Book Title: Atmanand Prakash Pustak 056 Ank 09
Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531652/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karI zake . mAM AvyA SHRI ATMANAND PRAKASH sApAna pagathiyAM e svabhAve ja eka kAvya che. paiDuM joyuM ke pheravavAnuM mana thAya ja; dhamaNa joI ke ene zvAsa letI karAvyA vagara rahevAtuM nathI temaja se pAnaparaMparA joIe ke caDautara cAlI ja. AnuM kAraNa zuM ? paiDuM, dhamaNa ane pagathiyAM traNe jIvananAM pratIka che je bALaka nAnapaNamAM paiDuM pheravavAmAM rasa letuM teja moTapaNe bhAgIrathIne kAMThe rUSipattanamAM dharmacakra calAvatuM thayuM. je bALaka luhArane tyAM dhamaNa calAvavAmAM ekAgra thatu eja bALaka mATapaNu mAM samAjamAM prANa pheMkavAmAM potAnA prANa vApuratu' thAya to temAM Azraya zuM ? ane sapAna caDavAnuM te dareka jIvananuM' kAya ja che. koNa jANe keTalA abaja varSe vItI gayAM haze, dareka jIva pagathiyAM caDate ja jAya che. rANI lakSa ni e kaMI atizayokti nathI; ane jenI unnati thaI che tenAmAM dUradaSTi-vizALaSTi AvavAnI ja. tyAre ApaNe vadhu kamAvAnI, vadhu saMgharavAnI utAvaLa zA mATe karIe ? mAtra meTA thavAnI A kAMkSA rAkhIe, UMcA thavAno prayatna karIe; ane te paNa ekadama kudIne nahi, paNa sthira pagalethI caDIne-eka eka pagathiyAM upara potAno A khA bhAra mUkIne. ATaluM karIe eTale ApaNu kArya thai rahyuM. bAkInuM badhu" sopAnezvara jIvananAtha paramAtmAnA hAthamAM che. - kAkA kAlelakara pustaka pa6 10 prakAza :- . zrI jana nAnAnaMda slanA aSADha 'jAhaS LS aSADha aMka 9 sa', 2015 For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 131 viSayAnukrama 1 zrI nemamrAjulanA vicAga ( muni zrI lakSamIsAgarajI ) 125 2. zrI caeNyavaMdana caturvizatikA-sAtha ( paM. zrI suzIlavijayajI gaNui ) 126 3. mananI caMcalatA (zrI bAlacaMdra hIrAcaMda ' sAhityacaMdra " 128 4. jinapratimA ane itihAsa ( zrI mehunalAla dI paca'da cAkasI ) 5. jaina sAhityanA sarvAgINa itihAsa (zrI hIrAlAla 2. kApaDiyA M, A.) 133 bhAgavatI dIkSA-bhAvanagara kuNu nagaramAM bALabrahmacArI tArAbena kAMtilAla pArekha ane manahabena paramAnaMda 22 varSanI vaye bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karanAra hAI kRSNanagaramAM mahotsava karavAmAM Avela hato. je. zuddha 10 nA varasI dAnano bhavya varaghoDo caDA hatA temaja jamaNavAra karavAmAM Avela hatA je. zuda 11nA vizALa mAnavamedanI vacce pU. upAdhyAya zrI kailAsa sAgarajI pU. 5. subodhasAgarajI AdinI nIzrAmAM bhAgavatI dIkSA dhumadhAmapUrvaka ApavAmAM AvI hatI. vimaLa gacchanA sAdhvIzrI bhAva prabhAzrInA ziSyA tarIke zrI tArAbenane rAjendrazrI ane zrI manaherabenane mane jJazrInA nAmathI jAhera karavAmAM Avela hatA. jIvanane ghaDavAmAM upayogI be prANavAna prakAzano jJAnapradIpa ( bhAga 1 thI 3 ) A graMthamAM sva. AcAryazrI vijayakAturasUrIzvarajIe lakhelA AdhyAtmika lekhone sarva-saMgraha 2jU karavAmAM AkhyA che. lekho eTalA UMDA ane talapazI che ke te vAMcanArane jaina darzanazAstranA UMDA abhyAsa ApoApa thai jAya che. TUMkAmAM Atmasiddhi mATe A graMtha khAsa vAcana-manana karavA jevA che. lagabhaga cha pAnAnA A graMtha mATe haiovA chatAM tenI kiMmata mAtra rUA. 8-0 zakhavAmAM Avela che (ravAnagI kharca alaga). ke thA dI 5 lekhaka : munizrI caMdraprabhasAgarajI (citrabhAnu) tattvaciMtaka munirAja zrI caMdraprabhasAga2jI (citrabhAnu)nA A graMtha saMbadhI suvikhyAta navajIvana patra paricaya ApatAM jaNAve che kein jaina munizrI caMdrakamasAgarajInuM A pustaka AvakArapAtra che. emAM saMgrahita thayelI 23 laghukathAo ApaNA jIvanane ghaDavAmAM upayogI thAya tevI che. emAM munizrInuM UMDuM citana temaja nimaLa dazana draSTi e paDyA vinA rahetA nathI. dareka kathAnI zarUAtamAM ApelA vicAra-maukti ke paNa suvicArapreraka che. saune A purataka game evu' che. kiMmata doDha rUpiye (paraTeja alaga) graMtharano Aje ja magAvo. zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara, For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org varSa 57 suM] tAtmAnaMda prakAza 9 299 Sou sa. 2015 aSADha tA. 15-7-59 zrI nema-rAhulanA vicAga (rAga- hama jIke kayA kareMge) duHkha mArU kAM suNAvuM prabhu tyAgI kema gayA ? prabhu tyAgI kema gayA ? -Teka virahanuM duHkhakArI kathama kumaLu* ura sAMkhe ? kacama kumaLu ura sAMkhe ? rAjImatInuM haiyu Ina tamAruM - jhaMkhe, prIta tyAgI kema gayA ? prIta tyAgI kema gayA ? duHkha mArUM. sArasanI joDa jevI. nava bhavanI nAtha ! prIti, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tuja vinA sarva sUnuM AbhUSaNa duHkhakArI, AbhUSaNu duHkhakArI, tyAgIne sA~ AvuM tuja caraNe prema dhArI, nava bhavanI nAtha ! prIti. adhavacamAM tyAgI jAvuM prabhu nA e satya rIti virAgI kema thayA ! (2) duHkha mArU, prabhu nAma cAhu dayA (2) duHkha mArU, giranAre mokSa pAmyA-pAmyA je pUrvAMtAne, pAmyA je pUrNatAne ajita divya prabhAthI bhavi haiye premagAne, lakSmIsAgara mugdha thayA (2) duHkha mArU' kayAM suAvuM ? [aMka 9mA For Private And Personal Use Only racayitA-munirAjazrI lakSmIsAgarajI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caityavandanacaturviMzatikA // bhAvArthasAra-paMnyAsa zrI suzIlavajayajI gaNI ( sAtamA ' 54 46 yA ) paMcadaza tIrthakarazrIdharmanAtha jinendra-caityavandanam (15) ( kAmakrIDA-chandaH) bhAsvajJAnaM zuddhAtmAnaM dharmezAnaM saddhyAnaM, zaktyA yuktaM doSonmukaM tattvAsakaM sadbhaktam / zazvacchantaM kIkAntaM dhvastadhvAntaM vizrAma, kSiptAvezaM satyAdezaM zrIdharmezaM vandadhvam // 1 // dedIpyamAna jJAnavALA, zuddha AtmavIpavALA, dharmanA nAtha, uttama dhyAnavALA, zakti sahita, doSathI mukta, tatvamAM Asakta, uttama bhaktajanavALA, sarvadA zAnta, kauttithI manehara, ajJAnarUpI aMdhakAra dUra karyo che jeNe vizrAntivALA, Aveza dUra karyo che jeNe, satya AdezavALA, evA zrI dharmanAtha prabhune vaMdana kare. (1). niHzeSArthaprAduSkartA siddharmartA saMghartA, durbhAvAnAM dUre hartA dInoddhartA saMsmartA / sadbhaktebhyo muktedAta vizvavAtA nirmAtA, stutyo bhaktyA vAcoyuktyA cetovRtyA dhyeyAtmA // 2 // samagra athanA prakAzaka, siddhinA savAmI ane piSaka, duSTa bhAvene dUra karanAra, dInanA uddhAraka, yAda rAkhanAra, uttama bhaktajanene muktinA dAtA, vizvanA trAtA-rAka, nimatA, vacanaracanA ane bhaktithI stuti karavA lAyaka ane mane vRttithI dhyAna karavA lAyaka che lAbha renA me. (2) For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 127 caityavAnanurvizatikA-sAI sami sAkSAt zo mADawo nA#g, sotogrAmaiH sampajjyeSThaH sAdhuzreSThaH satpreSThaH / zraddhAyuktasvAntarjuSTo nityaM tuSTo nirdaSTa styAjyo naiva zrIvajAko naSTAtako niHzakam // 3 // samyagRhaNivaDe sAkSAta karAelA, mehathI rahita, viSayanA samUhathI nahi kheMcAelA, saMpattimAM mahAna, sAdhuomAM zreSTha, uttama chavemAM mukhya, zraddhAyukta aMta:karaNavALA, prANIothI pratidina sevAelA, prasanna, devarahita, zrIvajanA lAMchanavALA, nAza pAmela che vyAdhi jene evA dharmanAtha bhagavAna zaMkArahitapaNe choDavA nahi. 3) (cAlu) mikSA'zanaM tadapi nIrasamekavAram zayyA ca bhUH parijano nijadehamAtram / vastraM sujIrNazatakhaNDamayI ca kaMthA hA hA tathApi viSayAna jahAti cetaH / cha khAvA nIrasa anna maLe te paNa eka vAra, sUvA pathArI bheMya rahetA nahi gharabAra, maLe hAMkavA aMga vA eka jUnuM pAnuM, sagAM kuTuMbI mAMhA mAtra che pitAnuM hA hA mana teya sadA te viSayane valakhyA kare vaLI tRNAmAM tAlIna che dhik dhik tune are. For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mananI caMcalatA lekhaka-zrI bAlacaMda hIrAcaMda, sAhityacaMdra mana eka Ikiya gaNAya che ane e ja nahIM najIkanA ke dUranA kAraNe zodhI enA ja doSa joyA hevAne lIdhe vAyu ke evI bIjI vastu karatAM paNa kare che. ane vAstavika pitAnA manane ja e doSa vadhu asthira rahe che. paNa sthira karavAno prayatna hato, e taddana bhUlI jAya che. evI rIte mana kaya saphala thaI zake, vAyune paNa baMdhanamAM rAkhavA pitAne kabajo jamA thI ApaNane rakhaDAvI muMjhavaNamAM thoDAghaNe payana saphala thAya, paNa mana e arUpI rAkhe ja jAya che, hovAthI ane ene svabhAva caMcala hovAthI ene manane vAMdarAnI upamA ApavAmAM Ave che enuM bAMdhavuM atyaMta duSkara che. mahAnagIo paNa , kAraNa eTaluM ja che ke, e niraMtara asthira ane mananI caMcalatA rokavAmAM ghaNI vakhata asala ja * caMcaLa rahe che. ane game tevA aTakacALA karatuM nivaDe che. jyAre parama sAdhaka evA gIo jene rahe che. tethI ja tene sthira rAkhavuM muzkela thaI paDe sthira karI bAMdhI rAkhavAmAM yaza meLavI na zake che. ApaNe hAthaMmAM navakAravALI laI besIe ane tyAre sAmAnya mANase tene sthira karavAmAM niSphaLa navakAra maMtrano jApa karavA mAMDIe tyAre e mana nivaDe enAM Azcarya pAmavAnuM koI kAraNa nathI. pitAnI asthiratAne guNa batAvavA mAMDe che. ApaNe Ama chatAM prakRti bhinnatAne lIdhe ekAda hIna ane siMdha eka Asana upara besI zarIra sira karI zakIe kAryamAM mANasa manane aMzataH sthira karI zake che, chIe, dhImethI navakAra maMtrano uccAra karatA rahI vyasanAdhIna bhANasa pe tAnA vyasananI jhaMkhanA rAta vacananI sthiratA paNa meLavI zakIe chIe. paNa divasa te zuM paNa kSaNa kSaNamAM paNa rAkhe che. tyAre e evA prasaMge mane pitAnI caMcalatAne guNa pragaTa mana te tene sthira mAlIka thaIne nahIM paNa tene gulAma karavA mAMDe che. aneka jAtanA smaraNo tAja karI thaIne rAkhe che. tethI gulAma te mAlIkanI AMkha sAme ApaNane bhramaNAmAM nAkhavA mAMDe che ane ApaNI ja najara rAkhI kArya karato rahe. ene pitAnuM svatva sthitiyAda paNa na Ave. pote mULamAM svataMtra AtmA che. pitAne svataMtra adhikAra che, mana pitAne cAkara che, te ananyavasthimCafthe mam I mAlIka nathI-enuM ene bhAna paNa na rahe. ene jevI karI mUke che. eTale mana eka kAma karatu evI paristhitimAM e paravazapaNathI mananI AjJA- hoya, moDhethI bIjA ja zabdo nikaLI jAya ane nuM pAlana karate rahe tyAre ene eka jAtano aMdhApo zarIra trIjuM ja kAma karatuM hoya, evI ApaNI kaDhaMgI AvI jAya che. ane mana je khADAmAM ene dhakele rithati banI jAya che. A pratyakSa anubhava zrI tyAM jaIne e paDe che. evI paristhitimAM paNa e AnaMdaghanajI ane cidAnaMdajI jevA yogISThono potAnI bhUla jue che ja, e kAMI niyama nathI. paNa thayA che. ane teo manane sthira karatA thAkI tyAre paNa ene pote karelI mananI gulAmI yAda jaI bhanane tiraskAra tenA mATe apazabda uccAre AvatI nathI, e te aneka jAtanA ADAavaLA che tyAre sAmAnya mANasanuM temanI pAse zuM gajuM ? For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mananI caMcalatA 129 manane bIjI upamA bhUtanI ApavAmAM Ave che. nahIM paNa evI salAha ApI zake tevA lAyaka ane emAM ema batAvavAmAM Ave che ke, e bhUtane mANasethI mahe chupAvI te dUra bhAge che. ane pari. hameza kAMI ne koI kArya pUruM pADavuM joIe. e sumane vicAra karyA vagara ja e game tevA nIce kAryamAM vyagra hoya tyAM sudhI e ADuMavaLuM kAMI kare karyo karavA taiyAra thaI jAya che. enuM e mane pitAnuM nahI, paNa ene sopeluM kAya' patI gayA pachI jyAre chatAM potAnA ja hitaviruddha kAryo chaDecoka karyuM jAya e navaruM paDe che tyAre e pitAnA ja mAlIkane mAthe che. ane ApaNe muMge moDhe e badhuM sahana karatA caDhI bese che, ane nAnA prakAranI vicAramAlA enA rahIe chIe. e ApaNI kevI nabaLAI! kevI. mAthAmAM jAgrata karI ene sAcA mArga uparathI parA- mUrkhatA ! ane kevI nAlAyakI ! vRta karI ADe mArge dorI jAya che. e rIte mana ApaNe itihAsa ane ApaNI paraMparA ApabhUta thaIne AtmAne kanaDe che. tyAre e bhUtane TI Nane ApaNI nabaLAInuM pariNAma kahI Ape che. karavA mATe ApaNe koI ne koI mArga te zodhave ja che tema evA e agamya ane rodhI nahIM zakAya evA joIe. manane paNa nAthavAne samartha nivaDyA temaja tene mana keTaluM caMcala ane zIghagAmI hoya che tene barAbara pitAnuM kahyuM karavA lagADanArA mahAtmAo vicAra karatAM ApaNuM jovAmAM Ave che ke, A jagatamAM utpanna thayA evA saMte ItihAsa e eka jagyAethI bIjI jagyAe, eka gAmathI paNa ApaNI najara sAme che ja. jyAre ApaNe jANIe bIje gAma agara pRthvInA cheDA sudhI kSaNavAramAM chIe ke, teo paNa ApaNu jevA ja mananA tAbe jaI Ave che. atyaMta kaThaNa ane nibiDa jaMgalamAM thaela bhAna ja hatA ane pitAnI dIrgha sAdhanA bhaTatA ene vAra lAgatI nathI. e pitAnI ka5 ane AtmabaLanA parAkrama manonigraha karI zakayA nAnA ghaDA upara kSaNavAramAM savAra thaI game tyAM hatA, e pratyakSa jovAmAM Ave che. tyAre ApaNe. pravAse nikaLI paDe che. ekAda atyaMta najIka gaNutA paNa tevo prayatna zA mATe na karI zakIe? je vastu nakSatra uparathI prakAzanuM eka kiraNa nikaLe te ApaNuM teo karI zakyA te ja vastu ApaNe mATe azakya sudhI pahoMcatA agaNita prakAza-varSo lAge che tyAre zA mATe heI zake? kahevuM paDaze ke, ApaNe tevA manane eTaluM aMtara kApatAM jarA paNa vAra lAgatI prakArathI manane tAbe karavA mATe prayatna karatA nathI, nathI. atyaMta agamya evA sthAne e pahoMcI jaI e ApaNuM ja nabaLAI che. ApaNe je emaja mAnI navI navI duSTa vAsanAonI kamANI karI lAve che. besI rahIe ke, ApaNAthI kaMI ja banavAnuM nathI ane potAno mAlIka je AtmA tene game tyAM rakha- tyAre ApaNI nabaLAIne kayAre paNa aMta AvaDAvatuM ja rahe che. evuM A mana caMcala aTapaTuM vAne nathI, mATe ApaNe AjathI ja nahIM paNa ane capala che. e spaSTa jovAmAM Ave che, ane atyArathI ja te mATe arthAta manane tAbe karavAnA mana jyAre potAno dhaNI je A tene mAthe prayatna zarU karavA joIe. e prayatna zI rIte karI savAra thaI jAya che tyAre enI buddhi naSTa thaI jAya zakAya tene ApaNe viyAra karIe. che. ane e spaSTa rIte AMdhaLA, bahero ane sUge ApaNe jo sArI rIte lakhI ane vAMcI zakIe thaI jAya che. pachI te A kArya karavA lAyaka che ke tema hoIe te jJAnI paMDita saMta mahAtmAoe choDavA lAyaka che e ene jaNAtuM nathI. koIne lakhela ziSTa graMthanuM vAcane khApaNe karavuM joIe. upadeza enA kAna sudhI pahoMcI zakatuM nathI. ane vAcana bhale thoDuM hoya paNa te mananapUrvakanu devu koInI salAha levAnuM paNa ene sujhatuM nathI. eTaluM ja joIe. emAM je zaMkAspaLa jovAmAM Ave agara For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMda prakAza ApaNuM samajaNamAM AvI na zake tyAre evA sthaLonI mATe jagyA e evI pasaMda karavI joIe. je ane zaMkAnI neMdha eka dhapethImAM karI levI joIe jagyAmAM koInI avarajavara na haya, upAdhI rahita ane ApaNuM karatAM vadhu jJAnI hoya temanI pAse hI hoya, evI jagyAmAM Asana upara sthira thaI koI samAdhAna meLavI levuM joIe. ema karI ApaNuM paNa anya kAryanI vyagratA ke jhaMkhanA DI kta vAcana ApaNuM mana sAthe ane buddhi sAthe susaMgata jApa karavAnI ja IcchA ane nizcaya karI sthiratApUrvaka karI levuM joIe. arthAta jIravavuM joIe. ane ema jApa mukhathI karavuM joie. kAusagnanI piDe muMge me karatAM e ja vAcana vAraMvAra karavuM paDe te paNa bApaNe jAya kare e sAruM che kharuM, paNa mana evI vastu taiyAra rahevuM joIe. ema karI manane ApaNe eka che ke temAMthI paNa vakhata meLavI e pitAnuM vicitra kherAka pUrI pADI zakIe. e khorAka manane rekI kArya zarU karI Amatema bhaTakyA kare che ane jApanI rAkhI zake. ane caMcala manane ApaNe kAMIka tAbe thayA trA saMkalanA teDI pADe che, mATe je mATenI uccAra karI jApa karI zakIe. Ama te rejanI ekAda kalAkanI paNa karavAmAM Ave te manane Amatema deDI javane avakAza Teva pADI zakIe te ApaNe dhaNuM kAryo karI zakIe na maLe, ane cAra paNa barAbara che ke kema tenI tema chIe. eTale manane tAbe karavA mATe jJAnanI paNa ApaNe khAtrI karI zakIe ane Ama karatA upAsanA e eka bhAga che. manane kAMIka kAma maLe ane e kAMIka ekAgra bane. ApaNuM AvAta ochI hoya te jJAnI evA A jA paNa manazuddhinuM ghaNuM kArya karI zake. koI saMta hoya ke koI gRhastha hoya temanI pAse jJAna bhaNavA ke sAMbhaLavA javuM joIe. Ama karavAthI kahevAno matalaba eTalI ja che ke, mane koI UMcI paNa ApaNe manAlayanuM kAryo therA pramANamAM karI jAtanA kAryamAM rokI rAkhavuM jethI ene kAMIka sthizIe. mAtra Ama karatA eka kAne sAMbhaLI bIje ratA Ave. Ama karIne ja ApaNe manane kAMIka kAya" kAne kADhI nAkhyuM ema nahIM thavuM joIe tyAre pUruM pADI zakIe. ane tene game tevA aTakacALA sAMbhaLyuM tenuM manana paNa karI te jIvavA zIkhavuM karatA rokI zakIe. amuka ja prakAranuM ja kArya karavuM joIe. te ja kAMIka ISTasiddhi thaI zake. AvuM kArya joIe e ene atha nathI. dareka vyaktie potAnI paNa nahIM karatA AvaDe evA bhAI bahenoe navI zakti ane AvaDatane vicAra karI manane ThekANe kAra ke logassane jApa karo pasaMda karo. mAtra te lAvavA mATe prayatna karavo joIe, nijaguNagarimA sukhAkaraH syAt svayamanuvarNayatAM satAM na tAvat / nijakarakamale na kAminInAm jAganeno vino ? zAla Ape Apa vakhANatAM guNejane pAme na saMteSane, lAghA anya mukhe suNI svaguNanI AnaMda pAme mane, pitAnA karathI kare kuyatanuM bhAre bhale mana, zuM tethI sukha thAya A jagata mAM leze ya strIne mane. For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jinapratimA ane ItihAsa lekhaka : zrI mohanalAla dIpacaMda cokasI vartamAna kALamAM etihAsika vastu upara vadhu ga7 ane e vAta paNa prAMtabhAge jUdA Apela che. mahatva apAI rahyuM che ane eka rIte kahIye te bhUta biMba bharAvanAra zrAvaka zrAvikAnA nAme ane kAlIna vRtAntanA aMkoDA sAMdhavAnuM e mukhya sAdhana gAtronI mAhitI paNa lekhamAM hovA chatAM tAravaNI che. jJAnI bhagavaMtoe A paMcama kALamAM bhavyAtmA- karI jUdI ApelI che. emAM je be bAbato meTA e mATe taravAnA sAdhanamAM jinabiMba ane pramANamAM tAravI zakAya tevI ane UDIne AMkhe jinAgamane mukhya lekhyA che ane e akSarazaH vaLage tevI che te e ke eka te pratiSThA karanAra sAcA che eTaluM ja nahIM paNa AjanA vaijJAnika AcAryonA nAmanI che. emAM gacchanuM nAma ane yugamAM itihAsa upara je bhAra mUkAya che e itihAsa koI paNa jAtanA vizeSaNa vagara sUrijInuM nAma. bIjI prApta karavAnA suMdara sAdhana paNa cheahIM emAMnA bAbatamAM biMba bharAvanAra nara-nArInA nAma temaja jinabiMba saMbaMdhI ullekha karI e darzAvavAne gotra ane vadhArAmAM konA rAjyakALe, kyA nagare Azaya che ke bhUtakALamAM jaina dharma pALatA nara- ane e veLA ke saMvata hatuM tenI noMdha che. nArIo pitAnA kiMvA svargastha thayela svajanonA- etihAsika daSTiye uparanI dareka bAbata ati mahatva zreyArtha jinabiMba bharAvatA ane enI pUjA jAte nI che. dhArmika daSTie joIe te emAM A pavitra karatA hatA. ekacite dhyAna karavAmAM gharanA ekAMta kArya karanAra ane karAvanAranI AtmakalyANa aMgenI bhAgamAM rAkhavAmA Avela A biMba sAce ja daSTi mukhya che. enI sAthe AjanI sarakhAmaNI aNamalA sAdhanarUpa nivaDatA. uparAMta jAdA judA karavAmAM Ave te je taphAvata mAlama paDe che e ISTa vyavasAyanI rakAmAM kSati na pahoMce e rIte upAsako nathI ane e pAchaLa nAmanAne mAla vadhu jaNAya che. prabhubhakti mATe pitAne ThIka jaNAya teve samaya je vigata gaNatrInI lIMTIomAM samAvAtI tyAM Aje nakkI karI traNa puruSArthamAnA dhamapuruSArthanI sAdhanA meTA zilAlekhenuM AkarSaNa vadhyuM che. pratiSThA saraLapaNe karI zakatA. bAbusAheba puraNacaMdrajI mahAre karAvanAra AcAryanA nAme AgaLa jAtajAtanA jena lekhasaMgraha nAmanA je etihAsika graMtha vizeSaNa lakhavAmAM Ave che. padavI uparAMta bIje pragaTa karyA che enA bIjA khaMDamAM kalakattAthI AraMbhI saMbhAra bharAya che. bhAvane sthAne dravyanA AMkaDA ane madrAse pUrNAhuti karatAM lagabhaga keTalIka kalyANaka- vaMzAvaLInA nAme jora pakaDatA jAya che. Aje jyAre bhUmiomAM temaja jene vastIvALA moTA zaheromAM vIra saMvatanI khAsa agatya che tyAre ghaNu kharAmAM ja jinamUtio jovAmAM AvI enA uparanA lekhene enA darzana paNa nathI thatAM. A calAvI levA jevuM saMgraha kare che. khaMDa bIjo hevAthI kramAMka 1001 che ke kema ? eno vicAra te pUjya gaNe avazya AraMbha karI 2111 sudhI ene AMka pahoMcADyo che. karavA jevo che. pUrve upAsako jAte pUjana karatA hatA e uparAMta vartamAna kALanI paddhatti mujaba emAM jyAre Aje e saMkhyA te nAnI thatI cAlI che ane pratiSThA thayela sthaLanI yAdI, AcAryonA nAma tathA pUjAnI kriyA moTA bhAge pagAradAra pUjArIonA For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13ra zrI AtmAnaMda prakAza zIre mUkAyelI daSTigocara thAya che. je parivartana Avela tenI neMdha hoya che. e saMbaMdhamAM jahAMgIra mAMgI rahela che. cArUpa ane ratalAmanA banAve pAdazAhane kevuM bharamAvavAmAM AvyuM ane enA jainetara pUjArInAM kAraNe ja uddabhavyA che. ahIM te nivAraNa arthe ke pheraphAra karyo te nIcenA ullekhathI nimna prakAranA be utArA temaja ApaNA pUrvajo jovAya che. zi ana pAya pA2mAmA / zaka to dillIsamrATa jahAMgIra ke samaya ye (na. 1578 tenA me prasaMga me aMdhabhAMthI udhRta // 2mA 1544 saMghAnA bhA ) mUrtiyAM kI pratiSTA viSaya pUrNa karIzuM haI thI, usa samaya pAtasAta ko kaI legAne na 1098 sa. 1535 varSe mArga vadi 12 kahadiyA ki sevaDhAne (jainI logAne ) mUrtiyAM sApulA gotre sAha pAlhA bhA0 rahavAde pu0 banavAI hai aura hajarake nAmako apane chatoMke sA0 tejA bhA0 tejalade pu0 balirAja vIsala (mUrtiyoMke ) pairoM ke nIce likha diyA hai| sosA / mANikAdi yutena zrIpArzvanAthabiba phira kyA thA / pAtasAha ke krodhakA pAra na kA0 pra0 zrIdharma ghoSagacche zrIpadmazekharasari- rahA / zrI saMghane pAtasAhakA krodha zAMta huve paTTe zrIpadmANa dsuuribhiH|| tathA rAjyake tarpha se sarva prakArakA aniSTa dUra karanekA ye mUrtiyoM ke mastaka para pAtasAha ___ . 1106 saMvata 16.6 vaizAkha sudi 8 8 kA nAma khudavA diyA thA aisA pravAha hai / udayapura vAstavya usavAla jhAtiya varaDiyA geAtra sA0 pIthAkena putrapoSAdi sahitena vima. na. 1578. (1) saMvata 1671 varSe vaizAkha lanAthaviba' kA0 pra0 ta0 bhaTTAraka zrIvijaya. sudi 3 zano usavAlamAtI (7) vidyamAna devasUribhiH / aacaaryshriivijysiNhsuuribhiH| zrIajitanAthabiMba pratiSThApita // zrIrastu // nAye! 5 // samanI ninAminA saMdhI (mastaka para) pAtisAha zrIjahAMgIravijayarAjye. che ane e lekha saMgrahanA panA 131 upara AvI mUrkhAmInA kAraNe "jahAMgIrI' zabda DhAkele che. biMbamAM konA rAjyakALe pratiSThita karavAmAM kahevatarUpa bane jaNAya che. valibhirmukhamAkrAntaM palisasaMkitaM ziraH / gAtrANi zithilAyante tRSNaikA taruNAyate / / veta thayA zira keza ne, jINuM thayuM sahu aMga; DAcAM cheka maLI gayAM, tRNA thaI navaraMga. For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che jana sAhityano sarvAgINa itihAsa (ga. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema. e.) sAhityanI vyAkhyA vyAkhyAmAM bheda che. enAM be ane uttama nItinA AcaraNa pratyenI ajenI kAraNa che: (1) vyAkhyAkAranuM mAnasika valaNa ane mane dazA kAraNarUpa haze. (2) bAhya paristhiti. AthI te huM ahIM sAhityanI ane khAsa karIne jaina sAhityanI sAhitya khyA je sUcavavA IcchuM tene spaSTI je vyAkhyA meM upara darzAvI che e uparathI jenA karaNathI ja A lekhane prAraMbha karuM chuM, keTalIka sAhityanuM kSetra keTaluM badhuM vizALa che te samajAyuM 'lalita sAhityane ja sAhitya gaNe che ane lalitetara haze. enI A vizALatA lekhakAdine jema AbhArI sAhityanI vAta jatI kare che, mAre mana te lali che tema enI gUMthaNI mATe kAmamAM levAyelI ane tetara sAhitya paNa sAhitya che. AgaLa vadhIne kahuM te kevaLa anyastha racanAone ja sAhityamAM aMta levAtI bhASAmAM paNa kAraNabhUta che. vAta ema che ke jaina sAhitya e ApaNuM A dezanI bhAratavarSanI rbhAva thAya che ema nahi, paraMtu zilAlekhe ane prAcIna, madhyakAlIna ane arvAcIna bhASAmAM ja tAmrapatre jevAmAM utkIrNa karAyelI kRtio paNa racAyeluM ane racAtuM nathI, paraMtu ene saMbaMdha che. sAhityano eka bhAga che. jaina sAhitya eTale mukhyatayA jaina AcAra agrejI, phrenca, jarmana ItyAdi videzI bhASAo sAthe paNa che. vicAranuM vyavasthita ane cintanapUrvakanuM lipibaddha nirUpaNa. A jAtanA sAhityanA sarjako kevaLa jaina bhASAnI ja nahi paNa viSayanI vividhatA paNa ja nathI, paraMtu Aje paNa che, jo ke temanI saMkhyA jaina sAhityanA sarvAgINa ItihAsa (A Com. jene mukAbale ghaNuM nAnI che. jenAe ajaina prehensive History of the Jaina mAhityane palavita karavAmAM jeTalo phALo ApyA che Literature)nA yathAyogya sarjana mATenI muzkelImAM eTale phALe ane jene sAhityanA saMvardhanArtha vadhAro kare che. sAce, sacoTa ane saMpUrNa tema ja Apelo jaNAto nathI. emAM anekAnta jevI udAra sarvate bhadra itihAsa Alekhave e mahAbhArata kArya 1. lalita' sAhityathI pravya ane dastha kAvyo, che-emAM bhagIratha puruSArthanI apekSA rahe che. tema vArtAo ItyAdi abhipreta che. chatAM atyAra sudhImAM je prayAse jaina sAhityanA - 2. lalitetara sAhitya tarIke taravacintana bedhapradhAna itihAsanA sarjanAthe thayA che ane thAya che te jotAM sAhitya, bhASAzAstra ItyAdi gaNAvAya che. A atyaMta vikaTa paraMtu Avazyaka kArya paNa cheDA 3. ajenenAM jaina sAhityane arpaNa tarIke hAla turata vakhatamAM siddha thaI zakaze ema lAge che. alabatta eTaluM ja sUcavIza ke vATakRta vA maTAlaMkAra upara emAM jema sahaya sAkSarane sahakAra Avazyaka che kambazarmA, gaNeza vageree TIkA racI che ane somadevasUrikRta nItivAkayAmata upara harinase ke emanA gue-koI tema udAra dilanA sAhityarasika lakSmInaMdananI haribhako TIkA racI che. Arthika sahAyatA paNa apekSita che. For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 mI AtmAnaMda prakAza Aje te vizva-sAhityano ItihAsa racavAnI bhASAthI anabhijJajane upara upakAra karyo che te vAta thAya che (ane amuka aMze e kArya avaziSTa lakhANane anuvAda taiyAra karAvI prasiddha AraMbhAyuM paNa che) ane emAM kazuM khoTuM ke karI e vidhApITha emAM vadhAre kare ema huM asaMbhavita nathI, kemake Adhunika vaijJAnika zedha- IcchuM chuM. baLane laIne Aje ApaNI duniyAnA sAmasAmA jaina sAhityane sarvAgINa itihAsa racavA be cheDA vaccenuM bhaugolika aMtara luptaprAya banyuM mATe koI eka ja paddhati svIkAravI paDe tema nathI. che-Aje A5NI duniyA eka mahAkuTuMba jevI enuM kAraNa e che ke A sAhityanA bhinna banI gaI che. bhinna dRSTibindu anasAra vividha vargo pADI zakAya - vizva sAhityanA ItihAsamAM bhAratIya sAhitya tema che. dAkhalA tarIke huM nIce mujabanuM vamanA ItihAsanuM sthAna e sAhityanI vizALatA, karaNa enI pAchaLa rahelI vivakSAnA ullekhapUrvaka vividhatA ane vareNyatAne laIne jevuM tevuM nathI, darzAvuM chuM - paraMtu sakheda kahevuM paDe che ke e dizAmAM videzI 1] zvetAMbara sAhitya ane digaMbara vidhAna sadgata pro. morIsa vitaniMse jarmana sAhitya 4 bhASAmAM prazaMsanIya prayAsarUpe eka mahAna graMtha rao ane ene anulakSIne ApaNA dezanA keTalAka Ama jaina sAhityanA be vibhAga pADanAra sAkSa paNa A dizAmAM keTaluMka kArya karyuM che saMpradAyane mahatva Ape che. ahIM e umerIza ke tema chatAM bhAratIya sAhityano ItihAsa hajI apUrNa "yApatIya ' sAhitya upayuMkata baMne prakAranA sAhityaja che ane uparyukta jarmana graMthanA aMgrejI anu nA pramANamAM ghaNuM DuM maLe che, yApanIya saM. vAdamAM jaina sAhityanuM sukha ane sahayatApUrvakanuM dAyanA Aje kaI khullaMkhullA anuyAyI nathI temaja nirUpaNa che paNa e to Adhunika prakAzane jotAM yApanIya maMtavyone cheka vetAMbara saMpradAya tarapha ghaNuM apUrNa gaNAya tevuM che. khuda che. vinise vizeSa che. Ane laIne vetAMbara sAhityanI sAthemane eka patra dvArA potAnA graMthamAM keTalIka navIna sAthe-bhege ja yApanIya sAhityane vicAra karI sAmagrI umerI ene paripUrNa banAvavA prayAsa karyAnuM sakAya tema che. AthI meM saMpradAyanI daSTie jaina lakhyuM hatuM. e puravaNIpUrvakanA jarmana graMthane sAhityanA traNa vibhAga na sucavatAM be ja sUcavyA che. agrejI anuvAda Aje varSo vItyAM chatAM pUrepUro riI Agamika ane anAgamika sAhitya prakAzita thayo nathI. kalakattA vidyApITha aMgrejI anuvAda tarIke A History of Indian Liter. upalabdha jaina sAhityamAM keTalAka Agama (i. aturenA nAmathI be bhAga prasiddha karI jarmana che. jayArane prathama sukabaMdha [ kutaskaMdha] sUya gaDa ane uttarajajhayaNa ) sauthI prAcIna che. AthI 1 A be khaMDamAM vibhakta karAyelA graMthanuM nAma Geschichte der Indischen Litteratur , 4. vetAMbare pahelA ke digaMbara e vivAdagrasta prazna 2 AnI noMdha meM mArA pustaka nAme jaina che. ethI karIne lekhaka pitAnI mAnyatA anusAra jaina saMskRta sAhityano ItihAsa (khaMDa 1)nA upadhAta sAhityanA A be vibhAgamAMthI ekane prathama sthAna ApI (pR. 1)mAM lIdhI che, zake tema che. digaMbare taraphathI jena sAhityano ItihAsa 3 prathama bhAga I. sa. 1927mAM ane dvitIya bhAga racAyAnI je vAta thoDA vakhata upara rajU thaI hatI temAM che. 933mAM chapAyela che, digaMbara sAhityane A sthAna apAyuM hatuM.. For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jana sAhityano sarvAMgINa ItihAsa 135 karIne temaja Agamane aMgenA sAhityanI jene Ama je ahIM cAra vibhAga meM darzAvyA che daSTie vizeSa upagitA ane mahattA hevAthI temaja temAM jaina sAhityanI bhASA anusAra vaheMcaNI che. Agamika sAhitya lagabhaga pAMca lAkha zloka jevaDuM upalabdha jaina sAhityanA sauthI prAcIna graMthe pAIlamAM Aje maLatuM hovAthI Amika sAhityane prathama che. kAlAMtare saMskRtamAM graMtha racAyA che. drAviDa sthAna ApavA kaI prerAya ane keTalAka prerAyA paNa bhASAmAM jaina prathe jyArathI racAyA enI tapAsa che temAM beTuM nathI. A saMbaMdhamAM huM be saMrathA. bAkI rahe che. paNa ema lAge che e kArya saMskRta one ullekha karuM chuM : graMthanI racanA thayA pahelAM nahi thayuM hoya. gujarAtI (1) muMbaI sarakAranI mAlikInI lagabhaga paccIsa vagere prAdezika bhASAomAM racAeluM sAhitya sauthI hajAra hastalikhita prationuM varNanAtmaka sucIpatra arvAcIna che, je gujarAtI sAhitya lagabhaga ATha taiyAra karAvI e prakAzita karavAnuM kArya punAnAM se varSa jeTaluM te prAcIna che ja. : "bhAMDArakara prAyavidhA saMzodhana maMdira" taraphathI traNeka 4i] sArvajanIna sAhitya ane dhArmika sAhitya dasakAthI karAya che. temAM jaina sAhityane lagatI prati- je sAhitya sau koIne koIpaNa dharmanA anu enA sucIpatra mATe Amika sAhityane prathama sthAna yAsIne upagI thaI paDe tevuM hoya tene huM "sArva apAyuM che. DCGCMnA sattara khaMDa A janIna sAhitya' kahuM chuM. emAM vyAkaraNa, keza, sAhityane age che, jyAre enAM pachInA traNa khaMDo chaMda, alaMkAra, nATathazAstra, saMgIta, kAmazAstra, citraanAmika sAhityane lagatA che. kaLA, sthApatya, mudrAzAstra, gaNita, nimitta, vaidha, (2) amRtasaranI "sehanalAla jaina dharma pracA- pAkazAstra, vijJAna ane nItine sthAna che. e sivAyanuM raka samiti nA upakrame banArasamAM je "pArzvanAtha jainenuM sAhitya jainonAM maMtavyothI e devatte aMze vidhAma " I. sa. 1937mAM sthapAyuM che teNe I. raMgAyeluM che ane e rIte sAMpradAyika che. A hisAbe sa. 1953mAM jaina sAhityano ItihAsa prasiddha kara- sArvajanIna sAhitya binasAMpradAyika ( secular ) vAno nirNaya karyo, enI rUparekhAmAM je cAra khaMDa che. A prakAranA sAhityanA be bheda pADavA pAchaLa darzAvAyA che temAM Amika sAhityane agra sthAna sAhityanA upayoganI sImA kAraNabhUta che. meM apAyuM che. A jAtane be vibhAgone lakSyamAM rAkhI jenA meM paNa jene sAhityano ItihAsanI racanA mATe pAIya sAhityane temaja saMskRta sAhityano ItihAsa A ja sAhityane Adha sthAna i. sa. 1939mAM racela che. ApyuM hatuM. prathama vimAga pUratA pustakanuM nAma pAIyA A ditIya vagIkaraNane anulakSIne meM nIce (prAkRta) bhASAo ane sAhitya che, jyAre bIjA mujabanAM be pustake aMgrejImAM jyAM che - vibhAgane aMgenA pustakanuM nAma jaina saMskRta sAhi. 1, A History of the Canonical lit tyano itihAsa che. e traNa kaTake prasiddha thanAra che. erature of the Jainas. ene prathama upakhaMDa sArvajanIna sAhityane lagatA 2. A History of the Non-canoni. 1, puva (pUrva) saMskRtamAM racAyAM hoya te e vAta judI che. cal literature of the Jains. 2 A "mukti-kamala jena mehanamAlA"mAM chapAvA [3] pAThaya [ prAkRta ] sAhitya, saMkRta che. A khaMDanA upodaghAta(u. 29-71)mAM meM saMskRta sAhitya, drAviDa sAhitya ane gujarAtI vargara sAhityane lagatA je traNe bhAratIya temaja abhAratIya prAdezika bhASAomAM racAyeluM sAhitya. bhASAmAM racAyAM che tenI noMdha lIdhI che. For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAna prakAza che. bIjA khaDanA prathama upakhaMDamAM lalita sAhityane prakaraNa che ane emAM uparyukta soLa viSayonuM nirUpaNa ane trIjA khaMDanA bAkInA traNa upakhaMDamAM dArzanika che. anukrame nava ane agiyAra prakaraNe che. Ama sAhitya, anachAnAmaka sAhitya ane avaziSTa sAhityane A samaya pustakamAM kule ka7 prakaraNe che. bIjA sthAna apAyuM che. prathama khaMDarUpa prathama vibhAgamAM sattara vibhAganA prakaraNanA nAma nIce mujaba che - prakaraNa 18 bRhata padhAtmaka zravya kAvya : jinacaritra ane purANa. 19 * * * * (cAlu) : prakIrNaka caritre, prabandho ane kathAo. 20 bhavya kAvya (cAlu) : dayAmaya-kAvyo, aneka sandhAna-kAvyo ane caMpUo. 21 buhatuM gadhAtmaka pravya kAvyo. 22 ladhu padhAtmaka prakhya kALyo - 23 stuti- stotro , 24 pAdapUrtirUpa kAvya, anekAthI padho ane vijJaptipatro , 25 dazya kAvya yAne nATakAdi rUpako , 26 ajaina lalita sAhityanAM jaina saMskRta vivaraNa trIjA vibhAganAM prakaraNonAM nAma nIce pramANe che - ra7 darzanamImAMsA 28 nyAya upakhaMDa 2 29 yoga 30 caraNakaraNAnuga 31 matrazAstra ane kalpa upakhaMDa 3 3ra anuSThAna vidhi 28 svamasamarthaka yAne khaMDanamaMDanAtmaka graMtha . 34 prakIrNaka graMtha , 35 jaina pAI kRtionAM saMskRta vivaraNe , 36 ajaina dArzanika sAhityanAM jaina saMskRta vivaraNe upakhaMDa 4 , 37 ukIrNa lekhe ItyAdi pi jaina sAhityane kAlakramika ItihAsa jAtane svataMtra ItihAsa gujarAtImAM racavAnA je A jAtanA ItihAsanI racanAmAM kAlakrama ke je prayAso thayA che temAM sva. mohanalAla dalIcaMda desAI ItihAsanuM eka mahatvanuM aMga che te pradhAna pada nimnalikhita pustaka dhapAtra che - bhogave che, jyAre e kAlakramane mukAbale saMpradAya, jaina sAhityane saMkSipta ItihAsa viSaya ane bhASA e badhAM ye gauNa rahe che. A A pustakamAM keTalIka nyUnatA rahelI che. jemake te upakhaMDa 2 1. Ane aMge Do. satIzacandra vidyAbhUSaNe racele nimna likhita grantha nedhapAtra cheche A History of Indian Logic (pp. 157-221) A graMtha che. sa. 1921mAM pAvAyo che For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jana sAhityane sarvAMgINa ItihAsa 137 emAM digaMbara saMpradAyanAM pustako pUratA pramANamAM (3) A History of the Canonical noMdhAyA nathI. drAviDa sAhitya sarvAze nahi te lagabhaga Literature of the Jains, jatuM karAya che. jAtajAtanI sUcIo apAI che, (4) AgamanuM digdazana A I.sa 1948mAM paraMtu viSayadITha sacIne emAM abhAva che. chapAvAyelA pustakanI meM pUrA pADelA kharce chapAyelI jaina sAhityane AnuSaMgika ItihAsa . tamAma nakale vecAI gaI che. vintarnirse ra che ane enA aMgrejI anuvAdane (5) pravacanakiraNAvelI. AnA kartA zrI vijaya keTalIka vidyApIThamAM abhyAsakramamAM sthAna ApI enI padyasUri che. emaNe AgamanuM digdarzana nAmanuM kadara karI che te stutya che. uparyukta mAruM pustaka joI e dvArA preraNA meLavI A pramANe jene sAhityanAM pAMca vanIkaraNa meM A kiraNAvelI racI che. emAM emaNe AgAmomAM atra darzAvyAM che. AvatA viSayonI vistArathI neMdha lIdhI che. ema eTale have huM jaina sAhityane savAMgINa ItihAsa karatI veLA AgamanAM vivaraNagata viSayone paNa racavA mATe upayogI thaI paDe evAM prakAzita temaja jANe e mULamata viSaya na hoya tema bheLavI dIdhA aprakAzita pustakone nirdeza karuM chuM. Athamika che. je A baMne prakAranA viSayone pRthapha pRthapha sAhitya purata vibhAga taiyAra karavAmAM e viSayanA sthAna apAyuM hota to A pustakanA mahattavamAM svataMtra pustaka tarIke nIce mujabanAM gaNAvI vRddhi thAta. A pustakamAM e taiyAra karavA mATe kAmamAM zakAya :-- levAyelA granthane nirdeza nathI temaja prakAzana varSane (1) Descriptive Catalogue of the paNa nathI. have pachInI AvRttimAM A bAbatamAM ghaTatuM karavA mArI tenA praNetAne sAdara vijJapti che. Government Collections of manuscripts (Vol. XVII). A pAMca bhAgamAM vibhakta che. sAMbhaLyA mujaba A pustaka have maLatuM nathI. je e anukrame I. sa. 1935, 1936, 1941, 1948 ema ja heya te e sarvara pharI prakAzita thavuM ghaTe. ane 1954mAM prakAzita thayA che. (6) pistAlIza Agama. AmAM AgamonI (2) Ahata AgamanuM avalokana yAne rUparekhA AlekhAI che. A pustaka I. sa. 1954mAM prakAzita thayuM tevAmAM A pustakanI puravaNI rUpe, tararasika candrikA (bhA. 1). A. I. 1939mAM avaziSTa ane anupalabdha A gemane saMkSipta paricaya prasiddha thayA bAda enA bAkInA bhAga chapAvavAnuM pUro pADanAruM. pustaka taiyAra karavA ane keTalAka mAMDI vaLAyuM che. munivarAdie sUcana karatAM meM e kArya karyuM hatuM 1 Ane aMgenA jaina vibhAganI lagabhaga pAMca hajAra para paraMtu Aje te e lakhANu aprakAzita che. hastalikhita prationuM varNanAtmaka sUcIpatra taiyAra karavA mATe mane "bhAMDArakara prA. saM.maMdira" taraphathI i. sa1930mAM jaina sAhityano savAMgINa itihAsa racanAre prAdeAmaMtraNa maLatAM meM e kArya I. sa1936 sudhImAM pUruM zika bhASAomAM racAyelI jena kRtionA bhASAdITha karI e saMsthAne seMpI dIdhuM che. atyArasudhImAM 17mAM itihAsanAM pustako jovAM dhaTe, AvAM pustake kaI khaMDa (volume)nA pAMce bhAga, 18 mAne prathama bhAga bhASAmAM racAyAM che te jANavuM bAkI rahe che. zrI temaja 19mA prathama bhAga chapAI thayA che prakAzita rakSica thaelA che, jyAre 18 mAnA cAra bhAga, mAne bIje kAmatAprasAda jene hiro na sAhitya bhAga ane vIsamAna cAre bhAga apakArita che. hAlamAM utihAsa nAmanuM pustaka racyuM che. e I. sa. 19. 19mA khaMDane bIjo bhAga chapAya che, 54mAM prasiddha thayelA pustakamAM hindImAM ramAyelI For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mana www.kobatirth.org zrI AtmAnaMda prakAza keTalIka zvetAMbara kRtine pazu saMkSipta paricaya apAMce che. "" tAmila bhASAmAM kaI kaI jaina kRti racAI che. te jANuvA mATenuM eka sAdhata te preA, e, cakravatI e racela Jaina Literature in Tarnil che. e ArAnAM jaina siddhAnta bhavana tarI I. sa. 1941mAM pra4.zita karAyela che. gujarAtImAM jAtajAtanA jaina graMthA puSkaLa pramAzumAM racAyelAM che. ema jaina gurjara kavionA trA bhAga jotAM jaNAya che, paraMtu gujarAtI jaina sAhityanA pratihAsa jevuM kAI svataMtra pustaka prakA zita thayelu* hAya ema jovA jANavAmAM nathI, jaine te hAthe je " phAgu " tarIke oLakhAtAM kAvyo racAyAM che tenera prAcIna knru-sa'graDamAM sthAna apAyu che. gujarAtI sAhityanA sakSipta ke vistRta paricaya ke ItihAsane aMge atyAra sudhImAM je pustakAmAM gujarAtI jaina sAhityane ochevatto a'zuM sthAna apAyuM che, tenI noMdha meM gujarAtI jaina sAhityanA ItihAsa '' nAmanA mArA lekhamAM lIdhI che. 61 upalabdha jaina sAhityanA AgAmika ane anAgamika e bhane prakArane aMge zvetAMbarAnA kALe che, jyAre zikharAnA kALA vaLa anAgamika sAhitya pUrato che. pro. johAnisa hale " On the ure of the Shvetambaras of Gujar at nAmanuM pustaka racI e dvArA khAsa karIne jaina ,, DCGCMnA khaMDa 18-20 jaina anAgamika sAhityane lagatA che. anAgamika sAhityanuM eka aMga te 'nyAya' che, nyAyane lagatA je graMthA zvetAMbarA temaja digaMbarAe ramyA che te paikI keTalAkanI noMdha meM DCGCM ( Vol. XVIII )nA I. sa. 1952mAM praddi thayelA prathama bhAgamAM lIdhI che. sAthe sAthe enI prastAvanA. 7-18)mAM jaina nyAya, kama-siddhAnta, jJAnamImAMA ityAdi viSe keTalIka mAhitI ApI che. A ja bhAgamAM darzanaLiteratzA(philosophy)ne aMge keTalAka zvetAMbarIya graMthA viSe noMdha lIdhI che ane e kAya` bIjA e bhAga sudhI cAlu rAkhI digabarIya graMthane cothA bhAmamAM sthAna Apyu che. DCGCM ( Vol. XIX ) stuti-staMtrane lagatA khaMDa che. enA khe varSoM upara (I sa. 1957mAM) chapAyelA prathama bhAgamAM zvetAMbarIya stuti, stetrA rajU karAyAM che, jyAre bIjA bhAgamAM keTalAMka khIjA zvetAMbarIya raste temaja ziMgarIya tetre ne sthAna apAyuM che. 4. keTalAka AnA uccAra likhiga' kare che. 1 AnA e kharuM paDAyA che. khInna khaMDa (pR. 1983, 17:6)mAM hindI kRtionI sUcI apAi che. karatA pustakanA prakAzananI 2. A pustaka prasiddha thayuM te pUrve jaina phaNuo rajU AvazyaktA darzAvavApUrNAMka e phaNu viSe keTalIka mAhitI mArA lekha nAme ApaNAM phAgu' kAvyA''mAM ApI hatI. A lekha jaina satyaprakAza' (va. 11, '. 6)mAM prasiddha thayeluM che. 3. A lekha AtmAnaMda prakAza" (pR. 56, 2. 8) mAM chapAyA che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kathA sAhitya upara prakAza pADyo che. A 26 pRSThonu aMgrejImAM lakhAyelu" pustaka jalASkiga (Leipzig) thI I. sa. 1922mAM prakAzita karAyuM che. 5. nAthurAma premIe jaina sAntya nau tihAsa nAmanA pustakamAM keTalAMka ga'khara granthakArI ane granthA viSe temaja yApanIya saMpradAya viSe mahattvanI mAhitI pUrI pADI che. Anu prathama saMskaraNu I. sa. 1942mAM chapAyuM hatuM. enu satheSita ane parivardhita dvitIya saMskaraNa I. sa. 1956mAM bahAra paDyuM che. enI sAta vizeSatAo darzAvAi che. temAMthI sauthI prathama e che ke emAM AyAya, sUri, mahAkavi, svAmI, bhagavat ItyAdi padavIe na lakhatAM kevaLa nAma apAyA che paNa e asammAnanI bhAvanAthI ema karAyuM nathI ema spaSTa paNe kahevAyuM che. viroSamAM cAra lekha umerAyA che. For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina sAhityanA sarvAgINa itihAsa 139 DCGCM ( Vol. XX )mAM mukhyatve rUpa anyakAravibhAga prakAzita thaye heta te karIne jena kathAsAhitya temaja keTaluMka avaziSTa "Onomasticon of the Jaina Writers'nI sAhitya vicArAyela che. garaja sArata. racanA mATe DC G C M Vols, mahArA yAkinInA dharmaputra haribhadraniA jIvana (XVII-XX)ne aMgenuM prathama pariziSTa kAma lAge vRttAMta ane kRtikalApano visvata paricaya pUruM pADatuM tema che "pArzvanAtha vighAzrama" taraphathI jaina sAeka pustaka meM evuM che. enuM nAma "mahArA hityane itihAsa je hindImAM taiyAra thatAM chapAvAyAkinInA dharmanuM zrI haribhasUri : jIvana ane ne che temAM, meM je uparyukta cAre khaMDanA kavana " rakhAyuM che. A pustaka vadarAnI ja zrI prathama pariziSTamAM granthakAranA nirdezanI sAthe emanI - sayAjI sAhityamAlA "mAM prakAzita karavA mATe tA. kRtionI paNa noMdha lIdhI che tevI neMdha levAze te 17-7-'parane roja nirNaya karAyuM hatuM, e hisAbe A dizAmAM eka mahatvanuM pagaluM bhareluM gaNAze. A pustaka satvara prakAzita thavuM ghaTe. jaina saMskRta sAhityano ItihAsa je meM e che temAM prathama pariziSTamAM A rIte pratyekAnI neMdha nyAyavizArada nyAyAyAya yazavijayagaNie levAnI mArI icchA ane taiyArI paNa hatI, paraMtu pAya. saMskata, gujarAtI tema ja hindImAM vividha ethI pustakanuM kalevara vadhI jatAM prakAzanakhane viSayane lagatA gra rahyA che. e tamAmanA yathA- prazna upasthita thatuM hovAthI meM e vAta jatI karI che. zakya parizIlanarUpe meM "thazedehana" nAmanuM pustaka racyuM che. emAM e gaNivaryanI jIvanarekhA paNa meM kannaDa prAtIya tADapatrIya granthasUcI - A pustakamAM saMskRta, pAIya ane kannaDa yAne kAnaDI AlekhI che. bhASAmAM racAyelA graMthonI 7568 tADapatrIya ane '. Ama jema meM be vetAMbara munivaronI sAhityika cheDIka kAgaLa upara lakhAyelI hAthathIonI dha kRtionI mAhitI ApI che tema anya jaina graMthakAre che. e jaina sAhityanA sarvAgINa itihAsa racavA mATe je prakAzita sAmagrI maLatI hoya te jene mATe eka mahatvanuM sAdhana che. A pustaka "bhAratIya sAhityane sarvAgINa ItihAsa racavA mATe kAmamAM jJAnapITha, kAzI' taraphathI I. sa. 1948mAM prasiddha laI zakAya. karAyuM che. jaina sAhityane aMge paMdareka lAkha hastalikhita varNanAtmaka sucIpatra tarIke meM taiyAra karelA pratio che. A saMbaMdhamAM keTalAMka sUcIpa prakAzita uparyukta cAra khaMDa pUratuM sUcIpatra uparAMta mina thayAM che emAM vividha bhAganI hastalikhita likhita be sucIpatre prastuta itihAsa racavAmAM prationI noMdha jinakeza(granyavibhAga)mAM upayogI thaI paDe tema che - che. hari dAmodara velaNakare sauthI vadhAre pramANamAM (1) pattanastha bhAMDAgArIya granthasUcI, lIdhI che. A pravibhAga amuka aMze apUrNa che (2) jesalameranA bhaMDAranuM vivallabha munizrI eTaluM ja nahi paNa emAM keTalAka ullekho jAna paNa puNyavijayajIe taiyAra kareluM sucIpatra. che. tema chatAM prastuta ItihAsa racavAmAM A pustaka jaina graMtha prakAzita karanArI keTalI che nAnI upayogI thaI paDe tema che, je enA bIjA vibhAga 2 Ane aMgenI mAhitI tema ja emAM nizAyelA che. A prathama khaMDa bhAM. prA. saM. maMdira taraphathI I.sa. keTalAMka pustakonI mAhitI meM jai. saM. sA. I. (kha 1944mAM chapAvAyo che. 1, pR. 34, 315 ityAdimAM ApI che). For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI AtmAna prakAza 14 moTI sasthAo che. 1 enA saMcAlako potapAtAnI saMsthA taraphathI prasiddha thayelA graMthAnI savistara mAhitI pUrI pADanArI sUcI chapAve te A kAryamAM te sahAyaka thaI paDe. keTalAye jaina granthAnA aMtamAM enA kartAoe ane kAI kAI vAra enA bhaktoe prazasti racI che. vaLI jaina hastalikhita pratimAMnI keTalI ye puSpikAethI akSa kRta che. e puSpikAe paNa jaitAnA ja itihAsAdi mATe upayogI che ema nahi, paraMtu e bhAratIya itihAsa-bhUgoLane mATe paNa kAmamAM Ave tema che. ethI teA jaina hastalikhita pratinA varNanAtmaka sUcIpatro e pratinA mAlikA taraphathI prasiddha thavAM ghaTe. DCGCM(Vol, XVII-XX)mAM prazastie temaja puSpikAe apAi che. pre. piTarsIna jevAnA hevAlAmAM paNu kAI koI vAra enAM darzana thAya che, paraMtu Ane aMgenA svataMtra pustako bahu ja thADAM DhAzita thayAM che. AvAM e prakAzita pustakA nIce mujaba che :-- (ra) jaina pustaka prazastisauMgraha (prathama bhAga) A saMgraha " siMdhI jaina granthamALA ''mAM graMthAMka 18 tarIke i. sa. 1943mAM chapAvAyA che. 1 dA. ta. jIe tattvAmiMgamasatra ( sabhASyAdi )nA prathama vibhAganA aMtamAM ke, lA. je. pu. sasthA taraphathI chapAyeluM sUcipatra, dhAtupratimA lekhasa graha temaja zilAlekhAAne a MgenAM pustako paNa itihAsanI racanA mATe mahattvanI sAmagrI pUrI pADe tema che. (1) prazastisaMgraha A dezivarati dharmAM rAdhaka samAja " taraphathI amadAvAdathI vi. sa', 1993mAM prasidhdha karAyA che. e jaina sAhityanuM jejevuM pradarzana bharAyuM hatu. tenA phaLarUpa che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAka jaina graMthAne aMge mananIya praratAvanA lakhAi che, temaja jaina sAhityanA itihAsa mATe upayogI thai paDe evA lekhA paNu prakAzita thayelA che. keTalAka mahinA upara " The Voice of Ahinsa '' ( Vol. VI, No. 10 )mAM DA. kalAusa bruna Klaus Bruhn )ne " Ja. in studies in Germany ' nAmanA lekha chapAyA che. emAM pre. vekhara vagere jarmana vidvAna e jaina sAhitya aMge je prazna sanIya kAryoM karyuM che tenI noMdha karAi che. A pramANe prastuta itihAsa racavA mATe vividha sAmagrI kAma lAge tema che ane AjanA samaya paNu e mATe anukULa che. ethI A kAya` sattara hAtha dharAvuM joie, sauthI prathama prastuta itihAsa guja rAtImAM athavA tA hindImAM prakAzita thavA ghaTe, tema thayA bAda A emAMthI je bhASAmAM itihAsa na lakhAyA hoya temAM, sudhArAvadhArA sAthe itihAsa chapAvavA joie kAlAMtare emAM khAsa umeravA na jAya eve samaye ApaNA dezanI anya mukhya bhASAemAM temaja aMgrejImAM paNa enA anuvAda prakAzita thavA joie. tema thaze tyAre jaina sAhityanuM sAcuM ne saMpU` mUlya aMkAze ane jagatabharanAM jaineAnA uttama graMtha ane enA praNetAenA samucita prazaMsA thaze. 2. A lekhanu' sudhArAvadhArA sahitanu` rA. aruNAya na, jAnIe kareluM gujarAtI bhASAMtara jainayuga" (jAnyuArI - 1959)mAM prakAzita karAyu' che. For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtI graMtha 2-0-0 bhagavAnanA caritro - 21 kumAra vihArazataka 0-12-0 1 zrI zreyAMsanAtha caritra a 7-8-0 22 caityavaMdana samIkSA 5-0-0 2 zI zAntinAtha caritra 7-8-0 22 sajajhAyamALA ( bhImazI ) 4-8-0 3 zrI supArzvanAtha caritra bhAMga, 2 2-8-0 24 AtmakAti prakAza 4 zrI pArzvanAtha caritra 130-0 tAva ane hitopadezAdi bhAre kAgaLa 15-0-0 10-8-0 5 tIrtha 'kara caritra 25 tatvanirNayaprAsAda cAvIza tIrthaMkarAnA caritro tathA 26 AraMmasiddhi 1-0-0 27 jaina drAvasAra 1-0-0 covIza paMcara'gI citro sAthe 6-0-0 28 dhamabindu (AkRtti bIjI ) 3- 7 caritra vigere 29 AcArapadeza 1-0-0 6 AderAI jaina strItinA bhI, 2 ja 2- 0=0 30 anekAnta ( gujarAtI ) 1-0-0 7 kathArana keza bhA. 1 lo. 8-0-0 31 ( IMglIza ) 8 9 bhA. 2 je. 6-0-0 3ra namaskAra mahAmaMtra 1-0=0 9 damayaMtI caritra 6-8-0 33 jaina dharmaviSayaka praznottara 1-0-0 10 saMghapati caritra , 6-8-0 34 paMca parameSTI guNa ranamALA - - 11 zrI vijayAnaMda sUri (rA. suzIla) 0-8-0 35 prakara puSpamALA bhA. 2 je 1-0-0 12 vasudevahiMdI [gujarAtI bhASAMtara] 15-0-0 36 zrAvakadharma vidhi prakaraNa 1-8-0 e pUjA ane kAvya 37 jJAnapradIpa bhA. 1 lo 4-0- 13 Atmavalalabha pUjA saMgraha 3-0-0 38 " bhA. 2 je 4-0-0 14 cauda rAjalaka pUjA 0=4-0 39 ?"- bhA. 3 je 2-0-7 15 navANuM abhiSeka pUjA 0-4-0 40 AtmAnaMda janmazatAmida aMka 2-8-0 16 vIza sthAnaka pUjA (arthavALA) 1-4-0 41 sAdhu sAdhvI Avazyaka sUtra 17 suman daza"na pUjA 0-4-0 - devanAgarI lIpImAM 18 cAritrapUjAdi trayI saMgraha 0-4-0 42 gujarAtI lIpImAM 19 jaina etihAsika kAvya-saM'graha 2:1200 43 kathAdIpa 1-0-0 20 kAgya sudhAkaeNra 2-8-0 44 dhamakauzalya 1-12-0 ' '' tA. ke.-di pAsavI sudhImAM uparanA gujarAtI-saM2kRta graMtha maMgAvanArane rUA. 25] nI kImatanA purataka upara savA che, rUA. 50 upara sADAbAra ane eka upa2 20 TakA kamIzana kApI ApavAmAM Avaze. lakho :zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara (aorASTra) For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | Reg. N. B, 431 jas seminarsionSeakage azAntasya kutaH sukham ? "azAntane sukha zAnuM ?" ema kahIne e zabdo evuM sUcana kare che ke zAMti e ja sukhanI pUrNa bhUmikA che. azAMta rahIne sukhanI zodhamAM AthaDavuM e to saLagatI sagaDI mAthe mUkIne pachI TADhakanI - talozamAM chAMTA mAravA barAbara che. ! paNa A 'zAMti' che zuM che ApaNA rAjanA prAkRta vaparAzathI je aneka zabdo potAnI mUlagata athamUDIne khAI kheDA che temAMnA eka zabda che-A zAMti ! rAjakAraNI puruSoe to e bicArA zabdane jANe potAnI bAjunuM eka sagaDuM ja banAvI dIdhela che ! 'zAMti' e temane mana temanI sagavaDa pramANenI jagatanI vyavasthAnuM bIjuM nAma che ! pariNAme yuddhanuM bIjuM nAma che ! 'zAMti' zabda 'zama' dhAtu uparathI jAya chemanamAM je vikAre UThe tene samajaNapUrvaka dabAvI devA, tenuM zamana karavu', e zAMti. Indriye bicArI manane AdhIna che ane mana kSaNe kSaNe navI vAsanAonA tukakA uThAvI uThAvIne jAte duHkhI thAya che ane indriyane paNa herAna parezAna karI mUke che ? dAkhalA tarIke peTa te bicArUM bAjarAnA ardhA roTalAthI calAvI levA taiyAra hoya che, paNa mana enAmAM chappana bheganI lAlasA jagADIne ene AkuLavyAkuLa banAvI mUke che ! eTale kuzaLa DokaTara jema roganA mULane pakaDI pADIne pachI ja tene IlAja kare che tema zrIkRSNa du:kharUpI rAganA mULane pakaDI pADIne pachI tene amegha pratikArarAmabANa ilAja A traNa rAdhArA sUcave che. eTale mananI zAMti keLave, vikAronuM zamana karo. sukha Indriyane phaTavavAmAM nathI, mananA saMyamamAM che - "akhaMDa AnaMda'mAMthI prakAzUka : khImacaMda cAMpazI zAha, zrI jaina AmAnada samAvatI mudraka : harilAla devacaMda zeTha, AnaMda pronTIMga presa -bhAvanagara, For Private And Personal Use Only