Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka jJAnabhaNDAroM ke saMsthApaka zrIjina [purAtattvAcArya muni jinavijaya ] [ zrI jinarAjasUrijI ke paTTadhara pandrahavIM zatAbdI ke mahAn grantha saMrakSaka AcArya zrI jinabhadrasUrijI kA janma saM0 1446 caitra badi ( sudi ) 6 ArdrA nakSatra meM chAjahar3a zAha dhINiga kI bhAryA khetalade kI kukSi se huA thaa| saM0 1461 meM inakI dIkSA huI / vA0 zolacandragaNi ke pAsa inhoMne adhyayana kara zruta rahasya ko prApta kiyaa| 25 varSa kI Ayu meM saM0 1475 ke mAgha sudi 15 budhavAra ko bhANasolI grAma meM zrI sAgaracandrAcArya ne inheM gacchanAyaka pada para pratiSThita kiyA / sA0 nAlhA ne bahuta bar3e mahotsava pUrvaka padasthApanA karavAyI, inhoMne aneka sAdhu-sAdhviyoM ko dIkSita kiyaa| bhAvaprabhAcArya, kotiratnAcArya aura jayasAgaropAdhyAya ko AcArya, upAdhyAya Adi padoM para pratiSThita kiyaa| giranAra, AbU aura jaisalamera meM upadeza dekara jinamandira pratiSThita kiye| saM0 1514 migasara badi 6 ko kuMbhalamera meM Apa svargavAsI hue| inake paTTa para zrI jinacandrasUri ko saM0 1515 ke jeTha badi 2 ko pATaNa meM sAha samarasiMha kArita naMdodvArA zrI kItiratnAcArya ne sthApita kiyaa| _ApakI jIvanI ke sambandha meM zrI jinabhadrasUri rAsa va kaI gIta hamAre saMgraha meM haiN| ukta rAsa kA sAra hamane jaina satyaprakAza meM prakAzita kara diyA hai| jaisalamera kA suprasiddha jJAnabhaMDAra Apake nAma se hI prasiddha hai| mahAn zrutarakSaka zrI jinabhadrasUrijI kI paramparA meM aneka AcArya upAdhyAya aura vidvAna hue| meM jinabhadrasUri paramparA hI sarvAdhika prabhAvazAlI rahI hai| bIkAnera aura jayapura kI bhaTTArakIya, AcAryoya, AdyapakSIya, bhAvaharSIya, jinaraMga sUri zAkhA, inhIM kI paramparA meM huI haiN| jinabhadrasUrijo kI prAcIna mUrtiyAM, caraNa pAdukAeM aneka sthAnoM meM pratiSThita dAdAvAr3iyoM va maMdiroM meM pUjyamAna haiN| cAroM dAdAsAhaba ke sAtha inake caraNa bhI kaI sthAnoM meM eka sAtha pratiSThita haiN| saM0 1484 meM jayasAgaropAdhyAya ne nagarakoTa kAMgar3A kI yAtrA ke vivaraNa vAlA mahatvapUrNa vijJaptipatra Apako bhejA thaa| munijinavijayajI ne vijJapti-triveNI kI prastAvanA meM zrIjinabhadrasUri kA paricaya isa prakAra diyA hai| -sampAdaka ] jinabhadrasUri zilAlekha hai jisameM inake upadeza se uparyukta mandira banane AcArya zrI jinabhadrasUri bahuta acche vidvAna aura va pratiSThita hone kA vRttAnta hai| isa lekha me inake guNoM pratiSThita ho gae haiN| unhoMne apane jIvana-kAla meM upadeza tathA inake karavAye hue dharma-kAryoM kA saMkSipta ullekha karane dvArA aneka dharmakArya karavAye, kaI rAjA-mahArAjAoM ko vAlA eka guru varNanASTaka hai| isa aSTaka ke avalokana apane bhakta bnaae| vividha dezoM meM vicara kara jaina- se inake jIvana kA acchA paricaya milatA hai| ukta dharma kI samunnati karane kA vizeSa prayatna kiyaa| jaisala- saMskRta aSTaka kA tAtparya yaha hai ki ye bar3e prabhAvaka, mera ke saMbhavanAtha mandira meM saM. 1467 kA eka bar3A pratiSThAvAna aura pratibhAzAlI AcArya the| siddhAntoM ke
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnane vAle bar3e-bar3e paNDita inake Azrita-sevA meM rahate aura viziSTatA vAlA jo kArya kiyA hai vaha bhinna-bhinna the| inake utkRSTa brahmacarya aura satya-vrata ko dekhakara loka sthAnoM meM vizAla pustakAlaya sthApita karAne kA hai| inheM sthalibhadra kI upamA dete the| inake vacana ko saba inhoMne jaise aura jitane zAstra bhaNDAra sthApita kiye. koI Asa vacana kI taraha svIkArate the| inhoMne apane karAye, vaise zAyada hI anya AcArya ne kiye-karavAye hoN| saubhAgya se zAsana ko acchI taraha dIpAyA-zobhAyA thaa| isa granthoddhAra kArya ke prAcurya meM inake aura sukRta mAno giranAra, citrakUTa ( cittaur3agar3ha ), mAMDavyapura ( maMDovara) gauNa ho gae the| Adi sthAnoM meM inake upadeza se zrAvakoM ne bar3e-bar3e jina aSTalakSI ke prazasni padya se jaisalamera, jAvAlapura, bhuvana banAye the| aNahillapura pATaNa Adi sthAnoM meM devagiri ( daulatAbAda ) ahipura aura pATaNa ina pAMca vizAla pustaka bhaDAra sthApana karavAye the| maMDapadurga, sthAnoM ke bhaMDAroM kA maNDapa durga ( mAMDavagar3ha ), AzApallI pralhAdanapura (pAlanapura ), talapATaka Adi nagaroM meM yA karNAvato aura khambhAyata-ina tIna aura anya bhaMDAroM aneka jinabimboM kI vidhipUrvaka pratiSThA kI yii| inhoMne kA ullekha milatA hai| apanI buddhi se anekAnta jayapatAkA jaise prakhara tarka grantha jaisalamera kharataragaccha kA pradhAna sthAna thaa| jinaaura vizeSAvazyaka bhASya jaise siddhAntagrantha aneka muniyoM bhadrasUri isa gaccha ke netA the| inhoMne jaisalasera ke zAstra ko par3hAe the| ye karmaprakRti aura karmagrantha jaise gahana saMgraha ke uddhAra kA saMkalpa kiyaa| aneka acche-acche granthoM ke rahasyoM kA vivecana aisA sundara aura sarala karate lekhaka isa kAma ke lie roke gaye aura unake dvArA tAr3athe ki jise sunakara bhinnagaccha ke sAdhu bhI camatkRta hote patra aura kAgajoM para nakaleM karAyI jAne lgiiN| jinathe aura inake jJAna kI prazaMsA karate the| rAula zrI bhadrasUri svayaM bhinna-bhinna pradezoM meM phirakara zrAvakoM ko vairisiha aura tryaMbakadAsa jaise nRpati inake caraNoM meM bhakti- zAstroddhAra kA satata upadeza dene lge| isa prakAra saM0 pUrvaka praNAma kiyA karate the| isa prakAra ye acArya bar3e 1475 se 1515 taka ke 40 vaSoM meM hajAroM balki zAnta, dAnta, saMyamI, vidvAna aura pUre yogya gacchapati the| lAkhoM grantha likhavAye aura unheM bhinna-bhinna sthAnoM meM ___inake upadeza se jaisalamera ke zrAvaka sA* zivA, mahiSa, rakhakara aneka naye pustaka bhaMDAra kAyama kiye / lolA aura lAkhaNa nAma ke cAra bhrAtAoM ne saMvata 1464 pATaNa aura AzApallI ke bhaDAra eka hI zrAvaka ke meM bar3A bhavya jinamandira banavAyA jisakI pratiSThA inhoMne likhAye hue nahIM the kintu kaI gRhasthoM ne apanI icchAsaMvat 1467 meM kI thI aura saMbhavanAtha prabhRti tIna sau nusAra eka, do athavA dasa, bIsa pustakeM likhavA kara inameM jinabimba pratiSThita kiye the| isa pratiSThA meM ukta cAra rakha dI thiiN| parantu khaMbhAyata kA bhaNDAra eka hI zrAvaka bhAiyoM ne agaNita dravya kharca kiyA thaa| dharaNAka ne taiyAra karavAyA thA yaha parIkSa gotrIya sA0 ___ aura bhI aneka sthAnoM meM bar3e-bar3e jinamandira banavAye, gUjara kA putra aura sa0 sAiyA kA pitA thaa| pratiSThAmahotava karavAye aura hajAroM jinabimba pratiSThita maNDapadurga ke zrImAlI sonigirA vaMzIya maMtrIzrImaMDana kiye the| aura dhanadarAja bar3e acche vidvAna the| maNDana kA vaMza aura jinabhadrasUri aura pustaka bhANDAgAra kuTumba kharataragaccha kA anuyAyI thaa| ina bhrAtAoM jinabhadrasUri ne apane jIvana meM sabase adhika mahatvakA ne jo uccakoTi kA zikSaNa prApta kiyA thA vaha isI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ [40] gaccha ke sAdhuoM kI kRpA kA phala thaa| isa samaya isa gAthAeM 220 haiN| isameM 24 tIrthaMkaroM ke pUrvabhava-saMkhyA, gaccha ke netA jinabhadrasUri the, isalie unapara inakA anurAga dvIpakSetra, vijaya, nagara, nAma aura Ayu Adi 70 bAtoM aura sadbhAva svabhAvataH hI adhika thaa| ina donoM bhAiyoM kI sUcI hai| ne apane-apane granthoM meM ina AcArya kI bhUri-bhUri prazaMsA jinabhadrasUri kA ziSya samudAya bar3A aura prabhAvakI hai| zAlI thaa| ina bhrAtAoM ne jinabhadrasUri ke upadeza se eka vizAla __jinabhadrasUri ko eka pASANamaya mUrti jodhapura rAjya siddhAntakoza likhavAyA thaa| yaha siddhAntakoza Aja ke kher3agar3ha ke pAsa jo nagara gAMva haiM, vahAM ke mUmigRha meM vidyamAna nhiiN| pATaNa ke bhaNDAra meM bhagavatIsUtra kI prati sthApita hai| yaha mUrti ukeza vaMza ke kAyasthakula vAle maMDana ke siddhAntakoza kI hai| isa prati ke anta meM maNDana kisI zrAvaka ne saMvat 1512 meM banavAyI thii| ko prazasti hai| jinabhadrasUri ne vidvattA ke pramANa meM granthoM kI racanA jinabhadrasUri bahata bhAgyavAna aura tejasvI the| kI hai aisA pratIta nahIM hotaa| inakA banAyA huA muni zrI caturavijayajI ne jaina sotra saMdoha bhAga 2 eka grantha mere dRSTigocara huA hai, isakA nAma 'jinasattarI kI prastAvanA meM jinabhadrasarijI ko anya racanAoM, prakaraNa' hai| yaha prAkRta meM gAthAbaMdha hai| isako kula pAdukAoM, ziSyoM Adi kA acchA vivaraNa diyA hai| AcArya pravara zrIjinabhadramUri jI ke hAtha kI likhI huI sundaroM akSaroM vAlI eka prati kalakattA ke zrI pUraNacaMha nAhara ke saMgraha meM hamAre avalokana meM AI jo saM0 1511 ASAr3ha badi 14 budhavAra kI likhI huI hai / yoga vidhi pada sthApanA vidhi kI yaha prati vA0 sAdhutilaka gaNa ko prasAdI kRta hai| isake antima patra kI prati kRti nIce dI jA rahI hai| jisase pAThakoM ko sUrijI kI akSara- hetu ke darzana ho jaayeNge| mAyamya vAmAnavipanAmAnAnimavinavAmA katA navavivAzramasaMgha syAnimImA khamAmamA dAnaMSISkAjAmada gupayA PraleaisimegmnAzayammadavalapakAvarikhamAbhamAgAgAgajAtAmiAmAmAradamAma maaNttaammdimdkiNnnaam|| yumnasalaayAvayAna mArAmAratamAmamAgadAvAkAra akSayapAdigaNutrAlAmA mahinAsammalakhabhAmamAnadavasAnalamAMyan nAmamamapiAlalAmiMdhAvayagIysninanavAmAnavipatinagumAsAgdamAsamagAra dAna EmaimasyamadimahamAmarapmiAgumanApAdayAnanamamukkAramuvAtAhamamamavamalapaNa mAnApAammadhyagyahasamipamaliH nAparikAmavAyanammamizkiparikavaDApaninivAsavAnauradamAmamadApanAumA lapavazya sAyAsyasadimakAumA kArami mAma mAgaMdAnaMdagnvrvadhiprAmANunAnimitakAmikAumA dyAyanavinidAnAvanAyururimAnAnimiabhimAnakAmamAAmAgya mamadApanAkAlAnimikramamApadAna ammAmamaparivaviyanimijhamamAyAtamanapadyA mahinAsammaraNazurucatinivArA parikalAkArAyazumamAdAhiNyAmAnamanimi pAnemIyAnapAgalagAvalApadaNavaviyadAdidamamayumapazparAgapamaMnapakAra SAdhArAmAnanamImArava mAma mAdAmamsis lAkAraNamacArakasamApadAnaguniurakamahIvaniyA gaMdhaka mAyonidAmAmAdiyAnAkarayalamAgina mIrmAratamAmamadAnamsarmiMgAmaDavalakArAgumbAmavijJAna manalATAviyanAmaMkaranirAnimi-jAnimarammamAsamA bhapapizita yasakAraNa jAyanikAyasavAlamAaaegadAna arkAkAmImAnadAyatrIparimANusvAnaMdimA'yamAkAkApAmAdAvAvAsaniyanimidyApatimAmAmAyanA mugAyumanismatahaNAMkAnamImammamAggamnamapamahinasia.zAvikA bhAgavikAdyanAramanirAmamadinAcamAtIthAminAyA jAgA yUnivAsamAkarajJAnahAmanAramayadAkArAyacAyanAbivAsamA kAsyapadApanAavarankAlayAta EmalkamuzyamAlAnAmavadana kadAnaMhananAnAdAginamAvikakAdazaUSERapAhamaya parasAnAmibiyA vizlIofaare: raaladanakaralAmavicAbA ||shurnaali aaumar prAdhAdadi46 pAnuvatrIyAjinaP5nitibinamizana alomaadhunikgginyvaacnaasaasiihthti:||
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalakattA dAdAbAr3I kA bhItarI dRzya maMtrIravara karmacanda bacchAvata SRT- SANA Jain Education Inte kalakattA dAdAbAr3I, phoTo mahendra siMghIse Only nararatna motIzAha nAhaTA bambaI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainAcArya zrIjinakRpAcandrasUrijI jainAcArya zrIjinamaNisAgarasUrijI / zatraMjaya-sammelana meM jainAcArya zrIjinAnaMdasAgarasUrijI u0 sukhasAgarajI u0 kavIndrasAgarajI gaNivarya zrI buddhimunijI, gaNivarya hemendrasAgarajI Adi sAdhusamudAya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAlamadite OR dAdA zrIjinadattasUri 1 bAvana vIra causaTha yoginI pratibodha 2 ajamera meM pratikramaNa ke samaya kar3akatI bijalI ko pAtra ke nIce dabAnA dAdA zrIjinacandrasUri 1 kAjI ko TopI utArI akabara ke darabAra meM 2 ammAvasa kA candrodaya akabara darabAra
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjinadattasUri 1 ujjaina meM staMbha meM se maMtra pustikA nikAlanA 2 sindha mulatAna meM paMca nadI sAdhana zrIjinakuzalasUri 1 samudra meM jagata seTha ke DUbate jahAja ko tirAyA 2 bAdazAha ke samakSa bhaise ke mukha se bAta kraaii| jIyAgaMja ke vimalanAtha jinAlaya kI dAdAbAr3I meM jayapura ke suprasiddha gaNeza musavvara ke citra 52ww.jainelibrary.org