Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ annadAna paryuSaNa parva daramiyAna bhAratamAM ane bhArata bahAra cAre phirakAnA aneka jaino nAnI-moTI ghaNI tapazcaryA karaze. jainono eka upavAsa eTale lagabhaga chatrIsa kalAka annano eka dANo paNa moDhAmAM nAkhavAno nahIM. keTalAka to pANInuM TIpuM paNa pIe nahIM. vaLI rAtri daramiyAna anna ke pANI kazuM ja levAnuM nahIM. jainomAM aThThAI eTale ATha divasanA upavAsa, mAsakhamaNa eTale mahinAnA upavAsa vagere jevI tapazcaryA thAya che evI duniyAmAM anya koI dharmamAM thatI nathI. keTalAka ene mAtra kriyAkAMDa tarIke khapAvaze, paraMtu e sarvathA sAcuM nathI. vaLI evI tapazcaryA karavAnuM sa2La nathI. A parva daramiyAna eka, be, traNa cAra, ATha ke soLa divasanA ghaNA upavAsa thaze. parvanA AThe ATha divasanA upavAsa, aThThAInI tapazcaryAo to Thera Thera ghaNI badhI prativarSa thAya che. keTalAka to mAsakhamaNa kare che. koIka ethI paNa AgaLa vadhe che. paryuSaNa parvamAM Thera Thera tapano mAhola sarjAya che. nAnAM bALako paNa ullAsathI emAM joDAya che, paryuSaNa parva uparAMta anya divasomAM paNa AyaMbilanI oLI, varasItapa tathA anya prakAranAM ghaNAM tapa thAya che. jainomAM e rIte upavAsAdi prakAranI tapazcaryA AkhuM varSa cAlyA kare che. dhaNA loko bhAvapUrvaka sAcI tapazcaryA kare che. e badhI ja jaDa kriyA che evo pUrvagraha na rAkhavo joIe. eka phakta paryuSaNa parvano vicAra karIe to gAmegAma keTalI badhI upavAsAdinI tapazcaryA thAya che. anya rIte, bIjA eka dRSTibinduthI kahevuM hoya to kahevAya ke jaino dvArA keTalA badhA anAjanI bacata A divaso daramiyAna thAya che.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ annadAna 317 paraMtu anAjanI thayelI A bacata bacata tarIke dharamAM na rahevI joIe. potAnuM baceluM anAja jarUriyAtamaMda lokone ApI devuM joIe ema keTalAka mAne che. AmAM sAmAjika dRSTie ane AdhyAtmika dRSTie vicAraNA bhinna bhinna hoI zake che. jaino anya prasaMge ghaNuM dAna Ape che e vize bemata nathI. duSkALanA divasomAM Dhorane cAro ane manuSyone anAja ApavAnI dAnapravRttimAM jaino mokhare hoya che. itihAsamAM paNa jagaDuzA vageree dukALanA divasomAM potAnA annabhaMDAra khullA mUkI dIdhAnA smaraNIya prasaMgo noMdhAyA che. Ama paNa vAratahevAre jaino taraphathI anukaMpAdAna tathA sAdharmika vAtsalyanA avasaro jovA maLe che. eTale jaino ta2phathI anAjarAhata, annadAna, ityAdinI pravRtti satata cAlatI ja rahe che. anya dharmomAM paNa upavAsAdi tapazcaryA thAya che. vaiSNavomAM ekAdazIno upavAsa thAya che ane potAnuM te divasanuM baceluM anAja dAnamAM devAno mahimA che, jyAM aneka loko bhUkhe maratA hoya tyAM A eka zubha nimitte annadAnanI vadhu pravRtti thAya te atyaMta iSTa che. tapazacaryA nimitte eTaluM badhuM annadAna thavuM jarUrI che. vaLI sAmAjika dRSTie paNa ema karavuM jarUrI che. ema thAya to ja samAjamAM samatulA jaLavAya ane saMvAditA sthapAyelI rahe. raziyAmAM jhAranA vakhatamAM jyAre eka bAju zrImaMtonI mijabAnIonA eMThavADanA DhagalA thatA hatA tyAre bIjI bAju aneka garIba loko bhUkhe TaLavaLatA hatA. ethI tyAM lohiyALa krAnti thaI. mijabAnIo mANanAra zrImaMtone, umarAvone vINI vINIne mArI nAkhavAmAM AvyA hatA. bhUkhyo mANasa zuM pApa na kare e kahI zakAya nahIM, kavi umAzaMkara jozIe lakhyuM che : - 'bhUkhyAM janono jaTharAgni jAgaze, khaMDeranI bhasmakaNI na lAdhaze.' eTale ja 'khavaDAvIne khAo' e bhAratIya saMskRtino Adarza rahyo che. bhAratIya prajAmAM mAtra manuSya ja nahIM, pazupakSIone paNa khavaDAvavAnI bhAvanA rahelI che. kabUtarane juvAra, kUtarAne roTalo, gAyane ghAsa ApavAnA saMskAra bALapaNathI ja paDe che. eTale annadAnanI pravRtti bhAratanA lokomAM lohImAM vaNAyelI che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 jinatatva vAcaka umAsvAtie dAnanI vyAkhyA ApI che : anugrahArthaM svasyAtisoM dAnam / potAnI vastuno bIjAnA bhalA mATe tyAga karavo te dAna. paraMtu potAnI tyajelI vastu potAnA hAthe bIjAne pahoMcavI joIe, to ja te dAnamAM pariName. koI potAnI cIjavastu kyAMka bhUlI jAya, paDI jAya, corAI jAya ane jene maLe tene lAbha thAya. alabatta emAM potAnI vastuno tyAga thayo che ane bIjAne lAbha thAya che, paNa e svahaste bhAvapUrvaka bIjAne apAI nathI eTale ene dAna na kahI zakAya. tapazcaryAmAM mANasa annano tyAga kare che, paNa tethI te annadAna kare ema nahIM kahI zakAya. pote je annano tyAga karyo che te anna svahaste bhAvapUrvaka bIjAne apAya to ja te dAna kahevAya. AvI rIte annadAna thavuM joIe. zAstrakAroe nava prakAranAM puNya gaNAvyAM che : anna, jaLa, vastra, vastI (Azraya), upakaraNa, mana, vacana, kAyA ane namaskAra. A nava puNya judI judI rIte paNa gaNAvAya che, to paNa emAM prathama puNya te annapuNya che. mANase mAtra potAnA AhArano ja vicAra na karatAM, potAnI AsapAsanA mANasoe AhAra karyo che ke nahIM enI paNa khevanA rAkhavI joIe ane jarUriyAtavALAne anna-AhAra maLI rahe e mATe vicAravuM joIe ane madada karavI joIe. anna, jaLa, vastra, vastI ane auSadhi e jIvananI pAMca mukhya AvazyakatAo che. emAM mANasa zarIra sAcave ane mAMdo na paDe to enuM jIvana eTalo vakhata auSadhi vagara nabhI zake che. mANasane vastI arthAt raheThANa na maLe to e khullAmAM, phUTapAtha para sUIne jIvI zake che. mANasane zarIra DhAMkavA, TADha vagerethI bacavA mATe vastra jarUra paDe che paNa ochAmAM ochA vastrathI, e ghaNo kALa calAvI zake che. digaMbara munio to jIvananA aMta sudhI vastra vagara potAnA jIvanane TakAve che. Ama, auSadhi, varastI ane vastra vagara jIvananuM astitva keTaloka kALa TakI zake che, paraMtu AhAra vagara, annapANI vagara mANasa vadhu divasa jIvI zakato nathI. eTale potAnuM astitva TakAvavA mATe jIvanane mukhyapaNe annanI eTale ke AhAranI jarUra rahe che. samasta jIvarAzinI sauthI mukhya ane mahattvanI pravRtti te AhAragrahaNanI che. eTale AhAra meLavavA mATenI pravRtti ene karavI paDe che. phakta manuSyono vicAra karIe topaNa duniyAnI cAra-pAMca abaja jeTalI vastIne
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 319 amadAna rojeroja be, traNa ke cAra TaMka AhAranI jarUra paDe che. duniyAmAM rojeroja keTaluM badhuM anna vaparAya che ! eka ja ThekANe eTaluM badhuM anna ekatra karavAmAM Ave to moTo parvata thAya ! ghaNAkharA mANaso, kuTuMbo uMghama karI, dhanopArjana karI potAnA AhAranI jogavAI pote karI le che. Ama chatAM avikasita ke alpavikasita dezomAM, dUra dUranAM gAmaDAMomAM, jyAM anAja UgatuM nathI evA pradezomAM mANasone poSaNarahita khorAkathI potAnuM jIvana jema tema TakAvavuM paDe che. keTalAye evA loko akALe mRtyune zaraNa thaI jAya che. AphrikAmAM ithiyopiyA vagere keTalAka dezomAM anAja khAsa UgatuM nathI tyAM vakhatovakhata moTI saMkhyAmAM mANaso bhUkhathI mRtyu pAme che. duniyA have eTalI nAnI thatI gaI che ane vAhanavyavahAranAM sAdhano eTalAM vadhI gayAM che ke eka prajAne mAthe AvI paDelI Apatti have mAtra sthAnika Apatti na banI rahetAM samagra vizvanI ciMtAno viSaya banI jAya che. dukALa, dharatIkaMpa, rela, rogacALo, yuddha ityAdi prasaMge AkhI duniyAmAMthI sahAya AvI pahoMce che. AjathI saikA pahelAM gujarAtanA dukALa vakhate sva. vIracaMda rAdhavajI gAMdhIe amerikAthI sTImara bharIne makAI mokalavA mATe tyAMnA lokone anurodha karyo hato ane e pramANe anAja bhArata AvI pahoMcyuM hatuM. vizvanAM rASTro have eTalAM badhAM sajAga thaI gayAM che ke duniyAmAM dukALanI paristhiti upasthita thAya to tene pahoMcI vaLavA AMtararASTrIya stare prayAso thAya che. gaNitanI dRSTie joIe to dharatImAM kula je anAja Uge che te eTalA vipula pramANamAM hoya che ke samagra vizvanA lokone pUruM pADavA chatAM te vadhe. mAtra enI vaheMcaNInI vyavasthA barAbara hovI joIe. eTale ja Apatti vakhate eka deza bIjA dezane sahAya karI zake che. dareka mANasane potAnI kamANI dvArA potAnI icchA ane ruci anusAra potAno AhAra maLI rahe evI sthiti annanI bAbatamAM Adarza gaNAya. paraMtu annane mATe mANasane bIjAnI AgaLa hAtha lAMbo na karavo paDe evI sthitinuM nirmANa ghaNuM kaThina che. koI nAnA samAja mATe e banI zake ane te paNa maryAdita kALa mATe, paNa samasta mAnavajAta mATe sadAkALa e zakya nathI. yuddha, dukALa vagere kudaratI Apattio, nabaLI arthavyavasthA ityAdi paNa emAM mahattvano bhAga bhajave che. samRddha dezanI vAta judI che, paNa pachAta dezomAM
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 jinatattva bhUkhyA sUI rahenArA lokonI saMkhyA Aje paNa ochI nathI. AhAra saMjJA jIvane anAdi kALathI vaLagelI che. AhAra e ja astitva che. jaina dharma pramANe jIva jyAre mRtyu pAme che ane eka deha choDI bIjo deha dhAraNa kare che tyAre paNa eno AtmA kAmaNa zarIra ane tejasa zarIra sAthe laIne jAya che. A tejasa zarIra tarata AhAra-grahaNanI sUkSma kriyA cAlu karI de che. eTale tejasa zarIrane bhaThThI tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ke je satata AhAra mAge che. AthI ja saMsAranuM astitva annanA AdhAre che. taittirIya upaniSadamAM annane brahma tarIke olakhAvyuM che : anna vrati vyagAnA ! vaLI aittirIya upaniSadamAM kahyuM che : anna di prA. | annanA AdhAre ja bALaka moTuM thAya che, yuvAna thAya che ane annanA AdhAre ja prajAtaMtu cAlyA kare che. unnad mUtAni nayanta ! vaLI annathI ja saMbaMdho baMdhAya che. eTalA mATe ja sAMsArika dRSTithI annano mahimA thayo che. mATe ja kheDUtane prajAno tAta kahyo che. purANagraMthoe atithine jamADyA pachI jamavAno anurodha karyo che. jarUra paDe to bhUkhyA rahIne jamADavuM. eTale ja kahyuM che : tenA phena mujho ! (tyAgIne bhogava.) jaina dharmamAM eTale ja atithi-saMvibhAgane eka vrata tarIke oLakhAvyuM che. pUNiyA zrAvaka ane temanI patnI pote annano tyAga karIne, tapazcaryA karIne potAnA bhAganuM anna atithine jamADatAM. AvI rIte tapazcaryAmAM bacelA annanuM dAna karavAno mahimA jaina dharmamAM prAcIna samayathI cAlyo Ave che. alabatta dAna ane dayAnA siddhAMtonI pUla vyavahAra dRSTie ane sUkSma tattvanI dRSTie jaina dharmamAM bahu talasparzI mImAMsA bhinna bhinna apekSAe thayelI che. tapazcaryAnA bacelA annanuM dAna karavAnI bAbatamAM keTalAka vyavahAru prazno uddabhavavAnA ane teno ukela kevI rIte zodhI kADhavo te aMge tapazcaryA karanAra vyaktie paNa ciMtana- manana karavAnI jarUra rahe che. udAharaNa tarIke koI jaina vyakti amerikA, iMglenDa, jApAna jevA samRddha dezamAM rahetI hoya. have e jaina bhAI ke bahene be-pAMca divasanA upavAsa ke aThThAI karI, to eTalA divasanuM enuM baceluM anna te dAnamAM devA icche che. paraMtu tyAM loko khAdhepIdhe eTalA sukhI che ke dAnamAM maLatuM anAja levA koI taiyAra nathI. temane evA dAnanI jarUra nathI. eve prasaMge mANase zuM karavuM ? tyAre potAnA ja zahera ke kSetramAM dAna ApavAno Agraha na rAkhatAM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna 321 anyatra jyAM dAnamAM anna lenAro varga hoya tyAM dAnamAM anna ApavuM joIe. emAM paNa anukaMpAnI dRSTie vicArIne jaina-jainetara evA bheda na karavA joIe, have amerikA ke yuropathI baceluM anAja vyaktigata rIte bhAratamAM mokalavAnI paNa takalIpha hoya che. emAM sAmAjika, sarakArI vagere ghaNA prazno udbhave che. to anAjane badale eTalI rakama paNa molAvI zakAya. koI mANase varasamAM koIka divase ekAsaNuM karyuM hoya to enuM eka TaMka jeTaluM anAja bace. eTaluM anAja te nahIM jevuM ja gaNAya. koIne ApavA chatAM paNa hAMsIpAtra lAge. eve vakhate koIkane potAne ghare bhojana karAvavuM athavA eTalA akSa jeTalI aMdAjita rakama koI annakSetranA zubha kAryamAM vAparavI joIe. keTalIkavAra annadAna ke 2kama mATe tarata anukULatA na hoya to mANase te mATe saMkalpapUrvaka samayamaryAdA bAMdhavI joIe. tapazcaryA vakhate annadAnano bhAva thavo joIe ane eTalI sabhAnatA rahevI joIe. e ghaNI mahattvanI vAta che. potAnI tapazcaryAthI baceluM anAja athavA anAja jeTalI rakama koI evI saMsthAne ApI zakAya ke jyAM mAMsAhAra thato hoya ? nA, evI saMsthAne annadAna ke eTalI rakamanuM dAna karI zakAya nahIM, kAraNa ke ema ka2vAthI to bhAre azubha karmanA nimitta thavAya, annadAna karatI vakhate mANase viveka jALavavo joIe ane sUkSma vicAra karavo joIe. potAnuM dAna abhakSya AhAramAM na vaparAvuM joIe. jaina sAdhuo tapazcaryA kare to teo kevI rIte annadAna karI zake ? eno uttara e che ke jaina sAdhuo upavAsa vagere tapazcaryA kare che tyAre AhArano tyAga kare che. paraMtu teoe potAno AhAra pote upArjita karelo hoto nathI. teo potAnA zarIranA poSaNa mATe bhikSA vahorI lAve che. AthI jaina dharma pramANe sAdhu potAnI bhikSAmAMthI dayAbhAva lAvIne koI bhUkhyAne khavaDAvI na zake. A vAtamAM ghaNuM UMDuM ane sUkSma rahasya raheluM che. e samajavA jevuM che. Ama, jaina sAdhu potAnA AhAramAMthI jo bhUkhyAne dAna na ApI zake to, tapazcaryA vakhate emaNe bhikSA grahaNa karI na hovAthI emanA annadAnano prazna ja udbhavato nathI. paryuSaNaparva daramiyAna dareka saMghamAM moTI moTI tapazcaryA thAya che. eTale saMgha pote ja potAnuM vyavasthAtaMtra UbhuM kare ke jyAM tapasvIonA anAjanI ke
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 jinatattva anAja jeTalI rakamanI javAbadArI svIkArAya to tapasvIone Ama tema doDAdoDI na karavI paDe ane kAma jhaDapathI tathA vyavasthita rIte thAya, koIne ALasa paNa na Ave. e mATe lokajAgRti thavI joIe ane saMghoe tatparatA batAvavI joIe. alabatta, AmAM samaja ane sAvacetIthI AgaLa vadhavA jevuM che. jo zraddhA ane pratIti thAya to ja A kAma karavA jevuM che, anyathA ArAdhanAne badale virAdhanA thavAno saMbhava che. AvA annadAna mATe zAstrIya AdhAra che ke nahIM tenI paNa tapAsa thavI joIe. jaina dharmamAM batAvyA pramANe tapazcaryA bAra prakAranI che. cha bAhya prakAranI ane cha AtyaMtara prakAranI. bAhya prakAranI tapazcaryAnA prakAra che : (1) anazana (2) uNodarI, (3) vRttisaMkSepa, (4) rasatyAga, (5) dhyAna ane (6) vyutsarga (kAyotsarga). bAhya karatAM AvyaMtara tapa caDiyAtuM che. bAhya tapa AtyaMtara tapanA poSaNa arthe che. tema chatAM bAhya tapano niSedha ke anAdara nathI. tenuM mahattva paNa eTaluM ja che. bAhya tapa mukhyatve AhArane lagatuM che. anazana eTale khAvuM nahIM. uNodarI eTale ochuM khAvuM. bhUkha ane tarasa upara saMyama meLavavA ane AhAranI-svAdanI Asakti choDavA mATe A tapazcaryA che. saMthAro letI vakhate mANasa badhA prakAranA AhArano tyAga karI potAnA jIvanano aMta ANe che. tIrthaMkara bhagavAnane dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANanA avasare bAhya tapa-anazana avazya hoya che. tapathI dehazuddhi thAya che, indriyo saMyamamAM rahe che, Arogya sAruM rahe che vagere enA bhautika lAbho to che ja, paNa jaina dharma kahe che ke tapathI karmanI nirjarA paNa thAya che, tapa e eka prakAranuM svecchAe svIkAreluM kaSTa che, paNa e kaSTa karmanI nirjarAmAM sahAyabhUta bane che. tapathI anAdithI vaLagelI AhArasaMjJA toDavAnI che. jeone AdhyAtmika siddhi prApta karavI che teoe AhArasaMjJA upara vijaya meLavavo joIe. koIkane prazna thAya ke "karmanI nirjarA mATe to tapa karIe chIe ane amadAna karIne pharI pAchuM karma bAMdhavAnuM ?' eno uttara e che ke annadAnathI puNyopArjana thAya che, zubha karma baMdhAya che e sAcuM, paraMtu A bAbata mukhyatve gRhasthanI kakSAe vicAravAnI che ane temAM paNa AtmasAdhanAnI bhUmikAno paNa vicAra karavAno che. sAmAnya kakSAnAM zrAvaka-zrAvikA mATe annadAna dvArA thatuM puNyopArjana iSTa hoI zake ane UMcI kakSAnA sAdhako mATe annadAna
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ annadhana 323 karmanirjarAnuM nimitta banI zake. eTale annadAnano niSedha nathI. tapazcaryA dvArA bacelA annanuM dAna karatI vakhate paNa anna mATenI Asakti ghaTavI joIe. vastuta: tapazcaryAmAM jema rasatyAga thAya che tema annadAna paNa rasatyAgamAM pariNamavuM joIe. annanuM dAna e paNa annano tyAga che. eTale tapazcaryA ane annadAna e baMne maLIne rasatyAganI sAcI ArAdhanA bane che. e ArAdhanA jIvane AhArasaMjJA upara vijaya meLavavAmAM, mokSamArganI sAdhanAmAM upakAraka thavI joIe.