Atmanand Prakash Pustak 002 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531023/1

Page #1

છે મામાનેદ પ્રકાશ છે
દેહરે. આત્મવૃતિ નિર્મલ કરે, આ તત્વ વિકાસ: આત્માને આરામ છે, આત્માનંદ પ્રકાશ.
પુસ્તક ૨ જું.
વિક્રમ સંવત ૧૯૬૧–
.'
અંક ૧૧ મે
પ્રભુ પ્રાર્થના.
શાર્દૂલવિક્રીડિત. મારે છે મરકી બની જગતને કાલ પ્રતાપી અરે લુટે ભારત રત્ન ખાણ નરની કેવી ખરાબી કરે; આપ આશ્રય આદિનાથ અમને સદ્ધર્મ છાયાકરી, પ્રક્ષાલે પ્રભુ કર્મપંક સલા એ પ્રાર્થના આદરી. ૧ ચરે ચાર કષાય ચોર મલીને શ્રીધર્મ ભંડારને, લુંટે નિર્લજ કામ શીલ ધનને આપી મહામારને, ઈષ્ય અંધ કરી ભવભ્રમણમાં પાડે કરે કષ્ટ તે, આપિ પૂર્ણ સહાય નાથ અમને થાયે બધુ નષ્ટ તે, ૨
લાગે ઘેર કુસંપ અગ્નિ સધલે જવાલે મહાદાહથી, ૧ભરતખંડના નરરતનની ખાણ ૨ ધે. ૩ કમરૂપ કાદવ, ૪ સં૫૫ અમિ.

Page #2

૧૪
આત્માનં પ્રકારી.
ht
etate trte intertutate
Intentate Inte
નિશ્ચે તે જનઐકય ભસ્મ કરશે થૈ ગર્ભના સારથિ, મારા શાંતિ સુધાજલે સુરમણી' તે દાહને સરે, વેગેથી જિનનાથ વાર કરજો થાશે પછી શું અરે. મેરે પાપ૪ કુબુદ્ધિ સર્વે જનને તેથી નઠારૂ ખને, ધારીને છલતા રમે કપટમાં રહેતા અશુદ્ધે મને; નિત્યે લેશ કુટુંબમાં હુ હૈં મિત્ર" દૂર કરે, ઊદ્વારા પ્રભુ આપનુ શરણુ છે આ કાલ ફ્રાય્યા ખરે, ૪ માલિની.
પ્રતિવરણ જનમાં પ્લેગ સંહાર આવે, અગણિત જનપાપે ભૂબિના કંપ લાવે; જલનિધિ અતિ કોપે નિત્યમયા લાપે, પ્રભુ શરણુ કરી તે ધર્મના બીજ રાપે. અવપયુત આવ્યે સાપણી કાલ ભારે, તપ જન દર્દમાં ધર્મને નૈવ ધારે; વિજન સહુ ચેતી ધર્મ બુદ્ધિ વધારા, જિન ચરણ સા॰ પૂર્ણ ભક્તિ પ્રસાર,
ચિંતામણી. એક ચમત્કારી વાતો.
( પૂર્વ કના પુષ્ટ ૨૧૨ થી શરૂ'. )
૧ોકોના એકતાને ભસ્મ કરશે. ૨ અગ્રેસર, ૩ હે દેવતામાં મણિસમાન પ્રભુ. ૪ પાપ કેમાં કુક્ષુદ્ધિની પ્રેરણા કરે છે. ૫ ધર્મપણું. હું ત્ર સોંપણી કાલ, છ કમલમાં,

Page #3

ચિંતામણ.
સાધ્વી વિદ્યાશ્રીએ વિકરણ શુદ્ધિથી મુનિ વિચાર સંજયને વંદના કરી પોતાના બંધુના. દ્વારકા અને ઉપકાર મુનિ તરફ તેમણે હૃદયથી ભક્તિ ભાવ દશા . વિઘાશ્રીને જોઈ મુનિ વિચારવિજય ક્ષણવાર વિચારમાં પડયા. છેવટે તેમના નિર્મળ હૃદયમાં નિશ્ચય છે કે, આ સાધ્વી વિદ્યાશ્રી જ હશે. વલ્લભીપુરમાં તેમણે તેને બાલ્યવથથી જોયેલ, તેથી વિશેષ પરિચયને લઈ તેઓએ તત્કાલ. સાધ્વીજીને ઓલખી લીધા. | મુનિવિચાર વિજય પિતાના ગુરૂ વિમલવિજયજીની સાથે, ઘણીવાર વલ્લભીપુરમાં આવતા અને ત્યાંના શ્રદ્ધાળુ સવિના આચહથી તેઓના ઘણાં ચાતુર્માસ તે નગરમાં થયેલા હતા. વલ્લભીપુરના સંઘપતિ અને પરમ શ્રદ્ધાવાનું શેઠ અમૃચંદ્રનું બધું કુટુંબ મુનિ ભક્ત હતું. જે ઈ મુનિ મહારાજ આવે, તેમની વચ્ચે કરવામાં તે આગલા ભાગ લેતું, આથી શેઠ અમૃતચંદ્રના કુટુંબમાં બાલકથી તે વૃદ્ધ સુધીના તમામને સાધુ સમાગમ વિશે થતું હતું. સાધ્વી વિદ્યાશ્રી જયારે જતનાને નામે બાલ્યવયમાં હતા ત્યારે તે મુનિ વિચાર વિજયના જોવામાં આવેલ, તેથી આ મુનિરાજે તેમને રતજ એલખી લીધા. વલી યતના એકવિદુષી સાધ્વી થવ્યા છે, એવું તેઓ પિતાના વિહારમાં વારંવાર સાંભળતા હતા. - સાધી વિદ્યાશ્રીએ પણ મુનિ વિચારવિજયને તરતજ જાણી લીધા હતા. તેમને વંદના પૂર્વક સુખશાતા પુછયા પછી અનગાર, આનથી બોલ્યા સાધ્વી તમે ક્યાંથી આવે છે, ક્ષેત્ર સ્પર્શના કયાં થવાની છે અને તમારૂ નામ શું છે સાધ્વીજીએ વિનયથી કાવ્યું ગુરૂમહારાજ હું ગુજરાત તરફથી આવું છું, ક્ષેત્ર સ્પર્શના હેય તે,

Page #4

૨પ૦
આત્માનં પ્રકાશ
વિહારની ઈચ્છા સિદ્ધાચલજી તરફ છે અને મારું નામ ગુરૂમહા રાજે વિધાશ્રી રાખ્યું છે. વિશેષમાં જણાવાનું કે આપના વૃદ્ધ ગુરૂ વર્ય મારા ઉપકારી છે. આ સાંભલી મુનિ વિચાર વિજયને વિશેષ નિશ્ચય થયે, સાધ્વી વિદ્યાશ્રીને જોઈ પિતાને આનંદ આવ્યું, અને તેઓએ હદયમાં ચિંતવ્યું કે, અહા અમૃતચંદ્ર શેઠ કેવા પુણ્યવાનું ! તેમની સંતતિએ માનવજીવનને કેવું સુધાર્યું બંને ભ્રાતૃભૂમિની કેવી ઉત્તમ સ્થિતિમાં વર્તે છે. ગુરૂ શ્રીવિમા વિજયજીને ધર્મપકાર કે બલવાનું છે? ઉત્તમગુરૂના સહવાસનું ફલ કેવું શ્રેષ્ઠ છે? ક્ષણવાર પછી મુનિરાજે કહ્યું, સાધ્વી, તમને જોઈને મને પૂર્વભાવનું સ્મરણ થયું હતું. તમારી ચારિત્રાવસ્થાની નિર્મલ કીર્તિ સાંભલી અમને ઘણો આનંદ આવે છે. તમે ચંદ્રવિજયને વંદના કરી હશે. એ મહાનુંભાવની પૂર્વ સ્થિતિ તમારા જાણવામાં આવી કે નહીં ? તે જાણવાથી તમારા જેવા સાગ્રી રત્નને વિશેષ આનંદ થશે. એ તમારા પૂર્વના સંસારી બંધુ ચિંતામણિ છે. તેઓએ વિદ્યા અને વિનય ગુણથી ચારિત્રને દીપાવ્યું છે, મુનિ ધર્મની મહાન કીર્તિના તે સ્તંભરૂપ છે તે પવિત્ર મુનિ મને એક પિતાના ઉપકારી માને છે.
વિધાશ્રી, વધારે શું કહેવું પણ જ્યારે આવા ચારિત્ર ધારી અનગારે ભારત વર્ષમાં પ્રગટ થશે, ત્યારે જ આહત ધર્મને ધાત પ્રબલ થશે. અને મુનિધર્મની વિજય પતાકા સર્વ સ્થળે ફરકશે, હાલ અવસર્પિણી કાલને ભય કર સમયગાવે છેપ્રત્યેક સ્થાને ધર્મની નિર્મલ પ્રભા ઝાંખી થતી જાય છે. જેમાં દુરાગ્રહ રૂપ પ્રચંડ રાક્ષસ ધર્મને પ્રલય કરવા ઉભું થયું છે. રથાને સ્થાને ઈર્ષ્યા અને કુસંપ વધતા જાય છે. એ દુર્ગણેની માત્ર ગુહ ઉપર સત્તા ચાલે

Page #5

ચિતામણી
છે એટલું નથી તેઓએ કેટલાક. અજ્ઞાન મુનિઓમાં પણ પિતાની સત્તા આરેપિત કરવા માંડી છે. મુનિઓના પવિત્ર ચારિકતો પણ તેઓએ ફષિત કરવા માંડ્યા છે, વિષધારી, યતિઓના પ્રબલને સન્મ ગની મહાસત્તાએ નિર્બળ કર્યું છે, તથાપિ એ સવરની નિમલતાને વલીન કરવાને ઉપરના દુર્ગુણએ પોતાને ભગીરથ પ્રયત્ને આ છે. આવા વિષમકાલના સમયમાં તમારા, પૂર્વ બંધુ ચિંતામણિ ખરું ખરા ચારિત્ર ચિંતામણિ થયા છે. યતિધર્મના પૂર્ણ વરૂપનું દ્રષ્ટાંત મુનિ વૈભવવિજય એક જ છે. અમે બંને ગુરૂ બંધ છીએ, તwાપિ ગુરૂ વિમલ ત્રિજ્યના ચારિત્રને સંપૂર્ણ વારસે એ મહાનુભક્તને મલ્યા છે. તેઓ સર્વ રીતે. તે પવિત્ર ગુરૂના ચારિત્ર વારસાના પાત્ર છે.
મુનિ વિચારવિજયની આ મધુર વાણી સાંભલી સાધવી વિદ્યાશ્રીને આનંદ થશે અને પિતાના પૂર્વ બંધુના, ચારિત્ર ગુણની પ્રશંસા રૂપ સુધાના સિંચનથી તે મહાસતી પિતાને કૃતાર્થ માનવા લાગ્યા. પછી મુનિ વિચાર વિજયને વંદના કરી મુનિ વૈભવવિયની દેશના વાણી સાંભળવાની ઈચ્છા દર્શાવી એડા દિવસ ર્કમાનપુરમાં રહેવાની અનુજ્ઞા માગી તેઓ હૃદયમાં, ચારિત્ર ગુણની ભાવના, ભાવતાં પોતાના ઉપાશ્રય પ્રત્યે વિદાય થયા.
*
*
*
પ્રકરણ ૯ મુ.. મુનિ વૈભવવિજયનું પહેલું વ્યાખ્યા પ્રાતઃકાલને સમય હો, વહેંમાનપુની જૈન પ્રજા ઉમરથી ઉપાશ્રય તરફ આવતી હતી, મુનિ ચંદ્રવિજયની વાત સાંભલ

Page #6

ઉપર
આભા પ્રકાશ
વાને બાલકથી તે વૃદ્ધ સુધીના તમામ કે જિનપૂજા કરી છે બંધ એકઠા થયા હતા, ક્ષણમાં તે વ્યાખ્યાન શાલા ચીકાર ભરાઈ ગઈ હતી. એક તરફ શ્રાવક ગુરૂને વંદન કરી ક્લિયથી પોતાના આસન લેતે હને.બીજી તસ્કૃ શ્રાવિકાઓને સમૂહ આવી પિતાની બેઠક લેતે હતિ. સર્વ સમાજ ગોઠવાયા પછી મુનિ વિચારવિજયની આજ્ઞા લઈ મુનિ વૈભવ્ય વિજય વ્યાખ્યાને શાલામાં વિરાજમાન થયા. સર્વ સમાજે ઉભા થઈ ગુરૂવર્યને પ્રણામ પૂર્વક માન આપ્યું. સર્ગના મુખમાંથી “આદીશ્વર ભગવાનને ખ્ય” એવી ઉદ્દઘોષણા થઈ. ગુરૂના મુખચંદ્ર પ્રત્યે સર્વ શ્રા ચકારચેષ્ઠા કરવા લાગે.
આ વખતે સાધ્વીજી વિદ્યાથી પિતાની સહચારિણી શિખ્યાઓની સાથે વ્યાખ્યાનચાલામાં આવ્યા હતા. પિતાના સંસારી, બંધુની ચારિત્ર ધરિ દિવ્ય ભૂત જોઈ તેમના હૃદયમાં ઉત્તમ. ભાવન જાગ્રત થતી હતી. શ્રાવિકાઓના સુંદર સમાજની પાસે, સાધીજીના આસન હતા. સાધવજીના આગમનથી વાનપુરને સંધ સંપૂર્ણ રીતે ચતુર્વિધ પણાને પ્રાપ્ત થયો હતોભાવિક શ્રાવકે આ દેખાવ જોઈ પોતાના ક્ષેત્રને પુણ્ય ભૂમિરૂપે ભાવતા હતા. મહાવીર પ્રભુના ચરણકમલથી અકિત થયેલી આ ભૂમિ ખરેખર તીર્થ ભૂમિ દેખાતી હતી.
સર્વ સમાજ શાંત થયા પછી મુનિરાજ શ્રી ચંદ્રવિજયે પિતાનું વ્યાખ્યાન શરૂ કર્યું–તેમના મંગલાચરણના પ્રથમ ધ્વનિની શાંતતા સર્વ સ્થળે પ્રસરી રહી. તે ચતુર અને વિદ્વાન મુનિએ પ્રથમ ધર્મની વ્યાખ્યા કરી તે પછી આહંત ધર્મના અધિકારી કેવા હોય તે ત્રિ

Page #7

ચિંતામણી,
રપ૦
પિતાનું વ્યાખ્યાન ચલાવ્યું તેઓ છેલ્લા કે, શ્રાવક શ્રેતૃગણ, તમારે સર્વથી પ્રથમ જાણવાનું એટલું છે કે, ભારત વર્ષમાં પ્રખ્યાતિ પામેલા જૈન ધર્મના અધિકારી કેવા જોઇએ, ઘણાં સમયથી વિવિધ પ્રકારની ધર્મભાવનાઓ ભરત ક્ષેત્રમાં પ્રવર્તેલી છે. તે સર્વમાં ધર્મના ત તે અમુક અમુક અંશે રહેલા હોવા જોઈએ, પણ જે તને કોઈપણ યુકિતથી બાધિત થાય, તે તત્વ ન્યૂનતાવાલા છે એમ નિશ્ચયથી કહી શકાય છે. અહી ભગવંતે જે તે સ્વમુખે પ્રતિપાદન કરેલા છે, તે સર્વ રીતે નિરાબાધ અને નિર્દોષ છે. તેવા તત્વને પ્રગટ કરનારી ધર્મભાવના તે જનધર્મની ભાવના છે. તેના અને ધિકારી પણ તે ભાવનાને ગ્ય હેવા જોઈએ. તેની યોગ્યતા માટે શાસ્ત્રમાં અનેક લક્ષણો તે તે પ્રસંગે જણાવેલા છે.
પરોપકારી પ્રભુએ સનાતન જૈન ધર્મના બે ભાગ પાડેલા છે. તિર્મ અને શ્રાવકધર્મ તેમાં યતિધર્મના સંપૂર્ણ નિયમે જાણી તેના સંપૂર્ણ રીતે અધિકારી થવું, એ અમારા મુનિધર્મમાં આવે છે. તેથી તે મુનિઓને ય અને આચરણીય છે. શ્રાવક ધર્મના પ્રથમ ગૃહસ્થને જાણવા ગ્ય અને આચરવા ગ્ય છે. પવિત્ર શ્રાવ, જો તમારે સર્વ રીતે ધર્મના અધિકારી થવું હેય તે તમારે સમ્યકત્વની શુદ્ધિ પ્રથમ રાખવી જોઈએ. સમ્યકત્વની અંદર શુદ્ધ દેવ, ગુરૂ અને ધર્મની સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા આવી જાય છે. તે સાથે ગહરી ધર્મને અલંકાર વ્યવહાર શુદ્ધિ પણ રાખવી જોઈએ. વ્યવહારની શુધ્ધિવાલે પુરૂષ ધર્મને અધિકારી થઈ શકે છે. સાંપ્રત કાલે ધર્મ શ્રદ્ધાથી અલંકૃત એવા પુરૂષે વ્યવહાર શુદ્ધિથી પણ રહિત જોવામાં આવે છે. જયારે વ્યવહારની શુધ્ધ ન હૈય તે પછી

Page #8

પ૪,
આત્માન પ્રકાર,
મહામહકતા, તેની ઘર્મ શ્રધ્ધા આડંબર માત્ર લાગે છે. સામાયિક, જિનપૂજા અને ગુરૂભકિત કરી નિવૃત્ત થયેલે શ્રાવક બે વ્યવહારની શુધિ વિના અનેક છલ-કપટની રચના કરવા ઘર થાય એ કેવી શ્રદ્ધા ? વ્યાપાના અનેક માર્ગમાં લેકને ભમાવી સ્વાર્થ સાધી સાયંકાલે પાછા જિનચૈત્યમાં દર્શન કરવા જાય અને પિવાના મલિન ભાવને નિર્મલ કરવા પ્રભુની પાસે ક્ષમા માગે એ પણ કેરી વૃત્તિ ? આવી શ્રધ્ધા અને આવી વૃત્તિવાલા પુરૂષે કદિ પણ ધર્મના અધિકારી થઈ શકતા નથી. સામાન્ય રીતે મનુષ્યના વ્યવહારમાં દુઃખ ન હોય એમ તે ઘણું મનુષ્ય ઈચ્છે છે, પણ સુખ ન હેય એમ ઈચ્છનાર કઈ દેખાતું નથી. કહેવાય છે કે, મનુષાની પ્રવૃત્તિ માત્રનું મૂળ સુખની ઇચ્છા છે. તે સુખના બે સ્વરૂપ છે એક ઇંદ્રિય વિષય સુખ અને બીજુ નિર્વિષય સુખ તેમાં ગૃહસ્થના ચંચલ ચિત્તને વિષય સુખ આકર્ષે એ સ્વાભાવિક છે તથાપિ તે ચંચલ ચિત્તને નિયમિત કરે તેવા ધાર્મિક ઉપાયે સતત આચરી નિર્વિષય સુખ પ્રત્યે યોજવા પ્રયત્ન કરવો એહર અવશ્યલક્ષ્યમાં રાખવું જોઈએ. શ્રાવકો, તમારે સર્વદા વિચારવું કે, ચિત્તની વૃત્તિ ચંચલ હેવાથી એ સ્થિતિ બહુ રહેતી નથી અને તે અન્ય વસ્તુ પ્રતિ આકર્ષાય છે, અને તેથી થતું સુખ નષ્ટ થઈ જાય છે. એમ એ વિષય સુખ અનિત્ય છે, એક પછી એક એમ અનેક વિષયે આનંદાભાસ આપી વિરામે છે. પણ તેથી આત્માનંદને અભાવે પૂર્ણ સુપ્તિ થતી નથી. વલી જે વિષય વિષે સુખ ભાવના દઢ થાય છે તે પ્રતિ રાગ ઉપજે . છે અને રાગ પણ એક પ્રકારને બંધ દો. દુઃખ વિષે જે દ્વેષ થાય છે તે જેમ એક પ્રકારને બંધ છે, તેમજ રાગ પણ એક પ્રકારને બંધ

Page #9

બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ
ઉપપ
છે. રાગ અને દ્વેષ અને તેના કોઈવાર કારણરૂપ અને કોઈવાર પરિણામરૂપ સુખ દુઃખ પણ એક પ્રકારનો સંગ છે અને પરમાત્મા રિવરૂપ નિઃસંગ છે એટલે પરમાત્મ ભાવને બાધ કર્તા સંગ સંવે રીતે થાય છે. સુખથી જે કાંઈ તૃપ્તિ મળતી હોય તે પણ તે પરિમિતે નથી જ. જો એમ હોય તે અન્ય વિષયની અપેસાજ ન રહે. પણ એમ કાંઈ હેતું નથી. અધિકાર વધતાં ઉચ્ચતર વિષયમાં સુખ મનાવા માંડે છે, પણ એ સર્વને અંતે અતૃપ્તિજ રહે છે, તેથી એક કાલ એ આવે છે કે જ્યારે સુખ માત્ર અનિત્ય અને અસાર છે એવો નિશ્ચય થાય છે. આ પરથી સ્પષ્ટ સમજાય છે કે, મનુષ્યની પ્રવૃત્તિ માત્ર જે સુખની શોધ માટે છે તે વિષય સુખ નથી પણ કાંઈક એવું સુખ છે કે જે મલ્યા પછી મેલવવા એગ્ય કઈ અવશેષ રહેતું જ નથી. આજ આત્માનંદ અથવા મુકતાનંદ છે–પરમસુખ છે. આવા સુખના અધિકારી થવાની ઈચ્છા રાખનાર શ્રાવક આહંત ધમેને સંપૂર્ણ અધિકારી છે.
અપૂર્ણ
બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ.
નર્મદા સુંદરી (ગત અંકના પૂછ ર૩૭ થી શરૂ.; સ્વરની મધુરતા સાંભલી તે મુસાફરની મન રૂપ આખ્ય આગલ સૌંદર્યની અભિનવ મૂર્તિ ખડી થઈ. હદય વીણા કોઈ એક નવીન તાનથી ઝંકાર પામી ઉઠી અને હૈયું ભાવથી ભરાઈ ઉભ

Page #10

શ્યક
આમાનંદ પ્રા,
રાઈ ગયું. તત્કાલ તે ત્યાંથી ધ્વનિને અનુસારે જિનચૈત્યની પાસે આવે ત્યાં વનિની સપષ્ટતા વિશેષપણે જણાવા લાગી. ચિત્યકાર આગલ તે ઉમે સંસ્થા અને તે મધુર સ્વર સાંભળવા લાગ્યા. ક્ષણવાર પછી એ વનિ શાંત થશે પણ તે મુસાફર અશાંત છે. તેના હૃદયમાં તે રવરના માધુર્ય ઘણી અસર કરેલી હતી. એ સ્વર કે સિદર્યવતી રમણને છે, એમ તેને નિહાય થવાથી તે અત્યંત વિમ
માં ઉતરી પડે. રમણીનું મનોહર દર્શન કરવાની તેની પ્રબલ ઈચ્છા થઇ. ઈચ્છા બુદ્ધિને ચલાવી શકે છે, મનને પણ કંઈ કઈ દેડાવે છે પણ શક્તિ અને સ્વશાવતું મૂલ ઈચ્છાથી અધર્યું છે. ક્ષણવાર પછી એક સુંદર બાલ જિન ચામાંથી બાહર નીકલી, તેની સાથે સમાન વયની કેટલીએક સખીઓ હતી. એ મુગ્ધ બાલાની મનહરતા અલૌકિક હતી. તેના તેજરની શરીર ઉપર ધાર્મિકતા સંપૂર્ણ રીતે શેભતી હતી. વય મુગ્ધ હતું, તથાપિ પ્રઢતા પૂર્ણ રીતે દેખાતી હતી. નયનની વિશાલવામાં ચાલ્ય હતું પણ તે વિકરથી રહિત હતું. યૌવનવય આરંભ સર્વ સામગ્રી સાથે થતો હતો તથાપિ વિજ્યનું પ્રાબલ્ય ઉખલ નહતું સખીઓની સાથે થતા વાર્તાલાપ ક્ષુદ્ર હાસ્યથી રહિત અને ધર્મકથાથી ભરપૂર હતે.
આ સુંદર બાલા પેલા મુસાફરની દ્રષ્ટીએ પડી. તેને જોતાં જ તે મુસાફર મોહગ્રસ્ત થઈ ગયે તેના રસિક હૃદયમાંથી વિષયની ઊર્મિઓ ઉઠવા લાગી, આશાના માહા પાશમાં તે ગુંથાઈ ગયે, તેને નિશ્ચય થશે કે, જિનચૈત્યમાં ગાયન કરનારી આ મુગ્ધાજ હશે. અહા ! શું કંઠ માધુર્ય! કેવું સ્વરલાલિત્ય ! આ મેહમયીને

Page #11

બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ
૨૧૧૭
to Late
લાભ કયા ભાગ્યવાનને માટે નિમાણ થયાં હશે. આવું ચિતવતા તે મુસફર ચૈત્યની બાહેર સ્તભિત થઈ નચા.
વાંચનારના હૃદયમાં આ જિજ્ઞાસાની કૌતુક્રમાલા ઉઠી હશે. જિજ્ઞાસાના પ્રબલ વેગ કાઇનાથી રાકીશકાતા નથી. હવે તેના ફેટ કવેલ જોઇએ. એ મુસાફર તે આપણ દિત્તાના પુત્ર મરુધરત્ત છે. મહેશ્વરદત્ત પોતાના મામાની પુત્રી નર્મદસુ ંદરીને પરણવાને માતાલમાં આન્ચે છે. તે નમઁદા નદીના તીર ઉપર આવેલ જિનચૈત્યમાં ઉતર્યો હતે. જ્યાં ખાલસતી નમૅદા સીંગની સાથે જિનપૂજા ક વાને આવી હતી. ઉત્તમ ભાવનાથી પ્રભુની પૂજા કરી એ મનાર આલા તંત્રન ગીત ગાતી હતી, જેણીના સ્વરની મધુરતાએ મુસાફર મહેશ્વરદત્તના રસિંક હૃદયને ખેચ્યું હતું.
પવિત્ર હૃદયની નર્મદા સુધરીની દ્રષ્ટિ એ મુસાફર ઉપર પડી હતી, અને ક્ષણવાર તે અભિનવ પુરૂષને જોવાનુ કાતક પણ થયું હતુ; પણ એ મહા સતી પર પુરૂષની ઉપેક્ષાથી માત્ર દ્રષ્ટિ કરી ચાલી ગઈ..
કુલીન અને પર્વિત્ર સતીની દ્રષ્ટિમાં વિકારી ઉદ્ભવતા નથી. તેમની વર્ત્તણુંક નિર્દોષ અને નિર્વિકારી, ઢાય છે.. ચાવન, ધર્મ, રૂપ અને ગુણના મઢ. તેમનાથી અત્યંત દુર રહે છે. ગમે તે તરૂણ સ્વરૂપવાન અને ગુણી પુરૂષ પણ તેવી કુલીન ખાલાઓના અને નિયમિત હૃદયને આકર્ષી શકતે નથી તેવી કુલીન સતીઓ પાતાના પવિત્ર પ્રેમને તત્કાળ અર્પણુ કરતી નથી, જો અર્પણ કરેતે પછી પાંતાના વિચારને ફેરતી નથી.. સ્ત્રીઓને ચપલા કહેનારા કલિં પણ તેની મહા સતીની આગલ અસયવાદી છે.. . હૃદયની લલનાઓને

Page #12

ર૫૮
આમાનંદ પ્રકાશ
ચપલા એ વિશેષણ લાગતું નથી તેઓ ખરેખરી એગિની કહેવાય છે. માનવી મન જલના જેવું કહેવાય છે, જલ જેમ પાતલું છે, સહજ સહજમાં નીચાણ તરફ વહયું જાય છે, તેને પોતાને જેમ કાંઈ.આ કાર નથી, જેમ તેને પાત્રમાં રાખવાથી તે પાત્રના જેવો આકાર ધારણ કરે છે, તેવી જ રીતે મને પણ તદન પાતલું, સહુજમાં નીચી દશા ભણી ઢલી જનારું અને જેને આધારે રાખીએ, તે આધારના જે આકાર ધારણ કરનારું છે. વલી જલ જેમ ઠંડકથી જામીને કઠણ થઈ જાય છે, અને કઠણ થઈ જઇને જે તેનું નીચાણમાં ઢલી જવાપણું, પિતાને નિર્દિષ્ટ્ર આકાર વગરને ગુણ તજી દઇને સ્થિર અવસ્થા અને નિર્દિષ્ટ આકારમાં આવી જાય છે, તેવી જ રીતે મનને સ પાત્રમાં ઢાળીને તથા સદવિચારથી શીતલ કરીને જ્યારે જમાવી. દેવામાં આવે, ત્યારે તે જે નિર્દિષ્ટ આકાર હોય તેને ધારણ કરે છે, અને જો પાપરૂપી તાપવડે ફરીથી તેને તપવવામાં આવે નહીં તે તેથી તે જામી ગયેલી અવસ્થામાં અનંત કાલ ગુજારશે. આ મનની કેલવણું કુલીન મહાસતીઓના હૃદયમાં સ્વતસિદ્ધ હોય છે. તેઓના પવિત્ર મનને ચપલતાને દોષ સ્પર્શ પણ કરી શક્તિ નથી.
આથી મહાસતી નર્મદા, સુદરી મહેશ્વરદત્તને જેઈમમગ્ન થઈ નહતી. માત્ર દષ્ટિથી જોઈ ઉપેક્ષા કરી પોતાને માર્ગે ચાલી ગઈ. મહેશ્વરદત્ત તેના મોહપાસથી આકર્ષાઈ હુલ હવે પાછલ ચો. તેને પાછલ આવતો જોઈ નર્મદાએ પિતાની સખીઓને પુછયું કે, આ અજાણયે પુરૂષ કોણ હશે. નિત્યમાં આપણે તેને તે તે માટે પાપણ પાછલ આવ્યો હશે ? સુખીઓમાંથી એક ચતુર સખી ઉભી રહી તેણે આવી મહેશ્વરદત્તને પુછ્યું તમે કોણ છે ?
L.
1
:

Page #13

બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ
રષદ ઠક દહિઆનહીંested અને ક્યાં જાઓ છો મહેશ્વરદત્તે નમ્રતાથી જવાબ આપે,હું વિદેશી મુસાફિર છું. મારું નામ મહેશ્વરદત્ત છે. હું ચંદ્રપુર નગરનો રહેવાશી છું. મારે સહદેવ શેઠને ઘેર જવું છે. હું આજે તેમને અતિથિ થવા ઇચ્છું છું, સહદેવ મારે એમ થાય છે. તેમનું ઘર ક્યાં છે? તે કૃપા કરી બતાવશે. તે સ્ત્રી બેલી ભદ્ર, અમારી સાથે આ કુમારિકા છે, તે સહદેવ શેઠની પુત્રી થાય છે. તેમનું નામ નર્મદાનું દરી છે. તેઓ અમારા સખી છે. તમે તેમની સાથે. જાઓ એટલે સહદેવ શેઠને ઘેર પહોચશે.
તે બાલાના આવા વચન સાંભલી મહેરજ્જ આનંદ અને આશ્ચર્ય પામી ગયે. તેના વિકારી હૃદયમાં જે વાસના હતી તે ઉજકર્ષથી જાગ્રત થઈ. પિતાના મનોરથ સફલ થવાની પ્રબલ હીસ્ક ઉત્પન્ન થઈ. તેની મનેવૃત્તિ ઉપર અનેક વિચાર ઉર્મિઓ ઉ લવા લાગી—અહા ! જેને માટે હું મહાપ્રયાસથી અહિં આવ્યો છે પ્રયાસ યોગ્ય છે. આવું મહારત્નને મેલવવાએટલે પ્રયાસ કરીએ તેટલે થોડો છે. નર્મદા સુંદરી તે ખરેખર નર્મદા સુંદરી. “નર્મ એટલે સુખને “દા એટલે આપનારી સુંદરી. એ “નર્મા સુંદરી ” એ નામ સર્વ રીતે ચરિતાર્થ છે. આવું અમૂલ્ય ચીહ્ન. મનેજ પ્રાપ્ત થાય, એવા મારા ભાગ્ય ક્યાંથી હશે ? હજુ મારું હૃદય શંકાશીલ છે, મારા જેવા મિથ્યાવી જાણેજને, શુદ્ધ શ્રાવકકુલના મેથાલમાં ક્યાંથી માન મલશેસહદેવ મા માના હાથમાંથી પ્રીતિના અંકુર મારા જેવા કુમતિ માટે શી રીતે પ્રગટ થાય? ક્યાં મિથ્યાત્વથ મલિન હાયવાલે મહેશ્વરદા ! અને ક્યાં શ્રાવિકા રત્ન નર્મદા સુંદરી ! આ ઉપયોગ દુર્ઘટ છે.

Page #14

આમ પ્રકાર
તેમાં વલી બીજી સ્ત્રીઓની મે નર્મદા વિષય વિકારથી સા ધ્ય થાય તેમ નથી. તેની સર્વ શ્રેષ્ટાઓ વિકાર રહિત અને સ્થિર છે. વિધુતાની જેમ ચલકાટ મારતી એ મનહર જ્યારે ચૈત્યમાંથી બાહેર નકલી તે વખતે તેની નમ્ર ષ્ટિ મારી ઉપર પડી હતી, મેં મેહમય વિકારી દ્રષ્ટિથી તેણીને નીરખી હતી. તથાપિ એ બાલા મારી ઉપેક્ષા કરી ચાલી ગઈ. આવી ચિવનવતી કુમારિકા માસ જેવા તરૂણને તિરરકારની દષ્ટિએ જુવે એ કેવી તેની પવિત્રતા એ તરૂણી ખરેખર, પવિત્ર હૃદયની છે. કદિ મારે સ્વાર્થ સિદ્ધ થાય કે ન થાય પણ મારે નિષ્પક્ષપાતપણે કહેવું જોઇએ કે, આવી કુમારીકાઓના જન્મ સાર્થક છે. તેઓ આવક કુલની તેજસ્વી વિભૂષા છે. હું મિથ્યાવી છું, તથાપ્તિ આવી શ્રાવિકાઓને જોઈ શ્રાવકધર્મને ધન્યવાદ આપું છું. શ્રાવકના શિષ્યઅર ખરેખર સર્વથી પ્રશંસનીય અને અનુકરણીય છે.
આ પ્રમાણે વિચાર કરતે મહેશ્વરદત્તાસહદેવના ઘર આગલા આવી પહે. નર્મદાપુરીના મધ્ય ભાગે આવેલ સહદેવને સુ કર પ્રસાદ લેઈ મહેશ્વરદત્ત ચકિત થઈ ગયે. નર્મદાનું દરીની પછવાડે તે અંદર દાખલ થશે અને સહદેવની આજ્ઞાથી તેને સેવા અતિથિગ્રહમાં લઈ ગયા.
ભવાટવીમાં ભ્રમણું.
( ઉપનયન કથા ). (ગતાંકના પૃષ્ટ ર૪ થી ચાલુ) વાંચના, ભવાટવીમાં ભ્રમણ કરતા તે મુસાફર: રૂક્ષ્મ-જીવને

Page #15

ભવાપીમાં ભ્રમણ,
રા
આ બીજો પુરૂષ મતે ઠેધ હતે. ધિના આવેશથી પ્રાણીની જે રિથતિ થાય છે, તેનું સ્વરૂપ ક્રોધના સ્વરૂપ જેવું જ જાણી લેવું. ક્રોધ એ માનવજીવનને કલંકિત કસ્ટ્રાર છે. ક્રોધના આવેશમાં મનુષ્ય અકાર્ય કરી નાંખે છે. ક્રોધાં પુરૂષ કાંઈ પણ જાત નથી. એતિ કોધને ધારણ કરનાર પ્રાણી કઈવાર તે ધાનલમાં પતંગ બને છે.
ક્ષણવાર પછી તે મુસાફર ક્રોધના પંજામાંથી મુકત થઈ આગળ ચાલ્યું. ત્યાં એક અનોહર આકૃતિવાળે પુરૂષ જોવામાં આવે તે જોતાંજ મુસાફર દિમૂઢ બની ગયો. તેની અંતિવૃત્તિમાં મહનીય પ્રકૃતિનો આવિર્ભવ થશે. પિતે કેણ છે? અને ક્યાં જાય છે? તે પણ તેના જણવામાં આવ્યું નહીં. તેનું ભાન નષ્ટ થઈ ગયું. ભવાટવીની ભયંકરતાને પણ ભુલી ગયે. તે મને હર પુરૂષે આવી તેના અંમને આલિંગન કર્યું. આ આલિંગનથી તેને વિશેષ અસર થઈ. તકાલ મેહમયી મૂછમાં સપડાયે અને ભૂમિ ઉપર પડી ગયે.
પ્રિય વાચકવૃંદ, આ પુરૂષને તમે સ્વરૂપથી તે ઓળખે હશે તથાપિ પુનરૂક્તિથી જણાવવાનું કે, એ પુરૂષ મોહ હતો. મેહનું સ્વરૂપ આહંત આગમમાં ક્ષણે ક્ષણે વર્ણવ્યું છે. વિદ્વાન કવિઓ આલંકારિક ભાષામાં મેહને વિવિધ પ્રકારે વર્ણવે છે-કવિ શિરોમણિ પદ્માનંદ મેહને કેશરીસિંહનું રૂપક આપે છે—
शार्दनविक्रीडित. स्फुजल्लोभकरालवकहरा ढुंकारगुंजारवः રાખોપનિયુપો માંસાનપાન |

Page #16

આમાનંદ પ્રકાશ હંમત ન હતી હીંતડકostહત ઠક स्वैरं यत्र सबभ्रमीति ससतं मोहाय केसरी सां संसारमहावी प्रतिवसन को नाम जंतु मुखी ॥१॥
જે અષાટવીમાં મોહ નામને એક કેશરીસિંહ સાકાલ - છાએ કર્યો કરે છે, તેને લેભ રૂપી વિકરાલ અને ગહન મુખ છે. તે હુંકાર શબ્દ કર્યા કરે છે. કામ અને ધ એ તેના બે ચપલ નેત્ર છે. માયા તેના પંઝાના નખની શ્રેણી છે. તેવી ભવાટવીમાં રહેનાર કિ પ્રાણી સુખી થાય?”
ત્યાંથી સાવધાન થઈ મુસાફર આગળ ચાલ્યા. ત્યાં એક કંગાલ પુરૂષ તેના જેવામાં આવ્યું. જાણે મૂર્તિમાન બિભત્સરસ હેય તે તે દેખાતો હતો. તેણે ફાટલ તુટલ વસ્ત્ર પહેર્યા હતા. શરીર નિસ્તેજ અને કૃષ્ણ હતું. તેના મુખ ઉપર અનેક જાતની તૃષ્ણા તરી આવતી હોય તેમ દેખાતું હતું. તે પુરૂષે આવી આ ભીરૂ મુસાફરને આલિંગન કર્યું, એટલે તે જાણે જુદી જ સ્થિતિમાં આવ્યો હોય, તેમ દેખાવા લાગે.
વાંચનાર, આ કંગાલ પુરૂષ તે લોભ હતે. લેભમાં કર્યું, પણુતા વિગેરે અનેક રહેલા હેય છે, તેના સ્વરૂપ ઉપરથી તે એલખાય છે. એ લેભ કષાય પાપનું મૂલ છે. લેભાંધ પ્રાણુ અનેક કુકર્મ કરવા તૈયાર થાય છે. જગતમાં સર્વે જન વિશ્વાસ પાત્ર થઈ શકે પણુ લુબ્ધ નર કદિ પણ વિશ્વાસ પાત્ર થતું નથી. વિદ્યા, વિનય, વિવેક અને ધાર્મિક્તા–એ સર્વ ગુણે કદિ પ્રાપ્ત થયા હોય પણ જે લાભને જરા પણ સંસર્ગ થઈ જાય તો તે તેને ગુણે આ અછાદન થઈ જાય છે. સ્વધર્મ, નીતિ, પરમાર્થ, ધર્મ અને શૈર્ય જેવા ગુણોથી અલં

Page #17

શ્રી વિમલચંદ્રસૂરિ અને પ્રજોત્તર રત્નમાલા.
ર૬૩
કૃત એવા પુરૂષે પણ લાભ રૂપ ચાંડાલના સંસર્ગથી અપનીય થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે ભવાટવીમાં ભ્રમણ કરતે તેમાં મુસાફરી લાભના પાસમાંથી માંડ માંડ મુક્ત થઈ આગળ ચાલ્યા. અપૂર્ણ
શ્રીવિમલચંદ્રસૂરિ અને પ્રશ્નોત્તર રત્નમાલા.
ગતાંક પૃષ્ટ ૨૩૦ થી સાંધણ. પૂર્વ પ્રમાણે શ્રી વિમલચંદ્રસૂરિની સમીપ પ્રશ્ન પૂછવાની ઈચ્છાએ સર્વ શિષ્ય સમાજ તૈયાર થઈ આવે. ગુરૂ સમીપ આવતા પહેલા તે વિદ્વાન્ શિષ્ય એકત્ર થઈ વિચાર કરો કે આજે કેવા પ્રશ્ન પુછવા?તે વખતે જુદા જુદા શિષ્યએ પિતપેતાન્સ વિચાર દર્શાવ્યા હતા. છેવટે નિર્ણય કર્યો કે, “આજે ગુરૂશ્રીને મુખથી ત્રણ પ્રશ્નના ઉત્તર સાંભલવા. આ જગતમાં અનર્થનું ફેલ શું છે. સુખદાયક શી વસ્તુ છે અને સર્વ વ્યસન-દુઃખને વિનાશ કરવામાં ડાહ્યા કોણ છે? આ ત્રણ પ્રશ્ન આપણે અવશ્ય જાણવા યોગ્ય છે. આવો નિર્ણય કરી સર્વ સંયમિમંડલ ગુરૂ સમીપ આવ્યું. કૃપાળુ ગુરૂ તેમને જોઈ પ્રસન્ન થયા અને શિષ્યોની જિજ્ઞાસા પૂર્ણ કરવા તનમનથી તત્પર થયા.
ચારિત્રથી અલંકૃત અને સંયમ સુશોભિત એવા સૂરિરાજના ચરણ કમલની પાસે આવી સર્વ વિનીત શિષ્યએ આ પ્રમાણે આ “ક જિમનાસ્ટિ ” “અનર્થનું ફલ શું? સબધક સૂરિશ્રીએ સત્વરે જણાવ્યું: “નના અસંગત મન" એટલે સંમતિ વગરનું અને તે અનનું ફલ છે. પ્રાણ

Page #18

આત્માનંદ પ્રકાર,
શિષ્ય તે સાંભળી હૃદયમાં આનંદ પામી ગયા. પછી તરતજ બીજો પ્રશ્ન કર્યો. “ જુલા ” “સુખદાથક શી વસ્તુ છે?” શાસ્ત્ર પારંગત સૂરએ તત્કાલ કહ્યું, “મની” “સુખદાયક મૈત્રી છે. તે સાંભલી પ્રમોદથી પરંપૂર્ણ થયેલા શિષ્યોએ સત્વર ત્રીજો પ્રશ્ન કર્યો. “ જાને ના જોલ" સર્વ વ્યસનદુઃખને નાશ કરવામાં દસ-ચતુર કોણ? ગુરૂશ્રી ક્ષણવાર વિચારી સમિત વદને બોલ્યા, “સર્વથા;” “ રાધા ત્યાગ કરે તે સર્વ દુઃખને નાશ કરવામાં દક્ષ છે. આ ઉત્તર ભલી સિંગ રંગિત શિષ્યના હૃદલે આનંદથી ઉભરાઈ ગયા. અપૂર્ણ
પ્રાંતિક જૈન મહાસમાજનો વિજોત્સવ.
ભારતવષય જૈન મહા પરિષદ્દ એ સર્વ જેનોની જ્યદાત્રી જનની છે. માયાલુ માતા જેમ પોતાની સતતિનો ઉદ્ધાર કરવા અને તેનું હિત કરવા અનેક જાતના ઉપ યોજે છે, તેમ ભારતવર્ષની જૈન મહાપરિષદ્ એ સર્વ જૈન સંતતિના ઉદ્ધારના અને હિતના ઉપાસે જે છે એ ઉદ્ધારક અને હિતેચ્છુ છે. એ માતાની માંગલ્ય મય મૂર્તિ સર્વ જેનોને માન્ય અને પૃય છે. એ મનોહર મૂર્તિનું સ્વરૂપ જેનેના હિતચિંતક મહાન પુરૂષથી બંધાયેલું છે. તેના પવિત્ર અંગના અવયવે તે આપણા સખી દિલના, અને ધાર્મિક વૃત્તિવાલા જૈન ગ્રહ છે જેઓના નામ સર્વદા પ્રાતઃકા. લમાં જૈન સંતતિને સર્વદા સ્મરણ રાખવા ગ્ય છે.
એ પરમ પવિત્ર જૈન મહા પરિષદ્ રૂપ માતાએ વૈશાખ માસની

Page #19

પ્રાંતિક જૈન મહાસમાજને વિન્સવ.
ર૬e
શુક્લ સપ્તમીને દિવસે પેથાપુરની ભૂમિ ઉપર એક પવિત્ર પુત્રીને જન્મ આપે છે. એ દિવ્યદુહિતાનું નામ પ્રાંતિક જૈન મહાપરિજ છે. જે પેથાપુર પ્રાંતિક જૈન કેન્ફરન્સ એવા નામથી. પ્રખ્યાત થઈ છે.
આ પ્રાંતિક મહાપરિષદના પ્રમુખ પદ ઉપર ભારતવય જૈન મહાપરિષદ્ ઉત્પાદક પિતા મિ. ગુલાબચંદ અઠ્ઠા વિરાજમાન થયા હતા, ઉત્સાહી અને સાધર્મિ સેવક એ જૈનવીરને પેથાપુર પ્રાંતિક કેન્ફરન્સના સત્કાર મંડલે પૂર્ણ પ્રેમથી વધાવી લીધા હતએ ધર્મવીરને માન આપવાને પેથાપુર, અમદાવાદ, કલેલ વિગેરેના ડેપ્યુટેશન સામે આવ્યા હતા. સાર્વજનિક હિત ચિંતઅને જેનોના વિજયરથને ઉગ બથી વધારનાર એ શ્રાવકરત્નને મંગલતિલક કરી અને પુષ્પમાલાથી વિરાજિત કરી પેથાપુરના રાજ માર્ગમાં પ્રવેશ કરાવ્યો હતો. પેથાપુરની જૈન પ્રજાએ રાજમાર્ગના પ્રદેશને ધ્વજા પતાકાથી સુશોભિત કર્યા હતા.
પ્રાંતિક કોન્ફરન્સની જયવંત જયંતને દિવસ વૈશાખ માસની શુકલ સમીને હવે તે દિવસે જૈનો નો મોટો સમાજ સભામંડપમાં એકઠા થયા હતા. સભામંડપનું મુહૂર્ત પેથાપુરના સગીર વયના ઠાકોર સાહેબ શ્રી ફત્તેહસિંહરાયને હાથે કરવામાં આવ્યું હતું. મંડપની શોભા સર્વ પ્રકારે ઊત્તમ પ્રકારની કરવામાં આવી હતી. આ જયવંતી પ્રાંતિક કોન્ફરન્સની સ્થાપના ત્રણ દિવસ સુધી રહી હતી. તેમાં કાર્યોની યોજના ઉત્તમ પ્રકારે કરવામાં આવી હતી. સભામંડપમાં પુરૂષ ડેલીગની સંખ્યા સાતની અને સ્ત્રી, ડિલીગેટની સંખ્યા ત્રણસેની થઈ હતી તે સિવાય વિઝીટની

Page #20

આત્માનંદ પ્રકાશ
કહestહseedsextube ના કહses, સંખ્યા પણ ઘણું સારી હતી તેમાં વિશેષ શોભા તે મહીકાંઠાના તથા પેથાપુરના રાજકીય પુરૂષની હાજરીથી પ્રાપ્ત થઈ હતી એ. દર પ્રાંતિક કોન્ફરન્સને દેખા ભારતવર્ષની જૈન કોન્ફરન્સના જે થયે હુતે,
ત્રણ દિવસ સુધી આ મહાસભામાં થયેલા કાર્યો તરફ જોતાં અતિશે સંતોષ પેદા થાય છે. સ્વાગત સંડલના અગ્રેસર મી. ફતેચંદ રામચંદના ભાષણની અંદર સારૂ ગાંભીર્ય દેખાઈ આવે છે તેમાં વિશેષ આનંદની વાત એ છે કે, આ પ્રાંતિક કેન્ફન્સની ઉત્પત્તિ તથા તેની આવશ્યકતાની પુષ્ટિમાં પૂજ્ય મુનિમહાસની સંપૂર્ણ સહાય છે. જેમાં પૂજ્ય મુનિ શ્રી બુદ્ધિસાગર પ્રમુખના યશસ્વી અને પવિત્ર નામ ધર્મના યશોગાન સાથે ગવાય છે. જયારે આ પ્રમાણે વિહારશીલ મુનિરાજ ઉત્સાહથી પ્રત્યેક ક્ષેત્રમાં ઉપદેશ આપી સંપૂર્ણ સહાય કરશે ત્યારે ભારતવર્ષની જૈન મહાપરિપદ્દ રૂપ માતા આવી પ્રાંતિક કેન્ફરસ રૂપી અનેક પુત્રીઓને જન્મ આપશે જે પુત્રીઓ ભવિષ્યમાં માતાની જેમ સર્વ જૈન સંતતિનું પાલનપેષણ કરશે અને ભારત ઉપર જૈનેની વિજય ધ્વજ ફરકાવશે. તે શિવાય સત્કાર મંડલના અગ્રેસરે પિતાના મધુર ભાષણના પ્રવાહમાં પ્રતિક કેન્ફરન્સની આવશ્યકતા, સાંસારિક તથા ધાર્મિક કેલવણની જરૂરીયાત, સામાજિક રિથતિની સુધારણ, અને મુનિમહંસજેના કર્તવ્ય પ્રત્યે ઉપકાર છત્યાદિ વિષયનું સારું વિવેચન કરેલું હતું.
આ પ્રસંગે આપણા માનવત અને કેન્ફરન્સની હિતબુદ્ધિ રૂપ કાંતિથી પ્રકાશિઃ એવા પ્રમુખ મીં શ્રદ્ધાના મુખમાંથી જે વાણી

Page #21

પ્રાંતિક જૈન મહોસમાજના વિવિ .
ર૬૭
પ્રવાહ છુટ હતું તે દિવ્ય અને અનુષ્ય હો તે મહા વકતાએ પોતાની બુદ્ધિની વિશાલr અને વાકચાતુરી થી અચ્છી રીતે દાવી હતી. તેમનાં સુભાષિત ભાષણમાંથી શ્રોતાઓને અમુલ્ય સૂચનાઓ મળી હતી જેમાં નિરાશ્રિતને આશ્રય, વ્યવહારિક અને ધાર્મિક કેળવણુ જૈન ફોલેજ, પુસ્તકો દ્વારા જૈનમંદિરને જીણીહાર, જીવદયા, ધમાદાને વહીવ, જૈન ડીરેકટરી, સિદ્ધાચલર તીર્થે ઉપર આવી પડતા ઉપદ્રવને દુર કરવાની એજના અને હાનિકારક રીવાજોનું ઊભુલન વિગેરે વિષય ઉપર પોતાની પ્રઢ પ્રજ્ઞાનું બલ દર્શાવી તેઓએ સારું વિવેચન કર્યું હતું.
પ્રમુખના સુબેધક ભાષણની અસરથી તે પ્રાંતિક કેન્ફરન્સના ઉત્સાહને અતિ અમેદન મલ્યું હતું. એ મહાષિની પવિત્ર પુત્રીના નવરંગિત મંડપમાં એકંદર અંદર ફરાવ કરાવામાં આવ્યા હતા. પ્રત્યેક કરાવના હેતુઓ સર્વથી ઉત્તમ અને સ્થાનિક જૈનવગની સુધારણમાં અત્યંત પ્રશંસનીય હતા. તે કરાવો બીજ અહેસ પગમાં આવી ગયેલા હોવાથી અહિં આપવા તે પુનરૂક્તિ કર્યો જેવું લાગવાથી આવ્યા નથી.
આ સોત્તમ કરવાનું વારંવાર મનન કરવા અને સર્વ જૈન બંધુઓને વિનંતિ કરીએ છીએ. અને તેવી પ્રાંતિક કે ફરસની યોજના પ્રત્યેક પ્રાંતમાં થાય તે ઉત્સાહ સહિત પ્રયાસ કરવાને સવિનય પ્રાર્થના કરીએ છીએ, પેથાપુરની પ્રાંતિક કેન્ફરન્સ અપૂર્વ ફત્તેહ કરી જે દાખલ જૈનમંડલમાં બેસાડ્યો છે. તે ખરેખર સ્તુતિ, પાત્ર અને સર્વને અનુકરણ કરવા એગ્ય છે. લખવાને લિપેશ આ નંદ તે એ થાય છે કે પેથાપુરના પ્રાંતમૂહુએ આ મહા

Page #22

આમાનંદ પ્રકાશ હહહહહહહહહહહહઠહ. કાર્યને આરંભ કર્યા પહેલા મી. દ્રા જેવા સાધમભક્ત અને સર્વ જનપ્રિય જૈનવીરને પ્રમુખપદ આપવાને જે સ્તુત્ય વિચાર કર્યો તે ખરેખર વિશેષ સ્તુતિપાત્ર છે. તન, મન, ધનથી આ મહાન કર્થન કરનારા અને શ્રાવક જીમને સાર્થક કરનારા પેથાપુરની માં તક કેન્ફરન્સાના અગ્રેસર ગૃહરાને અમે સહસ્ત્રવાર ધન્યવાદ આપીએ છીએ અને શાસનના અધિષ્ટાચકન વિનતિ કરીએ છીએ કે, ભારતવષય જન મહાપરેષદ રૂપમાતા આવી પ્રાંતિક કેન્ફરન્સ રૂપ અને પુત્રીઓને જન્મ આપે. “ તું!
વૃત્તાંત સંગ્રહ. ' બસ, શોવિજય જેન કાલાને વાર્ષિક મહોત્સવ
લખવાને આનંદ આવે છે કે, ગયા વૈશાખ માસની કૃષ્ણ, દશમીને દિવસે શારદા દેવીના નિવાસ સ્થાનરૂપ અને આના પવિત્ર તીર્થથી બનારસ ખાતે શ્રી યશેવિજય પાડશાલાને વાર્ષિક મહેસત મોટા ઠાઠમાર સાથે કરવામાં આવ્યો હતો. આ ઉસવના કાર્ય માટે ખાસ વિદેશમાંથી ઘણાં સંભાવિત શ્રાવક ગૃહએ આવ્યા હતા. તે કાર્યને પવિત્ર પ્રસંગને સૂચવનારી આમંત્રણ પત્રિકાએ અગાઉથી બહાર પાવામાં આવી હતી. ગંગાના પવિત્ર પ્રવાહની ગર્જનાથી ગાજતા એ વિશાત્રની ભૂમી ઉપર એક સુંદર સભામંડપ આરે પણ કરવામાં આવ્યો હતો, જેનેના આ ઉત્તમ ઊત્સાહને અનુમોદન આપવાને કાશીના પ્રખ્યાત બ્રાહ્મણ પંડિત પણ તેમાં સારો ભાગ લીધો હતો. આ વિદ્યા સમાજના પ્રમુખ પદ

Page #23

વૃત્તાંત સંગ્રહ
ર હES-SAM
E --&& ઉપર આપણી સાર્વભૌમ મહારાજાના માનવંતા ગૃહસ્થ ઓનરેબલ મુનશી માધવલાલને નીમવામાં આવ્યા હતા. સભાનાં કર્થના આરંભમાં પાઠશાલાને રિપોર્ટ વાંચવામાં આવ્યો હતે. રીપોર્ટ ઉપરથી આ સરસ્વતી મંદિરના કાર્યની વ્યવસ્થા ઊત્તમ પ્રકારની જોવામાં આવે છે. બે વર્ષની અમુદતમાં આ પાઠશાલાએ સારું કામ કરી બતાવ્યું છે. આ મહાન શા ઉપાદક અને સંસ્થાપક મુનિ મહારાજ શ્રી વિજાજીને આપણે વંદન પૂર્વક ધન્યવાદ આપ જોઈએ. એ ઉપકારી તિજ પવિત્ર પ્રધાનથી આજે આ પાઠશાલામાં નમ: તલા થે વિશાળીની સંખ્યા સાડત્રીશ સુધીની થયેલી છે. તે એ : વને જોતાં ઘણે સંતોષ થાય તેમ છે. અભ્યાસમા ક્રમમાં વારણ મને ન્યાયના ઊંચા વિષયને પ્રથમ પસંદ કરવામાં આવ્યા છે તે ઘણી રતુન્ય જન છે તે વિષયના સંપૂર્ણ વિદ્વાનોની જૈનવર્ગમાં જ મટી ખામી દેખાય છે. તે ભવિષ્યમાં આજનાથી પાર પડે તેમ છે. આ પ્રસંગે આ મહાન્ પાઠશાલામાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓને ઉત્તેજન અર્થે જે જૈન ગૃહસ્થ તથા જૈનબાનુઓ તસ્ફથી ઈનામ આ પવામાં આવ્યા છે, તેઓને અમે ધન્યવાદ આપીએ છીએ.
આ ઉત્તમ કાર્યને સહાય આપનાર શેઠ વીરચંદ દીપચંદ્ર સી આઈ. ઈ. જે. પી. તથા તેમના પત્ની સ. ડાઈબા તથા શેઠ રોકળભાઈ મુળચંદ તથા તેમના પત્ની નાનીબા એ બંને કુટુંબને સંપૂર્ણ ધન્યવાદ ધટે છે. તે સિવાય આ પ્રસંગે ખાસ પધારેલા રાયબહાદુર બદ્રિદાસજી તેમના પુત્ર રાયકુમારસિંહજી, મુંબઈના જાણતા શેઠ અમરચંદ તલકચંદના પુત્ર હેમચંદભાઈ, સાક્ષર શ્રી

Page #24
20. આમાન પ્રકારા, teatestestetinin fietstestetin tatatertestinatste testationstrates to internettet મનસુખ કીર્તચંદ, મહેસાણાવાલા શેઠ વેણીચ દ સુરચંદ, વઢવાણ વાલા નારણજી અમરશી અને અમદાવાદથી જૈનપત્રના અધિપતિ ભગુભાઈ ફતેહચંદ અને બીંદકીથી ડાહ્યાભાઈ કશા ઈત્યાદિ ગ્રહસ્થાને પણ અભિનંદન ધટે છે. આ પાઠશાલાની વ્યવસ્થા કરવામાં ભગીરથ પ્રયત્ન કરનાર તેના સેક્રેટરીએ મી. રતનચંદ મુળચંદ તથા શેઠ છોટાલાલ ત્રીકમદાસ તથા પાઠશાળાના મેનેજર એ. મેહનલાલ ચુનીલાલ પારેખ બી. એ.ને પણ સાબાસી ઘટે છે. વિશેષમાં આ શાલાને અંગે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય પુસ્તકાલયની જે સ્થાપના કરવામાં આવી છે, તે ઘણું પ્રશંસનીય કાર્ય થયેલું છે. તે સિવાય પ્રાચીન પુસ્તકને મુદ્રાંકિત કરવાનું ઉત્તમ કાર્ય મુનિરાજ શ્રી વિજયજીની દેખરેખ નીચે થાય છે. તેપણ સર્વ રીતે સંતોષકારી છે. આ મહાન કાર્યો ને ઉન્નતિ પર મુક્તાને ભારતવર્ષના સર્વ જૈન ગૃહસ્થોએ તનમન ધનથી પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. તેમ થશે શ્રી યશોવિજયજીના પવિત્ર નામની યસોલતા કાશીપુરીથી પ્રસાર થઈ અને નવપલ્લવિત થઈઆખી ભારતવર્ષની જૈન પ્રજને જ્ઞાનરૂપ મધુર ફલ આપશે. સુધારો, ગયા માસના અંકમાં " કાલરિત " ની કવિતામાં નીચે પ્રણામે સુધારીને વાંચવું છેલ્લી કડીમાં તુજ પાસે પડે " એને બદલે “[તુજ પાસે, પડે એમ વાંચવું. [પાસે એટલે પાશમાં=સામાં. ] મુખ-કાશને ગતિ-ટિલતા પણી” એને બહશે " મુખ-કૃષ્ણને ગતિ કુટિલના ધણી.” એમ વાંચવું. એટલે કે કાળામુખવાળાને કુટિલે મતિવાળ એવા હે કાળી–ફુટનટમાં તરવરા” એને કાળનું વિશેષણું તરીકે લેવાનું સમજાવ્યું છે તે તેમ લેવાનું નથી, પણ " પૃથ્વીતણું વિભૂષણ એવા જે નરવ નિરર ! તેને તેં કવળી કહે " એમ લેવું. For Private And Personal Use Only