Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તક ૩૯ મુ.
અ'કે ૧૧ મા,
સંવત ૧૯૮
પ્ર. જેઠ
- પરમ પૂનિત શ્રી પુંડરીકગિરિરાજ
છે કા ડી કે,
શ્રી જૈન આત્માન સભા–ભાવનગર,
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિષવ-પરિચવા
૧. આદિ જિનંદ સ્તવન. .. ... .. ••• • • • ••• • ( સુયી ) ૨૪૫ ૨. આમ્રવૃક્ષાચૅક્તિ ... ... ... ... ... ( કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા ) ૨૪૬ ૩. વિકાસના પંથે ... ... ... ... ( આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૨૪૮ ૪. નવતત્ત્વ ... ... ... ... ... ... ... ( અમરચંદ માવજી શાહ ) ઉપર પ. તાત્વિક ઉપદેશ વચન ( આ. શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરિજી પ્રશિષ્ય મુનિ પુણ્યવિજયઃ ?
વિજ્ઞપાક્ષિક ) ૨૫૩ ૬. સમભાવ
•• ... ... ... (યોગશાસ્ત્ર ) રપપ ૭. શ્રી હરિભદ્રસાર " "" "" ""
| ... ... ... ... (ઉદ્ધત ) ૨૫૬ ૮. તનમનધનની સફળતા અને નિષ્ફળતા ... .... ( અમરચંદ માવજી શહૈ ) ૨૫૯ ૯. સુભાષિત વચનામૃત ... ... ... ( સં. મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૨૬૦ ૧૦. શ્રી વિજયાનંદસૂરિ ... ... ... ... ... (
55 ) ૨૬1 ૧૧. એક એકાન્તવાસી મહાત્માનો ઉપદેશ ... ... ( અનુ. અભ્યાસી બી. એ. ) ૨૬૨ ૧૨. શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ ... ( મેહનલાલ દ. દેશાઈ બી. એ. એલએલ. બી. એડવોકેટ ) ૨૬૫ ૧૩. વર્તમાન સમાચાર (પંજાબ સમાચાર વિ. ) ... ... ... ... ... .. ૨૬૭
નવા થયેલા માનવંતા સભાસદો. ૧. શાહ નગીનભાઈ હરજીવનદાસ ભાવનગર લાઈફ મેમ્બબર ૨. શાહ બલવંતરાય ભાઈચંદભાઈ અમારા માનવતા ગ્રાહકોને ૩૯-૪૦ મા વર્ષનું ભેટ પુસ્તક
શ્રી વિજયાનંદસૂરિ ”
આવતા શ્રાવણ માસથી ૬ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ' માસિક ૪૦ મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. ચાર વર્ષથી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકનું કદ (મેટામાં મોટુ' ) ક્રાઉન આઠ પૈઇ કરેલ છે. વળી વિદ્વાન મુનિમહારાજાઓ અને લેખક બંધુઓના વિવિધ લેખાવડે અને દર માસે નવીન સુંદર રંગના તીર્થોના ફેટાવડે સુશોભિત, સુંદર અક્ષરો અને સુંદર ટાઈટલવડે સમૃદ્ધ બનેલ હોવાથી ખર્ચ પણ સ્વાભાવિક વધેલ છે, છતાં દર માસે નિયમિત પ્રકટ થયા કરે છે. ' - હાલમાં ભયંકર લડાઈ ચાલતી હોવાનાં કારણે બે વર્ષથી કાગળ બ્લોકે અને કલરના ભાવ ત્રણ ગણા વધ્યા છે ( માત્ર છપાવવાના ભાવ વધ્યા નથી ), છતાં આવી ભયંકર લડાઈ માત્ર પચ્ચીશ કે પચાસ વર્ષે દેશની અશુભ ઉદયે જ આવેલ હોવાથી કાગળો વગેરેના ભાવ વધવા છતાં, પણ “ આત્માનદ પ્રકાશ ને બીલકુલ હાનિ પહોંચવાને ભય નથી, કારણ કે આ માંધવારીનો પ્રસંગ વારંવાર આવતા નથી, તેમ બે ચાર વર્ષ રહે તેથી મેટી નેટ જવાને ભય પણું માસિક માટે નથી, કારણ કે ખાટ જતી હોય તે પણ સભામાં બીજા મકાનભાડું', પુસ્તક
( અનુસધાન ટાઈટલ પૃષ્ઠ ૩ જુ. )
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
પુસ્તક : ૩૯ મુ:
અંક : ૧૧ મા :
આત્મ
સ. ૪૬ ઃ
www.kobatirth.org
201
//
પ્રકાશ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વીર સ’. ૪૬૮ : જ્યેષ્ઠ : વિક્રમ સં. ૧૯૯૮ : જીન :
આદિ જિન સ્તવન
[ ત~તું રામ ભજન કર પ્રાણી ફિલ્મ સંત તુલસીદાસ ]
તુ આદિ જિનદ ભજ પ્રાણી, તેરી જો દુઃખકી જિંદગાની, ચ‘ચળ કાયા, ચાપલ માયા, બાદલ સમ છાંઈ દુઃખ છાયા; ફટ જાએગા તનકા ફુગા, બીજા ધર્મી-ધ્યાની—તુ ૧
અપને મનસે મત કરી, રામામાનેા પ્યાર, ઢાના સગ તજા લેના, હેાગા દિલ મલ્હાર, તુમ કરલા પૂન્ય કમાણી, મનવા તું ર્ કયુ કે ભૂલતા ધર્મ કે। માની, બીત જાતી હૈ મસ્ત જવાની, નાથ જપી લે રાત-દિનભર, છેડ છે. તું દીવાની—તુ ૦ ૩
જિસને આદિનાથ ગુન ગાયા, ઉસકે મિલેગી સુખકી છાયા, સુયશકા આધાર આપ એક હૈ, મેં હા માત્મ સુકાની તુ૦ ૪
સુયશ
@@@@@@ O ©©
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
s
--
-
----- -----
----
-- + +
+ + 1 +- - મારા જાન ન
[૨૪૬].
શ્રી આત્માનંદ પી. વિશla.
સાક્ષારિ,
વસંતતિ વૃત્ત. fજં જ્ઞાતોડ વાષ્પથે ઘના છાંડસિ f છાયા, छन्नश्चेत्फलितोऽसि किं फलभरैराड्योऽसि कि संनतः । ૨. સક્ષ સહસ્ત્ર સંગ્રતિ સરવે ! શાહરણર્ષા
क्षोभामौटनभंजनानि जनतः स्वैरैव दुश्चेष्टितः ॥ १ ॥ હત્યામૃતના રસાસ્વાદુ વહાલા વાચકબધુએ !
પુણ્યપ્રભાવ અને પરમાર્થની સાક્ષાત્ મત્તિ સમાન વૃક્ષાધિરાજ આમ્રવૃક્ષ (આંબાને સંબોધા કેઈ પથિક અન્યક્તિથી કહે છે કે –
ભે ! આમ્રવૃક્ષ !! તારી અમીરાતભરી ખુદ ખાનદાની જેઈ બ્રીષ્મના આ ભીષ્મ તાપને હું વીસરી જાઉં છું. વાહ! શી તારી તાપહર શીતળ છાયા ! આ પ્રમાણે શાંત અને પ્રસન્ન મુખથી તે મુસાફર આ વૃક્ષની પ્રશંસા કહેવા લાગે ત્યાં વૃક્ષ પોતે જ પોતાની આપવીતી કહેવા લાગ્યું કે એ ગુણગ્રાહક ભલા મુસાફર! તું ભલે આવ્યા. મારું આત્મકથન સાંભળવા તું ખરેખર લાયક છો. સજજન વિના હૃદયપટ આજ સુધી હું ખાલી શકયું જ નથી, ભાઈ પાન્થ! હવે મારું હૃદયવૃત્તાંત જરા સાંભળી !
હમેશાં જ સૂર્યોદયથી તે ઠેઠ સૂર્યાસ્ત સુધીમાં મારે કેટકેટલું અંગદુઃખ સહેવું પડે છે, મુસાફરી મને કેટલી કનડગત કર છે તેનું યથાર્થ વર્ણન તે હું નથી કહેતું, પણ વિવિધ પ્રકૃતિના વિવિધ મુસાફરો પૈકી કઈ માાં પાદડાંઓ તોડે છે કોઈ વળી આખી ડાળીઓ કાપી નાખે છે, કોઈ પત્થર મારો ફળ તોડે છે તો કઈ મારું આખુંય આંગણું છિન્નભિન્ન કરી ચાલ્યા જાય છે. આ બધી પજવણી હું છેક મૂંગે મોઢે સહન જ ક્યાં કરું છું-આ પ્રમાણે વૃક્ષરાજ પિતાની વાત મુસાફરને કહી બતાવે છે એટલામાં એક થાકેલા કવિ પણ તે જ સ્થળે વિસામે લેવા આવેલ, તે આ બધી વાત સાંભળતાં જ તત્કાળ બેલી ઊઠે કે એ વૃક્ષશરોમણ! આ બધું તું જે કહે છે તે તારી પજવણી-કનડગત છે કે તારા જીવનની કાંતિકથા છે ? જે તું એને પજવણું કહેતા હો તો હું જ તને પૂછું છું કે હે ભાઈ ! પ્રથમ તે તું આ પ્રસિદ્ધ ચારે તરફના એકત્ર થતાં ધરી રસ્તા પર ઊગ્યે જ શા માટે? ભલે
અહીં તું ઊગ્યા પણ તુ રૂપાળાં ચળકતાં માંગલિક પાંદડાંધી ઘનઘટાવાળા શા માટે ઝ થયે? કદાચ શીતળ છાયાવાળો થયા તે ભલે પણ અમૃત જેવાં સ્વાદિષ્ટ ફળવાળો 5 DINGGUIA OY
AWAOC
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મોડી સાવધ નામ ના નામ .. મા અમારા નામ ન મામાના પાપ અને પાસના
આવૃક્ષા કિત,
[ ૨૪૭ ]
in
... , ...,
,
QOANIAHəcm છે. શા માટે થયે? વળી ફળભરિત થયો તે ઠીક પણ એવાં લલચાવનારાં મધુર ફળે છે છે વાળો થયા પછી તું તારા અંગે (ડાળીઓ) સહિત હેડ ભૂમિ સુધી ન શા માટે ? છે છે. આ બધા ય પ્રનું રહસ્ય ફક્ત એક જ નીકળે છે કે આ બધી બાબતે કઈ (ર)
રાજાને, સાચા સંતને અને પરમ ધાર્મિક સજજનેને જ લાગુ પડે છે, માટે તે ભાઈ આંબા ! આ તે ખરેખર તારી કીતિકથા જ છે. આખા ય વનસમાજમાં તું એક રાજવીર છે, તારી સાથે તુલનામાં મુકાય એવું વૃક્ષ ક્યાંય દૃષ્ટિએ પડતું જ નથી. હાથમાં પત્થર લઈ તાર પર ઘા કરે, એ જ ઘા કરનારના હાથમાં તું તારું અમૃતફળ આપે છે, એ અનુપમ અદ્વિતીય દાતા તું જ છે.
વૃક્ષો તે અપાર છે, થોડાક દાખલાઓ આપું. આસોપાલવ વૃક્ષ તારા સમાન શોભાવાળું છે, પણ તેને આશ્રય કરનાર શીતળ છાંયા જ માત્ર મેળવે છે, તેની સુધા તે વૃક્ષ મટાડી શકતું નથી. કેમકે તે અફળ (ફળ વિનાનું) છે. શામલિ (શેમળાનું વૃક્ષ ભભ ભભકાર દેખાવ માત્ર જ છે. ત્યાં બધાં પક્ષીઓ ઠગાઈ, નિરાશ થઈ પાછાં વળે છે. કમલના છેડ સૌરભ અને મકરંદપુષ્પરસવાળા છે, પણ તે કાદવમાં જન્મેલા છે, નિવૃક્ષ તે પ્રત્યક્ષ કટ (વાં જ) છે-એવા અનેક દાંતે નજર સમીપ મોજુદ છે, પણ પુણ્ય અને પરમાર્થ વાળું વૃક્ષ તે તું એક જ છે માટે જ પંડિત, વિદ્વાને સાક્ષ, કવિઓ વગેરે તને વૃક્ષોના રાજાધિરાજરૂપે વર્ણવે છે. - તારી ધેર્ય, શમતા, સહનશીલતા અને દાનારાપણની તે બલિહારી જ છે. વીરા આંબા ! તું તે તું જ છે.
ક્ષમાવાનમાં તે તું અગ્રગણ્ય છે અને ક્ષમા વીરસ્થ ખૂi એ વાક્યને તે સાક્ષાત્કાર કર્યો છે.
તારે જન્મ સફળ છે, જેની બળ-સંપત્તિ-સમૃધ્ધિ પરમાર્થે વપરાય એવા નામાં તારી ગણત્રી છે માટે વારિ! !
વસંતતિલકા વૃત્ત. પરમાથી પદ્ધીધર એક તું આમ્રવૃક્ષ, તારું સદાય શુભ સંત સમાન લક્ષ; સવાંગ અર્પણ કરે સહ પ્રાણી માટે, તારા સમું અવર વૃક્ષ ન વાટ-ઘટે. પાંશિક કે વિવિધરૂપ કરે ક્ષતિઓ, તારું કરે સ્તવન ચગી અને યતિએ; સંરપુરમાં રાષ્ફળ જીવન ભાઈ તારું આશિષ અંતરથી આજ તને ઉચ્ચારું
પરમારથના પંથમાં, દિવ્ય તુજ દષ્ટાંત, ધન્ય જન્મ દાનાત્યને, શાશ્વતણે સિધ્ધાંત.
- કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા DIMCIREKESKEM A RESMEDICIKODO CON
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે આ, શ્રી વિજયકરસૂરિજી મહારાજ,
કાસના પંથે.
આત્મા તે અપંગ છે. કાર્ય કરવા- ભાસે છે, પણ તે વિભાવ છે. સ્વભાવ તાવિક વાળી વૃત્તિ છે. આત્મા વૃત્તિને કાર્ય કરવાની વસ્તુ નથી. એકલા આત્માની જ વિભાવદશા રીત બતાવી શકે, સારા-નરસા કાર્યની સમજ થાય છે તેમ નથી; પણ ઉભયના સોગથી પાડી શકે પણ કોઈપણ પ્રકારની પ્રવૃત્તિ કર્તવ્ય- ઉભયની વિભાવદશા થાય છે. આત્માની માફક રૂપે ન કરી શકે.
જડની પણ વિભાવદશા થાય છે. જેવી રીતે વૃત્તિ અનુસાર વર્તન કરનાર વિભાવ આત્મા પર પરિણુતિમાં ભળી સ્વરૂપને ભૂલે છે સ્વભાવી આત્મા વ્યવહારથી અતાત્ત્વિક દૃષ્ટિથી તેવી જ રીતે જડ પણ પરપરિણતિમાં ભળી કર્તા કહી શકાય ખરો, પણ તાત્વિક દષ્ટિથી સ્વરૂપને ભૂલે છે, ભૂલે છે એટલું જ, પણ છેડતા તપાસીએ તે આત્મા અક્રિય છે. સક્રિય નથી. બને મળ્યા પછી અતાત્ત્વિક દષ્ટિથી તે જડ તથા જડના વિકારે જ છે. આત્માને જોનારને ઉભયના સ્વરૂપથી વિલક્ષણ કેઈ કરવાપણાને સ્વભાવ તાત્વિક હેય તે ત્રીજું જ સ્વરૂપ દષ્ટિગોચર થાય છે કે સિદ્ધાત્મા–મુક્તાત્મામાં પણ કરવાપણને જેને ઓળખવા માટે વિભાવ એવી સંજ્ઞા પ્રસંગ આવી જાય છે અને તેમ થવાથી રાખવામાં આવી છે. જ્યારે બને છૂટ્ટા પડે આત્મા અનાત્મા થઈ જાય છે, મુક્તાત્મા છે ત્યારે વિલક્ષણતા-વિભાવ નષ્ટ થવાથી પિતસ્વરૂપથી નષ્ટ થાય છે.
પોતાના સ્વરૂપમાં પ્રગટી નીકળે છે. પછી સંસારમાં કોઈપણ વસ્તુ સ્વભાવને ત્યાગ જેને સ્વભાવસ્થ થયાં કહે છે. જેવી રીતે કરી શકતી નથી, કારણ કે સ્વભાવને ત્યાગ સર્વથા જડથી મુકાઈ જવાથી આત્માની મુક્તકરવાથી વસ્તુને નાશ થઈ જાય છે. સ્વ દશા કહેવાય છે તેવી જ રીતે સર્વથા એટલે પિતા, ભાવ એટલે હોવાપણું. સ્વ- આમાથી મુકાઈ જવાથી જડની પણ મુક્તભાવને-પોતાના હોવાપણાનો-અસ્તિપણાનો દશા થાય છે. આ પ્રમાણે બનેની મુક્તત્યાગ એટલે નાશ થાય તે પછી સંસારમાં દશા એક સરખી હોવા છતાં આત્મા મુક્તનિશ્ચિત સવરૂપવાળી કઈ પણ વસ્તુ રહે જ દશામાં પિતાના સ્વભાવ પ્રમાણે અખંડપણે નહિ. આત્માને સ્વભાવ જાણવાપણું–અક્રિય- જાણવાપણના પરિણામમાં વતે છે, ત્યારે પણું છે. તે ત્રણે કાળમાં એક રૂપે જ રહે છે. જડ મુકતદશામાં પિતાના સ્વભાવ પ્રમાણે તેમાં પરિવર્તન નથી. અને જડને સ્વભાવ ખંડ ખંડ થઈ જઈને સક્રિયપણે અનેક સક્રિયપણું-અનાત્મજ્ઞપણું છે. તે પણ ત્રણે પ્રકારના જડાના સંગવિગના પરિકાળમાં ફરતું નથી. ઉભય(જડ-ચેતન્ય)ને ણામમાં વર્તે છે. ચૂને અને હળદરના સંયોગથી વિલક્ષણતા ભાસે છે. આત્મા સક્રિય સ્વભાવમાં ઘણું જ અંતર છે. બન્ને ભિન્ન
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિકાસના પંથે
[ ૨૪૯ ] સ્વભાવવાળાં છે. ચૂનો છે અને હળદર પણ તેને પણ ઓળખી શકયા નહિ. કર્મની પીળી હોય છે, છતાં અને જ્યારે ભેગાં સાથે વસતાં અનંત કાળ ગયા તે પણ થાય છે ત્યારે લાલ રંગ દેખાય છે. ધોળા- તેના દુષ્ટ સ્વભાવને ઓળખી શકયા નહિ. પણું અને પીળાપણું ઢકાઈ જઈને જે લાલ હંમેશાં જડનું જ ધ્યાન અને જડની જ રંગ દેખાય છે તે જ તેની વિભાવદશા છે. સેવા. સાચું જાણુવારૂપ પિતાનું કાર્ય છેડીને પ્રચાગથી જ્યારે બન્નેને અલગ કરવામાં ખાટું જાણવું અને જડને પોષવું અને આવે છે ત્યારે અને પાછા પિતા પોતાના
સમજવું પણ ટું. હું સમજીને માનવું સ્વરૂપમાં પ્રગટી નીકળે છે. ચૂને ધોળે
સાચું. અગ્નિને અડકે તે તરત બળે અને થઈ જઈને ચૂનાના રૂપે દેખાય છે અને ઝેર ખાય તે તરત મરે, એટલે જ માનવી હળદર પીળી થઈ જઈને હળદરના રૂપે
તાત્કાલિક ફળ આપનાર વસ્તુઓથી વેગળા
' રહે છે. અધર્મ અને અનીતિ કાળાન્તરે દેખાય છે. બન્ને પાછા પિતા પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે પિતતાના કાર્યમાં પરિણત થઈ
ગુપ્તપણે ફળ-સજા કરે છે માટે તેનાથી
વિરામ પામતા નથી. જાય છે. ભેગા ભળેલા કંકુનું કાર્ય કરનારા
સંસારને અનુયાયી, જગતના પગલે હોય છે. બેઉ મળી એક જ કાર્ય કરે છે અને છૂટા પડી જુદું કાર્ય કરે છે તેવી જ
જડાસક્ત ઈચ્છાઓને રોધ કરી શકતું નથી, રીતે જડ-ચેતન્ય પણ ભેગાં ભળી સંસારી
આત્મવિકાસના માર્ગને સર્વથા સમજી શકતે કહેવાય છે અને બન્ને એક કાર્ય કરે છે. '
નથી, અજ્ઞાનીઓના માનની આકાંક્ષા રાખ્યા તે જ છુટા પડી ગયા પછી સ્વતંત્રપણે પિત નથી. સંસારની વિભૂતિ-એશ્વર્ય મળવા માત્રથી
કરે છે, જ્ઞાનીઓના ગુણની પરવા કરતા પોતાનું કાર્ય કરે છે. સિનેમામાં બે વસ્તુઓ જ જીવનની સફળતા માને છે, નિરંતર હેય છે. એક તે ફિલ્મની પટી અને બીજું મદથી મુંઝાયેલો રહે છે, પિતાની જાતને લાઈટ (અજવાળું). આ બંને વસ્તુઓમાં વધુ ને વધુ શત્રુ બનતું જાય છે, આત્માથી લાઈટ અક્રિય છે અને ફિલ્મ સક્રિય છે. મહાપુરુષને તુરછ ગણે છે, સઘળા ઉપર આત્મા લાઈટના સ્થાને છે અને કર્મ પ્રકૃતિ- આધિપત્ય સ્થાપવાની ધૂનવાળો હોય છે. વૃત્તિ ફિલ્મની પટીના સ્થાનમાં છે. લાઈટ અચળ આવા પુરુષો માટે ત્યાગ કે વૈરાગ્ય જેવી છે, ફિલમ ચળ છે. લાઈટમાં ફિલ્મની ક્રિયા કેઈ વસ્તુ જ નથી. ભાસે છે પણ લાઈટ ક્રિયા કરતી નથી. સંસારમાં જ સ્વર્ગ અને સંસારમાં નક આત્મામાં જડની ક્રિયા ભાસે છે, પણ આત્મા માને છે અને મોક્ષ એટલે સમજ વગરના અકિય છે. લાઈટ ન હોય તે ફિલ્મની માનવીઓનું કલ્પનાચિત્ર માને છે. પગલિક કિયા કોણ જાણે--જણાવે? આત્માને સ્વભાવ અને અનુલક્ષીને ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરનારજાણવું ને જણાવવું, બાકીને સ્વભાવ જડને. ની મને વૃત્તિ સત્ય ધમની વાસના ન હોવાપિતાને ઓળખ્યા સિવાય બધું ય નકામું. શ્રી યથાર્થ પ્રવૃત્તિ કરી શકતો નથી. કાંઈક પારકાને ઓળખતાં અનંત કાળ વહી ગયે કરીશું તે સુખ મળશે, સાજા રહીશું, ધન
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૫૦ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
મળશે વિગેરે વિગેરે ભાવનાઓને વશીભૂત ષયિક સુખ વિસારી આત્મશુદ્ધિના સંસ્કાર હેવાથી દેખાદેખી સમજ વગરની ક્રિયાઓ નાખવામાં આવે તે દરેક ભવમાં શુદ્ધિને કરે છે, માટે જ તેમની મનોવૃત્તિમાંથી કમ માગ અનાયાસે જલદી પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. વિકાર શત થતું નથી અને પા કર્મ મોહને નિર્બળ બનાવવા માનવજીવન જેટલું બાંધવા કારણે સેવે છે. શ્રદ્ધા વગર શક્તિ. સંસારી કેઈપણ જીવન સમર્થ નથી. તેમજ પણે, કાંઈપણ ફળ મળશે કે નહિ ? એવા મોહને સબળ બનાવવાને માટે પણ માનવજીવન એવા વિચાર ધાર્મિક ક્રિયા કરતી વખતે જ સમર્થ છે. પણ તેના મનમાં વિચરતા હોવાથી શુદ્ધ માનવી જડ અને જડના વિકારરૂપ જડ કિયા કરી શકતું નથી. મનશુદ્ધિ વગરની જગતને સ્વામી બનવા જેટલી કાળજી ધાર્મિક ક્રિયા એક પ્રકારની વેઠ જ કહેવાય રાખે છે અને છૂટથી માનવજીવનને ઉપછે. સંસારમાં રહેતે ગૃહસ્થ સર્વત્યાગ કરી ચોગ કરે છે તેટલી જ કાળજી અને જીવનશકતું નથી. સર્વત્યાગ તે સર્વથા નિઃસ્પૃહી વ્યય સમ્યગદર્શનાદિ ચતન્ય જગતને સ્વામી સંતપુરુષો જ કરી શકે છે માટે આત્માથી બનવા કરે તો સર્વ દેથી મુક્ત થઈને સત્ય ધર્મને ઓળખનાર પણ આત્મશુદ્ધિ અને જગતને સ્વામી બની શકે છે. પણ માટે ક્રિયા કરી મિશ્યા દુષ્કત દઈ પાછો અજ્ઞાનતાથી માનવી મોટી ભૂલ કરે છે. ધન, અશુદ્ધિનાં કારણે સેવે છે, કારણ કે ગૃહસ્થ
બાગ, બંગલા, જમીન, વસ્ત્ર, ઘરેણાં વિગેરે છે. ફક્ત પુદ્ગલાનંદી અને આત્માનંદીમાં
જડ વસ્તુઓ પોતાની માલીકીની બનાવી ફરક એટલે જ હોય છે કે પુગલાનંદી તમય રાજી થાય છે. પિતે એમ માને છે કે આ થઈને સેવે છે અને આત્માનંદી લખાશ બધી વસ્તુઓને હું સ્વામી છે. આ બધી વૃત્તિથી સેવે અને કાંઈક ઓછાશ ઉપર આવતે વરતુઓને હે ભગવનાર છે. કેટલી બધી જાય છે. અનાદિ કાળથી અનેક પ્રકારના અજ્ઞાનતા ! કેટલી ગેરસમજ ! દથી ઓતપ્રોત થયેલો આત્મા જલદી- તાત્વિક દૃષ્ટિથી વિચાર કરનાર, ઉપશમ
થી દેષમુક્ત–શુદ્ધ થતું નથી. શુદ્ધિના માર્ગે ભાવે અવકન કરનાર જ્ઞાની પુરુષને તે વન્યા પછી અનેક પ્રકારના વિઘોને ઓળંગ- આવી માન્યતાવાળા બાળજી ઉપર અત્યંત તો ઓળંગતાં અનેક ભવ પછી સંપૂર્ણ કરુણા ઉપજે છે કારણ કે આવા જ અજ્ઞા શુદ્ધિ મેળવી શકે છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુ નતાને લઈને જડ વસ્તુઓ ઉપર સ્વામી નયસારના ભવથી શુદ્ધિના માર્ગે વળ્યા પણાનું અભિમાન ધરાવે છે, પણ તે સ્વામી હતા. તેમને સંપૂર્ણ શુદ્ધિ મેળવતાં અનેક નથી સેવક છે, ગુલામ છે, તાબેદાર છે. પિતે ભવ કરવા પડયા. કેડાકોડ સાગરોપમ પછી જડ વરતઓ પાસેથી આનંદ-સુખની ભિખ પિતે સર્વ દે ષોથી મુક્ત થઈ પ્રભુ બન્યા. માગતા હોવાથી ભીખારી છે. તે વસ્તુઓને શુદ્ધિની શરૂઆત કરવાને માટે માનવજીવન નથી ભેગવતા પણ જડ વસ્તુ તેના અત્યંત શ્રેષ્ઠતર છે. માનવજીવનમાં તરછ અમૂલ્ય જીવનને ઉપભેગા કરી તેને નિર્માલ્ય
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બ
ra
A,,
, - ,ways sta
મમ મનન = t + + અ + 7
ક્રાઇમ *જન માનનારાજ. - ૨ નામક
સારા કાન
ર
:
વિકાસના પંથે
[ રપ૧]. બનાવે છે. જે જીવન પિતાના વિકાસ માટે થી પ્રતિકૂળ જડ-ચેતન્યને સંબંધ થાય છે વાપરવાનું હોય છે તેને ન વાપરવા દેતાં ઉભયને સંબંધ શુભાશુભમાં હોવા છતાં જીવ પિતે જડ વાપરે છે, અને અનંત બળી ચેતન્યને જ શત્રુ-મિત્ર માને છે પણ જડને આત્માને પોતાની આણમાં વર્તાવી તેનું સર્વસ્વ માનતા નથી. હરણ કરે છે. સંસારવાસી જેવા અનાદિ જીવમાત્ર બીજાનું હિતાહિત કરવા સ્વતંત્ર કાળથી સંસારમાં ભ્રમણ કરતા હોવાથી એક નથી પણ પરતંત્ર છે. પિતાના તથા પરના બીજા સાથે અનેક ભવેમાં અનેક પ્રકારના અદષ્ટની પ્રેરણાથી જ અન્યના હિસાહિત સંબંધથી જોડાતા આવ્યા છે. એ કોઈ પણ માટે પ્રવૃતિ કરે છે. જે પ્રારબ્ધની પ્રેરણા ન સંસારી જીવનથી કે જેને બીજા જીવોની સાથે હોય તે જીવ સંસાર પ્રત્યે ઉદાસીનભાવથી સંબંધ ન થયા હોય. એક એક જીવની સાથે રહે પણ રાગદ્વેષની પરિણતિવાળો ન થાય. અનંતી વાર સંબંધ થયા છે. સંબંધો
જીવઆત્મા પિતે શુદ્ધ હવાથી કેના પ્રારબ્ધના અનુસારે અનુકૂળ તથા પ્રતિકૂળ
પણ હિતાહિતમાં અથવા તે સુખદુઃખ પણ થાય છેકેટલીક વખત અનુકૂળ સબંધ થાય છે અને કેટલીક વખત પ્રતિકૂળ સંબધ
ભેગવવામાં પોતે નિમિત્તભૂત બનતા નથી
પડછાયો પડથાય છે. અનુકૂળ સંબંધવાળા મિત્રો નેહીઓ છતાં શુભાશુભ આવરણે
વાથી અન્યના હિતાહિતમાં, સુખદુઃખમાં કહેવાય છે અને પ્રતિકૂળ સંબંધવાળા શત્રુ,
* નિમિત્ત બને છે. પણ જ્યારે આવરણને &ષા કહેવાય છે. ભાઈ, પિતા, પુત્ર, ભગિની,
પડછાયો ખસી જાય છે ત્યારે હિતાહિતની માતા, શ્રી આદિ સ્વજન સંબધે અનુકૂળ જ નથી હોતા, પ્રતિકૂળ પણ હોય છે.
પ્રવૃત્તિમાંથી વિરામ પામી જાય છે
પ્રતિકૂળ વર્તન માટે ક્ષમા માગવાનું પિતાની ઈચ્છા અનુસાર વર્તનાર,
અને ક્ષમા કરવાનું જ્ઞાની પુરુષે સંસારપિતાના માથાને સફળ કરનાર અથવા તે
વાસીઓ માટે કહી ગયા છે તે સરળ પણ સફળ કરવામાં વિન ન નાખતાં સહાય
શુદ્ધ હૃદયથી મંગાય અને કરાય તે વિરોધકરનાર પછી તે સ્વજન હોય કે પરજન
ભાવ ટળી જઈને તે નિમિત્ત બંધાતાં દુખહાય- અનુકૂળ હોવાથી નહી કહેવાય છે અને
ત્પાદક અને વિરધવર્ધક કર્મ ન બંધાય. સ્વજન થઈને આવા વર્તનથી વિપરીત વર્તા
ઉપર કહ્યા પ્રમાણે જે કે પિતાના તથા નાર પ્રતિકૂળ હોવાથી શત્રુ કહેવાય છે.
પરના અશુભ પ્રારબ્ધની પ્રેરણાથી જ જીવ જીવમાત્ર પોતાના શુભાશુભ કમ બાંધવા- બીજાની સાથે પ્રતિકૂળ વર્તન કરે છે, છતાં માં અથવા તે ભેગાવવામાં જડ તથા ચૈતન્યની પિતે પ્રમત્ત બની અકર્તવ્યમાં પ્રેરા માટે જ અપેક્ષા રાખે છે અથવું જડ અને ચિતન્યને પિતાની પ્રમત્તદશાની ક્ષમા માંગી, હૃદયશુદ્ધિ નિમિત્તથી જ જીવો શુભાશુભ બાંધે છે અને કરાવવાની અને કરવાની આવશ્યકતા રહે છે, ભોગવે છે. શુભના ઉદયથી અનુકૂળ જડ તેમજ પ્રમાદી બની પિતાને અહિત માટે ચૈતન્ય સંબંધ થાય છે અને અશુભના ઉદયન ભેગા કરેલાં અશુભ કર્મોને પશ્ચાત્તાપ કરી
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
1
-
-
-
-
-
-
-
-
[ ૨૫
}
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ખસેડવાની જરૂરત રહે છે. તત્ત્વજ્ઞાનશૂન્ય અપરાધી જીવનું અવશ્ય કર્તાવ્ય છે. અણસમજુ છો પાસેથી તે અવશ્ય ક્ષમા પિતાની ભૂલ સમજાયા વગર માફી માગી માગી લેવી જોઈએ. તેનું હૃદય વિરોધરહિત શકાતી નથી. જેઓ પિતાને અપરાધી સમજે થઈ દોષમુક્ત બને તેવા શબ્દથી તથા તેવા છે તેઓ જ માફી માગી શકે છે. જેઓ વર્તનથી ક્ષમા માગવી જેથી કરી ભવિષ્યમાં પિતાને અપરાધી માને છે તે જ પિતાના તેના આત્મગુણઘાતી કર્મની વૃદ્ધિ થતી આમગુણોનું કર્મોથી રક્ષણ કરી શકે છે અટકે અને વૈવિરેાધના સંસ્કાર ન પડે. અને તેઓ જ પોતાના આત્માને વિકાસ કરી
જ્ઞાન પુરુ પાસે ક્ષમા ન માગીએ તે સાચું સુખ અને સાચું જીવન મેળવી શકે છે. પણ ચાલી શકે છે, કારણ કે તેઓ વસ્તુ- જીવાત્માએ તૃષ્ણા ત્યાગ કરી, જડ સ્થિતિને જાણનાર હોય છે, માટે તેઓના સંસારથી વિરક્ત રહીને અપરાધી ન બનવું હૃદયમાં વેરવિરોધના બદલે શાંતિ, સમતા જોઈએ, છતાં કર્મવશ અનુ પગથી પ્રમાદી અને હર્ષ હોય છે. તેઓ પોતાના કર્મ બની અપરાધ થઈ જાય તે તત્કાળ ક્ષમા નાશમાં સહાયક સમજી પિતાના પરમનેહી માંગવી, તેમ બને તે વર્ષ દિવસ પછી શુદ્ધ તરીકે માને છે, શત્રુ તરીકે માનતા જ નથી; હૃદયથી, સરળપણે, નમ્રભાવે જીવ માત્રની છતાં પિતાના હિત માટે પ્રતિકૂળ વર્તન કરી પાસે ક્ષમા માગી લેવી અને ક્ષમા આપવી. ઉપાર્જન કરેલાં દુઃખદ કર્મથી મૂકાવા માટે આ પ્રમાણે આત્મવિકાસ માટે હૃદયજ્ઞાની પુરુષો પાસેથી પણ ક્ષમા માગવી તે શુદ્ધિની ઘણી જરૂર રહે છે.
@@@@@ 60)
@@@600cc...@09. @aol.com. mm
નવ તત્વ
(દોહરો) હું કહેતો એ જીવ છે દેહાદિ પુદ્ગલ, પુણ્ય પાપરૂપ કર્મ થી શુભાશુભ છે ફલ. ૧ આશ્રવ તત્વથી બાંધતો કર્મ અનેક પ્રકાર; સંવરથી રોકી શકે કર્મ બંધ કરે દ્વાર. ૨ નિરાથી છૂટી શકે બંધન થાયે નાશ; હું કહેતાં એ જીવને આત્મા મોક્ષ પ્રકાશ ૩ સંવર ભાવ વધારવાં સામાયિક ચિત્ત ધાર; ' નિર્જરા પ્રતિક્રમણથી “અમર આત્મ સુખકાર. ૪
અમરચંદ મા. શાહ (હા) @@@@[ D& :(e, I - @ો હો : @
J e @@
29% 089 080CP)
:
૯
: ૩
@@@@@e
onde een
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંગ્રાહક ને જક : આ. શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરિજીને પ્રશિષ્ય
મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી (વિજ્ઞપાક્ષિક)
IIIIII
તાત્વિક ઉપદેશ વચનો.
T સદરહુ તવગર્ભિત ઉપદેશ વચને પૂર્વ મહાપુ અને આગમાનુસારી દષ્ટિએ કથનકતી આધુનિક વિદ્વાન ગ્રંથકારેની ચૂંટણીરૂપે અનેક ગ્રંથવાચન સંગ્રહ માત્ર છે, મારી કઈ વિદ્રત્તા નથી. કેઈ કઈ સ્થળે મારા હાથની યોજના-સંકલન પણ કરવામાં આવી છે. જિજ્ઞાસુ વૃત્તિમાન ને સમજવા ગ્ય ધારી બહાર મૂકવાને આ પ્રયાસ છે. રુચિકર પણ તથા પ્રકારના ઇને જ થશે. બહુધા સામાના વિચાર પ્રમાણે સંગ્રહ હોય એ સ્વાભાવિક છે, તેથી કરીને લેખક પણ તથા પ્રકારની પ્રવૃત્તિને ભજતે-અનુભવ હશે, એવું કેઈએ પણ માની લેવાની ભૂલ કરવી નહિ. ]
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૯ થી શરૂ ) ૫૦. ગીતાર્થ મુનિવરો શુદ્ધ સિદ્ધાન્તના ૫૮. કલિકાળમાં બધિબીજ(સમકિતઉપદેશક હોવાથી અને શ્રતના પારગામી ની પ્રાપ્તિ થવી તે મરુદેશમાં કલ્પવૃક્ષની ઉત્પત્તિ. હોવાથી તેઓ શાસ્ત્ર વિરુદ્ધ કિયા-આચરણ નિર્ધન સ્થિતિમાં નિધાન અને દુષ્કાળમાં કરતા નથી, કરતાને નિષેધ કરે છે, વાસ્તુ દૂધપાકનું ભોજન સમજવું. તેવી ક્રિયા કરવી નહિ, કેમ કે તેવી કિયા ૫૯. સમ્યગદર્શનના શમ-સવેગાદિ જે મિથ્યાભિનિવેશની સાધક છે. વળી સૂત્રમાં પાંચ લક્ષણને નિર્દેશ કરવામાં આવ્યું છે નહિ કહેલી હોય અને જેને સાવદ્ય જાણીને તે પાચે ય (શમ, સવેગ, નિર્વેદ, અનુકંપા ગીતાએ જેનું આચરણ ન કર્યું હોય છે અને આસ્તિક્ય) લક્ષણે યદ્યપિ સમકિતવત પણ આદરણીય નથી.
આત્મામાં હોવા જ જોઈએ, તથાપિ શમ૫૭, સમ્યગુજ્ઞાન કહે કે આત્મજ્ઞાન સંવગાદિ પ્રથમના ચાર લક્ષણે કદાચ કોઈ કહો તે આત્માનું ખરું હિત-કલ્યાણ સાધી તેવા કર્મોદયજન્ય નિરુપાયના પ્રસંગોમાં શકે એવી સાચી કરણી આત્મા સાથે એક- ન્યૂનપણે દષ્ટિગોચર થાય તેટલા માત્રથી રસ થાય છે ત્યારે તે જલદી જીવને જન્મ- સભ્યદર્શનમાં ક્ષતિ માનવાનું સાહસ કરવું મરણના દુઃખથી મુક્ત કરાવી શકે છે. જેમ ઉચિત નથી. જળમાં જળને રસ સાથે જ મળી રહે છે, ૬૦. શમ, સવેગ, નિર્વેદ અને અનુકંપા તેમ જ્ઞાનમાં સાચી કરણી પણ સાથે જ મળી એ ચારે ય લક્ષણ પૂર્ણ કટિએ કેઈ આત્મામાં રહે છે. પૂઉ૦ મ. કહે છે કે- “ક્રિયા દષ્ટિગોચર થતા હોય પરંતુ જે “આસ્તિક્ય” બિના જ્ઞાન નાહિં કબહુ, નહિ જ્ઞાન ક્રિયા લક્ષણમાં ખામી હોય તે શમ-સવેગાદિ બિનું નાહિં; ક્રિયા જ્ઞાન દેઉ મિલત રહેતું ઉચ્ચ કક્ષાના હેવા છતાં તે આત્મામાં હે, જય જલસ જલમાંહી.”
સમ્યગુદશનને પ્રાયઃ અન્નાવ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૫૪]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, ૬૧. આસ્તિકય નાના પંચમ લક્ષણમાં પણ લાલચ રહેતી નથી. ફક્ત વ્યવહારમાં એક અક્ષર માત્ર પણ અરુચિ-અશ્રદ્ધાન રળી ખાવા ખાતર નીતિનો દેખાવ કરવાની જ થાય તો તે આમા સમ્યગદર્શનથી ભ્રષ્ટ જરૂર જણાય છે. થઈ જાય છે. કોઈ અપેક્ષાએ એમ કહે
૬૭. કેઈપણ ધર્મની મહત્વતા સમવામાં આવે છે કે-“ આસ્તિય વિનાના
જવા માટે તેના દ્રવ્યાનુગની મહત્ત્વતા શમ-સંવેગાદિ લક્ષણે આત્મક વિકાસ માટે
સમજવાની જરૂર પડે છે અને તેની કિંમત નિરર્થક છે તો તે કથન અસંગત નથી.”
પણ તેનાથી જ થાય છે. સદુધમવિંશિકામાં આસ્તિકને જ પ્રધાનપણે અપક્ષી આ પ્રમાણે પ્રતિપાદન કર્યું છે- ૬૮. શુદ્ધ દેવ, ગુરુ અને ધર્મ ઉપર
સમસઘાનિધાનબંviડરિતકાઢક્ષળાનાં આત્મપરિણતિપૂર્વકની શ્રદ્ધા હોય ત્યારે જ થરણુજાનાં પશ્ચાતુપૂર્થિક ભ્રામર મા સમકિત થાય છે. આત્મશ્રદ્ધાને સ્થિર રાખપાષાણાથyપથાર જીત ||
નાર દ્રવ્યાનુગ અર્થાત તત્ત્વજ્ઞાન-તત્વબોધ ૬૨. સમ્યગુદર્શન ગુણ જે આત્મામાં જ છે. અનેક ઉપયોગી વિષયો ચર્ચવા પ્રગટ થયો હોય તે આત્મામાં “આસ્તિ” ઉપરાંત શ્રદ્ધાને થિર રાખનાર દ્રવ્યાનુગ લક્ષણ અવશ્ય હોય છે. સમ્યગ્રદર્શન ને જ બહુ ઉપયોગી છે. આસ્તિષ્પ એ બને અવય વ્યતિરેક દલ્મ દ્રવ્યાનુગમાં બાહ્ય વસ્તુ અને સંબંધ છે. એટલે આસ્તિકય હોય ત્યાં આત્મિક વસ્તુઓને રસ્પર સંબંધ, એક અવશ્ય સમ્યગદર્શન હોય અને સભ્યત્વે બીજા પર થતી તેની અસર અને તેઓનું હોય ત્યાં આસ્તિક્ય અવશ્ય હેય.
વાસ્તવિક સ્વરૂપ બતાવવામાં આવેલું હોય છે. ૬૩. જૈનશાસ્ત્રમાં ભાવની અભિલાષી
૭૦. તત્ત્વજ્ઞાનથી કમનસીબ રહેલે પ્રાણી એવી દ્રવ્યકિયા જ પ્રશરત કહી છે અને એ જ
સહજમાં શ્રદ્ધાથી ભ્રષ્ટ થઈ જાય છે, કારણ કે પાંચ અનુષ્ઠાન પૈકી તાધેતુ અનુષ્ઠાનમાં આવી શકે છે. એ સિવાય બીજા અનુષ્ઠાન દ્વારા કરાતી
તેની શ્રદ્ધાને પાયે ઊંડે હતો નથી. વસ્તુતઃ
શ્રદ્ધા એ સભ્યત્વનું કાર્ય છે, તે પણ તેને કિયા એ તુચ્છ ક્રિયા હોઈ ત્યાજ્યમાં ગણી છે.
સમ્યફત્વના કારણને ઉપચાર કરીને સમ્યકૃત્વ ૬૪. પરમાર્થ અન્ય ધર્મશાસ્ત્રથી વિરુદ્ધ સામાન્ય જનોએ શાની અપેક્ષા રહિત લોક- કહેવામાં આવે છે. રૂઢિએ કરેલ પ્રવૃત્તિ એ લેક સંજ્ઞાનું લક્ષણ છે. ૭૧. આત્માનું સ્વરૂપ–લક્ષણ જ્ઞાનદર્શન
૬૫. નિમિત્તાવેલબી સેવા તે અપવાદ સેવા, ચારિત્રમય છે. સર્વ વસ્તુઓને તથાસ્વરૂપે તે કરતાં સેવા અને સાધ્ધ નિપજાવવું તે દરેક સમયે જેવી, જાણવી અને સ્થિરતા ઉત્સગ સેવા.
ન રાખવી આ આત્માનાં લક્ષણે છે. ૬૬. જે પુનર્જન્મ ન હોય તે આ ૭૨, આમ વ્યતિરિક્ત બીજી કઈ પણ ભવમાં નીતિના નિયમને અનુસરવાની કઈ વસ્તુ પર મમત્વ રાખે એ તદન મૂખતા છે,
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તાત્ત્વિક ઉપદેશ વચને.
[ ૨૫૫ ]
સંસાર છે, પરિભ્રમણ છે. આ સ્થિતિ પ્રગટવીએ અધ્યાત્મ ગ્રંથાની અગત્યની સેવા છે. તેનુ નામ વૈરાગ્ય કહેવાય છે.
૭૩. વૈરાગ્યના વિષયના મુખ્ય ઉદ્દેશ સ્વવસ્તુ ઓળખાવવાના, તેના પર પ્રેમ ઉત્પન્ન કરાવવાના અને પરવસ્તુ કઈ છે તેને શેાધી તેની સાથેના સબંધ છે કરાવી ધીમે ધીમે તે તેાડી નંખાવવાના હાય છે.
૭૪. અધ્યાત્મશાસ્ત્રી પોતે કાણું છે ? તેનુ વરૂપ શુ છે ? તેના વિષયકષાચાદિ સાથે સંબંધ કેવા છે ? શા કારણથી છે? કેટલા
વખત સુધીના છે? આત્માનું સાધ્ય શુ છે? તે કેમ અને કચારે પ્રાપ્ત થાય ? વિગેરે વિષયા છે. અધ્યાત્મશાસ્ત્રના ઉદ્દેશ વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરાવવાના જ છે, જેથી એની જિજ્ઞાસાવૃત્તિ સવ મુમુક્ષુઓને હાવી જોઇએ.
૭પ. જ્યાં આ ભવમાં જ મધુ સુખ ભાગવી લેવાને ઉપદેશ મળતા હાય, શિક્ષણ મળતુ' હાય અને વતન જોવામાં આવતુ. હાય ત્યાં સુખનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ શું ? પુણ્યપાપનાં કારણેા, ભવાંતરમાં તેના પરિણામે અને અત્ર કરવા ચૈાગ્ય ખાસ કન્યેની સમજ આપવી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૬. પેતાનુ' શુ' છે અને શુ' નથી એ સ્પષ્ટ સમજાઈ જાય તા પેાતાનુ જે હાય તે પ્રગટ કરવા અને જાળવવા પ્રયાસ થાય, એમ કરતા સાધ્ય પણ સ્પષ્ટ થાય. પેાતાનું અને પારકુ` સમજવાના જ્ઞાનને જૈન પરિભાષામાં ભેદજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે અને ભેદજ્ઞાન થાય ત્યારે સવ ઉપરથી વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થાય છે.
છ૭, મેક્ષ આપણું પરમ સાધ્ય હેવુ'
જોઇએ. આપણે શુભ કાર્યો કરીએ છીએ, તથા દાન, જ્ઞાન, ક્રિયા, ઇન્દ્રિયાને દમવુ વિગેરેના હેતુ શું ? કાઈ કહેશે કે જનહિત, જનહિત કરવાના હેતુ શે ? આ પ્રમાણે સવાલ પૂછતાં પૂછતાં છેવટે મેાક્ષ પ્રાપ્ત કરવાના હેતુ જ આવશે.
૭૮. આત્મા સ વ્યવહારિક ઉપાધિઓથી મૂકાઈ સ્થિરતામાં રહે એ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાનુ સનું અ ંતિમ સાધ્યુ છે અને મેશને માટે અવિનાશી એવા મેાક્ષસુખને પ્રાપ્ત કરવુ એ પરમ સાધ્ય છે અને તેને માટે જ પ્રયાસ છે અથવા હેવા જોઇએ. ( ચાલુ )
સમભાવ
સમર્થ
નિમ મત્વવડે જ પ્રાપ્ત થઇ શકે છે, અને નિમમત્વ અનિત્યવ, અશરણુત્વ વગેરે ભાવનાઓનું અવલ બન લેવાથી પ્રાપ્ત થઇ શકે છે. એ ભાવનાએવડે જે સતત પેાતાના મનને ભાવિત કરે છે, તે નિર્દેલ બનીને સર્વ પદાર્થી પ્રત્યે સમત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
વિષયેામાંથી વિરક્ત થયેલા અને સમત્વ યુક્ત ચિત્તવાળા મનુષ્યાના જ કષાયાગ્નિ શાંત થઈ જાય છે, અને તેમનામાં જ્ઞાનદીપ પ્રજ્વલિત થાય છે.
સમત્વનું અવલંબન મેળવ્યા પછી ચૈાગીએ ધ્યાનના આશરા લેવા, સમત્વ પ્રાપ્ત કર્યાં વિના ધ્યાન શરૂ કરનારા પેાતાની જાતની જ વિખના કરે છે.
-ચાગશાસ્ત્ર
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હરિભકસૂર.
જીવનસામગ્રી અને લક્ષ્મીમાંસા
( વર્ષ ૩૭ ના પૃષ્ઠ ૩૦ થી શરૂ) ભારતીય સાહિત્યકારોના પવિત્ર ઈનિ- બળ ઉપર તથા કિંવદંતીઓ અને કવિકલ્પનાહાસમાં એ એક દુખદ ઘટના છે કે તેમનું ની સહાયે જ કથિત ઇતિહાસની રચના વિશ્વસનીય અને વાસ્તવિક જીવનચરિત્ર નહિ કરવી પડી છે. વર્તમાનકાલીન ઇતિહાસકારોને બરાબર મળી આવે છે. તેનું કારણ એ છે કે પણ તે તથા કથિત ઈતિહાસે, ઉપલબ્ધ પ્રાચીનકાળમાં આત્મકથા લખવાની પ્રણાલી કૃતિઓ અને અસ્તવ્યસ્તરૂપે મળી આવતા ન હતી. અને આત્મશ્લાઘાથી દૂર રહેવાની ઉદ્ધરણેના આધારે જ ચરિત્રચિત્રણ કરવું ઈચ્છાને કારણે પોતાના સંબંધમાં પિતાના પડે છે. ગ્રંથમાં પણ લખવા ઈચ્છતા ન હતા. કેટલાક
ચરિત્ર-નાયક શ્રી હરિભદ્રસૂરિની જીવનસાહિત્યકારોએ પિતાની કૃતિઓમાં પ્રશસ્તિ
સામગ્રી પણ ઉપર્યુક્ત નિષ્કર્ષ પ્રતિ અપવાદરૂપે થોડુંક લખ્યું છે, પરંતુ તેનાથી તે જન્મસ્થાન, ગુરુનું નામ, માતાપિતાનું નામ અને સ્વરૂપ નથી. શ્રી હરિભદ્રસૂરિની જીવનસામગ્રી સ્વચ્છ આદિના નામનું સામાન્ય જ્ઞાન માત્ર
વર્તમાનમાં આટલી જ મળી આવે છે. જ થઈ શકે છે; વિસ્તૃત નહિ. પછીના સાહિત્ય- (૧) શ્રી મુનિચંદ્રસૂરિએ સં. ૧૧૭૪ માં કાએ પ્રાચીન સાહિત્યકારોના સંબંધમાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત ઉપદેશપદની ટીકાના અંતમાં ઈતિહાસરૂપે લખવાને પ્રયાસ કર્યો છે પરંતુ તેમના જીવન સંબંધમાં અતિ સંક્ષેપાત્મક તેમાં ઈતિહાસ-અંશ તે અતિ સ્વલ્પ છે અને ઉલ્લેખ કર્યો છે. કિંવદંતીઓ અને કવિકલ્પના જ અધિક પરિ
(૨) સંવત્ ૧રલ્પ માં શ્રી સુમતિગણિએ માણમાં છે. આ સિદ્ધાંત કેવળ જૈન સાહિત્ય
ગણધરસાધશતકની બૃહદ્ ટીકામાં પણ તેમના કારેના જ સંબંધમાં નથી બલકે સંપૂર્ણ ભારતીય સાહિત્યકારોનાં સંબંધમાં મળી આવે છે.
સંબંધમાં બહુ જ થોડું લખ્યું છે. “જિનશાસનની અધિકાધિક પ્રભાવના
(૩) શ્રી ભદ્રેશ્વરસૂરિકૃત ૨૩૮૦૦ શ્લેકથાઓ” એવા એક જ ઉદેશ સંગ્રહકારોને પ્રમાણ પ્રાકૃતિકથાવલિમાં પણ શ્રી હરિભદ્રકિંવદંતીઓ અને કવિકલ્પનાની તરફ વેગથી સૂરિના સંબંધમાં કંઈક છેડો જ પરિચય પ્રવાહિત કર્યા છે. તેની સાથે સાથે કાળ મળે છે. શ્રી જિનવિજયજીનું કહેવું છે કે વ્યવધાને પણ ઇતિહાસ સામગ્રીને નષ્ટપ્રાયઃ તેનું પ્રણયન બારમી શતાકિદમાં થયું હશે. કરી દીધી, અને તેથી તેમણે પ્રભાવનાના () સંવત ૧૩૩૪માં શ્રી પ્રભાચંદ્રસૂરિ ધ્યેયની પૂર્તિ માટે અવશિષ્ટ ચરિત્રસામગ્રીના દ્વારા વિરચિત પ્રભાવક ચરિત્રમાં ચરિત્રનાયકના
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
(૫) સ. ૧૪૦૫માં શ્રી રાજશેખરદ્વારા નિમિત પ્રખધકાશમાં પણ પ્રભાવક ચરિત્ર સમાન જ અતિ વિસ્તૃત જીવનચરિત્ર મળી
આવે છે.
શ્રી હરિભદ્રસૂરિ.
[ ૨૫૭ ]
કથા મળી આવે છે.
સંબંધમાં વિસ્તૃત કાવ્યાત્મક પદ્ધતિએ જીવન-અને ક્રમથી પુરેાહિત હતા. તેઓચૌદ વિદ્યાએમાં નિપુણ અને અજાતપ્રતિવાદી હતા. તેથી રાજ-પ્રતિષ્ઠા અને લેાક–પ્રતિષ્ઠા અને તેમને પ્રાપ્ત થઈ હતી. વિદ્યાખલ, રાજમલ અને લેાકપ્રતિષ્ઠાથી હરિભદ્રની વૃત્તિ અભિમાનમચ થઈ ગઈ હતી અને તદનુસાર તેમને એ મારી ખરાખર પ્રગાઢ વૈયાકરણ, ઉત્કટ તૈયામિથ્યા આત્મવિશ્વાસ થઈ ગયેા હતેા કે યિક, પ્રખર વાદી અને ગભીર વિદ્વાન આ સમયે દુનિયાભરમાં કોઇ નથી. કિંવદંતીઓમાં મળી
આવે છે કે સિદ્ધસેન દિવાકર સમાન એ પણ પેાતાના આ મિથ્યા વિશ્વાસપ્રદર્શનને માટે એક સેાપાનયક્તિકા (નિસરણી), એક કેાદાળી, એક જાળ અને જમૂવૃક્ષની એક લતા પાતાની પાસે રાખતા હતા. તેનું તાત્પર્ય એ હતુ કે જે પ્રતિવાદી આકાશમાં ઊડી જાય તે તેને આ સેાપાનપ`ક્તિદ્વારા પકડી લાવું, જળમાં પેસી જાય તા જાળદ્વારા ખેંચી લઉં અને પાતાલમાં પ્રવેશ કરી જાય તે કાદાળીદ્વારા ખાદી પકડી લઉ, જમ્મૂ લતાનું' રહસ્ય એ હતુ' કે મારા જેવા વિદ્વાન સપૂર્ણ જમ્મૂ
પ્રારંભિક-પરિચય
ભારતીય રાજનૈતિક ઇતિહાસમાં મેવાડનુ’દ્વીપમાં કાઇ નથી અને એ પણ કહેવાતું કે વિદ્યાના ભારથી કદાચ પેટ ફાટી ન જાય
એટલા માટે પેટ ઉપર એક સ્વ નિમિત પટ પણ ખાંધી રાખતા હતા અને એવી પ્રતિજ્ઞા હતી કે જેવુ' કહેલ' વાક્ય નહિ સમજી શકું' તેના તત્કાળ શિષ્ય અનીશ.
મહત્ત્વપૂર્ણ અને ગૌરવપૂર્ણ સ્થાન છે. આ પવિત્ર ભૂમિ ઉપર મહારાણા હમીરસિ', મહારાણા લક્ષ્મણસિહ, મહારાણા સંગ્રામસિંહ અને મહારાણા પ્રતાપસિંહ જેવા શૂરવીર અને નરરત્ન ભામાશાહે સરખા પુરુષપુંગવ ઉત્પન્ન થયા છે, આપણા ચરિત્રનાયક હરિભદ્રસૂની જન્મભૂમિ પણ મેવાડ જ છે. કહેવાય છે કે ચિંતાડ જ તેમનું જન્મ સ્થાન છે. તત્કાલીન ચિતાડનરેશ જિતારીના હરિભદ્ર પુરોહિત હતા. એ રીતે જાતે બ્રાહ્મણ
એ રીતે આ પ્રાચીન સામગ્રીના આધારે કંઈક નવીન જીવનસામગ્રીનું પણ નિર્માણ થયુ છે. તેમાંથી ૫.હરગેવિંદદાસકૃત • શ્રી હરિભદ્રસૂરિ ચરિત્ર’૫. બેચરદાસજીદ્વારા લિખિત ‘ જૈન દનની વિસ્તૃત ભૂમિકા’ શ્રી જિનવિજયજીલિખિત હરિભદ્રસૂરિના સમયનિર્ણય * અને પ્રેફેસર હરમન જેકેાખીદ્વારા લિખિત ‘- સમરાઇચ્ચકહાની ભૂમિકા આદિ રચનાએ પણ મુખ્ય છે. આ સામગ્રીના આધારે હવે શ્રી હરિભદ્રસૂરિના ચરિત્ર
:
નિર્ણય કરવાના પ્રયાસ કરુ છુ અને તે ઉપર કઇંક નિષ્કર્ષાત્મક મીમાંસા પણ કરવાને પ્રયાસ કરીશ.
"
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક દિવસની વાત છે કે હરિભદ્ર એક સુંદર શિખિકામાં બેસીને બજારમાં જતા હતા. શિખિકાની આગળ આગળ તેમના શિષ્ય તેમની બિરદાવળીના રૂપમાં “ સરસ્વતીક’ઠાવૈયાકરણુપ્રવ, ન્યાયનિધાવિચક્ષણ,
ભરણ,
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ર૫૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
વાદિમતગજકેસરી, વિપ્રજનનરકેસરી” ઈત્યાદિ “ સુ હરિ full, રૂપમાં બોલતા બોલતા ચાલતા હતા. એટલામાં
पणगं चक्कीण केसयो चक्की । દૂર જનતામાં ગભરાટ અને આમતેમ જસવ ચાલ જણા સુવણી, દેડભાગ થઈ રહી છે એવું દશ્ય દેખાયું.
સદ ચ | ” હરિભદ્રના શિષ્ય અને શિબિકાવાહક મજૂર .
એ પ્રકારે ચ-પ્રાચુર્યમય છદનું ઉચ્ચાપણ આમતેમ વિખરાઈ ગયા. આવી પરિસ્થિતિ :
તિરણ કરી રહી હતી. તેમને આ છેદ કૌતુકમય જોઇને વિપ્રવર હરિભદ્ર પણ બહાર જોયું તે
5 સર પ્રતીત થશે અને અર્થને વિચાર કરવા છતાં એક મન્મત્ત પ્રચંડકાય પાગલ હાથી પણ કઈ સમજવામાં આવ્યું નહિ તેથી તેઓ જનતામાં ભય ઉત્પન્ન કરતે ઉતાવળે દેડત ઉપાશ્રયમાં ગયા અને સાદેવીને કહ્યું કે “આ ચાલ્યો આવતો હતોમાર્ગમાં જ શિબિકામાં છેદમાં તે ખૂબ ચકચકાટ છે.” સાધ્વીજીએ રહેલા હરિભદ્ર શિખિકાને છોડીને પ્રાણ- ઉત્તર દીધા કે-“ભાઈ ! અબાધ અવસ્થામાં રક્ષણ નજીકના એક જૈન મંદિર પર ચઢી તે આ પ્રકારે પહેલવહેલાં આશ્ચર્યમય નવીનતા ગયા. ત્યારે તેમને જણાવ્યું કે “દિકરા પ્રતીત જ થાય છે. તેથી તેમને પિતાની ભીમ તમાનેf a Tea વૈદિક ” પ્રતિજ્ઞા યાદ આવી કે જેનું કથન નહિ સમજી
એક કલ્પિત ઉક્તિ છે. સામે જ જિનપ્રતિમા શકું તેને તત્કાલ શિષ્ય થઈશ. ત્યારે નમ્રતાજોવામાં આવી અને જૈન દર્શન પ્રતિ વિષની પૂર્વક બોલ્યા કે “માતાજી મને આપને શિષ્ય ઉક્તિ સહસા તેમના મુખમાંથી નીકળી પડે કે બનાવે અને કૃપા કરી આ ગાથાને અથ
સમજાવે ? જ્ઞાનચારિત્રસંપન્ન આર્યાજીએ aga asacરે ઘણું ઉમદાઝમોગરા
સમજાવ્યું કે “દીર્ઘ તપસ્વી ભગવાન મહાવીરनहि कोटरसंस्थेऽनौ तरुर्भवति शाटूलः ॥
સ્વામીના ચારિત્રક્ષેત્રમાં સ્ત્રીઓને પુરુષને દીક્ષા અર્થાત્ તમારું શરીર સ્પષ્ટ જ મિષ્ટાન્ન આપવાને આચાર નથી. જે આપને પરમ ભોજન પ્રતિ મમત્વભાવ બતાવી રહ્યું છે, જે પવિત્ર આદર્શ સંયમધર્મ ગ્રહણ કરે છે, તો વૃક્ષના કટરમાં અગ્નિ છે તે તે કેમ રહી શકે? આ નગરમાં બિરાજમાન આચાર્યપ્રવર શ્રી
હાથીના ચાલ્યા જવા પછી હરિભદ્ર જિનભટ મનિ પાસે જાઓ. તેઓ આપને અનપિતાને ઘેર ગયા.
ગાર ધમની દીક્ષા આપશે.” હરિભદ્ર વિનીત હરિભક
તેમની આજ્ઞાને શિરોધાર્ય કરી અને એક દિવસની વાત છે કે વિપ્રવર હરિ- આર્યાની સાથે સાથે દીક્ષા ગ્રહણાઈ ભદ્ર મહેલમાંથી નીકળી પિતાના મકાન તરફ પ્રસ્થાન કર્યું. માર્ગમાં તે જ જૈન મંદિર જઈ રહ્યા હતા. માર્ગમાં એક જૈન ઉપાશ્રય આવ્યું કે જેના શરણુથી હરિભદ્રનું જીઆવતું હતું જ્યાં કેટલીક જૈન સાધ્વીઓ વન મોન્મત્ત હાથીથી સુરક્ષિત રહી શકયું અભ્યાસ કરી રહી હતી. સ્વાધ્યાયને દેવનિ હતું. પુનઃ તે જિનપ્રતિમા દષ્ટિગોચર હરિભદ્રના કોચર થે. અને સાંભળ્યું થઈ. દષ્ટિભેદથી આ સમયે તેમને તેમાં કે એક સાધ્વી
વીતરાગતામય શાંતરસની પ્રતીતિ થઈ.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તનમનધનની સફળતા અને નિષ્ફળતા.
તત્કાલ મુખમાંથી ધ્વનિ પ્રસ્ફૂટિત થયા કે *વપુરવ વાઘેરે મળત્રમ્ ! વીતરાગતામ્ ॥ ત્યાં થાડા સમય ઊભા રહીને હરિભદ્રે ભક્તિરસ પરિપૂર્ણ સ્તુતિ કરી અને પછી આર્યજી સાથે શ્રા જિનભદ્રજીની પાસે ગયા અને મુનિધર્મીની જૈન દીક્ષા વિધિવત્ વિશુદ્ધ હૃદયે ગ્રહણ કરી,
ܕܕ
રિભદ્રસૂરિએ પેાતાની આવશ્યક સૂત્રની ટીકાના અંતમાં પોતાના ગચ્છ અને ગુરુના સબંધમાં આ પ્રમાણે ઉલ્લેખ કર્યો છે.
અચાય. હરિભદ્રસૂરિએ યાકિનીમહત્તાજીના પ્રતિ અત્યંત ભક્તિ, કૃતજ્ઞતા, લઘુતા, શ્રદ્ધા અને પુત્રભાવ પ્રદર્શિત કરવાને માટે પેાતાની અનેક કૃતિઓમાં પેાતાને
tr
યાકિનીમહત્તરાસૂનુ ” એ નામે અકિત કરેલ છે. જેવા કે તેમના દ્વારા રચિત શ્રી દશવૈકાલિક નિયુક્તિ ટીકા, ઉપદેશપ, .. સમાજ્ઞા चेयं शिष्यदिता नामावश्यમાટીના, ઇતિ: લિસાન્યાચાર્યfઊમટનિન-પાંચસૂત્રટીકા, અનેકાંતજયપતાકા, લલિતાવાસ્તુળો વિશ્વાષ કુરુ તન-માચાર્યŕઝમ-વિતરા, આવશ્યક નિયુ"કિત ટીકા આદિ રશિયસ્ય ધર્મસો યાજિનોમસરાથૂના-વ- પવિત્ર કૃતિ દ્વારા એમ અન્ય ગ્રંથકારોमतेराचार्यहरिभद्रस्य । આ ઉલ્લેખ ઉપ- દ્વારા રચિત ગ્રંથાથી સપ્રમ ણુ સિદ્ધ થાય છે. રથી નિશ્ચતરૂપે જણાય છે કે હરિભદ્રસૂ
(ચાલુ)
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૫૯ ]
રિના જિનભટજી ગચ્છપતિ ગુરુ હતા, જિનદત્તજી દીક્ષાકારી ગુરુ હતા, યાકિનીમહુત્તરા ધરેંજનની~માતા હતી, વિદ્યા ધર ગચ્છ અને શ્વેતાંબર સ'પ્રદાય હતેા.
તન મળ્યું તે શું મન મળ્યું તે શું થયું. ધન મળ્યુ તો શુ થયુ ત્રિપુટી સંગમ પામતા
( ઉષ્કૃત )
તનમનધનની સફળતા અને નિષ્ફળતાન
( રાગ હરિગીત )
↑
નહિં,
થયું. સહાય કાઇ કર્યું ચિંતવન શુભ ધર્યું નાહ; સન્માર્ગે દાન કર્યું નહિ, ફતવ્ય કાંઈ કર્યું નહિ.
♦
તનતણી તાકાત ખર્ચી ભાગને મનતણાં મંથન કર્યાં. તૃષ્ણાતાં ધનતણાં ઢગલાં કર્યા' આશાતણાં આખરે ત્રિપુટી ત્યાગીને ચાલી ગયા સંસારમાં
વિલાસમાં, તાફાનમાં; ચાગાનમાં,
૩
તનતણું
આત્માથે ખર્યા. દેહ જેણે સાર્થક કર્યું, ચિંતવન આત્મદેવનુ મન-મથને કાયમ કર્યુ. ધનન દને દાનમાં ત્યાગી સાબિત કર્યુ ત્રિપુટી સંગમ પામીને આણુ સાથેક કર્યું impairmચનાર અને માવજી શાહ
For Private And Personal Use Only
શ
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંમુનશી લમીસાગરજી મહારાજ.
| સુભાષિત વચનામૃતો.
વ
મ
:
તે
=
=
=
==
=
=
=
=
=
=
=
=
(ચાલુ વર્ષના પૃઇ ૯૫ થી શરૂ. ) (૨૬) પરમેશ્વરની પૂજા પ્રતિદિન પ્રેમ- (૩૨) ઉદ્યમથી દારિદ્રય નાશ પામે છે, પૂર્વક કરવી. ત્યારબાદ ભૂખની શક્તિ માટે તપથી પાતક નાશ પામે છે, માન કર્યાથી અન્ન-ભોજન કરવું. જે ઠેકાણે બીજાએ કલેશ થાય છે, લઘુતાથી કલેશ નાશ પેશાબ કર્યો હોય ત્યાં પેશાબ કર નહિ, પામે છે અને જાગ્રત રહેવાથી ભય નાશ કારણ કે તેમ કરવાથી “સંપૂર્ણ પામે છે. જીવની ઉત્પત્તિ થાય છે અને દુર્ગધ પરિ
(૩૩) તપસ્વીનું રૂપ ક્ષમા જાણવી. વ્યાપ્ત થવાથી જીવની હાનિ થાય છે.
(૩૪) જેણે ઉપદેશ સાંભળ્યું હોય તેણે (૨૭) જેમ ગામ વિના સીમ કયાંથી હોય? સ્ત્રી વિના પુત્ર કયાંથી હોય? બુદ્ધિ
તે પ્રમાણે વર્તવાને ખપ કર. વિના ધન કયાંથી હોય? ધર્મ વિના
(૩૫) જે અવસર દેખે તેવું વચન મોક્ષનાં સુખ ક્યાંથી હોય? તેમ પુણ્ય વિના બાલે, ઘરને વિષે સારા ભાવ રાખે, વળી લક્ષમી કયાંથી પામે ? આ સર્વે ધર્મના જેવું વચન સાંભળીને હર્ષ ઉપજે અને જેવી પ્રતાપથી મળે છે.
શક્તિ હોય તેવા કોપ કરે, એટલી વસ્તુ જાણે
તને પંડિત જાણુ. (૨૮) ચંદન તથા ચંદ્રમા. શીતળ છે, પણ સાધુજનની સંગતિ તે સર્વથકી પણ
(૩૬) જેના મુખની વાણી મીઠાશવાળી મહાશીતળ છે.
હોય છે, વળી જેના ઘરમાં સ્ત્રી પુણ્યવંત
હાય છે, વળી જેની લહમી દાનપુણ્યને વિષે (૨૯) ચંદ્ર, સૂર્ય અંધકારના નાશ
વપરાય છે તે જ પ્રાણીનું જીવિતવ્ય લેખે જાણવું. કરવાવાળા છે પણ સર્વથા અજ્ઞાનરૂપી અંધ
(૩૭) આ સુભાષિત-વચનામૃતોને કારને નાશ કરનાર ઉત્કૃષ્ટ ધર્મદાતા ગીતાર્થ
સાર ગ્રહણ કર, એક એક વચનની કિંમત ગુરુઓ અને તપસ્વીઓ હોય છે.
અમૂલ્ય છે, તે મનન કરવું. આ વચના(૩૦) કુલને વિષે એક કુપુત્ર હેય
મૃતાને ઘૂંટડે પીને આનંદ પામ તથા તે આખા કુટુંબને કલંક લગાડનાર
સારાસારનો વિચાર કરવા. જાણ અને એક સુપુત્ર હોય તે દીપક
(૩૮) હે શાસનદેવ! હવે અમને એવી સમાન જાણ.
(૩૧) ધમની કરણી કરે તે પંડિત છે. બુદ્ધિ આપે કે જેથી અમે અમારા કસ્તવ્યને જે સત્ય વચન બોલે છે તે વાચાળ છે તથા જે સંપૂર્ણ રીતે બજાવી શાસનને માટે મારતા અને ઉગારે તે દાતાર છે. જિંદગીને અમુક ભાગ અર્પણ કરી પર
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રામદ્ વિજયાન દસૂરીશ્વરજીને
સાત્માની આજ્ઞાનું અવલંબન લઈ અમારા જીવનને પૂર્ણ પ્રકાશિત કરી શકીએ.
GO )...... Dosan..
(૩૯) ધમ ભ્રાતા ! જાગો, જિંદગી અલ્પ છે. કત્તવ્ય ઘણા મજાવવાનાં છે. અવેર નિંદ્રામાં સૂતા સૂતા આપણે સ ખેાયુ છે. અને છે તે ખાવાય છે. આવી કિંમતી જિંદુ ગીમાં કુંભકની જેમ ઊંધી રહેવાનુ નથી.
ફિજી.શ્રીમદ્ વિજયાન દસૂરીશ્વરજીને–
( રાગ--મીઠા લાગ્યા છે મ્હને...... ) વિજય આનંદસૂરિ વન્દ્વના અમારી. છત્રીશ ગુણે સહિત રૂં, સૂરિજીને વંદના અમારી......ટેક, પંજાબ દેશમાં વિચર્યા સૂરિજી,
[ ૨૧ ]
આપણા અંતઃકરણના દીવા બધા ઝાંખા થઈ ગયા છે અને અંધકાર ચારે બાજુ વ્યાસ થતા જાય છે; માટે તેમાં કંઇક કઈક દિવ્ય તેલ પૂરી પ્રસરતા તિમિરને અટકાવે.
(૪૦) આ પ્રમાણે નળ વિચારોથી પાતાના અંતઃકરણને વિભૂષિત કરી, પેાતાના નિત્ય કત્તવ્યમાં પ્રવૃત્ત થાય અને ઈચ્છા કરે એ જૈન કામને માટે જરૂરી છે. (ચાલુ)
••૦૦
ઉપદેશ દીધા અપાર રે, સૂરિજીને વદના અમારી. પંજાબ દેશની ધાર્મિક ભાવના,
મૂર્ત્તિપૂજનમાં સ્થપાય રે, સૂરિજીને વંદના અમારી. સેવાધર્મને સ્થાપી હૃદયમાં,
સત્ય સુકાની બની જાય રે, સૂષ્ટિને વંદના અમારી. સંયમ સાધી જ્ઞાનને પ્રચારતા, દેશિવદેશ ગુણ ગવાય ૐ, સૂરિજીને વદના અમારી. શાસનધ્વજ સૂરિજીએ ફરકાવ્યેા, પવિત્ર થયે પંજાબ રે, સૂરિજીને વદના અમારી. ભેદભાવ ભૂલ્યા શ્રી આત્મારામજી, કાંતિ વલ્લભ શ્રીકાર રે, સૂરિજીને વંદના અમારી. અજમ ભાવના હતી સૂરિજીની,
કાર્ય અજબ બનાય રે, સૂરિજીને વઢના અમારી. પુષ્પાંજલી આ ભાવે હું અપું', સૂરિચરણે સુખદાય ૐ, સૂરિજીને વંદના અમારી. સ્વર્ગે સિધાવ્યા એ પામ્યા અમરતા, સૂરિના હેજો જયકાર ૐ, સૂરિજીને વંદના અમારી. અજિત આનમાં લક્ષ્મીસાગરના,
વંદના વાર હજાર રે, સૂરિજીને વંદના અમારી,
૨
For Private And Personal Use Only
૩
૪
૫
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
७
.
૧૦
રચિયતાઃ–મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ. @@@•BWÐ
@@@@
lanc C©wssssssssana(
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મા બાપન કરવામાં
અનુવાદક-અભ્યાસી બી. એ. કદી એક એકાન્તવાસી મહાત્માનો ઉપદેશ.
તમારા વિચારો બની શકે તેટલા શુદ્ધ કરવા રિઅર થઈ જાઓ, મનની સ્થિરતાને
- પડશે. ધ્યાન રાખો કે સ્વાર્થપરતાની ભાવના અભ્યાસ કરતા રહો અને સઘળું ઠીક થઈ *
કદી પણ તમારા મનને દૂષિત ન કરે. સાંસાશે. બધા વિષય સંબંધી વિચારો બંધ
રિક જીવોએ એક જ મહાન દેવી શિખામણ કરીને, અંતઃકરણમાં ચિત્તને એકાગ્ર કરવાને
લેવાની છે અને તે પૂર્ણ નિષ્કામ ભાવના. યત્ન કરે; માની લ્યો કે ત્યાં (તમારા હૃદય
બધા યુગમાં જેઓએ એની પ્રાપ્તિ કરીને મંદિરમાં) એક સુંદર કમળ છે, જ્યાં હમેશાં ચિતન્યને નિવાસ છે. એ કેવળ એકાગ્રતાની અમારું આચરણ કર્યું છે તે જ સંત, એક રીત છે. વસ્તુતઃ ચિતિશક્તિનું નથી મહીમા અને ઉદ્ધારક ગણાયા છે. સંસારના કેઈ નામ કે નથી કેઈ રૂપ. જ્યારે તમે સર્વ ધર્મગ્રંથો એ શીખવવા માટે જ રચમનને નિર્વિષય કરી દે છો ત્યારે કેવળ વામાં આવ્યા છે. મહાન આચાર્યોએ પણ એ જ ચિતિશકિત રહી જાય છે, જે પ્રેમમય, શાંતિ- ઉપસ્યું છે. હૃદયને પવિત્ર બનાવવું એ જ મય અને આનંદમય છે. ત્યારે મન નિશ્ચય- સર્વ ધર્મોનું લક્ષ્ય છે અને ત્યાંથી જ આધ્યાપૂર્વક તે ચિતિશક્તિ અર્થાત નિત્ય ચૈતન્યમાં ત્મિકતાની શરૂઆત થાય છે. વિલીન થઈ જાય છે. આ સાધના હમેશાં સામાજિક આરામ, ક્ષણિક સુખ અથવા છેડો વખત નિયમિત રીતે કરે અને એ વખતે સાંસારિક વિજયથી જે શાંતિ મળે છે તે કોઈ પણ પ્રકારના ચિંતન કે વિચારને મનમાં અનિત્ય છે, અને જીવનની અગ્નિપરીક્ષાના ન આવવા દે. બીજે વખતે વિક્ષેપ કરનાર તાપમાં દગ્ધ થઈ જાય છે. કેવળ આધ્યાત્મિક વિષયિક વિચારોથી બિલકુલ દૂર રહેવાને શાંતિ સઘળા પ્રકારની પરીક્ષાઓની વચ્ચે એકયથાશક્તિ યત્ન કરે. હમેશાં મન શાંત અને રસ બની રહે છે અને કેવળ નિષ્કામ હદયસ્થિર રાખો. કેવળ પ્રેમ, શાંતિ અને આનંદ- દ્વારા જ એ શાંતિની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. ના વિચારને સ્થાન આપ. વાસનાઓ દ્વિર પવિત્રતા જ અમર શાંતિ છે. આત્મકરીને શુદ્ધતા પ્રાપ્ત કરે. તમને હંમેશા સંયમથી એની પ્રાપ્તિ થાય છે અને એ માર્ગે શાંતિની પ્રાપ્તિ થશે, જે આ મનુષ્યજીવનનું યાત્રા કરનાર માટે નિરંતર વધતા વિવેકને લય છે. યાદ રાખો, હમેશાં પ્રેમમાં વિચરણ પ્રકાશ માર્ગપ્રદર્શકનું કામ કરે છે. ધર્મના કરવું અને સૌ પ્રત્યે પ્રેમભાવ રાખવે એ જ માગે આરૂઢ થતાં જ વિવેકને પ્રકાશ સામે સાચું જીવન છે, વાસ્તવિક જીવન છે. જ આવે છે, પરંતુ તેને પૂરેપૂરે અનુભવ
શાંતિ તથા આનદની પ્રાપ્તિ માટે તમારે ત્યારે જ થાય છે કે જ્યારે નિર્દોષ જીવનની
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક એકાંતવાસી મહાત્માને ઉપદેશ
[ ૨૬૩ ] જવાલામાં અહંકાર વિલીન થઈ જાય છે. વસ્તુની અંદર અક્ષય શાંતિ રહેલી છે. એ
જો તમે અનંત સુખ અને અનંત શાંતિની ગંભીર નિસ્તબ્ધતામાં ચેતનને નિવાસ છે. પ્રાપ્તિ કરવા ઇચ્છતા હો, જો તમે તમારા નાનાં બચ્ચાંની માફક નિર્દોષ બને. પાપથી, દુઃખોથી, ચિંતાઓથી, મુશ્કેલી- તમારી દાનશીલતા એટલી વધારે, તેને એથી હંમેશ માટે મુક્ત થવા ઈચ્છતા હે, એટલે પ્રસાર કરે કે અહંકાર દયાના જો તમે મુક્તિ ઈચ્છતા હો અને પરમદિવ્ય પ્રવાહમાં વહ્યો જાય. જીવનની ઈચ્છા રાખતા છે તે તમે તમારી ઈર્ષ્યા ન કરે, કેધ તેમજ શ્રેષથી અલગ જાત પર વિજય પ્રાપ્ત કરે. તમારા હૃદયમાં રહો. સૌની પ્રત્યે સમાન અને એકરસ દયારહેલી દેવી શક્તિની આજ્ઞાનુસાર પ્રત્યેક ભાવ રાખો અને એવું જ વર્તન કરો. કઠિનવિચાર, પ્રત્યેક ભાવના તથા પ્રત્યેક કામનાને માં કઠિન પરીક્ષામાં પણ કદિ કડવાશ ન સંચાલિત કરે. એ સિવાય શાંતિને બીજે આવવા દે અથવા કટુ શબ્દનો પ્રયોગ કઈ માગ નથી. જો તમે એ માર્ગે ચાલવા ન કરે. ક્રોધને શાંતિથી, ઉપહાસને ધેયથી માટે તૈયાર નહિ હે તે કર્મવિધિનું ગમ અને શ્રેષને પ્રેમથી જીતી લે. કદિ પણ તેટલું પાલન કરશે તે પણ તે સઘળું વિતંડાવાદમાં ન પડે. શાંતિસ્થાપક બને. નિષ્ફળ અને વ્યર્થ જશે. જે પોતાની જાત કદિ પણ લોકેના ભેદભાવને ન વધારે, પર વિજય પ્રાપ્ત કરે છે તેને તે નવજીવન- અથવા બીજા પક્ષની વિરુદ્ધ એક પક્ષને સહાયતા રૂપી સફેદ પથ્થર આપે છે, જેના ઉપર કદી કરીને ઝગડે ન વધારે. સૌને સમાન રૂપે પણ ન ભૂંસાય એવું નામ લખેલું હોય છે. ન્યાય. પ્રેમ અને સદ્ભાવનું દાન કરો. બીજા તમારે સત્ય અને શાશ્વત આત્મા જ તમારી આચાર્યો, ધર્મો તથા સંપ્રદાય તરફ દ્રષદષ્ટિ અંદર રહેનારું તીર્થસ્થાન છે. તમારી અંદર
ન રાખો. ગરિબ તેમજ તવંગર, માલીક તેમજ તે જ ઈશ્વરીય તત્ત્વ છે.
નેકર, શાસક તેમજ શાસિતમાં ભેદભાવ ઉપથોડા સમય માટે વિષયેથી, ઈન્દ્રિયના સ્થિત ન કરે, એટલું જ નહિ પણ પિતપતાના ભોગોથી, બુદ્ધિના ઊહાપેહથી, સાંસારિક કર્તવ્યમાં રત થયેલા એ સૌ પ્રત્યે સમાન જંજાળથી અલગ થઈને તમારા હૃદયની બુદ્ધિ રાખો. નિરંતર મનઃસંયમ કરવાથી કડગુફામાં પ્રવેશ કરશે. ત્યાં બધી સ્વાર્થ યુક્ત વાશ અને દ્વેષને દૂર કરવાથી તેમજ આદર્શ કામનાઓના દૂષિત આક્રમણથી મુક્ત થઈને દયાની પ્રાપ્તિ માટે યત્ન કરવાથી અંતે સાધુતાતમને એક પવિત્ર શાંતિ, આનંદમય ધામની ને ઉદય થશે. પ્રાપ્તિ થશે અને તમારા નિર્દોષ નેત્રે વસ્તુ
ન ફલની ચિંતા છોડીને પૂરેપૂરી પ્રામાણિકતાથી એને વાસ્તવિક રૂપમાં જોશે.
તમારાં કર્તવ્યનું પાલન કરે. સુખ અથવા બાહ્ય જગતમાં નિરંતર સંઘર્ષ, પરિ, સ્વાર્થની કામના તમને કર્તવ્યમાર્ગથી ચુત વન અને અશાંતિ ચાલી રહે છે, પરંતુ પ્રત્યેક ન કરે એની સંભાળ રાખે, બીજાનાં કર્તવ્યમાં
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
-
- - -
-
-
- -
-
-
-
-
[૬૪]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, હસ્તક્ષેપ ન કરે. હમેશાં ન્યાયશીલ રહે. નીરસ, વ્યથ તથા નિષ્ણજન પરિહાસમાં કઠિનમાં કઠિન પરીક્ષામાં પણ સત્યથી વિચ- ભાગ ન લ્યા. ગંભીરતા અને સૌ પ્રત્યે લિત ન થાઓ. દઢ સંકલ્પવાળે પુરુષ અજેય પૂજ્યભાવ જ શુદ્ધતા તથા જ્ઞાનનું ચિહ્ન છે. બને છે તે સંશય તથા ભ્રમની દુઃખમય સત્યના વિષયમાં વિવાદ ન કરે, બલકે જાળથી બચી જાય છે. તમને કઈ ગાળ દે. સત્યમય જીવન બનાવે. સઘળે ભ્રમ તથા નિન્દા કે મશ્કરી કરે તે તમે શાંત અને સંશયને દૂર કરીને અપરિચિત શ્રદ્ધાપૂર્વક ધીર બને અને એટલું યાદ રાખો કે જ્યાં જ્ઞાનના પાઠને અભ્યાસ કરે. કઈ પણ સુધી તમે બદલે લેવા માટે તૈયાર નથી ત્યાં જાતના પ્રલોભનમાં પડીને સન્માર્ગથી વિચસુધી તમારું ખરાબ કરનાર તમને કશું નુક- લિત ન થાઓ. આવેશમાં ન આવો. શાન નથી પહોંચાડી શકતે ઊલટું એ ખરાબ વાસનાઓ જાગૃત થતાં વેંત તેને રે કે અને કરનાર પ્રત્યે દયાભાવ રાખો–એટલું સમજીને નિમૂલ કરે. મન ચંચળ થઈ જાય તે તેને કે તે પોતે પોતાને જ નુકશાન કરી રહેલ છે. ઉચ્ચ વસ્તુઓમાં લગાડે. એમ ન ધારો કે પવિત્ર વિચારવાળે પુરુષ કદિ પણ એવું નથી તમને ગુરુ પાસેથી કે પુસ્તકમાંથી સત્યની વિચારતે કે બીજા લોકે તેને નકશાન પહોં- પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે, તમને સત્યની પ્રાપ્તિ ચાડે છે. તે તે પિતાના અહંકાર સિવાય કંઈને કેવળ સાધનાથી જ થઈ શકે છે. ગુરુ પણ શત્રુ નથી માનતો.
અને પુસ્તક તમને શિક્ષણ સિવાય કશું
આપી શકે તેમ નથી. એ બધું શિક્ષણ તમારે કેવળ સત્ય અને યથાર્થ વાતે જ કરે. પતે આચરણમાં ઉતારવું પડશે. કેવળ તે જ શબ્દ, સંકેત કે ભાવથી કોઈનું પણ દિલ પુરુષ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે જેઓ દુઃખાવવું નહિ. જે રીતે ઘાતકી સપથી બચવા પ્રાપ્ત કરેલા શિક્ષણને શ્રદ્ધાપૂર્વક અભ્યાસ યત્ન કરે છે તેવી રીતે મિથ્થાપવાદથી જ બ. કરે છે અને પૂરેપૂરી રીતે પિતાના પ્રયત્ન નહિ તે તમે તેની જાળમાં ફસાઈ જશે. જે ઉપર જ વિશ્વાસ રાખે છે. સત્યનું અર્જન માણસ બીજાની નિંદા કરે છે તે કદિ પણ કરવું જ પડશે. આત્માઓ અથવા મૃત શાંતિના માર્ગે પહોંચી શકતો નથી. પુરુષોની સાથે વાર્તાલાપ કરવાને ઉદ્યોગ ન નકામા બકવાદથી દૂર રહે. બીજાની વાત કરો. સત્યની સાધનાધારા દિવ્ય જ્ઞાન, પર વિચાર ન કરો અને કઈ પ્રસિદ્ધ પુરુ- વિવેક અને ધર્મની પ્રાપ્તિ કરો. ગુરુમાં વિશ્વાસ ષની આલોચના ન કરો. તમારા શુદ્ધ આચ- રાખો, ધર્મમાં વિશ્વાસ રાખો અને ધર્મના રણદ્વારા તમારા ઉપર આપવામાં આવેલ માર્ગમાં વિશ્વાસ રાખો. દેષનું નિરાકરણ કરે. જે સન્માર્ગે નથી દઢ સંકલ્પી બને. એક ઉદ્દેશ્ય રાખો. ચાલતે તેની નિન્દા ન કરે એટલું જ નહિ તમારા સંકલ્પને હંમેશાં દઢ કરતા જાઓ પણ તમે પિતે સન્માર્ગે ચાલીને દયાભાવથી સઘળી અવસ્થાઓ અને પરિસ્થિતિમાં તેનું રક્ષણ કરે સત્યના શુદ્ધ જળથી કોધાગ્નિ- ધર્મ, આનંદ, શાંતિ, તપસ્યા, દયા, સાધુતા. ને શાંત કરે વિનયપૂર્વક વાત કરે અને શ્રદ્ધા, વિનય, ધેય અને ઈન્દ્રિયનિગ્રહ વગેરે
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ
લેખક: મોહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ
B. A. LL. B. Advocate.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૧૬ થી શરૂ) ૧૬.ગ્રંથ-(૧) ચિ -આમાં કહ્યાં છે. એ સર્વ એક સાથે દુર્લભ ગણાય, લક્ષણવ્યાકરણ, છેદ-કાવ્ય અને પ્રમાણ– છતાં એ ધરાવનારા અનેક વિદ્વાને થયા છે— તક એ ત્રણ વિદ્યા સંબધી હકીકત આપી સિદ્ધસેન દિવાકર, મલવાદિ, હરિભદ્ર, વાદિછે. પ્રથમ ભૂમિકામાં એ વિદ્યાનાં દેવ, હેમચંદ્ર વગેરે. લક્ષણગોષિમાં જેને દ્રાદિ સાધને -૧ વિશુદ્ધ બુદ્ધિને આભેગ. ૨ વ્યાકરણનાં નામ બતાવી તેનું અધ્યયન કરગુરુસમાગ, ૩ સદગુરુવિનયપ્રયોગ, ૪ વાની રીત ને તેથી થતાં લાભ કથેલ છે. છસંદૂપુસ્તકપ્રાપ્તિ, ૫ પ્રમત્તતાને વિયેગ, નુશાસન ને કાવ્યગોષ્ઠીમાં છંદના ને કાવ્યના ૬ સતત ઉપગ (લક્ષણાનુસંધાન), ૭ શુદ્ધ પ્રકાર બતાવેલ છે. પ્રમાણગણીમાં પ્રમાણમાં અભિયોગ, ૮ દેહારેગ્ય, ૯ ભાગ્ય આદિ ભેદ કથેલ છે. પછી દેવ, ગુરુ, ધર્મ એ ત્રણ
દૈવી ગુણોને જ પ્રકાશ કરે. કોધ, ભય, માં ઉપસ્થિત રહેલી છે. જ્યાં પ્રેમ છે ત્યાં જ સંદેહ, ઈર્ષ્યા, માત્સર્ય, રાગ, દ્વેષ તથા સ્વગ છે અને ત્યાં જ સદા શાંતિને નિવાસ છે. શેકથી પૂરેપૂરા મુક્ત થઈ જાઓ
હમેશાં પ્રેમ અને શાંતિનું ચિંતન કરો.
એ બે જ મુખ્ય વસ્તુઓ છે, તે અનુસાર જ અધિકારની ઈચ્છા ન કરે. તમારા પક્ષનું પૂરેપૂરી રીતે તમારા ચારિત્રનું ગટ્ટુન કરો સમર્થન ન કરે. બદલો લેવાનો વિચાર છોડી
અને તમારું જીવન ખૂબ જ આનંદમય દે. જે તમને નુકશાન પહોંચાડવા યત્ન કરે થઈ જશે. છે તેનું પણ ભલું કરે. તમારે વિરોધ
ભવબંધનથી મુક્તિ મેળવવા માટે જ કરનાર તથા આક્ષેપ કરનાર પ્રત્યે પણ જે
જલા ધર્મ તથા સદાચારના પ્રસિદ્ધ નિયમે વારે
ઇતમે તમારી જેવા વિચાર ધરાવનાર લેક વાર ઉપદેશવામાં આવ્યા છે. કેવળ એક જ પ્રત્યે કરે છે તે સજજનતાને વ્યવહાર દૃષ્ટિથી કે તમને તેનું બરાબર સ્મરણ રહે કરો. બીજાની બાબતમાં તમારે નિર્ણય ને અને તમે દઢતાપૂર્વક તેને અભ્યાસ કરતા આપો. કોઈ પણ મનુષ્ય અથવા મતને રહો. જીવનને શાંતિમય અને આનંદમય વિરોધ ન કરે અને સૌની સાથે શાંતિથી રહો. બનાવવા માટે બીજી કઈ વસ્તુની આવશ્યકતા
યાદ રાખો-સ્વર્ગ કેઈ એવી કાલ્પનિક નથી તેથી ખૂબ દૃઢતાપૂર્વક તેની સાધનામાં વસ્તુ નથી કે જે મૃત્યુ પછી પ્રાપ્ત થાય છે. મંડ્યા રહે, અદ્ભુત સફળતાપૂર્વક તમને તે એક યથાર્થ વસ્તુ છે અને હમેશાં હૃદય- ઉદેશ્યની પ્રાપ્તિ થઈ જશે.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
[ ર૬૬ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તત્વનાં લક્ષણે-તે ત્રણની પરીક્ષા વગેરેનું સૂરિ અને તેમના શિષ્ય સુધીને તેના રચનાનિરૂપણ કર્યું છે. આ સંસ્કૃત ગદ્યમાં છે કાલ સં. ૧૪૬૬ પર્વતને ક્રમ--શ્રેણિપૂર્વક અને તેમાં કયાંક શ્લોકેનાં અવતરણ છે. ટૂંક વૃત્તાંત છે. કર્તાના સૂરિ થવા પહેલાં તેની આદિ અને અંત બે બે શ્લેથી સં. ૧૪૬૬ માં પૂર્ણ કરેલી આ ગ્રંથની કરી છે –
રચના છે અને તે પિતાના ગુરુ(દીક્ષાગુરુ)ને લયસ્ટીસ્ટાર વિનાન્ન માનવામિ,
ગચ્છનાયક શ્રી દેવસુન્દરસૂરિ પર મોકલેલી વિના જીન ત્રિભુવનવિમુઃ સત્રનો પર્યુષણાપવવિજ્ઞપ્તિ જેને ત્રિદશતરંગિણી નામ प्रवादा यस्येवागमजलनिधेरत्र निखिलाः,
આપેલ તેના ત્રણ સ્રોતના છેલ્લા-તૃતીય समादाय स्वैरं कतिपयलवान सत्त्वमभजन ॥१॥
સોતરૂપે આ ગુર્નાવલી છે એમ અગાઉ श्रीज्ञानसागराहस्व गुरूणां ज्ञानवारिधिम् ।।
કહેવાઈ ગયું છે. તેમાંથી કર્તાના સમયની उपजीव्योपदेशं च कुवें वि(वै)द्यगोष्ठिकाम् ।।२।।
ઘણી વિશ્વસનીય હકીકત મળે છે. આ જૈન श्रीमत्तपागणनभोंऽगणभास्कराभश्रीदेवसुन्दरगणाधिपशिष्यकेण ।
યશોવિજય ગ્રંથમાળા (૪) તરીકે કાશીમાં श्रीज्ञानसागरगुरुत्तमपाठितेन,
ય૦ જૈન પાઠશાલા તરફથી સન ૧૯૦૫ થાપિ તત્તનિરંજ II (સં. ૧૯૬૧) માં મુદ્રિત થઈ પ્રસિદ્ધ થયેલ शरशरमनुमितवर्षे १४५५
છે. તેની ૧૧ પત્રની હસ્તપ્રત કાથવટેના स्वस्णान्येषां च शेशवे सुधियाम् ।
રિપોર્ટમાં નં. ૧૩૬૧ તરીકે નેધેલી પુના जिहापटिमोपकते
ભાં ઈડ હસ્તકના સરકારી સંગ્રહમાં અને વિ)થળો
પરા ૧૧ પત્રની પ્રત રે. એ. સે. મુંબઈ (નં. આની ૧૧ પત્રની સં. ૧૫૧૬ માં ૧૭૧૨ વેલણકર સૂચિ) માં છે, તેની આદિ લખાયેલી હાથપ્રત સરકારી ગ્રંથસંગ્રહ કે “કપ્રિ 7 નિને કૂવામાંથી શરૂ થાય જે હાલ ભાંડારકર એરિયેન્ટલ રીસર્ચ છે અને અંતના શ્લેકનું છેલ્લું ચરણ પણ ઈન્સ્ટિટયુટ, પુનાના હસ્તક છે તેમાં છે કે “જયશ્રીવાળું “સવમોદકરા ન જાતિ જો તથ તરીકે નં. ૩૯ સને ૧૮૮૦– સારામ” છે. આમાં પોતાના જન્મ, ૮૧ છે, કહોન રિ. ૧૮૮૦-૮૧ પૃ. ૭૭. દીક્ષા, વાચક પદ કયાં ને ક્યારે થયાં તે (૨) પત્ર ૧૯ લ. સં. ૧૫૫ ૧. શુ, ૧૪ સંબંધી કર્તાએ મૌન જ સેવ્યું છે. ગુરુ, નં. ૨૪૩ જૈનાનંદ પુસુરત,
(૩) જિનર્તોત્રરત્નકેશ-આ કેશમાં આ મુંબઈના લાલબાગ જૈન સંઘ તર- અનેક સ્તોત્ર-સ્તવન હોવાં જોઈએ, કારણ કે ફથી (હાલ સ્વ૦) શેઠ દેવકરણ મૂળજીએ તેના કો કરતાં આ
તેને એક કરતાં વધારે ભાગ “પ્રસ્તાવ એ પત્રાકારે નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં છપાવી સં. નામથી પાડવામાં આવ્યા જણાય છે, અને ૧૯૯૬ માં પ્રસિદ્ધ કરેલ છે.
તે પૈકી ૨૩ તેત્રે પ્રથમ પ્રસ્તાવ થશે(૨) ગુર્નાવલી–તેમાં ૪૯ શ્લેકમાં વિજય જૈન ગ્રંથમાલા-કાશી તરફથી પ્રકટ શ્રી વર્ધમાનપ્રભુથી માંડી તપાગચ્છના શ્રી થયેલ જૈનસ્તવ્યસંગ્રહ ભાગ ૨'માં મુદ્રિત દેવસુન્દરસૂરિ અને તેમના પટ્ટધર સેમસુન્દર- થયેલ છે.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર.
વિહાર,
પંજાબના વર્તમાન. મંડળી સાથે શ્રી શંકરમાં એક સપ્તાહ રોકાઈ પ્ર. સફળ ઓપરેશન.
જે. સુ. બીજે વિહાર કરી નૉદર પધાર્યા. લુધીઆના શહેરના શ્રી આત્માનંદ જેને શ્રી સંધ નાદર અને નગરનિવાસીઓએ ઉપાશ્રયમાં પૂજ્યપાદ્ આચાર્યવર્ય શ્રીમદ્વિજય- આચાર્યશ્રીજીનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. દબદબાવલ્લુભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની છત્રછાયામાં ભર્યા સામૈયા સાથે આચાર્યશ્રી મંડ૫માં પધાર્યા. પંન્યાસી સમુદ્રવિજયજી મહારાજની ડાબી આંખે ગુરુતુતિનાં ગાયને થયાં. બાબુ કૃષ્ણકાન્ત ઉતરી આવેલ વેલનું ઓપરેશન સુપ્રસિદ્ધ ડોકટર આચાર્યશ્રીજીની વિદ્વત્તા અને શાસનપ્રભાવનાના પાકે, સુપ્રસિદ્ધ ડો. મુકુન્દરાય પારી અમદાવાદી કરેલાં કાર્યોના વખાણ કર્યા. અને 'વિલાયતીરામજી ભાલેરાટી આદિની ઉપ- શ્રી સંઘ નકદર અને શ્રી આત્માનંદ જન સ્થિતિમાં સફળતાપૂર્વક સેવાભાવથી ર્યું. સાતમે બાલમિત્ર તરફથી પ્રાર્થનાપત્રો માસ્ટર કુંદનદિવસે આંખને પાટો ખેલવામાં આવ્યું. પંન્યાસ
લાલજી અને બાબુ જિદ્રપાલે વાંચી સંભળાવી શ્રીજીની આંખે હવે શાતા છે.
આચાર્યશ્રીજીના કરકમળામાં અર્પણ કર્યા.
આચાર્યશ્રીજીએ પ્રાર્થનાપત્રોને પ્રત્યુત્તર
આપતાં પ્રાપ્ત થયેલ બુદ્ધિની સાર્થકતા કેવી રીતે પૂજ્યપાદ્ આચાર્યવર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભ કરવી એ વિષયમાં સુંદર પ્રકાશ પાડી, માંગલિક સુરીશ્વરજી મહારાજની સપરિવાર સુધી આના સંભળાવી ઉપાશ્રયે પધાર્યા. શહેરમાં સત્તર દિવસની સ્થિરતા દરમ્યાન જૈનઅને જનતામાં ધર્મજાગૃતિ સારી આવી હતી.
નકદરમાં ગુરુજયંતિ મહોત્સવ શ્રી આત્માનંદ જન સેવક મંડળની સ્થાપના થઈ.
પ્ર. જે. સુ. અષ્ટમી તા. ૨૩-૫-૪ર શનિવારે લાલા નરસિંહદાસજી મહાણી આચાર્યશ્રીજીના
જગદુદ્ધારક સ્વર્ગવાસી શ્રી મુદૈવ ન્યાયાંનિધિ દર્શનાર્થે આવ્યા હતા. તેમણે ૧૨૯) રૂપિયા શ્રી છે
જૈનાચાર્ય ૧૦૦૮ શ્રીમજિયાનંદસૂરીશ્વર (આત્માઆત્માનંદ જૈન સ્કુલ આદિને ભેટ આપ્યા.
રામ)જી મહારાજનો જયંતિ મહોત્સવ સમારોહથી આચાર્યશ્રી સપરિવાર લુધીઆનાથી વે. વ. ઉજવવામાં આવ્યું. સાતમે વિહાર કરી લાડુવાલ, ફલોર, પ્રતાપપુરા, લાલા હમીરચંદ રામાદેવી જૈન ભવનની પાસે નુરમહેલની સરાય થઈ વૈ. વ. ૧૧ શ્રીશંકર આવેલ વિશાલ રથાનમાં પંડાલ (મંડપ બાંધવામાં પધાર્યા. નગરજનો સાથે શ્રી સંધે ભાવભીનું સુંદર સ્વાગત કર્યું. તૈયાર કરાવેલ મંડપમાં આચાર્ય આવેલ હતો. આચાર્યશ્રીજી અધ્યક્ષસ્થાને બિરાજ્યા શ્રીજી પધાર્યા. ગુરુસ્તુતિ થયા બાદ નગરનિવાસીઓ તરફથી શ્રી ગુરુદેવની સ્તુતિના ગાયનો ગાયા બાદ શ્રી
સંઘે જયંતિનાયક શ્રી ગુરુદેવની ભગ્ય પ્રતિકૃતિની આચાર્યશ્રીજીને માનપત્ર અર્પણ થયું.
આચાર્યશ્રીજીએ સમાચિત ધમે દેશના આપી. વાસક્ષેપથી પૂજા કરી. માંગલિક સંભળાવ્યા બાદ ઉપાશે પધાર્યા, પંડિત હંસરાજજી શાસ્ત્રી, શ્રી આત્માનંદ જેને
ગુરુકુલના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થી અને વર્તમાનમાં માસ્ટર નકેદરમાં પ્રવેશ.
પૃથ્વીરાજજી જેન એમ. એ. બ્રહ્મચારી શંકરદાસજી પૂજ્યપાદુ આચાર્યવર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરી- જીરાવાળા, માસ્ટર મૂલખરાજજી, શ્રી આત્માનંદ જૈન શ્વરજી મહારાજ પિતાની શિષ્યપ્રશિષ્યાદિ મુનિ- સ્કૂલ સુધીના, બાબુ કૃષ્ણકાંત જેન બી. એ.
હતા.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૬૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
લાલા અમરનાથજી હોશીયારપુરી વિગેરે વક્તાઓના મધ્યરાત્રિના ગુરુ મહારાજ પ્રાતઃસ્મરણીય ન્યાયાંજયંતિનાયક શ્રી ગુરુદેવના જીવન વિષયક વિદ્વત્તા- નિધિ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) ભર્યા ભાષણે થયાં.
મહારાજનો સ્વર્ગવાસ થયેલ હોવાથી પ્રથમ જેઠ પ્રોફેસર નથ્યાસિંહજીએ પદેશિક પઘો સંભ- શુદિ ૮ શનિવારના રોજ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વબાવી સભાજનોને રંજિત કર્યા હતાં.
રજી મહારાજની જયંતિ પ્રસંગે આ સભાના અંતમાં અધ્યક્ષસ્થાનેથી આચાર્યશ્રીએ ઉપ સભાસદેએ શ્રી સિદ્ધાચલજી જઈ, રાધનપુરનિવાસી સંહાર કરતાં મનનીય બોધ આપી જયંતિનાયક
શેઠ મોતીલાલ મૂળજીભાઈ હા. શેઠ સાકરચંદભાઈ શ્રી ગુરુદેવના પગલે ચાલવા સૂચવ્યું હતું. બાદ સભા
મા તરફથી સવારના શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર પૂજા વિસર્જન થઈ હતી.
ભણાવી, શ્રી આદીશ્વર ભગવાન, શ્રી પુંડરીકચ્છ, રાતના પણ વિરાટ સભા ભરવામાં આવી હતી.
તીશ્રી દાદાજીના પગલે વિ. ની આંગી રચાવી અને પંડિત હંસરાજજી શાસ્ત્રીજીએ જેન ધર્મ એ વિ. પુરબાઈની ધર્મશાળામાં સભાસદોનું સ્વામીવાત્સલ્ય યમાં સુંદર ભાષણ આપ્યું અને પ્રોફેસર નગ્ધાસિંગ કરવામાં આવ્યું હતું. હજીએ સંગીતથી સભાને રંજિત કરી હતી. પદી તથા હુશીયારપુરના શ્રી સંઘે અચાર્યશ્રીજી
વલાદ ને આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી. પટ્ટી શ્રી સંધની
પૂજયપાદ તપસ્વી શ્રી વિવેકવિજયજી તથા ચાતુર્માસની વિનંતિને આચાર્યશ્રીજીએ સ્વીકાર પૂજા આચાય .
પૂજ્યપાદ્ આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયલલિતસૂરિજી મ. કર્યો હતો.
આદિની અધ્યક્ષતામાં ન્યાયાંનિધિ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્ બહારથી પધારેલા સાધમિક બંધુઓનું સ્વા
વિજયાનંદ સુરીજી (આત્મારામજી) મ. ની જયંતિ ગત નકેદાર શ્રી સંઘે સુંદર રીતે કર્યું હતું.
પ્ર. જેઠ સુદ ૮ શનિવારના દિવસે ઘણુ ઠાઠમાઠથી
ઉજવાઈ હતી. આ પ્રસંગે ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠા એમ. - આચાર્યશ્રીજી થોડા દિવસની અને સ્થિરતા
એ. તેમજ સ્થાનિક જૈન જૈનેતર જનતા સારી કરી ચાતુર્માસ માટે પટ્ટી તરફ વિહાર કરશે.
સંખ્યામાં હાજર હતી. આચાર્યશ્રીજી, શ્રીયુત ચંદુ
લાલ, શ્રીયુત ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠાના જયંતિનાયકના મંબાલા.
ચરિત્ર સબંધી વિવેચન બાદ સભા વિસર્જન થઈ હતી. અંબાલા શહેરમાં પ્ર. જેઠ શુદિ ૮ના રોજ સ્વર્ગવાસી ગુરુદેવ શ્રી ન્યાયનિધિ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિજી મહારાજનો જયંતિ મહોત્સવ
અમદાવાદ. સમારોહપૂર્વક ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
જગપ્રસિદ્ધ આચાર્યદેવ શ્રી વિજયાનંદ (આત્મશ્રી આત્માનંદ જૈન કોલેજના વિશાળ ભવ
રામજી)સૂરીશ્વરજીને નિર્વાણદિન જેઠ સુ. ૮ને નમાં સવારના વાગે જેન સંથાઓના અધ્યા
હોઈ શ્રી ઉજમબાઈની ધર્મશાળામાં સુંદર રીતે પકા. વિદ્યાર્થીઓ અને અન્ય નગરનિવાસીઓની એક સભા શ્રીયુત મંગતરાયજીના પ્રમુખપદે મળી હતી,
ઉજવવામાં આવ્યો હતો. શરૂઆતમાં પરમાત્માની જેમાં આચાર્યશ્રીજીના જીવન ઉપર પ્રકાશ પાડતા
સ્તુત કર્યા બાદ કવિ ભેગીલાલ, પં. શ્રી વિકાસ
વિજયજી, પં. શ્રી. પ્રભાવિજયજી તથા શ્રી કપૂરપ્રવચને થયા હતા.
વિજયજી મહારાજના સુંદર પ્રવચન થયા હતા. ગુરુ જયંતિ-ભાવનગર.
બાદ ઝવેરી મૂળચંદભાઈ વૈરાટી, શ્રી ફૂલચંદ આ વરસે બે જેઠ માસ હોવાથી તેમજ સ. દેશી અને આચાર્ય દેવ વિજયકુસુમસૂરિજીએ સુંદર ૧લ્પરની સાલમાં પ્રયમ જેઠ શુદિ ૭ના રોજ પ્રવચન કર્યું હતું. બાદ સભા વિસર્જન થઈ હતી.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( અનુસંધાન ટાઈટલ પૃષ્ઠ ૨ થી ચાલુ. ) વેચાણ, જ્ઞાન અને દર માસે થતાં નવા નવા લાઈફ મેમ્બર અને વાર્ષિક સભ્યોની આવક વગેરે આવકના ખાતા હોવાથી સામાન્ય તાટે આવે તે ખાતાએથી પૂરી શકાય છે તેમ ધારી, માસિકનું જેમ લવાજમ વધારવું સભાને વ્યાજબી લાગ્યું નથી, તેમ સભાસદ-ગ્રાહકોનું તે માટે ફંડ કરવું યોગ્ય લાગ્યું નથી; તેમ દર વરસે અપાતી સુંદર ભેટની બુકમાં પણ ઉપરોક્ત કારણે આ વખતે કરકસર કરી માસિકની મહત્વતામાં ઘટાડે પણ કરવાનો નથી જેથી આ વખતે “ ન્યાયાંભેનિધિ શ્રી વિજયાનંદસૂરિ ” નામનું સુંદર પુસ્તક અમારા માનવ’તા ગ્રાહકોને ભેટ આપવું સભાને યોગ્ય લાગ્યું છે.
સ્વ, શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વર ( આત્મારામજી મહારાજ ) એમના સમયના એક યુગપ્રધાન પુરુષ હતા. જૈન સંધને વટી વળેલો દોઢસે બસો વર્ષને અંધકાર એમણે એકલે હાથે ઉલેચ્ચે હતા. શાસ્ત્રભ'ડારોમાં ઢંકાઈ રહેલાં રત્નો એમણે ખુલ્લાં કરી બતાવ્યાં. તેઓ જેટલા ક્રિયાપરાયણ હતા તેટલા જ અધ્યયનશીલ હતા, જેટલા ક્રાંતિકારી હતા તેટલા જ ઋજુ અને નમ્ર હતા, જેવા ઉપાશ્રય ના ઉપદેશક હતા તેવા જ સમર્થ પ્રચારક પણ હતા. સંયમ અને સિંહગર્જનાનો સુંદર સમન્વય એમની અાકૃતિમાં, એમના સાહિત્યમાં અને જીવનવ્યવહારમાં પણ જોઈ શકાય છે. આવા એક મહાન પુરુષના ચારિત્રજીવનમાં બનેલા અનેક સુંદર પ્રસંગેનું વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન આ ભેટની બુકમાં આપવામાં આવ્યું છે. જીવનચરિત્ર એ મનુષ્યજીવનને ઉન્નત બનાવવામાં અને મોક્ષ સુધી લઈ જવામાં એક માર્ગદર્શક વસ્તુ છે,
આ સભા તે પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરુવર્યના સ્મરણાર્થે થયેલ હોવાથી તેમજ આવા અદ્વિતીય વિદ્વાન પુરુષ ઘણા વરસો પછી જન્મે છે, તેથી તેમના જીવનની સુંદર પ્રસંગ જીવનચરિત્રદ્વારા પ્રગટ કરવામાં આવે તો ભાવિ જૈન પ્રજાને તે પરમ ઉપકારી હોવાથી અમોએ રા. સુશીલ પાસે ગૂજરાતી ભાષામાં લખાવી, સુંદર ગૂજરાતી ટાઈપમાં ક્રાઉન આઠ પેજી મોટા કદમાં છપાવી, સુંદર ફોટાઓ મૂકી સુંદર દર્શનીય અને આકર્ષક ટાઈટલ માટે ખર્ચ કરી તૈયાર કરાવેલ છે, તેથી અમે માનીએ છીએ કે અમારા માનવતા ગ્રાહકોને આ ભેટ પુસ્તક આપવાથી આવા વખતે પણ સંતોષ અને
ન દ થશે. જેથી
અમારા માનવતા ગ્રાહકોએ નીચે પ્રમાણે લવાજમ
મનીઓર્ડરથી મોકલી આપવું. રૂા. ૩-૮-૦ “આત્માન પ્રકાશ”ના વર્ષ ૩ટ તથા ૪૦ના બે વર્ષના લવાજમના તથા ૮-૩-૦ ઉપરની ભેટ બુકનું પેસ્ટેજ.
ઉપર મુજબ આપના તરફથી રૂા. ૩–૧૧૦ મનીઓર્ડરથી મળ્યા બાદ ભેટની બુક પોસ્ટદ્વારા મોકલવામાં આવશે. મનીઓર્ડરથી લવાજમ નહિ મોકલનાર ગ્રાહકને તેના વી. પી. પિસ્ટના રૂા. ૯-૩-૦ મળી કુલ રૂા. ૩-૧૪-૦નું વી. પી. કરવામાં આવશે, જે સ્વીકારી આભારી કરશે. પ્રથમ લવાજમ મોકલનારને પોસ્ટને પણ લાભ થશે.
અશાડ શુદિ ૧૫ થી ભેટની બુક અગાઉથી લવાજમ નહિ આવેલ હશે તેઓશ્રીને વી. પી. થી મેકલવામાં આવશે, તે અમારા માનવંતા ગ્રાહકે સ્વીકારી લેશે, કોઈપણ કારણે વી પી સ્વીકાર્યા વગર પાછું મોકલી, આવા મોંઘવારીના વખતમાં નાહક જ્ઞાનખાતાને નુકશાન નહિ કરવા નમ્ર સૂચના કરીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 481, पंचम कर्मग्रन्थः ( હિન્વી માથાકતર ) चारों कर्मग्रन्थ पं. सुखलालजी से हिन्दी में अनुवाद कराके पहले मंडल से प्रकाशित हो चुके हैं। पांचवा कर्मग्रन्थ भी उन्हों की देखरेख में पं. कैलाशचन्द्र से हिंदी में अनुवाद कराके प्रकाशित करदिया है। कर्म फिलौस्फो के जाननेवालों के लिए यह ग्रन्थ बडे महत्व का है। लगभग 500 पृष्ठ पक्की जिल्द सहित / मूल्य 3) रू० मिलने का पत्ता મંત્રી, श्री आत्मानंद जैन पुस्तक प्रचारक मंडल रौशनं मुहल्ला-आगरा શ્રી તીર્થકર ભગવાનના સુંદર ચરિત્રા, 1. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર, રૂ, 1-12-0 2. શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 1 એ. રૂા. 2-0-0 3. સદર ભાગ 2 જે. રૂ. 2-8-0 4. શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર, રૂા. 1-12-0 5. શ્રી મહાવીર ચરિત્ર. રૂા. 3--0-0 6. શ્રી વાસુ પૂજ્ય ચરિત્ર, રૂા. 2-8-0 રૂા. 13-8-0 ઉપરના વિસ્તારપૂર્વક ચરિત્રા એક સાથે બધાં લેનારને અમારા તરફથી પ્રકટ થયેલ અનેક સુંદર ચિત્ર સહિત સાદા કપડાનાં પાકા બાઈન્ડીંગવાળા શ્રીપાલ રાસ અર્થ સહિત ( રૂા. 2-0-0 ની કિંમતને) ભેટ આપવામાં આવશે. કર્મગ્રંથ ભાગ 1-2 સ પૂર્ણ * 1. સટીક ચાર કર્મમ'થ શ્રીમદેવેન્દ્રસૂરિવિરચિત-પ્રથમ ભાગ રૂા. 2-0-0 2. શતકનામાં પાંચમા અને સપ્તતિકાભિધાન છટ્ટી કમમ’થ, દ્વિતીય ભાગ રૂા. 4-0-0 | ધણી જ કાળજીપૂર્વક તેનું’ સ‘શાધન, અમારી પ્રસ્તુત આવૃત્તિમાં સાવધાનપણે સંપાદક મહાપુરુષોએ આ બંને ગ્રંથમાં કર્યું છે અને રચના, સંકુલના વિદ્વત્તાપૂર્ણ કરવામાં આવેલ છે, જે ગ્રંથ જોયા પછી જ જણાય તેવું છે. બાકી તેની સાથે ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ પ્રસ્તાવનામાં વિગતે, ગ્રંથકારનો પરિચય, વિષયસૂચિ, કર્મગ્રંથના વિષય કયા ગ્રંથમાં છે તેની સૂચિ, પારિભાષિક શબ્દના સ્થાનદશ ક્રેષિ, તાંબરીય કર્મતત્ત્વવિષય શાસ્ત્રોની સૂચિ, કર્મવિષયના મળતાં ગ્રંથ, છે કર્મગ્રંથાન્તર્ગત વિષય દિગ'ખરી શાસ્ત્રોમાં કયા કયા રથળે છે તેના નિર્દેશ વગેરે આપવામાં આવેલ હોવાથી અભ્યાસીઓ માટે ખાસ ઉપયોગી થયેલ છે, જે પ્રથમ બહાર પડેલ કેમગ્રંથ કરતાં અધિકતર છે , ઊંચા એન્ટીક કાગળા ઉપર, સુંદર ટાઈપે અને મજબૂત તથા સુંદર બાઈડીંગમાં બંને ભાગા પ્રકટ થયેલ છે. કિ'મત બંનેના રૂા. 6 -0 -0. પોસ્ટેજ જુદુ'. - લખો :--શ્રી જૈન આત્માનદ સભા- ભાવનગર, ( આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચ'દ દામજીએ છાપ્ય'-ભાવનગર. ) For Private And Personal Use Only