Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 | zrI haM namaH | atha paMDIta zrI vIravijayajI mahArAjano TuMke prabaMdha. racanAra tathA chapAvI prasiddha karanAra, zA. gIradharalAla hIrAbhAI. amadAvAda, karI zakazo karI AvRti 1 lI. prata 500, saMvata 1976 sane 1920 zrI jaina vidyAvijaya prInTIMga presamAM zA. pipaTalAla amathAbhAIe chAo rIcIroDa-amadAvAda.naM. 116 kIMmata da. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sucanA. A prabaMdha zA. gIradharalAla hIrAbhAIe pitAnA kAkA zA. lalubhAI puMjAsAnA zreyArthe chapAvI bheTa tarIke Ape che. A prabaMdhanI 14 mI kalamamAM lakhyuM che ke zrI vIravijayajI mahArAjanA graMtha temanA pustaka bhaMDAramAM nathI paraMtu A prabaMdha racAyA pachI temanA ghaNuM kharA graMtha ekaThA karI te bhaMDAramAM rAkhavAmAM AvyA che ema mAluma paDayuM che. saMvata 1976 nA A suda 11 zanivAra tA. ra3 mAhe akabara sane 1920 amadAvAda, I Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI atha paMDita zrI vIravijayajI mAhArAjanA TuMkA prabaMdha zrI mAhAvIra prabhunA zAsanamAM sarva pikSa ni zrI vIravijayajI mADuArAja sAMprata samayamAM nAmAMkita thayA che. emanA caritra vize thoDIka hakIkata emanA celA panyAsa raMgavijayajIe kavitAmAM lakhelI che. vaLI zrAvaka sumAjI ravacaMdabhAI jecaOM pujAenI navI AvRtti chapAvelI temAM emanI ( vIravijayajInI ) kAMIka hakIkata dAkhala karI che. e banne lekha, tathA vIravacajIe pAtAnA gurU zubhavijayajInA caritra bAbata je khInA kavitAmAM lakhI, tenuM nAma zubhavenrI rAkheluM che tenA AdhAra leIne tathA mArA jANavAmAM esanA vIze je kAMI AveluM che te uparathI A TuMkA prabaMdha huM lakhu chuM. ' 2 bharatakhaMDa ( hIMdusthAna ) nA gujarAta dezamAM amadAvAda zahera che. jaina sapradAyamAM tene rAjnagara kephe che. temAM pAnArane nAkethI-dIlhI daravAje javAnA rastA . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara zeTha maganabhAI karamacaMda ane zeTha DAhyAbhAI ane nepacaMdanI vADIo AvelI che. tenA vacamAM kaIka ThekANe sAMtIdAsane pADe (mehale) che. prathama vakhatamAM e sthaLanA najIka ghIne kAMTe hate. e sAMtIdAsanA pADAmAM jaNezvara nAme avadIca brAhmaNa ane temanI strI vijakArakhAI rahetAM hatAM. temane gaMgA nAme dIkarI ane kezavarAma nAme dIkare hate. kezavarAmane janma saMvata 1829 nA Aso suda 10 ne reja thaye hate. Azare 18 varasanA teo thayA te agAu temane dehagAma paraNAvyA hatA. temanI vahunuM nAma raLIAta hatuM. e erasAmAM emanA bApa marI gayA hatA. ane sovasA tevAmAMja kezavarAma ane temanAM mA vIjakerabAIne koI kAraNane lIdhe khaTapaTa thaI. tethI gherathI rIsAIne kezavarAma jatA rahyA. temanI kheLa karavAM vIjakaraMbAI pitAnI bahenane joDe laIne amadAvAda najIkanA gAmomAM karyA paNa kezavarAmanI bhALa maLI nahIM. AthI habakanA mAryA vIja kerabAI kaI gAme marI gayAM. ane A mAThA samAcAra kezavarAmanI behena gaMgAe ghera sAMbhaLatAMja mA tathA bhAInA vijemanA dvArakAne lIdhe prANa khAyA. che amadAvAda tarapha AvA du:khadAyaka banAva banyA tyAre kezavarAma dhULesa najIka bhImanAtha gAmamAM ke si Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAcaLa najIka pAlItANAmAM suni mahArAja zrI zubhavijayajInA samAgamamAM AvyA hatA. savega pakSi munirAja mAhArAja satyavijayajInI pATa paraMparAmAM panyAsa jayavijayajI thayA, temanA celA zubha vijayajI mahA guNavAna hatA. have te samayamAM kezavarAmane kAMI maMdagI thaelI te zubhavijayajInI sahAyatAthI dUra thaI hatI. tethI zubha vijayajInA upakAra taLe kezavarAma Avela eTake zubhavijayajInI anujAI rAkhI teo ghera pAchA nA thyA. paNa zubhavijayajInI preraNA pramANe temanI sAthe pALItAthI khaMbhAta gayA, jyAM najIkamAM pAnasara gAma che tyAM kezavarAmanA AgrahathI zubhavijayajIe temane saMvata 1848 nA kArtaka vadamAM zubha divase dikSA ApI vIravijayajI nAma pADayuM. A khabara khaMbhAta gaI. tyAMthI saMghe sAmaiyuM karyuM ane sArA ADaMbarathI gurU celAne khaMbhAtamAM eka piSadhazALAmAM padharAvyA. zubha vijayajIne prathamanA bIjA be celA dhIravijaya ane . bhANavijaya nAme hatA. 4 Asare pAMca varasa lAgeTa eTale saMvata 1853 nA jeTha suda 5 sudhI zubhavijyajI khaMbhAtamAM rahyA ane vira munine sArI peThe bhaNAvyA. ema lAge che ke saMrakata bhASA kaI adhyApaka pAsethI vIravijayajI zIkhyA hatA. paNa tenA nAma vigerenI kazI hakIkata mAlama paDI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) " nathI. zuvijayajI meATA vidvAna hatA. jainAgama vigerainu' jJAna vIravijayajIe temanA pAsethI meLavyuM hatuM. saMvata 1867 nA phAgaNa vada 12 ne rAja zuvijayajI amadAvAdamAM devagata thayA. te pehelAM game te samaye temaNe vIravijayajIne joga vehevarAvI panyAsapada ApyuM hatuM. vIravijayajInA khuba prema zubhaviSaya upara hatA. gurUnI bhakti ane gurUnA vinaya karavAmAM vIravijayajIe mA rAkhI naheAtI. temaja zubhavijayajInA bhAva vIravijayajI upara bahu sArA hatA. zubhavelImAM vIrajiyajIe lakhyu che temAM nIcenA duDA jANavA jevA che: - "e gurUnA guNu jaLanidhi ! muja matie na kahAya // guNanidhi jaLanidhi jaLa bharyo | gagga rImeM na samAya " 5 zubhavijayajInI sAthe vIravijayajI Azare 12. varasa rahyA te daramIAna gurU pAsethI je je zIkhavA jevuM hatuM te vIravijayajI zIkhI gayA hatA. temaja jainamata ane paramatanAM ghaNAMka pustakA mukha dhyAna Treine temaNe vAMcyAM hatAM. jo ema nA banyu hAtatA saMvata 1860 nu varasa purUM thatAM sudhImAM emaNe potAnA karmInI nirjarA thavA ane parane upakAra karavA mATe je nAnA moTA graMthA kavitAmAM racIne pAtAnI kuzaLatA darzAvIhatI te thavuM azakya hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 nice kahelA nAnA moTA graMtha saMvata 1860 thatAM sudhImAM emaNe racyA hatA - ' , (1) geDIpArzvanAthajInAM DhALIA saM. 1853 : (2) aThANuM bolanuM stavana (A stavana zubhavijaya.. * jInuM raceluM che.) saM. 1855 (3) surasuMdarIne rAsa saM. 1857 (4) viraprabhunuM 35 vANanuM stavana saM. 1857 (5) aSTaprakArI pujA saM. 1854 (6) zubhavijayajInA amadAvAdanA mukhya zrAvakenA nAmasucaka gRhaLI saM. 1858 (7) zubhavelI saM. 1860 7 dikSA lIdhA pahelAM vIravijayajI brAhmaNa hatA." tethI mane lAge che ke emaNe kAMI paNa vidyAbhyAsa karyo haze khare. ane temanuM mana paNa kAMIka keLavAeluM haze kharU. temaja emanA mana tananI zaktio sArI ane buddhi tIvra hovI joIe. je ema nA heta te upara javelI mudata sudhImAM teo sArA kavi ane upade zaka nivaDavA azakaya hatA. - 8 zubha vijayajI sAthe vIravijayajI amadAvAdamAM Avela tyAre desIvADAnI poLamAM DelAne apAzare lavAranI piALanA apAzare rahelA. paNa zubhavijayajI devagata thayA pachI vIravijayajI amadAvAdamAM AvatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ); . tyAre kAIkavAra mIje apAzare rahyA haze paNa jyArathI laThInI peALamAM apAzarA thayA tyArathI teo tyAMja rahetA. e apAzaya saMvata 1865 mAM zrAvaka lAlabhAI kIku, bhavAnacaMda gamAnacaMda, harakhacaMda karamacaMda tathA galAkha. caMdna jeca' vIgare zrAvakeAe maLIne dhAbyA hatA. .. 9 vIravijayajI gujarAtanA ghaNAka zaherI tathA gAmAmAM jAtrA karavA tathA upadeza karavA mATe vakhate vakhata gayA hatA. mevADamAM kesarIAnAthajInI jAtrA-kapaDavaNujavALA kAI sAhukAranA saMgha bheLAM temaNe karI hatI, tyAre kesarIAnAthajInu temaNe stavana rakhyu hatuM, te meM vAMceluM che. paNa hAla e stavananA pattA maLatA nathI. AbujInu' temaNe stavana raceluM che tethI paMcatIrathanI temaNe jAtrA karI haze ema lAge che paraMtu e vIzenA kAMI dAkhaleA nathI. saMvata 1899 mAM amadAvAdanA zeTha hImAbhAi vakhatacaa, haThIsaMdha kesarIsaMdha ane maganabhAi karamacaMde maLI paMcatIrathane sagha moTA ADaMbaravALe kAhADayA hatA temAM vIravijayajIne vInatI karI sAthe lIdhA hatA paNu gujarAtanI sarahada mAhAra e saMgha jai zakayA nahAtA. emAM kAlerAnA upadravanA trAsa thayAthI pAlanapura rAjanA cItrAsaNI gAmethI te pAchA pharI amadAvAda AvyeA hatA. e saMgha ghaNA meATA hatA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) tenI zezabhAne pAra naheAtA paNa temAM bhaMgANa paDayuM tyAre te tAMtara vAMtara thaI gayeA hatA. jema jene savaDa maLI tema TALIo thaI gaI ne nAThA. saMghavInA Azraya nIce badhA rahI zakayA nahI. vIvijayajInA je. parama rAgI zrAvakA hatA temanI DhALI judI paDI. temAM mArA dAdA puMjAsA pItAMbaradAsa sahakuTuMba hatA. vIravijayajIne sAthamAM lei e TALI sahIsalAmata amadAvAda AvI pAcI hatI. jyAM e TALInA mukAma rastAmAM thatA tenA kratu vIravijayajI mAhArAja maMtrIne pANI ApatA te chAMTavAmAM AvatuM. saMghanA lAkane keTalAka dIvasa sudhI sarakAre rokI zahera khAhAra rAkhyA hatA. tethI TAkAna ghaNI ApadA paDI hatI; ne kAMika jaNa ghara ghara karatA marI gayA hatA. sarakAranI samrAI chatAM ghaNAka loko chAnA chapanA zaheramAM pezI paNa gayA hatA. 10 vIravijayajInI dezanA devAnI kaLA ghaNAja uMcA prakAranI hatI. vAkhyAna vakhate sAMbhaLanArAonI 38 jAmatI hatI. emanA upadezathI ghaNA leAkA potAnA mata cheADI deI jainavamI thayA hatA. saMvata 1871 mAM akSayanidhi tapanuM stavana vIravijayajI surata cAmAsu rahelA tyAM manAvyuM hatuM. e vakhate tyAMnA tioe kajIe macAvyeA hatA. raga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10 ) vijyachanA lakhANuthI ema samajAya che ke tIthI khAkhata kajIe thayA hatA. mArA sAMbhaLavA mujaba jattionI rA vinA vIravijayajIe zrAvakane upadhyAna vehevarAvyAM tethI jatioe jIe macAvyA hatA. game tema hAya pazu ti kArTe caDhayA hatA ane temAM teo phAvyA nAtAM. A saMbadhI savIstara bInAnA lekha maLyA nathI tathI vadhAre lakhavuM ucIta nathI. 11 saMvata 1878 mAM amadAvAdamAM TuDIyAnA jIAthI zrAvakAmAM mATI uzakeraNI phelAI hatI. ama dAvAdanA DIsTrIkaTa jaja sAhebanI kArTamAM sANaMdanA kAI huDIyAe amadAvAdanA vIsAzrImALI zrAvakanI nAta upara dAvA karyA hatA, te kAmamAM jaja sAhebe DhuMDIyA ane tapA pakSanA vidvAna sAdhu ane zrAvakAne khelAvyA hatA, temAM vIravijayajI hatA. cAsa lekhanI gerahAjarImAM A vIze vadhAre lakhavu mane ThIka lAgatuM nathI. maganalAla vakhatacaMda kahetA ke e kesanA rIporTa aMgrejImAM chapAyA hatA, ane te vakhate sadara adAlata suratamAM hatI. e rIporTa maLI Ave teA badhI mInAnuM svarUpa samajAya. 12 muMbAIvALA zeTha meAtIsAe zatrujyanA DuM gara upara navI TuMka khaMdhAvelI tenI aMjana sIlAkAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) echava saMvata 1893 mAM thayA hatA. vaLI zeDa haDIsatha kezarIsI'ghe amadAvAdamAM DhIlhI daravAjA mAhAra navuM bAvana jinAlayI mehuM deharU khaMdhAveluM tenI jana sIkAkAnA Achava saMvata 1903 mAM thayA hatA. e ane mATA echavAmAM pratiSThAnA vidhI karAvavAmAM vIra . vijayajI agresarI hatA. ane temanA anumata mujaba badhuM kAma thayuM hatuM. e banne echavAnI zeAsA ane saghaLI hakIkatanu varNana vIravijayajIe tenA DhALIyAM jenI te vakhate racIne kAyama rAkhela che. 13. saMvata 1905nI sAlamAM ubhI sAraThanA eTale siddhAcaLa ane gIranAranA saMgha amadAvAdanA nagara zeTha hImAbhAi vakhatacaMdranI haiAtImAM temanA putra zeThapremAbhAIe kAhADayA hatA tenA bhegA vIravijayajI gayA hatA. e saMghanA DhALIyAM paNa temaNe jenI te vakhate racIne saghanI zAbhA ane hakIkata jIvatI rAkhIche... 14 vIravijayajInA graMthAthI temanI vidvatA ane kavitA karavAnI zakti pradazIta thAya che. emanI racelI pujAo Thera Thera haMmezAM gavAya che. emanA graMthAmAM nIti dharmanu zikSaNa bahu sArI rIte ApeluM che; ane te manAjJa ane Ana MdadAyaka hAvAthI bahu vAhAlu lAge che. khaLakane puchIe ke darIe kevaDA, tA te peAtAnI vAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1) pahoLA karIne tenuM mApa batAve che temaja vIravijayachanI AvaDatanI parikSA karanArane jevuM jJAna haze tevI te parikSA karaze. vIravijayajInI vANI, gujarAtI bhASA ekalI jANatA hoya tene, vIraprabhunI varaNInuM bhAna karAvavAne A sAMprata samayamAM ghaNuM upagI che eTaluMja nahIM paNa kavi ane paMDitAinuM mAna meLavavAnI huMza dharAvanArane paNa sArA namunA tarIke grahaNa karavA lAyaka che. mArAthI banI zake te mujaba meM vIravijayajInA le nA nAma ekaThAM karyA che ane tenI TIpa meM parizIchamAM dAkhala karI che. dIlagIrInI vAta che ke emanA racelA tamAma graMtha-balake ceDA paNa emane pustaka saMDAra je ke bhaThInI piLanA apAzarAmAM che temAM nathI. emaNe je paracuraNa stavane-guhalIo vagere racela tene samAveza eka pratamAM karela hatuM tenuM nAma temanI hai. AtathI ja stavanAvALI pADela. e stavanAvALImAM je je kaThaNa che tene be piote karelo che paNa evA TabAvALI prata hAla maLatI nathI e stavanAvALI prasiddha thayA pachI je stavana vigare emaNe racelAM che temAMnA keI kaI mArA jANavAmAM AvyAM tenA nAma meM TIpa aMdara dAkhala karyo che surasuMdarIne rAsa, dhammIla kuMvarane rAsa, caMdra zekharane rAsa ane praznaciMtAmaNI e cAra meTA graMtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) emaNe racelA che. temAM pahelA traNa gujarAtI kavitAmAM che ane ceAthA graMtha saMskRta gadyamAM che. emanI pujAemAM cAcaTaprakArI pujA sAthI mATI che ane te anApama che. karma graMtha AvaDatA hAya tenAthI e kharAkhara samajAya tevI che. purve vIravijayajI pratye jemane bahu bhAva nahAtA evA sakhaseAe cAsaThaprakArI pujA karma graMtha bhaNyA pachI vAMcI tyAre temane vIravijayajInI kAkhelI. atanI pratita thaI hatI. - 15 raMgavijayajIe pAtAnA gurU vIravijayajInI je hakIkata lakhI che temAM vIrivajayajInA ama dAvAdanA mukhya bhAvIka zrAvaka ane zrAvIkAnA nAma zrApyAM che te A pramANe che: zeTha premAbhAi hImAbhAI zeTha bhurAbhAI (mAtIcaMda ); lIca da bhavAnacaMda, hIrAbhAI puMjAsA, umAzAi rUpacaMda, ane trIkamadAsa nathubhAI tathA zeTha haThIsa dha kezarIsadhanI vIdhavA zeThANI harakuvarabAi. 12 saMvata 1908 nA zrAvaNa mAsamAM vIravija yajIne maMdagI thaI. saMghanA leAkeAe emanI ghaNI yAvaca karI; ane davA paNa bahu karI paraMtu ArAma thA nahI. chevaTe bhAdaravA vada 3 ne gurUvAre pAchalA pAhAra teo dhruvagata thayA. A samAcAra amadAvAdamAM phelAtAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ). tamAma zrAvaka maMDaLamAM atyaMta zoka vyApI gaye. lekenA TeLe ToLAM emanAM zarIranA darzana karavAne gayAM. bIje rAja zaheramAM haDatAla paDI ane hajAre zrAvako bhaThInI 'piALamAM apAzare bheLA maLyA. rAtare tAsathI maDhelI zebhAyamAna zIbIkA taiyAra karAvelI temAM vIravijayajInA zarIrane muniza sahIta padmAsane padharAvyuM. pachI nANAM uchALatA ane dhupanI ghaTA sAthe zIbIkAne cauTA vacce thaIne sAbaramatI nadI upara dudhezvarane Are laI javAmAM AvI. ubhe raste bane bAjue hajAre loko vIravijayajInA chellAM darzana karavAne kaI beThA keI ubhA hatA. zIbIkAnI sAthe hajAro zrAvako cAlatA hatA ane ekaThA maLela lekamAM bhAgyeja keInI AMkha AMsuM vinAnI rahI haze. caMdana vagere kASTanI racelI cItAmAM je vakhate zIbIkA padharAvo te vakhatane dekhAva ghaNeja gaMbhIra ane karUNAjanaka hate. hajAro zrAvakanI AMkhamAMthI AMsunI dhArAo vahetI hatI. 17. 1909 saMvata nA mAhA suda 8 ne somavAre vIravijayajInAM pagalAM saMghe-amadAvAdamAM bhaThInI piLAnA apAzaranI vADImAM eka zubha baMdhAvIne temAM sthApyAM. te vakhate Azare paMdara divasa sudhI-svAmIvachaLa sAthe sAre eza ochAM cAlyo hate. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ( 15 ) 18 vIravijayajInI tIthIne dIvase hara hameza mANekacokamAM haDatAla paDe che. ane bhaDInI pALanA apAzare ghaNuM zrAvaka zrAvakAo pisA kare che ane vAkhyAna mAM vIravijayajI ane zubhavijayajIne ehavAla vaMcAya che ane zubhamAM AMgI racAvavAmAM Ave che. ane bIje dIvase pujA bhaNAvavAmAM AvatAM pisAtI jamADavAmAM Ave che. - 19 kavi dalapatarAma DAhyAbhAIe voravijayajInI racelI zuLabhadranI zIyaLavela vAMcIne vIravijayajInA kavi paNa mATe ghaNuM sAro abhIprAya batA la hate. 20 ekavAra tapagacchanA zrIpujya deveMdrasUrie vIravijayajIne upAdhyAyanI padavI ApavAne marajI batAvI paNa vIravijayajIe namratApurvaka evo javAba dIdho ke "huM e paddhIne lAyaka nathI." : 21 ekavAra koI gAmane zrAvaka AnaMdaghanajI mAhArAjanA padane artha AnaMdaghanajInA hetu pramANe kare che evI vAta voravijayajIne koie kahI tyAre teo evuM belyA ke-padane artha vijJAna mANasa karI zake paNa kartAnA hetu mujaba kare che enI khAtrI thAya vAtI. bIje reja e zrAvakane vIravijayajIe "zAnitI zItaLa sukha gIta" e pudathI zarU thaelu pi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAnuM banAveluM stavana artha karavA ApyuM. pelA zrAvakathI e stavanane artha thaI zaka nahI eTaluM ja nahI paNa kIyA prabhunuM e tavana che te paNa te batAvI zako nahI. pachI tene vIravijyajIe kahyuM ke-"mArA racelA tavanane tame artha paNa nA karI zakyA te mArA hetunI vAtate tamArA samajavAmAM Aveja zenI. ane eja rIte AnaMdaghanajInA padano artha tamArI buddhi anusAra tame kare kharA, paraMtu kartAnA hetu mujaba tame e artha - karyo che ema manAya nahI." 22 uparanI traNe vAte maganalAla vakhatacaMdane meha thI sAMbhaLI hatI. teo vIravijayajInA parama rAgI hatA ane emanA caritranI hakIkta sArI peThe jatA hatA eTaluM ja nahI paNa te temaNe lakhI paNa hatI paraMtu te have hAtha AvatI nathI. - 27 munirAja mahArAja vIravijayajI eka ranapurUSa ane sArA razIlA kavi hatA. emanI kavitAmAM pada lAvaNyatA ghaNI sarasa che; ane vAMcanAranA citta raMjana karI nAMkhe che. - 24 vIravijayajIne saMskRta-mAgadhI (prAkRta) ane gujarAtI bhASAnuM jJAne uttama prakAranuM hatuM. jema -zAstra ane brAhmaNa zAsanA teo uMDA abhyAsI hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 )' Agama virUddha emaNe parUpaNa kyonuM jaNAyuM nathI. e manA graMthamAM sutra siddhAMta ane pramANIka purUSanA vana cananI sAkhe jarUra paDe tyAM ApelI che. ane e sAkhyo uparathI tulanA thaI zake che ke emaNe ghaNu ghANA graMtha vAMcelA hatA. vizeSAvazyakanI meTI TIkA emaNe sabhA samakSa vAkhyAnamAM vAMcI hatI. ane te vakhatanA zretAomAM keTalAka sArI buddhivALA ane jenAgamanA vAkephagAra hatA te vIravijayajInA jJAnanI prasaMzA kartA. vIravijayajI dIrgha daSTIvALA ane vizALa vicAranA hatA. kharekhAta teo gitAratha hatA. saMdhamAM jaghaDA ragaDA paDe evuM kAma emanA hAthe thayuM nathI. purvAcAryonI nItI, rItI emaNe jALavI rAkhI hatI. emanI kArakI; dImAM moTA moTA dharmanA kAma karanArA zrImaMta zrAvake emanI salAha bahu kImatI maNane emanI tarapha purNa pujyabhAva rAkhatA hatA. vIravijayajInA sahakALIka nAmAMkita paMDita ane kavi rUpavijayajI hatA. e bane eka bIjAnA pratisparSi hatA kharA paNa ane vidvAne heDane eka bIjA tarapha viveka ane maryAdAthI vartatA hatA. vIcAravAthI mane ema lAge che ke e banne mahAna purUhinA pratispardhAe jana maMDaLane ghaNo lAbha karyo che. kaI jAtanI graMtha racatA vIravijayajInI prasiddha thaI ke rUpavijayajIe A naveya AhAra pADaja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) Ama ghaNI krA banyu hatu. A ane paDitA pujAe vIgara chavanA prasage acAnaka ekaThA maLatA tA bhrAtRbhAvathI vartatA. ane tethI bahu raLIAmaNu dekhAtu. a95Na sAdhu vagare jema eka bIjAnI adekhAI kare che tema A banne paMDitAe karyuM nathI. muni nemasAgarajI mAhArAja jyAre prasiddhimAM AvyA tyAre amadAvAda, pethApura, mesANA, vIsanagara, vaDanagara vIgere sthaLanA zrAvakAmAM be taDa ubhA thayA jevu khanyu hatuM, e mahArAjanI prakRti khelavAmAM A kaLI hatI ane te vIravijayajI vIgare savega pakSanA keTalAka sAdhuonu jema tema ghasAtu kholatA tethI evA mAThA anAva zrAvaka maMDaLamAM thayA hatA. hAlatA e nemasAgarajI sabaMdhInu kAMI dekhAtu nathI. nadIe pura Avyu ane vahI gayu. e vakhatanI badhI kAhANI yathAsthIta kehevA jevAM sAdhana nathI tema te kehevAmAM mAla paNa ` nathI. temasAgarajI mAhArAjanA mukhya celA ravIsAgarajI mAhArAjane ekavAra A saMbadhI badhI bInA sabhaLAvavA meM vInaMtI karelI tyAre pote nA kahI ane vadhAre ema kahyuM ke DhAMkayA agnI ughADavAmAM kAMI sAra nathI. nemasAgarajI mAhArAje je keTalIka khAkhatAmAM cAlatI rItIthI ulaTu calAvelu te vIze vIravijayajI kehetA ke te nabhavAnuM nathI ane khare temaja khanyu che A ' " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ bInA subAjI ravacaMdabhAI jecaMdanA kehevAthI huM jANuM chuM. 25 vIravijyajI mahArAje brAhmaNa dharma choDI pitAne janmAre saphaLa karyAnI sAthe zrI mahAvIra prabhunu zAsana dIpAvyAmAM maNa rAkhI nathI, ane bhavI prANaenA lAbhane arthe bahu kImatI vAra pite mukI gayA che. e vArase emanA amulya graMthamAM saMmelu zrIkAra jJAna che. tA. 28 akabare sane 1968 saMvata 1965 nA kArtika suda 3 vAra budha mukAma amadAvAda. lI. gIradharalAla hIrAbhAI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) - zrI pariziSTa 1. zrI vIravijayajI mahArAjanA racelA graMtha jemAM saMvata che te. 1 zrI DIpArzvanAthajInAM DhALI. caMbAvati (khaMbhAta) saMvata 1853 jeTha suda 5 semavAra 2 aThANuM bolanuM stavana saM. 155 mAgasara vada 10 2 vIraprabhunuM 35 vANInuM stavana saMvata 1857 A vada 0)) 4 surasuMdarIne rAsa. rAjanagara-amadAvAda saM. 1857 zrAvaNa suda 4 gurUvAra 5 zubhavijyajInA amadAvAdamAM zrAvakanAM nAmasucaka - haLI saMvata 1858 asADha suda 14 thI te saMvata 1859 nA kArataka suda 14 nA vaccenA samayamAM racelI. che aSTaprakArI pujA, rAjanagara saMvata 1858 bhAdaravA suda 12 gurUvAra che nemanAthane vivAhala. zanagara saMvata 1860 nA pisa vada 8 : 8 zubhavelI-rAjanagara. saM. 1860 cetara suda 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) 9 ghuLIbhadranI zIyalavela, rAjanagara saMvata 1862 pAsa suda 11 gurUvAra 10 dazANuM bhadranI sajhAya. lIbaDI saMvata 1863 maraterasa gurUvAra pAsa sudgha 13 11 cAmAthI deva. rAjanagara sa. 1865 asADa suda 1 12 akhayanidhi tapanuM stavana, sa. 1801 zrAvaNa vada 13 siddhAcaLanu stavana sa'. 1873 14 cAsaTha prakArI pujA, rAjanagara saMvata 1874 akhaya trIja vaizAka suda 2 15 sakhezvara pArzvanAthanu stavana. saMvata 1877 mAgasara vadhu 1 16 saMkhezvara pArzvanAthanu stavana. saMvata 1878 phAgA vajra 13 17 pIstALIsa AgamanI pujA. rAjanagara sa. 1881 mAna agIArasa mAgasara suda 11 18 adhyAtama sAranA e. sa. 1881 caitara mudra 15 19 vImaLAcaLanuM stavana navANuM jAtrAnuM savata 1884 mAhA suda 11 20 khAra matanI pujA, rAjanagara sa. 1887 AsA vada 0)) 21 raDha mAnIsAnA bhukhaLAnA DhALIyAM, savata - 1889 Aso suda 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (*) 25 cakalyANaka puvA rAjagara saMvata 1089 cAkhaya trIja vaizAka suda 3 25ro mAlIsAnI heMnamIlAkA. zretru jAnInAM DhALIcAM saMvata 1893 24 dhammIla kuMvarane sasa. rAnagara savata 1896 zrAvaNa suda 3 25 mAhAvIrasvAmInu 27 bhavatu stavana. 1901 zrAvaNa suda 15 26 caMdrazekharanA rAsa. rAjanagara saMvata 1902 AsA suda 10 ra7 zeTha huThIsaMdha kesarIsaMdhanI amadAvAdanI ajana sIlAkAnAM DhALIyAM. saMvata 1903 28 zeTha premAbhAI hImAlAInA ubhI seAranA saMghanA DhALIyAM, sa. 1905 mAhA suda 15 budhavAra ra9 kurIkantu sAmaiyu. 30 prazna cIMtAmaNI, samajutI-upara rAjanagara vIgere zaherAnA nAma lakhyAM emAM to pradhApurA gAme, ane je svata che, te graMtha rA thayAne samajavAnA che. ---- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) zrI. pariziSTa 2. zrI vIravijayajI mahArAjanAM racelAM paracuraNa stavana vigerenI anukramaNIkA-ane jenA aMtye saMvata nathI te sajhAye. 1 zrI gaNadharanI sajhAya-stavanAvALI gIradharalAlanI la khAvelI tenuM pAnuM 1 gAthA 7 2 dasa zrAvakanI sajhAya gAthA 9 pAnu 15 3 sadarahu gAthA 9 pAnuM 15-16 4 sahajAnaMdI AtmAnI sajhAya. gAthA 11 pAnu 21-rara pa vairAganI sachAtha- suNe sodAgara che lIlI bAta ha merI"--gAthA 6 pAnu ra3-24 6 muhapatInA 50 bolanI sajhAya gAthA 6 pA. ra4-25 7 samakatanI sajhAyagAthA 11 pAnu 30 "samakitanA paMca da e, suNo sajajane lAkara 8 sImAyakanA 3ra TreSanI sagAya gAthA 9 pAna 4-5 "zubha gurU caraNe nAmI sIya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 9 micchA dukakaDa sajhAya gAthA 14 pAnuM 59-60 "gurU sanamukha rahI vinaya viveke" 1. rahemI sajhAya gAthA 13 pAnu ra3 berahemI rAjula dIyara bhejAI" caityavaMdana. 1 mAhAvIrasvAmInuM caityavaMdana gAthA 3 pAnu 1-2 "va dhamAna jagadIsarU" 2 cadase bAvana gaNadharanuM caityavaMdana gAthA 6 pAnu 17-18 gaNadhara cIrAsI kahyA" 3 siddhAcaLa caityavaMdana gAthA 7 pAnu 3ra "siddhAcaLa zikhare caDhI" 4 bAvana jinAlaya caityavaMdana gAthA 3 pAnu dara "zudi : AThama caMdrAnana" 5 pajusaNa cityavaMdana gAthA 9 pAnuM 63 "papajusaNa guNanile" stavana. . 1 zrI sImaMdhara jina stavana gAthA 12 pAnu 6 "guNa nidhi sAheba vaMdIe 2 . sadarahuM gAthA 8 pAnuM 10 "guNe anaMta anaMta birAje Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 cotrIsa 34 atizayAvita sImapIra jina stavana " gAthA 15 DhALa 3 kaLasa pAnuM 9-20 "sIma dhIra tuja milane" 4 zrI sImaMdhara jina stavana gAthA 8 pAnuM 10 "dhyA namAM 3 re jinarAja liyA me dhyAnamAM " 1 siddhacakra stavana gAthA 11 pAnuM 7-8 "atizaya cautiya zobhatA" 2 sadarahu gAthA 10 pAnu 8 " sakaLa surA sura namIe" 1 siddhanuM stavana gAthA 5 pAnu 30 "siddha jagata " zira zobhatA" 1 zrI rakhavadeva stavana gAthA 5 pAnuM 89 "nAbhina raMdane naMdana vaMdire" 2 sadarahu gAthA 7 pAnuM 35-36 "ubhe rahene hA jIurA 1 siddhAcaLajInuM stavana gAthA 11 pAnu 28 "jitArI abhigraha lIdhe saMvata 1873 nA mAgazara vada 13 * ne roja jAtrA karyA matalabanu stavana che zilacaLajItu stavana gAthA 9 pAnuM 49 "mana tananA "maLAM karI le che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sitAcaLajItu stavana gAthA 11 pAnu pa-7 "zI taLa vara siddhAcaLa chAyA" 1 siddhAcaLajInuM stavana gAthA 15 gIradharalAlanA bApa hIrAbhAInA hAthanI lakhelI paDImAM pAne 450 "vivekI vimaLAcaLa vasIe" sadarahu gAthA 9 sadara pAnu 459 "suhaM. kara siddhAcaLa zerI" sadarahu gAthA cha sadara pA. 463 "vimaLAcaLa vimaLA pANI" 1 zrI saMbhavajina stavana gAthA 5 pAnu ra3 stavanA LInuM "manamehana lAge chelaDIjI" 1 zrI suvidhinAthajInuM stavana gAthA 11 pAnu sadara guNavaMta saluNA svAmI 1 zrI vImaLajina stavana gAthA 8 pAnuM 61 stavanAvALI, " svAmI vimaLa vimaLajina nAme" (sAraMga zabda A stavanamAM ghaNA che) 1 zrI zAMtijina stavana gAthA 9 pAnu 17 sadara "tama dekhata ama Astha phakIrI" 1 zrI nemI gIta gAthA 3 pAnuM ra6 sadara zrI ema nAtha vadanakI zobhA" - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) 2 sadarahu gAthA 7 pAnu ra9 sadara "tAraNa - AI kayuM zahera sadarahuM stavana gAthA 7 pAnu 30-31 sahAre sakhi sajajana nA visara 4 sadarahu stavana gAthA 8 pAnu 34 sadara "sakhI zrAvaNanI chaTa ujaLI " 5 sadarahu stavana gAthA 9 pAnuM 35 sadara "rasana hI: dilaDAM kariyAM" 6 sadarahu stavana gAthA 9 pAnuM 58 sadara "piucha cAlyA pAchA vaLIre" 7 sadarahu stavana gAthA 9 pAnu 61-62 sadara "mata jAo mata jA mata jAo rAja" . 1 zrI pArzvanAthajI stavana gAthA 6 pAnu rara-ra3 sadara mana mIThaDI muratI pathArI vazIyA 2 sadarahu gAthA 9 pAnu pa7 sadara "hItakara pAsa jinesara deva sevakaraNa mana udda " 3 zrI saMkhezvara pArzvanAthanu stavana gAthA 9 pAnu 40 41 sadara "sahajAnaMdi zItaLa sukha bhogI te, hari 1kha hari IzatAvarI 4 A saMkhezvara pAzvanAthanu stavana gAthA 7 pAnuM 48 - sadAra "sArakara sAravAra ApI sa nma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) 5 bhAbhA pArzvanAthanu stavana gAthA 6 pAnu 10-11 sadara jJAnAgara arihA zaMbhu nirihA", 6 geDIpArzvanAthanu stavana gAthA 5 pAnu 11 sadara vAmAnaMdana jinavara goDa" . che. zrI ciMtAmaNa pArzvanAthanu stavana gAtra 7 gIradharalA lanA bApa hIrAbhAInA hAthanI lakhelI copaDImAM pAne 748 (saMvata 1889 nA zrAvaNa suda 12 nu lakheluM te uparathI utArelu evu hIrAbhAIe khudhI rAkhela che) "preme gAre zrI cIMtAmaNa pAsa" 1 zrI vIrajina stavana gAthA 5 pA. 13-14 stavanAvaLInu "raziyA zrI arihaMta prabhu bhagavaMta name stutelo" 2 zrI virajina stavana-AmalakI krIDAnu gAthA 9 pATa 36 "mAtA trisalA naMda kumAra" 3 zrI vIrajina stavana-janma kuMDaLInu gAthA 10 pATha 48-49 "sevadhi saMca ugheriyA" 4 zrI vIrajina stavana-dIvALInu gAthA, 7 pAtra 6-7 * "jaya jinavara jaga hitakArIramAM . sadarahuM sadara gAthA 7 pA. 7 sakaLa susasura sevita sAheba . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) 6 zrI vIrajina stavana-pIstALIsa Agamatu gAthA 15 pA. 14-15 "muja vaMdana naMdana trizalAre" 7 zrI vIrajina stavana- sasaraNanu gAthA 15 pAka 58-59 "darazane nayana TharAvaje jimuMdAjI" 1 sAdhAraNa AMgI varNana stavana gAthA 5 pA. 9-10 AMgI caMgI AjanI sukha lahie?" 2 verAganuM stavana gAthA 6 pA. 29-30 "kAyA dharI che kAramIre prabhu dalamAM dharIe" 3i sAdhAraNa khyAla stavana vairAganu gAthA 3 pA25 "sAMIse dillagA prANI" 1 vasaMta stavana-nemezvara rAjulanu gAthA 11 pA. 11 12 "Ayo vasaMta hasaMta sahelI" 2 vasaMta stavana-sumatinAthanu gAthA 7 pA. ra3 "sAcA deva bhajana mana kahe " 3 vasaMta stavana-vIraprabhunuM alaMkArIka gAthA 14 pATa 3ra-33 "cAda sahasa muni vANIja vepArI" 4 sarvArthasiddha stavana garbhita rISabhadeva stavana vasaMta puvAra gAthA 12 pA. 55-56 (matI vIze) "samakita pAmI dasa lava vAmI " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) 5 vasata-vAsupujya svAmI stavana "zayA mAgasI caMpA vAsasI 27 gAthA 7 pA. pada 2 vasaMta-hArI-nemezvara stavana gAthA huM sa0 28-29 " zIvAnaMdana hira gArI " 1 vIsa sthAnaka stuti gAthA 4 pA0 tama vIra jiSNu dA " " '' 2 zrI sImaMdhIra stuti gAthA 4 pA. 20-21 zrI sIma'dhIra deva suhu kara " "L 18 " puche gA OM zrI siddhacakra stuti gAthA 1 pA. 21 " siddhacakra namI pujI zreNIe " 1 chapannadikumarI rAsakrIDA gAthA 17 DhALa 2 pA 53-54 mAtAjI tume dhanya dhanyare " 1 zrI pArzvanAthajInI lAvaNI gAthA 10 pA0 25-26 " suQA sayaNu ese sAMI saluNNA " 2 zrI zuLIbhadrajInI lAvaNI gAthA 9 50 34-35 suSNeA sakhIrI raMga mehelamAM meM prItItI dIvAnI " AratI-pArzva nAthanI gAthA 9 pA0 29 AratI kIje pAsakumarakI " 66 1 ragaNAMkIta 636 akSarAtmaka kAvya' pA0 33-34 1 nava aMga pujAnA duhA gAthA 9 pA02637 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) 2 siddhAcaLa khamAsamaNu duDDA pA. 45-46-47 gA, 39 3 akSayanidhi tapa khamAsamaNavidha duhA gAthA 26 pA 44-45 1 dIvALI pujananA duhA 1 thuLIlaMdra nATaka pA rAjiyA, naMda naresara nAma " pAlipuranA 1 vayara svAmInAM phulaDAM gAthA 8 pA. huM " khare meM kAtaka diThuM 3738-39 '' 1 harIALI gAthA 9 pA0 39-40 " cetana cetA ca tura camelA " 1 nemInAtha rAjImatI 12 mAsa gAthA 18 pA0 5051 "sikha tAraNa AI kata gayA nija maMdIre " 1 hIta zikSA chatrIsI gAthA 36 pA0 51-52-53 sAMbhaLajo sajjana nara nArI "" "" 1 siddhacakra gu'haLI gAthA 12 mA 9 8 AvA siMkha sajamiyA gAvA 2 bhagavatIsUtranI guhunI gAthA cha pA0 16 vIrajI AyAre guruzila caitya mAjhAra " 3 28 lakhkhInI guhuLanI gAthA 9 pA018-19 gaNudhara zrI gAtama prabhure " 4 paryuM`saNanI zuLI gAthA 9 pA0 20 jIre lalita vacananI cAturI " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ guhaLI-muninI, gAthA 9 pATha ra-ra7 munivara mAragamAM vasiyA muMhaLI gurUnI gAthA 5 pA. ra8-ra7 "caraNa karaNaryuM, zobhatA 7 guMhaLI suktanI gAthA 6 pA. ra7 "suta tarUnI veli vadhAravAre " 8 guMhaLI sAdhujInI gAthA 6 pAka. ra7 "jJAnadivAkara zelatA 9 muMhaLI daraduraMkanI gAthA 8 pAka 47 "rAjagRhI vana khaMDa vicAla " 10 guhaLI muninI gAthA 7 pATha 47-48 : 11 aSTAMga ga gaMhaLI gAthA 7 pA. 53 athavA ja yaMti praznanI guMhaLI "muditA munI maMDalie vasyA" 12 gaMhaLI aMbaDa tApasanI gAthA 6 pAka 54-55 "arihA AyAre caMpA vanake medAna " 13 pajusaNanI guMDaLI gAthA 5 pAra 55 "sakhi parva - pajusaNa AviyA " 14 muMhaLI gAthA 6 pA. 60-61 " caturA caturI cAlasure calI cAkhe cIre" 15 jayaMtI prazna zuMhaLI gAthA (pA. 5-58 "citahAra grevIsame jinarAja " samAsa. - 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com