Book Title: Asianu Kalank Koriani Katha
Author(s): Zaverchand Meghani
Publisher: Zaverchand Meghani
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034473/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka OM kArIAnI kathA " sapAdaka jhaveraca'da meghANI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI AvRtti nivedana kerIAnA svAtaMtrya saMgrAmana I. sa. 1920-21 sudhIno ahevAla A pustakanI pUrva AvRttimAM apAI gayuM hatuM. Aje anya prajAonA muktisaMgrAmamAM sAmrAjyavAda sAmenA taraphaDATamo ApaNe rasa vadhe che, ene pariNAme "ezIAnuM kalaMka trIjI AvRttimAM dAkhala thaI zake che. paraMtu chellA sAta varSanI aMdara kerIAnI jueza kevI gatine pAmI che te jANavAnuM keI paNa navuM sAdhana hAtha lAgyuM nathI. khuNekhAMcare karAvelI tapAsa kazuM navuM ajavALuM pADI zakI nathI. phakta meDana rIvyu' mAsikanA ogasTaaMkamAM be vastuo najare caDe che. (1) A Victim of Imperialism-Korea nAmane lekhaH e paNa jUnA pustakane ja AdhAra laI 1920 sudhInI kArIAnI parAdhInatAnA saMtApe varNave che. (2) adhipatinI dhanI kaTAramAM Tagore on Problems of Imperialistic Japan' e mathALA taLe kavivara ravIndranAtha ThAkure TokamAM inDejapAnIjha esesIezananI samakSa karelA tAjetaranA vyAkhyAnamAMthI utArI ApyA che. temAM kavivare jApAnanI kerIA pratinI pacAugIra ane hIna sAmrAjya-nIti para, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaTakA lagAvyA che. sAthe sAthe kerIA-jApAnanA joDANanI eka sAcI sthiti paNa bhAkhI dIdhI che. ekathI vadhu vAra mAre kerI AvAsIone maLavAnA prasaMge banyA che. teo mArI pAse potAnI guMcavaNe laIne AvyA hatA. meM teone mArA vicAre samajAvIne kahyuM hatuM ke vartamAna yuganI palaTAelI paristhiti vacce, kaI paNa nAnakaDe deza kevaLa ekalI pitAnI ja jAja sAdhana saMpatti vaDe, apUrNa tAlIma vaDe ke adhUrI keLavaNu vaDe potAnA bhAgelika sImADAnI aMdara surakSita nahi rahI zake. AvI asahAya dazAe te ulaTuM duniyAmAM nAnA dezane pracaMDa rAjaprakaraNa vAvAjhoDAnA bhayasthAne banAvI mUkyAM che. uparAMta, kaI paNa mahAna prajA, AtmarakSaNane kAraNe potAnI pADezamAMnAM AvAM bhayathAne pitAnA niyamananI bahAra rahevA daI zake ja nahi. kemake to pachI e nA pADezI deza duzmananA lAbhanI ja gaDaka-bArI banI jAya. vaLI nabaLI prajAne mATe paNa ekalA paDI javuM sahIsalAmata nathI. mATe korIAvAsIonI samakSa to meTe prazna eka ja che-evuM eka naitika baLa keLo ke jene pariNAme banne pakSane gauravadAyaka bane tevo saMbaMdha tame jApAna pAse paLAvI zake." upalI banne bAbate spaSTa kare che ke kArIA-jApAna vacce paDelA cIrA haju sajhAyA nathI; jApAne pitAnI pazutA ane kArIAe pitAne roSa haju tyajyAM nathI. AthI kazuM vizeSa navuM umeraNa karavAnuM prApta thayuM nathI, te chatAM jeTalI che teTalI kathAnI aMdara ghaNI ghaNI navI ghaTanAo mULa AdhAranA pustakamAMthI punardohana karIne navesara utAravAmAM AvI che, temaja ghaNAM prakaraNe savizeSa vizuddha ne vyavasthita rIte lagabhaga navesara lakhAyAM che. sairASTa sAhitya maMdira ) rANapura , lekhaka - 18: 8 29 mudraka ane prakAzaka: amRtalAla dalapatabhAI zeTha mRkaNasthAna : sArANa mudraNAlaya, saNapura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIjI AvRtti nivedana prathama AvRtti lAkAe rasabhera vAMcyAnuM jANIne amane AnaMda cayeA che. alakhata, rasabhera vaMcAtuM tamAma sAhitya sArUM ja hAya evA kAMi niyama nathI. . AzA rAkhIe chIe ke A pustaka leAkAnAM hayamAM svAtaMtryapremanI nirmaLa lAgaNInI sAthe manana karavAnI vRtti jagAve. lakhelI hakIkatAmAM mana-kalpita kathA ekeya nathI eTalI khAtrI ApI zakAya. lokAe A pustakane dIdhelA satkArathI ahezAnamada khatIne navI AvRttimAM prathamanA karatAM lagabhaga doDhagaNuM vAcana enI e kImate ame Apelu che. AzA che ke e vAta aNudIThI nahi thAya. navI AvRttimAM karelA sudhArAvadhArA mATe eka cethA pustakanA ahezAna mAnavA ghaTe. Korea's Fight for Freedom e nAmanuM pustaka F. A. Mckenzie nAmanA eka aMgreja sajjane lakhelu che. kArIAnI aMdara lAMkhA vakhata vasIne je najare joyu teja eNe lakhyu che. kArIAnAM aneka gAmaDAMonI aMdara, sanasanATa karatI gALIAnI sAme cAlIne, jApAnI sarakAranI tirAjI ArIne, pArAvAra saMkaTA sahana karatA e bhaTakayeA hateA. eNe peAtAnI kathAmAM kayAMye raMga nathI pUryAM ; kAne sAMbhaLeluM nathI lakhI mAryuM. pAkI khAtrI mATe vikaTa svAnubhava meLavelA che. jApAnI sarakAranA e mitra hatA. sAcI vAtA bahAra pADyA pachI e zatru manAyeA. jApAnI vartamAnapatrA enA para tUTI paDyAM, paNa enI eya hakIkata dalIlathI tADavAnI kAmanI tAkAta nahAtI. pArakAne du:khe duHkha pAmanArA evA sAcA khrIstIone dhanya ho. tA. 18 : 3 : 23 lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAvRtti: prakAzakanuM nivedana vIsa vIsa hajArane jela mAkalyA; karADanI pUrti karI; khamme varSathI jADAM khaDabacaDAM khAdInAM kapaDAMthI calAvIe chIe; e badhuM chatAM svarAjya karyAM che? Ama kayAM sudhI tapAvavA-satAvavA dhAryuM che ?" svAdhInatA--vata MtratAnI dhagaza vinAnA, mAtra pravAhane vaza thai thADAka paisA pheMkI denArA ke khAdI dharanArA, AvezanA samayamAM cAhu dhaNuM sahana karyA pachI turata cAkI janArA, A be varSamAM hiMdusthAne ghaNuM karI nAkhyuM che chatAM kAMi nathI maLyu ema mAnI hatAza thaI janArA, varSA ane rUpiyAnA saravALAkhAdabAkI karI te uparathI 'svarAjya'nA dAkhalA meLavavA besanArA amArA gujarAtI baMdhuone caraNe Aje ame amArI pustakamALAnu A dvitIya pustaka "kArIAnI kathA" dharIe chIe. jene AMkha hAya te vAMce, jene buddhi haiAya te samaje, jene dila haiAya te utAre enA zikSApATha. svAdhInatA devInu khappara keTalu agAdha che; keTakeTalA bhAgA eka dezane peAtAnI svataMtratA sAcavavA, peAtAnu svamAna TakAvavA, peAtAnI gulAmI pheDavA ApavA paDe che; tenu eka suMdara dRSTAMta kArI pUruM pADaze, vilAsanuM jhera ane dekhAtI sagavaDAnI mAyA Aje je hiMdI janatAne vivaza banAvI rahela che te janatA jIe. mAtra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamAnanI khAtara keTalA kArIanee pitAnA baMgalA, vADI, vajIphA ane vaibhavanA sAthane choDI, maMcurIAnI jIvaleNa ThaMDInI baradAsa karI, pitAnAM gulAbanI kaLI samAM putraputrIone sanArUpAnA hiMDoLAmAMthI uMcakI, mAtra snehabharI chAtInA eka Azraya nIce keTalI hoMzapUrvaka maMcurIA tarapha sAthe lIdhAM! kerIAnI kathA te madenmatta sattAdhIzonA julamanI ane svAbhimAnI prajAnA unnata garavanI kathA che; jAlimenA atyAcAranI ane nirdoSonI ahiMsAvRttinI kathA che. hiMdusthAnanA DhIlApocA, Dagale Dagale Dhacupacu thatA amArA dezabaMdhuone mana A kathA e gItA bane, prati prabhAtanuM saMbhAraNuM bane, temanA jIvanane, temanA Atmabhegane Adarza bane! sudhArAnA jherathI kerIane nahAyA, haMgerIana paNa nahotA mehAyA, AyaleDe paNa ene tyAga ja kare. Ayale pitAnI svataMtra sarakAra nirALI sthApelI. kerIAe paNa sthApI dIdhI che. haMgerIe vIenA tarapha pITha ja pheravelI. ApaNe bhAratavarSe pitAne mArga nakkI karavA arthe A badhI vAto vicAravAnI rahI. bhAratanI svAdhInatA arthe cAlatA sAMprata ahiMsAtmaka yuddhamAM sahAyarUpa thavA dezadezanI svataMtratAnA ItihAsa bhAratI prajA samakSa raju karavAnA amArA manorathanuM A prathama puSa che. AvatI nahi ane tyAra pachInI aDhAramIe AyaleDanI kathA dharavA IcchA rAkhIe chIe. amane AzA che ke amArA A prayatnane gujarAtI prajA pasaMda karaze. kerIAne lagatuM sAhitya vAMcI jaI temAMthI A kathA tAravI kADhavAnuM mAna saurASTranA taMtrImaMDaLamAMnA eka mArA priya bhAIzrI jhaveracaMda meghANIne che. siddha sAhitya maMdira) rANapara tA. 18:1193 3 amRtalAla bhalAmatabhAi zeTha . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanuM nivedana eziyAnAM saMtAno yuropanI pAse pitAnA bhUtakALanAM bhArI guNagAna karatAM AvyAM che. eziyAe jagata AkhAne pegambare dIdhA, philjarI samapa, vizvapremI saMskRtinI bheTa dharI, e badhe gava mithyA te nahe. pazubaLanA paga taLe cagadAtAM paDyAM paDyAM paNa ApaNe AtmAnAM abela zArka anubhavatAM. e garva upara Aja japAne uDe ghA karyo che. eziyA Aje laMkita banyuM che. zuM mahe laIne ApaNe yurepavAsIone Thapako daIe? jApAnanI tArIpha karavAmAM ApaNe jarAye saMyama nathI dAkhavyo. kavivara TAgora sarakhA paNa prathama te jApAna para mugdha banelA. TheraThera, hareka vAtamAM, jApAnane Adarza gaNIne ApaNe enI, pAchaLa pAgala banelA. Aja paDado cIrAya che. jApAne prabhunI sRSTi upara narakanI jvALAo choDI dIdhI che. enA sarakhI svadezabhAvanA ApaNane harAma hovI joIe. jApAnanI rAkSasI pragati ApaNe mATe lAla battI banavI ghaTe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanI hakIkata pUrI pADanArAM traNa pustake che. (4) Non-Cooperation in other lands, by A. Fenner Brockway (2) Story of Korea, by Joseph H. Longford ( 3 ) Case of Corea, by Henry Chung. chellAM pustakane huM sahuthI vadhu AbhArI chuM. graMthakAra pote eka kerI AvAsI che, chatAM enI vAta upara avizvAsa na ja AvI zake. kAraNa, pitAnI vArtAnA samarthana athe AkhuM pustaka, niSpakSapAtI paradezIonA ane khuda jApAnI sarakAranAM lakhANanA utArAthI ja eNe bharyuM che. e badhA purAvA sajjaDa che. atizayakti athavA kaDavAzanA doSa karyA vinA ja vidvAna lekhake madhura ane sarala bhASAmAM lakheluM e pustaka vAMcI javAnI hArI bhalAmaNa che. vAcana vyartha nahi jAya. citrane mATe paNa e ja graMthakArane atre AbhAra mAnI lauM chuM. kerIAnAM keTalAMeka vIravIrAMganAonAM darzana gujarAtane karAvyA vinA te pustakanI saphaLatA zI rIte pUrI thAya ? tA. 18 : 1 : 23 lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhyA 1 2 3 4 7 10 11 12 13 14 15 16 17 sAMkaLiyuM prakaraNa amara rahe! mAtA kArI prabhAtanu' zAMtisthAna gharanA ghA dvAra khAlyAM . jApAnanA pagapesArA taiyArInI taka mahAprajAnA kAla rakSita rAjya dharmasenAnuM mahAravaTu kArI hujama saMhAranAM zastro svAdhInatAnI jAherAta amaLAe para atyAcAra prajAnA pratyuttara prajAsattAkanI sthApanA amerikAnI dilaseAjI sudhArAnI mAyA : navI taiyArI * * pustakamAM 5 ane 8 prakaraNa bhUlathI khevaDAyela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * . pAnuM * 11 15 23 29 . 39 * >> 40 50 huM * & 5 90 4 102 www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka [kerIAnuM svAtaMtrya-yuddha pUThA paranuM citra : ene bhAva Ave che. jApAnI sAmrAjyavAda rUpI dAnava kAriyA rUpI nirdoSa suMdarIne pitAnI aMdara zamAvI zekI javA taLe che. pitAnI dharmAnuyAyI jApAnI prajAne A atyAcAra nihALI gurudeva maitama buddha zaramathI moM pheravI jAya che. citrakAra : kanu desAI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {} cIna pAjI samudra no samudra jApAnI jApAna aes Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat moMgoliyA masuriyA YeJanm www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 amara rahe mAtA kerIA! rIAnI tavArIkhamAM saithI vadhu pavitra evo I. sa. 1919nA mArca mahinAne trIjo divasa hato. kerIAnI rAjadhAnI zIula zaheranI eka nizALamAM te divasa meLAvaDe maLyo hato. jApAnI baDekhAMoe bALakane rAjabhaktinAM bhASaNe dIdhAM. bAlake e haDatAla kholI nAkhI te badala saTIphIkeTa vaheMcAM. badhAM bALake Atura hRdaye sabhA khatama thavAnI rAha jotAM hatAM. e zenI vATa jotAM hatAM ke mIThAInI? chevaTe eka tera varasane kizAra bAlaka mokhare Avyo ne eNe bahu ja vinayabharyuM eka bhASaNa karyuM. jApAnI amaladAre khuzakhuza thaI jAya evuM rAjabhaktithI tarabaLa e bhASaNa hatuM. pachI bhASaNane aMta Avato hato tyAre bolanAra bAlake zarIra TaTTAra karyuM, enI chAtI dhasIne bahAra AvI ne enI AMkhomAM kaI uMDA nizcayanI kAMti jhaLakI uThI. ene avAja badalI gayo. e nizcaya zA ha ? motane bheTavAne. bAlaka evA zabdo uccAravA jato hato ke je zabdoe hajAranAM mAthAM lIdhAM hatAM. bAlakane A vAtanI khabara hatI. ne eNe e zabdo uccAryA: "have thoDuMka ja besavA deje. tamArI pAse ame eka ja vastu mAgI laIe." ATaluM kahetAM ja ene hAtha enI chAtI upara paDyo. e sAthe te tyAM beThelA seMkaDo bALakane hAtha pota potAnI chAtImAM peThA. jApA- ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka nIo jhabakyA. bAlakoe pitAnA DagalAnI aMdara, chAtI upara zuM saMtADayuM haze? pistola, beo ke nhAnI hAnI churIe? bolanAra bAlakane hAtha chAtImAMthI bahAra Ave; e hAthamAM mAtRbhumine eka nAjuka vAvaTa hato. eNe e vAvaTA pharakAvIne hAkala karIH "amArI mA amane pAchI se!i amara raho mAtA kArIA" cAra hAtha AkAza tarapha uMcA thayA; cAra nhAnA vAvaTA havAmAM uDavA lAgyA. cAraso kaMThanI aMdarathI dhvani gALyoH amara rahe mA ! amara rahe mA ! amara raho mAtA kerIA ! *" TapoTapa e kumAranA gajavAmAMthI sarakArI nizALanAM sarTIphIkeTa TukaDe TukaDA thaIne jamIna upara paDyAM. ane mIThAI vahecavA AvelA mahemAnone dimUDha hAlatamAM mUkIne cAraso roSayukta, garvayukta. bhayamukta caherAo maMDapamAMthI ekatAle kadama mUktA bahAra nIkaLyA. pravAhamAM jema pravAha maLe tema bAlakabAlikAonAM ToLAM ekaThAM thayAM ne mAtA kerIAne jayaghoSa karavA lAgyAM. A kAMI tamAzo nahoto. kerIAnuM pratyeka bAlaka paNa jANatuM hatuM ke jApAnI rAjya kerIAno vAvaTe uDAvanAranuM mAthuM uDAve che; pachI te mAthuM bAlakanuM che ke bAlikAnuM. nAgI talavAra laIne sarakArI sipAIo e bAlakanI suMdara medinI upara tUTI paDayA. cAraso bAlakabAlikAo paDAyAM, paNa e ghavAyAM. pAdarIonI spItAlamAMthI paMdara paricArikAo malapaTTA laIne e ghavAyelAM zizuonI sahAye deDI. e paNa pakaDAI. kumArikAoe kasakasIne pitAnAM aMga upara coLIe ne caDDIo sIvI lIdhelI te paNa cIrIne sipAIoe badhIne nagna karI bharabajAre ubhI rAkhI. mAtA kerIAnAM saMtAnonI AMkhomAMthI A dekhAve lehI TapakAvyAM. cheDAelI janatA tophAna para AvI. leke rAva Manse! Mansei! Manset? (eTale ke kerIA dasa hajAra vaSa cho!) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amara rA mAtA kArIA ! 3 laIne peAlIsanA vaDA pAse doDayA. jApAnI adhikArIee javAba vALyA ke "ramaNIone namra karavAnu jApAnI kAyadAmAM maMjura che." A jApAna kANu ? e ApaNI eziyAI bahena che jeNe saikAo sudhI jImanI sAMkaLeA ucakIne Akhare eka divasa e sAMkaLAne tADI nAkhI; jeNe potAnA zaiAthI te kaLAkAzalyathI, AkhA yurApane temaja amerikAne cakita karyuM; jeNe jamatamAM eziyAnI ijjata jamAvI. AvuM pratApI ne samRddhizALI jApAna kArIAne zA mATe satApe che? e karADa nirdoSa ne zuravIra manuSyoe ene ze| aparAdha karyAM che? duniyAnA eka khuNAmAM paDayA paDayA e prAcIna dvIpakalpa cAra hajAra varasa thayAM svata MtratA bhAgavatA hatA, peAtAne kIrtiva Mta ne niSkalaMka tihAsa potAnAM khAlakAne bhaNAvI rahyo hatA. enAM satAneAne gAvAnI kavitA hatI ne potAnA suMdara manebhAvA pragaTa karavA ene zilpakaLA hatI. pAtAne AMgaNe beThI beThI e prajA pegaDA (prabhumadirA) bAMdhIne yuddhadevanI khaMdagI karatI hatI. AvI niraparAdhI te zAMtipriya prajAe jApAnanu zuM khagADayuM che? savAlanA javAba savAlathI ja daie. chate ane AyoDe IMglAMDanuM zuM khagADayuM che?kAMgAvAsIoe beljIamanu zu bagADayu hatuM ? ane bhAratavarSe thrITAnIAnA zA aparAdha karyAM che ? kArIAne aparAdha eTalo ke eNe potAnI bhUmi upara jApAnane paga melavA dIdhA; eNe jApAnane nIti te sAhitya zIkhavyAM; zilpa ane philmsaphI bhaNAvyAM. vadhu aparAdha e ke kArI cInanI dhrustImAM AnaMda karI rahyuM hatu. ethIye vadhu aparAdha e ke enAM keTalAMeka aNusamajI saMtAneAe jApAnI leAkAne peAtAnI bhUmimAM dAkhala thatAM aTakAvyA te theADAkane ThAra karyA. sahuthI moTA aparAdha to e ke kArIAmAM vepAravANijya bahu kasadAra hatAM. ene ahu ja moTAM moTAM kImatI khadarA hatAM, paNa vepAra khIlavanArA veSArIonI kArIAmAM kheMca hatI, kArIAne rAjavahIvaTa cAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 eziyAnuM kalaMka . hajAra varase thayAM cAlata, paNa emAM jApAnanI najare ghaNA de hatA. kerIAmAM relave hatI, paNa enI suvyavasthA karanArA jApAnI amaladAre nahotA. kerIAmAM sonAnI khANe hatI. e balazALI jApAne A nAnakaDI svataMtra prajAne zI rIte, ne keTalI keTalI pAzava zaktithI pitAne svAdhIna karI Akhare ThekANe ANI tene TuMke itihAsa tapAsIe. sItera ja varasano ke e ItihAsa che. 26 prabhAtanuM zAMtisthAna nanI kamara para laTakatI keI talavAra jevI A deva bhUmi cInanI pUrvamAM ne dakSiNamAM zebhI rahI che. enI traNa bAjue samudra ghUghave che, ane dakSiNe tathA pazcime dasa hajAra nahAnI nahAnA TApuo ToLe vaLIne beThA che. baraphanA mugaTa mAthe melIne jaLadevatAnA seMkaDe kumAre kema jANe prakAzamAM ramavA nIkaLyA hoya ane pRthvI paranI ekAda ramaNIne paga AgaLa ghere vaLI kutUhalanI najare nihALI rahyA hoya, evo ramya dekhAva karIAnA kinArA para khaDe thAya che. enI uttare maMcUrIA ane sAbIrIA che pUrvamAM jApAnI samudra ne e samudrane sAme tIre jApAna paDayo che. enuM kSetraphaLa 90 hajAra corasa maila che. uttarathI dakSiNa sudhI e AkhA mulaka upara aneka lhAnA moTA DuMgarA verAelA che. ratna-kaNikA samI enI suMdara zikharamAlA kALajAnA zilpa sthApatya zobhatA bauddha vihAra thakI Aja paNa bharapUra paDelI che. Aja phakta kArIAnAM manuSyo ja nahi paNa cIna ane jApAnanA nivAsIo paNa e pradezanI bhavyatA upara mohI paDelA che. dasa hajAra girizikharethI chavAele e deza tophAne caDelA ekAda samudra jevo jaNAya che. AkhA mulakamAM kayAMka kayAMka gIca jhADIo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAtanuM zAMtisthAna jhukI rahI che, teA khIjI bAju dhaNA pradeza para kevaLa vanaspativihANA pahADA ubhA ubhA tape che. aneka pahADAma ane khINAmAM jharaNAM doDAdoDa kare che. tyAM meTI nadIe bahu ochI che traNa bAju dariyA heAvAthI e dezanAM AkhehavA samatAla che. eTalA tA e phaLadrupa che ke aneka jAtanAM dhAnya tyAM uge che ane prajA dharAine khAi zake . tethI ce vadhu pAka utare che. seAnuM rUpa, trAMbuM vagere aneka mahAmUlI dhAtuonI khANA nIkaLI zake tevAM tyAM sthalA che. rAma nagaranI utpatti pahelAM doDha hajAra varasa upara, ane isuprIstanA janmathI aDhI hajAra varasa pUrve kArIAnA itihAsane AraMbha thAya che. svarganA sarajanahArane eka kumAra potAnA devadutAne lai pRthvIpara utaryo ane A ujjaDa dvIpakalpanA eka pahADa upara caMdananA jhADa nIce eNe Asana mAMDayuM. eka hajAra varasa sudhI eNe rAjya calAvyuM. Akhare peAtAnuM asala devasvarUpa dhAraNa karIne e amaralAkamAM sadehe cAlyA gayA. enA rAjyanAM smaraNAvazeSa! haju ye maiAjuda che. eka TApunI aMdara pahADa upara eNe baMdhAvelI kahevAtI yakSa-vedI hajI hayAta che. tyAra pachI enA putre rAjya kareluM. A tA rahI purANa kathA. chatAM itihAsavettA prAcIna lekhA tyAdi parathI ATalu te prAmANika satya mAne che * i. sa. pUrve 2333 nA varSamAM tAna-dhUna nAmanA eka mAnavIe kArIAnI rAjasthApanA karI hatI. pachI kArIAnI saMskRtinA pitA te svIsana pUrve 1122 me varase cIna dezamAMthI kArIAmAM AvyA. cInanA bAdazAha cAunI julma-jahAMgIrIe jyAre AkhA dezane saLagAvI mukrelA te veLA e vyabhicArI zahenazAhanA darabAramAM traNa RSi pradhAnapade hatA. zahenazAhane atyAcArane mArgethI ugArI levAne A -traNa RSioe yatna karelo. paNa bAdazAhe peAtAnI eka rakhAyatanI zIkhavaNIne vaza thaine traNamAMthI e vRddhone ThAra mAryAM. trIjo vRddha jIsI te kALe kArAgAramAM paDelA. paNa-junA rAjA padabhraSTa thayA ane navA rAjAe e baMdIvAna sacIvane chuTA karI enI asalanI padavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka upara besavA ene AjJA karI. paraMtu ene potAne juno svAmI sAMbharyo. pitAnA upara kALo kera gujAryA chatAM ye e junA rAjavaMza pratye ene bhaktibhAva haju amara hatA, cInane pacAvI pADanAra A navA rAjakulanuM pradhAnapada svIkAravAnI eNe nA pADI. pAMca hajAra sainike laIne e vRddha cAlI nikaLe. kerImAM AvIne eNe rAjya sthApyuM. e dezanuM nAma pADyuM "priyabhUmi" athavA "prabhAtanuM zAMti-sthAna: Land of the Morning Calm." e vRddha kItsI AvyuM te pahelAM kerIAnI kevI hAlata hatI? tyAM jaMgalI jAte vasatI, jaMgalIo aMga upara ghAsanAM vastro paheratA, unALAmAM jhADa taLe rahetAM ne ziyALAmAM bhayarAnI aMdara bharAtAM. phaLakulane AhAra karatAM. navA rAjAe A jaMgalI prajAne cInanAM kaLAkauzalya zIkhavyAM, khetInI tAlIma dIdhI. uparAMta navI sabhyatA. zIkhavI. rAjA prajA, pitAputra, patipatnI, vRddhayuvAna, svAmIsevaka, e bakhe vaccenA paraspara saMbaMdho samajAvyA, ane ATha sAdA kAyadA TharAvyA. mAtra ATha ja kAyadAno amala evo te uttama nIvo ke luMTacorIne kaI jANatuM nahi, gharanAM bAraNuM divasarAta khullAM rahetAM ane strIonuM ziyaLa kadi paNa nahotuM lepAyuM. 31 varasa rAja karIne e rAjA kItsu (athavA kImA) avasAna. pAme. e rAjarSinI ArAmagAha hajuye kerIAmAM majuda che. varase vase tyAM yAtrALuo Ave che. enA kulanI gAdI eka hajAra varasA sudhI TakI. Akhare cInanI talavAre e kula vaMsa karyo. tyAra pachI e deza upara traNa judAM judAM rAjya sthapAyAM ke jenA ItihAsa sAthe ApaNane atre kazI nisbata nathI. te pachI najIkanI. tavArIkha nihALIeH itihAsa bhAkhe che ke jUnAM jaMgalI kerIAvAsIonuM lehI milana eziyAnI maMcuM. maMgala vagere jAtio. tema ja hindanI A jAti sAthe thatuM AvyuM ane yuropanI. Adhunika prajAono te janme ya nahote thaye tyAre kerIAnI. prajAe jAtIya AtmabhAna temaja rASTrIya saMgaThThana sAdhI lIdhuM hatuM. I. sa. 669 thI mAMDI 1910 nA oNgasTa mahinA sudhI eTale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAtanuM zAMtisthAna ke 1241 varSa paryata kArIA eka ane abhaMga rahyuM hatuM. eTalA lAMbA gALA daramyAna phakta be ja vAra ene rAjavaMze badalAyA. hatA. enA AMtarvigraha navA ja hatA. ane aMgrejono ekala kavi zekaspIara je veLA bicAre "hemleTa nATaka lakhI rahyo hate te veLA kerIAnA pATanagara sIulamAM te jagate nihALelA TAmAM meTA jyotirdharonI haroLamAM bese tevA sAkSanI pariSad beThI hatI. tyAre evI eka virATa saMskRtino nAza karanAra jApAna sAthe kerIAnAM panArAM zI rIte ne kayA kAraNe paDyAM te tapAsIeH jApAna potAnA itihAsamAMthI eka evI kathA kADhe che ke I. sa. 200 nI aMdara jApAnanI mahArANIne svargamAMthI preraNuM thaI. e preraNAmAM ene saMbhaLAyuM ke "pazcime sonArUpAthI relI rahelI eka bhUmi che. aparaMpAra samRddhithI zobhatI e bhUmi kaI saMdara susajaja ramaNa samI dekhAya che." mahArANIne e bhUmimAM javAnI abhilASA thaI. enI AjJAthI eka senA taiyAra karavAmAM AvI. ane comerathI naikAo ekaThI thaI. maMgaLa zakuno sAmAM maLyAM, devoe enuM rakSaNa karavA be phirastAo mokalyA, vahANane haMkAravA vAyu dI ane dariyAmAMthI pracaMDa mAchalIo bahAra AvIne vahANane pitAnI pITha upara upADI sAgaranAM nIra kApatI cAlI. kinArA upara e traNa rAjyomAMnuM eka sIlA nAmanuM rAjya AveluM. tyAM ekAeka AkhA pradeza para samudranAM pANI caDavA lAgyAM. joke bhaya pAmyAM. kinAre eka senA dekhAI. salAnI prajA kaLAkArIgirImAM nipuNa hatI; rAjaprakaraNa AvaDatamAM ustAda hatI. paNa yuddhanAM bakhtara sajavAnI tAkAda enAmAM nahatI. tyAre rAjA lAcAra banIne mahArANI pAse Avyo, ghuMTaNa para paDe, bhaya sAthe mAthuM aDakAvyuM, ane kAla dIdho ke "jyAM sudhI surya pazcime nahi uge, nadIonAM vahena pAchAM nahi vaLe, patthare AkAzamAM caDIne tArA nahi banI jAya, tyAM sudhI sIlAno (kerIAno) rAjA jApAnane caraNe namyA vinA nahi rahe ne khaMDaNa bharata nahi aTake." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 eziyAnuM kalaMka mahArANIe rAjAnI zaraNAgatI maMjura rAkhI. rAjAnA khajAnAmAMthI sonuM, rUpuM, rezama ityAdinAM ATha jahAja bharIne rANIjI jApAna padhAryA. jApAnIo kahe che ke bAkInAM banne rAjyo paNa sIlAnI dazA joIne, temaja jApAnI hallAnuM jera joIne cupacApa cetI gayAM tathA mAgyA pramANe khaMDaNI bharatAM thaI gayAM. kerIAne Aje kaje karI levAne jApAnI dAvo A purANa ItihAsa upara maMDAya che, paraMtu cIna athavA kerIAnI tavArIkhamAM Avo kaI banAva kayAMye mAluma paDato nathI. kArIAne ItihAsa phakta eTaluM ja batAve che ke traNe rAjyanI aMdara paraspara kalaha cAlatuM hovAthI temAMnuM eka saMsthAna jApAnanI sAthe mahebUta bAMdhavA vAraMvAra mitrAcArInI bheTa sogAda mekalyA karatuM ane jApAna e bheTano aMgIkAra karI mitratAne dAve e saMsthAnane madada paNa karatuM. bAkInuM satya te upalI bInAthI ulaTuM che. purAtana rASTra kerIAe te jApAnane potAnI saMskRtinAM amRtapAna karAvelAM che. te A rIteH 405 nI sAlamAM vAnI nAmano eka zikSaka kArIAe jApAnane samarpo. vAnInA Agamana pahelAM jApAnane lakhavAnI lipi nahotI. copaDA nahotA. zikSaNa zaru thayuM ne cInAI saMskRtinI AkhI praNAlI jApAnamAM utarI. Aje je kaLAkauzalyane mATe jApAna jagavikhyAta che tenAM kakAbArAkSarI to e eka kerIAvAsI AcAryo dhuMTAvyAM hatAM. tyAra pachI kerIAthI sAdhuo AvyA, buddha bhagavAnanI pratimA sAthe lAvyA. jotajotAmAM bauddha dharma jApAnane rAjadharma banyo. sAdhuo AkhA mulakamAM ghUmI vaLyA. dayAne saMdeza phelAvyo. jApAnIo potAnA purANuM devatAone bhUlyA. brAddha sAdhusAdhvIonAM TeLeToLAM AvI pahoMcyAM ane teonI sAthe kaDIA, kAtarakAma karanArA, kaMsArA ane bIjA kArIgare paNa kheMcAI AvyA. TheraThera bauddha dharmanI kIrti maMDAI ane devAlaya baMdhAyAM. nRtya, saMgIta, khagoLa, bhUgoLa ane jyotiSavidyA paNa kerIAe jApAnamAM chUTe hAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharanA ghA veryA. kerIAnAM mahAna vidyAlayane bAraNe jApAnI juvAne zIkhavA jatA ne tyAMthI pachI cInanAM vidyAlayomAM pAraMgata thavA jatA. Aja e ja jApAne kArIAnI e saMskRtino dhvaMsa karI nAkhyo che. 3 gharanA ghA 2) gIAramA ane bAramA saikAonI aMdara to kArIA upara kaMI kaMI vItake vItI gayAM. eka vakhata e prajAne zire paNa dharmanI sattA jAmelI. bauddha sAdhuonuM maMDaLa pitAnA svArtha khAtara AkhA dezapara rAjya calAvatuM. sAdhuoe pitAnA vihArane killA banAvI nAkhyA hatA. eka hAthamAM talavAra ane bIjA hAthamAM dharmagraMtha laIne sAdhue AkhI zahenazAhata calAvavA lAgyA hatA. prajA para julma behada hato. tyArapachI 12-13 saikAnI aMdara jagata- vijetA jaMgIsakhAne kArIAne kaccaraghANa vALyo. jaMgI khAnanA vaMzaja kublAkhAne te kerIAne khaMDIyuM rAjya banAvI dIdhuM. jApAnanI sAthe kerIAne vera karAvanAra A jAlIma kublAkhAna hatuM. je divase kukhyAkhAne balAtkAre kerIAnI sahAya meLavIne jApAna para svArI karelI e divasone jApAna bhUlyuM nahi. jApAnanA hallAo te ghaNI ye vAra AvI gayA. paNa jyAM sudhI A nhAnA dvIpakalpane sAmAjika AtmA zuddha hato tyAM sudhI e bahAranA hallAo aMga uparathI pANInuM biMdu khaDIne dahI jAya tema AvIne cAlyA gayA. paNa chellA 300 varasa thayAM e prajAne prANa DoLAyo hato. dezamAM be ja varga hatAH amIra ane raiyata. amIranAM tamAma khetare riyata kheDatI. zvata ane vagagane baLe dezanI sarakArI nokarI na maLI zake te A amIrajAdAo zALAomAM zikSaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 , eziyAnuM kalaMka banatA. te sivAya dezanA hunnaraudyoga ke vyApAravANijyamAM paDavuM e to emanA gauravane hAni pahoMcADavA jevuM hatuM. Aja ApaNe tyAM jamInadAranA putronI je hAlata thAya che te ja hAlata. e amIravarganI thaI. TeLAbaMdha amIrajAdAo ALasu jIMdagI gALatA ane pitAnA vilAsane pahoMcI vaLavA mATe kheDuone cusatA. AkhuM varasa kheDayA pachI nIpajamAMthI mAMDa peTagujAro thAya. teTalo ja dANo kheDane maLatA. bAkIno bhAga amIranA vaibhavone piSatA. amIra kheDunI pAsethI phAve teTalI veTha laI zakata; vastInAM gADAM ghoDAM ke gAya bheMsa vagara paisA vAparate : musApharImAM maphata mahemAnadArI kaDhAvatA. kAyade kevaLa rAjadroha sivAya bIjA ekeya gunhA badala amIrane sajA na karI zake, na enuM makAna ja thAya ke na ene khudane baMdIkhAne nakhAya. jyAre jyAre koI mANasa ene aparAdhI Thare tyAre ene adAlatamAM javAnI jarUra nahotI, parabAre pote ja kAyado hAthamAM laI manamAM Ave te zikSA ThokI besAData. koI kALe rAjadrohanA gunhA badala ene pitAne dehAMta daMDanI sajA thAya te tene jAheramAM phAMsI nahotI devAtI. pote pitAnA gharamAM besI jheranuM pAluM bharI pI ja. A amIrage vastInI pAyamAlI karI nAkhelI. - bIje julma hate rAjAone. rAjA sadA devAMzI manAto. rAjA jIvate hoya te daramyAna prajAjana enuM nAma paNa na uccArI zakeprajAjana enA dehane aDakI paNa na zake. bhUlathI rAjA kadAca koIne sparzI jAya te e sparzavALI jagyA para sadA lAla paTTI lagAvI rAkhavI paDe. rAjAjInuM he dezanA koI paNa sikkA upara nahetuM chapAtuM; kAraNa ke ene prajAjanonA apavitra hAthano sparza thAya. enI chabI paNa enA mRtyu pachI ja citarAya. enI hajuramAM koI zokanA pizAkamAM athavA cazmAM paherIne AvI zake nahi. rAjAne loDhAne sparza kadi na karAvI zakAya. A vahemane pariNAme keTalAe rAjAonI bimArIne vakhate dAktarI ejAre ja upayogamAM na lai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra kholyAM zakAyAM ane rAjAoe jIva che. rAjA mare eTale AkhI prajA traNa varasa sudhI zeka pALe; temAM pahelA pAMca mAsa sudhI vivAha baMdha, jAhera ne khAnagI mahephile baMdha, pazuonI katala baMdha, aparAdhIono prANadaMDa na thAya ane aNuraMgela zaNanAM ja kapaDAM sahuthI paherAya. rAjAnI marajI e ja kAyade. prajAnA jAnamAla rAjAnA hAthamAM hatAM. rAjA zANa hoya to rAjasattA prajAnuM maMgaLa karI zakatI ane rAjA nabaLo hoya tyAre prajAnuM nikaMdana nIkaLatuM. koI mANasathI vadhu paDatA dhanavAna ke sattAvAna banI na zakAya. rAjA sivAya ke manuSya amuka uMcAI karatAM vadhu uMcAInuM makAna na bAMdhI zake. dravya ane sattA prApta karavAno eka ja mArga hatarAjanI nokarIne. rAjAnA jAsuso AkhA deza para patharAyA hatA. jarA paNa mAthuM ucakanAra manuSyane palakamAM bhIMsI nAkhavAmAM Avato. dhI rAjakulanI AvI zAsanapaddhatie korIAvAsIone. AtmAmAMthI rAjanI nokarI sivAyanI tamAma mahecchAone mArI nAkhI. sAhasikatA ane pragatizIlatA zekI lIdhAM. vepArI ane kheDuta bane varganI nema kevala rAjanI khaphagImAMthI bacI jaIne cupacApa calAve javA pUratI ja thaI paDI. kArIAnI aMdara strIonI hAlata paNa bahu burI banI gaelI. gharanA ghA khAI khAI cheka jera thaI gaelI prajA bahAranA humalAo sAme kyAM sudhI chAtI dharI zake ? kerIA bhAMgyuM te mAtra jApAnanI talavArathI nahi-gharanAM pIDathI paNa eno nAza thayo. karuM dvAra kholyAM A pAnanI jUnI rAjadhAnI kaTe nagaramAM kaI paradezI, jAya te e zuM nihALI rahe che? e zaheranI eka zerImAM smaraNathaMbha ubho che. enuM nAma "nAyakInane smaraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 eziyAnuM kalaMka sthaMbha"! hajAre korIAvAsIonAM nAkakAna kApIne e sthaMbha nIce dATelAM che. jApAnIoe pitAnA ja atyAcAranuM je A vijayasmAraka khaDuM karAvyuM che, te hAsya ane sadana bannenI lAgaNIo ekIsAthe janmAve che. I. sa. 1592nI sAlano purANe A smaraNasthaMbha che. jApAnanA nAmAMkita rIjaMTa hIdozIe e varasamAM traNa lAkhanI eka senA kerIAne kinAre utArI. pacAsa hajAra kerIana sainike e enI mahemAnI karelI. paraMtu jApAnI senA to dAvAnaLa samI dezabharamAM patharAI gaI. eka pachI eka zaherane e sApha karatI gaI. Akhare cIna kerIAnI kumake pahoMcyuM ne jApAnIone nasADayA. nAsatA nAsatA e duzmana kArIAnA mahAmUlA pradezo luMTatA gayA. luMTI javAyuM nahi te badhAne Aga lagADatA gayA, kaLAnA amulya namunAono nAza karatA gayA, ane Azare trIsa lAkha manuSyonI katala karatA gayA, jenI aMdara ra7 lAkha te nirdoSa, niHzastra baccAM, bairAM ane purUSo hatAM. sAta varasa sudhInI jhapAjhapInuM A pariNAma AvyuM. e japhAmAM paTakAeluM kerIA pharIvAra kadi pagabhara thaI zakyuM nahotuM. kerIAnI A mahemAnI cAkhI gayeluM jApAna bIjAM 300 varasa sudhI pharI na DokAyuM. cIna pitAnA e nhAnA mitra kerIAne pitAnI pAMkhamAM laIne beTheluM. jApAnanI lelupa AMkho te Aghe AghethI paNa koI takanI rAha jotI TAMpIne beThelI. I. sa. 1876 nA varasamAM jApAnanA keTalAka mANaso kArIAne kinAre utaryA. kerIAvAsIo kahe ke amArA dezamAM nahi utaravA daIe. jhapAjhapI jAmI. jApAnIonAM lehI reDAyAM. jApAnI sarakArano kepa phATI nIkaLe. e kahe ke kAM to laDAI kare, nahi te amArA vepArane mATe ceDAM baMdare khullo mUke. kerIAe kabula karyuM. tahanAmAnI zarate lakhANI. ane e zarate kaI hatI? eka vakhatanA bhoLA ane bInavAkepha japAne yuropI rAjyonAM ghaDelAM je matalabI ane kuTila karAra-patro para sahI karI pitAnAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra khAlyAM 13 kAMDA kApI ApyAM hatAM, ane pachavADethI bhAna AvatAM je karAra patrane pote apamAnakAraka tathA vinAzaka mAnI rASa prakaTAvelA, te ja jAtanA karAra para jApAne te divasa kaiArIAnI sahI karAvI lIdhI. e karArAnI rUe kArIAnI karaverA nAkhavAnI ne rAjakArobAra calAvavAnI svataMtratA para jApAne kApa mUkI dIdhA ane e dezanI sarahadamAM jApAne jApAnIo mATe khAsa (extra-territorial) hakko hastagata karyAM. sAthe sAthe kArIAe teA mAMgaNI ce karI naheAtI te paNa jApAnIoe e tahanAmAnI aMdara 'kArIA sarva dezAthI svataMtra eka deza che' evI eka kalama umerI, ema karavAmAM jApAnane gupta irAdo evA hatA ke game tema karIne cInane kArIAnuM murabbIvaTa karatu' aTakAvavuM. cInanA rAjyadvArIene jApAnanA A dAvapeca samajAyA. paNa emane jApAna jevI pAmara sattAnA bhaya nahAtA. ene te svapna paNa naheAtuM ke vIsa varasamAM te e pAmara sattA ja cInane cagadI nAkhaze. ene bhaya hatA phakta raziyAnA, ke kadAca raziyA AvIne kArIAnA kALIe karI jaze, e dhAstIne lIdhe ja cIne te ulaTu kArIAne kahAvyu` ke raziAthI ugaravu hAya tA khIjI prajAone tamArA dezanI aMdara dAkhala thavA dejo. pariNAme potAnAM dvAra baMdha karIne ja ekAkI sAdhu sarakhA beThA rahelA A deze ( Hermit Kingdom) Akhare amerikAne TAre, ene bhAse bhulI bAraNAM khAlyAM. 1882mAM kArIAe amerikAne vepAranA keTalAeka kimatI hakko lakhI ApyA. amerikAe e sadhipatramAM zabdazaH lakhI ApyuM ke " amerikAnA presIDenTa ane kArIAnA rAjA vacce, temaja banne dezanI prajA vacce kAyamI dostI te ekhalAsa raheze. je ahAranuM kAi rAjya ApaNu emAMthI ekane satAve te! khIjAe AvIne dostInI rUie peAtAnI lAgavaga vAparI samAdhAnI karAvavI.' amerikAne ApelA kAla kArIAne peAtAnA jIvana--AdhAra jevA lAgyA. e bhareAse kArIA niya. banIne sUtu. enI nirarthaMkatAnI kathA AgaLa Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 eziyAnuM kalaMka 1883mAM IglAMDanI sAthe ya evI ja misAlanI saMdhi thaI. eja jAtanI saMdhio bIjAM ghaNuMkharAM yuropI rAjyanI sAthe paNa karavAmAM AvI. badhI saMdhionI aMdara kerIAe pitAnAM kAMDAM kApIne lakhI ApyuM ke "paradezI gunhegArane InsApha kArIAnI adAlatamAM nahi, paNa pitatAnI rAjasattAnI adAlatamAM ja taLAze." pachI te sAhasika paradezIonAM vRdevada kArIAmAM AvavA lAgyAM. paradezI elacIo potAnA rasAlA sAthe AvyA. pAdarIo paNa pahoMcyA, vepArIo ane sodAgane paNa sumAra na rahyo. pahADa ane khINethI gherAelA e ramya pATanagara zIulane nihALIne paradezIo mugdha banI gayA. e manahara rAjamahela, mATInI divAlavALAM, sAMThIothI chajelAM chAparAMvALAM, akeka mALanAM svaccha sughaDa kheraDA, ane nagarInI capAsa AlIMgana daIne beThelA jabaradasta e kille-A badhAM aparaMpAra atithionI AmAM bhUrakI chAMTatAM hatAM. sAMkaDI zerIonI aMdara amI, saradAro ane rAjavaMzIonI bhapakAdAra savArIo nIkaLatI ane ethI ye uMcI padavInA umarAve pAlakhImAM pitA piDhatA paradezIone besumAra vaibhavane khayAla ApatA nIkaLatA. sAmAnya nagarajananA aMga upara ta rezamanA lAMbA jhabbAo camaktA ne mAthe uMcI TopIo dIpatI. nadIne kinAre seMkaDo kArIana ramaNIo pitAnAM sapheda vastro dhotI chetI kalela karatI hatI. uMcA gharanI ramaNIo gharamAM ja rahe, paNa sUryAsta pachI eka kalAke tamAma purUSone bajAramAMthI ghera cAlyA javuM paDe ane e nirjana banelI galIomAM ramaNIo khullA caherA rAkhIne niraMkuza phare hare e rAjyane kAyado hato. strIone poSAkamAM kamarathI uce sudhI eka sapheda caNuo ane tethI ucenA aMga DhAMkavA eka cALI ja hatAM. rAta paDe tyAM nagaranA daravAjA baMdha thatA. pachI prabhAta sudhI kaI aMdara AvI zakatuM nahi. hasavA jevuM te e hatuM e ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAnanA pagapesAre 15 gaDhanI divAla para caDIne aMdara AvavuM e bahu hela hatuM. rAtribhara dUra dUranA DuMgarA para javALAo baLatI rahetI. e parathI samajAya ke khadhe sthAne kherIAta che. pUrvanI duniyAnAM A badhAM ramya pralAbhaneAne vaza banI videzIe kArIAmAM ubharAi uThayA. paDuM jApAnanA pagapesAro rIAmAM eka duSkALa phATI nIkaLyeA, vhemI kArIAvAsIAe mAnyuM ke videzIe ApaNI bhUmipara AvyA che mATe devatA kApAyA che. pariNAme teoe pharIvAra keTalAeka jApAnIone mAryAM ne jApAnI elacI nhAsIne mAMDamAMDa kinAre pahoMcyA. pharIvAra jApAna khaLabhaLyuM. lAhIne badale lADI laie, nahi te nANAM laie, e ja enI mAgaNI hatI. cInamAMthI dasa hajAranI senA kArIAnI madaeN paheAMcI. paNa laDAinI dhamakIthI kAyara thayelu zAMtipriya kArIA jApAnI prajAne cAra lAkha cenanA daMDa tathA vepAranA vadhu kasadAra hakko ApIne chuTayuM. eTalethI jApAnanA peTanI jvALA mujhe tema nahetuM. kArIAnAM lazkaranI aMdara eNe kAvatarAM racyAM. kAvatarAM pakaDAyAM. pharIvAra kArIAvAsIee jApAnI elacIkhAtA upara humalA karyAM. jApAnI lAhI chaMTAyuM ne jApAnanI aMdara pharIvAra yuddhanA sAda paDayA. paNa sarakAra jANatI hatI ke kaiArIAnI sAthe yuddha karavuM ene atha e ke cIna sAthe yuddhamAM utaravuM. e karavA mATe jApAna taiyAra nahAtu. pharIvAra jApAnanuM akhtara khaNakhaNyuM. 1885mAM jApAne zastro sanyAM. jApAna cInane kahe ke juo bhAi, A bicArA kArIAnA tI upara ApaNe ApaNA sainyA cAMpI rahyA chIe, e ThIka nahi. tame paNa sainya uThAvI lyeA, ame paNa amArUM sainya uThAvI . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 eziyAnuM kalaMka laIe, paNa zarta evI samajavI ke pahelethI ekabIjAne khabara dIdhA vinA kadi keIe kerIAmAM sainya mekalavuM nahi." bhoLA cInAo cAlyA gayA. pachI jApAne karI AvAsIonI aMdaroaMdara uzkeraNI karI hullaDa jagAvyuM. hakIkta Ama banI : keM sadIothI kerIAmAM "gupta maMDaLIo janmatI ja AvI che. evI eka "--hesa" nAmanI maMDaLI atyAre videzIo temaja prIstadhamIonuM astitva nAbUda karavA mATe dezamAM ubhI thai. enuM paribala vIjaLIne vege patharAvA lAgyuM. svadezane videzI saMskRtinA viSamaya cepamAMthI bacAvavAnA Azaya vaDe prerAIne khaDI thayelI e balavAne zakti te jApAnI suddhAM sarve videzIone hAMkI kADhavA. mAgatI hatI. paraMtu catura jApAne ene pitAnA lAbhamAM vAparavAnI bAjI gaThavI. eNe A maMDaLInA amuka agresarone hAtha karyA. zastro pahoMcADayAM. baLavAnI badhI sagavaDe pUrI pADI enI nema mAtra eTalI ja hatI ke je cIna A takalahamAM bhUle cUya. pitAnuM sainya mokale te jApAnane paNa lazkara utAravAnuM eThuM jaDe. e yojanA pramANe trIsa hajAra baLavAkhora mukadama karI sIula nagara para dhasAro lAvI rahyA hatA. cInane A mAluma paDayuM. jApAnanI sAthe pavitra saMdhimAM baMdhAyeluM cIna ema ne ema te lazkara zI rIte mokalI zake? eNe kerIAnA nRpatine pUchAvyuM ke "lazkara mokalIe ? " rAjAe hA kahAvI. saMdhi mujaba jApAnane paNa saMdezo Ape. cIna AvatuM rahyuM tyAM te dasa hajAra jApAnI sainike zIula nagaramAM dAkhala thayA. baLavo zamAvI dIdho. pachI jApAnI elacIe dasa hajAra jApAnI baMduka tarapha AMgaLI batAvIne kerIAnarezanI samakSa eka kAgaLa mUkyo. e kAgaLamAM nIce pramANe zarata hatI : 1. cInanuM murabbIpaNuM choDI de. 2. vepAravANijyanA moTA moTA hakko amane Apo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAnane pagapesAre 3. amane relvee bAMdhavA do. 4. amane sonAnI khANane ijAre Ape. 5. traNa divasanI mudata ApIne AjJA kare ke cInAI senA kArIA khAlI karI jAya. A kalahamAMthI cIna jApAnanI talavAra aphaLAI. jApAne zIula nagarano kabajo lIdho. kerIA-nareze badhI zarato upara sahI karI ApI. jApAne pacAsa jApAnI salAhakArone kArIAnA darabAramAM besADI dIdhA. AkhA deza upara kajo levAyo ane cIna sAthenI laDAI khatama thatAM to kerIAne tamAma vepAra jApAne hastagata karI lIdhe. rAjAnA nAmanI ANa pheravIne jApAnIoe eka rAjasabhA. bolAvI. A rAjasabhAne nAme pelA pacAsa jApAnI salAhakAroe AkhuM rAjabaMdhAraNa eka divasanI aMdara eka palaTAvI nAkhavAnuM kAma AdaryuM. uparAuparI kaDaka hukame chuTavA lAgyA. nAnI ke meTI, navI ke agatyanI tamAma bAbate saMbaMdhe navA kAyadAo nIkaLI paDyAM. rAjAnI kula sattA kApakupIne pradhAnanI salAhasUcanAnuM tattva dAkhala karyuM. gavarnarathI nIcI padavIne kaI nokara rAjAjIne parabAre na ja maLI zake evuM TharAvyuM. eka kAyado navA baMdhAraNa ghaDAto hoya ane tenI sAthe sAthe bIje kAyado rAjamahelano ramaNIonA judA judA IlkAba nakkI karato hoya! tatkALa hukama chuTayo ke tamAma prajAjanee pitAnA coTalA kapAvI nAkhavA. tAbaDatoba bIje kAsada bIje hukama laIne chuTe che ke rAjabhASA badalI nAkhe. are, rAjAnI rakhAyatanI padavio paNa A rASTravidhAtAoe nakkI karI nAkhI. eTaluM basa nahetuM. loke hukkA pItA tenI nALanI laMbAI, mAthAnA vALanI. sAphAI ane pozAka paheravAnI paddhati, e tamAma kAyadesara nakkI thayAM. e badhA kAyadAno amala karAvavA baMduke laine jApAnI senAo nIkaLI paDI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 eziyAnuM kalaka eka mahinA sudhI jApAnI phAja rAjamahelanA kabajo rAkhI besI rahI. e daramyAna rAjA upara te chupAM chupAM ghaNAM vItakA vItADavAmAM AvyAM. paraMtu kArIAnuM tamAma purANuM rAjabaMdhAraNa ukheDI nAkhavAnI haju vAra hatI. jApAnIone bhaya hatA ke evI uthalapAthala bIjA paradezI niha sAMkhe. eTale hajI ya kArIAne eka svataMtra rAjya tarIkenA svAMga paherAvI rAkha vAnu jApAnIone durasta lAgyuM. evA ja dekhAva rAkhyA ke badhA pheraphAra rAjAnI AjJAthI te pradhAneAnI paravAnagIthI ja thAya che. vastutaH rAjA baMdIvAna hatA ne pradhAne pUtaLAM hatAM. rAjA hAtha joDI karagaravA lAgyA ke have te A cekIpaherA uThAvI jAo." jApAnI elacI eTArIe javAba vALyo, "sukhethI, paNa kArIAnA udyogAnA kula ijArA lakhI Ape.." ema ja thayuM. aMdarathI jApAnI phAja uThADI levAmAM AvI chatAM rAjamahelane daravAje ane AjubAjunAM makAneA para teA enAM e ja saMgInA camakatAM rahyAM. namAlA nRpati A badhA tamAze Tagara Tagara jotA rahyo. ezicAnA dezamAM te kALe rAjA eTale zu? rAjAnI eka AMgaLI uMcI thAta te| kATI kATI prajAjane-purUSA ane ramaNIe, bAlakA ane bAlikAo jApAnI baMdukanI sAme potAnI chAtI dharIne ubhAM raheta. paNa rAjA te| vicAra karatA ja rahyo; jIvana-maraNanA saravALA khAkhAkI gaNatA rahyo. paraMtu itihAsa eka vAta badhA dezamAM khAlI gayA che. dezanI aMdara purUSajAta jyAre nirmULa banI jAya, tyAre abaLAomAM thrupuM joza bhabhukI nIkaLe che. kArIAnA aMtaHpuramAM paNa e rAjaramaNInuM-rANInuM hRdaya khaLabhaLAyuM. lAkhaDI cchAzakti, saLagatA svadezaprema ane acuka vivekabuddhivALI e strInA dRDha Agraha hatA ke kArIAne vahIvaTa teA bahAranI kAi daramyAnagIrI vagara kArIAvAsIoe ja karI levA dhaTe. e cakrAra nArI cetI gayelI ke jApAnanA A kAvAdAvAnI aMdara zI zI matalakhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5, . nAnA jApAnane pagapesAro saMtAI rahI che. rAjyanA DAhyADamarA pradhAne je vAtano nikAla dasa mahine ya nahotA lAvI zakatA ene nirNaya A abaLA dasa minITamAM lAvI mUkatI. rAjAne eNe meNuM mAryA. e vIrAMganA belI uDI ke "zuM mahArI prajAnuM bhAgya pelA jaMgalI jApAnIo AvIne ghaDI Apaze ? ApaNA rAjyamAM jApAnIono paga na hoya." pachI te mahArANIe rAjA upara potAne addabhuta prabhAva besADI dIdho. ene pUchyA vinA eka paNa kAgaLIo upara sahI na thAya. dezanI sAcI mAlIka rANuM banI gaI. enI bhrakuTimAM koI evI Aga hatI ke jenI sAme jApAnI elacI vAIkAunTa mIyurA 5Na kampate. enI sAme koI ADa uccAra paNa na karI zake. Akhare eNe pitAnAM ja sagAMvahAlAne asalanI padavI para pAchAM ApyAM. jApAnIonI tAlIma taLe taiyAra thatA dezI lazkarane vikherI nAkhavAnI eNe AjJA dIdhI. jApAnI pradhAnane tema ja rIjanTane e vAraMvAra karAvavA lAgI. jApAnI elacIne samAcAra pahoMcyA ke kArIAnA raNavAsamAM eka ramaNIne prANa jAgRta che. jApAnI amaladAre rANInI pAse gayA, ene phesalAvI, dhamakI ApI, ruzvata ane khuzAmatanA rastAo paNa ajamAvyA. paraMtu mahArANInuM eka rUMvADuM suddhAM pharakayuM nahi. jANe kiI abhedya khaDaka upara mojAM vyartha pachaDAIne pAchAM vaLyA. pachI jApAne enA aMtaranA aMdhakAramAM ghara manasubo karyo. ApaNuM pADozI rAjyanI rANIne prANa levo e alabata ApaNA jevI sudharelI sattAne game te nahi paraMtu jApAnanA hAthamAM bIje kaze IlAja nathI. jApAnane to "mahA jApAna" banavAnI mahatvAkAMkSA rahI. e mahecchAnI ADe je koI Ave teNe ukhaDI ja javuM joIe. jApAnI sarakAra sAthenI gupta mata anusAra eka AkhuM kAvatru racAyuM. jApAnathI khAsa ghAtake utAravAmAM AvyA. kaI rAte, kayAre, kaNe kaNa ne kevA saMjogomAM rANIne prANa levo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 eziyAnuM kalaMka tenI kALajIpUrvaka jhINAmAM jhINI vigato nakkI thaI : te e dArUNa rAtri AvI paheAMcI tyAre AkhA ye kAvatrAnI acUka racanA thai gai hatI. TheraThera ubhelA jApAnI sainikAnA rakSaNa taLe rIjanTanI pAlakhI rAjagRhamAM peDI te rUkAvaTa karavA mathanArI kArIana paheragIrAnI tala calAvatI sIdhI rANIvAsamAM pahoMcI. eraDe oraDe rANInI zodha cAlI. aMtaHpuranI paricArikAnA coTalA jhAlI jhAlI, jamIna para dhasaDI pUchyuM ke "kayAM che rANI " paNa kAi na mAnyu', tevAmAM eka bAraNAnI ADaze ubhelI eka kAmalAMgI strI hAtha lAgI. dhAtakAnA saradAre ene cATalA jhAlIne pUchyuM "tu rANI che ?' javAbamAM nA pADI, jhaTakA mArI, gheADAvI, e strI cIsA pADatI nADI. tyAM tA jApAnIe ene AMbI gayA, talavArathI ene kApI nAkhI. paricArikAone pakaDI ANIne e maranAranI lAza eLakhAvI. e rANI ja nIkaLI. haju enAmAM jIva hatA. enA para gyAsaleTa chAMTayuM. bagIcAmAM uThAvI jai enI upara lAkaDAM khaDakayAM ne pachI Aga lagAvI, enAM ceDAM hADakAM sivAya kazuM nAmanizAna na rahevA dIdhu. paNa eTalethI basa nahAtuM. rANInI hatyAne hAhAkAra prajAne uzkarI mUkaze ema kAunTa mIthurAne lAgyuM eTale rAjAnA ja nAmathI tR eNe eka pharamAna prasiddha karyuM" ke "amArI mahArANI eka adhama vezyA hatI. e marI nathI paNa nAsI chuTI che; ane jarUra pAchI AvavAnI. ame e pApaNIne barAbara pichANelI hatI; paNa amArA klAja nahAte. enAM pIyarIAMthI ame bhaya pAmatA hatA. eTale na te ame ene baratarapha karI zakayA ke na sajA karI zakayA. amane khAtrI thai cukI che ke e rANIpadane lAyaka nathI. eTalu ja nahi paNa enA gunhA pArAvAra che. AjathI ame e rANIpadethI padabhraSTa karI adhama strIvargInI paMkitamAM mukIe chIe." peAtAne nAme pragaTa thayelA peAtAnI banAvaTI sahIvALA A dastAvejanI vAta rAjAnI pAse paheAMcI. paraMtu e vhAlI strIne Ama potAne nAme kakita karanArAone e zuM kahI zake ? e te ba'dIvAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAnane pagapesArA 1 hatA. dhrujatA, khaLabhaLI gaelA, ane 'hAya ! mane jhera 'deze' evI hIkathI phaphaDatA e nRpati mahelamAM ja cupacApa paDayA rahyo. rANInuM khUna thatAM tA thai gayuM, paNa jApAna mhAmAM AMgaLI dhAlI muMjhAtuM UbhuM. e samAcAra dabAvI rAkhavA jApAnI amaladArAe kAzISa karI. amerikAnA eka vartamAnapatranA khabarapatrI te kALe kArIAmAM hatA teNe A ghaTanA viSe amerikA tAra karyAM, paNa jApAnI sattAe e tAra aTakAvyA ne e gRhasthane nANAM pAchAM paheAMcADavAmAM AvyAM. ATalA kaDaka bakhasta rAkhyA chatAM game te prakAre paNa e khabara yurApaamerikAne kinAre pahoMcI gayA. eTale sudharelI duniyAne pheAsalAvI levA khAtara e khUna karAvanArA adhikArI upara jApAne kAma calAvavAnA tamAzA lajavyeA. nyAyamUrtie potAnA pheMsalAmAM AkhuM ye kAvatru vigatavAra kabUla rAkhyuM. paraMtu e badhI vAtane a Mte eNe lakhyuM ke "A hakIkate sAcI hAvA chatAM, AreApI mAhelA kAie paNa peAtAnA manadhAryAM gunhA vastutaH karyAM hAvAnI kazI sAkhItI amane jaDatI nathI. ethI karIne tamAma ArApIone nirdoSa gaNI cheADI mUkavAmAM Ave che." hatyArAo mukata thayA eTaluM ja basa nathI. jApAnI prajAe teone sAcA svadezabhaktA kahI vadhAvI lIdhA ne marelI rANIne jApAnanI duzmana kahI peTa bharIbharI vageAvI. ,, paNa jApAna joi zakayuM ke khaLabhaLATa khUba thai rahyo che. jApAnane khAjI palaTatAM AvaDatI hatI, jApAne kAunTa aneAye nAmanA adhikArIne khAsa elacI tarIke zAMti prasAravA mAkalyA. eNe AvIne pharamAna kADhayu ke " mahuma rANIjIne emanI asalanI padavI pUrepUrI pAchI ApavAmAM Ave che. " eNe marelI rANIne " niSkalaMka ane pujanIyA " te ilkAba ApyA. enI yAdagIrImAM eka devAlaya cAvI ApyuM; uMcI pachInA AvIsa amaladArone e mahArANInI jIvana-kathA lakhavA besADI dIdhA. chatAM rAjA to hajI potAnA mahelamAM kedI banIne pUrAyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 eziyAnuM kala ka e veLA raziyAnA elacIkhAtA para eka bahu ucca hradayanA. adhikArI kheDe hatA. e 'dIvAna rAjAne madada karavA mathatA hatA. enI madada vaDe rAjAne mahelamAMthI chuTI nIkaLavAnI khukhIdAra peravI karavAmAM AvI. raNavAsanI ramaNIoe eka aThavADIA sudhI rAjarAja vAra vAra ejalapaDadAvALI pAlakhIonI AvajA karAvI mUkI. jeTalA jeTalA daravAjA hatA tyAM thaine vAraMvAra pAlakhIe Ave che ne jAya che.. A rIte paheregIre bhrAMtimAM paDI gayA ke raNavAsamAMthI ramaNIe mAtra. vAraMvAra mulAkAte jAya Ave che. bIjI kazI zaMkA teone paDI. nahi. eka divase prabhAte evI e ejalapaDadAvALI pAlakhImAM esIne rAjA ane ene yuvarAja chaTakI gayA, AkuLavyAkuLa hRdaye. raziyAnA elacIkhAtAne zaraNe paheAMcI gayA. tyAM teone zaraNa maLyu. ArIAmAM evA rIvAja hatA ke rAjA rAta AkhI kAma kare ane savAre sUi rahe, eTale pradhAnamaMDaLane teA A pakSAyananI khabara cheka apeAra pachI paDI. te vakhate teA rAjA navA mitrAnA cAkIherA taLe niya hatA. eTale e drohIe hAtha ghasatA rahyA. jApAnIonI dhAkathI dhrujatA ane aMdaranI vAtAthI cheka ajANa rahI gaelA prajAjanAne jyAre A khabara paDI te badhA bheda samajAyA, tyAre pracaMDa leAkamedinI ekaThI maLI; kAinA hAthamAM lAkaDI, krAinA hAthamAM patthara, ema je maLI gayu` te haeNthIAra uThAvIne pATanagaranI prajA umaTI paDI. badhAe nizcaya karyo ka rAjAjInA zatruone sahArI nAkhIe. tapelA magajanA e hajAra svAmIbhakto talapatA khaDA hatA. junA amIraumarAvA paNa ekadama rAjAjIne namana karavA pahoMcI gayA. be kalAkamAM teA navuM pradhAnamaDaLa gAThavAyuM ane junA pradhAne baratarapha thayA. dezadezanA elacIoe jaine rAjAne vaMdanA dIdhI. chellA chellA jApAnI . elacI paNa jai AvyA. ene tA zvAsa ja sUkAi gayA hatA. kAraNu ke enI badhI bAjI dhULa maLI hatI. teja sAMje sainyane saMdezA pahoMcyA ke "rAjAjInI rakSA kare, ane rAjadrohIone vINI vINIne haNI nAkhI enAM mAthAM rAjAjInI samakSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiyArInI taka 23 lai Ave. " lokAne hatyAkAMDa racavA mATe ATalI vAta basa hatI. kAvatrAkhAra pradhAnama DaLamAMthI e pradhAnAne teA mArga para dhasaDI lAvI lokAe reMsI nAkhyA. trIjAne ene gheraja ThAra karyAM. eka rIte tA, ATalA khaLabhaLATathI ja dezamAM zAMti prasarI zakI. gAmaDAMnI prajA jApAnIonI sAme khaLavA jagADavA tatpara thai rahI hatI, paraMtu potAnA rAjAjIne pharI svataMtra thayelA nihALIne prajA zAMta paDI gai. "" raziyana rIMchanI sAme thavAnI jApAnamAM himmata nahAtI, eTale krIvAra razI, kArIA ane jApAna vacce saoNMdhi thai. e navA saMdhipatranI aMdara jApAne razIAne spaSTa kAla lakhI ApyA ke "vkArIAnI kApAyamAna banelI prajA taraphathI jApAnI elacIkhAtA upara hallA AvavAnA bhaya maTI jaze ke tUrta ja ame kArImAMthI jApAnI lazkara khaseDI lezuM. A saMdhi 1896 mAM thaI. 1898 mAM jApAna--razIA vacce pharIvAra karAranAmu thayuM. tenI pahelI ja kalama bhAkhe che ke " razIone jApAnanI ane sarakAro kArIAnuM taTastha rAjatva temaja sadaMtara svAtaMtrya svIkAre che ane e dezanA AMtahIvaTamAM kazI ya dAkhala na karavAnA sAgada le che. "" rAjA gAdI para AvyA, lazkara ane polIsakhAtuM pAchAM kArIAne soMpAyAM. pUrNa taiyArInI taka o gaNIsamI sadInAM e aMtima varSoMnI aMdara AkhA jagatanI sattAe razIAnA paribaLa sAme kampI rahI hatI. sArIAnI bhUmi para enA kadama saMbhaLAvA lAgyA te enA AgamananA avAja najIka ne najIka AvavA lAgyA, tema tema hindanA brITIza sAmrAjyane phALa paDavA lAgI. pAsIzIkane kinAre jema jema razIA peAtAnI relvenA pATA pAtharavA lAgyuM tema tema jApAnanA kAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka paNa camakI uThayA. cInanI rAjavyavasthAmAM mahattvanuM Asana meLavavA raziana rIMcha ghurakI rahyuM hatuM. ane jarmanInI hAlata te kAnsa ne raziyAnI vacce, suDI vaccenI sopArI jevI hatI. AvI pracaMDa sattAne paje kerIAnA zira upara chAyA karI rahyo hato eTale jApAna tharatharIne Aghe ja besI rahyuM. raziA-jApAnanA e navA karAranAmA anusAra pharIvAra svAdhIna banelA kerIAne pitAnI taiyArI karI levAnI eka ananya taka maLI gaI. sultAnanI padavI dhAraNa karIne siMhAsana para beThelA rAjAne je uMDI akkala hota to eno deza ugarI jAta. bezaka, eNe paradezathI salAhakAre belAvyA ane rAjamAM keTalAka sudhArA dAkhala karyA. relve vistAravAnuM zarU karyuM, nizALe ane spItAla prasaratI thaI, zaherasudharAInA prabaMdha thayA, piolIsakhAtuM vI Dhaba para racAvA lAgyuM, lazkaramAM paNa navAM tatvo dAkhala thayAM, ane zrImaMtinI putro amerikA jaIne abhyAsa paNa karavA lAgyA. paradezamAM bhaNI gaNIne taiyAra thaele eka sAco dezabhakta De. philIpa joIna, ke je eka vakhatanA gunhA badala amerikAmAM dezavaTo bhogavaTo hato, ene paNa AdaramAnathI belAvI rAjAe pitAnI prIvI kAunsIlanA salAhakAra nImyo. paraMtu A navIna bhAvanAothI bharelA yuvAna adhikArI maMDaLa upara rAjAjIne dArUNa vahema AvavA lAge. eNe joyuM ke navA pradhAne ne maMtrIo te rAjAnI sattA kamI karI zAsananI aMdara prajAne aMkuza pedA karavA mAge che. eNe joyuM ke khajAnA para nImAe eka dAne aMgreja mI. brAuna te pAIe pAIne hisAba mAMge che ane uDAu kharca karavAnI rAjAne manA kare che. dAkhalA tarIke pitAnI saddagata mahArANInA smaraNa rUpe rAjAjIne eka AlazAna mahela bAMdhavAnI icchA thaI. tenA javAbamAM A niDara khajAnacIe kahyuM ke "e nahi bane. hetara che ke e punita sthAna sudhI lakasukhane khAtara suMdara saDake baMdhAvo." e mujaba suMdara saDaka baMdhAI ane smaraNa-mahelanA nakazA abharAIe paDayA rahyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiyArInI taka 25 rAjAnA hRdayamAM phikara peThI. rANInI hatyA thai te rAtrithI ja e hemI, acAsa ane durbaLa banyA hatA. e camakI uThayA ke hAya ! koi mArI sattA jhuMTavI leze. jesAna jevAnI Dakhala na sahI zakanArA pradhAnamaMDaLanA keTalAeka pIchehaTavAdI adhikArIoe paNa rAjAjIne eja vicArA hasAvyA. paradezI salAhakArAe paNu rAjataMtramAM anIti prasArI dIdhI. kArIAnA rAjataMtramAM sArA AdamIne sthAna na rahyuM. prajAnI A durdazA upara phikara karatA e javALAmaya prANa DA. jesAna nAkarImAMthI chuTA thayA ane eNe eka vamAnapatra kADhyuM, jenuM nAma hatuM 'svataMtra.'aMgrejI ane kArIana banne bhASAmAM e pragaTa thavA lAgyuM. nirbhaya paNa karelI lekhinI calAvIne jesAne rAjazAsananA saDA ukheLavA zarU karyA. prajAnI rAva parabArI rAjAne pahoMcADavA mathavA mAMDayA. adhikArIe e patrathI kampatA. sattAdhIzeAnA jImA ochA thavA lAgyA. Atura huye leAkA e vAMcatA. eka AdamI vAMcIne peAtAnA pADAzIne vAMcavA detA, ema cheka dUra dUrane gAmaDe paNa 'svataMtra' paheAMcavA lAgyuM. lokeA eTalA badhA garIba hatA ke akkeka nakala aseA seA AdamI vAMcavA lAgyA. lokAne e rasa lagADayA pachI jesAne kheAlI svAtaMtrya-sabhA'. svAtaMtrya-sabhA zarU thaI tyAre bAra ja sabhyo noMdhAyA. paraMtu eka dIvAnI jyeAtamAMthI jema aneka dIvA pragaTe tema traNa mahi nAmAM te e khAramAMthI dasa hajAra naranArIe sabhAne cApaDe noMdhAi gayAM. kArIA sarakAranI kALI kitAbane pAne paNa e dasa hajAra nAma caDI cukayAM. enA sabhAsada thavAmAM kazA ziSTAcAra karavAnA nahAtA, phakta ekatra maLIne carcA karavAnI hatI. ubhA thaine e zabda khelavAnI paNa jene Adata nahAtI evA prajAjane kAi ajaba tvarAthI zIkhI gayA ke rAjaprakaraNanA nigUDha praznonI paNa zAMta citte ne zANapaNabharI kSNAvaTa zI rIte karI zakAya amalArAnA burA vahIvaTa para paNa leAkrA medhaDaka meAlavA lAgyA. doDha varasamAM tA adhikArIe A sabhA upara dAMta kacakacAvavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 eziyAnuM kalaMka videzI adhikArIo paNa prajAmatanI A jAgRti para vakra najare jovA lAgyA. A navIna leAkazaktine pahelA paricaya rAjyane AvI rIte thayAH peAtAnA sainyane tAlIma ApavAnuM kAma kArIA--sarakAre razIAnA elacIkhAtAne suprata karyuM.. dezanI pheAja eka paradezI sattAnA hAthamAM sAMpAya tenAM jokhama svAtaMtrya-sabhAne palamAM sujhI gayAM. e AtmadhAtaka pagaluM" aTakAvavAnu nakkI thayuM. bIje divase rAjamahelanA oTA upara dasa hajAra sabhAsade khaDA thayA ane razIana amaladArAne lazkaramAM lAvavAnu karAranAmu phADI nAkhavA teoe rAjAne arajI karI. rAjAe prajAne samajAvavA uparAuparI mANasA doDAvyAM. paNa dasa hajAramAMthI ekeya haTayA nahi. karAranAmAnA TukaDA najare joyA pachI ja tyAMthI khasavAnA sarvee zapatha lIdhA. bIjI bAju razIAnA elacIne jyAre A samAMcAra pahoMcyA tyAre enI AMkhAnA khuNA paNa lAlaghuma thayA. eNe rAjAne dama bharAvyeA ke je A leAkAne nahi vikherI nAkhA te Aja paLe huM mArA tamAma amaladArAne uThAvI laine cAlyA jaiza. pachInA pariNAma mATe huM jokhamadAra nathI. rAjAjIe lAkanAyakAne A bhayAnaka dhamakI kahI saMbhaLAvI ane samajAyuM ke jo razIA sAthene A kaMTrAkaTa rada karazuM te bhayaMkara pariNAmA Avaze. leAkeA uttara Ape che ke khIjA badhAM pariNAmA ame sahIzuM, paraMtu A lazkarI dobastanI aMdara razIAne pagapesArA nahi ja sahevAya. rAjA lAilAja banyA. eNe rUzIana elacIne kahAvyuM keH "kRpA karIne amaladArAne uThAvI tyA; karAranAmuM rada karA; badalAmAM huM nukazAnInA nANAM bharI daiza." Akhare e mujaba ja amala thayA ane prajAnI pracaMDa jIta thai. dasahajAranI bhujAomAM navuM baLa AvyuM. rAjAnI AgaLa eNe ATalA navA sudhArAnA kharaDA dharyo : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7. taiyArInI taka 1, paradezIonI DakhalagIrI choDe. 2. videzIone khAsa hakko ApavAmAM viveka rAkho. 3. meTA gunhegArane chaDecaka InsApha kare. 4. rAjyakharacanI badIo dUra kare. 5, leka-pratinidhi maMDaLa sthApa. rAjAjIne A vAte vasamI lAgI. eNe AjJA dIdhI ke "e maMDaLane ja vikherI nAkho." dasa hajAre zuM karyuM? teoe sAme zastro na ugAmyAM. ahiMsAnA siddhAMtane barAbara samajanAra e prajAe eka kAMkarI paNa na pheMkI, paraMtu pitAnI meLe ja polIsathANuonI aMdara jaIne hAtha dharyo ne kahyuM ke "paherAvo beDI." dasa hajArane pUravAnAM jelakhAnAM kayAM hatAM? zaramAte moMye pilIse phakta sattara saradArane pakaDayA. teonAM mAthAM ja uDAvI devAmAM Avata, paNa teone pakSe pracaMDa prajAmata u thaI gayo hato tene pariNAme pAMcamA divasanI prabhAte te baMdIkhAnAM khelAyAM ne sudhArA maMjura thayA. jevA loko ghera pahoMce tevI te sudhArAnI vAta ja uDI gaI. ThagAelI prajA vadhu roSe bharAyuM; Thera Thera TeLAM maLyAM; sipAhIne hukama maLyo ke ToLAM para goLIo calAve. ekeeka sipAhIe kamara parathI paTTA kholIne nIce pheMkayA; TopI paranA bIllA toDI nAkhyA baMduke bhayapara dharIne teo bolyA ke "mApha kare ! ame prajAthI nokhA nathI." sarakAra samajI gaI ke sipAhIonI aMdara haju thoDI ghaNI prajAbhAvanA rahI gaI che. eTale pachI eNe nimaMtryA paradezI sajIne. sojAe te divase to lokonuM daLa saMgInanI aNIe vikheryuM. che paNa bIjI prabhAte AvIne juve to hajAronI saMkhyAmAM prajA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 eziyAnuM kalaMka rAjamahelanI sanmukha khaDI thaI hatI. cida divasa ne cauda rAtrio e hajAroe tyAM ne tyAM gujArI. kerIAnI prajA dubhAtI tyAre AvuM tAruM karI rAjasattA para pitAnuM naitika dabANa lAvatI. rAjAne namavuM paDyuM. mAgelA sudhArA maMjura thayA. lekee jayaghoSa karyo. paNa bahu utAvaLa thaI gaI. lekenI aMdaroaMdara ja phATaphaTa thaI; sudhArAne kAgaLIo pharIvAra havAmAM uDa; lekanAyaka sIMgamAna baMdIkhAne paDyo. rAjasattAnA satra tarIke ene uDAmAM uDA bhoMyarAmAM pUravAmAM Avyo. sAta sAta mahinA sudhI bheMyataLIA upara, bIjA aneka baMdIvAnonI sAthe, eka ja saLIAmAM hAthapaga bAMdhI, mAthA para jabaradasta be mUkI ene satAvavAmAM Avyo. kaI kaI vAra purANI prathA mujaba sitama gujAravA mATe ene bahAra kADhavAmAM Avato. e sitama karatAM mota mIThuM hatuM. eka rAtrie ene khabara karavAmAM AvI ke "tane dehadaMDanI sajA maLI che." baMdIvAna AnaMdathI nAcavA lAgyo. paNa paheregIree eka nAnakaDI bhUla karI nAkhI. sIMgamAnane badale enI bAju para ja baMdhAelA eka bIjA kedIne e leke bhUlathI uThAvI gayA ne ene jAna lIdhe. pachI sIMgamAnanI sajA kamI thaIne janma-kedanI TharI. e aMdhakAramAM paDyAM paDyAM ene AtmA prabhu tarapha vaLe. nAnapaNamAM nizALanI aMdara ene kAne paDelA IzvarI pegAme ene pharI yAda AvyA prabhu enA prANanI aMdara bolI uThe. paheregIre enA mitro banyA. eka jaNa chupAvIne enI pAse "navasaMhitA" ( New Testament) laI Avyo. enI nAnakaDI bArImAMthI jhAMkho jhAMkho prakAza Avato hato; eka darage e jhakaDAelA kedInI sAme e bArImAM pustaka dharI rAkhate; bIje darege jelara Ave tenA khabara ApavA mATe bahAra ubho raheta. ne e hAlatamAM kadI pustaka vAMcato; sahu pApAtmAone, sardoSa ane nirdoSane e prabhunA bela saMbhaLAvato. dhIre dhIre jelara paNa enI saMgatamAM pIgaLI gaye. sAthesAtha kArAgRhanI aMdara ja eNe chupuM chupuM svAtaMtryanA rahasya samajAvatuM pustaka lakhI kADhayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiyArInI taka 29 sAtasAta mahinAnA sitameA vItye ene khIjA vizALa baMdIgRhamAM pUravAmAM AvyA. e kArAgRhamAM dhaNAye mitrA ete AvI maLyA. ane bhaviSyanA prajAsattAkanA pAyA tyAM ja maMDAi cUkyA. 1904 mAM sIMgamAna chuTayA. amerikA gayA. abhyAse caDayA. hAvarDa vidyApIThamAM ema. e.nI ane te pachI pI. eca. DI.nI padavI lIdhI. hAneAlulu nagaramAM jaIne eka kaeNArIana zALAneA AcArya khanI svadezanAM khAlakAnI sevA karavA lAgyA. 64 mahAprajAonA kAla rI pAmavAnA eka prasaMga paNa AvI paheoMcyA : ane te e hateA razIo-jApAnanA i. sa. 1904nA saMgrAma. jApAnanI dI darzI sarakAre e yuddhanI je jAherAta karI tenI aMdara kunehathI lakhyuM hatuM. ke " kArIAnI taTastha sthiti mATe amArUM sAmrAjya khAsa ciMtA seve che. ane amArA rAjyanI salAmatIne khAtara kArIAnI nirALI hastI jarUranI che." e pahelu petarU ceDA divasa pachI jApAne kArIAne razIA sAmenA tahanAmAnI aMdara dAkhala thavA lalacAvyuM. e tahanAmAnI trIjI kalamamAM jApAnane kAla lakhAyA ke "jApAnanI zAhI sarakAra kArIana sAmrAjyanI svataMtratA temaja mulkI taTasthatA rakSavAnI kheALAdharI Ape che." ane A kheALAdharInA badalAmAM temaja tahanAmAne AdhAre kArIAe jApAnI lazkarane razIAnI sAme yuddha-racanA karavA mATe potAnA mulka vAparavA devAnuM kabula rAkhyu. e rUe jApAnI sainye kArIAne mulka rokI lIdho. enAM baMdA, enAM tAraTapAla, relve, veTIAmArA vagere mhAMmAgyAM sAdhaneAnA baLe jApAnane razIA sAme vijaya thayA. e yuddhavarAmanA sulehanAmAnI aMdara jApAne razIonI pAse lakhAvI lIdhuM ke "jo ke kArIAnI svAdhInatA ame svIkArIe chIe, teA paNu amAre spaSTa karavuM joie ke kArIAmAM jApAnanuM hita saoNri mahattvanuM che. ane kArIA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 eziyAnuM kalaMka khAtenI jApAnI vepAraudyoganI khilavaNImAM ame ADe AvazuM nahi. ame amArA lazkarI zikSakone tathA salAhakArone sIulamAMthI tatkALa uDAvI laIe chIe." A rIte vijayamAM jApAna potAnA pANInI pAse pitAnuM kerIAmAM sarvopari hita kabulAvI laI, kerIana prajA ne rAjA vaccenA vikhavAdane lAga sAdhI, potAnA dalabala sAthe kerIAmAM utaryuM. pachI dhIre dhIre kajo levAnuM zarU karyuM. kArIAnA paradeza khAtAnA maMtrIo tarIke jApAnIo nImAyA. TapAlakhAtuM ne tArakhAtuM jApAne kaje karyuM. jApAnI lazkarIo nImAyA. jApAnI adhikArInI rajA sivAya rAjadvArI sabhA na bharAya. AnI sAme avAja uThAvanAra kArIAvAsIne mATe kArAgRha athavA kALuM pANI Thayu. jApAnI majurothI deza ubharAI gaye. e majurone kArIAne kAyado lAge nahi, eTale majure corI karI zake, kerIAvAsI para cAbukA calAvI zake ne zekha thaI Ave to khUna paNa karI zake. kerIana zaheranAM nAma paNa badalIne jApAnI nAma rAkhavAmAM AvyAM. lazkarI kAyade cAlyo. relvenI banne bAjunI bahoLI jamIna prajAnI pAsethI kharI kImatanA vazamA bhAganI kImate khaMDI levAmAM AvI. kAraNa batAvyuM ke lazkarI jarUrIAta che. lazkarI jarUrIAtane bahAne cuMTI lIdhelI A jamIna upara jApAnI dukAne caNAI, jApAnI kArakhAnAM ne jApAnI parAM khaDAM thayAM. pachI 1905 nA navembaranA eka prabhAte jagavikhyAta jApAnI adhikArI mAsa ITa karIne kinAre utaryo ane teNe rAjAnA hAthamAM eka kAgaLIo mUkyo. mUkIne kahyuM ke "sahI kare." kAgaLIAmAM nIce pramANe navA karAro hatA: (1) kArIAnA paradezI saMbadhe jApAnI paradeza khAtAne hastaka raheze. (2) kerIAnA elacI tarIke jApAnIo paradezamAM nImAze; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprajAnA kela 31 (3) kArIAmAM jApAnI resIDenTo baMdare baMdare besI jaze. enI chellI kalama e hatI ke (4) "kerIAnA rAjyakuTuMbanuM mAna temaja salAmatI jALavavA jApAna khoLAdharI Ape che." rAjA to tAjuba ja banI gayo. eNe jaNAvyuM ke "sajApAnanI laDAI veLA amArI svataMtratA rakSavAnAM tame vacano AyAM che ne ?" ITae uttara vALyo keH "huM to ciThThIne cAkara chuM. kabula karI leze to banne prajAne lAbha thaze ane pUrvanI zAMti sacavAI raheze. kRpA karI jaladI javAba Ape." rAjA-pradhAna ane prajAjanenI saMmati vinA mahArAthI kaMI na kahevAya. mArA dezamAM parApUrvathI cAlate Avela niyama che ke AvA mahAprazno para vartamAna temaja mAjI pradhAnanI ane vidvAno temaja AmalokenI salAha levI joIe. I-be rAjyonI dastI tuTavAnuM jokhama hoya tyAM evAM bahAnAM na cAle. lekenA virodhane te palakamAM cAMpI devAya. rAjA-hArA dezane vinAza nahi karAvuM. jhera khAIne marIza, paNa sahI nahi karuM. pAMca kalAkanI mAthApheDa pANImAM gaI. ITonI AMkhanA khuNA lAlacoLa thayA; e AMkhomAM jApAnI baMduke ne tope dekhANI. rAjA Dagyo nahi. iTe paheo pradhAnonI pAse pazcimanI nizALe barAbara bhaNele e adhikArI samajAve che ke "juo bhAIo, pILA raMganI e prajAo je dastImAM joDAya te ApaNe eziyAne gerI prajAnA moMmAMthI bacAvI zakazuM. amAre kAMI bIjo svArtha nathI." pradhAnee DokAM dhuNAvyAM. I kahe ke "nahi kabule te jAna laIza. mAnI jAze te khIsAM bharI daIza." pradhAno aDaga rahyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 eziyAnuM kalaMka IToe jApAnI lazkarane sAda karyo. zerIomAM te maMDAI. sarakArI adAlatanIne rAjamahelanI pAsa jApAnI saMgIne jhabukI, uThayAM. rAjAne yAda AvI 1895nI pelI bhayAnaka rAtri, je rAtrinA aMdhakAramAM jApAne kerIAnI bahAdura rANInuM lehI reDeluM. rAjA temaja pradhAnanAM kALajA phaphaDI uThayAM. jApAnI tapo baMdukathI gherAelA e mahelanI aMdara rAtrie pradhAnamaMDaLa maLyuM. jApAnI talavAronA khaNakhaNATa pradhAnonI beThakamAM saMbhaLAtA hatA. tyAM te jApAnI senApatinI sAthe ITa AvI pahoMcyo. eNe rAjAjInI sAthe ekAMta mulAkAtanI mAgaNI karI. javAba maLyo ke "nahi bane. mArA pradhAnane maLe." pradhAnamaMDaLanI sAthe iTone pharI rakajhaka cAlI. kepa karIne jApAnI hAkema bolyo ke "kabUla karIne khIsAM bharI lyo, nahi te nA pADIne DekA namAvo." jApAnI senAdhipatie talavAra kheMcI. kerIAne bahAdura mukhya pradhAna bolyo ke "sukhethI, himmata hoya te mAthAM uDAvI che." "jevuM che" ema bolIne senAdhipati, vaDA pradhAnane hAtha jhAlI, bIjA khaMDamAM ghasaDI gaye. eno jAna levAnI taiyArI karI. mAkavasa che. paNa tenI pAchaLa gayo ane phosalAvavA lAgyo : rAjA pote tane sahI karavAnI AjJA kare che to ye nahi mAna ?' nA, nA." pradhAne uttara dIdhe;" khuda khudA pharamAve te paNa sahI nahi karuM." - e rakajhaka cAlatI hatI te samaye pradhAna-gRhamAM beThelA pradhAne vicAre che ke "kyAM gayo e ApaNe saradAra, jeNe ApaNane mRtyu paryata paNa aDaga rahevA uzkerelA ?" paLa pachI paLa vitavA lAgI, paNa e gaelo te pAcho vaLyo nahi. tyAM te kAne zabdo paDayA ke "ene to haNI nAkhyo." jApAnIo trADa mAravA lAgyA. badhI sabhyatA choDIne metano Dara batAvavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprajAnA kola pradhAno khaLabhaLyA. manamAM thayuM ke ApaNuM mAthA uDavAno vAre paNa hamaNAM AvI pahoMcaze; kaI ApaNuM hAre AvavAnuM nathI. maravAthI zuM vaLavAnuM? ema samajIne AkhI rAtanI rakajhakane aMte pradhAnoe karAranAmA para sahI karI. paradeza khAtAnA pradhAne bahu Takkara jhIlI. Akhare e paNa Dagamagyo. aDaga rahyA phakta be jaNaH eka rAjA ane bIje mukhyapradhAna. lokoe navI saMdhipara sahI thayAnuM sAMbhaLyuM. joke kepathI ne bhayathI tharatharI uThayA. sahI karanAra sacIvone zire dhikAra varasya. bajAramAM nIkaLazuM te TukaDA thaI jazuM evI teone phALa peThI. paradeza khAtAne sacIva rAjamahelamAM dAkhala thavA jato hato tyAM daravAjA upara ja ubhele dezI soljara baMduka upADI e dezadrohIne ThAra karavA dho. nAsIne e pradhAna jApAnI elacIkhAtAmAM bharAye. pazcAttApa enA aMtaHkaraNane vadhI rahyo hate. jApAnI senApatinI samakSa jaIne eNe cIsa pADI "teM-teM ja mane mArA dezane duzmana banAvyo. le have A mArUM lehI." ema kahIne khaMjara kheMcI e pitAnI garadana kApavA lAgyo; paNa jApAnI senAdhipatie khaMjara jhuMTavI lIdhuM. ene ispitAlamAM melyo. ArAma thaye, jApAnIoe pelA mukhyapradhAnane dezavaTe kADhIne A mitrane mukhyapradhAnapade besADe; paNa dezadrohane pazcAttApa enA aMtarane bALI rahyo hato. eNe pradhAnavaTuM choDI dIdhuM. kerIAnI aMdara AMgaNe AMgaNe AkraMda cAlyuM. IjjatadAra prajAjano, moTA amaladAre ane eka vakhata yuddhakhAtAne vRddha sacIva, kula eka se jaNe rAjA pAse AjIjI karavA lAgyA ke "karAranAmuM rada karI ne sahI karanArA pradhAnonI katala pharamAvo." AMsubharI AMkhe rAjA kahe ke "meM sahI nathI karI. paNa e rada karavAnI have mArI tAkAta nathI. tame zerabakAra kare nA. nahi te jApAnIo ApaNane sahune pheMsI nAkhaze." . paNa arajadAre na DagyA. rAjamahelamAM besI rahyA ne haDa lIdhI ke "uttara Apa." keTalAeka saradArane jApAnI sainya keda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 eziyAnuM kalaMka ryA. tyAM to e khAlI paDelI jagyAe navA maraNIA AvI pahoMcyA. Akhare rAjA kAMI uttara na ApI zako. arajadAre ghera gayA; keTalAke rAjInAmAM pheMkayAM. bAkInAe ApadhAta karIne prANa kADhI Ape. rAjamahelane bAraNe besI lAMghaNe kheMcavI ne Akhare ghera jaI jAna kADhI Apa e kerI AvAsIonA satyAgrahanI parApUrvathI cAlI AvatI rIti hatI. henga suMga-zIkhkhana' nAmanA eka dezI vartamAnapatramAM A AkhI ghaTanA para ATalI noMdha prakaTa thaI: * "mAkarvIsa I kArIAmAM Ave che e vAtanI jANa thatAM ApaNuM bhramita prajAjanoe eka avAje evuM uccAryuM hatuM ke A puSa pUrvanA traNe dezo -cIna, jApAna ane kerIAnI dastI nabhAvavAnI sAcI javAbadArI adA karI jANaze; ane enA Agamanano mukhya hetu paNa kerIAnI svAdhInatA rakSavAnA sArA ilAje yojavAno ja haze. A bhramaNAne vaza thaI prajAe pATanagaranA samudrataTa para atithine saMyukta svAgata ApyuM. "paraMtu eha! jagatamAM AvatI kAlanA banAvonI AgAhI karavI e keTaluM kaThina che! jyAre rAjAjInI samakSa A jApAnIe pAMca karAra paNa karyA tyAre ja jaNAyuM ke ApaNe badhA A atithinI matalaba viSe bhramaNAmAM hatA. khera, paNa jyAre e karAra para mohara mUkavAnI rAjAjIe nA pADI, tyAre te pachI Ie vadhu kAzISa choDIne pAchA cAlyA javuM ja ucita hatuM. paraMtu ApaNe rAjyanA pradhAne te kUttAthI ne bhuMDaDAthI paNa vadhu adhama che. teone mAna akarAma ane svArthasiddhi joItAM hatAM. teo pAlI bhadATIthI tharatharI gayA ne teoe cAra hajAra varSothI TakI rahelI dezIya svAdhInatAne, pAMca sadInA purANA rAjavaMzanA gauravane, temaja be karoDa prajAjanonA svAtaMtrane jApAnanA hAthamAM sarakAvI daI rAjIkhuzIthI dezadroha karyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprajAnA kAla 35 << have vadhu vAra jIvavuM zuM ApaNAmAMnA kAine paNa kAmanu lAge che? ApaNA prajAjane| anyanA gulAmA banI gayA ane cAra hajAra varSothI TakelA ApaNA rASTra-prANu eka ja rAtamAM marI gayA. aksAsa ! baMdhujanA ! aksesa !" jApAnIoe A patranA taMtrIne tatkALa keda pakaDI kArAgRhamAM nAkhyA ane chApuM japta karyuM. rAjA te raghavAyA banyA. eNe amerikAnA elacIne AjIjI karI ke "mArI vAre AvA; ApaNI 1882nI saMdhi sabhAra." amerIkana elacI DeA. eNlane A khInA peAtAne deza lakhI mokalI; saMdhi pramANe amerikAnI pharaja yAda devaDAvI. dezathI hukama chuTayA ke "tamArUM tyAM kAma nathI. navA elacIne sIla sAMpIne tame pAchA cAlyA Ave !" eNlanane khelAvI laine amerikana sarakAre khIjo elacI mAkalyeA. akaTAbara mahinAmAM rAjAe amerikA pAse parabhArI AjIjI paheoMcADavAnI peravI karI. kArIAvAsIne teA jApAnIe kinArAja cheDavA na Ape eTale eka amerikanane ja elacI anAvI sAthe kAgaLa ApI amerikA meAkalyA. jApAnIone kAne e AtamI paheAMcI eTale e kAgaLa amerikA pahoMce te pahelAM ja navI saMdhi upara rAjAnu sIla karAvavA emaNe tAkIda karavA mAMDI. peleA elacI vAzIMgTanamAM AvI pahoMcyA. rAjAjIne kAgaLa eNe seneTa pAse AzAbhera rajI karyAM. uttara sAheba e kAgaLa nahi rAkhI zake !" e khIjI maLyA ke ame bahu kAmamAM chIe, nahi 24191." maLyA ke pramukha kacerImAM gayA, uttara maLI zakIe; kAle << '' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ' kAle Ave. khIje divase paNa eja uttara maLyA H trIje divase ene maLyA vinA, kArIana elacIkhAtAne paNa pUchAvyA vinA, kArIAnarezane paNa khabara karyAM vinA, amerikAnI 39 www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 eziyAnuM kalaMka sarakAre jApAna sarakAranI parabArI AvelI hakIkata maMjura rAkhI ke "navI vyavasthA kArIAnAM rAjA-prajA tamAmane barAbara anukULa che." ane amerikana presIDenTe potAnA elacIne kArIA tAra karyo ke "elacIkhAtuM saMkelIne cAlyA Ave. have ApaNe kArIA sAthe nisbata nathI." kacerIne dvAre dvAre bhaTakatA pelA kerIAnA elacIne A badhI bAjI ramAI gayA bAda presIDenTa taraphathI uttara maLyo ke : "tamane A kAgaLa bhaLAvyA pachI tarata ja tamArA rAjAe te. jApAnIo sAthe navI saMdhi karI nAkhI che. mane kAgaLa pahoMce tyAM sudhI paNa vATa nathI joI. eTale have te e kAgaLa parathI kazAM pagalAM levAnuM mArAthI banI zakaze nahi." bIje ja prabhAte kArIAthI rAjAjIne tAra Ave che ke navI saMdhi para te mane saMgInanI aNI batAvIne balAtkAre mArI sahI karAvI che. meM kadi hA pADI nathI, hA pADIza paNa nahi. amerikana sarakArane A tAra pahoMcADe." bevakUpha biyAre rAjA! kAgaLanA TukaDA para eNe ATale badho. ItibAra rAkhyo. ene khabara nahotI ke presIDenTa rUjhavelTa badhuM samajato hata; rAjAnA elacIne maLavAnuM e IrAdApUrvaka multavya jAte hato. ene khabara hatI ke kAgaLamAM zuM lakhI mokalyuM che, paNa e to rAha joto hato pelI navI saMdhi para chevaTanAM sIla thaI jAya tenI. jApAnanI bAjI tenAthI nahAtI samajI zakAI ema kahevuM che to tenI buddhine apamAna devA jevuM thAya. rujhavelTanI matalaba te jApAnane saMtoSavAnI ja hatI. ene to khAtrI thaI cukI hatI ke kArIA svarAja mATe nAlAyaka che. ane pelA 1882 nA saMdhipatranA saMbaMdhamAM te A amerikana hAkeme pAchaLathI eka divasa uccAreluM ke "saMdhi mujaba to kArIAnI svataMtratA rakSavI joIe. paraMtu e saMdha paLAvavAnI tAkAta prathama to kerIAnAM kAMDAMmAM ja hovI joIe. kaI parAyI prajA, jene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprajAnA kAla 37 kAMi lAge vaLage nahi, te AvIne kArIAne madada kare, evI AzA ja azUnya kahevAya. 33 eja rIte sama IMglAMDe paNa kazo vAMdhA jApAnanI A udhADI anIti sAme na uDAvyA, kemake ene paNa dhaNI gaNatarIo karavAnI hatI; jarmanI sAme Takkara jhIlavA mATe ene uttara samudramAM kAlA rAkhavA hatA; pUryAMnI bhUmimAM peAtAnAM vepAravANijya temaja mulkA surakSita rAkhavAM hatAM; te hindusthAna sAme TAMpI eDelA razIana rIMchane AgaLa vadhatuM aTakAvavuM hatuM. e badhAmAM jApAna sAthenI sIDI mitratA jarUranI hatI. kemake iMglAMDanI AMgaLI uMcI thavAnI sAthe te! enA pUrvanA kAphalAne jApAna dariyAne taLAe paheAMcADI de, vepAranAM vhANA pAchAM vALe ane razImana rIMchane bhAratavarSanI lIlI bhUmi upara chuTuM melI de. iMglAMDe tA jApAnane ulaTuM prathamathI ja rAjIkhuzIthI lakhI ApyuM hatuM ke " kArIAnI aMdara tame rAjyadvArI, lazkarI ane Arthika hita prathama dara dharAvA che, e amAre maMjura che." chaThThuM rakSita rAjya ( Protectorate ) A OM rIte 1905 nI aMdara kArIA svataMtra rAjya maTIne jApAnanuM rakSita rAjya banI gayuM, ane pahelA resIDenTajanarala tarIke mAkavIsa iTA pAte ja nImAyA. ghaMTA peAtAnI sAthe jApAna amaladArA laIne ja AvyA. eNe peAtAnuM varcasva sthApavu zarU karyuM. dhArAsabhAmAM sarvopari sattAdhArI jApAnI resIDenTa janarala pharyAM. ene hAthe ja badhA adhikArIonI nImaNuka thavAnuM karyuM" ane kAi paNa paradezIne sarakAramAM jagyA ApavAnI manAi che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka dhIre dhIre moTA hodA parathI kerIAvAsIone khaseDavAmAM AvyA; tene badale jApAnIonI bharatI thaI. paNa pazcimanA keAI musApharane pitAnuM nyAyIpaNuM batAvavA khAtara keTalAMka kerIAnAM pUtaLAne moTI jagyA upara besArI rAkhyAM. paraMtu sAthe teonI upara akeka jApAnI salAhakAra nImI dIdhela. salAhakAranI salAha uthApanAro kArIana adhikArI bIje divase ja ghera bese. karIAvAsIo mATe judA ja kAyadA banyAH AropInI upara Apa sAbIta karavo joIe tene badale AropIe pitAnuM nirdopaNuM puravAra karavuM paDe, evA dhArA thayA. jApAnI bhASA rAjabhASA banI; vAraMTa vinA keda karavAnI polIsane sattA maLI: AropI bacAvanA sAkSI Ape te svIkAravA na svIkAravAnI mukhatyArI nyAyAdhikArInI rahI. nyAyAdhikArI paNa jApAnIe ja nImAyA. tyAra pachI eNe lazkarane eka cheDethI bIje cheDe tAbaDateba laI javA mATe moTe kharce relveo ne saDake badhAvI; navA karaverA nAkhyA; navI lene khaDI karI ane temAMthI baMdare samAryAkArIAnI AbAdI khAtara nahi, paNa jApAnI sainyanI tvarita AvajAnI sagavaDa mATe. pachI lekanAM makAnonA jUnA aTapaTA lekhane badale navA lekha karI ApavAnuM kAma lIdhuM. pariNAma e AvyuM ke seMkaDe varase thayAM bhagavaTa karanArAM je je prajAjane purANA lekho na batAvI zakyAM, te gharabAra vinAnAM thaI rajhaLI paDyAM. AvI rIte rajhaLI paDelAM leke vatana choDIne dezAvara javA taiyAra thayAM te teonA dezATana upara sarNa aMkuzo mUkAyA. jApAnI sattAe te sakhtAInuM evuM kAraNa batAvyuM ke "dezIone dezATananI hADamArImAMthI bacAvavA mATe ja ame rokIe chIe." pilIsakhAtAmAMthI paNa kerIaone beDe vikherI nAkhI navA kAsTebale che, jApAnathI lAvavAmAM AvyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSita rAjya 39 pachI hukama nIkaLyA ke prajAjanoe dhoLo pozAka na paheravo; pizAka kALA ja joIe. jetavastradhArI kerI AvAsIone A vasamuM lAgyuM. piozAka na badalanAra prajAjana upara jAtajAtanI satAvaNIo thavA lAgI. vALa kApavAnI paddhati para paNa AkaruM dabANa cAlu rahyuM. raNavAsanI strIone ane rAjyanA nokarone videzI Dhabano lebAsa dharavAnI pharaja paDI. zaramanI mArI A bAIo gharabahAranuM jIvana saMkelIne aMtaHpuramAM ja saMtAI rahevA lAgI. kerIAnA bauddha dharmanA stUpanA paNa TukaDA karI karIne kutuhalanI eka vastu tarIke jApAnanareza makAnI pAse bheTa dharavA mATe jApAnIo uThAvI javA lAgyA. bIjI bAjuthI jApAnI sattAvALAoe karI-pakSI patrakArane dabAvI dIdhA, videzI pravAsIone rasabasatI sarabharA thakI ne bIjI iMdrajALa vaDe satya vastusthitithI vegaLA rAkhyA ane teone haste pitAnA zAsananI prazaMsA gAtAM pustake lakhAvyAM. rAjA pitAnA rAjamahelamAM kedI banyA hate. enA sAcA mitro enI pAse javA pAmatA ja nahi. je jatA te jApAnIonA pakSakAra hatA. rAjAe ene karelI ekeeka vAta resIDanTa-janaralane pahoMcI jatI. resIDanTa-janarala ITa eka ja vATa joIne beThele ke rAjA kyAre karAranAmAno bhaMga kare ! eNe rAjAnI aMgata jIvanacaryA para vizeSa aMkuzo mUkavA mATe mahelamAM jApAnI paheregIra caDAvyA. ane jApAnI amaladAranA pAsa vinA mahelamAM pravezavAnI manAI karI. chatAMye 1905 nA karAranAmAM para rAjAe sahI karI ja nahi. rAjAnA hRdayamAM udgAra uThayo ke "jarUra koIka prajA mArI vAre dhAze. zuM kaI nahi Ave ?" enI AzA 1907 nI hega pariSada para TIMgAtI hatI. manamAM thatuM hatuM ke "ekavAra tyAM maLanArAM rAjayone huM khAtrI karI batAvyuM ke A "murabIvaTa" nI saMdhimAM meM kabulAta nathI ApI, te cekasa e badhAM rAjya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 eziyAnuM kalaMka peAtAnAM elacIkhAtAM pAchAM mokalIne jApAnanI sattA para aMkuza mUkAvaze. e anusAra gupacupa traNa kArIAvAsIonu` eka maMDaLa hega nagaramAM pahoMcyuM. paraMtu enI vAta sAMbhaLavAnI, balke enu mhAM suddhAM jovAnI pariSade nA pADI. tu jApAne jAhera karyuM ke karAraneA bhaMga thai cukayA. rAjAe evaphAi karI. ene gAdI cheADavI paDI. navA rAjAne hAthe iTAe hukama kaDhAvyA ke " ApaNuM kArIana sainya rada karI nAkhA ne jApAnI lazkara besADI do. kAraNa ke ApaNA bhADutI sainikAmAM dezanu rakSaNa karavAnI tAkAta nathI. "" kArIana lazkarI amaladArAne khelAvavAmAM AvyA. pagAra ane bhaththuM ApIne vidAya saMbhaLAvI. eka uttama amaladAre potAne ghera jaine ApadhAta karyAM. pariNAme lazkaramAM baLavA kAye, sainikA dArUgALA lUTI jApAnI lazkarI upara tUTI paDayA. Akhare jApAnI sainye e tamAmane tApane mhAMye uDAvI dIdhA. e mRtyunI aMdarathI eka navA prANa janamyA. e t 8SS dharmasenAnu bahAravaTu * yurApIana pravAsIne mukhe ja sAMbhaLavA jevI karUNAbhInI ne vIrarasabharI A kathanI che. 1906 nI e zarada Rtu hatI. zahenazAha pabhraSTa thayeA hatA. ne lazkara vikherI nAkhavAmAM AveluM hatuM. azakta prajA purI rahI hatI. jApAnI teAkhA mArga para khaDI thai cukelI. lAkAe kapaDAM kevAM paheravAM, ane rAjAe keza kevI rIte kapAvavA ke eLavA e badhuM aMduka khatANIne kahevAmAM Avatu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-senAnuM, mahAravaTu 41 e samayamAM, dUradUranAM gAmaDAmAMthI laoNkA rAtrie chAnAMmAnAM gaDha ALa'gIne nagaramAM pesatAM ane lapAIne vAtA karatAM ke "eka dharma-senA khaDI thai che. e jApAnI lazkarA upara baMdukA cheDe che, tene tArAja kare che, pAchI pahADAmAM chupAi jAya che. jApAnIe enu vera vALavA mATe gAmaDAnAM gAmaDAM saLagAvI mAre che ne nirdoSa leAkAnI katala calAve che. da A bahAravaTIAe kANu che ? kharatarapha thayelA sainikA ane pahADanA zikArIe che. jApAnI sainya eneA nAza karavA AkhA mulakamAM patharAkhuM gayuM che, jApAnI zastrAnA sumAra nathI; chatAM tene trAsa paDAvanAra A dharmasenA kevI haze ! enI pAse nathI pUrAM hathIAra, ke nathI ene kazI kavAyata. ene khAvA kANu detuM haze ! jaine ekavAra jovAnuM mane mana thayuM. "e baratarapha thaelA sainikAnI sAthe pahADI vAdhamAra zikArIonuM jUtha joDAyuM che. duniyAbharanA e sahuthI zuravIra zikArIe gaNAya che. lAMkhI naLIvALI ane jAmagrIvALI jUnI DhabanI aka aMduka teonu ekanu eka hathIAra DAya che. pahADI jaMgalAmAM vAghane zodhI, tenI lagolaga jai eka ja bhaDAke ThAra karavAnI teoe tAlIma lIdhI hoya che. nizAna cukavAnu teo jANatA nathI. e leAkeA Aje gajAvara jApAnI phreAja sAme jhujhI rahyA che." A badhuM mArAthI na manAyu. rAjereja jApAnI senAnI TukaDIe e pradezA tarapha javA upaDatI ja hatI, eTale krAi gaMbhIra saMgrAma cAlatA heAvAnI zaMkA tA sheje paDatI hatI. tevAmAM kArIA para sthapAelA jApAnI lazkaranA khuda senAdhipatinI ja sahIthI eka jAheranAmuM prasiddha thatAM A gAmaDIAenI vAtAnu gAMbhIryAM mane samajAyuM. khIjI bAju dUranA pradezAmAMthI e bahAravaTIAnA nAme paNa jAherAta prasiddha thaIne pATanagaramAM AvI pahoMcI. temAM lakhyuM hatuM..---- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 -- eziyAnuM kalaMka " ApaNI saMkhyA be karoDanI che, emAMthI vRddho, AjAre, bAlake ane orata bAda jatAM eka karoDa sazakta manuSyo rahe che. tyAre jApAnI sainike te kerIAmAM ATha hajArathI vadhu che ja nahi. tema jApAnI vepArIo paNa phakta betraNa hajAra ja haze. teonAM zastro bezaka kAtila che, paNa tethI zuM? eka mANasa eka hajArane kema karIne mArI zake ? paNa bhAIo, ame tamane vinavIe chIe ke murkhAI karIne nirdoSone na mAro. ame ja ApaNe tUTI paDavAno divasa ne kalAka mukarara karIzuM. vepArIveze temaja sAdhuveze zIulamAM ame AvI pahoMcaze. relvenA pATA ukheDI, badhAM baMdarone Aga lagADI, jApAnI sainyanI barAke saLagAvI iTone tathA tenA badhA jApAnI sAthIone ThAra karazuM. ApaNuM samrATa sAmene eka paNa zatru jIvate nahi jAya. pachI jApAna pitAnuM lazkara kADhaze. ApaNI pAse hathIAra nathI, paNa svadezabhakti te che ne! ApaNe paradezI elacIone ApaNuM dharmapakSe pitAnAM lazkara ANavA vinavazuM. teo ApaNane duSTonI sAme sahAya karaze. nahi kare to ApaNe sukhethI marazuM. thoDA vadhu divase pAmaratAmAM jIvavuM te karatAM maravuM ja bahetara che, kemake Akhare iTonI maMDaLInI goThavaNa mujaba ApaNA rAja tathA ApaNuM badhujanonA prANa levAze e te nakkI ja che. dezane dago daIne jIvavA karatAM dezasevaka tarIke maravuM ja bahetara che. ApaNe dezabaMdhu yI-yuna svadezanAM duHkha raDavA videzamAM gaye, paNa enA prayAso na phAvavAthI e potAnI talavAra vatI peTa cIrI, paradezI prajAonI vacce pitAnuM rUdhira relAvI duniyAne pitAnI dezabhakti dekhADo khatama thayo. ApaNe be karoDa je nahi saMpIe te yI-cunanI yAdane nApAka karI kahevAze. jIvavuM maravuM najIvI vAta che. dezane pakSe ke dezanI virUddhamAM uThavAne nirNaya, e ja eka sarvopari mahatvanI vAta che." evI ja matalabane eka jAsa prInsa InI khudanI upara AvI pahoMce. A parathI e dharma-sainyane pahADomAM jaI maLavAno mAre nizcaya makkama bane. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 dharmasenAnuM bahAravaTuM paraMtu e sahela nahotuM. prathama te jApAnI sattAvALAoe ja mane paravAno ApavA nA pADI. teo kahe ke aMdaranA pradezamAM khunAmarakI hovAthI tamArI salAmatInI bAMhyadharI ame nahi ApIe. huM resIDeTa-janaralane maLyo. eNe paNa kahyuM ke "paravAnA vinA jaze to keda pakaDAze ne sajA pAmaze." meM vicAryuM, paravA nahi! pakaDAyA pachI huM e vAtane laDI kADhIza. meM taiyArI karI. traNa ghaDAM bhADe karyA. sAthe cAra mANase joIe tenuM zuM? bahAravaTIAnI goLInI bahIke keAI kabUla na thAya. Akhare mAMDamAMDa mANasa maLyAM. nehIoe ne saMbaMdhIoe mane cetAvyo ke "kadAca tame pAchI nahi ja phare." tarehatarehanA bhaya batAvyA. kahevAmAM AvyuM ke mArA videzI pizAka parathI mane jApAnI gaNI e vAgha-mAra barakaMdAjo mane dUrathI vIMdhI nAkhaze. paNa meM A zIkhAmaNane na gaNakArI. jApAnIonI najara cukAvIne cupacApa huM nIkaLI paDa. gAmaDAMvALA pradezamAM thaIne huM cAlyo jato hato tyAre mArI AsapAsa lIlAM lIlAM bharapUra khetare meM joyAM, tasue tasu jamInamAM cheka DuMgarAnI dhAra sudhI meM vAvetara joyuM, bAra bAra phuTa uMcA mola meM joyA. khetaranI vacce uMcA meDA karIne tenA upara beThAbeThA nAnA chokarAone lugaDAMnA lAMbA lIrA pavanamAM pharakAvI paMkhI urADatAM joyAM. khetaromAM juvAna strIonAM vRdevaMda maLIne nIMdatAM ne laNatAM hatAM, ane vRddha pitA paDatara jamInamAM sAMtI hAMkato hato. nAnAM baccAM paNa paMkhI urADavAmAM maphyula hatAM. gAmaDAnI aMdara gheraghera jaIne jouM tyAM te gharadhaNIANI chokarAM hIMcakAvatI hIMcakAvatI rAMdhaNuM karatI hoya ane vRddho paNa beThA beThA sAdaDIo ke rAMDhavAM banAvatA heya. mATInI divAle lIlA velA chavAelA ane e velA upara cIbhaDAM, rIMgaNAM ke ghIsoDAM laTakatAM hatAM. makhamala pAtharyuM hoya tevAM lAlalAla maracAM utArIne khoraDAnAM chAparAM para sUkavavA pAtharelAM. mArA manamAM thayuM ke zuM A deza aTale badhe ramaNIya! ne A leke ATalAM badhAM udyogI ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 eziyAnuM kalaMka huM AgaLa cAlyA. harIALI vADIo pAchaLa rahI gaI. rUpALAM gAmaDAM adazya banyAM. ene badale pahADanI khINamAM comera meM jApAnane hatyAkAMDa je. baLIne khAkha thayelAM gAmaDAMo, dhuMdhavatAM khaDe ane e khAkhanA gaMjamAMthI potAnI bhasma thaelI gharavakarIne vyartha zodhatAM gRhahIna gAmaDIAM joyAM. pAchAM AvI AvIne teo pitAnA ghare navesara khaDAM karavAmAM lAgI gayAM hatAM. A gharabAra vinAnAM pAyamAla leke tarapha najara karatAM mArI AMkhe pIgaLI gaI. e prabhAvazALI ane pujanIya dekhAtA kerIane bujhargone, chAtIe baccAM dhavarAvatI taruNIone ane laTTa yuvAnapurUSone dekhI mArA para eka cokakhA phula jevA ane zAMtipriya grAmya samAjanI chApa uThI. ane zaramALa, saMtAtI temaja zabda mAtra uccAratAM paNa DaratI kArIana oratone badale AMhI te meM teone purUSanA jeTalI ja chuTathI bolatI sAMbhaLI. kadAca e mahAna vipattie strIpuruSa vaccenI cupakIdInI divAle teDI nAkhI haze! e nirAdhAra ke basa ATaluM ja bolI zake che ke "bhAI, tame bhale AvyA. tame A hatyAkAMDanI kathA jagatamAM jaIne kahejo." meM pUchayuM "zA mATe jApAnIo Ama Aga lagADe che?" loke javAba ApatAM: "yuga-pyuMga (bahAravaTIA) AvIne jApAnI lazkarane mArI jAya ane pachI soljare AvIne amane kahe che ke "bahAravaTIAne tame ja roTalA ne Azare Apa cho, tame e lokone kema mArI nAkhatAM nathI ? tamAre zuM AMkho nathI ? tame e lekene nahi mAre tyAM sudhI enuM vera ame tamArA para vALazuM." meM katalanI ghaNI ghaNI vAta sAMbhaLI. dUra dUranI TekarIo batAvIne teoe kahyuM "yu-muMga (dharmasenAnA svayaMsevake) tyAM kane AvelA ane tAranA thAMbhalA teDI gaelA. amAre ne ene kazI nisbata nahotI. jApAnI senjara AvyA, banne vacce dhIMgANuM thayuM ne svayaMsevako nAsI gayA. pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-senAnuM bahAravaTuM 45 jApAnI solare amArA gAma upara ne bIjAM sAta gAmo para caDI AvyA. juo cAre bAju, e badhAM gAmaDAMnAM khaMDiyara thaIne paDyAM che. e badhAMno jApAnIoe nAza karyo. amane na kahevAnAM vacane kahyAM. kahe ke kema tame bahAravaTIAone na kyA? tame paNa badhA emAM bhaLelA che. tame ja ene roTalA ane Azare Ape che. ame tamane sajA karazuM." pachI teo ghareghara pharI vaLyA. gamyuM te uThAvatA gayA. bAkInAne Aga lagADatA gayA. eka DosAnuM khoraDuM saLagAvavA lAgyA. Doso soljaronA caraNe jhAlIne karagaryo ke "mane mApha karo. mane mApha kare! A khoraDAmAM huM mArI mAne eLe dhAvatA hatA. tyArathI rahuM chuM. ne have mane AmAM ja sukhethI maravA de. huM have buTTo thaye chuM. jhAjhuM nahi chavuM. kRpA karIne bALavuM rahevA de." sejare ene dhakko mAryo te paNa eNe paga na cheDyA. AMsubharI AMkhe kAlAvAlA karato ja rahyo. eTale soljare pitAnI baMduka upADI e buddAne jaMkI nAkhyo. ame ene daphanAvI AvyA. eka gharamAM eka bAIne erU AvavAre samaya hato. e sUtI hatI. ene paNa mArI nAkhI. eka juvAna khettaramAM ghAsa vADhatA hatA. ene khabara nahi ke sojo Ave che. acAnaka eNe surajanA tApamAM tapAvavA mATe dAtaraDuM uMcuM karyuM. 'e rahyo svayaMsevaka bahAravaTIo !" ema kahetA sojara doDyA. ene baMdukathI ThAra karyo." nirjana gAmaDAMmAM jaIne huM pUchato ke "tamArAM bAyaDI chokarAM kyAM ?" mane javAba maLato ke "pelA pahADomAM. AMhI e badhAnI AbarU lUMTAya te karatAM bahetara ke pahADomAM divaso vItAvIne bhUkhe tarase marI jAya." bhasmIbhUta banelAM gAmaDAMnI copAsa bharapura mela ubhelA. paNa ene laNavA keNa Ave? pahADamAM saMtAelA leke bhayathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka nIce utaratA nahi. Azare vIza hajAra leke pahADomAM cAlyA gayA haze. eka gAmaDA para jApAnI vAvaTo uDatuM hatuM. huM tyAM gayo. tyAM lazkara paDayuM hatuM. senApatinA oraDAmAM jaIne jouM tyAM te divAla para AkhA pradezanA nakzA, ane lazkaranAM mathake, bahAravaTIAvALAM sthaLe, mArgo, pahADe vagerenI neMdha laTakatAM hatAM ! "dharmasenA" kayA pradezamAM haze te mane temAMthI sUjhI gayuM. huM cAlI nIkaLyA. gAmathI thoDeka dUra ame gayA haze tyAM mArI najara eka khetarane vIMTAelAM jhADa para paDI. jhADImAM thoDe thoDe dekhAto eka AdamI mela sesara ThebAM leto deDayo jAya che. enA hAthamAM kaMIka hathIAra che. paNa aMdhAruM thaI javAthI vadhu kazuM dekhAyuM nahi. DIka vAre sananana karatI eka goLI mArA kAna pAse thaIne cAlI gaI. meM jhabakIne comera joyuM; paNa keI AdamI na maLe. dhAna-gune gAmamAM huM paheo bhayabhIta loke mane jApAnI samajIne gharamAM lapAI gayA. dhIre dhIre e bahAra nIkaLyA. mArA daste banyA. strIo te gAma khAlI karIne pahADamAM cAlI gayelI. phakta mardo ane chokarA ja hatA. cegAnamAM mAre mATe rasoI karatAM karatAM ekAeka mArA nokare bUma pADIH "juo sAheba, dharma-senA AvI pahoMcI." bIjI ja paLe cha sAta yuvAne bagIcAmAM AvIne mArI sAme hArabaMdha ubhA rahyA. badhA 18thI 26 varasanA taNe hatA. koInA zarIra para kerIana lazkaranI phATITI khAkhI pATaluno hatI. kAIne pizAka vaLI bIjI tarahano hato. ekeyanA pagamAM joDA nahatA. kamara para hAthanA banAvelA kAratUsanA paTTA hatA. e paTTAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama-senAnuM bahAravaTuM 47 aradhA ja kAratUso bharelA hatA. koInA hAthamAM kaTAelI nALavALI junAmAM junI DhabanI jAmagrIvALI baMduka hatI, te koInA hAthamAM lazkaranI jAnI rAyaphala ane keAinI pAse to phakata bAra varasanA chokarAne ramavA lAyaka nakAmI nAnI baMdukaDI hatI. cha jaNa vacce pAMca jAtanI to baMduke hatI. mArA dilamAM thayuM? zuM A kaMgAla, zastrahIna, adhamuvA chekarAo vIsa vIsa hajAra jApAnI sainikone haMphAve che! Ane kavAcata karAvanAra kezu? roTalA denAra kezu? e tamAmanA caherA para meM karaNujanaka kaMgAlIata nihALI. parizrama ane du:khanAM darzana karyA. e badhA jhajhatA hatA-Akhara te ThAra thavA mATe ja ! paraMtu mane enI dayA khAvA te hakka ja nahotA. kAMI nahi te teo potAnA dezavAsIone svadezapremanuM ujjavala daSTAMta ApI rahyA hatA. e pratyeka dayAmaNuM he upara bane tejasvI AMkho caLakatI hatI. jANe enI dayA khAvA badala mane e Thapake detI hatI. e AMkho jANe mane kahetI hatI ke "ame te svadeza khAtara marIe chIe." meM pUchayuM: "duzmane AvI caDe tenI tapAsa rAkhavA mATe tame sImamAM thANuM nathI rAkhatA ? mane javAba maLyoH "ekeeka kerI AvAsI amAro jAsusa che. thANAMnI amAre jarUra nathI." meM enA eka amaladArane pUchayuM "tamAruM baMdhAraNa kevuM che?" javAbamAM eNe nirAzA batAvIH "kazuM ja baMdhAraNa nathI. zrImatI jenA hAthamAM dravya mUke te bicAro potAnI TukaDI ubhI karIne laDe che. saMgaThThana jevuM kaMI ja nathI. paNa phikara nahi sAheba! jApAnanA gulAma banIne jIvavA karatAM svataMtra mAnavI tarIke maravuM ja bahetara che." mane teo pUche che: "amane baMduka meLavI deze? tame mAge teTalA paisA ApIe. pAMca hajAra oNlara, dasa hajAra Dolara, kahe teTalA Dolara daIe. paNa amane kaI rIte baMduko Ape." huM mAtra hasate. kahetA ke bhAI, mArAthI evuM na ja thAya." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kala`ka mane pUche che: "jApAnIe kayAM kayAM paDAva nAkhIne beThA che ??' huM uDAu javAba vALatA. mAtra mAhetI arthe pravAse nIkaLelA sajjanathI parasparanI bhAtamI zI rIte apAya ? 48 meM e maraNIA naiAjavAnAnAM darzana karyAM. huM pAchA ryo. mArI agAu e bahAravaTIAe mArga para mANase| doDAvI khabara kahevarAvyA ke "khabaradAra, A aMgreja gRhastha che; ene na mAraze." ame thADe dUra gayA hazu tyAM ekAeka mArA eka cAkarane me peAtAnA hAtha uMcA karIne kAramI cIsa pADatA sAMbhaLyo ke ceAga-gaka-Teina (aMgreja) ! " ame sahu thaMbhI gayA. te khIjAee paNa e ja cIsa nAkhI. meM pUchyuM ke A badhu zuM che ?" mArA cAfare kahyuM ke "sAheba, bahAravaTIA ApaNane gherI vaLyA che. teo baMduka phADavAnI taiyArI kare che. tamane teoe jApAnI mAnI lIdhA lAge che." me paNa nAkarAnI sAthe ja zArka ka caiAngagaka !" tUrta ja me DuMgarAo upara doTAdoTa karatA dhuMdhaLA AkArA dIThA. teo amArI tarapha ja dhasyA AvatA hatA. keTalAke mArA para baMdukA tAkI hatI. pachI najIkanI ja bhoMyamAMthI pacIseka juvAnA nIkaLI paDayA. ene mAkhare eka yuropI pozAkavALA yuvAna hatA. ame thaMbhI gayA. te doDIne amane AMkhyA. mane TIkI TIkIne joyA. pachI kSamA. mAgIne karyuM bhUla thaI gaI. sArU thayuM ke tame khUma pADI." amArI bIjo kahe "huM teA tamane phuMkI devAnI aNI para ja hateA." me tene nirakhInirakhIne joyA. emAMnA keTalAka teA 14thI 16 varasanA kAcA kumArA ja hatA. me teonI tasvIrA pADI lIdhI. huM pAchA zIula AvyA. huM dharmasenAne joi AvyA vAta e jApAnI adhIkArIone na gamI. kAraNa ke e leAkAe videzamAM evI ja bhrAMti phelAvelI ke dharmasenA teA lUTArAo te dhAtakAnI ja TALI che! te gAmaDAM khALe che te lUTe che ! jagatabharamAM A ja mAnyatA prasarI gaelI. paNa enI sAme me sAcI mAhetI phelAvI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-senAnuM bahAravaTuM 49 A sainyanuM paribaLa jAmatu gayuM; paraMtu dukA kayAM ! baMdukA hAta tA ? teA jApAnanA paga atyAre kadAca kArIAmAM na heAta. 1915 sudhI e vIrA jhUjhayA, eTale ke aradhAaradha deza sazastra aLavAnI sthitimAM rahyo. Takkara jhIlI, pachI cagadAI gayA. paNa krArIaneAnA nAma parathI 'DarapeAka' "nirUtsAhI" evAM kalakA te potAnA rakta vaDe dheAI nAkhata gayA. nA, nA, nA !" kArIAvAsI dezabhakta henarI caMga khAle che; "nA, nA, e yuddha nathI viramyu. korIAnA dUradUranA pradezamAM hajI paNa A svayaM sevakAnI dharmasenA jApAnI lazkaranI sAme laDI rahI che. hajI tA 1920nA phebruArI mAsamAM ja be hajAra kArIAvAsIe jApAnI sainya sAthe amevA ane te pachI tAjetara mAMcurI prAMtanA hu'cana khAtenA jApAnI rasAlA sAthe teoe appAjhapI khelAvI hatI, jene pariNAme pAMca hajAra jApAnI seAljerAne macurIAnA e azAMta paragaNAmAM mekalavA paDayA hatA. phera mAtra eTaleA ja paDayo che ke jApAnI sarakAra have e svayaM sevakone kArIana luMTArAo' kahevAne badale bAjJevIkI' kahe che. A navuM nAma pADIne jApAnIe e svadezanA punamhAra mATe saMgrAma khelatA yuvAne prati amerikAnI temaja pazcima yuresapanI suga utpanna karavAnI dhAraNA rAkhe che. sAcI vAta to e che ke tee nathI 'esthevIkI' ke nathI luMTArA. teo teA jApAnI zAsana taLe rahevA karatAM mRtyune vadhu vhAlu karanArA sazastra rASTravAdIo che. A zastradhArI svAtaMtryavAdIonI jabbara saMkhyA videzI kAmAMthI kArIAne mukta karAvavA mATe mAge teTaluM Atma-samarpaNa karavA banIne maMcurIA tathA sAIkhIrIAmAM vase che. sumAre dasa lAkha kArIAvAsIe dezapAtra thaine tyAM yuddhanAdanI rAha jove che, kavAyata kare che, kArIA-sAibIrIAnI sarahada paranAM napAnI thANAM para tUTI paDe che. kerIAnI aMdara tema ja bahAranI prajAmAM marachuAta phALA udharAvIne tee! hathIAro kharIde che, navI navI TukaDIe taiyAra kare che. e leAkAne AzA che ke eka divasache ne dUradUranA bhaviSyamAM jApAnIAne kArIAmAMthI ... sApha karI nAkhavA jeTaluM saMkhyAmaLa A dhasenAne maLI raheze. tatpara A kArIAvAsIone pratAnI pAMkhamAM lai paisA Ape che e vAta kharI. tenA irAdo jApAnane sAphIrIAmAMthI ane hA, razIane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 eziyAnuM kalaMka 8SS kArIA hajama nsa iTA (rAjA yIhAMganA gAdItyAga pachI ene 'prInsa'nI padavI maLI hatI) nA kArobAra i. sa. 1908 sudhI cAlyeA. ATalA ATalA jumA chuTI nIkaLyA chatAM ema ja manAyu ke ghaMTAnI rAjanIti saMhAraka naheAtI; eNe tA potAnA zAsananA pAyA mitrabhAva upara mAMDelA; paraMtu e umadA adhikArI jApAnanI sarvabhakSI rAjanItinuM eka hathIAra banI gayA. eNe peAtAnAM mANasA pAse khuba saMyama paLAvyA; paraMtu jApAnI lazkarImaDaLe teA peAtAnI sAme eka ja mudrAlekha rAkhelA : " kArIA hajama karavuM. " "" jIlma na sahevAya tyAre ajJAna prajAjana zuM kare ? te zuM na kare ? ene jIvavuM asahya lAge. jAlImAnAM leAhIne mATe ene prANa peADhavAM upaDAvavAnA che. ane kArIane e nANAM svIkAre che te paNa sAcu' che. paraMtu tenuM kAraNa teonA khelzevIka siddhAMta paranA prema nathI. temanI abhivASA tA eka ane eka ja cheH svadezamAMthI jApAnI sattAne sApha karavA. e abhilASAnI siddhi arthe te teA rAtA razIAnI ke geArA amerikAnI-cAhe tenI kanethI madada svIkAravA taiyAra che. paraMtu kArIAvAsIonA zANA samudAya, jeNe A agAu napAnanI sAthe zastrayuddhanI gatA nihALI che, te A dharmasenAnA abhilASa sAthe ekamata che, paNa IlAjo sAthe sahamata nathI. tee mAne che ke kAyamI pariNAma te krAMtivAdI mAraphADanI rItithI nahi paNa utkrAMtinI rItie ja nIpajI zakaro mATe prAne keLavavI joIe, jApA nanI samabhUmikAe Arthika pragati pahoMcADavI joIe ane pazcimanI sudharelI duniyAne peAtAnA abhilASeAthI evI rIte vAkepha karI devI joie, ke svAtaMtryaprAptinI AkharI rasAkasInI aMdara pazcima kAMi nahi te teo kArIAne naitika TakA te| Apaze evI dhAraNA rahe." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ korIA hajAma 51 pikArI uThe. eka nAdAna prajAjananA aMtaHkaraNamAM pitAnI mAtAne mATe vedanAnI javALA saLage tyAre e aNasamaju dezabhakta duzmananuM lehI levA dhase. e nyAye 1907 nI sAlamAM paradeza khAtAnA maMtrInuM eka kerIane khUna karyuM. 199nI sAlamAM resIDenTa-janarala khuda prInsa ITanuM ja bIjA eka korIAvAsIe khUna karyuM.e be khUna thavAnI sAthe ja kArIAne mRtyughaMTa vAgI cukyo. jApAnane lazkarI saMpradAya che ke varaso thayAM damananI rAjanIti dhAraNa karavA pikArI rahyo hato. ene A sonerI taka AvI maLI. kAunTa TerecI nAmana jApAnI laDAyaka vargane AgevAna, ke ke yuddhonI yazakIti pAmela yuddho, saMhArane ja himAyatI, nipura, hadayahIna, mitabhASI ne bhayAnaka-resIDanTa janarala nImAyo. ene eka ja jhaMkhanA hatI : "jApAna ane jApAnanI ja sArvabhauma satA." e Avyo. eno nizcaya hato ke kAM te kArIAne khAlasA karI levuM, athavA te pRthvI parathI enI hastI ja ukheDI nAkhavI. e Avyo ke tatkALa, jApAnanA pagAra khAnArA pratyeka vartamAnapatra lakhI nAkhyuM ke "atyAre kerIAnAM suvahIvaTa ane suvyavasthAne khAtara lagAra dayAhIna banavAnI jarUra che. paMpALavAnI rAjanIti nahi cAle." kAunTa TerecIe pitAnI ANa pravartAvavAnuM AdarI dIdhuM. cAra svadezI vartamAnapatrone rUMdhI nAkhyAM, vidyArthIone pakaDI pakaDI pUryA, lazkarI amaladArane zAsana sayAM, polIsakhAtAne sateja banAvyuM. pracaMDa jAsusa-jALa pAtharI dIdhI. temAM trAsane pegAma pahoMcI gaye. bIjI bAju jApAnI zAsananA zubhaciMtake mATe nANAMnI thelIo, nokarIo ne padavIo chUTe hAthe verAI. e badhA jApAnanA jAsuso banyA. potAnI keTaDIne baMdha bAraNe paNa vidyArthI khulle dile bela baMdha thayo. divAlane paNa kAna AvyA hatA, TerecI bela na hata; hasate paNa na hatuM. e kAIne mulAkAta paNa Apato nahoto. ene muMge kepa pitAne mArga karI rahyo hato. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka eka divasa AcIMtA khabara AvyA " kArIA khAlasA !" rAjA nAmanuM pUtaLuM paNa kArIA upara na joie; rAjiMsahAsana uthalI gayuM. resIDenTajanarala gavarnarajanarala banyA. cAra hajAra varasanA purAtana eka svataMtra deza jApAnanA eka prAMta banI gayA.. cAlIsa saikAnA itihAsa palavAramAM bhuMsAi gayA. krAi jAdugaranI chaThThI aDakatAM kArIAnI surata ja evI banI gai ke pAte pAtAne na pichAne. para (6 jAheranAmuM bahAra paDayuM: A maMgaLa prasaMganI yAdagIrImAM kedIone cheADI mUkavA. karaverAmAM pAMca TakA kamI karavA. prajAjatA ! na !" jANe ke rAjAe peAte rAjI khuzIthI ja peAtAne deza jApAnane suprata na karyAM, hAya evuM batAvavA mATe A khAlasAnA jAheranAmAne jApAna ane kArIAnA nareze| vacce thaelI sadhinuM ja svarUpa apAyuM. kadAca jagata savAla kare ke "zA irAdAthI rAjA peAte uThIne peAtAnuM ja rAjya parasattAne soMpI Ape ' jApAne e paNa avyakta nathI rAkhyuM. saMdhinI zarUAtamAM ja eNe lakhyuM che ke : "nAmadAra jApAnanA zahenazAha ane nAmadAra kArIAnA zahenazAha, anne maLIne vicAre che ke potAnA banne dezanI vacce kliAjAna dostI cAlI Ave che; vaLI pUnA A vibhAganI zAMti jALavavAnA annenA abhilASa che. anne nAmadArA samaje che ke kharekharI zAMti te jApAnanI sAthe kArIAne joDI devAthI ja sthapAya tevu` che. tethI e joDANunA kAlakarArA karavA bannee pAtapeAtAnA pratinidhio nImyA che. nAmadAra jApAna-zahenazAha taraphathI resIDenTajanarala vAikAunTa TerAcI, ane nAmadAra kArIA-nareza taraphathI teozrInA mukhya pradhAna. bannee masalata karIne nIcenI zarate. rAvI cheH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kerIA hajama pa3 1. nAmadAra kerIA-nareza samasta kArIA paranI mAlI kInA kula hakko yukta ane kAyamane mATe nAmadAra jApAna-narezane suprata kare che. nAmadAra jApAna-nareza e hako svIkAre che ne kerIAne joDI devA taiyAra che. 3. nAmadAra kerIAnarezane, nAmadAra zahenazAhabAnune, nAmadAra yuvarAjane tathA teozrInAM rANujIne, temaja vArasadArane pitApitAnI padavIne chAjatAM tamAma mAnailakAba ApavA temaja e mAnaIlkAba nabhAvavAnuM kharca karavA mATe zrI jApAna-nareza jarUra pUratI vArSika rakama maMjura karaze. 4. upalI rakamamAM batAvelA manuSyo uparAMta kerIAnA pAdazAhI parivAranAM bIjAM je je kuTuMbIo ke vArasadAre haze te tamAmane pitatAnI padavIne mATe jarUra jegA pisA ApavAmAM Avaze. 5. je je kerIAvAsIoe uMcI sevA bajAvI haze. teone amIrI temaja Arthika InAmo avazya enAyata karavAmAM Avaze. 6. upara lakhyA joDANane AdhAre nA. jApAna sarakAra kerI Ano tamAma rAjavahIvaTa saMbhALI le che ane je je korIana prajAjane atyAranA kAyadAnuM pAlana karatA haze te tamAmanA janamAlanuM rakSaNa karavAnuM sarakAra pitAne mAthe le che. 7. saMjoge anukULa haze teTale daraje te sarakArI noka rImAM evA kerI AvAsIone avazya nImavAmAM Avaze, ke jeo navI sarakAra tarapha vaphAdAra haze ane nekarInI lAyakAtavALA haze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 eziyAnuM kalaMka 8. A kelakarAra nAmadAra bane zahenazAhae maMjura " rAkhyA che. prajAjano kahe "mAtA kArIA te marI gaI. have ApaNe jIvIne zuM karavuM che?" vidvAna, junA selsara, kerIAnA premIo eka pachI eka pitAnI vedanAne vyakta karatA karatA ApaghAta karI maravA lAgyA. jApAnI dAnavane devAlaye mAtA kArIAe ekavAra zilpa, saMskRti, sAhitya temaja dharmanAM puSpa veryA hatAM. dAnave garjanA karI ke "have huM kulene bhegI nathI rahyo che. nArI! mAre rakta joIe-saMpatti joIe." dUra dUranI DuMgaramALa upara dharma-senA laDI rahI hatI. paraMtu pATanagaranAM prajAjano koi bhAvI suganI vATa jotAM beThAM rahyAM. kAie baLavo na karyo. thayo hota to paNa jApAnIo jhINAmAM jhINI taiyArI karIne sAmane karavA ja khaDA hatA. 96 saMhAranAM zastro I unTa TerecInuM talavAra-rAjya 1910thI 1919 sudhI cAlyuM. e talavAranuM rAjya kevuM hatuM? - e 10 varSanI aMdara keTalIka Arthika pragati karavAmAM AvI kharIH jarIpurANuM jaMgalI vahIvaTa_rIti rada karI, nANAMnuM saMgIna calaNa dAkhala karyuM, relve vistArI, rastA samarAvyA, jaMgala ugADavAnuM kAma meTA pAyA para upADyuM, khetI khIlAvI, sudharAI sudhAryuM ane navA udyama AdaryA. - Ama chatAM jApAnI zAsanane A dAyake ItihAsanI aMdara. eka sahuthI moTI niSkalatAnuM udAharaNa pUruM pADI zake che. kayubAnI aMdaranuM amerikA-zAsana ane kArIAnuM jApAnI zAsana, e bane vIsamI sadInI aMdara tAbedAra prajA upara rAja calAvavAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhAranAM za 55 rItinAM anukrame ujjavala ane kalaMkti daSTAMta che. kAraNa e che ke jApAne zaAta ja karI kerIA pratinI dhikAra-bhAvanA vaDe. sAro vahIvaTa vahIvaTakartAnA aMtaramAM dilasojI janamyA vagara azakaya che; ane nAdAnIbharyA aMdha tiraskAra-bhAvanI joDe dilane sthAna maLavuM paNa azakaya che. jApAne te Adara karyo AvI bhAvanAthI ke kArIAnA rASTrIya Adarzone nAza karavo, enA prAcIna saMskAranI jaDa kADhavI ane prajAjanone jApAnIo (utaratI paMktinA jApAnIe) banAvI levA. eka purAtana ane AgrahI prajAnI AvI vikRti karavAmAM jApAnane prathama te pazubaLa ja vAparavAnI jarUra paDI. e samajavA mATe ApaNe enA navA rAjavahIvaTanI vigate samajIe 1. polIsane teoe jIvanamRtyunI asIma sattA meMpI . vinA vAra teo harakoI gharanI jaDatI laI zake, tyAM ne tyAM pitAne ThIka lAge te cIjano nAza karI zake, dAkhalA tarIke kAI paNa vidyAthInA oraDAnI jaDatI laI pitAne bhayaMkara lAgatI copaDI uThAvIne tyAM ne tyAM, athavA leke para chAke besAravA mATe zerImAM mUkIne saLagAvI nAkhe, bIjI sattA te polIsane gharanI aMdaranI svacchatA tapAsavAnI : e tapAsa gAmaDe gAmaDe ne makAne makAne karI zake cokakhAI nathI evA eThA nIce cAhe te prajAjanane tyAM ne tyAM phaTakA lagAve. trIjuM, vinA vAraMTa polIsa harakeI prajAjananI jaDatI laI tathA aTakAyatamAM rAkhI zake. polIsathANu para laI jaIne ene cAhe teTalA divasa sudhI mukardamo calAvyA vagara pUrI rAkhe, choDI mUke athavA sajA paNa karI zake. polIsakhAtuM mukhyatve phaTakA mAravAnI sajA bhogave che. e sajAmAMthI jApAnIo ne paradezIo mukta che. mAtra dezIne ja eno lAbha apAya che. e sajA manuSyane AjAra, apaMga, maraNatola athavA to pUrepUro mRtyuvaza karI mUkavA sudhInI hade polIsa karI zake. eAratane, pAMsaTha uparanI ummaranA mardane ane paMdara varSanI aMdaranA bAlakane phaTakA mAravAne te jApAnI sarakAre pratibaMdha karelo-evuM jAheranAmuM kADheluM ke upara lakhyA uparAMta "bimAra ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka divAnA banI gaelA gunhegArone cha mahinA sudhI phaTakA mAravAnuM mullavI rAkhavuM; temaja banI zake tyAM sudhI atizaya dehapIDA na devI -te chatAM polIsakhAtuM evA kazA bhedabhAva vagara phaTakA lagAve gayuM. I. sa. 1919tnI aMdara sIula jagaranI ispItAlamAM ghAyala thaIne sUtelAM dardIone, dAktarenA ne paricArikAonA virodha chatAM, bahAra ghasaDI lAvIne phaTakA lagAvelA. oratone ane nAnA chokarAone phaTakA mAravAne pariNAme teonAM thoDA ja divasomAM maraNa nIpajyA hovAnA dAkhalA mojuda che. jApAnI kAyado vadhumAM vadhu 90 phaTakA-rojanA 30ne hisAbe--mAravAnuM maMjura kare che. chatAM eNe kAyadAmAM "nirarthaka dehapIDA na devI" evo viveka vAparyo che. phaTakAnI sajA pUratI ja polIsanI julma-nIti nathI aTakI jatI. pakaDatAMnI vAra ja ApIne enA svajano sAthe vyavahAra aTakAvI devAmAM Ave che ane enA Aropo paNa jaNAvavAnI jarUra nathI jovAtI. enA svajanone paNa khabara nathI apAtA. zaru zarUmAM te ene vakIla paNa rokavA devAmAM nathI AvatuM. mahinAo sudhI e kAcA kedInI hAlata bhogave che. e daramyAna enI pAsethI beTI kephIte kaDhAvavAnI bArIkamAM bArIka rIbAmaNI cAle che. pachI AropIne adAlatamAM lAve che. tyAM rAja-vakIla paNa polIsa ja hoya che. adAlata paNa AropIne rakSaNa ApavAne badale enI nirdoSatA puravAra karavAnI pharaja enA para ja muke che. nyAyamUrtio pote paNa gavarnara-janaralanA ja nImAelA hevAthI enI ja IcchAne anusare che. A sthitimAM jApAnI adAlatono insApha eka rAjadvArI cAlabAjI ja banI gayo. gunhAonuM pramANa AvA vahIvaTane pratApe phATI nIkaLyuM. enA AMkaDA A rahyA : kula tahematadAre. vinA kAma cAlya chUTI gayelA. sajA pAmelA. 1913 36,953 21,483 1914 48,713 32,333 1915 59,436 41,236 1916 41,139 56,013. 800 47 126 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAranAM zastrA taheAmatadArA pAsethI bAtamI meLavavA mATe kevI kevI kaLAo vaparAtI ? purUSAnAM ane baccAMnAM bAvaDAM bAMdhI uMce TIMgADavAmAM AvatAM ane te cheka bezuddha banI jAya tyAMsudhI, e bAMdhelI dorI kheMcAtI ne DhIlI thatI. dhagAvelA saLI upara enI AMgaLIo cAMpavAmAM AvatI. enA zarIranA mAMsamAM dhagadhagatA khIlA dheAMcAtA. AMgaLInA nakhane cImaTAthI kheMcI kADhavAmAM AvatA. (i. sa. 1922 sudhI te A banatuM ja AvyuM che.) dhadhArAjagArathI vaMcita thaelAM, te sarakArI satAvaNI na sahI zakanArAM 75 hajAra kArIAvAsIe varase varase dharabAra cheDIne maMcurIA tarapha cAlI nIkaLavA lAgyAM. raste bhUkhamarA, kaDakaDatI ThaMDI ane mRtyu rAha joi rahyAM hatAM, paNa jApAnI julmanI aMdara rahelu apamAna A mAnA mRtyumAM nahAtu * deza cheADIne cAlI janArI nArIonAM aMga upara nagnatA DhAMkavA jeTalAM paNa vastra! nahAtAM. pITha upara enAM nAnAM baccAM bAMdhelAM hatAM. tethI ekabIjAnAM zarIranI huM meLavIne te cAlatAM. bALAnAM nAjuka AMgaLAM ThaMDImAM eka bIjA sAthe ceTI jatAM. vRddha strIpurUSA, vAMka keDa karIne gAunA gAu sudhI cAlyAM jatAM. Akhare e jarjarita zarIrA thAkI jAya, AgaLa cAlI na zake ane mArgomAMja prANa cheDe. sagarbhA strIone rastAnI dharmAMzALAomAM prasava Ave. evAM duHkhAnI kharadAsa karatAM karatAM 75 hajAra kArIAvAsIo dezavaTe cAlyAM gayAM. Aje te masurIAmAM enI saMkhyA pAMca lAkhanI thai gai che. jApAna tA tAjjuba banIne jotuM rahyuM ke A bahAdUra prajAnA prANa talavArathI nathI jatA. talavAra calAvIne duzmana cAhe teTaluM leAhI cUsI zake, vastInI gaNatarInA AMkaDA echA karI zake, paNa e lAhInA uMDANamAM ne e AMkaDAothI eka agamya, eka evA prANa prajAne hAya che ke jene jAlImanAM zastra sparzI ja na zake. e prANa te prajAnI saMskRti ne prajAnuM cAritrya, jApAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 eziyAnuM kalaMka kArIAnI e saMskRtine bhraSTa karavAnuM ne e nItino dhvaMsa karavAnuM kAma AraMvyuM. ATalAM ATalAM pagalAM levAyAM : 1. kerIAnA itihAsanAM tamAma pustakane jIvana-kathAo nizALiomAMthI, pustakAlayomAMthI ane khAnagI mANasene gherathI ekaThAM karAvI bALI nakhAvyAM. mahAmUluM purAtana sAhitya baLIne bhasma, banyuM. dezI vartamAnapatre, pachI te rAjyadrohI che ke vijJAnane lagatAM, tadana baMdha thayAM. chApAne lagatA evA kAyadA ghaDAyA ke vartamAnapatra kADhavuM ja azakaya hatuM. nIcenA prasaMgethI e kaDakAIne khyAla AvazeH kerIAnAM bALake mATe aMgrejI bhASAmAMthI eka hAthInI vArtA kerIAnI bhASAmAM utAravAmAM AvI. chApAnI adhikArIe e vArtAne japta karI. kAraNa ke e vArtAnI aMdarano hAthI potAnA navA mAlIkane kabaje thavA nAkhuza hato, e vAtane rAjyakArI arthamAM ghaTAvI bALake rakhe kadAca evuM zIkhI bese ke pitAnA. navA mAlIka jApAnane tAbe na rahevuM ! eka dhArmika vartamAnapatre 'vasaMta' upara kAvya prasiddha karyuM te. sattAe dAbI dIdhuM. kAraNa ke emAM "nUtana varSane punarjanmae misAlane ullekha karI AvAsInA manamAM kadAca "prajAne punara- udaya" evo artha sUcavI rakhe prajAne sarakAra sAme uzkerI mUke! kelejanI eka kumArikAe "svataMtratA" upara eka gIta joyuM, te badala tene be varasanI sajA paDI. 2. sabhAsamitio gerakAyadesara jAhera thayAM. lekene maheye paNa DucA devAyA. rAjyakArI viSayamAM paDavuM e kArIAvAsIone mATe bhayaMkara guna gaNAya. 3. kArIA svataMtra hatuM tyAre ene gAmaDegAmaDe leke, zALAo calAvatAM. viThatA meLavI mazahura thavAne pratyeka bAlakane mahAmanoratha hato. jApAne AvIne evA kAyadA karyA ke jethI. khAnagI nizALo maraNane zaraNa thaI. kArIAnAM mahAna vidyAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 saMhAranAM za jApAne vIMkhI nAkhyAM. keLavaNI ApavA mATe kerIAnI bhASA kADhI nAkhIne jApAnI bhASA dAkhala karI. nizALamAM jApAnI zikSake nImAyA. jApAnI zikSakane na svIkAranAra zALAnAM bAraNuM bIjA divasathI baMdha thaI jAya. pAThaya-pustake jApAnI sarakAranI pasaMda"gInAM ja calAvAya. yuropa ke amerikAne, balka khuda pitAnI mAtRbhUmi kArIAno ItihAsa paNa bALakone kAne naja paDI zake. jApAnane ja ItihAsa zIkhavAya. e ItihAsamAM evI vAto ghusADavAmAM AvI che ke jANe jApAne ja kerIAne jaMgalI hAlatamAMthI choDAvyuM, jANe kerIAne ItihAsa phakta be hajAra varasane ja june che ane jApAnanA chatra nIce ja kArIA phalyuM phAvyuM che ane chellI vAta-kArIA pitAnI IcchAe ja, pitAnI salAmatI khAtara ja jApAnane AdhIna banyuM che. jApAnanAM pUjArIo pedA karavAmAM A kArakhAnAnI aMdara ekeya sAdhananI uNapa na rahI. uparAMta jApAnI zikSake kammara para talavAra bAMdhIne zALAmAM zIkhavavA Ave. ATha nava varasanI umaranAM bAlakanAM mana upara e talavAranA damAma vaDe tAbedArI ne garIbaDApaNAnI chApa pADavAne Azaya hate. Ama chatAM ye kerIAnAM saMtAne chAnAM chAnAM pitAnI mAtAne maLe che. nizALamAMthI chuTayA bAda cAra bALakanI maMDaLI ekaThI maLIne kerIAnI bhASA zIkhe che ane mAtRbhUminAM chinnabhinna smaraNamAMthI cAra hajAra varasano juno ItihAsa ukele che. ucca zikSaNane mATe videza javA IcchanAra vidyArthIone sarakAra pAsaporTa nathI ApatI. phakta jApAna javAnI chuTa rAkhI che. paraMtu tyAM janAra vidyArthIne ekaDe ekathI tamAma parIkSAo pharIvAra pasAra karavI paDe che. 4. zikSaNane palaTI nAkhavAthI te mAtra magaja DoLAya paNa - jApAnanA abhilASa te kerIAnA AtmAne ja jaldI kaluSita karI nAkhavAnA hatA. cAritrya ane pavitratA viSenA jApAnI vicAro ghaNuM zithila ja che. junA kALamAM, pitAnA mAvataranI garIbI TALavA juvAna dIkarI pitAnuM ziyaLa vece, e te jApAnamAM mahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka pavitra kArya gaNAtuM. atyAre paNa jApAnI amaladAra, pradhAne ne zikSako chaDecaka vezyAone ghera jAya, vyabhicAra seve, rakhAte rAkhe. eka zALAnA adhyApake te khulle khulluM kaheluM ke "hArA zikSakene huM vezyAgAromAM javA dauM chuM. vezyAnAM bIle hArI pAse parabhArAM Ave che, te huM zikSakonA pagAramAMthI parabhArAM ja cukavuM chuM. Ama hovAthI jApAne kArIAmAM jApAnI vezyAone ToLAbaMdha utArI. jApAnanAM pagalAM thayA pahelAM kArIAmAM vezyAgAre hatAM ja nahi. mAtra moTAM zaheramAM, khAsa karIne zAulamAM phakta pAMcaso kesAMge (nAcanArIo) hatI, paraMtu teo phakta nRtyasaMgItanuM ja kAma karatI. e badhIonAM cAritrya bhraSTa nahotAM. jApAnanA Agamana pachI e bAlikAone dhadho tUTI gayo. ene badale dezanA pratyeka zaheramAM paravAnAvALAM vezyAgAra khelAyAM. zaheranA uttama latAomAM vezyAone makAne apAyAM, eTale klIna pADozIo pitAnAM gharabAra jApAnIone nAmanI ja kImate vecI daIne cAlI nIkaLyAM. A uparAMta vezyAonI akakeka maMDaLI laIne : jApAnI sodAgare gAmaDegAmaDe paNa bhaTakavA lAgyA. eka baMDakhora kArIana kumArIe adAlatanA oraDAmAM nyAyAdhikArIne khullaMkhulluM kaheluM ke "tame amArI khAnagI nizALo jhuMTavI lIdhI, ane tene badale jAhera vezyAvADA ApyA. zikSakane paravAno maLatAM mahA muzIbata paDe, paNa vezyAne sahelAithI paravA maLe che." Aja kArIAnI bhUmi para vezyAone lIdhe bhayaMkara gupta rogo phelAI gayA che. sIula nagaramAM rAtrinA samayane dedIpyamAna banAvatuM pari dazya jo koI hoya te te "zIvArA" nAmanuM, dIpamAlA vaDe prajAnAM dila haratuM eka vizAla vezyAgraha che. sarakAre ja ene ubhuM karyuM che ane jApAnIo ja ene calAve che. aneka kerIana kumArikAo emAM lapaTAya che. eTaluM ja basa nathI. lagna viSenAM kArIAe karelAM baMdhanene teDI nAkhIne jApAnIoe prajAnI anItine uttejana ApyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhAranAM zatre dAkhalA tarIke lagna mATenI ummaranuM baMdhana rada karavAthI atyAre bAra bAra varasanI kanyAne paNa leke paraNAvI de che. evI zithilatAne pariNAme dasa varSamAM te 80 hajAra chuTAcheDAnA kissA banyA che. emAMthI vezyAo vadhe che. A vezyAone cInamAM upADI jaI vecANa karavAnA dhaMdhAne jApAnI sarakAre uttejana ApyuM che. kemake temAMthI sarakArane mahesUla maLe che. A vikrayano bhAga thanArI ghaNIkharI vezyAo te 14-15 varSanI ja umaranI hoya che. 5. kerIo jyAre svataMtra hatuM tyAre kerIAnI aMdara aphINane paga nahato. aphINa laI AvanAra pakaDAya to tenuM mAthuM dhaDathI jUduM thatuM. paNa jApAnane hAtha gayA pachI kArIAnI aMdara aphINanA vepArIo AvI pahoMcyA. khuda jApAnamAM to aphINano upayoga eka bhAre aparAdha gaNAya che, aphINane kADhavA cAMpatA IlAje levAya che. eja jApAne IrAdApUrvaka kArIAnI aMdara aphINa pesAyuM. aphINanA DeDavAnAM vizALa vAvetara karAvyAM. sudharelI prajAnI daSTie halakA na paDavA khAtara, kAyado te aphINaniSedhana ja rAkhavo paDyo che, paNa bIjI bAju khuda jApAnI sarakAre ja kheDuone bIyAM purAM pADelAM che. e vinAzaka vAvetarane uttejana ApavA sarakAre vArSika 1,82000 Dolara kharcavAnuM TharAvyuM che. e aphINuM chupI rIte vhANuraste cInamAM mokale che. te aphINane dhaMdhe AbAda karavAmAM jApAnane be phAyadAH (1) rAjyane kamANuM. (2) rItasaranA viSa-prayoga vaDe e vIra prajAne dhIre dhIre paNa khAtrIbaMdha vinAza. 6. kerIAmAM zarAba vaparAte; paNa bahu ja saMyamapUrvaka. dArUnAM pIThAM phakta zaheramAM ja hatAM. tenA upara paNa rAjyasattAnI sakhta dekharekha rahetI. gAmaDAM e badImAMthI tadana mukta hatAM. jApAnanI sattA sthapAyA pachI ekeeka zahera ane gAmaDAnI aMdara, prajAjanonI marajI virUddha pIThAM khelavAnA paravAnA apAyA. Aja e viSa prajAmAM khUba prasarI gayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara : eziyAnuM kalaMka 7. kerIAmAM kaI bALaka potAnA vaDIlenI hAjarImAM bIDI ke hukko pI zakatA nahi Aja sudhI kArIAne cheka ajANI evI sIgAreTa jApAnI sarakAre ja dezamAM dAkhala karI. nava nava varasanAM bALaka ceka sIgAreTa pItAM hoya che. eka pAdarIe bALakone sIgAreTa na pIvAno upadeza karyo tethI sarakAre ene keda karyo. enA para tahomata mUkAyuM ke "tame bALakane sIgAreTa na pIvAnuM zIkhavyuM. A sIgAreTa sarakAranA paravAnAthI banAvAya che. sIgAreTa virUddha balavuM eTale sarakArI khAtA virUddha bolavuM gaNAya; eTale ke sarakArI khAtAne nukazAna pahoMcADayuM gaNAya; eTale ke sarakAranI sAme rAjadroha karyo gaNAya. mATe tamArA para rAjadrohanuM tahomata !" 8. strI purUSane sAthe nahAvAnAM jaLAzayo baMdhAyAM. jApAnIo e jaLAzayamAM nirlajja banI potAnI zithila zarIra-bhAvanAne lIdhe snAna-kIDA kare, paNa ziyaLa ne pavitratAnuM pujaka kerIA e krIDAthI aLaguM ja rahyuM hatuM. AvA paddhatisara adhaHpatanamAMthI eka paravaza ane parAjIta prajA lAMbo kALa na ja ugarI zake. A badhI nIti te bahu vahelI helI nakkI thaI cUkI hatI. 1906nI aMdara eka jApAnI amaladAre eka aMgreja AgaLa chupA uddegAro kADhelA keH "rAjanA nekara tarIke huM tamane na kahI zakuM; paNa mAre khAnagI mata pUchatA ho te sAMbhaLeamArI rAjanItinuM eka ja nizAna che, ne e pAra paDavAnuM ja. bhale jamAnA vIte. kArIana prajA jApAnI prajAmAM ekameka banI javAnI. e prajA amArI jabAna belaze, amArA jevuM ja jIvana jIvaze, amAre ja eka vibhAga banI jaze. paradezIo upara rAjya karavAnA be ja rastA che. eka te paradezIone paradezI ja rAkhI talavAra vaDe vaza rAkhavAne raste: e te tame aMgrejoe hindamAM ajamA che, eTale ja tamAre amala Akhare naSTa thavAne. bIje raste prajAnI saMskRtine vaTalAvI prajAne pI javAno che. te raste Aja ame korIAmAM lIdhe che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhInatAnI jAherAta 63 106 svAdhInatAnI jAherAta pAna bhulyuM hatuM. damananA tamAma prayatnone pariNAme kerIAi prajA dabAvAne badale ulaTI vadhu ne vadhu ugra banatI hatI. jApAnanuM eka eka pagaluM prajAnA uzkerATamAM ne dhikAramAM umero kare jatuM hatuM. prajAno eka bela paNa paradezane kinAre na pahoMcI zake te mATe tAra-TapAla vyavahAranAM sAdhana bhale jApAne pitAnI muThImAM bhIDI rAkhyAM hatAM, te chatAM kedamAMthI chuTelA ne nAsI gaelA evA aneka rAjadvArI puruSoe ne vidyArthIoe videzamAM pahoMcI pahoMcI vizvAsapAtra vAta phelAvI phelAvI, maMcurIA, mekasIke, cIna, hAvAi, vagere sthaLoe moTI saMkhyAmAM vasavATa karI rahelAM kerI AvAsIomAM Aga peTAvI hatI. bhaDake cheka veta raMga pakaDI gayo hato. ane paramulakanA e kerIAvAsIoe sAnaphrAnsIska zaheramAM mathaka rAkhI eka nezalana esosIezana paNa sthApI dIdheluM. (e ja saMsthAnuM saMkhyAbaLa I. sa. 1919mAM 10 lAkha sabhyo sudhI pahoMcyuM hatuM.) eve eka mahAna saMga ubhe thaye. amerikAnA presIDenTa sva. valsane nAnI nabaLI prajAonA hakkonuM jagavikhyAta jAheranAmuM pragaTa karyuM. e puruSanA mhoMmAthI paDele eka bola pratyeka kArI AvAsIne kAne guMjI uThayo. ne te A hato : "A prajAsaMdhane kayuM kArya karavAnuM che?" "e kArya che nAnI prajAonI svataMtratA sthApavAnuM, merI prajAone nAnI prajAo para dAdAgIrI karatI aTakAvavAnuM." A zabdonI vIjaLI samI sabasabATI ekeeka kerI AvAsInA aMtara seMsaravI cAlI gaI. kArIAe jANe koI bherInAda sAMbhaLyo. kerIAnA aMdhakAramAM AzAno udaya thayo. pote sahue jene priya mAnI hatI te ja prajAnA agresare jANe ke teone svataMtra karavAne kAla dIdhe. teoe vicAryuM ke AMdalananI kharekharI ghaDI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 eziyAnuM kalaMka atyAre che. teoe pArIsanI 'prajAsatra pariSa'mAM pratinidhie mAkalI 'jApAne rAjAprajAnI samati vagara-te rAjAnI te sahI ja vagara-DhArIA khAlasA karyuM che' e kathA peza karavAnuM TharAvyuM. kArIAnI aMdarathI teA jApAna kAte javA ja na Ape tethI amerikA khAtenA dezavAsIomAMthI traNa jaNAnAM nAma nakkI thayAM. amerikA kahe "pAsaporTa ja nahi maLe." paraMtu Akhare e traNamAMnA eka taruNa AgevAna sI. kiyusIka mmi kAi akaLa juktithI phrAMsane kinAre caDI gayA. pArIsapariSanAM dvAra khakhaDAvyAM. javAba maLyA. "hu maLI zakIe." A chelle AdhAta vAgyA pachI te! kArIAe pArakI AzA cheDI. AkhA deza para sariyAM karavAnI vAta cAlI. catura AgevAnA cetI gayA. teoe mAtRbhUmine nAme dheASaNA karI ke "je kAMI kare temAM jApAnIone apamAna dezeA nahi, "patthara pheMkazo nahi. "mukkAe mArazeA nahi. "kAraNa ke e teA jaMgalI prajAnAM kAma che." paraMtu bIjI bAju vadhupaDatI cAlAkI vAparavA jatAM jApAne peAtAnI bAjI uthalAvI nAkhI tethI prajAne jAgavAnI taka sAMpaDI. 1918 mAM duniyAe hathiyAra heThAM meLyAM, eTale jApAne kArIAnI samagra prajAnI aMdara eka patrikA phelAvI ane talavAranI aNI batAvI e upara sahI karAvavA zaru karyuM. e patrikAmAM zuM hatuM ? kArIAnI prajA taraphathI sulehanI sabhAne meAkalavAnI e eka arajI hatI. kArIA taraphathI emAM jaNAvavAnuM hatuM ke jApA nanI kRpALu rAjasattAnA ame ahezAnamaMda chIe. ame banne mahAprajAe amArA nRpati mIkADAnA chatra taLe eka banI ubhAM chIe. amAre judI svataMtratA nathI joItI. e nAnI prajAne svAdhInatA ApavAnA siddhAMta amane lAgu pADaze nahi ! " << Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhInatAnI jAherAta sainikoe khullI talavAre A arajIkhata upara nAmAMkita prajAjanonI sahI lIdhI. paNa pelA jAgrasta, jarjarita ane AzAhIna rAjAe kahyuM ke "sukhethI mArI nAkho, paNa sahI karIne mhArI prajAne huM have nahi vecI mAruM." 1905mAM kerIAne jApAne rakSita rAjara banAvI dIdhuM tyAre pite pitAne prANa prajAne khAtara nahoto ApI zakyA e vAta saMbhArI saMbhArIne rAjA raDate hate. enA manamAM hatuM ke "Aja te e mahApApanuM prAyazcitta karI lauM." eNe jApAnane jaNAvyuM ke "tamAruM cAle te tame karI chuTa. huM taiyAra chuM" ne jApAnIoe ema ja karyuM. 1919nA jAnevArInI 20mIe rAjAne jhera daI tene jIva lIdho. apamAnathI kharaDAela ane jhIMdagIhArI gayele vRddha rAjA mRtyune te chatI gaye. prathama te jApAnIoe A motanA samAcAra dAbI rAkhavAnI kozISa karI. paNa chevaTe e azakya ja lAgyuM eTale tA. 22 mIe teoe mAjI-rAjAnuM mRtyu amuka rogathI thaeluM jAhera karyuM. rAjAnA maraNanI bIjI eka vAta cAlI hatI. kerIAnuM vyaktitya AMcakI levA khAtara jApAne potAnI kumArI kerIAnA yuvarAjanI sAthe paraNAvavAnuM kaheNa mokalyuM, yuvarAja te AnaMdathI nAcI u. paNa buTTo rAjA vicAre che ke huM hamaNAM ja marI jAuM to kArIAnA rIvAja pramANe traNa varasa sudhI vivAha nahi thAya; ane traNa varasamAM zuM kaI nahi jAge ? ema samajIne eNe viSapAna karI prANa kADhI nAkhyA. bemAMthI game te vAta sAcI hoya, paNa rAjAnuM mRtyu to ujavaLa ja banI gayuM. rAjAjInA maraNanA samAcAra te AganA bhaDakAnI mAphaka comera vistarI cUkyA. jhIMdagAnInI aMdara je rAjA pitAnI 1905 nI nabaLAIthI prajAnI prIti khoI beThe hate teNe Aje dezajanonuM karaja mRtyu vaDe pUrepUruM cukAvI dIdhuM. enA AvA prANadAnathI prajAnuM aMtara premamAM taraboLa banI gayuM. uparAMta kerIAnI prajA ene gaI kAlanA svAdhIna ane gauravAnvita kerIAnA sthUdeha sama letI hatI. enA mRtyunI aMdara prajae anekAneka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka madhura smRtiothI bharapura evA purAtana rASTranI sadAnI vidAya nihALI bIjI bAju jApAnI sarakAre te rAjAnA mRtyunI enAM sarakArI chApAmAM ye noMdha na lIdhI. zekano divasa paNa na pALe, ane enuM daphana jApAnI rIta pramANe karavAnuM TharAvyuM. prajA pUche che "enuM mudde paNa amane nahi se ?" jApAnI sattA kahe che: "nagaranA gaDhanI bahAra kADhayA pachI e muDaduM tamane soMpAze." mRtadehanI pavitratA samasta mAnavajAtinA prANamAM vaselI hovAthI kerIAvAsIonAM dila para bahu aghAta thayo. prajAe vicAryuM ke daphanane divase kAMIka navAjunI te karavI joIe. be jAtanA lekAno samUha maslata karavA beThe. emane ahiMsAbaLamAM zraddhA dharAvanAra samadAya bolyo ke "have te hada thaI. Avo, jApAnanA ekeeka AdamIne pheMsI nAkhIe. dezamAM akeka jApAnIne jIva levA sATha sATha dezajano jIvatA che. ekavAra tamAmanI katala karI nAkhIe; pachI cAhe te thAjo !" paNa bIje DAhyo ne vairyazIla varga beH "AvI katalathI tame jagabatrIzIe caDaze. jApAna vadhu dArUgoLe ne vadhu navA julmo lAvavAnuM vyAjabI TharAvaze. ApaNane jera karI nAkhaze. ApaNI AgaLa hathiyAra kayAM che?" zANapaNanI salAha svIkArAI. svAdhInatAnuM jAheranAmuM taiyAra thayuM. dezanA tetrIza nAyakAe enA upara sahI karI. enI nakale gAmaDe gAmaDe cupacApa pahoMcI, vaMcAI, ne maMjura thaI. daphanane divase ja e saMdeze gAmegAmamAM pragaTa thavAne hato. cupacupa be karoDamANasanI aMdara A taiyArI thatI hatI. be karoDamAMthI eka bAlaka paNa A vAtathI ajANyuM nahotuM. chatAM AkhA dezamAM addabhUta zAMti hatI. jApAnI kAgaDo paNa na jANe ke zuM thaI rahyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhInatAnI jAherAta 67 jApAnIone jarAka gadha AvI ke dAnane divase kAMika thavAnuM che. eTale daphnane divase sabhA bharavAnI ja manAi thai. prajAnA AgevAnAe sAmavArane badale AgalA zanivAra TharAvyA. jApAnI kutarU paNa A vAta jANI na zakayuM. e yazasvI zanivAra AvI paheoMcyA. pelA tetrIza maraNIA saradArAmAMthI e teA bahAranI duniyAne khabara pahoMcADavA zAMgAi pahoMcelA. bAkInA trIza bahAdura eka nAmAMkita hoTelamAM chelIvArane mATe bheLA esI khANuM khAvA maLyA, te mukhya jApAnI adhikArIone paNa bheAjana levA neAtaryAM, jApAnIe emaja malakAi gayA ke Akhare kArIAvAsInA garva gaLyA kharA Akhare tee ThekANe AvyA kharA ! rAtrinA AranA TaMkArAnI taiyArI hatI. eka suzobhita Tebala para patharAela vipula annapAnanI sAmagrIne jApAnI adhikArIe nyAya ApI rahyA che. eTalAmAM bArane TakAro thayA ane kArIaneAnA agresara acaLa zAMtipUrvaka vana upara madhura hAsya pharakAvatA ubhA thayA. eka kAgaLa kADhI temAMnuM lakhANa vAMcavA taiyArI karI. AkhuM maMDaLa stabdha thai gayuM.. saghaLe zAMti chavAi gai. addabhUta gaMbhIratAthI te saMpUrNa svasthatApUrvaka, kArIana agresare garjanA karIH Aje, A sthaLethI, ame kaiArIAnivAsIe amArI prajAnI svAdhInatA jagatane jAhera karIe chIe. " << vidyutanA kAi prabaLa prahAra thayA heAya tema jApAnI adhikArIo stabdha thaI AgaLa zuM thAya che te jotA besI rahyA. kArIana agresare AgaLa calAvyuM: tr : chellAM pAMca hajAra varSanA svAdhInatAnA amArA itihAsanA anubhavabaLe, ane amArI be karoDa prajAnA saMpUrNa samarthanathI Aje A jAherAta ame jagata sanmukha karIe chIe. navIna yugano navajAgRtine anurupa svataMtratA amArI satatine akSavA A pagaluM ame laIe chIe. svAdhInatA kartAnI karaNIne e uddeza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka che; vartamAna yuganA AcAryone upadeza che ane mAnava jAtine adhikAra che. svAdhInatA evI vastu nathI ke je dAbI dabAvI zakAya, cagadI cagadI zakAya ke jhuMTavI zuMTI zakAya. . "hajAra varSa sudhI prajAkIya svAdhInatAno upabhoga karyA bAda, Aje jyAre jagata navIna yugamAM praveza kare che tyAreja, pelI jarIpUrANuM johukamInA ane pazubaLa temaja lUMTaphATanI jvALAnA ame zikAra thaI paDayA chIe. chellA eka dazakAthI ame paradezI julamanI vedanAthI pIDAIe chIe. jIvavAne amAre adhikAra ja jANe jhuMTavI levAmAM Avyo che. amArA vicArasvAtaMtrya upara aMkuza mUkavAmAM Avela che ane prajAkIya jIvananI amArI pratiSThAne luMTI, levAmAM Avela che. "bhUtakALanI bhUla sudhAravI heya, amArI vartamAna vedanA vidAravI hoya, amArA uparanA bhAvI julama je jatA karavA hoya, amane vicArasvAtaMtrya bakSavuM hoya, amane sahaja paNa pragatinA mArge prayANa karavA devuM hoya, duHkha ane nAmezIbharyA gulAmInA vArasAmAMthI amArI saMtatine mukta karavA devI hoya ane temane mATe sukha ane saMtoSa mUkI javA devAM hoya, te e sarva mATe ekaja vastu Avazyaka che-amane svAdhIna rahevA do. je samaye satya ane nyAya mATe jagatanuM jIgara talapI rahyuM che, tyAre amArAmAM dareka prajAjana pitAnuM aMtara majabUta kare to be karoDanI prajA zuM zuM na karI zake ? zAM zAM baMdhane na teDI zake? zA zA manoratho siddha na karI zake ? - "jApAne amArA tarapha aghaTita vartana calAvyuM che, amArI saMskRtine teNe dhikkArI kADhI che, athavA te amArA upara teNe jAlama karyo che, te saMbaMdhI amAre kazuM ja kahevAnuM nathI. jyAM amArA pitAnAmAM ja cheSo bharapura bharyA hoya tyAM pArakAnA avaguNa gAvAmAM amAro kImatI samaya kAM vyartha vItAvo? jyAre bhaviSyanA kAryakramamAM amAre mazagUla thavuM ghaTe che, tyAre gaIgUjarI zA athe saMbhAravI ? amArA aMtarAtmAnI AjJAnusAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhInatAnI jAherAta bhaviSyanA tamAma anartho dUra karI amAre mArga sApha kare Aje amane ghaTe che. bhUtakALanAM duHkha athavA te vairavidhinA prasaMge smaraNamAM lAvI amArA aMtaramAM krodha ke kaDavAza utpanna karavA ame nathI mAgatA. amArUM gurukArya te Aje e ja che ke "pazubaLanI purANa prathAne vaza banela, vizvaniyama ane aucityabuddhithI virUddha vartela jApAnanI sarakArane amAre samajAvI devuM ke teNe have sudharavuM ja joIze satya ane nyAyane mAna ApavuM ja paDaze. amAre te jApAnI sarakAranuM hRdaya pIgaLAvavuM che. Aja e hiMdayanI aMdara pazubaLanI purANu vRtti vasI rahI che. amArAM lehI ApIne ame e rAkSasI hadayane palaTAvIzuM; pachI jApAna nIti, dharma ane satyane paMthe paLaze., kerIAne tame jApAna sAthe joDI deze tenuM zuM pariNAma ? tamArI ane amArI prajAnAM hRdayo vacce to jheraveranI khAIo dAtI jaze, pratidivasa uMDI ne uMDI khodAtI jaze. bahetara raste te e che ke sAcI hImata vAparI pAka dAnatathI tamArAM purANAM pApanuM nivAraNa kare, mahebUta ane mitratA Adare, ke jene pariNAme navo yuga maMDAze ane banne prajAone sarakhuM sukha maLaze. kerIAnI svAdhInatA amane ja mAtra jIvana Apaze ema nathI; e svAdhInatA tamane paNa pApanA mArga parathI ugArI levAnI; tamane eziyAnA saMrakSakanI pratApI padavIe sthApavAnI. pariNAme cIna paNa tamArAthI trAsatuM bacaze. tamArA paranA koI durbaLa gussAnI aMdarathI A vicAra nathI pragaTatA. paNa vizvakalyANa ane vizva premanI mahAna murAdonI aMdarathI e uThI rahyA che. amArI daSTi sanmukha Aje navIna yuga ubho thayo che. pazuaLano yuga te have bhUtakALanA itihAsanI vAta thaI gaI. jAnA jagatanA duHkhabharyA anubhave ApaNane navuM jJAna ane navo prakAza ApyAM che. sarvane sarvanuM suprata karI devAne A yuga che. AvA yuganA madhyAhnakALe amArI svAdhInatA kharI karavA Aje ame Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve medAne paDIe chIe. ame have vizeSa vilaMba paNa have amane DarAvI ke dabaDAvI zakaze niha. eziyAnuM kla'ka karatA nathI, krAi eka "jUnI duniyAnA aMdhakArabharyA AvAseAmAMthI have ame prakAzane paMthe caDayA chIe. satyane amArA sAthI banAvIne, svAzrayane ja mAtra AdhAra rAkhIne, saMpUrNa nizrayabaLathI, ekalei ane citte amAre artha sAdhavA Aje ame bahAra paDIe chIe. ziyALAnAM kharaph ane himathI TharI gaelI kudarata sUryadevanAM AchAM kiraNAthI ane vasaMtaRtunI madhura laharIthI Aje jAgRta thai che. te sAthe ame paNa Aje jAgRta thayA chIe. amArA pitRdevA svargamAM rahyA rahyA amane sahAya kare ! jagatanAM sarva zubha khaLe amArI dhumake Ave ! ane amArA nizcayamAM A divasathI ja svAdhInatAnI prApti ameAne i jA ! evI jvalaMta AzA sAthe Aje ame amArUM kArya zaru karIe chIe." A jAheranAmuM mAtra kArIAI prajAnA ja abhilASAnI ja gheASaNA naheAtI. e te madhyayugI lazkarI Ara ane jIlamATanA kArAvAsamAMthI mukti ane zAMtinA nizcala dhAma para pahoMcavA talakhatI AkhI nUtana eziAne avAja hatA. jApAnI adhikArIo hajI teA potAnI vismaya--nidrAmAMthI jAgRta nahAtA thayA, tyAM te DhaMDherA vAMcanAra agresare zaheranA mukhya polisaadhikArIne TelIphona upara khelAvI temane sa pakaDI javA AmaMtraNa kayu. ene kahevarAvyuM ke 'tamArA mahemAna thavA ame sajja thai beThA chIe-kedInuM pAMjaruM mokalAve ! ' polIsanI meTara AvI pahoMcI. trIsa zUrA khadIkhAte dhasaDAyA. mArgamAM leAkAnI medinI mAtI nathI. vAvaTAnuM jANe kAI jaMgala khaDuM thayuM. trIsa rAtre kAne Dagale Dagale pracaMDa dhvani saMbhaLAya che ke "amara raheA mA kArIA !" ne ekatrIsamA paeNsTara kIla nAmanA AgevAna potAnA paragaNAmAMthI AvatAM jarA meDA paDayA e paNa AvIne polIsa-thANA para pahoMcI gayA ane svecchAthI giraphtAra thayA. ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhInatAnI jAherAta 71 gAmaDe gAmaDe leke e kesarI karyA che, svAdhInatAne saMdeza vaMcAya che, vAvaTA uDe che ane garjanA uThe che ke "amara rahe mAtA kerIA ! meMseI meM seI ! meMse!" prajA pAgala nathI banI, bhAna nathI bhUlI. te sArI rIte samaje che ke bIjI prabhAte enAM-anekanAM mAthAM uDavAnAM che; paNa Aja to khAvAelI mAtA maLI che. polIse kammara paranA paTTA pheMkI de che, bAlaka ne bAlikAo nizALo khAlI kare che ane nirbhaya nAde garajI uThe che ke amara rahe mA! amara rahe mA ! amara rahe mAtA kerIA !" AvA nirbhaya ane pratApavaMta jAheranAmAnI nIceja traNa kalamo TAMkelI : 1. satya, dharma ane jIvanane khAtara, samarata prajAnA Adeza anusAra prajAnI svataMtratAnI icchAne ame jAhera karIe chIe. paraMtu sAvadhAna! keine paNa kazuM pIDana devAnuM nathI. 2. je amAre sAco sAthI haze teNe sadAne mATe-pratyeka kalAke ane pratyeka pale, AnaMdanI sAthe ahiMsaka banI rahevuM. 3. ApaNe kAma levAnuM che te evI te sabhyatApUrvaka ne vyavasthApUvaka, ke Akhara sudhI ApaNuM AcaraNa nirmaLa ane mAnavaMta banI rahe. eka ja divase, eka ja vakhate, AkhA dezane gAmaDe gAmaDe e jAheranAmuM lekenI pracaMDa medinI vacce vaMcAyuM. hajAra nakale vaheMcAI gaI. eka khuNe paNa khAlI na rahyo. jagata AkhuM tAjuba banyuM. paradezIone te lAgyuM ke gaganamAMthI jANe koI vajI paDayuM. paradezIo jANatA hatA ke jApAnI rAjasattAne jAte kevo bhayAnaka hato. kerIAnA ekeeka AdabhInuM nAma sarakArane copaDe neMdhAtuM, darekane eka naMbara maLatA ane polIsa A naMbara jANatI. paragAma jatI veLA polIsanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para eziyAnu` kala`ka pothImAM kArIAvAsIe peAtAnA kAmakAjanI vigata lakhAvavI paDe. peAlIsa khIje gAma tArathI tapAsa karAve ke e vAta sAcI hatI ke khoTI. ane jo tyAMthI nAMdhAvyA mujaba hakIkata na nIkaLe te e khATA paDelA phArIAvAsInuM AvI banatuM. pratyeka mANasanu nAma amuka vibhAgamAM dhAtu. kArIAvAsI jarA AgaLa paDatA thAya ke enuM nAma [] vibhAgamAM caDI cUkyuM hoya. pachI enI pachavADe chupI polIsa kre. nyAsI janArA mANasane te polIsa pUrA ja karI nAkhe. pharI e ghera Ave nahi. AvA sakhta cokIpaherAnI vacce, AvA kALA kAyadAnI ughADI AMkha sAme, te chupI polIsathI gherAelA AvA dezanI aMdara, AkharanI ghaDI sudhI jApAnI kAgaDA paNa A mahAna jhummezane joi na zake, e vAtanI ajAyakhI te! AkhI duniyAnA manamAMthI hajI maTI nathI. ghaNAM varasAnA akhela banI gaelA pelA ceAngA gallInA prAcIna dhaTa raNakI uThayA, zIla nagarane pAdare ubhelA "svAdhInatAnA daravAjo" pharI zaNagArAyA, ane 'nAmasAna'nA zikhara paranI jvALA svAdhInatAnA saMdezA phelAvatI jhaLahaLI uThI. galIegallImAM te ghereghere garjanA thAya che ke kArIA !" strI, purUSa ke bAlakanA hAthamAM kArIAne rASTradhvaja. kr amara raheA mAtA eka ja cIja che-- khaMdIkhAnAMnI aMdara dIvAnA beThA beThA zu kare che ?-~~~mAtA kArIAnA rASTradhvajo taiyAra karI rahyA che. AkhI jhuMbezane addabhUta anAvI denAra te leAkeAnI zAMti hatI. tAAnanA eka isArA paNa nahi. mArapITane eka kissA paNa nahi. paheluM jAheranAmuM kADhanArA ekatrIsa netAe gIraphatAra thavAthI tU ja navAe tenI jagyA pUrI; teoe tatkALa jAheranAmuM kADhayu ke aMjanA, dhanya che tamArI pratApabharI zAMtine ! e zAMtine arAbara jALavajo. mArapITa karanArA mANasa mAtA kArIAne verI banaze !" << Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kerIana haDatALane dekhAva: ujajaDa bajAromAM jApAnI lazkara pahero bhare che. kerIAne jayaSa karanArane ThAra karavA ubhelI jApAnI senA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amaLA para atyAcAra 11 amaLAe para atyAcAra a 4 ravivAra hatA. devaLA ne madirA mANasAthI ubharAi gayAM. AkhA divasa leAkAe peAtAnA mAlikanI aMdagI karavAmAM ja gujAryo. khIjI taraphathI jApAnI sarakAre barAbara taka sAdhI. sipAiee te! paTTA kADhI kADhI pheMkI dIdhA te leAkeA para hAtha calAvavA nA pADI; eTale sarakAre jApAnI sAljAne bahAra kADhayA. temane AjJA dIdhI ke " TALuM dekhA tyAM chuTathI lAkaDI vA talavAra calAvA; svAdhInatAnI jhuMbezamAM kAi paNa AdamI bhaLelA jaNAya athavA "mese" pukAre tA tene pITI ja nAkho. ' sAljarAnAM A kRtyAnI kkhIe jagata upara maiAjuda che. amerikAnA traNa mANasA sAkSI pUre che ke sAljarAe suthI nAkhelA eka kArIAvAsInI chammI joyA pachI te rAtre amane nIMda na AvI. sAre| basa nahAtA. jApAnI sIvIlIaneAne paNa lAThI ne talavArA ApIne jyAM ThIka paDe tyAM bedhaDaka mArapITa calAvavAnA sadara paravAnA ApI cheADI mUkayA. te e badhAe barAbara rAjasevA bajAvI. aMbAvALA moTAM kAtila dAtaraDAM (dhArI) laIne bahAra nIkaLyA. enAM dAtaraDAMne jyAM jyAM AMcakA lAge tyAM tyAM kAi kArIana jIvatA rahevA na pAme, jema jema tala cAlatI gai tema lokAne nizcaya paNa vadhatA gayA. dukAnA baMdha, nizALA baMdha. jyAM juo tyAM maradAnAM AratAnAM te bALakAnAM TALeTALAM zAMtithI te hasate mukhe mArapITa jhIlatAM hatAM. bAlakAe haDatAla zI rIte udhADI ne jApAnI adhikArIonI dhamakIne zA uttara vALyA e vAta te zarumAM ja lakhAi gai che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 eziyAnuM kala ka e itihAsanAM badhAM prakaraNA bhale bhuMsAi jA, paNa kArIana ramaNIonI vIra-kathAnA eka akSare jhAMkhA nahi thAya. zarIra upara sakasIne sIvelAM vastrA sAljarAne hAthe cIrAi rahyAM hatAM; jApAnIonAM TALAM e vastra-haraNane! tamAsA thaDe kaleje joi rahyAM hatAM. namra ramaNIe kedakhAne ghasaDAtI hatI. e badhAnA citAra ApavA draupadIne sekaDA vAra janmavuM paDe. gheADI vigate tapAsIe : para Mtu te pahelAM eka vAta jANavI jarUranI che. jApAnI leAkeAnI aMdara strI ke puruSone eka khIjAnI udhADI dRSTie nagna aMge ubhA rahevAmAM kazI ekha ja nathI; tyAre ethI ulaTu' ja, kArIAvAsIonI lAjamarajAda atizaya kaDaka che. peAtAnA deha parapuruSa joi jAya ! ene maravA jevu thAya che. uparAMta nIce DhAMkelA prasagAmAM jApAnI pazutAne bhAga thaI paDanAra strIo mukhyatve karIne kAlejonI vidyArthinI hatI, ijjatadAra UMcAM kuTuAnI putrIo hatI, ane teonA uparanA AreApa kAM teA "strIetA svadezabhakta-saMdha"nA sabhya hAvAnA athavA tA * mesei meseSTha ' evA yadyASa karavAne ja hatA. " + eka kanyAzALAnI amerikana khrIstI mahetIjI eka divasa prabhAte AvIne jue che te nizALa khAlI paDI che. enA Tebala para eka kAgaLa paDayA che. kAgaLamAM zALAnu rAjInAmu lakhyuM che. lakhANa nIce tamAma kanyAenI sahI che. potAnI vhAlI zikSi kAne jApAnI adhikArIo javAbadAra gaNIne satAve nahi, te khAtara kanyA zALAnA tyAga karI gai hatI. gheADIvAramAM ja peAlIsa-uparInuM teDuM AvyuM. saMdezAmAM kahevarAveluM ke "tamArI zALAnI kanyAoe svAdhInatAnI caLavaLa karIne AkhA zaherane khaLabhaLAvI mUkayu che. tame AvIne ene vikherI nAkho." gorI mahetIjI doDI gai. sAceAsAca eNe potAnI kanyAone rASTrIya khillA lagAvelI, rASTradhvaje pharapharAvatI, ane amane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abaLAo para atyAcAra 75 sukhethI keda kare" evI pilIsane hAkala pADatI dIThI. made paNa ToLe vaLIne "meMseI ! meM seI ! pukArI rahyA hatA. polIsa uparIe mahetAjIne kahyuM huM A tamAmane giraphatAra karI zakuM tema nathI. mArI pAse e badhI samAya tevaDI turaMga nathI. mATe ene manAvIne vikherI nAkho." mahetI kanyAo pAse cAlyAM; paNa teo te enI vAta suddhAM sAMbhaLavA mAgatI nahotI. teoe enA mAnamAM harSanAda karI ene vinavI ke "bahena ! tame cAlyAM jAo" pachI vadhu jorathI pukAyuM "meMseI !" mahetIjI polIsa-uparI pAse pAchAM gayAM, kahyuM ke "bIjuM kAMI ja nahi bane. mane keda karavI hoya to khuzIthI karo!" pilIsauparI A vAtathI dhrujI uThayo. mahetAjI pharIne bahAra gayAM. kanyAone kahyuM "chokarIo, tame nahi vikharAo te polIsa uparI mane keda karaze. huM tamArI zikSikA chuM. eTale je tame mAruM nahi mAne te mAruM zikSaNa vagevAze." nA bahena nA!" chokarIo pukArI uThI, "tamAre kaze vAMka nathI. tamAre A laDatanI sAthe kazuM lAge vaLage nahi. ame amArI munsaphIthI ja A jhueza karIe chIe." ema kahIne thoDIka kanyAo jANe ke baLajabarIthI enuM rakSaNa karavA deDI gaI paraMtu Akhare pitAnA bacAvanA oThA taLe mahetAjIe kanyAone ghera cAlyA javA manAvI lIdhI. kanyAonI agresaroe uccAryuM ke khera, have kazI hAni nathI. ApaNe mardone khaLabhaLAvyA che. e e bApaDA meMDhAM hatAM ane ApaNe strIo uDIne pahela karIe ema IcchatA hatA. eTale have e mUchALA A caLavaLa cAlu rAkhaze. cAlo ApaNe." amUka zaheramAM te zALAonI kanyAoe svAdhInatAnAM saraghasa kADhavA mATe divasedivasanI TukaDIo pADI nAkhI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka AvatI kAle janArI TukaDI jANI cukI hatI ke pitAnI agAu janAra TukaDIvALI oMnenAM vastro cIravAmAM AvyAM ane teone mAra mAravAmAM AvyuM che. pitAnI paNa e ja vale thavAnI saMbhAvanA samajIne teoe AgalI rAte savAre savAre jAgIne pitAnAM zarIra para evI tarehanAM navAM vastro sIvIne kasakasI lIdhAM hatAM, ke je sAmAnya kapaDAMnI mAphaka jaldI cIrI na zakAya ane pariNAme pite taddana nagnAvasthAmAMthI bacI jaI zake. AvA gunhAsara giraphatAra thaelI ramaNIone baMdIkhAnAnI aMdaraja dAragAonI daSTi samakSa tadana nagna karavAmAM Ave tyAra pachI e nagna zarIre AkhI adAlata vIMdhIne ene ArepInA pAMjarAmAM AvavuM paDe, lina gharanI kumArikAnI A dazA thAya. jApAnI sipAhIo e jotA jotA enI hAMsI kare. kaI ramaNIe ati zaramane lIdhe pitAnA be hAtha vaDe aMganI eba DhAMkI dIdhI. sipAhIe AvIne enA hAtha pITha upara bAMdhI lIdhA. . teone baMdIkhAnAmAM jyAre jyAre hAtha paga dhovAnuM ke dizAe jaIne pANI levAnuM hoya tyAre pharajIAta bIjA lokonI hAjarImAM ja tene aMga paranuM AchuM jApAnI vastra (kIma) utArIne nagna hAlatamAM ja e kriyA karavI paDe. bIjuM vastra na maLe. eka kumArikAe karelI pitAnI vItaka-vArtA che : "mArca mahinAnI pAMcamI tArIkhe ame thoDIeka henapaNIoe amArI mAtRbhUminI svataMtratAne khAtara dakSiNa daravAje saraghasa kADhayuM. ame mahelanI pAse pahoMcyA. tyAM te eka jApAnI sipAhIe mAre coTalo pakaDI, mane jamIna para paTakI evo te mAra mAryo ke huM behoza banI gaI. mAre eTale jhAlIne mane e cAvaDI upara kheMcI gayo. cAvaDIne daravAje vIza jApAnI sipAhIo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abaLAo para atyAcAra 77 ubhelA te badhAe mane lAtA lagAvI te talavAranA dheAdA mAryA. mane eka oraDAmAM ghasaDavAmAM AvI. mArA mhAMparamA, paDayA; huM meheAza banI gai. pachI zuM banyuM tenI mane khabara nathI. :: mane zuddhi AvI tyAre meM joyuM ! mArI cApAsa khIcokhIca mANasApurAelAM. keTalAekanI hAlata joIne mArUM haiyuM phATI gayuM. pachI amArI tapAsaNI cAlI. amaladArA mArA mhAM para thuMkatA jAya, mane mAratA jAya ane gALA detA detA savAlA pUchatA jAya. "" * mane hukama maLyA ke ' chAtI khullI kara. ' meM nA pADI. eTale sAljerAe mArU vajra cIrI nAkhyuM. AMkhA bhoMya para DhaLI paDI. amaladAroe garjanA karIne mane besavA kahyuM, mArAM stana pakaDIne mane dhaNadhaNAvI. mIMcIne huM ghuMTaNa para "" mane kahevAmAM AvyuM ke 'svata MtratAeie che? talavArane eka jhaTake tArA jAna lezuM tyAre tane svataMtratA maLaze. ' " pAchI mane cATalA kheMcIne halamalAvI, mArA mAthApara lAkaDI mArI-pachI mane nIce javA kahyuM. paNa uThIne cAlavAnI mhArAmAM tAkAta nahAtI. huM bhAMkhADIAMbhara cAlI, mArAthI calAyuM nahiM. sIDInA pagathI parathI huM gabaDI paDI. phIte huM mehAza banI. '' " huM jAgI tyAre mane bIjI cokI para lai javAmAM AvI. tyAM mArAM lugaDAM kaDhAvI mane nagna karI. pachI lugaDAM paherIne hu. oraDAmAM gai. " CC khIje divase dAktare AvI mane nagna manAvI. mAruM vajana karyuM. dArAgAe mane kahyu' ke 'tArA upara kAma cAlaze. 'huM rAjI thai. meM mAnyuM ke bhara adAlatamAM mArI vAta kahI nAkhavAnI mane taka maLaze; paNa eka divasa mane cheDI mukI. mArUM kAma cAlyuM nahi. mArA zA gunhA hatA te paNa mane kahevAmAM AvyuM nahi. "> t Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 eziyAnuM kalaMka cAlIsa marado ane pAMtrIza kumArikAone eka nAnA khaMDamAM pUryA; daravAjo baMdha karyo; aMdara baMdIvAno guMgaLAvA lAgyA, bAraNuM khAvA AjIjI karavA lAgyA. adharAta thaI tyAre bhukhyA tarasyA e hatabhAgI chuTayA. jubhATathI behoza banelI eka bAlikAne jubAnI levA amaladAra pAse ghasaDI gayA. e bAlikA Atma-vRttAMta kahe che keH "traNa vAra mArI ulaTatapAsa karI. jyAre mArI jaDatI levA laI gayA tyAre mane ghAsanA joDA paheravA badala mAthA para daMDaprahAra karyo. huM bezuddha banI gaI. mane pUchyuM: "ghAsanA joDA kema paheryA che?" " amArA rAjAjI marI gayA che, tenA zekamAM; amAre e rivAja che." "jI bese che ema kahIne e amaladAra uo. pitAnA be hAtha vacce mAruM moM pakaDayuM, Amatema jozathI kheMcyuM; mane lehI nIkaLyuM. pachI teNe mAruM badana cIrI nAkhyuM. mahArAM stana khUllAM karyA ne hasyo ke "vAha vAha !" pharI mane lAkaDI mArI. pharI pUchayuM ke "bola, A kRtya karavAnuM tane koNe zIkhavyuM? pelA paradezIoe ke?" meM uttara Apyo "mArI zikSikA sivAya bIjA koI paradezIne huM nathI pichAnatI; ane mArI zikSikA te amArI A pejanA viSe lagAre nathI jANatI." "mArI bIjI bahenane paNa vacce utAravAnuM kahevAmAM AvyuM. eka bahena belI ; "meM kazo gunha nathI karyo, chatAM che mATe mArAM vastra utarAvo che ?" tuM prIstI che ne? tArI bAIbalamAM te lakhyuM che ke je tame kAMI aparAdha na karyo hoya te spaDAM kADhIne sukhethI jagatamAM nigna hare phare. niSpApa leke te nagna ja heya. kharuM ne chokarI ? mATe kapaDAM utAra." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abaLAo para atyAcAra 79 "amaladAra pote AvIne mArAM kapaDAM utAravA lAgyo. sAme beThela kerIana dubhASIo mArI A dazA joIne duHkha pAmate - jaNAyo. e mArA dezabaMdhune hukama thaye. eNe uttara Ape ke "mArA pitAnAM AMgaLAM karaDI javA taiyAra chuM; paNa A dezI abaLAnA aMga para hAtha nahi upADuM." eTale e jApAnI amaladAre mane peTa bharIne mArI." amArAM peTamAM seTI veMcIne amane kahevAmAM Ave che ? 'kulaTAo, tamArAM peTamAM chokarAM rahyAM che." ame kahIe ke ame kumArikAo chIe, zaMkA hoya te amArAM peTa cIrIne aMdara joI le." baMdIkhAnAmAM e baMdIvAna bAlikAone Akho divasa halyA calyA vinA aMguThA pakaDIne vAMkA ubhA rahevuM paDe, jarApaNuM aMga hale to mArapITa karavA daregA taiyAra ja ubhA hoya. eka bAlikAe baMdagI karavA AMkho bIDI. darogAnuM kAma karanArI jApAnI bAI trADa pADI belI uDI ke "rAMDa, jhelAM khAya che ke " bAlikAe kahyuM ke "huM te baMdagI karUM chuM." paNa e khulAso vyartha hato. ene khUba mAra paDaye. zaheramAM te paradezIonA ghAkathI AvA AvA ja julmo thatA. paNa gAmaDAnI aMdara te jApAnI senAe dAruNa kRtye AdaryA hatAM. Tocana gAmaDAmAM eka khrIstI zikSakanI patnIne traNa mAsano garbha hato. e ramaNIne saraghasamAM bhAga levA badala ane meM pukAravA badala pakaDI. enI keDamAM beThelA nAnA bALakathI vichoDI ene cAvaDI para laI gayA. pITha para lAta mArIne ene pachADI; pharI uThADI, pharI mArI; eTale enA para mAra varasya. piolIse garjanA karI ke "raMDA zikSikA ! teM A dezanAM chokarAMne amArI sarakAra sAme uzkeryA che; tane mArI mArIne tAre prANu kADhI nAMkhIza." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka pachI enAM kapaDA cIrI nAkhyAM toye e lIrA dabAvIne pitAnI namratA DhAMkavA mathatI hatI. lIrA paNa jhuMTAyA. e bAI nIce besI gaI. ene baLAtkAre ubhI karI; bAI divAla tarapha pharI gaI. jabaradastIthI ene badhA prekSakAnI sanmukha pheravI. pachI bAIe pitAnA hAtha vatI eba DhAMkI. eTale e banne hAthane enI pITha para bAMdhI levAmAM AvyA. tene khuba mAra mAryo ne pUchayuM ke : "have bolIza kadi "amara raho mAtA kerIA' ?" ceMga yAMga ? zaheranI eka ekavIsa varSanI vidyArthinI lakhAve che : mane pakaDIne polIsathANu para laI gayA. tyAM bIjAM paNa ghaNuM strI purUSo hatAM. amane polIse pUchavA maMDayA "kema, bIDI pIo che ne ? zarAba uDAvo che ne ! khrIstI che ne ?" pachI tUrta ja amArAmAMthI 15 strIone besADI rAkhI bIjAne rajA ApI. puruSonI hAjarImAM ja e tamAma strIone nagna karI. mArI sAme te meM seMseI' pukAryA uparAMtane kaze vizeSa Aropa teone jaDe nahi. chatAM mane eTalI mArI ke Akhe zarIre pasIne rebajheba thaI gaye. tUrta ja teoe kahyuM "oho ! tane garamI lAge che ke?" ema kahIne mArA zarIra para ThaMDuM pANI reDayuM. pachI baLatI sIgAreTa vatI mane DAma dIdhA......................cAra divase amane kedakhAne laI gayA AMhI bIjAM strI-purUSonI sAthe amane eka ja oraDAmAM ThasoThAMsa goMdhyAM. eka divasa eka vRddhane e mAryo ke e mRtyu pAmyo. e maranAranI bAjumAM ja eka bAIne jaDelI hatI. eNe kahyuM ke mane AMhIthI khaseDo. paNa nA, AkhI rAta ene e muDadu jotAM beThA rahevuM paDayuM. aDhAra varSanI eka kanyA lakhAvI gaI che H "mArA pitAno tAra maLavAthI huM mAre ghera heMgA-cAMga AvatI hatI. sTezana para utaratAM ja eka polIsa mane pakaDIne cAvaDI para Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaLAo para atyAcAra 81 "C lai gayA. mane kahevAmAM AvyuM ke tuM 'meMsezva' pukAratI hatI ! tuM khacAla cAle che! tu jApAnI sarakAra sAme uzkerATa kare che!" meM kahyuM " khoTI vAta. huM nirdoSa chuM." eTale mane peAlIse mAthApara mAra mAryAM. emAM na phAvavAthI teoe mArI AMgaLIe vacce lAkaDInA TukaDA mUkayA. AMgaLIo sIdhI pakaDI rAkhI te pachI e lAkaDIone vaLa caDAvyA. huM beheAza banI gai. pharIvAra huM zuddhimAM AvI tyAre teoe mane gunhA kabula karavA kahyuM. paNa mAre tA kazuM ja kabula karavA jevu naheAtuM ! teoe mane nagna banAvI niya mAra mAryAM. mArA mAthA para asahya khejo mUkI mane traNa kalAka sudhI nagnAvasthAmAM ubhI rAkhI. mane pharIvAra mA~ AvI. lAhInI ulTI thaI. jApAnI dAktara AvyA. eNe kahyuM ke A chekarInI sthiti gaMbhIra che. eTale peAlIse mane mukta karI. tyArathI mArUM zarIra bhAMgI paDayuM che. " t kALAM ochAM neNavALI A eziyAnI ramaNI : jenI AMkhAmAM svapna vAyAM che : jenAM aMgeaMgamAM sAM ubharAya che: jenA takSNa haiyAnI aMdara juvAnInA mIThA maneArathA hIMce che : lIlI kuMjomAM ke sAgarane kinAre besIne prIti karavAnI ummara Ave, tyAM te ene baMdIkhAnAnAM bAraNAM dekhAya che, sAljAnAM saMgInA amuke che, dAregAnA krUra hAtha e ramya zarIrane nagna karavA dhasI Ave che, purUSa jAtane zuM khabara paDaze, ke A ramaNIonAM balidAnanAM mUla keTalAM amApa che ! chuTelI strIoe bahAra AvIne kahyuM ke "AvA atyAcAro gujaratI veLA amArA hRdayamAM zuM zuM thai rahyuM hatuM te te atyAre saMbhAratAM paNa ame raDIe chIe. paNa e badhuM svadezane khAtara sahevAnu hatu. tethI ame sahI lIdhuM che. anya kAi sa Mjoga hAta tA ame evuM sahevAne sATe mRtyu ja pasaMda karyuM heta. peAtAnI mAmheneAnI A ijjatAnie prajAjaneAnA rAmAMca khaDAM karyAM. vaLate prabhAte pAMcasA puruSA TALe vaLyA. cAvaDI para Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 eziyAnu` kalaMka humalA karI peAlIsane cuthI nAkhavAnA nizcaya karyAM. paNa DAhyA AdamIoe e badhAne vAryo. e jaNAe peAlIsa amaladAra pAse jai A gerakAyadesara atyAcAranA khulAsA mAgyA. polIse kahyuM "tame bhUlo che. strIoe peAtAnAM kapaDAMmAM rAjadrohI kAgaLI chupAvI rAkhyAM hAya, te kabje karavA khAtara "jaDatI levAnuM jApAnanA kAyadAmAM majUra che." " to pachI zA mATe ekalI strIone janama karI che ? ane purUSone kAM namra nathI karatA ? ane nagna karIne mAra mAravAnuM zuM kAraNa ? .. peAlIsa-amaladAra cupa rahyo. enI pAse kaze javAba naheAte. leAkA kaheH " kAM te amArI mhetAne bahAra kADhA; athavA teA pachI amane suddhAM kheDIe paherAve. " Akhare e ramaNIone choDavAmAM AvI. ane bahAra nIkaLatI nihALIne AkhuM TALu dhrusake dhrusake rAvA lAgyuM. ramaNIonA didAra atyaMta dayAjanaka hatA. lAkA melyA OM A karatAM tA marI javuM vhetara che. " bIjA kahe " cAle peAlIsa amaladArane pakaDIe, nagna karIe. TIpI nAkhIe." paNa vRddha khrIstIe vacce paDayA, zAMtithI samajAvIne TALAne vikhey". + adAlatamAM mukamA cAle che. aparAdhInA pAMjarAmAM ubhelI eka kArIana kumArikAne jApAnI nyAyAdhIza savAla pUche che ke " svataMtratA zuM che e tu jANe che, teAphAnI cheAkarI ?" " svataMtratA ! " eTalA ja uddagAra kADhatI e yuvatInI AMkhe jhaLahaLI uThI; enI najara e adAlatanI bArImAM thaIne dUra kSitija para pahoMcI, jyAM AkAza kArIA-mAtAne AlIMgana detuM hatu te zyAmavarNo pahADA akhela ubhA hatA, "svataMtratA zuM che ema tame pUchyuM sAheba ? AhA ! svata MtratA e eka kuvA sukhamaya bhAva che ! " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abaLAo para atyAcAra 83 e kumArikA bIjuM kazuM ye na samajAvI zakI. nirjIva kAyadAonI vyAkhyAo karato jApAnI nyAdhIza ghelI chokarInI taraphaDatI jIbha tarapha ne camakatI gaganasparzI A tarapha nihALI rahyo. Aja jANe AkhI kerIAnI strI jAti eka hAnI kumArikAnuM rUpa dharI sAme AvIne e nyAyAdhIzane, enA nyAyasanane, jApAnI lazkarane ke jApAnI sarakArane paDakAratI hatI ke ""mahArA zarIrane bhale kApI nAkho; paNa tamArI e talavAra ke baMdukanI goLI tyAM nahi pahoMce-tyAM, hArA aMtaratama prANumAM, je prANa paLepaLe pikArI uThe che ke "amara rahe mAtA kerI !" eka dayALu paradezIe eka kerIana kumArikAne rastAmAM cetAvI sAvadhAna, gukhezamAM bhaLIza nA! je lazkara cAlyuM Ave che bAlikAnuM moM malakyuM. paredezI sanane AbhAra mAnyo ane "meMseI ! amara raho mA !" ema pikAratI cAlI nIkaLI. DI vAramAM ja e jApAnIonA hAthamAM jaI paDI. sarakArI atyAcAranA A AkhA rAjya daramyAna koI paNa kerIAvAsIe mArapITa karI nathI. mAtra eka ja apavAdarUpa banAva banI gayo. jAheranAmAne cothe divase zAulanagaranI eka kolejamAMthI eka taruNa cAlyo AvatuM hatuM. eNe zuM joyuM? zerInI aMdara eka kerIana kumArikAne coTale jhAlIne eka jApAnI-senjara nahi paNa sIvIlIana jApAnI ghasaDato ghasaDatA mAratA hatA. e bAlikAne ghera aparAdha eTale ja hato ke eNe "amara raho mA!"nI bUma pADelI. juvAna kelejIanane A atyAcAre uzkerI mUkyo. ene pelA trIza nAyakenAM traNa pharamAne yAda AvyAM, paNa e na rahevAyuM. eNe joyuM ke sAme ubhele atyAcAra kaI naNasamaju jaMgalI lazkarI AdamI nahote, paNa bhaNelo , najaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka sIvIlIana hatA. kerIana juvAna deDyo, atyAcArIne eNe pakaDa, paTo, ne peTa bharIne pITyo. teTalAmAM te sainike AvI pahoMcyA, e vIra yuvakanA banne hAtha teoe kApI lIdhA ne ene baMdIkhAne upADI gayA. bIje divase eka pAdarI A yuvakanA pitA pAse AvI AzvAsana ApavA lAgyo. AMsubharI AMkhe vRddha javAba vALyo ke "mArA dIkarAnA hAthe gayA; paNa AvA kAryamAM kadAca enA prANa jAya, toye mane jarA paNa duHkha na thAya." AkhI laDatanI aMdara mArapITane A ekaja apavAda hate. dezanA e trIza dezanAyakee eka hAkala karI hatI te gharegharamAMthI AvA pAMca dasa lAkha bahAdUre DAMga ane patthare laIne bahAra Avata; ekeeka jApAnIne chuMdI nAkhata; zIula zaheranuM ekeeka jApAnI ghara saLagAvI mUkata; pachIthI thanArI sajAne vicAra ene DarAvata nahi, kAraNa ke meMseI !" zabdoccAra karyAnI je sajA jApAnI kAyadA pAse hatI, tenAthI to bIjI eka paNa vadhu bhayaMkara sajAne saMbhava nahoto. paraMtu, AgevAno Adeza hato ke "kAine na mAratA; kazI bhAMgaphoDa na karatA; ApaNuM siddhAMta nirmaLa rAkhaje; ApaNuM pakSamAM dharma che." e dharmane khAtara-nahi ke hAthamAM zastro nahotAM te khAtaralakAnI mokhare ubhelI medanI jyAM jApAnI ghoDesvArenAM saMgInothI vidhAI jAya, tyAM pAchaLa bIjuM ToLuM "meMseI !" "meMseI ! " evA vijayaghoSa karatuM chAtI dharI ubhuM rahe. bIjuM TALuM kapAI jAya eTale trIjuM taiyAra ja khaDuM heya. eka videzI lakhe che keH. ApaNe badhA pAzcAtya lekee vAraMvAra sAMbhaLyuM che ke pUrvanAM manuSyamAM zArIrika hImata nathI. paraMtu A lekanI hImata karatAM A sAmo ghA na karanAra, sAmA ghA karavAnAM sAdhanothI vacita, pitAne mAge ubhelI bhayaMkara valene pUrepUrI pichAnanAra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAne pratyuttara 85 ane e badhuM chatAM ye vinA thaDakAre, vinA bhaye ne vinA aphase Agekadama bharanAra A kerIAi prajAjanonI hIMmata ane vIratA karatAM vadhu meTI vIratAne huM kalpI ja zakato nathI." A badhA julmo keI purANuM jaMgalI jamAnAmAM nahi paNa 1919 nA navayugamAM gujarelA che. koI chupA, nirjana jaMgalamAM nahi paNa jagatanA cekamAM-svataMtratAnI sahAye deDatA amerikAnI AMkha sAme gujarelA che. koI manuSyAhArI, ajJAna, pazuvata ToLAne hAthe nahi paNa vidyAvizArada, kaLAkuzala ane sudharelI duniyAnI aMdara uMce Asane besanAra bAhadhamAM jApAnane hAthe gujArelA che. kemake e jApAna amerikA temaja brITananI sAthe pazubaLanI bAbatamAM Takkara laI zake che ane tamAma mahAprajAone jApAna sAthe mahattvanA hita-saMbaMdhe che. 126 prajAne pratyuttara badhA julmanI kerIAvAsIo para zI asara thaI che? jelamAM gaelA mANaso mRtyu sudhI laData calAvavAne bhISaNa nizcaya karIne bahAra AvyA. mAtra gammatane khAtara saraghasomAM gaelAM ne jelamAM paDelAM bAlake jApAnanAM kaTTA zatruo banIne bahAra nIkaLyAM. e bAlakanAM manamAM zuM zuM thatuM hatuM? cha varasanA eka bAlake pitAnA bApane kahyuM: "bApu, tamane jelamAM upADI jaze ?" "upADI ye jAya." bApe javAba dIdho. "jo upADI jAyane, te tame sahI karaze mA, ho bApu!" bAlaka jANato hato ke koI nirdoSa dezabaMdhunI sAme kAvatarAM jagAvavA mATe jelavALA AvI kaMIka kabulAto lakhAvI le che. cheDA rejamAM ja e bApa baMdIkhAne ghasaDA, paNa Akhare e chuTIne jyAre ghera AvyuM tyAre bAlake pahelavaheluM ja bApune pUchayuM ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 eziyAnuM kalaMka "bApu, tame sahI nathI karIne?" "nA beTA. meM kayAMya sahI nathI karI." bAlaka rAjI thayo. A laDatamAM kheDuvarga kyAM ubho hato? enI lAgaNI batAvanAra eka ja daSTAMta laIeH "eka nirdoSa juvAna kheDune jApAnI sainike baMdukathI vIMdhI nAkhe. gAmanA lokoe mAranAra, sainikane pakaDe. enA prANa levAnI taiyArI hatI, tyAM te e juvAnano vRddha kAke deDate Avyo, ADA hAtha dIdhA te bolyA: "cheDI melo ene. enA prANa laIne jagatamAM eka gunho kAM vadhAre ?" ghavAelA kheDune laI badhA IspItAle AvyA. e badhAne. jApAnI sajare goLIothI ne saMgInathI vIMdhI nAkhyA. zaherathI dUra dUra rahenAra kArIana kheDu rAjyakhaTapaTamAM uMDuM kaMI ye na jANe. enA mAthAmAM bIjI kazIe vidyA nathI pravezatI. svataMtratAnAM sUkSma rahasyo eNe nathI sAMbhaLyA. prabhubuddha zIkha-- velAM pAMca ja jIvanasUtro e jANe che. paNa enA aMtaramAM jhINe jhINo eka avAja uThele che ke "mane vicAra karavAne hakka che, bolavAno hakka che; ne mane baMdagI karavAno hakka che." Aja eNe joyuM ke enI baMdagIne jApAnI baMduka adhavaccethI jhaDapI jAya. che. e jAgyo. eNe joyuM ke "mAtAnuM nAma laIza, te nevuM phaTakA pAmIza, pAcho vaLIne haLa paNa nahi jhAlI zakuM." chatAM e. te upaDe che ne goLInI vRSTimAM malakAte mukhe nahAIne lehIthI. taraboLa thAya che. ane kayAM ubho che pelo amIravarga? mAtRbhUminA mAnItA. e dhanurdhArI saMtAnanA lohImAM Aja kAMIye Ataza zuM nathI uo? e vicAra karatAM te eka yazasvI nAma yAda Ave che: yIseMga-. lakIcanaranI sAthe ja e janmelo, paNa enI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAne pratyuttara kamare kadi talavAra nahotI laTakI. lAkha kArIAvAsIo enI hAla sAMbhaLIne hAjara thAya che. jApAna sarakAranA kALajAM e vIranuM nAma sAMbhaLIne tharatharI UThe che. jApAnI polIse eka divase ene ghera AvI pUchayuM: "A tophAnanI pAchaLa keNa ubhuM che te kahezo?" "mane e pUchavAnuM zuM prayojana ?" "amane lAge che ke tamane mAluma haze." "hA, mane mAluma che. A jhubeza uThAvanAra maMDaLInA pramukhanuM nAma pucho cho ne ?" "hA." "vArU! enuM nAma te huM khuzIthI kahIza. enuM nAma sarvazaktimAna prabhu ! A guezanI pAchaLa e pote che." sIdho javAba Apone? kayA manuSyoe A hoLI jagAvI che, tame jANe cho ?" "hA hA, jANuM chuM." "bele tyAre" ema polIse gajavAmAMthI DAyarI kADhI. lakhe tyAre, pusana zaherathI mAMDIne sadA-ta hADo paryatane, balka enI ye pelI mera sudhI pratyeka kerI AvAsI A yuddhanI pAchaLa khaDe che." jApAnI pilIsanA hAthamAM DAyarI ne pensIla thaMbhI rahyAM. cInA mukha upara bhayAnaka kepa chavAye. jApAnIothI e pratApa na rahevA. DAyarI khIssAmAM melIne amaladAro cAlyA gayA. eka aMgreja musAphara lakhe cheH "vIza varasanI amArI bannenI pichAna daramyAna meM cInA mukha upara madhura hAsya sivAya bIjuM kazuM nahotuM joyuM. cAhe tevI AphatamAM paNa enA hemAMthI te. AnaMdamaya sakhU ja jhare. paNa chelle huM ene maLe tyAre e sItera varasanA vRddhanI AMkhamAM AMsu ubharAyAM. giraphatAra thavAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. eziyAnu` kala ka DarathI e raDatA hatA ? nA, nA. e AMsu tA nyArAM hatAM. yI tA raDatA raDatA khelatA hatA ke Aktane samaye zu mhAM laine huM muddo baMdIkhAnAnI bahAra mhAlu chuM? amArI kumArikAo ne yuvatIo teA Aja amAnuSI jaMgalIonA paMjAmAM paDI rahI che. 7 ceAthe divase ja e vRddhanA pagamAM ja IrA paDI. sIttera varasane muDhDho e thI nahAtA raDatA, paNa e te cAra hajAra varasatA vRddha eka deza raDatA hatA. krama na raDe ? jApAnI sAljarA raste cupacApa cAlI jatI ramaNIonA stana upara mukkA mAre ; gammatane khAtara baMdukanA kuMdA lagAve; baMdIkhAnAnI kaDakaDatI 'DImAM strI-purUSone nagna banAvI doDAve; kAi zaramALa nArI vastrA utAravAnI nA pADe teA jhAMTIne e vastrAne cIrI nAkhe; AvAM vItA upara na rahe evA kAi deza nathI. sarakAre peAtAnI damananItimAM vRddha juvAna vaccenA bheda rAkhyA ja nahi. tevIza vidvAna prajAjanA gavarnara janarala pAse arajI laIne gayA. javAba maLyA : jAe polisanA vaDA pAse." peAlIsanA vaDAe e mahemAnanA maMDaLanu yeAgya sanmAna karyuM H annAne giraphatAra banAvyA. vAIkAunTa kIma nAmanA 85 varasane eka vRddha amIra : duLa ane bichAnAvazaH jApAnIenA mitrajanaH A amIra eka vadyAlayanA AcArya hatA. eNe ane khIjA eka yI nAmanA nAmAMkita khujhage gavarnara janarala hAjhegAjate eka patra lakhyuMH 66 x x X x ame, ApanA cAkarA, Aje A bhayAnaka ane muzkela samayanI aMdara AvI paheAMcyA chIe. ame muThThA bezarama banyA ke je samaye amArA deza khAlasA thatA hatA teja samaye ame ApanAM amIrapada svIkAryAM; nokarI cAlu rAkhI; phiTakAranA varasAda jhIlIne paNa coMTI rahyA. aMte Aja amArAM nirdoSa ajaneAnI tala cAlI rahelI ame amArI sagI AMkhe joie chIe, ane amArAthI sahevAtu nathI. ame paNa khIjAonI ja mArka amArA makAnamAM lapAIne svAdhInatAneA nAda karI rahyA chIe. 66 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 1. 80 varSanA vRda6 amIra vAikAunTa kIna. 2. yI-seMga-jaya : sItera varSanA 3. kArIana kumArikA. svAdhInatAnI mukhe jApAnI atyAcAra sAme arajI karavA vRddha amIra : baMdIkhAne nathI zamAM joDAvAne kAraNe japAnI sainikone badalU aDhI varSanI keda pAmyA. paDAtuM te mATe raDanAra. hAthe vastrahIna bananArI ne chAtI para mukkA khAnArI hajAromAMnI eka. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAne pratyuttara ame Aja A dhRSTatA nathI karatA, paNa dila kholIe chIe. Apa evAM pagalAM le ke jApAna-nareza have vicAra kare, ne mAtra mIThA zabdothI nahi, mAtra pazubaLathI nahi, paNa prajAjananI icchAone mAna ApI prabhunI dIdhelI A takane upayoga kare. kerIAne svAtaMtrya bakSIne jagatane tamArI nyAyaniSThA batAvI Apa. pachI tamArA e sukRtya para keNa dhanyavAda nahi varasAve ? "ame bane sevake AjAra ane bichAnAvaza chIe. jagatanI mane dazA jANyA vinA, amArA aMdhArA oraDAnI aMdarathI A dIna salAha mokalIe chIe. je svIkAraze te besumAra mAnavasaMtAna sukhI thaze; je nakAraze to paNa phakata amAre be jaNAne ja sahavAnuM che ne ! ame te have motane kinAre AvI ubhA chIe. eTale amArA baMdhujanene bhale khAtara amAruM balidAna devAtuM. kadAca amAre jAna jAya te ye ame cIsa nahi pADIe. amArI A bimAra hAlatamAM, A vRddhAvasthAmAM, have phesalAvIne kahetAM amane nathI AvaDatuM. hRdayamAM je uge che te kahI nAkhIe chIe." A banne bujhargo mAnavaMta amIre hatA. sadA jApAnI sarakAranA mitra hatA. enI AkhI arajImAM kaTutAne ke avinayana eka zabda paNa nahotA. e bannene emanA tamAma parivAra sAthe keda karyo. emane mAthe suleha-rakSAne kAyado teDavAne Arepa mUkAye. ekane aDhI varasanI ane bIjAne doDha varasanI sapta majurI sAthanI keda maLI. enA kuTuMbIjanone paNa sajA paDI. A jhuezane kAraNe cAlelI katalanA ne giraphatArInA AMkaDA nIce mujaba 1919nA mArcathI juna sudhImAM kula 1,66,138 jaNAM jelamAM gayA. be mAsamAM 2000 strIo, purUSo ne bALakanI hatyA karavAmAM AvI. chatAM kerIAnI khAmeza aDaga hatI. roja savAra paDe che, ne gavarnara janarala pitAnA Tebala upara najara nAkhatAM ja camakI UThe che. Tebala upara zuM hatuM? bomba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka nahe, baMduka nahatI, keI khunInI jAsAciThThI nahatI, paNa be chApelI nakale-jenA upara lakheluM: "svAdhInatA-patra !" lazkarI paheregIrenA bAMkaDA upara prabhAte prabhAte A "svAdhInatA-patra" paDayuM hoya, ne kedakhAnAnI keDIe keTalIe "svAdhInatA-patra pahoMcI gayuM hoya ! A vartamAnapatra kyAM chapAyuM, koNe kahyuM, keNa melI gayuM, e kaI na jANe. seMkaDe mANasane pakaDI pakaDIne besADavAmAM AvyA, paNa bIjo divasa thAya tyAM enuM e "svAdhInatA-patra" AvI pahoMce che. kyAM chapAtuM A chApuM ? chupI kaI guphAomAM, macchImAronI nakAomAM ane kabarastAnanI aMdara khaDI karelI kRtrima kabarenI aMdara. gAmaDe gAmaDe e "svAdhInatA " guptapaNe pahoMcI jatuM. jApAnanuM mazahura pilIsakhAtuM ke jAsusakhAtuM kadie ene pattA na meLavI zakyuM. je mImIogrApha yaMtrathI e chApuM chapAtuM, tevAM. tamAma yaMtra jyAM hatAM tyAMthI sarakAre japta karyA. "svAdhInatA" vecanArAone, enI prasiddhine lagatA zakadArane, seMkaDo evA lokone pakaDayA. sAMjare sarakAra khabara phelAve ke gunhegAre te pakaDAI gayA, tyAM bIjIja prabhAte "svAdhInatA" te AvI pahoMcyuM heya. badho kolAhala jApAnamAM saMbhaLAyo. jApAnI sarakAra pUche che ke "mAmale zuM che?" gavarnara sAheba kahe che: "vadhu sainya ne. vadhu kaDaka kAyadA Apa." navuM sainya AvyuM; vadhu kaDaka kAyadA AvyA. 13 prajAsattAkanI sthApanA rIA e navI lahANuno ze satkAra kare che? 1919nA 7 eprIlanI 13mI tArIkhe, jApAnI talavAranA varasatA varasAdanI aMdara kerIAvAsIo nIkaLI paDyA. kArIAnA tera tera prAMtamAMthI prajA-zAsana mATe eka baMdhAraNa ghaDavA pratinidhio Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAMsInI sajUmAMthI bacI AvelA che. sIMgamAna rI. kerIana 'prosattAkane, sarvAnumate cUM TAelA pramukha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAsattAkanI sthApanA cuMTAyA. pele saMta vIra sIMgamAna rI sarakAranI hAnI sarakhI bhUlathI bacele kedI : je hainolulumAM zALA calAvato: te pramukha cuMTAye. bAra pradhAne cuMTAyA. loka-zAsanAnA navA baMdhAraNamAM nIcenI kalamo maMjura thaI. 1. strIpurUSanA, garIbanA ke amIranA-tamAmanA samAna hakka 2. sarvane dharma svAtaMtrya, vANusvAtaMtrya, lekhanaprakAzananuM svA taMtrya, sabhAsamitinuM svAtaMtrya, gharakhoraDAMnuM svAtaMtrya. 3. dehAMta daMDanI zikSA, zArIrika zikSA ane jAhera vesmA gArane pratibaMdha. 4. rASTrasaMghe (League of Nations) kerIAne apa mAna dIdheluM chatAM paNa enA sabhAsada thavAnI kerI AnI IcchA. 5. pharajIAta lazkarI karI, pharajIAta keLavaNI ane pharajIAta karaverA. 6. sArvajanika matAdhikAra, tamAmane rAjyavahivaTamAM cuMTAvAne hakka, 7. rAjaparivAra pratye mAyALu vartAva. 8. deza kabaje karyA pachI eka varasanI aMdara rASTrIya mahA sabhA bolAvavAnI. e jAheranAmAnI aMdaranA uddagAramAM DokIyuM karIe "ame kerIAnI prajAH amAre cAra hajAra varasene ItihAsa bolI rahyo che ke amAre svarAjya hatuM, svataMtra eka rAjya hatuM, ne sahuthI nirALI, pragatizIla eka saMskRti hatI. ame zAMtipriya prajA chIe. duniyAnI nutana jAgRtimAM amAro hisso che. mAnava jAtinA vikAsamAM amAre phALe devAna che evo te jagavikhyAta yazasvI amAro bhUtakALa che, ane evI nirmaLa amArI rASTrIya bhAvanA che ke kaI paNa pizAcI julma amane jera nahi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 eziyAnuM kala ka karI zake; kAi paradezI prajA amane pI nahi jai zake; ane jaDavAdI jApAna, ke jenI saMskRti amArAthI be hajAra varSA pachAta che, tene AdhIna te ame zI rIte thaizuM? jIvavA "jagata jANe che ke jApAne bhUtakALamAM dIdhelA kAla tADayA che, te jagata para jIvavAnA amArA hakka paNa jhuMTAvI rahela che. paraMtu ame jApAnanA e vItI gaelA anyAyeAnI ke bheLA thaelA enA pApanA puMjonI vAta nathI uccAravA mAgatA. ame te| mAtra kArIAnI svAdhInatAnA dAvA karIe chIe. jagata para mATe, svataMtratA ne samAnatA vistAravA mATe, amArI nItirItine AbAda rAkhavA mATe, pUrvImAM zAMti sAcavavA mATe, ane AkhI duniyAnuM kalyANa sAdhavA mATe amArI saMskRtine ame rakSI rahyA hatA e amArA aparAdha. e aparAdhane kAraNe jApAna peAtAnI lazkarI sattAnuM pazubaLa ajamAvIne amArA upara dAruNa atyAcAra varasAve che. mAnavajAtiya jAgRta prANa zuM badhu ThaMDe kaleje joyA ja karaze ke? A nyAyahIna atyAcAranI dAtAM cagadAtAM paNa e karADa manuSyAnI prabhubhakti nathI aTakavAnI, jo jApAna teAkhAhu nahi pAkAre, peAtAnI nIti nahi sudhAre, tA pachI mAtRbhUminI svAdhInatA mATe ame zastra dharazuM; dezamAM eka jIva paNa raheze tyAM sudhI, te samayadevanI pAse eka chellI ghaDI haze tyAM sudhI nyAyane paMthai ame kuca karazu. tyAre kayA duzmananI magadUra che ke amAne rAkI zakaze? sArA ya jagatanI sAkSIe ame rASTrIya svAdhInatA pAchI mAgIe chIe : jagatanAM sevAne khAtara ane prabhubhaktine khAtara. A nIce ga "" prajAsattAka sthapAyA bAda ceAthe. mahine e kAmacalAu sarakAre cha siddhAMta jAhera karyo: (1) leAkAnI samAnatA ame jAhera karIe chIe. (2) videzIonAM jAnamAla sahIsalAmata rahevAnAM. (3) tamAma rAjyadvArI aparAdhIone mAphI maLaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAsattAkanI sthApanA 93 (4) paradeza sAthe je je kAlakalArA caze, te barAbara paLAze. (5) kArIAnI svataMtratA mATe marI phITavA ame zapatha laie chIe. (6) A kAmacalAu sarakAranA hukamA je tADaze te rAjya zatru gaNAze. khIjA TharAve! pasAra thayA keH (1) jApAnane kahevuM, peAtAnuM zAsana uThAvI le. (2) pArIsa krAnpharansamAM pratinidhi meAkalavA. (3) jApAnI sarakAranI nAkarI karanArA kArIaneAe nAkarI cheADavI. (4) jApAnI sarakArane lokAe kara na ApavA. (5) pAtAnA 30 TaMTA lAkAe jApAnI sarakAranI adAlatamAM na laI javA, e rAjyabhadhAraNamAM nImAelA pradhAnA badhA kArIAnI jAhera sevA karanArA ja zuravIA hatA, paNa e badhAne kArIAnI bhUmi parathI jAkAro maLelA hatA. jApAnI aTTahAsa karIne kahevA lAgyA ke: vAhare, kAgaLanA TukaDAnuM rAjabaMdhAraNa !" ke henrI caMga pUche che ke " hAMsI karanArA jApAnIe visarI gayA hatA ke, mahAyuddha vakhate eljIamanI sarakAra khelDaamamAM nahAtI paNa nirAdhAra banIne dezanI bahAra ubhI hatI. jApAnI visarI gayA hatA ke jhaMkrAmlevekIAnI rASTrIya maMDaLIne 1918 mAM te peAtAnA dezamAM paga mUkavA jeTalI ye jamIna naheAtI, te emAM cuMTAyelA sabhAsade paradezamAM rajhaLatA hatA, chatAM lAkAe te e rajhaLatA zUrAone rAjapade sthApelA. Akhare eja rajhaLanArAoe AvIne rAjya kabaje karyuM, te e ja rAjabaMdhAraNa kAgaLa uparathI utarIne dezanI bhUmi upara gAThavAyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kalaMka 146 amerikAnI dilasojI pAvana nagarane sTezane utarIne eka amerikAvAsI pravAsI bAIsIkala upara cAlyo jato hato. thoDe dUranA eka gAmaDAmAM ja ene javuM hatuM, chatAM e pravAsI chupAte chupAte pahADonI pradakSiNA pharIne jato hato. ene khabara hatI ke sIdhe raste jatAM ADe jApAnI paheragIranuM thANuM Ave che, sipAhIo ene AgaLa vadhavA nahi Ape ghaNA gAuno gherAvo khAIne e musAphara eka gAmaDAmAM dAkhala ca. lekine e pUchavA lAgyo ke "AMhI Aga lAgI hatI ne ?" tharatharatA gAmalekee eka udagAra sarakho ye na kADho. pravAsI samajI gayo. gAmamAM sarakArI amaladAro hAjara hatA. sarakArI amaladAre sIdhAvyA pachI lekee AvIne musApharane vAta karIH 15 mI tArIkhe bapere sajare A gAmamAM AvelA. hukama karyo ke "devAlayamAM hAjara jAo, bhASaNa devuM che." ogaNatrIsa khrIstIo devAlayamAM gayA ne dimUDha banI beThA. palavAramAM to soljara devAlayane vIMTaLAI vaLyA. bArIomAMthI baMduke cheDI, tAjano ghavAyA, marAyA, eTalAmAM saree devaLane Aga lagADI. bahAra nIkaLavA doDanArane saMgInathI vIMdhyA. goLIbAranA avAja sAMbhaLIne be zrotAonI strIo tapAsa karavA AvI. goLIonA varasAdamAM thaIne devAlayamAM pesavA lAgI, tyAM to e bannene saree kApI nAkhI. pachI soljare gAmane Aga lagADI cAlI nIkaLyA." bIjA eka gAmaDAmAM lekee maeNseInI cIsa pADI; chappana lokone polIsathANAmAM bolAvavAmAM AvyA. daravAjA baMdha karIne divAla uparathI sipAhIoe goLIo choDI. tamAma lekanA prANa nIkaLI gayA." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAnI dilasAjI 5 "trIjA eka gAmaDAne Aga lagADI; sAljarA ubhAubhA enI jvALAo joi rahyA hatA. leAkA peAtAnAM dharabAranI Aga mujhavavA doDayAM. paNa sAljarAnI gALI chuTI, sagInA dhAMcAmAM, mArapITa paDI. ethI gAmavAsIe peAtAnA suMdara gAmane saLagatuM jotAM jotAM ubhA rahyAM." gAmaDe gAmaDe Aga lAge, mAtAe stanapara vaLagelAM bALaphrAne laI bhAge, pitAe meTAM rAMne upADI nhAse, pAchaLa soljarAnI goLIo chuTatI Ave: AvAM te keTalAMye gAmaDAM bhasmIbhUta banI gayAM. ane A badhA vinAza kAi e cAra pAgala banI gaelA sAljerAe potAnI meAjane khAtara karelA nathI, jApAnI lazkaranI samra dekharekhamAM magadUra nahAtI ke eka paNa sainika peAtAnI javAbadArI upara eka goLIbAra paNa karI zake. A tA khuda senApatienA hukamA hatA. seAljarAnI AkhI ne AkhI TukaDIe e kAya mATe hukama bajAvavA krutI hatI. paradezIee e dhvaMsa najare nihALyA, gavarnaranI pAse pokAra paheoMcADayA, e pAyamAlInI khIe batAvI, gavarnare dilagIrI darzAvI munhegAra ne nazIate pahAMcADavAnu vacana ApyuM. chatAM eka paNa aparAdhIne sajA te nathI thai. jarA sarakhI ce rUmsada nathI maLI, eTaluM ja nahi paNa pagAramAM kazA dhaTADe! suddhAM nathI thayA. tyAre zuM A kRtyA kevaLa kArIAnI sarakAranAM ja hatAM ? jApAnI prajAne jarAye aparAdha nahAtA ? eNe zuM A nirdoSa Azrita prajAnA dhvaMsa upara kardi eka paNa AMsu vahAvyu` che? itihAsa nA pADe che. jApAnanI prajA A badhI vigate jANatI hatI. krAi paNa jApAnI prajAjane A jIlma sAme AMgaLI UMcI nathI karI, tiraskAra nathI pragaTa karyA. jApAnanI prajA tA * mahA-- jApAna'nA manAratha dhAtI hatI. * paraMtu TALAbaMdha yuropI paradezI kArIAmAM vasatA hatA. chatAM krama amerikAvAsIone! hAhAkAra sAme kinAre potAnI bhUmimAM na Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eziyAnuM kala ka pahoMcyA ? AvA dANu dhvaMsanI eka paNa kathanI kAM kAie peAtAne ghera na lakhI mAkalI ? kAraNa eTaluM ja hatuM ke TapAlakhAtuM te tArakhAtuM sarakAranA hAthamAM hatu. patravyavahAra upara sajjaDa cAkI gAThavAi gai hatI. eka paNa samAcAra e ceAkIdArAnI najara cukAvI kArIAnA sImADA na vaTAvI zake. amerikAmAM beThelo kArIAvAsI peAtAne ghera kAgaLA lakhe e sarakArI cAkIdArA phADe; e kAgaLamAM sarakAranA kArabhArane lagatI lagAre hakIkata hAya te! e kAgaLanA dhaNIne sajA thAya. AnI evaDI asara thAya. kArIAvAsI rAjyaddArI khakhare lakhate. aTake te paradezathI evA khabara meLavatA baMdha thAya. kArIAmAM vasanArA amerikAvAsI peAtAne deza jai jApAnI sarakAranA saba-dhamAM kazuM bhASaNa kare ke lekha lakhe, teA kArIana kensala e bhASaNa ke lekha kArIAnI sarakArane mekale. pelA amerikAvAsI pAche. kArIAmAM Ave eTale ene kArIA choDI javAne Adeza maLe. tyAre amerikAvAsIe kArIAnI hAlata saMbadhe kevI mAhetI dharAvatA ? e mAhetI ApanAra kANu ? e mAhetI ApanAra jApAnI sarakAra pAte hatI. zI rIte? peAtAnAM pakSanAM vartamAnapatra mArata. AMkaDAzAstramAM kAmela banelI kArIana sarakAra, hakIkatA ane vigatAne zaNagAravAmAM pravINa hatI. paradezI jAya evI e iMdrajALa hatI. aMjAi jANatuM eTalu ja asa nahAtu. jApAna manuSyasvabhAva hatu. manuSyonA aMtarAtmAne-AkhI ne AkhI prajAnA aMtarAtmAne kharIdI levAnI kaLA jApAne yuropane caraNe esIne keLavI lIdhI hatI. sulehanI pariSaddane samaye jApAne yurApI rAjyanI aMdara eka karoDa DAlara (cAra karoDa rUpIA) chuTe hAthe verI dIdhA hatA. atyAre paNa amerikAnuM hRdaya hAtha rAkhavA mATe jApAna dara varase lAkhA DAlarA eTale karADA rUpIA kharacI rahyuM che. chApAMe jApAnanI vAhavA pAkAre tenA ma A che. vakatAo TheraThera jApAnI rAja nItinAM yazogAna gAya tene ma A che.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAnI dilaseAcha bIjI bAju jApAnI amerikAnI aMdara moTAMmoTAM maMDaLeA khele che te varase varase mijabAnIe te mhephilo Ape che. khamme hajAra ijjatadAra amerikAvAsIo e ma`DaLanA sabhAsado che. mhelanAM meja upara amerikAvAsIe phidA thaine jApAnathI stuti kare che. e videza khAtAmAM cAlI rahelA jApAnI pracArakAryanA eka namunA laie : 1919 nI jhummeza saMbaMdhe eka amerikAvAsI lekhaka amerikAmAM lakhe che ke badamAzeAne amara rahe| mA!" evA dhvani karavAnA trIza paisA maLe che. trIza paisAne khAtara A badamAro TALe vaLe, khUmA pADe, polIsa cANAM upara hallA kare, patthara pheMka, pachI to jApAnI sainikA sarakhAM zAMta mANasAne paNa khIja tA caDe ja te ! Ura dezabhakta henrI yaMga lakhe che ke "kharAbara ! kArIAnI majhA-ramAM manuSyane jAna saste bhAve maLI zake che, paNa eTalA tA sastA nahiM ja, ke trIza paisAne khAtara kArIAvAsI vIMdhAi javA ke kapAI javA taiyAra thai jAya. "" Akhare IMdrajALa bhedA. keTalAeka mIzanarI relvemAM esI cInamAM paheAMcyA, te tyAMthI teoe peAtAne deza kAgaLA ravAnA karyo. amerikAnAM vartamAnapatrAmAM kAlAhala cAlyA. jApAnI adhikArIee ghaNA khulAsA comerathI bahAra pADyA. paNa amerikAvAsIone mana saMdeha rahI gayA. eka maDaLI kArIAmAM AvavA. taiyAra thai. e sArA thatAM te jApAnI sarakAranAM bhADutI vamAnapatrAe bUmarANa macAvyuM ke " jAzeA nA, jAze! nA, kArIAmAM kAlerA cAle che." paNa pelI maMDaLIe mAnyuM nahi. eTale khIjI bUma paDI ke N khabaradAra, tamArI jIMdagI jokhamamAM che. kArIAmAM tamArA prANa levA eka kAvatarU racAya che." paNa pelA mahemAneAnA haiyAM thayAM nahiM, jApAnI sarakAre jaNAvyuM ke "tame tA nahi samajo, paNa amArA mAnavatA mahemAna tarIke tamArUM rakSaNa karavAnI amArI pharaja che. phikara nahi; tamArI sAthe amArI * ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 eziyAnuM kalaMka polIsa hAjara raheze. paraMtu sAvadhAna, polIsanI sUcanAne anusaraje, nahi te tamArI jIMdagIne jakhama che." mahemAnonuM maMDaLa AvI pahoMcavAnuM hatuM te divase sTezanathI utArAnA mukAma sudhI rastA para sipAhIo ubhelA. kerIAvAsIo paNa amerikAnA mahemAnone AvakAra devA hoMzabharyA doDyAM AvyAM. polIse talavAra kADhIne e nAdAnone nasADyAM. mahemAnanI gADI gAmamAM nIkaLI tyAre banne bAju polIsa ubhelI; ane rasto smazAna same nirjana pahele. mahemAne cakti thayA. kayAM hato kelerA ? kyAM gayuM peluM kAvataruM? mahemAnoe haTha pakaDI ke amAre te deza jevo che. sarakAra kahe che ke "tamane lUMTavA ne mArI nAkhavA eka meTI ToLI khaDI thaI che." mahemAne kaheH "phikara nahi." sarakAra samajI ke cokakhI. nA nahi paDAya; paNa eka ilAja hatA. korIAvAsIone ja mahemAne pAse AvavA na devA. mahemAnene hephila para mahephila apAvA lAgI. sarakArI nizALe, kacerIo, adAlata, Adi batAvavAmAM AvyAM. mahemAno mahemAnImAM ja tallIna banyA. AkhI maMDaLImAM eka mANasa makkama rahyo. eNe te haTha pakaDI ke cyAre A dezavAsIone jevAM che. eNe jaNAvyuM ke "huM ekaleja AthaDIza. mArI sAthe polIsa nahi." eNe eka sabhA bharI. maMDa5mAM medinI mAtI nathI, mahemAnanuM bhASaNa badhA tallIna banIne sAMbhaLe che. ekAeka senjaronAM saMgIne jhabukyAM. zrotAjanonI dharapakaDa cAlI. mahemAnone kahevAmAM AvyuM ke "kRpA karI cAlyA jAo." mahemAne AMkho phADI jaNAvyuM ke "pahelI beDI mane paherAvo, pachI ja A nirdoSa maMDaLIne tame AMhIthI laI jaI zakaze." eka ja AdamInI makkamatA saphaLa thaI. senA zaramAIne cAlI gaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amarikAnI dilasojI A eka mahemAnanA manamAM evo tiraskAra, e kopa vyApI gaye ke eNe potAnI maMDaLane saMgAtha choDe, ekAkI e AkhA kerIAmAM rakhaDaze. amerikAmAM jaIne eNe AkhuM bhopALuM enA nagna svarUpamAM raju karyuM. e maMDaLInA nivAsa daramyAna sarakAra zuM karyA karatI hatI?" tAro para tAre chUTatA hatA ke "mahemAne virUddha kAvataruM cAle che. mahemAnonI gADIne paTakavA mATe pATA ukheDI nAkhelA che, bemba chUTavAnI taiyArI che." amerikAmAM pAchA AvatAM eka paNa musAphare A relagADInA akasmAta, kAvatarAM ke bomba viSe eka uccAra sarakhe ye nathI karyo. ulaTuM mahemAnoe Thera Thera jaNAvyuM keH "e ramaNIya bhUminAM leke-purUSe, strIo ne baccAo-sTezane sTezane Aghe UbhAM UbhAM amArI sAme dayAmaNI AMkhe nihALI rahyAM hatAM. kavacita kvacita e harSanAda karatAM hatAM, paNa ghaNuMkharuM te e cupacApa ubhAM rahetAM. enI cupakIdImAM ame enAM haiyAM vAMcI zakatA. enA prANa paradezI sattAnI sAme pikAratA hatA. A rIte dariyApAranA pravAsIo kemerA laI laIne AvyA, bhASaNa daI gayA, vinAzanI chabIo pADI gayA, ghera jaIne vartamAnapatromAM kerIAnI duHkhamaya kathanI upara karuNAnA thoDAeka zabdo paNa teAe lakhI kADhayA. paraMtu amerikAvAsIo AvyA te te potAnAM devAlayonI ne pitAnA dharmabaMdhuonI pAyamAlI sAMbhaLIne amerikAnA vepArIoe bUmarANa karyuM te te pelI potAnI relve kaMpanIonA pATA kerIAnI bhUmi parathI jApAne ukheDI nAkhyA e baLatarAe. pacIsa varasa thayAM enAM vIjaLInAM kArakhAnAM kerIAnI aMdara cAlatAM enI tamAnI peDhIo jAmI paDelI; enA nAkhelA naLamAMthI kerIAvAsIone pANI pahoMcatuM; ene hAthe kerIAnAM jaMgI vahANe baMdhAtAM; enA saMcAo vaDe kerIAnI khANamAMthI sonuM kheMcAtuM; kArIAne dArUgoLo enAM kArakhAnAmAM taiyAra thate. jApAne AvIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 eziyAnuM kala"ka e badhuM amerikAnI pAsethI jhuMTavI lIdhuM. peAtAnA vepArIone esumAra hakko ApyA, enI harIphAi sAme amerikAvAsI hAtha. khaMkherI cAlatA thayA. peAtAnA hitane jA paheAMcI hAvAthI ja prathama darajje amerikanAnI AMkhA jhabakI hatI. khAsa kArIAnI vipatti pheDavAnI kartavyabhAvanA tenA aMtaramAM jAgI nahAtI. videzI musApharo tA mugdha hatA pelI bhavya sarakArI mhelamalAtA upara, sarakAre baMdhAvelA khAgabagIcAo upara ane AkhA dezamAM Thera Thera baMdhAvelI suMdara saphAdAra saDA upara. paraMtu te na joi zakayA ke e muzAbhita saDA kayAM aMdhAvelI hatI ? vastAvALA pradezamAM nahi, dUradUranAM verAnamAM. gAmaDAnAM garIba kArIaneA potAnAM gADAM khetarAu ane pahADI rastA upara sukhethI calAvatAM. jarUrajogA vepAra karI AvatAM. ene AvA maneAhara rAjamArgonI jarUra nahAtI. lokA tA e saDakAthI bhaya pAmatAM. prajA paLepaLe. kAna mAMDIte camakI uThatI ke jANe e saDakanA patthAmAM dUradUrathI cAlyA AvatA jApAnI sainyanA tAlabadha kadamanA dhabakArA saMbhaLAya che; teApakhAnuM laine senA cAlI Ave che: rastAnA mulakane Aga lagADatI Ave che; devaLeA tADatI ane leAkA upara gALI cheDatI Ave che; kemake e saDakA tA A ramya bhUmi upara jApAnI senAne cheDI mUkavA mATe bAMdhavAmAM AvelI. e mahelamelAtA ane rAjamArgo bAMdhavAmAM hajArA leAkAne talavArano aNIe veThe vaLagADelAM hatAM. e jamIno lokA pAsethI jabaradastI karI jhUTavI levAmAM AvI hatI. A badhI kavitA nathI, gelA mastakanI mithyA kalpanA nathI,. kaThAra satya che. kArIAnI zAbhA vistAravA jatAM jApAnI sarakAre, e dezanuM rASTrIya karaja 378,256 DaoNlara hatuM, te vadhArIne 52,461,827 DaoNlara jeTale pahoMcADI dIdhuM che; ane vArSika karaverA sane 1905mAM 3,561,907 lara hatA. te vadhArIne 19,849,128 DaoNlara sudhI pahoMcADayA che. badasurata dezane ramaNIya anAvavA jatAM, dezanuM karaja ekasA tetAlIsagaNuM vadhArI devAya te. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAnI dilaseAjI 101 prajA upara sADApAMcagaNA kar cAMpI besADAya, e sArA kArAbAranI edhANI nathI, lokAnI khAnagI milkatA, balke khuda audda devAlayAnI jamIna paNa jhuMTavI levAi hatI, traNa lAkha jApAnIone vepAravANijya temaja sarakArI nokarI sAMpI devAmAM AvyAM hatAM. jApAnIone mATe jagyA karI devA kArIAvAsIo deza cheADI cAlI nAkaLIne mA~carIyA ane sAkhIrIyAnA kharanI khakhAlAmAM bharAi kheThAM, tA tyAM paNa jApAnI lazkara tatkALa paheAMcI gayuM. enuM kAraNu batAvavAmAM AvyuM ke "amArI prajA jyAM jAya tyAM enu rakSaNa karavAnA amArA dharma che !" mAja dArImAnI pratyeka enDa upara jApAnI salAhakAra" caDI eDe che. enI sIlaka sarakArI ekAmAM ja rAkhavI paDe che; ne e sarakArI beMkanI munsI sivAya kAi eka e sIlakanAM nANAM pAchAM meLavI zake nahi. ekA upara teA zuM, paNa pratyeka kArIana zrImaMtanA aMgata vahIvaTa para paNa akeka jApAnI Steward (cokIdAra) cAMpI devAmAM AvyA che, ke je dharanA hisAba rAkhe, temaja nANAMprakaraNI salAha sUcanA kare, sarakAranA nImelA A salAhakAranI paravAnagI vinA `kArIAnA zrImaMta kazuM kharca karI zake nahi. e kAyadA tADanAranI milkata tatkALa jasa thAya. eka zrImaMte cInanI aMdara kArIAnA taGgAne zikSaNu devAnI abhilASAthI pekIMganI aMdara eka zALA udhADI. sarakArI amaladAre enA upara kAvatarAMnA ArApa mUkI, enI milkata japta karI, cInAi sarakAra eka sakhUna -paNa na uccArI zakI. bIjA eka gRhasthe sarakArI beMkamAM mUkelAM potAnAM nANAMmAMthI eka lAkha sikkA upADavAnI paravAnagI mAgI. sarakAre nA pADI. eNe jIda karI. sarakAre enI AkhI islAmata jasa karI. kAraNa evuM batAvavAmAM AvyuM ke e badamAsa sarakAranI sAme kAvatarU racatA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 eziyAnuM mla ka 15SS sudhArAnI mAyA : navI taiyArI su lehanI sabhAmAM besIne jyAre jApAna durbaLa prajAonA acAvamAM garjanA karatuM hatuM, tyAre enI peAtAnI chAtI thAka thAka thatI hatI. eNe joyuM ke "kArIonA nirdoSa zANitanA AnAda digdigantarA vIMdhIne ceAmera pahoMcyA che." enA aMtaramAM avAja uThayA ke "zeA javAba ApavA' aMtarane setAna khAlI uDayA ke "sudhArA, sudhArA." TAkyAnI sarakAre DhaMDherA lakhIne amerikA mAkaklyA. vartamAnapatrAe A DhaMDherA chApI nAkhyA. DhaMDherAmAM jApAnane kAla dIdhele hatA ke "kArIAnI amArI vhAlI prajAne ame samAnabhAve sukhI ane salAmata rAkhIzuM, krame krame saMpUrNa svarAjya bakSIzu, lazkarI rAjyataMtrane badale sIvIla rAjyavyavasthA sthApIzuM', grAmya svarAjya ane zahera sudharAikhAtuM prajAnI cuMTaNInA dheAraNu para calAvIzuM, insAphanA taqha sAme jApAnI ne kArIana ubhayane eka kAyade nyAya karIzuM." A sivAya jagata para pUrI bhramaNA pAtharavA mATe e junA julmI hAkramAnAM gavarnara janarala hAjhegAvA ane DAyarekaTara Ak eDamInIsTrezana mI. yamAgATAnAM rAjInAmAM maMjura thayAM. paraMtu maMjurInA kAgaLamAM jApAnI sIve lakhyuM ke "varSo sudhI ujjavaLa sevA bajAvanAra A e lAyaka adhikArIonuM rAjInAmu svIkAratAM mane du:kha thAya che. "" Ama lazkarI rAjyane palaTA Ara bhAya che. eka hAthe jApAnI sacIva amerikAne kArIA paratvenI peAtAnI mamatAnAM khAtrIve mokale che; ane khIje hAthe tala calAvavA kArIAne kinAre cha hajAra sainikAne kAlA paheoMcADe che. sudhArAnA saMdezA saMbhaLAvIne tatkALa kArIAnI chAtI upara traNa hajAra vadhu peAlIsA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArAnI mAyA navI taiyArI 103 ane base vadhu amaladAre baMduke laIne caDI bese che. atyAcAre karanAra june eka paNa amaladAra kazI zikSA nathI pAmato. atyAra sudhI mAtra IsAre kAma cAlatuM. have "sudhArA jAhera thayA, eTale lekhI hukamathI piolIsane goLI calAvavAnI chUTa maLI. utsavonI aMdara prajAne saMgItajalasA karavAno pratibaMdha, pAMca pAMca kuTuMbanAM mastaka para akeka jApAnI amaladAranI nImaNuka, mallakustInI manAI, ujANInI manAI, purNimAnA utsavanI manAI : ane e manAInA ullaMghananI pAdharI zikSA, AMkho, mIMcIne geLIo cheDavAnI. insAphanI prathAmAM paNa eja tarehanA sudhArA thayA. baMdIvAnane kevaLa eka ja prazna pUchAyaH "pharIvAra kadi "meseI pokArIza!" je hakAramAM uttara hoya te kArAgRhanI adhArI yAtanAo enI baradAsta karavA taiyAra hatI. chatAM adAlatamAM A savAlane eka kumArikAe uttara dIdheluM ke "chuTIza te pahelI ja take huM mArI mAtAnuM nAma pokAravAnI." eTale turtaja kAragrahane aMdhakAra e bALAnA saMsAra para pharI vaLe. * vadhu kapaNa rIbAmaNuM, vadhu raktapAta, vadhu ne vadhu damana Ara bhAya--ane te badhuM sulehazAMtine nAme, nirdoSa ane zAMta prajAjanonI sahIsalAmatIne nAme cAlyuM. sudhArAnI A drajALathI bahAranI duniyA ThagAI che, paNa kArIA nathI ThagAyuM. jApAna kArIAnA aMtarane nathI oLakhI zakyuM. pratyeka kerI AvAsInA prANamAM Aje uMDAmAM uMDI kaTutA vyApI rahI che, ane e jhera jamAnAmAM jatAM ye nathI nIkaLavAnuM. have kerIA vicAra nathI karatuM, buddhipUrvaka samajIne dhikkAra nathI tuM, dhikkAra te enA lehInA pratyeka bindumAM pravezI cUkaye che. sudhArAnAM chaLa kerIAnA jhakhe nahi rujhAvI zake. enuM khUna piokArI uThe che ke "cAlyA jAo amArI bhUmi parathI." basa! ethI kamatI ke vizeSa kazuM ye samajavA e mAgatuM nathI. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 eziyAnuM kalaMka kerIA atyAre svAtaMtryane lAyaka che ke nahi, AMtararASTrIya sabaMdhanI daSTie jotAM jApAna atyAre kerIAne mukta karI zake ke nahi, e savAle vicAravAnI kArIA nA pADe che. have to e savAla samajaNane nathI, dArUNa dardano che, uMDA dhikkArano che, seMkaDo varSonA kArI jhakhe che. kArIAnuM saMtAna khIja nathI batAvatuM, AMkho rAtI nathI karatuM, bahu ochuM bole che, paNa enA haiyAnI jvALA cupacApa bhaDabhaDI rahI che. chatAM kerIA krodhAMdha banIne bhAna bhUlyuM nathI. duniyAnI najare kArIA pAgala banIne cupacApa paDeluM dekhAya che, paNa e dezanA uMDANamAM vyavasthitapaNe vidhavidha caLavaLa cAlI rahI che. zAMgAI zaheranI aMdara kerIAnI kAmacalAu rASTrIya-sarakAra (Provisional Government) nI hamaNAM ja beThaka maLelI e kevaLa nATakIya tamAsa nahato. jApAnane mAluma che ke dezabharanI aMdara e rASTrIya rAjyataMtra cupacApa goThavAI gayuM che te rAjya calAvI rahyuM che. paNa enI kacerIo kayAM kayAM che, enA adhikArIo keNa keNa che, enAM sAdhane kayAMthI cAlyAM Ave che, tenuM jarAye bhAna jApAnI jAsusane nathI. bIjI bhayAnaka bInA paNa jApAnI sarakAra jANe che ke potAnA ja jAsuso e gupta rAjyataMtrane madada karI rahyA che. paNa jApAnI sarakAra kaI sAcA aparAdhIne nathI zodhI zakI. seMkaDe zakadAro pakaDAya che, ugra sajA pAme che; paNa peluM gupta rAjyataMtra pratidina prabala banatuM jAya che. e gupta kerIana sarakAra sAMgAi, IMglAMDa ane amerikA sAthe patravyavavAra calAve che. nANAM meLave che, ne mekale che. "svAdhInatAnuM patra"nI hajAro nakalo chupI chupI chapAIne gheraghera pahoMce che, hajAra kAsado pakaDAya che, te ye e gupta-senAnuM daLa khUTatuM nathI. balike zALAnI aMdara zikSakonI sAme ne sAme saTIphIkeTa cIrI . nAkhe che; puruSo "amara raho mA !" pokAre che. sojo muMjhAIne stabdha bane che; kAraNa, katalanI ke mArapITanI kazI asara rahI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Zhu U 19 Da Han Min Guo San Nian Yi Yue Yi Ri Lin Shi Zheng Fu Ji Lin Shi Yi Zheng Yuan Xin Nian Zhu He Huo Ji Nian She Ying zAMgAi nagaramAM sthapAelu kAmacalAu kArIana prAsattAka rAjyamaDaLa e kAMi nATakIya tamAse nahAtA. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArAnI mAyA : navI taiyArI 105 jApAne jagatanA kAnamAM evuM jhera reDavu che ke kArIaneA svarAjyane mATe nAlAyaka ane bhraSTa lAkA che. e mAnyatA phelAvavA mATe jApAne ghaNI daulata kharacI che. paNa e vAta jUDI che. alakhata e dezanu purANuM rAjazAsana saDelu hatu ne ene vinAza lakhAi cukayA hatA. e gayuM. tyAra pachI teA e prajA jyAM jyAM gaI tyAM tyAM eNe peAtAnI zakti batAvI dIdhI che. jApAnanA jhulmathI nAsIne maMcurIAmAM jai vaselA e prajAjanA ati udyamI kheDutA banyA che, te AbAda thayA che. hAvA TApuomAM pAMca hajAra kArIaneA che, e badhA zeraDInAM vAvetara upara majurI kare che. chatAM te majurIe peAtAnAM saMtAne mATe aThThAvIsa nizALeA khAlI che. bAlakAnI kulavaNI mATe dara varase mAthA dITha vIsa vIsa DaoNlarAnA e lAkA kALA kare che. adagI mATe seALa tA devAlayeA adhAvyAM che. hAvAmAMthI asAdasa kArIane te yuddhamAM paNa joDAelA, vaLI maMcurIyAmAM vasatA vIsa hajAra kArIaneAmAMthI dhaNA marado raziyAnAM sainyamAM joDAine laDAi paNa khelI AvyA che. nAsIne je je kArIaneA amerikA pahAMcI zakyA, teoe kelIphAnIAmAM DAMgaranI khetI jamAvI che ne teo atyAre AbAda banyA che. taruNa kArIanee amerikAnAM vidyAlayeAmAM ne vepAramAM uMcI pratiSThA sthApI che. e kahe che ke eka vAra amane AtmazAsananI taka Ape!, te pachI juo, ame kevu' karI khatAvIe chIe. tyAre have? jApAna muMjhAyu che. mArga sUjhatA nathI, pistAla lAlAja banI che. enI sanmukha kheja rastA khullA che. kAM tA deza cheADI -cAlyA javuM; nahi teA be karoDa kArIAvAsIone cukate hisAbe raiMsI nAkhavA, e prajAnuM astitva A khakanI aMdarathI ukheDI nAkhavuM. khIjo mArga nathI. kAraNa, kArIAe AkharanI taiyArI karI melI che. meAtanI pathArI bichAvI rAkhI che, ekeeka prajA-jana-ekaeka--peAtAnA prANa be hAthamAM dharIne ubhe che. e khIjI kAMi samajatA nathI. pitRbhUminA prANa e pratyekane smazAnamAMthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 eziyAnuM kala ka sAda karI rahyo che. prakAzanI ene paravA nathI. aMdhakAranA-mRtyunA amarabhuvanamAM dAkhala thavA e talase che. have te bIjA krAi dhyALune vhAre dhAvA kAlAvAlA karatA nathI. sAgarane sAme pArathI AzAnA saMdezA nahi, paNa mRtyunA dhudhavATA e kinAre beThA beThA sAMbhaLe che. hajAro vIravIrAMganAnAM hRda AkAzanI aMdara cAlyA. jatAM e nihALe che. e hase che-pretanI peThe hase che, amara duniyAnAM e darzana kare che ane paLe paLe pAkAre che ke amara raheA mA kArIA !" r tyAre have jApAne zuM dhAryuM...? nakazA para najara karA. nakazA ene uttara deze. kArIAne kinAraithI jApAnI tApA khase ke vaLate ja prabhAte jApAnanA khIjo kAi duzmana tyAM pe| mAMDaze te jApAna upara geALA cheDaze evI jApAnane dhAstI che. paratu ethI ye uDANamAM pelI ' mahA jApAna ' banavAnI murAda kArIAnI gulAmInuM sabaLa kAraNa che. kArIAnI aMdara dArUgALA ane senA jamAvI eka divasa cInane kabjo levA che. pachI eziyAnA khIjA pradeza para pAMkhA pasAravI che. sAmrAjya sthApavuM che. ane pAsIIka mahAsAgaranI mAlIkI mATe mathavuM che. eTale kArIAne jApAna rAjIkhuzIthI kadI nahi De. kArIAnI prajA upara khrIstI dharmanI pracaMDa asara lAMkhA samayathI thavA pAmI che. ane e paMthane pratApe ja kArIA jApAnanA kAramA sitamA sahetAM zIkhyu che. 1592mAM jyAre jApAnI hAkrama hIDejozInI talavAra kArIAnI katala karatI hatI, tyAre bahupacanA amuka jApAnI sAdhuonI dagAbAjI pakaDAelI, te divasathI audda sAdhune zIlanagaramAM paga mUkavAnI manA thai, krame krame auddha dharmanA prakAza prajAnA hRdayamAMthI mujhAvA lAgyA, lAkA melAM devadevIonI bhayAnaka pUjAmAM paDavAM, prajAnA AtmA upara devadevIenA Dara tALAi rahyo, trAsanuM dhAra vAdaLa chavAyuM. e hAlatamAM kArIAnA kinArA para paradezI prIstI pAdarIoe paga mUkaye... i. sa. 1800 nI AsapAsa jyAre bahAranI prajAne mATe hajI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArAnI mAyA: navI taiyArI 107 karIono kAra nahato khulyA, tyAre pAdarIo moTI Aphata vIte dezamAM cAhe te ilAje dAkhala thayA. dhIre dhIre isuno AzA-- saMdeza e nirAza ane vAsita karI ane kAne mITho lAgyo. pAdarIoe e ajANa jabAna jaldI zIkhI lIdhI. lokone nityajIvananA saraLa-suMdara, sukhakara niyama batAvyA: svacchatA ne pavitratA zIkhavI; ratrIonAM akAruM amAnuSI baMdhana DhIlAM karAvyAM baccAMene mATe nizALe khelI ne ispItAla ApI. sukomaLa hadayanAM kArIana naranArIo ajaba jhaDapathI A navI dizAmAM dAkhala thavA lAgyAM. e asara keTalI uMDI gaI? baMdIkhAnAnI aMdara DekayuM karIne joI zakAya ke e prArthanA, e pAnI kSamApanA, ane mRtyu pachInA manahara chavananI e AzAnAM mULa keTalAM UMDAM bAjhelAM hatAM. sIMgamAnanA jela-jIvananuM IzvarI mAdhurya ApaNe jANyuM che. jApAnI rAjasattAe AvIne khrIstI dharma upara dAMta kacakacAvyA. eNe joyuM ke prajA badhuM jera e IsunA jIvanajharaNamAMthI meLavI rahI che. pitAnI saMskRtimAM A khrIstI prajAne milAvI tA pahelAM e jharaNa kaluSita karavuM ja joIe. pachI te je je julma khelAyA che te tamAmanAM sahenArAM moTe bhAge khrIstI karIana ja hatAM. gerA dharmaguruo para anahada atyAcAra thayA che. devAlayane Aga lagADavAmAM AvI che. apamAnanI sImA nathI rahI. A ahiMsakatA, aDaga sahanazIlatA ane svAtaMtryanI jhaMkhanA e tamAma zIkhavanAra prastI dharma che. ene pratApe ja Aja kerIAnI prajA japIne besI nathI jatI, tema za uThAvI zakatI nathI. mana mukhe sahe che, te prIstI hevAne kAraNe sahe che. zuM jApAna A kAyaDAne ukela ANI zakaze?" e sArI. duniyAno prazna che. praznane pratyuttara eka ja che ke divase divasa ukela Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ == 108 eziyAne laMka adhara banI rahyo che. tAtkAlika sudhArAnI navAjezanuM naoNTaka bhajevine athavA ardha-svAdhInatAnI udAra bakSIsa karIne jApAna kadAra kerIAnA krAMtiyuddhane cIlA parathI utArI nAkhI zakaze, para Avo vicAra karavAmAM ja vyartha samaya-vyaya che, kAraNa ke vartamAna jApAna e lekazAsana, AMtara-rASTrIya insApha ane samAnatAnI vANImAM vAta ja karatuM nathI. jApAne ApavA kahelA sudhArAo paNa viplavanI hIlacAla sAthe nahi cAlI zake. kadAca A badhA sudhArA karIne bakSavAmAM Ave, kAnaDA u. IglAMDa dharAve che tethI vizeSa kazee aMkuza jApAnakArIo para na rAba, te paNa kArIane nahi saMtoSAya. saMpUrNa chuTAcheDAnI siddhi sudhI svAtaMtryasaMgrAma viramaze nahi. enAM be kAraNe che. eka te A navA yuganI ja bheTa rUpe Atma-nirNayanI bhAvanA enAmAM AvI che, ne bIjuM jApAnanA zAsane e bhAvanAne potAnA sitamenI sarANa para sajIne kAtila banAvI ApI che. kArIgIrImAM pravINa jApAna paNa pitAnI talavAra ATalA divasa sudhI dharamAM kharaDyA pachI e talavArane TIpI TIpI suMdara ojAranuM rUpa ApIne ene svIkAra thoDe ja karAvI zakavAnuM che? kerIAmAM enA prayatna mRgajaLa sama mithyA che. be karoDa lekenI eka mahAtine dhvasa zuM jApAna karI zakaze? kadApi nahi. amara rahe mAtA kerIA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com