ર શાહ પ્રવિણચંદ્ર ડાહ્યાલાલ
3
શાહ જય'તકુમાર પરમાણુ દદાસ ૪ શાહુ જિતેન્દ્ર આર.
૫. શેઠ ભરતકુમાર મનસુખલાલ
ગુણુ
६०
૫૯
૫૮
૫૭
૫૬
રૂા ૧૧
આ ઉપરાંત અન્ય આશ્વાસન ઈનામા પણ આપવામાં આવશે. આ ઇનામે શ્રેયસ જૈન મિત્ર મંડળના ઇનામી સમાર'ભના સમયે એનાયત કરવામાં આવશે.
[]
સુવર્ણ ચંદ્રક તથા રૌપ્યચદ્રક
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાની કારામારી સમિતિએ નક્કી કર્યાં મુજબ આ વર્ષના મુનિશ્રી કાન્તિવિજયજી સુવર્ણયુક્ત ચંદ્રક ૧૯૭૬ની મા'માં લેવાયેલી જુની એસ.એસ સી માં સૌ પ્રથમ આવનાર ભાવનગરના વિદ્યાથી શાહ રાજેશ નવીનચ'દ્ર ૭૭૩૦% માર્કસ મેળવી જીતી જાય છે અને ભાવનગરમાં સસ્કૃતમાં પ્રથમ આવનાર જૈન વિદ્યાથી'ને મળતા શેઠ દેવચંદ દામજી રૌપ્યચદ્રક શાહ સ્નેહા ચ'પકલાલ સંસ્કૃતમાં ૭૭% માર્કસ મેળવી પ્રાપ્ત કરે છે. બન્ને ભાઈ તથા બહેનને અમારા હાર્દિક અભિનંદન.
સાભાર સ્વીકાર પૈ
૪૦ શ્રી દાન-પ્રેમ વંશવાટિકા :
યેાજક : પૂ. ગણિ॰ શ્રી નિત્યાનંદવિજયજી
મૂલ્ય : રૂા. ૨-૦૦
પ્રકાશક : સ્માશ્રી જંબુસ્વામી જૈન મુક્તાબાઈ આગમ મંદિ શ્રીમાળીવાડા, ડભાઈ
૧૬૮ :
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૧ જન્મસમુદ્રજાતક :
ઇનામ
રૂા. ૧
શ ૪૧
રૂા. ૨૧
રૂા. ૨૧
For Private And Personal Use Only
સ ંસ્કૃતમાં મુ. લે કાસÊગચ્છીય નરચ દ્રોપાધ્યાય અનુવાદક : ૫'. ભગવાનદાસ જૈત પ્રકાશક : શ્રી વિશા પેરવાલ આધિના ભવન (જૈન સ`ધ) વેજલપુર-ભરૂચ (ગુજરાત) મુલ્ય ૪-૦૦ રૂપિયા
આત્માનંદ પ્રકાશ
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વર્ગવાસ નોંધ
આપણી સભામાં અઢારેક વર્ષથી નેકરી કરતા ભાઈશ્રી મણીલાલ મોહનલાલ શાહનું સંવત ૨૦૩૨ના જેઠ વદ ૯ને તા. ૨૧-૬-૭૬ને સેમવારના રોજ અવસાન થયું તેની નેંધ લેતા અમે ઘણું દુઃખ અનુભવીએ છીએ.
શ્રી મણીભાઈએ સતત અઢાર વર્ષથી દિલ દઈને સભાની આત્મીયભાવે સેવા કરી છે. સભાનું કાર્ય કરવા તે ગમે તે પળે તૈયાર રહેતા. કેઈ પણ જાતની નારાજી બતાવ્યા સિવાય હરપળે સભાની સેવા કરવી એને તે મહત્ત્વનું ગણતા. તેઓ સ્વભાવે શાંત અને મીલનસાર હતા. તેમના અવસાનથી તેમના કુટુંબીજને પર આવી પડેલ દુઃખમાં અમો દિલ જી વ્યક્ત કરીએ છીએ અને તેમને આત્મા જ્યાં હોય ત્યાં ચિરસ્થાયી શાંતિ પામે એવી પ્રાર્થના.
સ્વર્ગવાસ નોંધ મુંબઈ–શાહ ભોગીલાલ બાદરમલને મુંબઈ ખાતે સ્વર્ગવાસ થતા તેની નેંધ લેતા અમો ઘણી દીલગીરી અનુભવીએ છીએ. તેઓશ્રી ખૂબ ધાર્મિક લાગણીવાળા હતા અને આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા. પરમાત્મા તેમના આત્માને શાંતિ અર્પે તેવી પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
જ્ઞાનને દીપક પ્રગટાવશે તે હતાશાને અંધકાર હટીને દિવાળી પ્રગટી રહેશે.
આ
દરેક પ્રકારના.”
સ્ટીલ તથા વુડન ફનીચર માટે - મહાલક્ષ્મી સ્ટીલ કોર્પોરેશન છે
શો રૂમ – ગોળ બજાર
3 ભાવનગર 7 ફોન નં. 4525
જુલાઈ, ૧૯૭૬
: ૧૬૯
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
દેના બેંક
www.kobatirth.org
રૂ. ૧૩,૬૪૬,૧૫ હમણાં રોકી અને રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦ પાકતી મુદતે મેળવો.
ટના બેંક કૅશ સર્ટિફિકેટ, ખાજુના કોઠામાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે, આકર્ષક વેચાણ કિંમતે ઓછી રકમનાં અને ઓછી મુદત માટે પણ મળે છે. જરૂરત પડતાં, દેના બેંક કૅશ સિટકક્રેટ તેની ખરીદ તારીખથી એક વર્ષ બાદ ગમે ત્યારે વટાવી શકાય છે. આપ એની સામે બેંક પાસેથી લોન પણ માગી શકો છો,
વિગતો માટે આપની નજીની દૈના બેંક શાખાની મુલાકાત લો.
મુદ્દત
૨૦ વર્ષ
બેંક ઉપાઝિટો પરનું વ્યાજ તથા અન્ય માન્ય મૂડી કાણામાંથી થનારી આવક વાર્ષીક ૨, ૩,૦૦૦ ની મર્યાદા સુધી આવકવેરામાંથી મુક્ત રહેશે; બેંકમાં મૂકેલી ડિપોઝિટો અને અન્ય માન્ય મૂડી રોકાણો ૩. ૧,૫૦,૦૦૦ સુધી સંપત્તિવેરામાંથી મુક્ત રહેશે.
ચિડિય
ખરીદીને હવે ૨૦ વર્ષમાં આપનાં નાણાં સાતગણીથી
અધિક કરો !
૧૫ વર્ષ
૧૦ વર્ષ
વર્ષ
૬૧ મહિના
૪ વર્ષ
૭ વર્ષ
વેચાણ કિંમત
.
For Private And Personal Use Only
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩.૬૫
3.
૧૩૬.૪૬
૨.
}૮૨૩૧
રૂ. 1,૩૬૪.૬૨
રૂ. ૬,૨૨૩.૦ ૩. ૧૩,૬૪૬,૧૫
૩.
૩૬,૯૪
૩.
૩૬૪૧
રૂ.
૧,૮૪૭,૦૩
3. ૩,૨૪.૦૫
3.
૨૨.૪૫
3.
રૂ.
૨૨૪૦૫૨
રૂ.
રૂ.
૧,૧૨૨.૬૧
રૂ.
રૂ. ૩,૨૪૧૨૧
રૂ.
૩. ૧૧,૨૨૬,૦૭ રૂ.
૩. ૨૨,૪૫૨,૧૩
૩. ૧૮,૪૦૦,૩૫
રૂ. ૩૬,૯૪૦,૭૦
૨.
૩.
૨.
પાકતી મુદતે મળનારી રકમ
3.
૨૮ ૬૦૨,૭૦
રૂ.
૩. ૩,૦૧૩,૮૩
રૂ. ૪,૦૨૭.૬૬
૩. ૩૦,૧૩૮,૨૮
રૂ. ૧૦,૨૭૬.૫૫
.
૧૦૦
.
1,000
3.
૫,૦૦૦
રૂ.
૧૦,૦૦૦
રૂ. ૫૦,૦૦૦ રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦
{ect
૯૮૬૧
ܘ1
રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦
૧,૦૦૦
4,000
૧૦,૦૦૦
૫૦,૦૦૦
રૂ.
રૂ.
૧,૦૦૦
રૂ. ૫,૦૦૦
રૂ.
૫૫.૦૨
3.
५५०.१८
રૂ.
3.
૨,૭૫૦.૮૯ ૨.૫,૧૦૧.૭૮
૧૦,૦૦૦
2. ૨. ૨૭,૧૦૮.૮૯ . ૧૦,૦૦૦
રૂ. ૧૧,૧૩,૭૮
૨ ૧,૦૦,૦૦૦
ܘܘܪ
૧૦,૦૦૦
૩. ૫૦,૦૦૦
૩. ૧,૦૦,૦૦૦
..
3.
ܘܘܪ
દેના બેંક
(ગવન મેંટ ઓફ ઇન્ડિયા ડરટેકિંગ) હૂંડ ફિસ હોર્નિમેન સર્કલ, મુંબઈ ૪૦૦ ૦૨૭
૨.
3.
ર.
રૂ.
3. ૫૦,૦૦૦
રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦
૧,૩૩
૫,૦૦૦
રૂ.
૨.
3. ૩,૪૯૩.૦૭
1. ૫,૦૦૦
3. ૯૮૬,૧૪ 3. ૧૦,૦૦૦
૧૦૦ ૧,૦૦૦
૫,૦૦૦
10,000
ܘܘ
ܘܘܘܪ
૨. ૩૪,૯૩૦.૭૧ 4. ૧૦,૦૦૦
રૂ. ૬૯,૮૬૧૪૧
૨. ૧,૦૦,૦૦૦
**
૭૬.૪૩
ર
૧૦૦ ૬. ૧,૦૦૦
૩. ૭૬૪૧૫ ૨. ૩,૮૨૦૭૪
રૂ.
૨ ૭,૬૪૧.૪૯ 2. ૧૦,૦૦૦
રૂ. ૩૮,૩૦૭.૪૫ રૂ. ૭૬,૪૧૪.૯૦
2. ૧૦,૦૦૦ ૩. ૧,૦૦,૦૦૦
ܘܘܘ,
Ravat, } } }:;>
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપની થાપણુ વધતી જ રહે છે એ મારી પુનઃ રોકાણ યોજનામાં
રટેટ બેન્ક ઓફ સૌરાષ્ટ્રની પુનઃ રોકાણ યોજનામાં થાપ પર ૧૭%થી પણ વધારે વળતર શક્ય છે. તેથી આજે રૂા. ૫૦૦૦/ની થાપણ ૧૨૦ માસ માટે મુકવામાં આવે તે રૂા. ૧૩,૫૩૫,૨૦ પાછા મળે.
પુનઃ રોકાણ યોજનામાં રૂા. ૧૦૦૦/ની થાપણુ પણ ૨૫ માસથી ૧૨૦ માસ સુધીની મુદત માટે
સ્વીકારવામાં આવે છે.
બચતને અમારી પુનઃ રોકાણુ યેજના નીચે રોકવામાં આવે તે સંતાનોના શિક્ષણ, લગ્ન જેવી કૌટુંબિક જવાબદારીઓ અંગે ચિંતા કરવાની જરૂર રહેતી નથી. વાસ્તવમાં અમારી પુનઃ રોકાણુ વૈજના આ૫ તથા આપના કુટુંબ માટે
સુર્વણમય ભવિષ્યની ખાત્રી સમાન છે.
વધુ વિગત માટે ખાતું ખોલાવવા માટે નજીકની શાખાના મેનેજની મુલાકાત ..
સ્ટેટ બેન્ક ઓફ સૌરાષ્ટ્ર
હેડ ઓફીસ : ભાવનગર ૩૬૪ ૦૦૧
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ATMANAND PRAKASH Regd B.V. 31 વપરાતી ખાસ વસાવવા જેવા કેટલાક અલભ્ય ગ્રન્થો संस्कृत ग्रंथो e ગુજરાતી ગ્રંથ 1 वसुदेव हिण्डी द्वितीय अंश 10-00 1 શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર 2 वृहत्कल्पसूत्र भा. ६ष्ठः 20-0 0 - 22-00 3 त्रिषष्टि शलाक़ापुरुषचरित 2 શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર 12-00 महाकाव्यम् भा. 2, 3 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. 2 | 5-00 પર્વ 2, 3, 4 (મૂછ સંરકૃત) 4 કાવ્ય સુધાકર 2-50 5 આદશ જૈન સ્ત્રીરત્ન ભા. 2 3-00 પુરd[વારે -0 0 | a y 14-00 1, પ્રતાવારે 2- 0 0 6 કથા રતન વૈષ ભા 1 5 द्वादशारं नयचक्रम् | 7 કથા રત્ન કેષ ભા. 2 12-00 6 सम्मतितर्कमहार्णवावतारिका 25-00 | 8 આમ કાતિ પ્રકાશ 1-50 7 तत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् | 9 જ્ઞાન પ્રદીપ (ભા. 1 થી 3 સાથે) 12-00 8 प्रबंधपंचशती સ્વ. આ. વિજયકસ્તુ રસૂરિજી રચિત 9 स्त्रीनिर्वाणकेवलिभूक्तिप्रकरणे 10 ધર્મ કૌશલ્ય 3-00 6-00 10 श्री शान्तिनाथ महाकाव्यम् 11 અનેકાન્તવાદ 3-00 आ. श्री भद्रसूरीविरचितम् 10-00 12 નમસ્કાર મહામંત્ર 13 ચાર સાધન 3-00 14 ભગવાન મહાવીર યુગના ઉપાસકે 3-00 અંગ્રેજી ગ્રંથા 15 જાણ્યું અને જોયું 3-00 17-00 1 Anekantyad ** 17 ભ. મહાવીર યુગનાં ઉપાસિકાઓ 3-00 by H, Bhattacharya 3200 18 પૂજ્ય આગમપ્રભાકર પુણ્યવિજયજી 2 Shree Mahavir Jain Vidyalaya | શ્રદ્ધાંજલિ વિશેષાંક પાકું બાઈડીંગ 6-25 Suvarna Mahotsava Granth 35-00 કાચુ બાઈડીંગ પ-૨૫ t _| | / /_ # નોંધ : સંસ્કૃતમાં 10 ટકા અને ગુજરાતીમાં તથા અંગ્રેજીમાં 15 ટકા કમિશન કાપી આપવામાં આવશે. પાસ્ટ ખચ અલગ. આ અમૂલ્ય 9 થી વસાવવા ખાસ ભલામણ છે. : લખો : - શ્રી જૈન આત્મા ન દ સભા : ભાવનગર 3-00 i Rs, Pa. 16 સ્યાદ્વાદમંજરી તંત્રી : શ્રી મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા, શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તંત્રી મંડળ વતી | પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર મુદ્રક : શ્રી ગિરધરલાલ ફૂલચંદ શાહ, સાધુના મુદ્રણાલય : દાણાપીઠ-ભાવનગર For Private And Personal Use Only